CO 2 -footprint Movares 2011 Opdrachtgever Movares Nederland B.V. drs ir J.M. van den Elzen Ondertekenaar Movares Nederland B.V. Ir. F. Gebraad Kenmerk CO-FG-120001519 - Versie 1.1 Utrecht, 30 oktober 2012 vrijgegeven 2012, Movares Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Movares Nederland B.V.
Samenvatting In 2011 is de scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint van Movares 1.333 ton CO 2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van circa 40% (940 ton CO 2 ). Vanwege het uitgevoerde CO 2 -reductieprogramma heeft Movares in 2010 en 2011 een uitstoot vermeden van 991 ton CO 2. Vanaf 2010 is de scope 1 en scope 2 CO 2 - footprint gecompenseerd en is Movares CO 2 -neutraal. Tabel 1: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) CO 2 - emissies van Movares. 2009 2010 2011 CO 2-emissies ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte Scope 1 (S1) 704 0,56 941 0,51 669 0,53 Scope 2 (S1) 1.569 1,25 1.581 1,26 664 0,53 Totaal 2.273 1,81 2.222 1,78 1.333 1,06 Het brandstofverbruik door lease- en huurauto s zorgt voor bijna 70% van de CO 2 - uitstoot. De CO 2 -footprint wordt voornamelijk bepaald door mobiliteitsemissies en dan met name de inzet van auto s. Tabel 2: Totale CO 2 -emissies Movares 2011. Gebouwgebonden emissies Scope ton CO 2 % CO 2-footprint ton CO 2/fte kg CO 2/m 2 BVO Aardgas 1 27 2% 0,02 0,8 Stadsverwarming 2 80 6% 0,06 2,4 Elektriciteit 2 78 6% 0,06 2,4 Totaal gebouwgebonden emissies 1&2 185 14% 0,15 5,6 Mobiliteitsemissies Scope ton CO 2 % CO 2-footprint ton CO 2/fte kg CO 2/m 2 BVO Lease- en poolauto s 1 642 48% 0,54 - Huurauto s 2 258 19% 0,22 - Privéauto s 2 201 15% 0,17 Vliegverkeer 2 47 4% 0,04 - Totale mobiliteitsemissies 1&2 1.148 86% 0,97 - CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 1/17
Inhoudsopgave Samenvatting 1 Wijzigingsblad 3 1 Inleiding 4 2 Afbakening 5 3 Methodiek, activiteitendata en emissiefactoren 7 3.1 Inleiding 7 3.2 Activiteitendata 7 3.2.1. Elektriciteitsverbruik 7 3.2.2. Warmte 7 3.2.3. Inzet auto s 7 3.2.4. Zakelijk vliegverkeer 8 3.3 Emissiefactoren 8 3.4 Onzekerheid 8 4 CO 2 -footprint 2011 (scope 1 en 2) 9 4.1 Correctie CO 2 -footprint 2009 en 2010 9 4.2 Totale emissies 2011 9 4.3 Directe emissies 10 4.4 Indirecte emissies 11 4.5 Mobiliteitsemissies 11 4.6 Gebouwgebonden emissies 13 5 CO 2 -reductie 14 5.1 Doelstellingen (scope 1 en 2) periode 2010-2011 14 5.2 CO 2 -reductiemaatregelen periode 2010-2011 14 5.3 CO 2 -compensatie 15 5.4 CO 2 -reductie vanaf 2012 15 5.4.1. Reductie gebouwgebonden emissies 15 5.4.2. Reductie mobiliteitsemissies 15 5.4.3. Substitutie 16 5.4.4. Doelstellingen samengevat 16 5.4.5. Onzekerheid gebouwgebonden energieverbruik 16 Colofon 17 Bijlage I CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 2/17
Wijzigingsblad Versie Datum Auteur Wijzigingen 0.1 24 juli 2012 Frans Gebraad Initiële versie ter beoordeling door Carel Deckers. 0.2 20 augustus 2012 Frans Gebraad Reviewcommentaar verwerkt van Carel Deckers. Versie ter beoordeling door Caspar Wansing en Carla Molenaar. 0.3 21 september 2012 Frans Gebraad Goedgekeurd door Carla Molenaar. Versie voor vrijgave door Johan van den Elzen. 1.0 24 september 2012 Frans Gebraad Vrijgegeven door Johan van den Elzen. Versie voor externe verificatie. 1.1 30 oktober 2012 Frans Gebraad Tekst over de onzekerheid van de activiteitendata aangepast en correctie elektriciteitsverbruik regionale vestigingen doorgevoerd n.a.v. de verificatie door SGS. Frans Gebraad Broeikasgas emissieverklaring van SGS toegevoegd in bijlage I. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 3/17
1 Inleiding Als betrokken organisatie verbindt Movares zich aan duurzaamheid. Dit betekent doordacht handelen met respect voor de aarde, het water, de lucht en alle energiebronnen, in ons belang en in het belang van de generaties na ons. Zelf schoner werken is daar een onderdeel van. Sinds 2009 berekent Movares haar scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint. Deze footprint is gebaseerd op de richtlijn NEN-ISO 14064-1 7.3 waarbij de scope-indeling voor directe en indirecte emissies van de CO 2 -Prestatieladder is toegepast. Dit rapport over de CO 2 -footprint van Movares voor het jaar 2011, is als volgt opgebouwd: o hoofdstuk 2 beschrijft de organisatorische en operationele grenzen van de CO 2 -footprint, o hoofdstuk 3 beschrijft de methodiek voor de berekening van de CO 2 - emissies en op welke gegevens de berekening is gebaseerd, o hoofdstuk 4 beschrijft de scope 1 en scope 2 CO 2 -emissies onderverdeeld naar gebouwgebonden en mobiliteitsemissies, o hoofdstuk 5 gaat in op de CO 2 -reductiedoelstellingen en maatregelen. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 4/17
2 Afbakening Deze scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint is van toepassing op Movares Nederland B.V.. Het organogram van Movares Nederland B.V. is weergegeven in onderstaand figuur. Movares Nederland B.V. Mobiliteit & Ruimte Noordwest Infra Rail Divisies Zuidwest Noordoost Regio s Zuidoost Saferail Infraflex Loxia InTraffic Railcert Dochters en deelnemingen ITC Utrecht Diverse samenwerkingsverbanden / VOF s Figuur 1: Organogram Movares Nederland B.V.. Het referentiejaar voor de CO 2 -footprint van Movares is 2009. Movares heeft ervoor gekozen om alleen energiestromen en CO 2 -emissies in kaart te brengen voor bedrijven en deelnemingen waarbij Movares de volledige bevoegdheid heeft om beleid te introduceren en te implementeren 1. Tabel 3 geeft een overzicht van de bedrijven en de locaties die opgenomen zijn in de emissie-inventaris. Tabel 3: Overzicht van bedrijven en locaties die zijn opgenomen in de inventarisatie. BEDRIJVEN LOCATIE (KANTOREN) FTE (2011) BVO (m 2 ) Movares Nederland B.V., o Kantoor Daalse Kwint in Utrecht 649,9 15.839 Utrecht o Kantoor Smakkelaarsburcht in Utrecht 470,6 14.745 o Regiokantoor Zwolle 10,5 461 o Regiokantoor Rotterdam 14,2 553 o Regiokantoor Eindhoven 22,3 593 o Regiokantoor Arnhem 8,1 395 o Regiokantoor Amsterdam 10,3 450 ICT Utrecht B.V., Utrecht o Kantoor Daalse Kwint in Utrecht Onderdeel cijfers Movares hoofdkantoren 1 De grondslag van de consolidatie is Operational control conform The Greenhouse Gas Protocol. A Corporate Accounting and Reporting Standard (World Business Council for Sustainable Development). CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 5/17
Tabel 4 geeft een overzicht van deelnemingen die in 2011 actief waren. Over deelnemingen heeft Movares geen operationele zeggenschap. Alle GHG-emissies (gebouwgebonden en mobiliteit) van alleen die Movares medewerkers die gehuisvest zijn bij Movares zijn (impliciet) opgenomen in de emissie-inventaris. Tabel 4: Overzicht van deelnemingen die zijn opgenomen in de inventarisatie. DEELNEMING VESTIGINGSPLAATS DEELNAME MOVARES Vof Holland Railconsult - DHV Utrecht 50% Vof Stationseiland Amersfoort 50% Vof De Ruijterkade Amersfoort 50% Vof Watergraaf Utrecht 40% Vof Mott Movares Utrecht 50% Vof Combinatie Movares Tauw Eindhoven Randweg Utrecht 50% Vof M/FB/Haltes HKE Utrecht 50% Vof Movares / DHV Saal C Utrecht 57% Vof Brede AAA Amersfoort 31% Vof MVS Geo Solutions Houten 50% Vof DHV / Movares, diensten Zuidas Dok Utrecht 50% Vof Euralis Utrecht 50% Movares heeft haar energiestromen en scope 1 en scope 2 CO 2 -emissies van haar bedrijfsvoering in kaart gebracht en gekwantificeerd volgens de definities uit het Handboek CO 2 -Prestatieladder. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de energiestromen en CO 2 -emissies. Tabel 5: Inventarisatie scope 1 en 2 emissieactiviteiten Categorie Emissieactiviteiten Scope Gebouwen 2 Warmte o aardgas Scope 1 o stadsverwarming Scope 2 Elektriciteit Scope 2 Mobiliteit Zakelijk vervoer o lease- en poolauto s Scope 1 o huurauto s Scope 2 o privéauto s van medewerkers Scope 2 Vliegen 2 CO 2-emissies vanwege de koeling van de hoofdkantoren in Utrecht zijn geen onderdeel meer van de scope 1 en scope 2 CO 2-footprint omdat deze emissies verwaarloosbaar zijn (minder dan 60 kg per jaar). CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 6/17
3 Methodiek, activiteitendata en emissiefactoren 3.1 Inleiding Voor de berekening van de scope 1 en scope 2 CO 2 -emissies heeft Movares protocollen opgesteld en opgenomen in het milieumanagementsysteem. In deze protocollen zijn de volgende onderwerpen beschreven: o scope en belang van de emissiebronnen/activiteiten; o o methodiek, emissiefactoren en activiteitendata; onzekerheid en kwaliteit (waaronder verbeterpunten t.a.v. van de huidige methodiek, historie en toekomstige ontwikkelingen). Sinds het referentiejaar zijn diverse verbeteringen doorgevoerd om nauwkeurigheid van de CO 2 -footprint te verhogen en de administratieve processen te vereenvoudigen. 3.2 Activiteitendata 3.2.1. Elektriciteitsverbruik Het elektriciteitsverbruik in de hoofdkantoren in Utrecht en de regionale vestiging in Rotterdam, is toegankelijk via een data-portal op internet van de netwerkbeheerder. Het elektriciteitsverbruik in de regionale vestiging in Arnhem is gebaseerd op het handmatig registreren van meterstanden. Het elektriciteitsverbruik in de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle is ingeschat op basis van het gemiddelde gebruik in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam. 3.2.2. Warmte Het verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht, is gebaseerd op facturen. Het verbruik van stadsverwarming in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam is ingeschat op basis van het gemiddelde verbruik in de hoofdkantoren in Utrecht. Het verbruik van aardgas in de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle is gebaseerd op een gemiddeld kengetal. 3.2.3. Inzet auto s Brandstofverbruik vanwege de inzet van lease-, pool- en huurauto s is gebaseerd op brandstofoverzichten van de leverancier (inclusief smeermiddelen). Brandstofverbruik van lease- en huurauto s als gevolg van privégebruik, is gecorrigeerd op basis van ritregistraties. Inzet van privéauto s van medewerkers is bepaald op basis van gedeclareerde kilometers en verbruikt brandstoftype. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 7/17
3.2.4. Zakelijk vliegverkeer Aantal vluchten en vluchtafstanden worden geleverd door de reisagent waarbij Movares alle tickets boekt. De reisagent baseert de vluchtafstanden op een internationale database. 3.3 Emissiefactoren CO 2 -emissies zijn berekend met de door het Handboek CO 2 -Prestatieladder voorgeschreven conversiefactoren. De in de hoofdkantoren in Utrecht en regionale vestiging in Rotterdam verbruikte elektriciteit is opgewekt met windmolens in Nederland. De in de andere regionale vestigingen verbruikte elektriciteit is van het type grijze stroom. De stadsverwarming in Utrecht is afkomstig van een STEG-centrale. De bron van de stadsverwarming in Arnhem en Rotterdam is niet bekend. Aangenomen wordt dat deze eveneens afkomstig is van een STEG-centrale. Brandstof- en smeermiddelenverbruik voor lease-, pool- en huurauto s is beschikbaar in volume-eenheden. Voor inzet van privéauto s wordt gerekend met de conversiefactor voor gemiddeld verbruik per brandstoftype. 3.4 Onzekerheid De onzekerheid van de grootte van de CO 2 -emissies wordt bepaald door de onnauwkeurigheid van de activiteitendata en de CO 2 -conversiefactoren. De activiteitendata zijn vrijwel volledig gebaseerd op facturen van leveranciers die wettelijke verplichtingen hebben voor de onzekerheden van hun meters. De onnauwkeurigheid van de conversiefactoren is niet bekend. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 8/17
4 CO 2 -footprint 2011 (scope 1 en 2) 4.1 Correctie CO 2 -footprint 2009 en 2010 Vanwege de implementatie van versie 2.0 van het Handboek CO 2 -Prestatieladder is inzichtelijk gemaakt wat de CO 2 -emissies zijn vanwege inzet van auto s in projecten. Daardoor is eveneens inzichtelijk geworden wat het privégebruik van lease- en huurauto s is. Privégebruik van lease- en huurauto s maakt geen onderdeel uit van de scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint van Movares. Het privégebruik van auto s in 2010 en 2011 is berekend op basis van de ritregistratie in de administratie van Movares. Het privégebruik voor het referentiejaar 2009 is ingeschat op basis van het privégebruik in 2010 en 2011. Tabel 6: Privégebruik van lease- en huurauto s in 2009, 2010 en 2011. Privégebruik 2011 2010 2009 Leaseauto s 21% 20% 20% Huurauto s 4% 5% 4% Correctie van privégebruik van lease- en huurauto s levert de volgend bijgestelde scope 1 en scope 2 CO 2 -footprints op van 2010 en het referentiejaar 2009. Tabel 7: Voor privégebruik van lease- en huurauto s gecorrigeerde CO 2 -emissies in 2010 en het referentiejaar 2009. Voor privégebruik gecorrigeerde CO 2-emissies 2009 2010 Leaseauto s 673 614 Huurauto s 123 181 Scope 1 704 641 Scope 2 1.569 1.581 CO 2-footprint 2.273 2.222 4.2 Totale emissies 2011 De totale scope 1 en 2 CO 2 -emissies van Movares waren in 2011 1.333 ton CO 2. Daarbij zijn de directe en indirecte emissies vrijwel even groot. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is de CO 2 -footprint afgenomen met 940 ton (circa 40%). Tabel 8: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) emissies van Movares. 2009 2010 2011 CO 2-emissies ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte Scope 1 704 0,56 941 0,51 669 0,53 Scope 2 1.569 1,25 1.581 1,26 664 0,53 Totaal 2.273 1,81 2.222 1,77 1.333 1,06 In 2011 waren de gebouwgebonden emissies 185 ton CO 2. Deze emissies vormen 14% van de totale scope 1 en 2 emissies. In het referentiejaar 2009 vormden gebouwgebonden emissies 56% van de totale emissies. Deze verschuiving wordt CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 9/17
voornamelijk veroorzaakt door de overstap van groene stroom naar elektriciteit die opgewekt is door windmolens in Nederland. Tabel 9: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) gebouwgebonden emissies van Movares. 2009 2010 2011 CO 2-emissies ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte Aardgas (S1) 31 0,02 27 0,02 27 0,02 Stadsverwarming (S2) 104 0,08 104 0,08 80 0,07 Elektriciteit (S2) 1.127 0,90 1.070 0,86 78 0,06 Totaal 1.262 1,01 1.201 0,96 185 0,16 In 2011 waren de mobiliteitsemissies 1.148 ton CO 2 en vormen daarmee 86% van de totale scope 1 en 2 emissies (zie tabel 10). De mobiliteitsemissies worden voornamelijk veroorzaakt door de inzet van auto s. Privégebruik van lease- en huurauto s wordt niet meegenomen in de scope 1 en 2 emissies van Movares. Privégebruik van leaseauto s is circa 20% en voor huurauto s is dit circa 5%. Tabel 10: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) mobiliteitsemissies van Movares. 2009 2010 2011 CO 2-emissies ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte ton CO 2 ton CO 2/fte Lease- en poolauto s (S1) 673 0,54 614 0,49 642 0,54 Huurauto s (S2) 123 0,10 181 0,14 258 0,22 Privéauto s (S2) 171 0,14 166 0,13 201 0,17 Vliegverkeer (S2) 44 0,04 60 0,05 47 0,04 Totaal 1.011 0,81 1.021 0,82 1.148 0,97 4.3 Directe emissies Directe emissies van broeikasgassen worden binnen Movares veroorzaakt door: o verbruik van aardgas voor de verwarming van de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle en o verbruik van brandstof (benzine, diesel en LPG) en smeermiddelen door de inzet van lease- en poolauto s. De emissies vanwege aardgasverbruik zijn vanaf 2010 stabiel omdat verhuizingen 3 van regionale vestigingen zijn afgerond en de emissies worden berekend op basis van een kengetal voor gemiddeld verbruik. De emissies vanwege de inzet van leaseauto s waren in 2011 642 ton CO 2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van 5%. 3 Behalve de regionale vestiging in Zwolle, zijn de overige regionale vestigingen van Movares verhuisd naar andere locaties. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 10/17
4.4 Indirecte emissies De indirecte emissies van broeikasgassen worden binnen Movares veroorzaakt door: o verbruik van elektriciteit in de kantoorgebouwen; o verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht en in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam; o de inzet van huurauto s en privéauto s van medewerkers en o zakelijk vliegverkeer. Emissies vanwege het verbruik van elektriciteit waren in 2011 78 ton CO 2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van 1.049 ton (-93%). 55% van de emissies wordt veroorzaakt door verbruik van elektriciteit in de hoofdkantoren in Utrecht. Het aandeel van de emissies vanwege verbruik in de regionale vestigingen (45%) is relatief hoog omdat in de vestigingen in Amsterdam, Arnhem, Eindhoven en Zwolle grijze stroom wordt verbruikt. De enorme daling van de emissies vanwege elektriciteitsverbruik wordt voornamelijk veroorzaakt door de overstap van groene stroom naar elektriciteit die opgewekt wordt door windmolens in Nederland. In absolute zin is het verbruik van elektriciteit door Movares ten opzichte van het referentiejaar 2009 afgenomen met circa 750.000 kwh. Dat is een afname van 20%. De emissies vanwege het verbruik van stadsverwarming waren in 2011 80 ton CO 2. In dat jaar was het aantal gewogen graaddagen circa 12% lager ten opzichte van het langjarig gemiddelde (van 1970 t/m 2011). Het energieverbruik ten opzichte van het aantal gewogen graaddagen is in de hoofdkantoren in Utrecht gedaald (zie tabel 11). Dit is het gevolg van het doorvoeren van reductiemaatregelen zoals het later inschakelen en eerder uitschakelen van de verwarmingsinstallaties. Tabel 11: Verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht, uitgedrukt in GJ per gewogen graaddag per jaar. Verbruik stadsverwarming per gewogen graaddag (GJ/graaddag) Kantoor 2009 2010 2011 Daalse Kwint 2,00 1,49 1,49 Smakkelaarsburcht 1,21 1,14 1,10 In 2011 waren de emissies vanwege de inzet van huur- en privéauto s 459 ton CO 2. Ten opzichte van het referentiejaar is dit een toename van 56%. 4.5 Mobiliteitsemissies De scope 1 en scope 2 mobiliteitsemissies worden voornamelijk veroorzaakt door de inzet van auto s. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de ontwikkeling van deze emissies vanaf het referentiejaar 2009. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 11/17
Tabel 12: Ontwikkeling mobiliteitsemissies vanaf het referentiejaar 2009 t/m 2011 uitgedrukt in ton CO 2 per jaar. Mobiliteitsemissies (ton CO 2) 2009 2010 2011 2011-2009 Lease- en poolauto s (S1) 673 614 642-31 Huurauto s (S2) 123 181 258 135 Privéauto s (S2) 171 166 201 30 Vliegverkeer (S2) 44 60 47 3 Totale mobiliteitsemissies 1.011 1.021 1.148 137 Tabel 13 geeft het aandeel aan van de verschillende emissiebronnen in de totale scope 1 en scope 2 mobiliteitsemissies van Movares. Het aandeel van de lease-, pool- en huurauto s is stabiel en ligt net onder de 80%. Tabel 13: Aandeel van de verschillende emissiebronnen in de totale mobiliteitsemissies vanaf het referentiejaar 2009 t/m 2011. Mobiliteitsemissies 2009 2010 2011 Lease- en poolauto s (S1) 67% 60% 56% Huurauto s (S2) 12% 18% 22% Totaal lease-, pool- en huurauto s 79% 78% 78% Privéauto s (S2) 17% 16% 18% Vliegverkeer (S2) 4% 6% 4% Tabel 14 geeft een overzicht van de soort inzet van lease-, pool- en huurauto s verdeeld naar exploitatie en onderhoud en projecten voor de jaren 2010 en 2011. Voor het referentiejaar 2009 is deze verdeling niet bekend. Tabel 14: Verdeling inzet lease-, pool- en huurauto s naar soort gebruik. Lease- en poolauto s (S1) Huurauto s (S2) Soort gebruik 2010 2011 2010 2011 Exploitatie en onderhoud 30% 23% 19% 15% Projecten 70% 77% 81% 85% In 2010 waren de emissies vanwege inzet van auto s in projecten in totaal 743 ton CO 2 (zie tabel 15). In 2011 waren deze emissies 914 ton CO 2. Ondanks de uitgevoerde CO 2 -reductiemaatregelen is dit een toename van de emissies van 23%. Deze toename illustreert de invloed die de projectenportefeuille heeft op de omvang van deze emissies. Tabel 15: Emissies (ton CO 2 /jaar) vanwege de inzet van auto s in projecten in 2010 en 2011. Emissies in projecten (ton CO 2/jaar) 2010 2011 2011-2010 Lease- en poolauto's (S1) 430 494 64 Huurauto's (S2) 147 219 72 Privéauto's (S2) 166 201 35 Totaal 743 914 171 CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 12/17
4.6 Gebouwgebonden emissies In 2011 vormen de gebouwgebonden emissies 14% van de totale scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint van Movares. In het referentiejaar 2009 was dit aandeel 51% van de totale CO 2 -footprint. De verdeling van deze emissies per vestiging van Movares is weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 16 : Gebouwgebonden CO 2 -emissies per vestiging van Movares in 2011. Totaal Vestiging Warmte (ton CO 2) Elektriciteit (ton CO 2) ton CO 2 % kg CO 2/m 2 BVO Daalse Kwint 44,9 27,2 72,1 39% 4,6 Smakkelaarsburcht 33,2 15,8 49 26% 3,3 Amsterdam 8,2 8,3 13,5 9% 36,4 Arnhem 1 7,4 8,4 5% 21,3 Eindhoven 10,8 10,8 17,8 12% 36,4 Rotterdam 1,4 0,3 1,5 1% 3,1 Zwolle 8,4 8,4 13,9 9% 36,4 Totaal 107,9 78,1 176,2 100% 5,6 CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 13/17
5 CO 2 -reductie 5.1 Doelstellingen (scope 1 en 2) periode 2010-2011 De doelstellingen voor scope 1 en 2 voor de periode 2010-2011 waren de volgende: o CO 2 -neutraal vanaf eind 2010; o eind 2011 een CO 2 -reductie van minimaal 145 ton; o eind 2011 minimaal 578 ton minder CO 2 -uitstoot vanwege substitutie. Voor de periode 2010-2011 had Movares het doel om in minimaal 725 ton CO 2 - uitstoot te vermijden. Het resultaat is dat er 991 ton CO 2 minder is uitgestoten. De doelstelling is daarmee ruimschoots gehaald. Tabel 17: Overzicht vermeden CO 2 -uitstoot vanwege reductie- en substitutiemaatregelen in de periode 2010-2011. 2009 2010 2011 Scope 1 en 2 CO 2-footprint (ton CO 2) 2.273 2.222 1.333 Vermeden CO 2-uitsoot 2010 (ton CO 2) 51 Vermeden CO 2-uitstoot 2011 (ton CO 2) 940 Totaal vermeden CO 2-uitstoot (ton CO 2) 991 5.2 CO 2 -reductiemaatregelen periode 2010-2011 In de periode 2010-2011 heeft Movares diverse maatregelen doorgevoerd om het verbruik van elektriciteit, brandstof en stadsverwarming te verminderen. Verminderd elektriciteitsverbruik vanwege verlichting is gerealiseerd door: o aanwezigheidsdetectie in toiletten in de hoofdkantoren in Utrecht en o het verminderen van verlichting in de hoofdkantoren in Utrecht. Verminderd elektriciteitsverbruik vanwege ICT is gerealiseerd door: o vervangen van CRT monitoren door TFT monitoren, o toepassen van een cube-opstelling in een ICT-serverruimte, o vervanging van een koelinstallatie van een ICT-serverruimte en o vervanging van het datastoragesysteem. De volgende voorgenomen maatregelen om elektriciteitsverbruik vanwege ICT te verminderen zijn niet doorgevoerd: o automatisch uitschakelen van pc s, o het verhogen van de koeltemperatuur in ICT-serverruimten en o het vervangen van pc s door thin clients. Om het brandstofverbruik vanwege inzet van auto s te verminderen zijn de volgende maatregelen doorgevoerd: o bij het aflopen van het contract, leaseauto s vervangen door een auto met energielabel A of B, CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 14/17
o inzet van huurauto s met energielabel A of B, o medewerkers die een leaseauto krijgen toegewezen zijn verplicht de cursus het nieuwe rijden te volgen. Om het verbruik van stadsverwarming te verminderen is doorgevoerd dat de warminginstallaties in de hoofdkantoren in Utrecht later ingeschakeld en eerder uitgeschakeld worden. Om CO 2 -emissies te vermijden is elektriciteit ingekocht die opgewekt is met windmolens in Nederland. 5.3 CO 2 -compensatie Vanaf 2010 compenseert Movares haar volledige scope 1 en scope 2 CO 2 -footprint en heeft daardoor een CO 2 -neutrale bedrijfsvoering. 5.4 CO 2 -reductie vanaf 2012 5.4.1. Reductie gebouwgebonden emissies Movares zal het hoofdkantoor Smakkelaarsburcht afstoten. Het hoofdkantoor Daalse Kwint wordt gerenoveerd en krijgt energielabel A. Gebaseerd op het energielabel van de Smakkelaarsburcht (label C) 4 levert het afstoten van dit gebouw een vermindering aan CO 2 -emissies op van 48 ton (40 ton vanwege warmteverbruik en 8 ton vanwege elektriciteitsverbruik) in 2016. In 2015 wordt een vermindering van CO 2 -emissies verwacht van 24 ton. Vanaf 2014 zal Movares alleen gehuisvest zijn in de gerenoveerde Daalse Kwint. Daarbij zal de bezettingsgraad van het gebouw hoger liggen (circa 70 werkplekken voor 100 medewerkers) en zullen er voornamelijk flexibele werkplekken worden gecreëerd. Pc s worden vervangen door laptops en keukenapparatuur zal vervangen worden door energiezuinige apparatuur. Op dit moment is nog niet bekend wat de renovatie en de nieuwe inrichting van de Daalse Kwint op zullen leveren in verminderd energieverbruik. 5.4.2. Reductie mobiliteitsemissies Het huidige beleid ten aanzien van lease- en huurauto s wordt vooralsnog voortgezet. Dit houdt in dat leaseauto s bij het aflopen van het contract, vervangen worden door auto s met een energielabel A of B. Daarbij is de medewerker die de auto krijgt toegewezen, verplicht de cursus het nieuwe rijden te volgen. Voor huurauto s geldt eveneens dat dit auto s moeten zijn met energielabel A of B. Bij een gelijk aantal auto s en vergelijkbare inzet van de auto s, levert dit beleid naar verwachting de volgende vermindering van CO 2 -uitstoot op: 4 Vanwege het doorvoeren van reductiemaatregelen op het gebied van verlichting en verwarming, is het huidige energieverbruik van dit pand lager dan het berekende energieverbruik voor het energielabel. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 15/17
o o o o 2012: 5 ton; 2013: 26 ton; 2014: 34 ton; 2015: 35 ton. 5.4.3. Substitutie Movares heeft op dit moment geen doelstellingen om CO 2 -uitstoot te vermijden door substitutie. Daar waar mogelijk wordt elektriciteit ingekocht die opgewekt met windmolens in Nederland. Ten aanzien van de inzet van auto s wordt nog niet gedacht aan biobrandstoffen. 5.4.4. Doelstellingen samengevat Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voorgenomen CO 2 - reductiemaatregelen en verwachte vermindering van CO 2 -emissies (ton CO 2 /jaar). Daar waar mogelijk zullen de maatregelen worden gekwantificeerd. Tabel 18: Overzicht CO 2 -reductiedoelstellingen. CO 2-reductiemaatregel 2012 2013 2014 2015 2016 Vervangen leaseauto s 5 26 34 35 Afstoten Smakkelaarsburcht? 24 48 Renovatie Daalse Kwint??? Herinrichting ICT en keuken??? 5.4.5. Onzekerheid gebouwgebonden energieverbruik Vanwege het afstoten van het kantoor Smakkelaarsburcht en de renovatie van kantoor Daalse Kwint, is het gebouwgebonden energieverbruik van beide kantoren in Utrecht onzeker. Daarom heeft Movares voor de komende periode vooral kwalitatieve energie reductiedoelstellingen. CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 16/17
Colofon Opdrachtgever Movares Nederland B.V. drs ir J.M. van den Elzen Uitgave Movares Nederland B.V. Daalse kwint Postbus 2855 3500 GW Utrecht Telefoon 030-265 47 49 Ondertekenaar Ir. F. Gebraad Energiemanager Projectnummer CD200939 CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / 17/17
Bijlage I CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / i
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 / ii