InterActory CDModeller Evaluatie prototype versie 0.1 Bert Dingemans
1 Inleiding Voor het uitwerken van een service register en een tool voor het beheer van een canoniek model is gekozen voor een werkwijze met een prototype. Dit prototype is een eenvoudige windows applicatie waarmee het mogelijk is om via een verkenner interface door een repository te navigeren. Daarnaast is het mogelijk om eenvoudige diagrammen en wizards te introduceren. Reden om in eerste instantie een windows prototype op te stellen en vervolgens een toepassing te ontwikkelen voor web en/of cloud omgevingen. In de volgende uitwerking zal de opzet van het prototype beschreven worden op basis van de windows applicatie met daarbij de volgende aandachtspunten: Opbouw windowsapplicatie Voorbeeld case zorgdossier Model van de repository Evaluatie van het prototype Op basis van deze uitwerking worden een aantal vervolgacties bepaald. Deze zijn voornamelijk gericht op het bepalen van de vervolgimplementaties en de aanpassing van het repository model. 2 Windows applicatie Ongeveer 15 jaar geleden kwam ik via de programmeertaal Visual Objects in aanraking met object georienteerde softwareontwikkeling voor Windows. Bij het softwarehuis Tangram heb ik gewerkt aan een class library waarmee het op eenvoudige wijze mogelijk was om maatwerk toepassingen te ontwikkelen voor HRM afdelingen. In dezelfde tijd studeerde ik aan de Open Universiteit en kwam ik in aanraking met architectuurmethoden en het modelleren van organisaties en informatiesystemen. Uit die twee aspecten ontstond een passie voor het ontwikkelen van architectuur en modelleertools. Vervolgens ben ik toen gaan werken aan een class library waarmee op basis van de relationele databases architectuur repositories ontwikkeld kunnen worden. Deze class library gebruik ik nog steeds, ondanks het feit dat de versie van Visual Objects waarmee ik werk enigszins verouderd is. Echter voor de prototypes volstaat de taal en de class library meer dan voldoende. 2
Daar komt bij dat één van de ontwikkelde architectuur tools (InterActory Designer) het mogelijk maakt om klasse- en gebeurtenismodellen op te stellen en daarvan vervolgens programma code te genereren. Hiermee is het dan ook extra eenvoudig om prototypes uit te werken binnen deze omgeving. Door deze opzet wordt een iteratieve werkwijze bijzonder eenvoudig toepasbaar. In onderstaande afbeelding een voorbeeld van de opzet van de InterActory Designer. Het ontwikkelen van een architectuur repository in combinatie met de gebruikersinteractie bestaat uit de volgende stappen: 3 Opstellen object- en gebeurtenismodel Servicemodel definieren Bepalen eigenschapspecificaties voor de gebruikersinterface Genereren van programmacode voor repository ontsluiting Inzet van verkennerschermen Eventueel ontwikkelen van assistent en/of wizardschermen
Toevoegen van diagramtechnieken o Graafgebaseerde diagrammen o Matrices o Boomdiagrammen Configuratie van HTML generator voor statische websites Eventueel genereer- en propageer functies en of geautomatiseerde validaties. Onderstaand zijn een aantal voorbeelden opgenomen van de verschillende ontwikkelde interactievormen zoals toegepast in het prototype van de CDModeller 4
Repositoryverkenner Procesverkenner 5
Canoniek model diagram 6
Service diagram 7
Assistent scherm 8
Generatorscherm 9
Bovenstaande schermen tonen voorbeelden van de schermen in een volgende uitwerking zullen we ingaan op de betekenis en werkwijze voor deze diagrammen en schermen. 3 Use Case Zorgdossier Voor het prototype van de CDModeller is een praktische case gezocht waarmee de verschillende aspecten van de modellering zijn uitgewerkt. Het is een eenvoudige opzet maar voorziet voldoende in het illustreren van de aandachtspunten. Case betreft een zorginstelling Columbus genaamd dat hulp biedt aan jeugdigen. Zodra een jeugdige bij de zorginstelling aanklopt wordt er allereerst een analyse gedaan naar de problemen die er spelen. Op basis van deze analyse wordt bepaald of de zorginstelling hulp kan bieden voor de hulpvraag. 10
Is dat het geval dan zal er een plan opgesteld worden en wordt op enigerlei wijze hulp geboden in de vorm van behandelingen. Van iedere behandeling wordt door de hulpverlener een contactjournaal opgesteld. Na enige tijd wordt de geboden hup geevalueerd, is er voldoende hulp geboden dan wordt het dossier gesloten. Is dat niet het geval dan wordt er opnieuw gekeken maar de hulpvraag en start de behandelcyclus opnieuw. In de afbeelding is het bedrijfsproces weergegeven. Voor deze case is de aanname dat er binnen de organisatie slechts één informatiesysteem is dat alle gegevens omtrent dossiervorming verwerkt. Het informatiesysteem kenmerkt zich door interacties die gevoed worden door services en op basis van services de inhoud van 11
het informatiesysteem muteren. De zogeheten gegevensbewerkende- en gegevensverstrekkende services. Gegevens zijn opgeslagen in een relationele database waarbij er een uitgebreid object model is zoals onderstaande afbeelding laat zien. 12
Ten behoeve van de ontsluiting van dit objectmodel is een aantal services gedefinieerd op basis waarvan de interacties in het informatiesysteem wijzigingen doorvoeren. Op verzoek is er een uitgebreidere versie van deze use case beschikbaar, waarbij de uitbreiding bestaat uit enerzijds een omvanger object-, service- en procesmodel. Anderzijds uit een model waarbij een simulator ingezet kan worden voor modelsimulatie. 4 Model Repository Het model van de repository bestaat uit een aantal aan elkaar gerelateerde objecten uitgewerkt in een relationele database. In het prototype is een eenvoudig model uitgewerkt met als doel dit model te kunnen evalueren. Op basis van bovengenoemde case is dit gedaan. In onderstaande afbeelding een vereenvoudigde weergave van het repository model. 13
De afbeelding toont de objecten en de bijbehorende relaties. Een pijl stelt een één op veel relatie voor. Vanuit de XML gedachte is gekozen voor een hierarchische opzet. In de evaluatie zal blijken dat dit onvoldoende tegemoet komt aan de requirements. In de afbeelding is een duidelijk geclusterde opbouw te zien met: Een procescluster Een servicecluster Een objectcluster Een applicatiecluster Het model toont verder dat er in verhouding veel relaties tussen de verschillende objecten bestaan. Dat is waarschijnlijk kenmerkend voor een repository, in dit geval is het geclusterde 14
aspecten in combinatie met de inter- en intracluster relaties kenmerkend. Door het loslaten van het hierarchische model in de volgende versie zal dit kenmerk toenemen. In de volgende paragraaf wordt dit uitgewerkt. 5 Evaluatie prototype Op basis van het prototype (zowel het model als de gebruikersinterface) zijn de volgende evaluatiepunten te formuleren. Hierbij wordt verwezen naar de aspecten van Archimate omdat we werken aan een extensie hiervoor. Waar relevant worden deze punten in de volgende paragraaf als requirement geformuleerd. Tussen de concepten zijn nu alleen één op veel relaties mogelijk, dat moeten veel op veel relaties worden. In ieder geval tussen o Applicatie en service o Service en interactie o Proces en interactie o Eventueel Object en Eigenschap o Object en service (bij uitbreiding) Procesmodellering is op basis van BPM en businessflow notatie. Dat is krachtig vanuit simulatieperspectief. Archimate heeft deze detaillering niet. DIt kan een nadeel zijn bij een verdere uitwerking. Er is behoefte aan de modellering van bedrijfsprocessen en een detailuitwerking van de processtappen voor het aanroepen de verschillende services Er dient een relatie gelegd te worden tussen de procesmodellering in de CDM en binnen de Archimate tooling. Interactie entiteit heeft toegevoegde waarde, met name vanuit een simulatie perspectief maar heeft daarnaast waarde voor het model. Interactie heeft een andere lading in dit model dan binnen Archimate, daarom moet dit aspect gespecificeerd en uitgediept worden. Services binnen dit model zijn voornamelijk applicatieve en utitlity services en niet business services. Ook dit aspect moet uitgediept worden binnen de volgende versie Services leggen relaties met eigenschappen binnen objecten. Dat is onvoldoende. Services moeten kunnen relateren aan services, clusters van objecten, objecten en eigenschappen. Voor objecten moeten clusters van objecten gedefinieerd kunnen worden Eigenschappen zijn op dit moment alleen mogelijk op basis van enkelvoudige types, dit moeten ook objecten kunnen zijn. 15
Opzet van applicatiemodule is op dit moment te eenvoudig. Er dienen meer gegevens over applicaties geregistreerd te kunnen worden. Applicaties dienen te relateren (op basis van veel op veel) naar processen, interacties, services en objecten Gebruikersinterface moet worden uitgebreid worden met interactieve matrices voor de veel op veel relaties Eigenaarschap van entiteiten (voornamelijk applicaties, services en objecten) is niet uitgewerkt, onderzoek de relevantie hiervan in dit CDM perspectief Geneneer en propageer is onvoldoende uitgewerkt Validatie van modellen ontbreekt, hiervoor dienen teven validatieregels opgesteld te worden. Dwing invoervalidatie verder af op basis van bedrijfsregels. Werk de notatiewijzen verder uit en beschrijf de verschillende keuzen. Laat hierbij wel het hierarchische aspect los, maar ga naar matrices en grafen. Bewaak het hierarchische aspect bij omzetting naar XSD en XML generatie. Pas desgewenst het repository model hierop aan. 6 Requirements volgende versie In de vorige paragraaf is een evaluatie gegeven van het prototype. Hieronder zijn daartoe een aantal requirements geformuleerd voor het volgende prototype. Uitwerken genereren van XSD- en voorbeeld XML documenten Uitwerken genereren van berichtenboeken Uitwerken genereren van documentatie Uitwerken van zoekmogelijkheden binnen de modeller Aanpassen van de relaties binnen het model Relateer het CDM model aan Archimate concepten op een acceptabele manier, maar werk daarbij het homoniemen en synoniemenprobleem uit Werk validatie uit in de vorm van invoer- en modelvalidatie Uitbreidbaar en aanpasbaar maken van de eigenschappen binnen de objecten. Daarnaast zijn er een aantal requirements geformuleerd binnen het PSA document en in het onderdeel met de beschrijving van de architectuurdocumenten Mogelijkheid om continue en eenmalige documenten te definieren. 16
Opstellen van documentsjablonen met invulinstructie voor de betrokken stakeholders Samenstellen van verschillende documenten op basis van de repository inhoud. Denk hierbij aan afbeeldingen, XSD's broncode, ontwerpdocumenten, lijsten van principes e.d. Implementatie van een eenvoudige navigatiestructuur voor documenten en documentitems Hergebruik van documentitems e.d. mogelijk maken Implementatie van een complexe autorisatiestructuur voor CRUD op basis van de documenten binnen het vervaardigingsproces. Implementatie van een evaluatiestructuur van de documenten Registratie van de wijzigingshistorie van documenten en documentitems Vervaardigen van afdrukbare documenten zoals PDFs etc. Voor de volgende versie wordt opnieuw een prototype gemaakt in windows dat de aspecten meeneemt rond het model en de gebruikersinterface. Aspecten rond documenten en diagramtechnieken worden uitgewerkt in de web omgeving. 7 Prototype In dit document is feitelijk alleen geschreven over het prototype. Wilt u het prototype installeren en proberen, dan kan dit eenvoudig door via onderstaande link het prototype te downloaden: http://are.interactory.nl/upload/iacdmsetup.exe 17