Inhoud Energiezorg in de praktijk :: Jonathan Fronhoffs :: projectleider energiezorg Energiezorg Energiekadaster en benchmarking Energieboekhouding Principes Resultaten Energie-audits Types Resultaten Wettelijke verplichtingen EPB, EPC, Energiemeting Energiezorg - Definitie Energiezorg Energiezorg is het op een structurele en economisch verantwoorde wijze uitvoeren van organisatorische, technische en gedragsmaatregelen om het gebruik van energie (incl. energie voor de productie en het gebruik van grond- en hulpstoffen) te minimaliseren.
Energiezorg - Concreet Benchmarking - Energiekadaster De energiecoördinator is de sleutelfiguur, deze moet absoluut bevoegdheden krijgen die door iedereen erkend worden! Benchmarking/Energiekadaster Benchmarking/Energiekadaster Hoeveel verbruikt mijn school? Indicatoren of kengetallen Benchmarking en energiekadaster Principe Verbruik per relevante éénheid Meestal per m²
Benchmarking/Energiekadaster Benchmarking/Energiekadaster Benchmarking/Energiekadaster Benchmarking/Energiekadaster Kengetallen en besparingspotentieel Kengetal kwh/m² Kengetallen en besparingspotentieel 25 25 2 2 Kengetal (kwh/m²) 15 1 Kengetal (kwh/m²) 15 1 5 5 A B C D E F G H I J School A B C D E F G H I J School Kwh/m² Kwh/m²
Benchmarking/Energiekadaster Benchmarking/Energiekadaster Kengetal kwh²/m² Kengetal (kwh/m²) 25 2 15 1 5 Kengetallen en besparingspotentieel 7 6 5 4 3 2 1 Besparingsindicatie (kwh²/m²) Kengetal (kwh/m²) 25 2 15 1 5 Kengetallen en besparingspotentieel 25 2 15 1 5 5% Besparingsindicatie (kwh) A B C D E F G H I J School A D J B E G C H R F School Kwh/m² kwh²/m² kwh/m² 5% besparing Wat is energieboekhouding? Energieboekhouding Registreren van energieverbruiksgegevens en vergelijken met: Verwacht eigen verbruik: (dis)continuïteit in metingen Referentiewaarden andere gebouwen met als doel aan energiebeheer te kunnen doen.
7 65 6 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1999 2 Waarom energieboekhouding? Waarom energieboekhouding? Opsporen van abnormaal energieverbruik: energieboekhouding maakt verborgen gebreken zichtbaar Verhogen van inzicht in energiefactuur Evaluatie van prestaties onderhoudsfirma s Optimaliseren van tarieven en keuze van energieleverancier in vrije energiemarkt Evalueren van besparingsmaatregelen Energiebewustzijn aanmoedigen Budgetten kunnen opstellen Kortom het is een noodzakelijk instrument voor een goed REG-beleid Inventarisatie op zich genereert kostenbesparing... In gebouwencomplex in Gent werd bij de inventarisatie een aantal niet-gebruikte grote gastellers vastgesteld waarvoor toch jaarlijks 35. vast recht werd betaald In een gebouw in Sint-Jans-Molenbeek betaalden de bewoners 25 % te veel door een foute conversiefactor van m³ gas naar kwh: 14,2 kwh/m² ipv 1,2 kwh/m² Energieboekhouding Stap 1: registreren verbruiken STAP 1. Registreren verbruiken STAP 2. Verwerken gegevens Manueel via voorgedrukt invulformulier (meterkaart) of via PDA/handterminal meestal maandelijks, soms wekelijks Importeren via internet, intranet, email/excel STAP 4. Bijsturen STAP 3. Rapporteren resultaten Automatisch telemetering kwartier, uur of dagmeting Water (m3) Compatibel met gebouwbeheersystemen (protocols?) en telemetrietoepassingen?
Stap 1: Registreren verbruiken Software kan zowel bij klant als bij leverancier geïnstalleerd en onderhouden worden bij klant: energieboekhouding in eigen beheer (Erbis voor Windows) bij leverancier: energieboekhouding uitbesteden consultatie van gegevens via internet (ErbisWeb) Stap 2: verwerken gegevens Controle (plausibiliteit) meterstanden Vergelijking werkelijk verwacht verbruik via lineaire regressie analyse met correcties voor graaddagen, gebruiksuren, Vergelijking met kengetallen van andere gebouwen
Stap 2: verwerken gegevens Werkelijk vs verwacht verbruik Stap 2: verwerken gegevens Correcties voor graaddagen Berekening van het verwacht verbruik via lineaire regressieanalyse op basis van graaddagen, gebruiksuren,... Verbruik 12 1 8 6 4 R²= =,9744 2 5 1 15 2 25 3 35 4 45 graaddagen Berekenen gecorrigeerd verbruik Stap 3: rapporteren resultaten Gasverbruik 26: 37.875 m³ Gasverbruik 27: 4.37 m³ Te veel verbruikt?? Gasverbruik (m³) Graaddagen (grd) m³/grd 26 37.875 1.87 2,25 27 4.37 2.24 18,2 12 % bespaard! Een standaard jaar heeft ongeveer 23 GD Terugkoppeling informatie naar gebouwgebruiker via fax of e-mail of rechtstreeks aflezen via internet Ad hoc-analyse en rapportages Overschrijdingsrapportage: registreren afwijkingen tussen verwacht verbruik en werkelijk verbruik (automatisch?) flexibele rapportages mogelijk per doelgroep Energieverbruik op week-, maand-, kwartaal- en/of jaarbasis Maandelijkse verbruiken van verschillende jaren in 1 grafiek... Jaarlijks overzichtsrapport
Stap 4: bijsturen Voorbeeld terugkoppeling Oorzaak van overschrijdingen opsporen energieboekhouding maakt verborgen gebreken zichtbaar Defecten/problemen verhelpen zowel organisatorisch als technisch Sensibilisering van energie/gebouwverantwoordelijken alle betrokkenen Elektriciteit (kwh) 5.6 5.4 5.2 5. 4.8 4.6 4.4 4.2 4. 3.8 3.6 3.4 3.2 3. 2.8 2.6 2.4 2.2 2. 1.8 1.6 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 Elektrisch verwarmde containerklassen bijgeplaatst jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1999 2 Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling 7 2,4 Water (m3) 65 6 55 5 45 4 35 3 Autospoeling urinoirs defect Elektriciteit (kwh) 2,2 2, 1,8 1,6 1,4 1,2 1, Koeling blijft ook in de winter ingeschakeld! 25 8 2 6 15 4 1 5 2 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1999 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2 21 werkelijk
Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling Luchtgroep blijft aangeschakeld tijdens feestdagen 6.5 6. 5.5 5. Renovatie stookplaats 4.5 4. Aardgas (m3) 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1999 2 Werkelijk Streef Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling
Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling Voorbeeld terugkoppeling
Wat is een energie-audit? Snelle globale energetische doorlichting van een gebouw Energie-audit Aandachtspunten: Gebouwschil Klimatisatie Sanitair warm water Elektriciteit Comfort Waarom een energie-audit? Soorten energie-audits? Inzicht in: Huidige toestand gebouw en installaties Energie- en watergebruik Benchmarking: kengetallen t.o.v. andere gebouwen Huidig comfort Globale audit Snelle audit Thema-audit Oplossingen: Educatieve, organisatorische & concrete technische maatregelen Kosten-batenanalyse
Hoe gebeurt een audit? Huidige situatie - Bestaand 1. Verzamelen gegevens 2. Gebouwenrondgang 3. Gegevensverwerking 4. Rapportering 5. Voorstelling rapport Oud gebouwenpark Slecht ontworpen gebouwen Slecht onderhouden installaties 197? 196? Qui dit mieux? OPLOSSINGEN Ketels & regeling OPLOSSINGEN Ketels & regeling Besparing en TVT: ketels 15 à 3 % 5 à 12 jaar Regeling: 1 à 25 % Renovatie stookplaats: 15 à 3 (4) % 7 à 15 jaar
SOLUTIONS Résultats d audits Chaudières & Régulation OPLOSSINGEN Ketels & regeling Economie et temps de retour: Chaudières atmosphériques: 5 à 12 ans Régulation: 1 à 25 % Rénovation chaufferie: 15 à 3 % - 7 à 15 ans OPLOSSINGEN Ketels & regeling
OPLOSSINGEN Ketels & regeling OPLOSSINGEN Distributie Dimmensionnering: 12 à 15 u/j In werkelijkheid : 7 à 8 u! SWW inbegrepen! OPLOSSINGEN Distributie OPLOSSINGEN Distributie Waarom wordt SWW steeds minder geïsoleerd dan CV? TVT : Leidingen: 1 6 jaar Appendages: 3-1 jaar - maatwerk
OPLOSSINGEN Distributie OPLOSSINGEN Pompen Isolatie / 3 cm Leiding : 2 Stookolie:.65 Isolatie: 3 /m CV 251 kwh 16,34 44 kwh 2.87 SWW 492 kwh 31.98 87 kwh 5.61 Toerental geregelde pompen: - 5% Voorbeeld: 25 W x 5.7 u/jaar: 1.45 kwh 1.45 kwh x,16 /kwh x 5% = 114 /j Idem verlaging pompvermogen OPLOSSINGEN Pompen Verhogen vermogen Debiet: + 5 % Q: + 5 % P: 3 % Verlagen vermogen Débit: - 1% P: - 8 Q: -17,5 % OPLOSSINGEN Pompen Warmteafgifte 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,9,8,7,6,5 1,4,3,2,1,1,2,3,4,5,6,7,8,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Warmteafgifte bij 9/7 C Pompdebiet 3 2,8 2,6 2,4 2,2 2 1,8 1,6 1,4 1,2,8,6,4,2 Opgenomen vermogen Vermogen
Verwarming: regeling Verwarming: regeling Thermostatische kranen Registreert de omgevingstemperatuur en opent/sluit zichzelf naargelang zijn instelling Niet afdekken met kleding, gordijnen, Stand correct instellen Leefruimte, kantoren, : stand 3 = 2 C Toiletten, gangen, : stand 2 = 16 C Berging, garage,...: vorstvrij Hogere stand snellere opwarming Indien kamerthermostaat aanwezig: kraan volledig open Thermostatische kranen Voordeel: Ruimtetemperatuur bepaalt mee de afgifte van de radiator Naregeling temperatuur op lokaalniveau mogelijk Vandalismebestendige kranen Stand kan niet veranderd worden door onbevoegden Sleutel nodig voor aanpassing Kostprijs = max 5 EUR TVT = 3 à 5 jaar Verwarming: distributie Radiatoren: circulatie lucht noodzakelijk vrij opstellen niet afdekken
En zonneboilers? Voorbeeld : 5. Liter à 6 C/per dag Kost : 56. - 3 % = 39. BTW inc Besparing : 3 % x 5. l = 15 l/dag Soit : 365 x 1,5 m³ x 1,16 kwh/m³.k x (6-1)K /,7 = 45. kwh = 4.5 l mazout Oplossing 1 : 39. / (4.5 x,5 /liter) = 17 jaar... Oplossing 2 : 39. / (4.5 x 25 jaar) =,35 /liter! Oplossing 3 : 3% van 15% = 5% Juiste knop omdraaien 5 1 15 2%! Graphique Total Semaine 1 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Temperature en C mercredi 5/dec/7 : mercredi 5/dec/7 12: jeudi 6/dec/7 : jeudi 6/dec/7 12: vendredi 7/dec/7 : vendredi 7/dec/7 12: samedi 8/dec/7 : samedi 8/dec/7 12: dimanche 9/dec/7 : dimanche 9/dec/7 12: lundi 1/dec/7 : lundi 1/dec/7 12: mardi 11/dec/7 : mardi 11/dec/7 12: Metingen Ketels & regeling 7 6 5 4 3 2 1 METINGEN Temp.Ext. Circuit 1 S-E A + R.sk retour Circuit 1 S-E A + R.sk départ Circuit 2 N-O Avant R + A.sk retour Circuit 2 N-O Avant R + A.sk départ Primaire chaud woensdag 26/okt/5 : woensdag 26/okt/5 12: donderdag 27/okt/5 : donderdag 27/okt/5 12: vrijdag 28/okt/5 : vrijdag 28/okt/5 12: zaterdag 29/okt/5 : zaterdag 29/okt/5 12: zondag 3/okt/5 : zondag 3/okt/5 12: maandag 31/okt/5 : maandag 31/okt/5 12: dinsdag 1/nov/5 : dinsdag 1/nov/5 12: Temperatuur in C Tijdstip Buitentemp Collectoraanvoer Kringaanvoer Ruimtetemperatuur METINGEN - Verwarmen en koelen tegelijk 5 45 Opp.temp. convector Lokaaltemperatuur 4 35 3 25 C 2 15 1 5 Hoewel de verwarming aanslaat, neemt de lokaaltemperatuur niet toe 15/4/ 16/4/ 17/4/ 18/4/ 19/4/ 2/4/
EPC - Energieprestatiecertificaat Wettelijke vereisten Bestaande gebouwen > 1 m² Vanaf 1 januari 29 EPB Energieprestatie en binnenklimaat Nieuwe gebouwen Bij aanvraag stedenbouwkundige vergunning Eisen: K-peil, E-peil of wanden Verschil tss Vlaanderen en Brussel! Brussel ook eisen op installaties! Vlaanderen: http://www.energiesparen.be/epb/energieprestatieregelgeving Brussel: www.ibgebim.be: Start pagina > Professionelen > Thema's > Energie Energieprestatie gebouwen (EPB) http://www.leefmilieubrussel.be/templates/professionnels/niveau2.aspx?id=2574&langty pe=267 www.cenergie.be info@cenergie.be