Werk maken van werk in de zorg- en welzijnssector Actieplan 3.0

Werk maken van werk in de zorg- en welzijnssector Actieplan 3.0 Streekforum Zorg Zuid-West-Vlaanderen 01/06/2015 Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid 1

Overzicht Voorgeschiedenis Evaluatie in een notendop Evoluties visie kerndoel Actieplan 3.0 headlines Verder bouwend op actieplan 1.0 en 2.0 Nieuwe doelstellingen en acties Dossier verpleegkunde en beroepenstructuur Besluit 2

Voorgeschiedenis 21 mei 2010: Actieplan 1.0 Werk maken van werk in de zorgsector Instroom doorstroom retentie 12 juli 2013: Actieplan 2.0 Werk maken van werk in de zorgsector Instroom Efficiënt en effectief inzetten van zorgpersoneel HRM beleid 8 mei 2015: Actieplan 3.0 (zorg en welzijn) 3

Campagne tools Vlaams overlegplatform Promotie Zorgberoepen Website: www.ikgaervoor.be Met info, inleefmomenten, beeldmateriaal, vacatures Website: www.ikgaervoor.be/pro voor professionals Om input te geven voor publieke website en informatie Sociale media Provinciaal overlegplatform Promotie Zorgberoepen De 5 provincies en Brussel 4

Evaluatie in een notendop Enkele grafieken Instroom in zorg- en welzijnsberoepen is gestegen voor alle knelpuntberoepen Het aantal openstaande vacatures is dalende sinds september 2012 Blijvende toename van het aantal individueel aangevraagde inleefmomenten en aanbieders van inleefmomenten (n = 344) 5

Percentage tav. acad. jaar 2010-2011 Evolutie instroom sinds start campagne Relatieve stijging van de opleidingen sinds start campagne 150% 140% 130% 120% 110% 100% 90% 10-11 11-12 12-13 13-14 14-15 Personenzorg 100% 101% 102% 104% 105% Verpleegkunde (incl. HBO5) 100% 107% 113% 120% 124% Vroedkunde 100% 106% 105% 97% 99% Med. BV 100% 111% 113% 132% 145% Ergotherapie 100% 107% 114% 129% 143% MLT 100% 110% 119% 132% 142% Orthopedagogie 100% 109% 109% 114% 118% Toegepaste psycho 100% 104% 100% 101% 107% Bron: VLHORA-telling 4/10/2014 en VSKO (An Van Grieken) en HBO5 VK via bevraging Verschil in absolute # sinds 2010 1.783 3.264-13 86 742 623 712 137

Aantal Evolutie # studenten verpleegkunde 18.000 Evolutie verpleegkunde bachelor en HBO5 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000-4/10/ 2004 4/10/ 2005 4/10/ 2006 4/10/ 2007 4/10/ 2008 4/10/ 2009 4/10/ 2010 4/10/ 2011 4/11/ 2012 4/10/ 2013 4/10/ 2014 HBO5 4.232 4.392 4.800 4.691 5.075 5.458 6.134 6.510 7.194 8042 8.238 Bachelor 5.035 5.026 5.202 5.497 5.852 6.582 7.564 8.086 8.221 8584 8.724 VERPLEEGKUNDE TOTAAL 9.267 9.418 10.002 10.188 10.927 12.040 13.698 14.596 15.415 16.626 16.962 2014 vs 2013 2,4% 1,6 % Bron: VVSKO, VLHORA en POV 7 Stijging in % sinds 2004: + 83%

Aantal Evolutie bacheloropleidingen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 4/10/20 04 West-Vlaanderen 4/10/20 05 4/10/20 06 West-Vlaanderen 4/10/20 07 4/10/20 08 4/10/20 09 4/10/20 10 4/10/20 11 4/11/20 12 4/10/20 13 4/10/20 14 Verpleegkunde 952 940 977 1069 1137 1293 1551 1669 1719 1766 1.697 Vroedkunde 153 163 227 242 269 299 330 329 325 290 282 Ergotherapie 205 209 203 210 225 287 302 295 300 312 343 MLT 91 97 122 137 142 162 205 221 245 267 299 Orthopedagoie 348 376 387 382 330 366 381 397 397 395 434 Toegep.psych. 226 382 536 520 570 673 719 706 730 724 797 2014 vs 2013-4 % -3 % 10 % 12 % 10 % 10 % Bron: VLHORA-telling 4/10/2014 Stijging in % sinds 2004: + 95 % 8

Aantal Openstaande vacatures VDAB 4000 maart jaar X 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 mrt/06 mrt/07 mrt/08 mrt/09 mrt/10 mrt/11 mrt/12 mrt/13 mrt/14 mrt/15 Verpleegkundigen 1040 874 1102 1115 1310 1584 1793 1448 1069 1259 Zorgkundigen (beschikbaar sinds 2013) 0 117 359 410 Gekwalificeerd verzorgenden 344 336 468 711 578 722 710 372 230 147 Kindbegeleiders 184 223 228 356 286 298 328 432 511 501 Opvoeders 185 222 264 323 256 339 329 204 135 153 Kinesitherapeuten 82 93 119 120 133 194 129 168 153 123 Ergotherapeuten 57 58 96 84 64 114 103 78 65 56 Totaal 1892 1806 2277 2709 2627 3251 3392 2819 2522 2649

jan/12 feb/12 mrt/12 apr/12 mei/12 jun/12 jul/12 aug/12 sep/12 okt/12 nov/12 dec/12 jan/13 feb/13 mrt/13 apr/13 mei/13 jun/13 jul/13 aug/13 sep/13 okt/13 nov/13 dec/13 jan/14 feb/14 mrt/14 apr/14 mei/14 jun/14 jul/14 aug/14 sep/14 okt/14 nov/14 dec/14 jan/15 feb/15 mrt/15 Aantal Aantal inleefmomenten per maand 300 Aanvragen inleefmomenten via website www.ikgaervoor.be 267 250 200 150 195 121 181 119 178 156 160 140 139 130 119 205 161 141 162 151 162 100 64 91 98 90 114 94 72 50 0 4 5 13 20 3 17 9 9 0 14 48 22 35 58 10

Per provincie Totaal per provincie (t/m april 2015) 1000 900 800 807 917 755 700 600 500 400 486 446 408 300 200 100 103 43 0 A'pen BHG Limburg O-Vl Vl - Br W-Vl Via mail Blanco 11

Aanbieders inleefmomenten 140 120 # Aanbieders inleefmomenten per provincie 120 100 80 72 69 60 46 40 20 22 15 0 Antwerpen Brussel Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen 12

Aanbieders inleefmomenten Verdeling aanbieders naar soort voorziening (n= 344) 180 166 160 140 120 100 80 60 40 20 31 27 5 46 69 0 VAPH KO ThuisVK Thuiszorg WZC ZH Antwerpen Brussel Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen 13

Evaluatie in een notendop Enkele cijfers Bezoekersaantal op de website: In 2014: 154.000 bezoekers, waarvan 113.000 nieuw Aantal is verviervoudigd sinds 2012 310 unieke nieuwe bezoekers per dag (gemiddeld, met pieken tot 1200 bezoekers per dag) Volgers Sociale media: Facebook (6700), linked-in (2.510) en Twitter (1287) 14

Evaluatie in een notendop Inhoudelijk Sterke provinciale acties in alle provincies en in Brussel Samenwerking tussen onderwijs en werkveld is verbeterd o.a. ontwikkeling charter over stage in ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg Grootste gap is dichtgereden, maar is zeer tijdelijk Verschillen tussen regio s en werkomgevingen 15

Enkele elementen qua evolutie en visie Vermaatschappelijking van de zorg met actieve inbreng van de cliënt Dubbele vergrijzing (maatschappij en werknemers) Van hospitalocentrisme naar aandacht voor chronische zorg, thuiszorg en langdurige integrale zorg en ondersteuning Toenemende technologie en informatisering Toenemende complexiteit en multiproblematiek Superdiverse samenleving Aandacht voor patiëntveiligheid en kwaliteit 16

Kerndoel van actieplan 3.0 Toekomstgericht plan Voorzien van voldoende menselijk kapitaal In een efficiënt en cliëntgericht georganiseerd zorg- en welzijnsaanbod Met kwaliteitsvolle jobs voor de werknemers of zelfstandige beroepsbeoefenaars Met aandacht voor competenties Teneinde Kwantitatief én kwalitatief antwoord te bieden op maatschappelijk verantwoorde vragen naar zorg en ondersteuning nu en in de toekomst 17

Actieplan 3.0 headlines: verderzetting acties 1.0 en 2.0 Voluit met de campagne Een zorgjob ik ga ervoor verder gaan Instroom minstens even hoog houden Aandacht voor diversiteit en gendergelijkheid Met aandacht voor verzorgenden zorgkundigen en verpleegkundigen (Kern van zorg en continue observatie en preventie) Behoud van samenwerking met VIVO en VDAB Werking VOPZ en POPZ verder zetten en trachten in te bedden in bestaande structuren Boordtabellen professionaliseren om vraag en aanbod nog beter op elkaar af te stemmen 18

Actieplan 3.0 headlines Nieuwe accenten Ontwikkelen van een toekomstgerichte beroepenstructuur (zie verder) Implementatie nieuwe beroepen, o.a. eerstelijn, zorgtechnoloog Aandacht voor doorstroom van artsen tandartsen apothekers en kinesisten Zalmmodel en watervaleffect: (bij)sturing Organisatievormen van zorg: ontschottend Diversiteit: naast kleine lokale projecten, een Vlaams project opzetten samen met partners HRbeleid: opvolging werkbaarheidsmonitor, overleg rond sociaal correct personeelsbeleid, mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid 19

Actueel: dossier verpleegkunde Europese richtlijn Generiek 7 domeinen 4600 u waarvan 2300 u stage en 8 competenties Beroepscompetentieprofiel vastleggen, inclusief de 8 competenties Europese regelgeving inschrijven in Belgische per 18/1/ 2016 Bachelor-opleiding: vraag naar uitbreiding naar 4 jaar, al dan niet met duaal leren in het laatste jaar, meer stage én meer theorie: Deadline: accreditatie loopt tot sept. 2017 - Beslissing voor zomer HBO5 opleiding: Niveau HBO5 moet zeker behouden blijven (uitstroom én doorstroom) Omvormingsdossier moet klaar zijn tegen januari 2017 Probleem op te lossen via overleg (onderwijs en brede werkveld) Ingebed in toekomstgerichte beroepenstructuur 20

Beroepenstructuur Waarom Vergrijzing en toenemende (chronische) zorgvraag Fragmentatie van de zorg tegengaan Onvrijwillig deeltijdse tewerkstelling verminderen Proactief inspelen op de herziening van KB nr. 78 Afstemmen op Europese regelgeving waar nodig Vraag naar hooggespecialiseerd personeel afstemmen op de betaalbaarheid van het systeem de inzet van alle competentieniveaus Flexibiliteit van zorgpersoneel vergroten Niet alleen mikken op méér personeel: zorgorganisatie en inzet van menselijk kapitaal zijn onlosmakelijk verbonden 21

Uitgangspunten Invullen van alle trappen van de Vlaamse Kwalificatie Structuur in alle sectoren (gezondheidszorg en welzijn) Omwille van noodzaak in zorg en welzijn Omwille van mogelijkheden voor iedereen op zijn niveau Subsidiariteit waar mogelijk Werken naar generieke profielen, zonder nood aan specialisatie uit het oog te verliezen Meer werken met EVC (eerder verworven competenties) Inbouwen van duaal leren waar mogelijk Omvorming van bestaande opleidingen eerder dan creëren van nieuwe opleidingen 22

Voorstel Generiek zorg- en hulpverleningsprofiel creëren om autonoom basis-zorg-vraag op te vangen Met inbouw van een aantal KB78-handelingen Met meer aandacht voor relatie naar de patiënt/cliënt en het adequaat inspelen op de zorgvraag Inzetbaar in verschillende domeinen (ZH, WZC, thuiszorg, PmB, kinderzorg, ) Als eindkwalificatie maar ook als doorgroei mogelijkheid naar diverse zorg- en hulpverleningsberoepen QUID: vinden van een goede naam om profiel stevig op de markt te zetten. 23

To do Sterke beroepsprofielen schrijven in overleg met werkveld en toetsing met onderwijs Aanpassing van KB 78 Decreet bijstand aan personen Erkennings- en financieringsnormen Organisatiestructuur Effect nagaan op sociaalrechtelijke en arbeidsrechtelijke werknemersstatuten 24

Besluit Autonoom campagne verder zetten maar: Alleen inzetten op méér volk is niet realistisch Toekomst evenwichtig voorbereiden Voor heel veel acties: OVERLEG noodzakelijk met veel partners Onderwijs Werk Federaal Alle andere stakeholders (werkgevers en werknemers) Stapsgewijze aanpak noodzakelijk 25

Hartelijke dank voor uw aandacht Eleonora (Lon) Holtzer Zorgambassadeur GSM: 0486 09 85 85 lon.holtzer@wvg.vlaanderen.be lon@ikgaervoor.be http://www.twitter.com/zorgambassadeur Facebook: facebook.com/zorgjob http://be.linkedin.com/in/lonholtzer www.ikgaervoor.be én www.ikgaervoor.be/pro 26