Leader Member Exchange: Effecten van Locus of Control, Coping en de Mediatie van Persoonlijk Initiatief Leader Member Exchange: Effects of Locus of Control, Coping and the Mediation of Personal Initiative Daniëlle Klerken Gubbels 1 e begeleider: mevrouw dr. Karin Proost 2 e begeleider: de heer dr. Joris van Ruysseveldt mei 2012 Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Arbeids en organisatiepsychologie Open Universiteit Nederland
INHOUDSOPGAVE Woord van dank Samenvatting Summary 1 Inleiding 7 14 1.1 Het belang van een hoge kwaliteit Leader Member Exchange (LMX) 7 1.2 Persoonlijkheidskenmerken, coping en LMX 8 1.2.1 Locus of control 9 1.2.2 Coping 10 1.3 Initiatiefname als mediator in de relatie tussen persoonlijkheidskenmerken, 11 coping en LMX 1.4 Centrale vraagstelling 12 1.5 Onderzoeksdoelstelling 14 2 Methode 14 18 2.1 Procedure 14 2.2 Steekproef 15 2.3 Meetinstrumenten 15 2.3.1 Leader Member Exchange 15 2.3.2 Utrechtse Coping Lijst 15 2.3.3 Work Locus of Control 16 2.3.4 Persoonlijk initiatief 16 2.3.5 Controlevariabelen 16 2.4 Analysetechnieken 17 3 Resultaten 18 22 3.1 Descriptieve statistieken en correlaties 18 3.2 Toetsing van de hypotheses 19 4 Discussie 21 25 4.1 Doel van het onderzoek 21 4.2 Bevindingen 21 4.3 Beperkingen en suggesties voor toekomstig onderzoek 23 4.4 Praktische implicaties 24 2
Literatuurverwijzingen 26 33 Bijlagen 1 Algemene vragen 2 Multidimensional Measure of Leader Member Exchange 3 Omgaan met problemen en gebeurtenissen 4 Work Locus of Control Scale 5 Persoonlijk initiatief 3
Samenvatting De relatie tussen leidinggevenden en medewerkers heeft de laatste jaren veel aandacht in onderzoek gekregen. Een hoge kwaliteit van de uitwisselingsrelatie tussen medewerkers en leidinggevenden is van belang en van invloed op diverse sociale, economische en financiële arbeidsfactoren. De Leader Member Exchange theorie (LMX) is een van de meest belangrijke theorieën bij het onderzoeken van de kwaliteit van de uitwisselingsrelatie tussen medewerker en leidinggevende. De laatste decennia is er veel onderzoek gedaan naar LMX, maar er werd minder aandacht geschonken aan antecedenten van deze relatie. In dit onderzoek werd met nadruk gekeken naar deze antecedenten en werden de effecten van persoonskenmerken, locus of control en coping, en de mediatie van persoonlijk initiatief op de LMX nader onderzocht. 115 personen met een dienstverband die hiërarchisch worden aangestuurd door een leidinggevende hebben deelgenomen aan dit onderzoek. De resultaten van de regressieanalyse lieten een sterke samenhang zien tussen work locus of control en LMX en persoonlijk iniatief en LMX. De mediatieanalyse gaf onvoldoende bewijs dat de relatie tussen work locus of control en LMX wordt gemedieerd door persoonlijk initiatief, maar leverden aanwijzingen op dat work locus of control als mediator geldt in de relatie tussen persoonlijk initiatief en LMX. 4
Summary The relationship between leaders and members has gained a lot of attention over the past years. A work relationship and leader member exchange of high quality is important and has an impact on a diversity of social, economical and financial factors. The Leader Member Exchange theory (LMX) is one of the most important theories in researching the quality of the leader member exchange. In the last decennia LMX has been thoroughly researched, but there was less attention for the antecedents of LMX. In this research the effect of personality traits, locus of control and coping, and the mediation of personal initiative on the relationship of LMX was more closely examined. 115 employees participated in this study. The results of hierarchical regression analyses showed strong effects between work locus of control and LMX and between personal initiative and LMX. The meditational analyses did not provide sufficient evidence that the relationship between work locus of control and LMX was mediated by personal initiative. However, the results indicate that the effect of personal initiative on LMX is mediated by work locus of control. 5