Factsheet - Resultaten kwaliteitsindicator 8.2.1. Screening op ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen 2017 Percentage kinderen dat bij opname is gescreend op acute ondervoeding Met de landelijke aandacht voor het signaleren van ondervoeding bij zieke kinderen is het percentage kinderen met acute ondervoeding bij opname in het ziekenhuis gedaald van 9% in 2008 naar 7% in 2014 tot 6.5% in 2017. Dit percentage lijkt de laatste jaren stabiel. Het ondervoedingsprobleem ontstaat vaak in de periode vóór opname. Bovendien is door de steeds korter wordende ligduur de periode tijdens opname (te) kort om ondervoeding effectief te behandelen. Verschuiving van de ondervoedingszorg naar de polikliniek is een logische en noodzakelijke stap. In de nabije toekomst zal dan ook moeten worden nagedacht hoe de overdracht vanuit het ziekenhuis naar de poliklinische setting kan worden verbeterd. In 2008 heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de screening op ondervoeding bij kinderen én het behandelen van ondervoeding bij kinderen opgenomen in de Basisset Medisch Specialistische Zorg 1. De resultaten van de kwaliteitsindicatoren worden gepubliceerd op www.ziekenhuizentransparant.nl. Daarnaast publiceert de IGJ elk jaar Het resultaat telt. De resultaten van 2017 zijn verwerkt in vijf factsheets (screening op ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen, behandeling van ondervoeding bij volwassenen, behandeling van ondervoeding bij kinderen, screening op ondervoeding op de polikliniek, screening ondervoeding geriatrische patiënten). Deze factsheet geeft de resultaten van de indicator screening op ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen. Gevraagd is: 1. Het percentage kinderen ( 28 dagen en < 18 jaar) dat bij opname gescreend is op acute ondervoeding. Acute ondervoeding is als volgt gedefinieerd: kinderen (28 dagen-1 jaar) met een gewicht < dan het getal bij -2 SD op de groeicurve gewicht naar leeftijd; kinderen (1-< 18 jaar) met een gewicht < dan het getal bij -2 SD op de groeicurve gewicht naar lengte. Er dient een continue meting uitgevoerd te worden. Hieronder verstaat de IGJ dat u elk kind ( 28 dagen en < 18 jaar) screent op ondervoeding gedurende het hele jaar en niet steekproefsgewijs. 2. Het percentage kinderen dat bij opname geclassificeerd is als acuut ondervoed (o.b.v. meten van lengte/gewicht). 3. Welk screeningsinstrument om het risico op ondervoeding te bepalen wordt gebruikt bij kinderen? Met deze laatste vraag, vraagt de IGJ naar het instrument waarmee het risico op ondervoeding vastgesteld wordt. Let op: er is een verschil tussen het hebben van een (hoog) risico op ondervoeding en het acuut ondervoed zijn. 1 Https://www.stuurgroepondervoeding.nl/toolkits/prestatie-indicator-ondervoeding-kliniek
De inspectie stelt dat bij optimale screening ook op chronische ondervoeding wordt gescreend door de SD score te bepalen van lengte naar leeftijd, maar vraagt niet naar de resultaten van screening op chronische ondervoeding. Ziekenhuizen: In totaal hebben 75 Nederlandse ziekenhuizen gegevens aangeleverd. Twee 2 ziekenhuizen geven aan geen continue meting uit te voeren. Deze gegevens zijn geëxcludeerd, alhoewel ze de cijfers niet beïnvloedden. Daarnaast zijn gegevens van de Sint Maartenskliniek (Nijmegen) geëxcludeerd, omdat deze cijfers alleen betrekking hebben op 17-jarigen. Kinderen tot en met 16 jaar worden op een andere locatie behandeld. Deze factsheet is gebaseerd op de gegevens van de overige 72 ziekenhuizen. Voor de resultaten per ziekenhuis van het jaar 2017, zie tabel 1. Voor de landelijke resultaten van de kwaliteitsindicatoren screening en behandeling ondervoeding bij kinderen in de periode 2008 tot en met 2017, zie bijlage 1. Resultaten van de ziekenhuizen met een continue meting Screeningspercentage op acute ondervoeding en percentage acuut ondervoede kinderen: In 2017 zijn 79.625 kinderen opgenomen in het ziekenhuis. Hiervan is 79.5% gescreend op acute ondervoeding en werd 6,5% gekwalificeerd als acuut ondervoed. De norm gesteld door de Stuurgroep Ondervoeding is dat 80% van de kinderen bij opname gescreend moet worden op acute ondervoeding. Uit de analyse blijkt dat 49 (=68%) ziekenhuizen in 2017 deze norm behalen. In voorgaande jaren lag dit percentage lager; 56% in 2014, 59% in 2015 en 58% in 2016. Screeningsmethode risico op ondervoeding: In 64 ziekenhuizen (89%) wordt het risico op ondervoeding gescreend met het screeningsinstrument STRONGkids. Ziekenhuizen die niet met STRONGkids werken, screenen m.b.v. groeicurves en/of SD scores (6x) of een zelf ontwikkeld programma of beslismodel (2x). Naar de resultaten van de screening op het risico op ondervoeding wordt door de IGJ niet gevraagd. Tabel 1: Screening op acute ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen Ziekenhuis BovenIJ ziekenhuis (Amsterdam) Tergooi (Blaricum en Hilversum) Laurentius Ziekenhuis (Roermond) Aantal opgenomen kinderen Aantal kinderen gescreend bij opname op acute ondervoedin g Aantal kinderen bij opname geclassifice erd als ondervoed Percentage kinderen dat bij opname gescreend is op ondervoedin g Percentage kinderen dat bij opname geclassifice erd is als acuut ondervoed 1147 1147 27 100 2 863 863 5 100 1 910 904 10 99 1 2 Reinier de Graaf Groep en HagaZiekenhuis
Rijnstate (Arnhem, Velp en 924 905 110 98 12 Zevenaar) Ziekenhuis Rivierenland 721 706 16 98 2 (Tiel) Ikazia Ziekenhuis 738 718 52 97 7 (Rotterdam) Groene Hart Ziekenhuis 1129 1080 53 96 5 (Gouda) RIVAS Zorggroep, 818 780 18 95 2 Beatrixziekenhuis (Gorinchem) St. Jans Gasthuis (Weert) 273 255 24 93 9 Röpcke-Zweers Ziekenhuis 331 309 10 93 3 (Hardenberg) Albert Schweitzer 283 263 18 93 7 Ziekenhuis (Dordrecht en Zwijndrecht) Ommelander Ziekenhuis 534 495 38 93 8 Groep (Delfzijl en Winschoten) VieCuri (Venlo en Venray) 1015 940 20 93 2 Noordwest 1826 1687 157 92 9 Ziekenhuisgroep, locatie Alkmaar (Alkmaar) MCL (Leeuwarden) 733 675 73 92 11 VUmc (Amsterdam) 1576 1447 68 92 5 Maasziekenhuis Pantein 460 421 9 92 2 (Boxmeer) MC Groep (Lelystad, 411 376 28 91 7 Dronten en Emmeloord) Franciscus Vlietlandgroep 1298 1185 53 91 4 Flevoziekenhuis (Almere) 1199 1089 40 91 4 IJsselland Ziekenhuis 570 517 43 91 8 (Capelle aan den IJssel) Slingeland Ziekenhuis 511 463 10 91 2 (Doetinchem) Rode Kruis Ziekenhuis 466 422 36 91 9 (Beverwijk) ZorgSaam Zeeuws- 557 504 15 90 3 Vlaanderen (Terneuzen) Deventer Ziekenhuis 1084 980 83 90 8 (Deventer) St. Antonius Ziekenhuis 848 758 22 89 3 (Nieuwegein en Woerden) Westfriesgasthuis (Hoorn) 899 803 26 89 3 Zaans Medisch Centrum 626 557 10 89 2 (Zaandam) Van Weel-Bethesda 427 378 4 89 1 Ziekenhuis (Dirksland) Spaarne Gasthuis (Haarlem 1790 1576 185 88 12 en Hoofddorp) Ziekenhuis Amstelland 612 538 0 88 0 (Amstelveen) Ziekenhuisgroep Twente 1725 1510 32 88 2 (Almelo en Hengelo) AMC (Amsterdam) 3011 2632 250 87 10
Meander Medisch Centrum 1256 1088 31 87 3 (Amersfoort) Streekziekenhuis Koningin 561 479 2 85 0 Beatrix (Winterswijk) Waterlandziekenhuis 393 335 12 85 4 (Purmerend) Amphia Ziekenhuis (Breda) 1613 1350 98 84 7 Bravis ziekenhuis (Bergen 1523 1268 35 83 3 op Zoom en Roosendaal) HMC (Den Haag) 902 747 18 83 2 Noordwest 610 503 48 82 10 Ziekenhuisgroep, locatie Den Helder (Den Helder) Admiraal De Ruyter 770 631 99 82 16 Ziekenhuis (Goes en Vlissingen) Gelre Ziekenhuizen 1377 1116 70 81 6 ISALA Zwolle 985 798 94 81 12 Máxima Medisch Centrum 995 804 28 81 3 (Eindhoven en Veldhoven) Elkerliek Ziekenhuis 535 432 3 81 1 (Helmond en Deurne) Catharina Ziekenhuis 616 495 61 80 12 (Eindhoven) Diakonessenhuis (Utrecht 781 623 51 80 8 en Zeist) Medisch Spectrum Twente 1503 1198 96 80 8 (Enschede) Antonius Ziekenhuis 605 481 26 80 5 (Sneek) Ziekenhuis St Jansdal 607 478 50 79 10 (Harderwijk) Tjongerschans 310 242 27 78 11 (Heerenveen) Wilhelmina Ziekenhuis 799 621 56 78 9 (Assen) Jeroen Bosch Ziekenhuis 864 671 40 78 6 ('s-hertogenbosch) Elisabeth-TweeSteden 1285 996 25 78 3 Ziekenhuis (Tilburg) Nij Smellinghe (Drachten) 654 502 60 77 12 Canisius-Wilhelmina 736 561 22 76 4 Ziekenhuis (Nijmegen) Martini Ziekenhuis 1579 1189 28 75 2 (Groningen) Zuyderland Medisch 2084 1534 75 74 5 Centrum (Sittard-Geleen, Heerlen, Brunssum en Kerkrade) UMC Utrecht (Utrecht) 3210 2344 82 73 4 OLVG (Amsterdam) 1714 1245 93 73 7 Maasstad Ziekenhuis 3285 2281 181 69 8 (Rotterdam) Bernhoven (Uden) 1059 734 30 69 4 Erasmus MC (Rotterdam) 1671 1130 128 68 11 Maastricht UMC+ (Maastricht) 2241 1511 63 67 4
LangeLand Ziekenhuis 582 388 60 67 15 (Zoetermeer) Treant Zorggroep, locatie 855 556 72 65 13 Ziekenhuis Bethesda (Hoogeveen) Radboudumc (Nijmegen) 2423 1531 158 63 10 UMCG (Groningen) 4030 2503 292 62 12 Treant Zorggroep, locatie Scheper Ziekenhuis (Emmen) Alrijne Ziekenhuis (Leiderdorp en Leiden) Zuwe Hofpoort Ziekenhuis (Woerden) Treant Zorggroep, locatie Refaja Ziekenhuis (Stadskanaal) Conclusie 1752 977 90 56 9 1058 572 108 54 19 235 124 14 53 11 1252 380 30 30 8 Het aantal ziekenhuizen dat minimaal 80% van de kinderen bij opname screent op ondervoeding is in 2017 hoger dan de jaren ervoor (68%). Voor de overige ziekenhuizen ligt er nog een implementatieuitdaging. Het is van belang om elke stap goed te definiëren met aandacht voor de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de verschillende disciplines. Als hulpmiddel kan de leidraad Screening en behandeling van ondervoeding bij kinderen opgenomen in Nederlandse Ziekenhuizen gebruikt worden. Dit protocol is te vinden op de site van de Stuurgroep Ondervoeding. Sinds 2008 is het screeningspercentage gestegen van 22% naar 79.5% in 2017. Het percentage kinderen met screeninguitslag 'ondervoed' is in 2017 6.5% en vergelijkbaar met 2014 (6.9%), 2015 (6.5%) en 2016 (6,8%). Het aantal ziekenhuizen dat screent op het risico op ondervoeding m.b.v. STRONGkids is gestegen van 85% naar 89% van de ziekenhuizen. Opvallend is dat zes ziekenhuizen aangeven het risico op ondervoeding te screenen met behulp van SD-scores. Er is een verschil tussen het screenen op het risico op ondervoeding en het vaststellen van acute ondervoeding. Om te screenen op het risico op ondervoeding adviseert de Stuurgroep Ondervoeding de STRONGkids te gebruiken. Om acute ondervoeding vast te stellen worden op basis van gewicht en leeftijd (28 dagen 1 jaar) of gewicht en lengte (1-18 jaar) de SD-score bepaald. Een hoog risico op ondervoeding volgens de STRONGkids is niet hetzelfde als acuut ondervoed zijn. Deze factsheet wordt uitgegeven met als doel inzage te geven in de cijfers en uitkomsten van de verschillende ziekenhuizen. In de cijfers is terug te zien dat de absolute aantallen en de uitkomsten per ziekenhuis verschillen. Wij willen de ziekenhuizen dan ook stimuleren om onderling contact te zoeken met elkaar om met en van elkaar te leren.
Bijlage 1: Resultaten kwaliteitsindicatoren screening en behandeling van ondervoeding kinderen 2008-2017 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Screening Instellingen (n) 34 63 79 87 88 90 91 90 78 75 Steekproef (n) 21 30 30 32 24 18 13 3 0 2 Steekproef (%) 62 48 38 37 27 20 14 3 0 3 Opnames (n) 47.595 69.282 94.289 103.114 92.897 86.410 87.048 86.656 92.065 79.625 Gescreend (n) 10.539 30.567 46.054 53.985 58.946 61.391 65.973 65.720 73.201 63.301 Ondervoed (n) 993 3280 4422 4723 5010 4981 4551 4277 4.978 4.101 Gescreend gemiddeld (%) 44 54,8 62 80,6 69,1 73 78,8 80,5 80,8 82,2 SD 34,6 31,6 26,5 22,8 21,9 18,4 14,6 13,2 12,6 12,6 Gescreend gewogen gemiddelde (%) 22,1 44,1 48,8 52,4 63,5 71,0 75,8 75,8 79,5 79,5 Ondervoed gemiddeld (%) 12,7 13,2 10,9 7,1 8,6 8,6 7 6,7 6,6 6,4 SD 17,7 12,4 10,3 7,9 5,7 6,8 4,6 5,1 4,0 4,2 Ondervoed gewogen gemiddelde (%) 9,4 10,7 9,6 8,7 8,5 8,1 6,9 6,5 6,8 6,5 Behandeling Instellingen (n) 10 13 42 68 73 78 85 80 60 56 Continue meting (%) 36 56 91 95 97 Ondervoede kinderen op 4 de opnamedag (n) 30 537 383 434 561 874 1067 1096 1542 1443 Ondervoede kinderen op 4 de opnamedag (%) 3 16 8 9 11 18 23 26 31 35 Adequate eiwit inname (n) 17 406 267 316 312 660 673 731 948 890 Adequate energie inname (n) 17 408 252 291 325 636 643 689 885 805 Adequate eiwit inname (%) 69,8 72,7 71 76,6 66,8 77 69,2 68,2 63, 4 68,9 Adequate energie inname (%) 71,3 73,2 70,4 81 66,2 74,6 65,8 65,0 58,5 63,8 Adequate eiwit inname (gewogen gemiddelde %) 56,7 75,6 69,7 72,8 55,6 75,5 63,1 66,7 61,5 61,7 Adequate energie inname (gewogen gemiddelde %) 56,7 76,0 65,8 67,1 57,9 72,8 60,3 62,9 57,4 55,8