Tuta absoluta getemd?!

Tuta absoluta getemd?! Els Berckmoes, Veerle Van Damme, Rob Moerkens, Lieve Wittemans, Nick Berkvens, Bert Beck, David Nuyttens, Raf De Vis, Hans Casteels, Luc Tirry, Patrick De Clercq, Kristel Donkers, Amber Tilley 01

T u t a a b s o l u t a Nederlandse benaming: tomatenmineermot Origine: Zuid-Amerika In Vlaanderen: sinds 2009 Waardplant: hoofdzakelijk tomaat maar ook aubergine, aardappel 2

4-5 dagen 4-5 dagen Ei L1 3-4 dagen 9-11 dagen Adult Duur levenscyclus van adult tot adult: 27 tot 34 dagen (bij 20 C) L2 2-3 dagen Pop L3 3-4 dagen 2-3 dagen L4 3

L1 Schade in kop L2 L3 L4 Vruchtschade Vruchtschade 4

B e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t e e e n t e e l t s e i z o e n l a n g Plantenkweker Teeltwissel Na opplanten Dd d 4-6 weken voor einde teelt Na uitzetten Macrolophus 5

P l a n t e n k w e k e r Stem middelengebruik af op uitzetmoment Macrolophus 6

S t e m m i d d e l e n g e b r u i k af Plantenkweker Tijdstip uitzetting M. pygmaeus na planten <1week 1 tot 2 weken 2 tot 3 weken 3 tot 4 weken Toepassing weken voor planten Toepassing weken voor planten Toepassing weken voor planten Toepassing weken voor planten Handelsmiddel Actieve stof BL SP WV TA RU MI TR Toepassing -5w -4w -3 w -2w -1 w -5w -4w -3 w -2w -1 w -5w -4w -3 w -2w -1 w -5w -4w -3 w -2w -1 w Acaramik Abamectine X X X spuiten Admiral Pyriproxifen X spuiten Affirm emamectine benzoaat X X spuiten Agrimec Abamectine X X X spuiten Altacor Ryanaxipyr - chloorantraniliprole X X Spuiten Antilop SG Acetamiprid X spuiten Antilop SG * Acetamiprid X druppelen Boomerang Spinosad X X X X spuiten Botanigard 22WP Beauveria bassiana strain gha X Spuiten Calypso Thiacloprid X X spuiten Calypso * Thiacloprid X X druppelen Conserve Pro Spinosad X X X X spuiten Dipel DF Bacillus thuringiensis ssp. X X spuiten Exxodus SG Acetamiprid X spuiten Floramite 240 SC bifenazaat X spuiten Futureco Nofly Paecilomyces fumosoroseus X spuiten Gazelle SG X spuiten Gazelle SG Acetamiprid Wordt X Macrolophus druppelen binnen de week na planten Masai 20 WP tebufenpyrad X Spuiten Mimic tebufenozide X X spuiten Naturalis-L Beauvaria bassiana ATCC 74040 X spuiten uitgezet dan kan Conserve pro nog tot 3 weken voor Nissorun hexythiazox X spuiten Pirimor prirmicarb X spuiten Plenum pymetrozine X X druppelen 9 9 9 Plenum pymetrozine planten Xwordenspuiten toegepast bij 9 de plantenkweker. PreFeRal WG Paecilomyces fumosoroseus X spuiten Prev-AM etherische olie - citrus X spuiten Runner methoxyfenozide X X spuiten 9 Safran Abamectine X X X spuiten 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Sanmite WP Pyridaben X spuiten Steward indoxacarb X X spuiten 9 9 9 Tracer Spinosad X X X X spuiten 9 Trigard Cyromazine Lijst op basis X van druppelen neveneffectenlijst 9 Biobest en Trigard Cyromazine X spuiten Vargas Abamectine X X X spuiten 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Vertimek Abamectine Koppert X X X spuiten 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Vydate CHL oxamyl X X X druppelen 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Vydate CHL oxamyl X X X spuiten 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Xentari WG Bacillus thuringiensis ssp. X X spuiten 7

B e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t e e e n t e e l t s e i z o e n l a n g Plantenkweker Teeltwissel Na opplanten 4-6 weken voor einde teelt Na uitzetten Macrolophus Dd d 8

N a o p p l a n t e n Pas op voor eileg door adulten 9

P a s o p v o o r e i l e g d o o r a d u l t e n : Na opplanten 1. Monitoring d.m.v. feromoonvallen (min 1/ha) 2. Bij vangst adulten: UV-lampen plaatsen (24/24)+ lijmplaten 3. Vanaf min. 10 motten per val per week: waakzaamheid schade in gewas 10

M o n i t o r i n g g e w a s Na opplanten Na opplanten Aangewezen vanaf 10 motten per val per week, zeker vanaf 20 motten! 11

M o n i t o r i n g g e w a s Na opplanten vanaf 14 dagen na planten gangen L2- & L3- stadium (L1 te klein) L2 L3 12

C h e m i s c h i n g r i j p e n? Na opplanten Vanaf vaststelling schade Wekelijkse opvolging Toename aantal en omvang gangen t.o.v. voorgaande telling bespuiting overwegen Let op voor neveneffecten en nawerking voor Macrolophus!! 13

Z o s n e l m o g e l i j k M a c r o l o p h u s u i t z e t t e n Na opplanten gebruik een uitzetbox 0,5 tot 1 Macrolophus per m² is voldoende zet Macrolophus niet 2 keer op dezelfde planten uit 14

B e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t e e e n t e e l t s e i z o e n l a n g Plantenkweker Teeltwissel Na opplanten 4-6 weken voor einde teelt Na uitzetten Macrolophus Dd d 15

N a u i t z e t t e n M a c r o l o p h u s Alles op alles om Macrolophus te bevorderen 16

B e v o r d e r M a c r o l o p h u s p o p u l a t i e Na uitzetten Macrolophus Niet het aantal uitgezette roofwantsen is van belang, wel de duur van bijvoederen voeder 6 tot 8 weken bij zet Macrolophus uit in uitzetrijen voeder bij in de uitzetrijen pas belichtingsduur UV-lampen aan! (2u na zonsondergang tot zonop) 17

M o n i t o r T. a b s o l u t a M a c r o l o p h u s & Na uitzetten Macrolophus T. absoluta via feromoonvallen M. Pygmaeus via gele vangplaten: Informatie over populatieopbouw Informatie over conditie Macrolophus Entomophthora 18

M o n i t o r T. a b s o l u t a & M a c r o l o p h u s i n h e t g e w a s Na uitzetten Macrolophus Bron: Emma Roosens 19

Ei-stadium M o n i t o r T. a b s o l u t a L1-stadium L2-stadium L3-stadium L4-stadium Pop Pop stadi m 20

M o n i t o r T. a b s o l u t a & M a c r o l o p h u s i n h e t g e w a s Na uitzetten Macrolophus minder dan 0,5 Macrolophus per blad: wekelijkse monitoring belangrijk chemisch ingrijpen wanneer aantal gangen toeneemt tov voorgaande telling Bij 1-2 roofwantsen per blad: wekelijkse monitoring heel belangrijk! nieuwe gangen met jonge rupsen: ingrijpen Meer dan 2 roofwantsen per blad: biologische evenwicht 21

B e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t e e e n t e e l t s e i z o e n l a n g Plantenkweker Teeltwissel Na opplanten 4-6 weken voor einde teelt Na uitzetten Macrolophus Dd d 22

4-6 w e k e n v o o r e i n d e t e e l t Dring de populatie van Tuta terug 23

C o n t r o l e e r M a c r o l o p h u s 4-6 weken voor einde teelt wekelijkse evolutie aantallen van belang aanwezigheid Entomophthora? via vangplaten in gewas 24

S t r e v e n n a a r m i n i m a l e p o p u l a t i e v a n T. a b s o l u t a 4-6 weken voor einde teelt Poppen en adulten overleven de teeltwissel! Teeltwissel 2 weken Ei L1 L2 L3 Ei L1 L2 L1 L2 L3 L4 L2 L3 L4 Pop Adult L3 L4 Pop Adult L4 Pop Adult Pop Adult 8/11/2012 9/11/2012 10/11/2012 11/11/2012 12/11/2012 13/11/2012 14/11/2012 15/11/2012 16/11/2012 17/11/2012 18/11/2012 19/11/2012 20/11/2012 21/11/2012 22/11/2012 23/11/2012 24/11/2012 25/11/2012 26/11/2012 27/11/2012 28/11/2012 29/11/2012 30/11/2012 1/12/2012 2/12/2012 3/12/2012 4/12/2012 5/12/2012 6/12/2012 7/12/2012 8/12/2012 9/12/2012 10/12/2012 11/12/2012 12/12/2012 13/12/2012 14/12/2012 15/12/2012 16/12/2012 17/12/2012 18/12/2012 19/12/2012 20/12/2012 21/12/2012 22/12/2012 23/12/2012 24/12/2012 25/12/2012 26/12/2012 27/12/2012 28/12/2012 29/12/2012 30/12/2012 31/12/2012 1/01/2013 2/01/2013 3/01/2013 4/01/2013 5/01/2013 6/01/2013 7/01/2013 8/01/2013 9/01/2013 10/01/2013 11/01/2013 12/01/2013 13/01/2013 14/01/2013 15/01/2013 20 C 16-17 C 10 C 20 C Einde teelt Leegstand serre Opplanten 25

A d u l t e n e n p o p p e n : 4-6 weken voor einde teelt UV-lampen + lijmplaten bladmateriaal verwijderen: Oud bladmateriaal (schuilplaats L4 en poppen) Vers bladmateriaal rechtstreeks uit serre verwijderen) 26

R u p s e n : C h e m i s c h e b e h a n d e l i n g 4-6 weken voor einde teelt Teeltwissel 2 weken ten vroegste 6 weken voor einde teelt op moment dat max L3-stadium aanwezig is Ei Pop L4 L1 L2 Pop L3 Ei L1 L2 Adult Adult 7/11/2012 8/11/2012 9/11/2012 10/11/2012 11/11/2012 12/11/2012 13/11/2012 14/11/2012 15/11/2012 16/11/2012 17/11/2012 18/11/2012 19/11/2012 20/11/2012 21/11/2012 22/11/2012 23/11/2012 24/11/2012 25/11/2012 26/11/2012 27/11/2012 28/11/2012 29/11/2012 30/11/2012 1/12/2012 2/12/2012 3/12/2012 4/12/2012 5/12/2012 6/12/2012 7/12/2012 8/12/2012 9/12/2012 10/12/2012 11/12/2012 12/12/2012 13/12/2012 14/12/2012 15/12/2012 16/12/2012 17/12/2012 18/12/2012 19/12/2012 20/12/2012 21/12/2012 22/12/2012 23/12/2012 24/12/2012 25/12/2012 26/12/2012 27/12/2012 28/12/2012 29/12/2012 30/12/2012 31/12/2012 1/01/2013 2/01/2013 3/01/2013 4/01/2013 5/01/2013 6/01/2013 7/01/2013 8/01/2013 9/01/2013 10/01/2013 11/01/2013 12/01/2013 13/01/2013 14/01/2013 15/01/2013 16/01/2013 20 C 16-17 C 10 C 20 C Einde teelt Leegstand serre Opplanten 27

C h e m i s c h e b e h a n d e l i n g Teeltwissel 2 weken Ei L1 L2 L3 Ei L1 L2 L1 L2 L3 L4 L2 L3 L4 Pop Adult L3 L4 Pop Adult L4 Pop Adult Pop Adult 20 C 16-17 C 10 C 20 C Teeltwissel 2 weken Ei L1 L2 L3 Ei L1 L2 Pop L4 Pop Adult Adult 7/11/2012 8/11/2012 9/11/2012 10/11/2012 11/11/2012 12/11/2012 13/11/2012 14/11/2012 15/11/2012 16/11/2012 17/11/2012 18/11/2012 19/11/2012 20/11/2012 21/11/2012 22/11/2012 23/11/2012 24/11/2012 25/11/2012 26/11/2012 27/11/2012 28/11/2012 29/11/2012 30/11/2012 1/12/2012 2/12/2012 3/12/2012 4/12/2012 5/12/2012 6/12/2012 7/12/2012 8/12/2012 9/12/2012 10/12/2012 11/12/2012 12/12/2012 13/12/2012 14/12/2012 15/12/2012 16/12/2012 17/12/2012 18/12/2012 19/12/2012 20/12/2012 21/12/2012 22/12/2012 23/12/2012 24/12/2012 25/12/2012 26/12/2012 27/12/2012 28/12/2012 29/12/2012 30/12/2012 31/12/2012 1/01/2013 2/01/2013 3/01/2013 4/01/2013 5/01/2013 6/01/2013 7/01/2013 8/01/2013 9/01/2013 10/01/2013 11/01/2013 12/01/2013 13/01/2013 14/01/2013 15/01/2013 16/01/2013 17/01/2013 8/11/2012 9/11/2012 10/11/2012 11/11/2012 12/11/2012 13/11/2012 14/11/2012 15/11/2012 16/11/2012 17/11/2012 18/11/2012 19/11/2012 20/11/2012 21/11/2012 22/11/2012 23/11/2012 24/11/2012 25/11/2012 26/11/2012 27/11/2012 28/11/2012 29/11/2012 30/11/2012 1/12/2012 2/12/2012 3/12/2012 4/12/2012 5/12/2012 6/12/2012 7/12/2012 8/12/2012 9/12/2012 10/12/2012 11/12/2012 12/12/2012 13/12/2012 14/12/2012 15/12/2012 16/12/2012 17/12/2012 18/12/2012 19/12/2012 20/12/2012 21/12/2012 22/12/2012 23/12/2012 24/12/2012 25/12/2012 26/12/2012 27/12/2012 28/12/2012 29/12/2012 30/12/2012 31/12/2012 1/01/2013 2/01/2013 3/01/2013 4/01/2013 5/01/2013 6/01/2013 7/01/2013 8/01/2013 9/01/2013 10/01/2013 11/01/2013 12/01/2013 13/01/2013 14/01/2013 15/01/2013 20 C 16-17 C 10 C 20 C 28

B e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t e e e n t e e l t s e i z o e n l a n g Plantenkweker Teeltwissel Na opplanten 4-6 weken voor einde teelt Na uitzetten Macrolophus Dd d 29

T i j d e n s d e t e e l t w i s s e l Bestrijd adulten 30

M o n i t o r i n g a d u l t e n Feromoonvallen Teeltwissel Opstoot na opstoken serre (ontluikende poppen) W e g v a n g e n v a n a d u l t e n UV-lampen (24/24) Oppassen bij keren van plastic folie: keer naar midden van de plastic! 31

D u u r z a m e b e h e e r s i n g v a n T. a b s o l u t a w e r k t h e t? 01

E v o l u t i e s 2011-2015 aantal chemische behandelingen vs. T. absoluta is gedaald van gem. 6 per jaar naar gem. 2 per jaar Richtwaarde van 1-2 M. pygmaeus per blad wordt sneller bereikt 33

Posters en infofiches rond beheersing van T. absoluta 34

Poster en infofiches verkrijgbaar (A3-formaat): op demobeurs stand T.absoluta via www.proefstation.be & www.proefcentrum.be Poster verschijnt in volgend nr. van Proeftuinnieuws 35