Kwaliteit geo-informatie bij de opbouw van de Basisregistratie Grootschalige Topografie projectnr. 257047 Definitief 13 maart 2013 auteur M.R. Bücking R. Klooster Opdrachtgever: Middelsee gemeenten Postbus 34 9076 ZN Sint Annaparochie datum vrijgave beschrijving goedkeuring vrijgave 13 maart 2013 Definitief C
Inhoud blz. 1 Inleiding... 5 1.1 Wat is de BGT?... 5 1.2 Voordelen BGT... 7 1.3 Gevolgde methodiek... 8 2 Resultaten...10 2.1 Geometrische aandachtspunten... 10 2.2 Mate waarin de BAG-pandenkaart aansluit op de GBKN... 11 2.3 In hoeverre zijn de gegevens vlakvoorbereid... 14 2.4 Mate waarin de beheergegevens aansluiten op de GBKN... 15 2.5 Aantal locaties waar niveauverschillen spelen... 18 2.6 Resultaten testgebieden... 19 2.7 Bronhouders binnen de gemeente... 20 3 Organisatie rondom de BGT...22 3.1 Geo-informatie... 22 3.2 GBKN... 23 3.3 BAG... 23 3.4 Beheerkaarten... 23 3.5 BGT... 24 3.6 Samenwerking intern en extern... 24 3.7 Ambities... 24 4 Stappenplan en dagenraming...25 4.1 Activiteit 1: Vlakgericht maken... 25 4.2 Activiteit 2: Objectgericht maken... 26 4.3 Activiteit 3: Projectleiding... 26 4.4 Activiteit 4: Proces en communicatie... 26 4.5 Activiteit 5: Voorbereiding beheerfase... 26 4.6 Overige activiteiten... 27 4.7 Totale dagenraming... 27 5 Conclusies en aanbevelingen...28 5.1 Het bestuurlijk traject... 28 5.2 Het organisatorisch traject... 28 5.3 Het inhoudelijk traject... 30 5.4 Opstap naar de Toekomst... 31 Bijlage 1: Gebruikte gegevens...32 Bijlage 2: Overzicht attributen BGT...33 Bijlage 3: Overzicht van aandachtspunten in de geometrie...42 Bijlage 4: Testgebieden...43 Testgebied 1 - het Bildt... 44 Testgebied 2 - het Bildt... 46 Testgebied 3 - het Bildt... 48 Testgebied 1 - Ferwerderadiel... 50 Testgebied 2 - Ferwerderadiel... 52 Testgebied 3 - Ferwerderadiel... 54 Testgebied 1 - Leeuwarderadeel... 56 Testgebied 2 - Leeuwarderadeel... 58 Testgebied 3 - Leeuwarderadeel... 60 Testgebied 1 - Menameradiel... 62 Testgebied 2 - Menameradiel... 64 Testgebied 3 - Menameradiel... 66 blad 2 van 67
Management Samenvatting Onder invloed van de wettelijk verplichte Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) wordt de komende jaren de huidige Grootschalige Basiskaart van de gemeenten Het Bildt, Ferwerderadiel, Leeuwarderadeel en Menameradiel (GBKN) samenwerkend onder de naam Middelsee gemeenten omgevormd tot een objectgericht basisbestand. Deze vormt de basis om naast de wettelijke verplichte inhoud (BGT) ook de complete geo-informatie binnen de gemeenten in een gemeentelijke basiskaart te integreren en een koppeling naar de administratieve informatie (zoals BAG, WION, BOR, GBA, WOZ etc.) te realiseren, de BGT. Hiermee ontstaat een eenduidige kaart die als vertrekpunt dient voor gemeentebrede informatieverstrekking zowel intern als naar burgers, bedrijven en overige overheden. De BGT is hier een aanjager voor als essentieel onderdeel van het stelsel van basisregistraties omdat hiermee de relatie tussen de basisregistraties wordt versterkt. Advies Oranjewoud Ons advies is om op korte termijn te beginnen met de opbouw van de BGT en deze gefaseerd en projectmatig uit te voeren. Budgettaire middelen en de benodigde capaciteit, zowel intern als mogelijk extern, kunnen op die manier gespreid worden. Zorg voor voldoende bestuurlijk, organisatorisch en inhoudelijk draagvlak zodanig dat de BGT de basis vormt voor de gemeentebrede informatieverstrekking. Wij adviseren om hiervoor een kennissessie te houden met de leden van de MT's en de beoogde deelnemers van het BGT project(en) om dit draagvlak te creëren. De al aanwezige software van Nedgraphics, Grontmij en Oranjewoud zijn ondersteunend aan het realiseren van de BGT. De GBKN is goed gestructureerd en vormt, samen met de aanwezige BAG- en beheergegevens, een goede basis voor de opbouw van de BGT. BGT Vooronderzoek De gemeenten willen weten in hoeverre zij klaar zijn voor de BGT en welke stappen zij moet ondernemen om een verantwoorde BGT bronhouder te zijn. Om hier gefundeerde uitspraken over te doen heeft Oranjewoud het vooronderzoek uitgevoerd. Het vooronderzoek laat zien dat er verschillen aanwezig zijn tussen groen- en wegbeheer onderling maar ook tussen groen- en wegbeheer en de GBKN. Daarnaast is er onvoldoende informatie aanwezig in de GBKN om alle vlakken van de juiste kenmerken (zoals vereist in de BGT) te voorzien. Daarmee is de GBKN niet object georiënteerd. Een groot deel van deze kenmerken kan uit BAG- en beheergegevens en andere geo-informatie (zoals Top10NL, panoramafoto's, luchtfoto's) gehaald worden. De technische stappen die doorlopen worden in de opbouw naar de BGT zijn: vlakgericht en objectgericht maken en het actualiseren van de GBKN. In het vooronderzoek is rekening gehouden met de organisatorische stappen zoals procesmanagement en projectleiding. Om tot een BGT bestand te komen, inclusief actualisatie van de bestanden, moet rekening gehouden worden met onderstaande tijdsbesteding per gemeenten, gebiedsgewijs gefaseerd uit te voeren, bijvoorbeeld door per deelgebied de verschillende stappen te doorlopen. Gemeente het Bildt Ferwerderadiel Leeuwarderadeel Menameradiel Inspanning 167 dagen 169 dagen 185 dagen 207 dagen Tijdens de opbouw moet het mogelijk blijven de GBKN te gebruiken zodanig dat de BGT vanaf 2013 wordt ingezet. blad 3 van 67
Samenwerking met omliggende gemeenten en andere bronhouders De Middelsee gemeenten zijn op dit moment afnemende GBKN gemeenten. Oranjewoud adviseert om regionale samenwerking te zoeken. Dit biedt voordelen om slagkracht te creëren en de afstemming met de bronhouders te stroomlijnen. Op het grondgebied van de gemeenten komen meerdere bronhouders voor waarmee afstemming noodzakelijk is: Rijkswaterstaat, provincie Fryslân, ProRail, Wetterskip Fryslân, Waterschap Blija Buitendijks en het Ministerie van EL&I. Ook met de 8 omringende gemeenten zullen afspraken gemaakt moeten worden over de bronhouder grenzen. Dit is ook een onderdeel van de genoemde regionale samenwerking. blad 4 van 67
1 Inleiding De wet rond de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is inmiddels vastgesteld. Eind 2015 moet de BGT ingericht zijn en moeten alle bronhouders van hun gebied vlakken aanleveren. Eind 2019 moet de BGT dan volledig gevuld zijn met informatie. Met de komst van de BGT zal de hele overheid gebruik gaan maken van dezelfde basisset. De BGT is voor gemeenten de opvolger van de GBKN. Er zijn echter wezenlijke verschillen tussen de GBKN en de BGT. De BGT zal veel meer fungeren als het centrale basisbestand als startpunt voor de gemeentebrede geo-informatievoorziening. Dit komt omdat de BGT bestaat uit objecten waar de gemeentelijke administratieve gegevens mee gekoppeld worden. Om een helder beeld te krijgen van de stappen die noodzakelijk zijn voor de opbouw van de BGT hebben de gezamenlijke Middelsee gemeenten gevormd door de gemeenten het Bildt, Ferwerderadiel, Leeuwarderadeel en Menameradiel, dit vooronderzoek laten uitvoeren. Dit vooronderzoek geeft inzicht in de kwaliteit van de geo-informatie van de gemeenten in hoeverre deze bruikbaar is voor de opbouw van de BGT. Dit inzicht leidt tot een stappenplan van waaruit de begroting van reële getallen is voorzien. 1.1 Wat is de BGT? Het doel van de BGT is het gebruik van dezelfde uniforme grootschalige topografie van Nederland te verplichten. Topografie is de beschrijving van de fysieke werkelijkheid, de dingen die in het terrein fysiek aanwezig zijn. De BGT is een weergave van deze werkelijkheid in een digitaal bestand. Vanuit dit bestand kan de werkelijkheid worden gepresenteerd in de vorm van kaarten. In het kader van de BGT gaat het om kaarten met een schaal van 1:500 tot 1:5.000. De huidige GBKN vormt de basis voor de nieuwe BGT. Met het instellen van de BGT worden de volgende maatschappelijke baten beoogd: Betere dienstverlening aan burgers en bedrijven; Administratieve lastenverlichting; Betere samenwerking binnen de overheid en Kostenbesparing in ketens. In tegenstelling tot de GBKN is de BGT objectgericht, wat betekent dat er vlakken gevormd worden van de geometrie met daaraan objectinformatie gekoppeld. De basis van de BGT wordt gevormd door het zogeheten opdelende niveau, het maaiveldniveau. Dit niveau bestaat uit één van de 6 elementen zoals in figuur 1.1 hieronder omschreven: wegdeel, ondersteunend wegdeel, begroeid terreindeel, onbegroeid terreindeel, waterdeel en ondersteunend waterdeel (spoor is een lijnvormig object). Opdelend betekent in feite dat voor het grondgebied van de gemeente er geen vlakken mogen zijn die niet aan één van deze 6 elementen is toegekend. Naast de opdelende elementen bestaat de BGT nog uit inrichtende elementen, dit zijn elementen die feitelijk op de opdelende elementen staan of zich erboven of eronder bevinden. Ook de 6 elementen op het opdelende niveau kunnen voorkomen als inrichtende elementen. Denk aan de weg die over het kunstwerk loopt in het voorgaande voorbeeld. Daarnaast gaat de BGT met relatieve niveaus werken, zo gaat een kunstwerk (niveau 1) over water (maaiveldniveau). De nauwkeurigheid van de BGT wordt door middel van metadata, die aan plaatsbepalingspunten (de hoekpunten van de te vormen vlakken) wordt toegekend, gewaarborgd. blad 5 van 67
Figuur 1.1: Overzicht objecten in de BGT, bron: Basisregistratie Grootschalige Topografie: Gegevenscatalogus BGT 1.0, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, januari 2013. Nieuw op het gebied van de grootschalige topografie is het bronhouderschap. De generieke vuistregels/beheergebieden voor elke bronhouder zijn: Bronhouder Waterschap Provincie Rijkswaterstaat ProRail Ministerie van EL&I Ministerie van Defensie Gemeente Beheergebied/Vuistregel Wegen, water, dijken en bijbehorende terreinen en kunstwerken, voor zover in beheer bij het waterschap. Wegen, water en bijbehorende terreinen en kunstwerken, voor zover in beheer bij de provincie. Natuurgebieden in overleg met het Ministerie van LNV. Wegen, vaarwegen, zee- en rivierdijken, kust en bijbehorende terreinen en kunstwerken in beheer bij Rijkswaterstaat Spoorwegen en bijbehorende terreinen en kunstwerken. Landelijk gebied, waarvan agrarisch areaal volledig en natuurgebieden in overleg met provincies. Oefenterreinen en militaire complexen Bebouwde kom, bebouwing en gemeentelijke wegen buiten bebouwde kom en bijbehorende terreinen en kunstwerken. Daarnaast ook de plaatsnamen op de kaart, straatnamen en huisnummers. Voor weesobjecten, objecten die geen bronhouder hebben, voor zover dit nog voorkomt, treedt de gemeente op als bronhouder. Van elk object is bepaald wie bronhouder is, dit kan maar 1 partij zijn. Daarmee vallen bronhouder grenzen samen met objectgrenzen, wat betekent dat er tussen de bronhouders overeenstemming dient te zijn over deze grenzen. De BGT dient verplicht gebruikt te worden. Dit meervoudige gebruik met daarbij verplichting tot terugmelding moet de kwaliteit van de BGT waarborgen. Mutaties bij welke afnemende afdeling dan ook, dienen doorgevoerd te worden in de basis. Onderstaande figuur geeft een overzicht van beoogde bronhouders en gebruikers. De lijst gebruikers is niet limitatief. blad 6 van 67
1.2 Voordelen BGT Figuur 1.2: Overzicht bronhouders en gebruikers van de BGT. Bron: Informatiemodel BGT, dec. 2010. Heel veel werkprocessen bij gemeenten hebben betrekking op objecten, zoals huizen, wegen en bruggen. In dat verband worden vaak kaarten gebruikt als de GBKN. Die zijn echter 'dom': een lezer kan, als het goed is, wel interpreteren wat er op de kaart staat, maar een computersysteem kan er niets mee. De GBKN bestaat uit lijnen en symbolen, niet uit afgebakende eenheden (net zoals de individuele letters van een persoonsnaam niets voorstellen, maar als samenhangende groep letters weer wel). De BGT is anders dan de GBKN: in de BGT worden objecten geregistreerd een samenhangende groep lijnen met een kenmerk. Een dergelijk object is te koppelen aan administratieve databases. De BGT schrijft diverse typen objecten voor als verplichte inhoud, denk aan panden, wegdelen, waterdelen, kunstwerken, etc. Door aan al die objecten een link te hangen, kunnen vanuit de kaart, de BGT, administratieve gegevens worden opgevraagd. Andersom kunnen gegevens uit administratieve databases direct zichtbaar worden gemaakt op de kaart. Deze geïntegreerde benadering is voor veel gemeentelijke werkprocessen een grote verbetering, omdat die beheertaken vereenvoudigt, besluitvorming gemakkelijker maakt, en de burger er gemakkelijker mee kan worden geïnformeerd. De meerwaarde voor de diverse gemeentelijke afdelingen ligt in het feit dat aan de objecten in de BGT informatie gehangen kan worden. Deze informatie kan gebruikt worden om allerlei ruimtelijke analyses uit te voeren. De afdeling beheer van de openbare ruimte kan de BGT gebruiken om de onderhoudscycli af te stemmen op elkaar, om een hogere nauwkeurigheid van de arealen te krijgen, beide benodigd om een goede indruk te krijgen van benodigde budgetten. Daarnaast levert het een meer actuele en meer accurate bijhouding van de kaart op. Verder kunnen diverse analyses uitgevoerd worden, het is natuurlijk niet relevant een speeltoestel te plaatsen in een wijk waar geen kinderen wonen en de wijk waarin juist veel kinderen wonen over te slaan. Voor de rampenbestrijding is het van belang om snel gegevens (wie, wat, waar) over de omgeving van een mogelijke ramp te krijgen om goede evacuatieroutes te plannen en gebouwen te ontruimen. Daarnaast kan de BGT ingezet worden in de brandweervoertuigen om te kunnen navigeren en om ter plekke informatie te kunnen raadplegen. blad 7 van 67
De gemeente zal de dienstverlening naar de burgers toe kunnen verhogen door de BGT te gebruiken wanneer er meldingen van overlast zijn. Het proces van bouwaanvragen en het opstellen van bestemmingsplannen kan vereenvoudigd worden door de BGT hiervoor te gebruiken als een topografische ondergrond. Figuur 1.3: Standaard BGT versus BGT inclusief beheertopografie en plustopografie. Om aan dit soort vragen tegemoet te komen zal de BGT als startpunt van de gemeentelijke informatievoorziening moeten dienen en naast de wettelijk verplichte inhoud ook de beheertopografie en de plustopografie moeten bevatten volgens de IMGeo 2.0 standaard. Aan die extra inhoud moet wel behoefte zijn binnen de gemeente. 1.3 Gevolgde methodiek Het BGT vooronderzoek bestaat uit een aantal vaste stappen: Automatische controle van de geo-informatie; Handmatige controle door het uitvoeren van een representatieve steekproef; Houden van interviews; Schrijven van het adviesrapport. Hierbij zijn de volgende gegevens gebruikt: GBKN; BAG-pandenkaart; kadastrale kaart; groenbeheerkaart met attributen; wegbeheerkaart met attributen; luchtfoto. In bijlage 1 is een algemene inventarisatie van de geleverde bestanden opgenomen. Automatische controle Een automatische controle is uitgevoerd om de gestructureerdheid en objectgerichtheid van de GBKN te bepalen. Tevens is gekeken in hoeverre automatisch vlakken te vormen zijn uit de huidige GBKN. De gemeente heeft echter niet alleen de beschikking over de GBKN, maar ook de beheerkaarten en de BAGpandenkaart spelen een rol in de BGT. Immers veel van de BGT-objecten staan nu niet in de GBKN, maar veelal wel in de beheerkaarten, denk aan parkeervakken. Daarom is gekeken in hoeverre de beheerkaarten onderling op elkaar aansluiten en in hoeverre deze kaarten aansluiten op de GBKN, tevens is daarbij een doorkijk gemaakt in hoeverre de beheergegevens kunnen helpen bij de opbouw blad 8 van 67
van de BGT. Omdat de BAG-pandenkaart losgetrokken is van de GBKN, is ook hier een vergelijking gemaakt met de GBKN. De resultaten van deze automatische controles zijn te vinden in hoofdstuk 2. Handmatige controle Verder zijn per gemeente 3 testgebieden geselecteerd om een representatieve doorsnee van de Middelsee gemeenten te krijgen. In deze gebieden is de GBKN visueel beoordeeld op actualiteit, kwaliteit en vergeleken met de BAG-pandenkaart, de beheergegevens en de luchtfoto's. Op deze manier zijn aandachtspunten geïnventariseerd die niet uit de automatische controle naar voren zijn gekomen. De uitkomst hiervan is beschreven in hoofdstuk 2. Onder de visuele controle valt ook een eerste indicatie van de bronhouders die binnen de gemeente opereren. Dit is ook beschreven in hoofdstuk 2. Interviews In een dag hebben adviseurs van Oranjewoud interviews gehouden met een aantal gemeentelijke medewerkers om ook het organisatie aspect te benoemen in het stappenplan. Dit is beschreven in hoofdstuk 3. Advies Op basis van de controles en de interviews is een stappenplan opgesteld. Dit stappenplan is ons advies voor de opbouw van de BGT uitgaande van de beschikbare geo-informatie. Het stappenplan omvat een aantal technische stappen en procestappen. De technische stappen beschrijven de technische opbouw van de BGT. De organisatorische stappen omvatten de procesbegeleiding en het inpassen in de organisatie. Daarnaast is het stappenplan de basis voor een raming van het aantal benodigde dagen om de BGT op te bouwen. Tot slot volgen in hoofdstuk 4 de conclusies uit het vooronderzoek en geeft Oranjewoud haar advies om de opbouw van de BGT te starten. In de bijlagen worden de gebruikte gegevens en de resultaten in detail besproken. Uitgangspunt Bij het opstellen van dit rapport is het uitgangspunt de beschikbare documentatie vanuit het Ministerie van I&M: Basisregistratie Grootschalige Topografie: Gegevenscatalogus BGT 1.1, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, januari 2013. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Basisregistratie Grootschalige Topografie: BGT Gegevenscatalogus 1.1, januari 2013; Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Basisregistratie Grootschalige Topografie: IMGeo Gegevenscatalogus 2.1, januari 2013; Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Basisregistratie Grootschalige Topografie: Objectenhandboek 1.1, januari 2013. blad 9 van 67
2 Resultaten Dit hoofdstuk beschrijft de resultaten van de automatische en de handmatige controle. Er is gekeken naar de kwaliteit en inhoud van de diverse bestanden en in hoeverre deze kunnen helpen bij de opbouw van de BGT. Hierbij is het belangrijk te weten dat de BGT gedetailleerder is dan de GBKN. Denk bijvoorbeeld aan wegdelen die voor de BGT opgesplitst moeten worden naar functie, zoals parkeervlak, rijbaan, rijwielpad, etc. Daarnaast moet voor elk weg object aangegeven worden welke type weg het betreft, een regionale weg, lokale weg, straat of anders. Momenteel staat in de GBKN alleen een symbool voor het soort verharding en hoewel dit ook een eigenschap is van de weg in de BGT, moeten er nog andere waarden toegekend worden aan elk vlak. Dit geldt niet alleen voor de wegvlakken, maar ook voor de terreindelen en waterdelen. Een overzicht van de diverse objecttypen in de BGT en de toegestane veldwaarden is te vinden in bijlage 2. Bij de verschillende bestanden wordt daarom gekeken in hoeverre deze bij de opbouw van de BGT kunnen helpen. De gemeenten hebben diverse topografische bestanden waaruit een BGT opgebouwd zou kunnen worden. In dit vooronderzoek is ervoor gekozen de GBKN als basis te gebruiken vanwege het feit dat de GBKN een hoge kwaliteit heeft. De beheerkaarten zijn afgeleid uit de GBKN en worden regelmatig bijgewerkt. 2.1 Geometrische aandachtspunten In de opbouw van de BGT op basis van de GBKN zijn de aandachtspunten geanalyseerd die van belang zijn bij de vorming van objecten. De analyses zijn uitgevoerd op lijnen die vlakgrenzen gaan vormen in de BGT, voorbeelden hiervan zijn de kant water en kant verhardingslijnen, en zijn uitgevoerd op alle andere lijnen, zoals heggen of andere scheidingslijnen, die geen vlakgrenzen vormen. In onderstaande tabel is een overzicht van de aandachtspunten gegeven met de aantallen. Een uitleg van het type aandachtspunt is te vinden in bijlage 3. Gemeente het Bildt Aandachtspunt Aantal voor structurering Aantal na structurering % Opgelost Aantal lengtes nul 67 0 100% Aantal dubbel 230 0 100% Aantal knippunten 6145 41 99% Aantal overlappen 23 8 65% Aantal losse poten 7196 6809 5% Aantal under- en overshoots 4612 622 87% Totaal GBKN lijnen 68369 Gemeente Ferwerderadiel Aandachtspunt Aantal voor structurering Aantal na structurering % Opgelost Aantal lengtes nul 52 0 100% Aantal dubbel 375 0 100% Aantal knippunten 9460 66 99% Aantal overlappen 365 123 66% Aantal losse poten 11403 10863 5% Aantal under- en overshoots 9876 809 92% Totaal GBKN lijnen 76780 blad 10 van 67
Gemeente Leeuwarderadeel Aandachtspunt Aantal voor structurering Aantal na structurering % Opgelost Aantal lengtes nul 47 0 100% Aantal dubbel 209 0 100% Aantal knippunten 6927 49 99% Aantal overlappen 30 21 30% Aantal losse poten 9779 8894 9% Aantal under- en overshoots 16086 894 94% Totaal GBKN lijnen 68899 Gemeente Menameradiel Aandachtspunt Aantal voor structurering Aantal na structurering % Opgelost Aantal lengtes nul 53 0 100% Aantal dubbel 553 0 100% Aantal knippunten 4890 72 99% Aantal overlappen 128 108 16% Aantal losse poten 14040 13743 2% Aantal under- en overshoots 4565 623 86% Totaal GBKN lijnen 77800 Hierbij moet opgemerkt worden dat meerdere aandachtspunten kunnen voorkomen op hetzelfde lijnstuk. Het is dus niet zo dat alle aandachtspunten optelbaar zijn. Daarnaast zijn bepaalde lijnstukken meegenomen als vlakgrenzen, waar die in bepaalde gevallen daadwerkelijk als vlakgrens mee moeten doen, maar in andere gevallen niet. Denk aan een muur die een bebouwd terreindeel onderscheidt van een weiland, in dit geval is de muur tevens een vlakgrens, er zijn echter andere gevallen waar de muur ophoudt in het 'luchtledige' en dan niet als vlakgrens meedoet. Het aantal aandachtspunten per gemeente ligt, in vergelijking met andere gemeenten, onder het gemiddelde. Een groot aantal van deze punten is automatisch op te lossen, waarna er een deel overblijft dat handmatig bijgewerkt moet worden. 2.2 Mate waarin de BAG-pandenkaart aansluit op de GBKN In de BGT worden niet alle panden opgenomen die in de BAG staan. Dit is afhankelijk van de status van de BAG-panden. Bij de vergelijking met de BAG-pandenkaart is daarom uitsluitend rekening gehouden met die BAG-panden die aan deze status voldoen. Het gaat om de panden met een status: bouw gestart pand in gebruik (niet ingemeten) pand in gebruik sloopvergunning verleend pand buiten gebruik In de BAG-pandenkaart van het Bildt zijn 7.262 vlakken aanwezig. In de GBKN zijn 19.302 pandlijnen aanwezig, waarvan 7.857 vlakken gevormd zijn. Van de BAG-panden komen 5.849 vlakken exact overeen met GBKN-panden. Daarnaast zijn er nog 1.188 vlakken die gedeeltelijk overeenkomen tussen de BAG en GBKN. Er zijn 1.573 vlakken met een totale oppervlakte van 5,1 ha zijn die in de GBKN voorkomen, maar niet meer in de BAG-pandenkaart. Omgekeerd zijn er 1.403 vlakken met een totale oppervlakte van 7,5 ha die in de BAG-pandenkaart staan maar niet in de GBKN. Figuur 2.1 en 2.2 zijn voorbeelden van de drie categorieën. blad 11 van 67
In de BAG-pandenkaart van Ferwerderadiel zijn 5.969 vlakken aanwezig. In de GBKN zijn 16.508 pandlijnen aanwezig, waarvan 6.990 vlakken gevormd zijn. Van de BAG-panden komen 4.768 vlakken exact overeen met GBKN-panden. Daarnaast zijn er nog 1.406 vlakken die gedeeltelijk overeenkomen tussen de BAG en GBKN. Er zijn 1.387 vlakken met een totale oppervlakte van 4,7 ha zijn die in de GBKN voorkomen, maar niet meer in de BAG-pandenkaart. Omgekeerd zijn er 948 vlakken met een totale oppervlakte van 5,4 ha die in de BAG-pandenkaart staan maar niet in de GBKN. Figuur 2.1 en 2.2 zijn voorbeelden van de drie categorieën. In de BAG-pandenkaart van Leeuwarderadeel zijn 5.867 vlakken aanwezig. In de GBKN zijn 18.372 pandlijnen aanwezig, waarvan 6.932 vlakken gevormd zijn. Van de BAG-panden komen 4.966 vlakken exact overeen met GBKN-panden. Daarnaast zijn er nog 944 vlakken die gedeeltelijk overeenkomen tussen de BAG en GBKN. Er zijn 1.331 vlakken met een totale oppervlakte van 3,3 ha zijn die in de GBKN voorkomen, maar niet meer in de BAG-pandenkaart. Omgekeerd zijn er 743 vlakken met een totale oppervlakte van 4,5 ha die in de BAG-pandenkaart staan maar niet in de GBKN. Figuur 2.1 en 2.2 zijn voorbeelden van de drie categorieën. In de BAG-pandenkaart van Menameradiel zijn 8.585 vlakken aanwezig. In de GBKN zijn 21.931 pandlijnen aanwezig, waarvan 9.515 vlakken gevormd zijn. Van de BAG-panden komen 7.476 vlakken exact overeen met GBKN-panden. Daarnaast zijn er nog 712 vlakken die gedeeltelijk overeenkomen tussen de BAG en GBKN. Er zijn 1.633 vlakken met een totale oppervlakte van 7.7 ha zijn die in de GBKN voorkomen, maar niet meer in de BAG-pandenkaart. Omgekeerd zijn er 993 vlakken met een totale oppervlakte van 4.8 ha die in de BAG-pandenkaart staan maar niet in de GBKN. Figuur 2.1 en 2.2 zijn voorbeelden van de drie categorieën. Figuur 2.1: BAG-panden in vergelijking tot GBKN panden, groen: overeenkomend, geel: in GBKN niet in BAG, paars: in BAG niet in GBKN. blad 12 van 67
Figuur 2.2: BAG-panden (rood) in vergelijking tot GBKN panden (lila). Omdat de pandenkaart van de BAG niet in de huidige GBKN is opgenomen en dat vermoedelijk wel gaat gebeuren, is gekeken in hoeverre de nieuwe pandgeometrie aansluit op de overige features van de huidige GBKN. Te denken valt aan kruisende lijnen van pand en water en pand en weg. Kruisende lijnen tussen panden enerzijds en water of weg anderzijds kunnen wel voorkomen wanneer het overbouw betreft. De pandvlakken zijn vergeleken met de water- en weglijnen uit de GBKN. Daaruit blijkt dat voor de gemeente het Bildt van de 7.262 BAG-panden 91 kruisen met weg- of waterlijnen. Dit is een percentage van 1,25%. In de gemeente Ferwerderadiel zijn 5.969 BAG-panden waarvan er 119 kruisen met weg- of waterlijnen (2,0%). In Leeuwarderadeel gaat het om 5.867 BAG-panden waarvan er eveneens 119 kruisen met weg- of waterlijnen (2,0%). In gemeente Menameradiel kruisen 66 van de 8.585 panden een weg- of waterlijn (0,8%). Figuur 2.3: BAG-panden die weglijnen kruisen. blad 13 van 67
Figuur 2.4: BAG-panden die een GBKN waterlijn kruisen. In bovenstaande figuren is te zien dat op deze locaties in een aantal gevallen de lijnen niet actueel meer zijn. In deze gevallen zal de geometrie bijgewerkt moeten worden. 2.3 In hoeverre zijn de gegevens vlakvoorbereid Van de GBKN in combinatie met de BAG-pandenkaart zijn objecten gevormd door vlakken te maken van de vlakgrenzen. Van de 68.365 vlakgrenzen in gemeente het Bildt zijn 16.451 vlakken gevormd, waarvan 8.905 geen classificatie hadden gekregen. Dit is een percentage van 54%. Verder zijn er 1.256 vlakken waar meer dan één kenmerkpunt aanwezig was. Het totaal van de kenmerkpunten in deze vlakken is 3.974, wat betekent dat er nog 2.718 vlakken extra gevormd hadden moeten worden. In Ferwerderadiel zijn van de 76.470 vlakgrenzen 14.456 vlakken gevormd, waarvan 6.190 geen classificatie hadden gekregen. Dit is een percentage van 43%. Verder zijn er 2.303 vlakken waar meer dan één kenmerkpunt aanwezig was. Het totaal van de kenmerkpunten in deze vlakken is 10.096, wat betekent dat er nog 7.793 vlakken extra gevormd hadden moeten worden. Van de 68.631 vlakgrenzen in Leeuwarderadeel zijn 12.936 vlakken gevormd, waarvan 5.969 geen classificatie hadden gekregen. Dit is een percentage van 46%. Verder zijn er 1.233 vlakken waar meer dan één kenmerkpunt aanwezig was. Het totaal van de kenmerkpunten in deze vlakken is 19.658, wat betekent dat er nog 18.425 vlakken extra gevormd hadden moeten worden. In Menameradiel zijn van de 77.728 vlakgrenzen 16.400 vlakken gevormd, waarvan 7.778 geen classificatie hadden gekregen. Dit is een percentage van 47%. Verder zijn er 1.013 vlakken waar meer dan één kenmerkpunt aanwezig was. Het totaal van de kenmerkpunten in deze vlakken is 4.426, wat betekent dat er nog 3413 vlakken extra gevormd hadden moeten worden. Kijken we vervolgens naar de vlakken en de classificatie die deze hebben gekregen, dan is te zien dat een groot deel van de gemeente correct gevormd en gekenmerkt wordt naar opdelende delen (zie figuur 2.5). Een flink aantal vlakken is 'onbekend' evenals een aantal gebieden waar het water of de weg een te groot oppervlakte inneemt. De hoeveelheid 'overig' (geel) valt het meest op, dit wordt vooral veroorzaakt door één heel groot vlak met een kenmerkpunt 'functieaanduiding'. Dit is natuurlijk niet de realiteit, maar door niet gesloten lijnen, worden incorrecte vlakken gevormd die onterecht bijvoorbeeld het kenmerkpunt verharding of water toegewezen hebben gekregen. blad 14 van 67
Figuur 2.5: Automatische vlakvorming GBKN. Hoewel deze vlakgerichte kaart nog niet geschikt is als BGT, geeft dit wel een eerste indicatie hoeveel objecten minimaal zullen ontstaan. De klassen die wel toegekend zijn, hebben de classificatie soort verharding. De BGT vereist echter meer gegevens, die momenteel niet in de GBKN aanwezig zijn. Denk hierbij aan het type weg, de functie van de weg, de functie van het terrein e.a., een overzicht van BGT vereiste gegevens is te vinden in bijlage 2. 2.4 Mate waarin de beheergegevens aansluiten op de GBKN Door de gemeente zijn de beheergegevens voor wegen en groen geleverd. Daarvan is gekeken in hoeverre deze aansluiten op de huidige GBKN en in hoeverre deze bestanden kunnen helpen bij de opbouw van de BGT. In de huidige objectencatalogus van de BGT, komen een aantal van de categorieën (bijvoorbeeld parkeervakken) naar voren die voor beheer al ingetekend zijn, maar nog niet in de GBKN afgebakend zijn. Om deze reden kan de GBKN verrijkt worden met de beheergegevens om zo de BGT op te bouwen. Allereerst is gekeken in hoeverre de beheervlakken van groen en wegen nog op elkaar aansluiten. Voor de gemeente het Bildt is daaruit gebleken dat op 1.015 locaties een overlap tussen weg en groen aanwezig is. Het gaat om een oppervlakte van 0,36 ha. In gemeente Leeuwarderadeel gaat het om 2.858 locaties (0,77 ha) en in de gemeente Menameradiel 1.456 locaties (1,84 ha). Van Ferwerderadiel zijn geen beheergegevens voorhanden. In onderstaande figuur zijn voorbeelden te zien van de overlap. blad 15 van 67
Figuur 2.6: Voorbeelden van overlap tussen wegbeheervlakken (grijs) en groenbeheervlakken(groen). Omdat beheer zijn vlakken nog verder opdeelt, is gekeken naar vlakgrenzen die wel aanwezig waren in de beheervlakken, maar nog niet in de GBKN. Voor de gemeente het Bildt kunnen 6.642 grenzen gebruikt worden om de GBKN mee op te werken. In Leeuwarderadeel gaat het om 5.577 grenzen en in gemeente Menameradiel om 10.050 grenzen. Figuur 2.7: overzicht vlakken incl. beheergegevens. blad 16 van 67
Van de GBKN aangevuld met de beheergegevens zijn objecten gevormd door vlakken te maken van de vlakgrenzen. Ditmaal werden er in het Bildt 23.230 vlakken gevormd, waarvan 3.269 vlakken een beheerclassificatie hebben gekregen. 300 van deze vlakken hadden echter meer dan 1 beheerclassificatie, veroorzaakt door niet geheel sluitende lijnen. In Leeuwarderadeel werden 18.886 vlakken gevormd, met 2.635 beheervlakken, waarvan 157 meer dan 1 beheerclassificatie. Voor Menameradiel ging het om 26.027 vlakken, met 8.051 beheervlakken en 374 vlakken met meer dan 1 beheerclassificatie. Daarnaast is geconstateerd dat door o.a. overlap van de gegevens en het niet altijd aansluiten van beheergegevens op de GBKN, een aantal vlakken mogelijk wel een beheergegeven krijgt, maar dat het automatisch gevormde vlak niet overeenkomt met de originele vlakken van beheer. Hiervan is onderstaande figuur een voorbeeld. Figuur 2.8: Afwijkende beheervlakken GBKN vlakvorming en beheer. Om die reden is verder gekeken of de oppervlakte van de vlakken met elkaar overeenkwam en hoeveel procent verschil in oppervlakte zit ten opzichte van de oppervlakte van de beheervlakken. Daar komt per gemeente de volgende tabel uit: het Bildt: Percentage verschil in oppervlakte GBKN vlak vs. beheervlak t.o.v. beheervlak Aantal vlakken geen verschil 461 ja 0-0,1 % 196 ja 0,1-0,5 % 222 ja 0,5-1 % 111 ja 1-5 % 472 nee >5 % 1.727 nee Totaal 3.189 Telt mee Van de 3.785 gevormde beheervlakken, zijn de grenzen van 990 vlakken goed over te nemen in de GBKN. Dat betekent dat 26,2% van de beheervlakken overgenomen kan worden in de BGT. blad 17 van 67
Leeuwarderadeel: Percentage verschil in oppervlakte GBKN vlak vs. beheervlak t.o.v. beheervlak Aantal vlakken geen verschil 362 ja 0-0,1 % 371 ja 0,1-0,5 % 297 ja 0,5-1 % 113 ja 1-5 % 202 nee >5 % 1.341 nee Totaal 2.686 Telt mee Van de 2.503 gevormde beheervlakken, zijn de grenzen van 1.143 vlakken goed over te nemen in de GBKN. Dat betekent dat 45,7% van de beheervlakken overgenomen kan worden in de BGT. Menameradiel: Percentage verschil in oppervlakte GBKN vlak vs. beheervlak t.o.v. beheervlak Aantal vlakken geen verschil 3.700 ja 0-0,1 % 763 ja 0,1-0,5 % 833 ja 0,5-1 % 370 ja 1-5 % 839 nee >5 % 1.539 nee Totaal 8.044 Telt mee Van de 8.602 gevormde beheervlakken, zijn de grenzen van 5.666 vlakken goed over te nemen in de GBKN. Dat betekent dat 65,9% van de beheervlakken overgenomen kan worden in de BGT. Ter vergelijking: het gemiddelde over te nemen beheervlakken ligt ongeveer op 57,5% voor andere gemeenten. 2.5 Aantal locaties waar niveauverschillen spelen De BGT gaat uit van een model waarin relatieve niveaus opgenomen zijn. Het maaiveldniveau is dan in zijn geheel voor Nederland vlakdekkend, maar daarbovenop kan ook geometrie voorkomen. Hierbij valt te denken aan een viaduct waar 2 wegen elkaar kruisen. Het viaduct ligt dan op een relatief hoger niveau dan de weg op maaiveldniveau. De weg die zich op het viaduct bevindt, ligt op hetzelfde relatieve niveau als het viaduct. In de GBKN is veelal geen rekening gehouden met niveauverschillen. Op de locaties waar niveauverschillen spelen zullen lijnen bijgekarteerd moeten worden om op deze manier BGT-objecten op verschillende niveaus te maken. Voorbeelden zijn water- en weglijnen die niet onder het kunstwerk doorgetrokken zijn. Niveauverschillen spelen veelal bij plekken waar een kunstwerk of steiger aanwezig is. Voor de quickscan is daarom een inventarisatie gemaakt van de locaties waar deze objecten staan. Het gaat om ongeveer 230 locaties in gemeente het Bildt, 16 locaties in Ferwerderadiel, 213 locaties in Leeuwarderadeel en 549 locaties in Menameradiel. Het lage aantal in Ferwerderadiel suggereert dat hier niet alle kunstwerken als B04 zijn gecategoriseerd. Hier zal dan ook bij de opbouw extra oplettendheid nodig zijn om locaties met niveauverschillen te detecteren. Een groot deel van deze kunstwerken zal onder bronhouderschap vallen van degene die verantwoordelijk is voor het beheer van het water, óf de weg, óf het spoor. Daarover zullen echter duidelijke afspraken gemaakt moeten worden. Er zullen zeker een aantal kunstwerken voor de gemeente overblijven. blad 18 van 67
Figuur 2.9: Overzicht indicatie niveauverschillen binnen de gemeente. 2.6 Resultaten testgebieden In deze paragraaf zijn de resultaten van de twaalf testgebieden samengevat. In bijlage 4 is per testgebied uitgewerkt welke zaken zijn opgevallen bij de beoordeling van, en vergelijking tussen, de GBKN, de BAG-pandenkaart, de beheergegevens en de luchtfoto's. Voorbeelden zijn afwijkende pandcontouren tussen BAG en de GBKN, of een classificatie van een GBKN-lijn die, afgaand op bijvoorbeeld de luchtfoto's, onjuist lijkt. Uit de analyse kwamen een aantal opvallende zaken naar voren. Zo bleek er tijdens de vlakvorming een zeer groot vlak te ontstaan dat zelfs meerdere gemeenten beslaat en vermoedelijk ontstaan is door de vele openingen in de verhardings- en watercontouren gecombineerd. Vooral kleinere verhardings- en watervlakken worden wel correct gevormd. In de gemeenten bevinden zich talrijke niet-gesloten inritten. Heel veel potentiële verhardingsvlakken zijn 'open' vanwege deze inritten, deze kunnen in veel gevallen mogelijk handig 'gesloten' worden door gebruik te maken van kadastrale lijnen en/of lijnen uit beheergegevens (zie het Bildt, testgebied 2). Dit is wellicht ook goed bruikbaar voor het begrenzen van de woonerven: nu ontstonden bij de vlakvorming soms grote verhardingsvlakken daar waar woonerven met tuinen zijn. In één van de gemeenten (Ferwerderadiel) waren veel meer sloten als hartlijn ingetekend dan in de andere gemeenten, waardoor de vlakvorming van sloten in deze gemeente niet in de pas loopt met de drie andere gemeenten. Over het algemeen zijn er veel symbolen en annotaties in het materiaal aanwezig die gebruikt kunnen worden voor de classificatie van de vlakken. Van Ferwerderadiel zijn geen beheergegevens voorhanden in dit vooronderzoek. Over het algemeen vallen de beheergegevens redelijk goed samen met de GBKN-lijnen. In één van de testgebieden lijkt de GBKN achter te lopen bij de beheergegevens. Verder kunnen in veel gevallen de lijnen uit beheer wellicht dienen als 'vlakafsluiter'. In een van de testgebieden is wat overlap vastgesteld tussen de weg- en groengegevens. Gekeken naar de actualiteit van de geometrie op basis van de luchtfoto, is de GBKN over het algemeen goed bij in de verschillende gemeenten uitgaande van de testgebieden. blad 19 van 67
Er is ook in vier testgebieden gekeken hoe de situatie is op de grens van de gemeenten. Tussen de gemeente Ferwerderadiel en de andere gemeenten is er groot verschil tussen de vlakvorming van sloten: in Ferwerderadiel kunnen veel minder watervlakken gevormd worden doordat sloten zijn ingetekend als hartlijn (midden sloot). Soms is ook verschil in bijhouding van beheergegevens en GBKN tussen gemeenten te zien (testgebied 3, Leeuwarderadeel). Hieronder is afgebeeld waar de twaalf gekozen testgebieden zich bevinden binnen de Middelseegemeenten: Figuur 2.10: Locaties van de testgebieden binnen de gemeente. 2.7 Bronhouders binnen de gemeente Binnen de BGT zijn verschillende bronhouders actief. Zo is de provincie verantwoordelijk voor de objecten die de provinciale wegen voorstellen, terwijl het waterschap de waterlopen voor zijn rekening neemt. Dit betekent dat er goede afspraken gemaakt moeten worden over de grenzen tussen deze objecten en aanliggende gemeentelijke objecten. Voor dit vooronderzoek is geen gebruik gemaakt van de datasets van andere bronhouders, wel wordt een indicatie gegeven van de diverse bronhouders die binnen de Middelsee gemeenten opereren. blad 20 van 67
Figuur 2.11: Overzicht van de ligging van de gemeente in relatie tot andere bronhouders. In figuur 2.11 is te zien dat de Middelsee-gemeenten in de provincie Friesland liggen. De gemeenten hebben met 1 waterschap van doen, het Waterschap Fryslân. Alleen de gemeente Ferwerderadiel heeft ook nog overlap met Waterschap Blija Buitendijks. Er grenzen 8 gemeenten aan de Middelseegemeenten, de gemeenten Franekeradeel, Littenseradiel, Leeuwarden, Tytsjerksteradiel, Dantumadiel, Dongeradeel en aan de wadkant Ameland en Terschelling. Er loopt een spoor door de gemeente Menameradiel, ProRail zal daar dus als bronhouder acteren binnen de gemeente. Door de gemeente Leeuwarderadeel liep een goederenspoor, dit is al lange tijd niet meer in gebruik. Indien ProRail verantwoordelijk is voor het onderhoud van dit spoor is zij tevens de bronhouder binnen de BGT, anders valt dit spoor onder bronhouderschap van de gemeente. De belangrijkste vaarweg is het Van Harinxmakanaal, deze loopt alleen door de gemeente Menameradiel. Bronhouder daarvan is de Provincie. Daarnaast is er nog de Dokkumer Ee, deze loopt langs Leeuwarderadeel (vormt de grens met gemeente Tytsjerksteradiel) en door een stukje van Ferwerderadiel. Rijkswaterstaat is uitsluitend een bronhouder in de gemeente Menameradiel, aangezien de A31 door de gemeente loopt. Binnen alle Middelsee-gemeente zijn provinciale wegen aanwezig. De natuurgebieden in de Middelsee-gemeenten vallen grotendeels onder beheer van Staatsbosbeheer en onder It Fryske Gea. Voor de BGT vallen natuurgebieden onder beheer van de provincie of van het ministerie van EL&I. De waterlopen, terreinen, dijken en wegen die momenteel in beheer van het waterschap zijn, zullen als object deze zelfde bronhouder hebben. Met uitsluiting van bovenstaande objecten is de overige geometrie binnen de bebouwde kom de verantwoordelijkheid van de gemeente. Buiten de bebouwde kom zal ook het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) een partij zijn. Zij zullen verantwoordelijk zijn voor het agrarische gebied. De wegen, bebouwing, kunstwerken en terreinen die buiten de bebouwde kom niet in beheer van het waterschap, de provincie, Rijkswaterstaat of het ministerie van EL&I zijn, zullen bij de gemeente geschaard worden. Ook de plaatsnamen, straatnamen en huisnummers zijn de verantwoordelijkheid van de gemeente. blad 21 van 67
3 Organisatie rondom de BGT Tijdens een dag hebben onze adviseurs gesprekken gevoerd met de volgende personen: Naam discipline Gemeente Jitze Bakker Informatiemanagement Overall Henk Mulder Opdrachtgever Overall Willie Kiewiet Geo, riolering Menameradiel Sirk Visser Groen, water, sport Menameradiel Tom Engelsma Wegen, kunstwerken, Wion Menameradiel Jan van Buiten groen het Bildt Willem Dijkstra wegen/geo Ferwerderadiel Sven Zondervan wegen/geo Leeuwarderadeel Minne Zwanenburg groen Leeuwarderadeel Jelle Linting wegen het Bildt Peter Weijer PL BGT Overall Het doel van deze gesprekken is een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de huidige organisatie en de kennis en kunde ten aanzien van de BGT. In dit hoofdstuk zal worden ingezoomd op een aantal bevindingen die tijdens de gesprekken naar voren kwamen. Hier kan in het vervolgtraject rekening mee worden gehouden. 3.1 Geo-informatie Vanuit de Middelsee samenwerking wordt de gezamenlijke basis geo-informatie voorziening georganiseerd. Voor de opslag en het gebruik van de GBKN wordt hierbij gebruik gemaakt van IGOS en NGDM. Ook wordt er een centrale geo-viewer aangeboden in de vorm van Nedbrowser. Hiermee wordt veel kaartmateriaal, zoals de GBKN, de kadastrale kaart, bestemmingsplannen en waar mogelijk ook beheergegevens centraal via een laagdrempelige webbrowser oplossing aangeboden voor de vier gemeenten. het Bildt Het wegbeheer bij de gemeente het Bildt gebeurt met behulp van DGDialog. Het groenbeheer zit hier ook in, waarbij in de praktijk het meeste gewerkt wordt met de gegevens die geëxporteerd zijn naar lijsten in Excel. Ferwerderadiel Ferwerderadiel maakt voor het wegbeheer gebruik van DGDialog, waarbij er geen wegbeheerkaart beschikbaar blijkt te zijn. Er is geen groenbeheersysteem. De rioleringsgegevens worden beheerd in Kikker. Leeuwarderadeel Ook bij de gemeente Leeuwarderadeel gebeurt het wegbeheer en groenbeheer met behulp van DGDialog. Algemene opmerking is dat men zelf meer zou willen kunnen inrichten op ICT gebied. Menameradiel Menameradiel maakt voor het weg- en groenbeheer gebruik van Oranjewoud s GBI beheersoftware via een inservice contract, waarbij mutaties bij Oranjewoud worden ingevoerd. Sinds kort is ook GBI raadplegen beschikbaar. In de toekomst wil men het liefst zoveel mogelijk mutaties zelf verwerken, liefst mobiel. Voor de zaken die nog binnenshuis staan is met name de ict infrastructuur nog wel een punt van aandacht. Het is wel beter geworden, maar de ontwikkelingen in Middelsee c.q de overgang naar ISZF blad 22 van 67
3.2 GBKN 3.3 BAG (ICT Samenwerkingsverband Zuidwest Fryslan) en de herindeling etcetera maken het wel lastig om hier keuzes in te maken. De ICT zal hoogstwaarschijnlijk op termijn geoutsourced worden. Alle Middelsee gemeenten zijn zogenaamde afnemende gemeenten. Dit houdt in dat zij mutaties doorgeven aan de stichting GBKN die deze voor de gemeente inmeet en verwerkt in de kaart. Het geactualiseerde de kaartmateriaal wordt vervolgens teruggeleverd. De GBKN is voor alle vier gemeenten nog niet gestructureerd of vlakvoorbereid maar qua actualiteit is hij redelijk goed. Alle Middelsee gemeenten maken voor de BAG gebruik van de Vicrea oplossing. 3.4 Beheerkaarten het Bildt Het wegbeheer is redelijk goed op orde. Eens per 4 jaar wordt een volledige inspectie als second opinion uitgevoerd. Jaarlijkse inspecties worden door de gemeente zelf uitgevoerd. Het wegbeheer areaal is inmiddels zes a zeven jaar oud. Behoefte is wel om dit in de toekomst beter op orde te krijgen. Voor groenbeheer wordt niet veel met geo-informatie gedaan. De huidige praktijk is dat er voornamelijk met lijsten in excel wordt gewerkt. De groen vlakken zijn redelijk up to date, maar worden pas gevormd op basis van nieuwe geometrie in de gbk, wat dus aan de late kant is. De bomen dataset is maar voor zo n 10 procent gevuld. Tot nu toe was dit niet zo n probleem omdat het vooral jonge bomen betrof. De meeste bomen komen nu echter in een volwassen fase, wat hogere eisen stelt aan het beheer. Naar de toekomst toe is het dus belangrijk dat dit beter wordt, om meer grip te hebben op het beheer. Wat betreft de administratieve informatie zijn er weinig categorieën en zo min mogelijk details geregistreerd. De beheersoftware wordt momenteel alleen gebruikt om de hoeveelheden op orde te houden. Het maken van een goed bestek is op dit moment niet goed mogelijk omdat de informatie niet op orde is. Alle onderhoud staat nu op intensief, maar dit staat nu gezien de bezuinigingen wel ter discussie. Tegelijkertijd wordt het onderhoud nu uitgevoerd door het werkvoorzieningschap. Het heeft dus waarschijnlijk weinig zin om al te ingewikkelde onderhoudsplannen te maken. Wel relevant is nog het feit dat bermen en sloten in het buitengebied vaak geheel of gedeeltelijk door de aanwonenden onderhouden worden. Hier krijgen zij ook compensatie voor, maar de registratie hiervan zit nu niet in het beheersysteem. Dit zou wel een wens zijn. Idee hierbij is ook om de verzending van brieven etcetera vanuit dit systeem te kunnen doen. Ferwerderadiel Op dit moment is er geen wegbeheerkaart. Hierdoor kunnen keuzes niet onderbouwd worden en is er geen budget beschikbaar. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van de wegen. Ook de gegevens voor het groenbeheer ontbreken. Er is een opdracht aan de Grontmij verstrekt om alles te inventariseren voor weg- en groenbeheer. Het beheer van deze gegevens wil men extern laten uitvoeren. Aandachtspunt hierbij is om het inwinnen volgens de IMGeo codering te laten doen, zodat de integratie met de BGT straks zo vloeiend mogelijk kan plaats vinden. Om de opbouw van de BGT zo efficiënt mogelijk te laten verlopen is het verstandig deze beheergegevens direct in de opbouw mee te nemen. De rioleringsgegevens zijn op orde en zitten in Kikker Leeuwarderadeel Het wegenbestand is vorig jaar geactualiseerd. blad 23 van 67
3.5 BGT Voor groen moet er nog wel veel gemuteerd worden. Er zijn veel omvormingen gedaan als gevolg van bezuinigingsmaatregelen, deze zijn nog niet allemaal verwerkt. Menameradiel De beheergegevens zijn redelijk goed op orde. Wel zijn er wat achterstanden in de mutaties, groen loopt bijvoorbeeld circa 2 jaar achter. De waterlopen zijn vorig jaar geïnventariseerd. De wens is om op termijn weer zelf het mutatiewerk te gaan doen. Hiervoor zoekt men nog wel een gebruiksvriendelijkere oplossing. In het kader van de Middelsee samenwerking wordt getracht meer kennis op te bouwen over de basisregistraties, waar de BGT natuurlijk onderdeel van is. Hiervoor gaan per gemeente twee man binnenkort naar de King inup academy. Er leeft nog de nodige onduidelijkheid over de eisen en mogelijkheden binnen de verschillende gemeenten Tegelijkertijd is de Middelsee samenwerking complex, gezien de toekomstige opdeling naar noord oost. Dit maakt het lastig om te besluiten met wie overleggen moeten worden gevoerd en welke contacten moet worden gelegd. Budget voor BGT/IMGeo is op dit moment geregeld vanuit Beter, het is niet bekend of dit meekomt als de Middelsee samenwerking ophoud te bestaan. Het is dus onduidelijk of er dan nog middelen ter beschikking staan voor de uitvoering. Dit is wel een aandachtspunt. 3.6 Samenwerking intern en extern De Middelsee gemeenten hebben de afgelopen jaren nauw samengewerkt. Zij zijn zich nu, ook door een herindelings-impuls vanuit de provincie, aan het heroriënteren op deze samenwerking. Dit zorgt voor de nodige onduidelijkheid over de vervolgaanpak. Over het algemeen is er al de nodige interne samenwerking tussen de afdeling Geo en groen- en wegbeheer door de korte lijnen. Tegelijkertijd is deze samenwerking meestal heel informeel en zijn procedures niet vastgelegd, wat voor een toekomstige succesvolle implementatie een risico is. 3.7 Ambities het Bildt De gemeente het Bildt ziet het BGT traject als een kans om de geo-informatie een kwaliteitsimpuls te geven en de verregaande integratie met de weg- en groenbeheerkaart vorm te geven. Uitgegaan wordt van het principe dat de geo-informatie centraal wordt ingewonnen en aangeboden en dat de beheerafdelingen alleen de administratieve classificatie van de beheervlakken voor hun rekening hoeven te nemen. Uitgangspunt is verder dat de beschikbare data een plekje krijgen in het nieuwe gegevensmodel. Eventuele uitbreiding met nieuwe objecten als lichtmasten en dergelijke kan later altijd nog. Ferwerderadiel Ferwerderadiel wil zich in de toekomst meer richten op beheer. De systematiek uitwerken en discussie opstarten is het belangrijkste. De BGT moet een goede basis bieden waarop men verder kan. Combinaties met eigendom en adresgegevens zou mooi zijn. Leeuwarderadeel Ambitie is om zoveel mogelijk zelf te tekenen en te muteren, waarbij beheer juist zo min mogelijk wil tekenen maar vooral objecten wil benoemen die al geometrisch door geo worden aangeleverd. Menameradiel De droom is om alles goed gekoppeld te krijgen en zo goed inzicht te hebben wat men wanneer moet beheren. Het is echter nog niet helemaal duidelijk wat er verwacht wordt. De capaciteit is beperkt, maar men wil er graag zelf energie insteken. Ook om kennis op te doen. blad 24 van 67
4 Stappenplan en dagenraming De Middelsee gemeenten willen voldoen aan de wettelijke eisen van de Wet BGT, maar ook gebruik maken van de aanvullende mogelijkheden van het IMGeo datamodel. Zo onstaat er ruimte om ook beschikbare plustopografie in een soort BGT+ op te slaan. De huidige GBKN wordt omgevormd tot een objectgericht basisbestand dat voldoet aan de huidige eisen van de techniek. Hiermee ontstaat een eenduidige kaart die als vertrekpunt dient voor gemeentebrede informatieverstrekking zowel intern als naar burgers, bedrijven en overige overheden. Op basis van deze ambities van de Middelsee gemeenten en de kwaliteit van de te gebruiken bestanden moeten een aantal stappen doorlopen worden om tot een BGT te komen. Dit hoofdstuk zal ingaan op de diverse stappen die te onderscheiden zijn: Stap 1: Vlakgericht maken - het creëren van een vlakkenbestand uit de GBKN, de BAG-panden en de beheerkaarten; Stap 2: Objectgericht maken - het opwaarderen van de vlakken naar objecten door toekenning van attribuutdata; Stap 3: Projectleiding - het goed voorbereiden en organiseren van het project; Stap 4: Proces en communicatie - de zorg voor de zachte kant van het project. Het organiseren van draagvlak en begrip van het proces; Stap 5: Voorbereiding beheerfase - het voorbereiden en inrichten van het de toekomstige integrale beheerprocessen. Ons advies is deze onderdelen vanaf stap 2 gebiedsgewijs gefaseerd uit te voeren. De meest handige strategie is om te beginnen met de woonkernen. Voor deze gebieden is het duidelijk dat het bronhouderschap veelal verantwoordelijkheid van de gemeente is. Voor het landelijke gebied zijn die verantwoordelijkheden nog niet duidelijk. De afstemming tussen het bronhouderschap van het Ministerie van EL&I, het waterschap, de provincie, het Rijk en die van de gemeente is momenteel niet concreet genoeg. Daarbij speelt dat de GBKN over het algemeen qua actualiteit in het landelijk gebied te wensen overlaat. Hierdoor bestaat het risico dat het landelijk gebied evenredig veel werkzaamheden met zich meebrengt die na een goede afstemming tussen de bronhouders mogelijk bij andere bronhouders dan de gemeente komen te liggen. In de volgende paragrafen worden de onderdelen verder uitgewerkt met de bijbehorende stappen en is een eerste inschatting gemaakt van het benodigde aantal dagen per stap. 4.1 Activiteit 1: Vlakgericht maken Deze stap bestaat uit de volgende onderdelen: Afbakenen bronhoudergebied gemeente; Automatisch structureren van de GBKN; Diverse controles Samenvoegen van de GBKN en BAG-pandenkaart; Locaties met niveaus bepalen Grenzen niveau-gegeven toekennen; Beheergrenzen invoegen in GBKN; Kenmerkpuntenbestand aanmaken; Handmatig oplossen van de overblijvende aandachtspunten. Onze inschatting is dat voor deze stap ongeveer 52 werkdagen benodigd voor de gemeente Het Bildt. Voor de gemeente Ferwerderadiel zal deze stap in totaal zo'n 54 dagen in beslag nemen. Aandachtspunt hierbij is dat voor deze gemeente in deze inschatting geen rekening is gehouden met de beheerkaarten en dat er dus een kale BGT wordt opgebouwd. Onze aanbeveling is echter om dit te combineren met de inventarisatie van de weg- en groenbeheer gegevens. Dit is veel efficiënter. Voor de gemeente Leeuwarderadeel kost deze stap zo'n 58 dagen en tenslotte zijn er voor de gemeente Menameradiel rond de 72 dagen om deze stap af te ronden. blad 25 van 67