De dokter en het geld

De dokter en het geld

Marcel Levi (redactie) DE DOKTER EN HET GELD ARTSEN (HER)BEREKENEN DE KOSTEN VAN DE ZORG

ISBN 978-90-368-2055-4 ISBN 978-90-368-2056-1 (ebook) DOI 10.1007/978-90-368-2056-1 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media B.V. 2018, gecorrigeerde versie februari 2018 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. NUR 870 Omslagontwerp: Chaïm Stavenuiter. Eerste druk: 2016 Bohn Stafleu van Loghum Walmolen 1 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl

De originele versie van dit boek is herzien. Een erratum voor dit boek is beschikbaar op https://doi.org/10.1007/978-90-368-2056-1_28

INHOUD Ten geleide 7 I geld en de gezondheidszorg 9 1 Moeten dokters verstand hebben van geld? 11 2 Kostenstijging in de zorg en gezondheidswinst in de bevolking is er een verband? 19 i De euro en de zorg 31 3 Is het in het buitenland goedkoper? 35 4 Doelmatige gezondheidszorg: hoe besteden we onze euro s het beste? 45 i Wat als ik iets meer geld te besteden had en waarop zou ik bezuinigen in de gezondheidszorg? 55 II financiële keuzes in de gezondheidszorg 57 5 Wat hebben we over voor een gezond levensjaar? Een pleidooi voor een andere discussie 59 i Werkelijk bijdragen aan lotsverbetering 63 6 De prijs van dure geneesmiddelen 67 7 Weesgeneesmiddelen vanuit het perspectief van de patiënt 75 i Wat is een mensenleven waard? 89 8 Vroegdiagnostiek, total body scans en bevolkingsonderzoek: verbetering of valse verwachting? 93 i Is het gras van de buren echt groener? 105 9 De impact van de tabaksindustrie op onze gezondheid: een roker betaalt dubbel, in geld én in gezonde levensjaren 109 III geld verdienen in de gezondheidszorg 119 10 Verzakelijken doe je zo 121 11 Financiering van ziekenhuizen: van nacalculatie naar waardecreatie 127 i Pecunia olet 137 de dokter en het geld 5

12 Zorgverzekeraars en het grote geld 141 13 Is de huisarts een financiële underdog? 151 i Investeer in overleg tussen specialist en huisarts: tel uit je winst! 165 14 Fiscale folklore, of de onzalige opkomst van het Medisch Specialistisch Bedrijf 169 15 Ondernemers in de zorg: disruptieve vernieuwers of financiële cowboys? 177 i Eerst luisteren, dan doen 189 16 Zogenaamde innovaties: de praktijk van de medische apparatuur- en hulpmiddelenindustrie 191 17 Venture capital in de gezondheidszorg: de mogelijkheden en mythes van investeringen E 199 i Waar is drie miljard gebleven? 211 IV per saldo 215 18 Het einde van eindeloosee1 217 Erratum behorend bij: De dokter en het geld E1 Medewerkers 223 6

TEN GELEIDE Er gaan jaarlijks tientallen miljarden om in de Nederlandse gezondheidszorg. En al dat geld moet natuurlijk zo zinvol mogelijk worden besteed. Daarnaast maken veel mensen zich druk over de voortdurende groei van de budgetten voor de gezondheidszorg en vragen zij zich af of dat nou wel echt nodig is. Financiering van gezondheidszorg staat enorm in de belangstelling en vrijwel dagelijks wordt dit onderwerp aangeroerd in kranten of op de televisie. Beslissingen over geld in de gezondheidszorg, of dat nu gaat om het nationale zorgbudget, om de begroting van een ziekenhuisafdeling, of de financiering van nieuwe zorgactiviteiten, worden bijna altijd genomen door politici, ambtenaren, of managers met een bedrijfseconomische achtergrond. Maar zelden door de mensen die echt dagelijks aan den lijve ondervinden hoe het toegaat in de gezondheidszorg. Die in de praktijk ervaren wat echt van toegevoegde waarde is voor de patiënt of wat juist eigenlijk nauwelijks iets bijdraagt aan gezondheid of welzijn. En deze gezondheidszorgprofessionals, artsen, maar ook verpleegkundigen en andere in de zorg actieve disciplines, hebben er dan misschien wel niet heel lang voor gestudeerd, maar hebben wel degelijk ook verstand van geld, van kosten maar ook van opbrengsten. In dit boek is een 25-tal artsen aan het rekenen geslagen, daarin bijgestaan door enkele andere experts op het gebied van gezondheidszorg. In verschillende hoofdstukken over soms zeer verschillende zaken, maar allemaal op het gebied van gezondheidszorg en geld, geven zij hun mening vanuit hun professionele expertise en praktische ervaring. De hoofdstukken worden afgewisseld met korte intermezzi van artsen die beschrijven waar we meer geld aan zouden moeten uitgeven in de gezondheidszorg maar ook waar we op zouden kunnen bezuinigen. Dit alles overziend geeft een vermaard gezondheidseconoom aan het eind van het boek zijn visie op de financiën in de gezondheidszorg. Ik hoop dat dit boek een zinvolle bijdrage zal leveren aan het debat over de kosten en opbrengsten in de gezondheidszorg en dat de professionele blik van meedenkende artsen en andere gezondheidszorgprofessionals vaker een doorslaggevende factor zal zijn bij beslissingen over de besteding van geld in de gezondheidszorg. Marcel Levi de dokter en het geld 7