RAPPORT. Maatregelen wateroverlast Voorste Heusden in Heusden

RAPPORT Maatregelen wateroverlast Voorste Heusden in Heusden Klant: Gemeente Asten Referentie: WATBE6571101100R002WM Versie: 0.1/Finale versie Datum: 7 april 2017

HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. Larixplein 1 5616 VB Eindhoven Netherlands Water Trade register number: 56515154 +31 88 348 42 50 info@rhdhv.com royalhaskoningdhv.com T E W Titel document: Maatregelen wateroverlast Voorste Heusden in Heusden Ondertitel: Maatregelen wateroverlast Voorste Heusden Referentie: WATBE6571101100R002WM Versie: 0.1/Finale versie Datum: 7 april 2017 Projectnaam: 2D-berekening huidige situatie riolering kern Heusden Projectnummer: BE6571-101-100 Auteur(s): Marieke Gijsbers, Johanna Pajari Opgesteld door: Marieke Gijsbers, Johanna Pajari Gecontroleerd door: Vincent de Bont Datum/Initialen: 7 april 2017 Goedgekeurd door: Hank Vermulst Datum/Initialen: 7 april 2017 Classificatie Projectgerelateerd Disclaimer No part of these specifications/printed matter may be reproduced and/or published by print, photocopy, microfilm or by any other means, without the prior written permission of HaskoningDHV Nederland B.V.; nor may they be used, without such permission, for any purposes other than that for which they were produced. HaskoningDHV Nederland B.V. accepts no responsibility or liability for these specifications/printed matter to any party other than the persons by whom it was commissioned and as concluded under that Appointment. The integrated QHSE management system of HaskoningDHV Nederland B.V. has been certified in accordance with ISO 9001, ISO 14001 and OHSAS 18001. WATBE6571101100R002WM i

Inhoud 1 Inleiding 1 1.1 Aanleiding 1 1.2 Aanpak 1 2 Functioneren huidige situatie 2 2.1 Methodiek 2 2.2 Geselecteerde neerslag situaties 4 2.2.1 Kenmerken theoretische buien uit de Leidraad Riolering 4 2.2.2 Gemeten neerslag 23 juli 2013 5 2.3 Beknopte analyse hoogteligging 7 2.4 Resultaten 1D2D-berekeningen huidige situatie 8 2.5 Analyse berekeningsresultaten 11 3 Ontwerp maatregelen 12 3.1 Optimalisatie gemengde riolering (korte termijn) 12 3.2 Hemelwaterstructuur (lange termijn) 20 4 Ontwerp hemelwaterriolering gebied Patrijsweg 21 4.1 Uitgangspunten ontwerp hemelwaterriolering 21 4.2 Uitgangspunten berging (wadi) 21 5 Ontwerp hemelwaterriolering (korte termijn) 25 5.1 Uitgangspunten 25 5.2 Analyse effect en functioneren aanleg hemelwaterriolering (korte termijn) 25 6 Conclusie & Advies 29 6.1 Conclusie 29 6.2 Advies 29 Bijlagen 1. Schematische weergave hemelwaterriolering van gebied Patrijsweg 2. Rioleringsontwerp WATBE6571101100R002WM ii

1 Inleiding 1.1 Aanleiding Ter hoogte van het Vorstermansplein, gelegen tussen de hoek Voorste Heusden / Hooidries-Vlinkert tot Vorstermansplein / Patrijsweg is wateroverlast tijdens de neerslagsituatie van 23 juli 2013 opgetreden dat heeft geleid tot economische schade. De Gemeente Asten heeft aan Royal HaskoningDHV gevraagd om het functioneren van de riolering nader te bestuderen en vervolgens aan te geven welke maatregelen genomen kunnen worden om de kans op wateroverlast op deze locatie te verkleinen. De Gemeente Asten kan vervolgens deze maatregelen opnemen in de uitvoeringsplanning. Doelstellingen Het doel van deze studie is het inzichtelijk maken van de huidige problematiek en daarnaast het ontwerpen van effectieve maatregelen die de kans op wateroverlast aanzienlijk doet afnemen. 1.2 Aanpak Op basis van 1D-2D berekeningen heeft Royal HaskoningDHV het huidig functioneren van de riolering in beeld gebracht, waarbij naast het functioneren van de riolering de stroming van water-op-straat inzichtelijk is gemaakt. Met behulp van deze berekeningen zijn de knelpunten inzichtelijk gemaakt die de oorzaak zijn van de opgetreden wateroverlast. Vervolgens heeft Royal HaskoningDHV effectieve maatregelen opgesteld om de kans op wateroverlast aanzienlijk te reduceren. WATBE6571101100R002WM 1

2 Functioneren huidige situatie 2.1 Methodiek Om een extreme neerslagsituatie goed te kunnen modelleren moet het effect van het stromen van water over straat worden meegenomen. Dit kan op verschillende manieren. In onderstaand tekstkader zijn de verschillende manieren van modelleren kort beschreven. Ten aanzien van integrale modellen van riolering en maaiveld zijn er op dit moment eigenlijk 2 opties; 1D-2D en 2D-1D. Een 1D-2D model is relatief eenvoudig op te bouwen op basis van een bestaand traditioneel rioleringsmodel (1D) en de AHN2, en geeft een aanzienlijk beter beeld van de gevoelige locaties. Het opbouwen van een 2D-1D model is een arbeidsintensief proces omdat ook alle kolken met hun afvoerkarakteristieken gemodelleerd moeten worden. Een 2D-1D model heeft meerwaarde wanneer afstromend regenwater de kolk mogelijk niet bereikt. Dit is eigenlijk alleen van toepassing bij sterk hellende gebieden, bij een gebrek aan (goed functionerende) kolken en bij het uitwerken van maatregelen. Voor beantwoording van deze vraag is een 1D-2D modellering uitgevoerd waarbij een hoogtebestand (AHN2) is toegevoegd aan het huidige 1D model. De bestaande putten zijn vervolgens gekoppeld aan het hoogtebestand. Het model betreft een 1D model waarin voor het stedelijk gebied van Heusden en omgeving 1D-2D is geïntegreerd. Met dit model is de huidige situatie van het rioolstelsel doorgerekend. WATBE6571101100R002WM 2

Onderscheid in modelleringsniveaus voor rioleringsberekeningen Globaal kan onderscheid worden gemaakt in 4 niveaus van modelleren: 1D, standaard rekenmodel, waarbij water op straat boven put wordt geborgen. 1D-1D, toepassing methode overland flowpath, een methode waarbij boven elke rioolbuis een straatprofiel wordt gemodelleerd waardoor water op straat ook over de straat kan stromen. 1D-2D, voor de modellering van de stroming van water over straat wordt gebruik gemaakt van een gedetailleerd terreinhoogte model, gebaseerd op zeer gedetailleerd en nauwkeurig vanuit de lucht (10 punten/m 2 ) ingemeten terreinhoogtes. Dit model maakt een meer realistische stroming van water over straat mogelijk. Het maaiveldmodel functioneert als overloopmodel voor het rioleringsmodel (uitwisseling ter plaatse van de putten), de neerslaginloop is gekoppeld aan het rioleringsmodel conform het (cijfermatige) inloopmodel uit Leidraad Riolering C2100. 2D-1D: in dit rekenmodel wordt ook voor de berekening van de afstroming gebruik gemaakt van het terreinhoogte model. Dit maakt het mogelijk om ook het effect mee te nemen van regenwater dat langs de straatkolken stroomt. Neerslag is hier dus gekoppeld aan het maaiveldmodel en kan pas dan via kolken inlopen naar het rioleringsmodel. Voor 2D-1D modelleren zijn locaties (en type) kolken nodig, en dient tevens het inloopmodel te worden aangepast door (geografische spreiding van) infiltratie toe te voegen aan het 2D-rekenmodel. WATBE6571101100R002WM 3

2.2 Geselecteerde neerslag situaties Om het functioneren van de huidige situatie goed in beeld te krijgen zijn er diverse hydraulische berekeningen uitgevoerd. Hiervoor hebben we drie piekbuien geselecteerd, te weten: 1. Bui 8 Leidraad Riolering. Dit is de normbui, waarop rioolstelsel worden gedimensioneerd. Deze bui heeft een herhalingstijd van eens per twee jaar (T=2). 2. Bui 10 de Leidraad Riolering. Dit is een bui met een herhalingstijd van eens per 10 jaar (T=10). Deze bui leidt tot water-op-straat, waarmee we met behulp van 1D2D-berkeningen in beeld kunnen brengen waar dit mogelijk tot wateroverlast leidt. 3. De neerslagsituatie van 23 juli 2013. Deze bui hebben we uit de nationale regenradar gehaald en geeft een mooie weergave van de lokaal gevallen bij in de kern Heusden. 2.2.1 Kenmerken theoretische buien uit de Leidraad Riolering Hieronder zijn in tabel 1 en figuur 2 de kenmerken van bui 8, 9 en 10 weergegeven. Tabel 1 Kenmerken neerslag (mm) en periode (min) van bui 8, 9 en 10 Leidraad Riolering Neerslag (mm) Bui duur (min) Bui 8 19,8 mm 60 min Bui 9 29,4 mm 60 min Bui 10 35,7 mm 45 min 80 70 Leidraad riolering bui 8-9 - 10 Regenintensiteit in mm/uur 60 50 40 30 20 10 Bui 8 Bui 9 Bui 10 0 0:00 0:14 0:28 0:43 0:57 1:12 1:26 1:40 Periode in minuten WATBE6571101100R002WM 4

Cumulatief bui 8-9 - 10 Cumulatief in mm 40 35 30 25 20 15 10 Figuur 1 5 Bui 9 Bui 10 0 0:00 0:14 0:28 0:43 0:57 1:12 1:26 1:40 Periode in minuten Leidraad Riolering bui 8 9 10 (regenintensiteit en cumulatief) 2.2.2 Gemeten neerslag 23 juli 2013 De neerslag in de kern Heusden op 23 juli 2013 is gemeten met de neerslagradar. De radarbeelden zijn aan de hand van regenmeters van het KNMI gecorrigeerd. De metingen worden gepresenteerd in cellen van 1 km bij 1 km. Het is mogelijk dat er afwijkingen zijn in de neerslagradar ten opzichte van de praktijk. De radarmetingen geven aan dat in een periode van 3 uur 40 mm is gevallen en in een periode van 1 uur 33 mm. Statistisch is dit een herhalingstijd van respectievelijk T=12 voor 3 uur en T=18 voor 1 uur. Dit komt ongeveer overeen met bui10 (T=10) uit de Leidraad Riolering. De water-op-straat/ wateroverlast zal naar verwachting dan ook vergelijkbaar zijn aan deze theoretische bui uit de Leidraad Riolering. In de onderstaande figuur 3 is de karakteristiek van de bui weergegeven. Bui 8 WATBE6571101100R002WM 5

Piekintensiteiten regenbui 23 juli 2013 radar 60 Regenintensiteit in mm/uur 50 40 30 20 10 Neerslagradar (mm/hr) 0 18:00:00 19:12:00 20:24:00 21:36:00 22:48:00 0:00:00 Periode van neerslag (uren) Cumulatief in mm 45 40 35 30 25 20 15 10 5 Cumulatieve regenval 0 18:00:00 19:12:00 20:24:00 21:36:00 Periode in uren 22:48:00 0:00:00 Figuur 2 Regenbui 23 juli 2013 Neerslagradar per 5 minuten Neerslagradar gegevens per 5 minuten (regenintensiteit en cumulatief) WATBE6571101100R002WM 6

2.3 Beknopte analyse hoogteligging Het maaiveld ter hoogte van de Voorste Heusden en het Vorstermansplein ligt tussen NAP +25,95m en NAP +26,00m. In figuur 1 is het bestaande maaiveldniveau opgenomen van de kern Heusden met een detail van de Voorste Heusden en het Vorstermansplein. Het detail geeft duidelijk weer dat dit deel aanzienlijk lager ligt dan zijn omgeving. Indien de riolering rondom deze locatie water-op-straat geeft zal dit zich verzamelen in deze laagte, waardoor er kans is op wateroverlast. Figuur 3 Maaiveldhoogte (Rood is hoog en licht groen is laag) WATBE6571101100R002WM 7

2.4 Resultaten 1D2D-berekeningen huidige situatie In onderstaande figuren is het resultaat weergegeven van de 1D-2D berekening. Het resultaat is weergegeven voor Bui 8 en Bui 10 uit de Leidraad Riolering en de neerslagsituatie van 23 juli 2013. Figuur 4 Water op straat Leidraad Riolering bui 8 Detail Vorstermanplein WATBE6571101100R002WM 8

Figuur 5 Water op straat Leidraad Riolering bui 10 Detail Vorstermanplein WATBE6571101100R002WM 9

Figuur 6 Water op straat 23 juli 2013 Detail Vorstermanplein WATBE6571101100R002WM 10

2.5 Analyse berekeningsresultaten Het functioneren van de riolering in de Kern Heusden in de huidige situatie is kort beoordeeld. Op basis van de 1D-2D berekening is het volgende geconstateerd: De water-op-straat situatie bij de neerslagsituatie van 23 juli 2013 is vergelijkbaar met de theoretische bui 10 uit de Leidraad Riolering. Het rioolstelsel van de kern Heusden heeft te weinig afvoercapaciteit ter hoogte van de Voorste Heusden en het Vorstermansplein. De afmetingen van de riolering zijn hier rond 300 mm en de waterafvoer heeft een te lange route richting de BBB in het noorden. Dit betekent niet dat de afvoercapaciteit afgestemd moet worden aan bui 10 Leidraad Riolering. Wel is de afvoercapaciteit lager dan de norm die de gemeente hiervoor hanteert (bui 8 Leidraad Riolering). Mogelijk heeft dit te maken met het dichtzetten van de riooloverstort in de Patrijsweg dat vermoedelijk in het verleden in het kader van de Basisinspanning is uitgevoerd. De wateroverlast zoals ervaren op 23 juli 2013 wordt ook als zodanig berekend. Het maaiveld in de Voorste Heusden en de hoek met het Vorstermansplein is laag gelegen waardoor water op straat komt te staan. Het Vorstermansplein is daarentegen hoger gelegen waardoor het plein niet in berging kan voorzien WATBE6571101100R002WM 11

3 Ontwerp maatregelen In de eerdere hoofdstukken is de huidige situatie van kern Heusden met een 2D-berekening in beeld gebracht. Het blijkt, dat de Voorste Heusden een kwetsbare locatie is voor wateroverlast. In overleg met de gemeente is een aantal maatregelen bedacht om de situatie bij Voorste Heusden te verbeteren. De voorgestelde maatregelen zijn gedimensioneerd en vervolgens getoetst met het rekenmodel aan bui 8 van de Leidraad Riolering. De maatregelen en bijbehorende resultaten/ effecten zijn in de volgende paragrafen weergegeven. 3.1 Optimalisatie gemengde riolering (korte termijn) Tijdens hevige regenbuien is het belangrijk dat er voldoende afvoercapaciteit is richting de externe overstort, en in dit geval het bergbezinkbassin in het noorden (Figuur 7). Ter plekke van de Voorste Heusden vindt er opstuwing plaats door kleine diameters. De opstuwing zorgt voor hoge waterniveaus, waardoor water-op-straat berekend wordt. Figuur 8 laat zien dat net vóór de piek van bui 8 veel opstuwing plaats vindt in de leidingen van rond 300 mm en 500 mm. Dit betreft een 1D-berekening. De piek van bui 8 vindt pas later plaats (rond 56 minuten), maar de opstuwing is het beste te zien net vóór de piek. Figuur 7 Bovenaanzicht van het lengteprofiel WATBE6571101100R002WM 12

Figuur 8 Langsdoorsnede van Voorste Heusden BBB, bui 8 net voor de piek (1D-berekening) Als de leidingen van rond 300 mm vergroot worden tot 400 mm verbeterd de situatie (Figuur 9). De leiding van 500 mm tussen de put H3076 en H3125 zorgt nog steeds voor veel opstuwing. Wij adviseren om deze leiding eveneens te vergroten. Figuur 9 Bui 8 net voor de piek Route van de Voorste Heusden naar de BBB met 400 mm & 500 mm WATBE6571101100R002WM 13

Figuur 10 Bui 8 Route van de Voorste Heusden naar de BBB met 500 mm & 800 mm Als de leidingen tussen de putten H3042 en H3076 worden vergroot tot Ø500 mm en de leiding tussen putten H3076 en H3125 wordt vergroot tot 800 mm, vindt er een matige opstuwing plaats in de afvoerroute naar het bergbezinkbassin (Figuur 10). Daarnaast adviseren wij om een extra koppeling te maken tussen de putten H3089 en H3144. Figuur 11 geeft de BOB s en afmetingen aan van de te vergroten leidingen in het gemengde rioolstelsel. De aanbevolen afmetingen zijn minimale afmetingen. De gemeente kan afwegen om grotere diameters aan te leggen. WATBE6571101100R002WM 14

Figuur 11 Ontworpen afmetingen en BOB s van de te vervangen gemengde leidingen Het effect van deze maatregelen zijn in beeld gebracht door het vergelijken van het maximale volume (aantal m 3 ) water-op-straat tijdens bui 8. De vergelijking is gemaakt ten opzichte van de water-op-straat situatie van de gehele kern. In tabel 2 is de verbetering van het functioneren van de maatregel (inclusief de tussenstappen in dimensionering) ten opzichte van de gehele kern in getallen weergegeven. Er wordt 23,1% minder water-op-straat berekend in Heusden. WATBE6571101100R002WM 15

Tabel 2 Afweging maatregelen gemengd rioolstelsel bij bui8 Vergroten gemengde leiding WOS volume (m 3 ) 1 Verbetering % ten opzichte van huidige situatie Huidige situatie 516,8 Vergroten naar 400 mm en 500 mm 478,6 7,4 Vergroten naar 500 mm en 800 mm 407,7 21,1 Vergroten naar 500 mm en 800 mm plus nieuw koppeling 397,2 23,1 Het rioolstelsel is opnieuw doorgerekend na het invoeren van bovengenoemde maatregelen. Figuur 12 t/m 14 laten zien dat er een verbetering optreedt. Wel wordt er in mindere mate nog water-op-straat berekend. Ondanks de verbetering van de gemengde riolering, blijft de locatie gevoelig voor wateroverlast bij hevige buien. Om die reden adviseren wij om naast de maatregel in de gemengde riolering ook een hemelwaterstelsel mee te leggen. Hiermee wordt de belasting op de gemengde riolering gereduceerd en daarnaast kan de hemelwaterriolering het water-op-straat opnemen en afvoeren en functioneert in dat geval als calamiteitenriolering. 1 Gebaseerd op een 1D-berekening. WATBE6571101100R002WM 16

Detail Vorstermanplein Figuur 12 Bui 8 2D gemengd stelsel na maatregelen WATBE6571101100R002WM 17

Detail Vorstermanplein Figuur 13 Bui 10 2D gemengd stelsel na maatregelen WATBE6571101100R002WM 18

Detail Vorstermanplein Figuur 14 Bui 23 juli 2013 neerslagradar 2D berekening WATBE6571101100R002WM 19

3.2 Hemelwaterstructuur (lange termijn) De korte termijn oplossingen in het gemengd rioolstelsel verbeteren de wateroverlast ter hoogte van de overlastlocatie van de Voorste Heusden. Conform het beleid van de gemeente Asten en gezien de beperkte afvoercapaciteit van de gemengde riolering adviseren wij om een hemelwaterstelsel aan te leggen die voldoende capaciteit heeft om in de toekomst hier meer straten op aan te sluiten. Om die reden hebben we eerst een toekomstige hemelwaterstructuur voor Heusden bepaald. Op basis van maaiveldhoogten en aanwezige oppervlaktewaterlichamen is in samenwerking met de gemeente een gebiedsindeling voor een hemelwaterstructuur opgesteld. De gebiedsindeling is in figuur 16 weergegeven. Figuur 15 Afstromingsgebieden toekomstige hemelwaterstructuur geprojecteerd op de AHN2 WATBE6571101100R002WM 20

4 Ontwerp hemelwaterriolering gebied Patrijsweg Om de wateroverlast aan de Voorste Heusden aan te pakken is voor het gehele afstromingsgebied Patrijsweg een hydraulisch ontwerp gemaakt, zodat de juiste afmetingen worden gekozen voor de korte en lange termijn. Aan de rand van de kern ligt in de Patrijsweg een trapveldje. De gemeente heeft aangegeven dat dit veldje ingericht kan worden als hemelwaterberging c.q. wadi. 4.1 Uitgangspunten ontwerp hemelwaterriolering Bij het globaal bepalen van het HWA-stelsel zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: In de aangegeven HWA-gebieden zijn de bestaande tracés van het gemengd stelsel gebruikt als basis voor het HWA-stelsel (vanuit de gemengde riolering is een hwa-ontwerp vervaardigd). Lange afstanden tot de uitlaat worden vermeden. Daarom is de kern gedeeld in vier afstromingsgebieden. Elk afstromingsgebied heeft een eigen uitlaatlocatie. Minimale dekking =1,2 m. Maximale diepte =3,5 m. Geen water op straat bij bui 8 (er is geen waking gehanteerd). 100% afkoppelen van daken en wegen, in totaal 16,79 ha (in de aangegeven afstromingsgebieden. In de praktijk is dit vermoedelijk niet haalbaar, maar dit geeft wel een bepaalde flexibiliteit aan het ontwerp van het hwa-stelsel). De reeds afgekoppelde gebieden zijn niet meegenomen in het ontwerp. De afmetingen en hoogteligging zijn bepaald voor het afstromingsgebied Patrijsweg. De regenwaterriolering krijgt een overstort naar de WADI. De drempel heeft een hoogte van NAP +25,20 m en een drempellengte 6 m. Naast de overstortdrempel naar de WADI wordt een externe drempel gemaakt die na volledige vulling van de WADI van het hemelwaterstelsel loost op de A-watergang. Deze overstort heeft een drempelhoogte van NAP +25,50 m en een drempellengte van 2 m). In overleg met de gemeente is besloten op de bestaande transportleiding Ø600 mm te gebruiken als overstortleiding. Hierbij geldt dat de WADI in principe de piekenbuien opvangt en de Ø600 mm overstortleiding een goede basisafvoercapaciteit heeft voor de hemelwaterriolering. De capaciteit van het reeds achterliggende oppervlaktewatersysteem van Patrijsweg is getoetst. In de berekening is uitgegaan dat het HWA-stelsel voorafgaand aan de bui volledig gevuld is tot een hoogte van NAP +25,50 m. De capaciteit van de buizen is daarmee berekend op een vol systeem. 4.2 Uitgangspunten berging (wadi) Beschikbaar oppervlak 2500 m 2. Lengte 55 m, breedte 45 m. Talud 1:2. Maximale waterdiepte wadi: 30 cm. Bodem wadi: NAP 25,2 m. Bodem breedte wadi: 35 m. Totaal water berging 587,4 m 3. WATBE6571101100R002WM 21

m NAP 27 26,5 26 25,5 25 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 m Figuur 16 Geometrie en hoogtes wadi 4.3 Hydraulisch ontwerp Op basis van de uitgangspunten zijn de afmetingen van het toekomstige hemelwaterstelsel bepaald (Figuur 17). De grootste diameter (rond 1.200 mm) is gelegen net vóór de hemelwaterberging. Vanaf de hemelwaterberging naar de wadi wordt de bestaande leiding gebruikt als overstortleiding. In het geval dat de WADI volledig gevuld is kan het hemelwater via deze leiding richting de A-watergang stromen. Het verdient een aanbeveling om nader te controleren of er genoeg ruimte is voor het plaatsen van deze grote leiding. In eerste instantie lijkt dit te passen. WATBE6571101100R002WM 22

Figuur 17 Globale afmetingen van het HWA-stelsel Het beschikbare bergingsvolume is berekend op 587,4 m 3. Het totaal volume dat bij bui 8 op de berging wordt geloosd is 1.249 m 3. Dit betekend dat via de slokop van de berging ca. 661 m 3 afgevoerd wordt richting het oppervlaktewatersysteem met maximaal debiet 0,33 m 3 /s. Tijdens het ontwerp van het hemelwaterstelsel is ook de capaciteit van het oppervlaktewatersysteem getoetst. Het blijkt dat, na realisatie van de gehele hemelwaterriolering van het gebied Patrijsweg, bij bui 8 er onvoldoende capaciteit aanwezig is in het oppervlaktewatersysteem. Met name de duikers met een afmeting van Ø300 mm en Ø400 mm zijn te klein om het hemelwater af te voeren zie (Figuur 19). Bij deze duikers vindt er flink opstuwing plaats. Op dit moment is er dus onvoldoende capaciteit om het gehele afstromingsgebied Patrijsweg volledig af te koppelen. Wij adviseren om in de toekomst de duikers te vergroten naar een diameter van Ø800 Ø1000 mm. WATBE6571101100R002WM 23

Figuur 18 Bovenaanzicht Tracé oppervlaktewatersysteem vanaf de berging aan de Patrijsweg tot aan de uitmonding in de Voordeldonksche Broekloop (Polderweg) Figuur 19 Lengteprofiel oppervlaktewatersysteem vanaf de berging aan de Patrijsweg tot aan de uitmondig in de Voordeldonksche Broekloop (Polderweg) WATBE6571101100R002WM 24

5 Ontwerp hemelwaterriolering (korte termijn) 5.1 Uitgangspunten Om de wateroverlast ter hoogte van de Voorste Heusden op korte termijn sterk te reduceren, wordt alvast een deel van het HWA-stelsel aangelegd (calamiteitenleiding). Voor de bergingsberekening is er vanuit gegaan dat 100% van de weg en 50% van de daken wordt aangesloten op de aan te leggen calamiteiten leiding (Figuur 20). In totaal wordt dan 1,072 ha aangesloten op de hemelwaterriolering. De beschikbare berging in de berging (WADI) komt dan overeen met 54,79 mm berging. Indien gewenst kan de berging in de hemelwaterriolering eveneens benut worden door na de bui leeg te pompen. Daarmee kan in eerste instantie een totale berging ruim 60 mm gerealiseerd worden. Het ontwerp is nader uitgewerkt op tekening BE6571-100-1139_VO-301 op bijlage 2. Figuur 20 Bovenaanzicht locatie calamiteitenleiding en retentie 5.2 Analyse effect en functioneren aanleg hemelwaterriolering (korte termijn) In de huidige situatie wordt maximaal 640 m 3 water op straat berekend bij bui 8 2. Na optimalisatie van de gemengde riolering in de Voorste Heusden (zie paragraaf 6.1) en het aanleggen van een calamiteitenleiding is het water op straat volume maximaal 371 m 3. Het verschil is 269 m 3 en daarmee is een verbetering van 42 % bereikt voor de gehele kern Heusden. Figuur 211 geeft de situatie bij bui8 weer na aanleg van de calamiteiten leiding (korte termijn maatregel). Het water blijft binnen het wegprofiel en stroomt niet in de richting van de huizen. In vergelijking met de huidige situatie is er in de omgeving van het Vorstermanplein veel verbeterd. Bij bui 8 wordt nog wel een kleine hoeveelheid water-op-straat berekend. Dit blijft in de berekening op de weg achter. In de praktijk kan dit worden weggenomen door de openbare ruimte slim in te richten, zodat de hemelwaterriolering (calamiteitenriolering) dit volledig kan opnemen. 2 Het volume is gebaseerd op een 2D-berekening met maaiveldstroming en geldt voor de gehele kern Heusden. WATBE6571101100R002WM 25

Detail Vorstermanplein Figuur 21 Bui 8 water op straat bij aanleg calamiteiten leiding (2D) kern Heusden WATBE6571101100R002WM 26

Ook voor de bui van 23 juli 2013 en voor bui 10 is het water-op-straat aanzienlijk gereduceerd. Om wateroverlast te voorkomen dient de openbare ruimte slim ingericht te worden zodat water-op-straat niet kan leiden tot wateroverlast. Deze slimme inrichting is nog niet opgenomen in de berekeningsresultaten. Detail Vorstermanplein Figuur 22 Bui 10 water op straat bij aanleg calamiteiten leiding (2D) kern Heusden WATBE6571101100R002WM 27

Detail Vorstermanplein Figuur 23 23 juli 2013 water op straat bij aanleg calamiteiten leiding (2D) - kern Heusden WATBE6571101100R002WM 28

6 Conclusie & Advies 6.1 Conclusie De Gemeente Asten heeft Royal HaskoningDHV gevraagd om de wateroverlast situatie in de omgeving van de Voorste Heusden te beoordelen. Op basis van hydraulische berekeningen is vastgesteld dat deze locatie inderdaad gevoelig is voor wateroverlast als gevolg van een beperkte afvoercapaciteit in de gemengde riolering en een plaatselijke lage ligging in het maaiveld. 6.2 Advies Op basis van deze resultaten adviseren wij om het functioneren van de gemengde riolering te verbeteren door het vergroten van een aantal leidingen en het maken van enkele koppelingen. Om de kans op wateroverlast verder te verkleinen adviseren wij om een start te maken met het realiseren van de hemelwaterstructuur. In eerste instantie adviseren wij om hemelwaterriolering aan te leggen in de Voorste Heusden en de Patrijsweg, waarbij nabij het lozingspunt een berging gerealiseerd dient te worden ter voorkoming dat de ontvangende watergang te zwaar wordt belast. Naast de aanleg van de hemelwaterriolering adviseren wij om de openbare ruimte slim in te richten, zodat water-op-straat niet direct kan leiden tot wateroverlast. De combinatie van een goed rioolstelsel en een slimme inrichting zorgt voor een klimaatbestendige situatie. WATBE6571101100R002WM 29

Bijlage 1. Schematische weergave hemelwaterriolering van gebied Patrijsweg

Figuur 24 Afmetingen en hoogteligging HWA-stelsel (weergegeven ook in de ontwerptekening) 7 april 2017 BIJLAGE WATBE6571101100R002WM A1

Bijlage 2. Rioleringsontwerp

Node [188] Node Types : node_type Colour/Symbol (abs) Break Manhole Outfall Outfall 2D Pond Storage system type : system_type Colour/Size #NOT combined foul other overland sanitary storm Conduit [179] Conduitwidth : conduit_width (mm) Line Colour/Line Width < 300 >= 300 >= 400 >= 500 >= 600 >= 700 >= 800 >= 1000 >= 1200 Flap valve [1] Pump [1] Weir [2] Channel [5] Polygon [4]