Zorgboerderij Vergeet me nietjes Gezond vertrouwen Utrecht, mei 2018
Dit is een uitgave van: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wmo-toezichthouder Regio Noord- en ost-gelderland
Zorgboerderij Vergeet me nietjes Wichmond
Samenvatting Zorgboerderij Vergeet me nietjes biedt sinds 2014 wonen, logeren, dagbesteding en individuele begeleiding aan jeugdigen en volwassenen. Sinds 2016 is de zorgboerderij gevestigd in Wichmond. In april 2018 deden de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting en de Wmotoezichthouder van de regio Noord- en ost Gelderland gezamenlijk onderzoek bij Zorgboerderij Vergeet me nietjes. Zorgboerderij Vergeet me nietjes voldeed op het moment van het toezicht aan zeven van de 32 onderzochte verwachtingen. Bij twee van de zeven voldoendes is een aandachtspunt geformuleerd. Vijf verwachtingen konden niet worden beoordeeld op basis van de beschikbare informatie. Verbetering is nodig op de volgende twintig verwachtingen die als onvoldoende zijn beoordeeld: Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. Professionals werken doelgericht en planmatig. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. Professionals stemmen het plan af met de plannen van de overige betrokken instanties. Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. De aanbieder organiseert het omgaan met medicatie zorgvuldig. Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. Professionals bewaren medicijnen verantwoord. De leefomgeving is schoon, passend en veilig. Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van de jeugdhulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De aanbieder beschikt over de Verklaring mtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met cliënten.
De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Gezien het aantal en de ernst van de tekortkomingen achten de toezichthouders Zorgboerderij Vergeet me nietjes op dit moment niet in staat om verantwoorde hulp te bieden aan jeugdigen of volwassenen. De Wmo-toezichthouder adviseert de betrokken gemeenten om handhavend op te treden wat betreft de Wmo-zorg. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting beraadt zich op passende maatregelen, aangezien op dit moment geen hulp wordt verleend op de boerderij die valt onder het toezicht van de inspectie. De inspectie doet dit in afstemming met de betrokken gemeenten om onnodige stapeling van maatregelen te voorkomen.
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 5 2 Bevindingen... 7 2.1 Uitvoering hulpverlening (Wmo en Jeugdwet)... 7 2.2 Veiligheid (Jeugdwet)... 8 2.3 Leefklimaat (Jeugdwet)... 10 2.4 Cliëntenpositie (Jeugdwet)... 11 2.5 rganisatie (Wmo en Jeugdwet)... 11 3 Vervolg... 13 Bijlage 1 - Verantwoording... 15
1 Inleiding In april 2018 deden de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting en de Wmotoezichthouder van de regio Noord- en ost Gelderland (hierna: de toezichthouders) gezamenlijk onderzoek bij Zorgboerderij Vergeet me nietjes in Wichmond naar aanleiding van signalen over de kwaliteit van de hulp. Doel van het onderzoek was om te bepalen in hoeverre Vergeet me nietjes verantwoorde hulp kan bieden. Aangezien op de zorgboerderij zowel hulp wordt geboden aan jeugdigen (Jeugdwet) als zorg aan volwassenen op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo), is conform het afsprakenkader 1 gekozen voor een gezamenlijk onderzoek en rapportage. Elke toezichthouder had hierbij haar eigen wettelijke bevoegdheden. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: de inspectie) ondersteunde de Wmo-toezichthouder bij het toezicht. Beschrijving Zorgboerderij Vergeet me nietjes Zorgboerderij Vergeet me nietjes staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als eenmanszaak onder nummer 51941880. De eigenaar biedt sinds 2011 ambulante hulp en is in 2014 gestart met een zorgboerderij in Brummen. Eind 2016 is de zorgboerderij verhuisd naar een locatie in Wichmond. De eigenaar huurt de gerenoveerde boerderij, die staat op een ruim kavel in een landelijke omgeving. De eigenaar van zorgboerderij Vergeet me nietjes heeft contracten met diverse gemeenten voor het bieden van jeugdhulp en Wmo-zorg. Jeugdigen en volwassen kunnen er terecht voor wonen, logeren, dagbesteding en individuele begeleiding. Zij worden geplaatst bij de zorgboerderij via een van de betrokken gemeenten of door een jeugdbeschermer. Een deel van de zorgboerderij is bewoond op basis van particuliere kamerhuur. Tot een week voor het toezicht bood de eigenaar hulp aan elf jeugdigen en twee volwassenen. Twee jeugdigen woonden al meerdere jaren op de boerderij. p het moment van het toezicht biedt de zorgboerderij geen jeugdhulp, aangezien de betrokken gemeenten die hulp hebben opgeschort vanwege zorgen over de kwaliteit. De reden om naast de Wmo-zorg ook de jeugdhulp te toetsen, is dat de eigenaar graag door wil gaan met het bieden van jeugdhulp. Zo is zij op het moment van het toezicht actief bezig om personeel te werven. De eigenaar van de zorgboerderij is op het moment van het toezicht tevens de enige hulpverlener/professional. Ze beschikt niet over een relevante opleiding in de zorg. 1 Afsprakenkader en draaiboeken voor de afstemming van het Wmo-toezicht van de gemeente en het toezicht van de rijksinspecties in het sociaal domein https://vng.nl/onderwerpenindex/maatschappelijkeondersteuning/nieuws/afsprakenkader-en-draaiboeken-voor-toezicht-sociaal-domein 5 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
De eigenaar wordt ondersteund door twee familieleden die onder meer bijspringen bij huishoudelijke taken en het vervoer van cliënten. Deze familieleden hebben geen opleiding of werkervaring in de zorg. In noodgevallen doet de eigenaar een beroep op de eigenaar van het pand, die evenmin beschikt over een relevante opleiding in de zorg. De eigenaar vertelt dat zij voorlopig geen hulp met verblijf zal bieden vanwege het bestemmingsplan. Toetsingskader Het onderzoek bij zorgboerderij Vergeet me nietjes is uitgevoerd op basis van een selectie van verwachtingen uit het toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd 2 en relevante kwaliteitseisen van de Wmo. Waar in dit rapport de term cliënten staat, bedoelen we zowel jeugdigen (Jeugdwet) als volwassen cliënten (Wmo) die kort voor of tijdens het toezicht hulp en zorg ontvingen van zorgboerderij Vergeet me nietjes. Waar nodig wordt in de tekst onderscheid gemaakt tussen cliënten (Jeugdwet en Wmo) en jeugdigen (Jeugdwet). 2 toetsingskadervhj.nl 6 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2 Bevindingen In dit hoofdstuk bevat de resultaten van het toezicht aan de hand van vijf thema s: uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie en organisatie. Vijf thema s zijn beoordeeld voor de jeugdhulp en twee van de vijf thema s, namelijk uitvoering hulpverlening en organisatie, zijn beoordeeld voor de Wmo-zorg. Per verwachting geven de toezichthouders een oordeel, tenzij een onderbouwd oordeel niet mogelijk is op basis van de beschikbare informatie. Indien de verwachting als onvoldoende is beoordeeld wordt een toelichting gegeven op het oordeel. Wanneer het oordeel voldoende is wordt een aandachtspunt benoemd indien er is aanleiding is voor verbetering. V Voldoende NB Niet beoordeeld nvoldoende 2.1 Uitvoering hulpverlening (Wmo en Jeugdwet) Verwachting 1.1.1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelgebieden en de problematiek van de cliënten. De eigenaar heeft geen onderbouwing voor de geboden hulp, anders dan dat ze richt zich op wat cliënten graag doen. Uit de dossiers blijkt niet wat de achtergrond is van de cliënten en hoe de zorgboerderij werkt aan de specifieke zorgvragen van elke cliënt. De zorgboerderij heeft geen uitsluitcriteria geformuleerd. 1.1.2 Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de cliënten en hun netwerk. De toezichthouders beschikken over te weinig informatie om deze verwachting te beoordelen. 1.2.1 Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. ordeel N.B Het uitgangspunt van de eigenaar is het ervaren van het gewone leven, maar concrete richtlijnen voor het doen en laten van hulpverleners op de zorgboerderij ontbreken. ok beschikt de eigenaar niet over beleid op gebied van kwaliteit of personeel, zoals de verantwoorde inzet van vrijwilligers. De toezichthouders verwachten dat de zorgboerderij minimaal de hoofdlijnen van de aanpak en werkwijze verwoordt. 7 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
1.2.2 Professionals werken doelgericht en planmatig. De zorgboerderij beschikt niet voor elke cliënt over een plan met doelen om duidelijk te maken aan welke punten gewerkt wordt samen met de cliënt. Specifiek voor de Jeugdwet geldt dat een geregistreerde professional betrokken dient te zijn bij de start van de jeugdhulp en het vaststellen van het plan van de jeugdige; ook hieraan voldoet de eigenaar niet. 1.3.1 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met cliënten is opgesteld. De eigenaar geeft aan dat de hulp in overleg met cliënten wordt vormgegeven. Echter, voor de meeste cliënten ontbreken zowel de plannen als evaluaties van de zorg. 1.3.3 Professionals bejegenen cliënten met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. De toezichthouders beschikken over te weinig informatie om deze verwachting te beoordelen. 1.3.4 Professionals zorgen ervoor dat de jeugdigen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.4.1 Professionals stemmen het plan af met de plannen van overige betrokken instanties. De eigenaar geeft aan dat zij contact heeft met andere betrokken instanties over de hulp aan cliënten. Deze afstemming is echter slechts voor één cliënt zichtbaar in het dossier. Voor de overige cliënten is onduidelijk hoe de plannen van de overige betrokken instanties er uit zien en waar zij zich op richten, noch hoe dit zich verhoudt tot hulp die zorgboerderij Vergeet me nietjes biedt. N.B. V 2.2 Veiligheid (Jeugdwet) Verwachting 2.1.1 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen. 2.1.2 Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. ordeel V De eigenaar beoordeelt niet systematisch of de risico s van plaatsing van een jeugdige bij de zorgboerderij acceptabel zijn, zowel voor de jeugdige als voor de anderen. Dit klemt des te meer nu de zorgboerderij ook hulp biedt aan volwassenen én er geen uitsluitcriteria zijn geformuleerd. De inspectie verwacht dat de zorgboerderij de veiligheidsrisico s voor de jeugdigen die zij opvangt en begeleidt op een eenduidige manier inschat. Minimaal dienen op een aantal momenten (namelijk bij aanvang van de hulp, bij evaluaties en bij veranderende omstandigheden) een aantal vaste vragen over veiligheid te worden gesteld. 8 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2.1.3 Professionals beoordelen de veiligheidsrisico s in multidisciplinair verband. De inspectie beschikt over te weinig informatie om deze verwachting te beoordelen. 2.2.1 Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. Aangezien de veiligheidsrisico s per cliënt niet systematisch worden ingeschat, is niet goed te bepalen of de door de zorgboerderij geboden hulp aan de jeugdigen passend is. 2.2.2 Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van veiligheidsrisico s. De inspectie beschikt over te weinig informatie om deze verwachting te beoordelen. 2.2.3 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. De inspectie beschikt over te weinig informatie om deze verwachting te beoordelen. De eigenaar noemt geen voorbeelden van acuut onveilige situaties. 2.3.1 De aanbieder organiseert het omgaan met medicatie zorgvuldig. De eigenaar beschikt niet over medicatiebeleid en ze heeft ook geen (basis)cursus medicatie gevolgd, terwijl ze wel medicatie beheert. 2.3.2 Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. De eigenaar werkt niet met toedienlijsten waarop wordt genoteerd zodra medicatie is verstrekt aan een jeugdige. De eigenaar beschikt wel over een overzicht van voorgeschreven medicatie per cliënt. 2.3.3 Professionals bewaren medicijnen verantwoord. N.B. N.B. N.B. De eigenaar bewaart de medicatie in een afsluitbare kast in de kelder. Echter, tijdens het toezicht zat de sleutel in het slot van de medicatiekast, waardoor deze te openen was door derden. Bovendien was de deur naar de kelder die dag niet constant afgesloten. De inspectie verwacht dat medicatie achter slot en grendel wordt bewaard om te voorkomen dat jeugdigen toegang hebben tot voor hen gevaarlijke medicatie. 9 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2.3 Leefklimaat (Jeugdwet) Verwachting 3.1.1 De leefomgeving is schoon, passend en veilig. De leefruimtes en buitenruimte ogen verzorgd en huiselijk. De inspectie beoordeelt de leefomgeving echter als onvoldoende om twee redenen. Ten eerste ontbreekt een slot op de badkamerdeur. Ten tweede kan een van de slaapkamers waar jeugdigen verblijven slechts worden betreden via de slaapkamer van een andere jeugdige. 3.2.1 Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen. Aandachtspunt: Het leefklimaat lijkt in algemene zin passend en de eigenaar is betrokken bij de jeugdigen. Echter, de inspectie heeft de indruk dat de grote persoonlijke betrokkenheid van de eigenaar op gespannen voet staat met professioneel handelen. 3.2.2 De dagelijkse routine en de huisregels dragen bij aan de ontwikkeling van de jeugdigen. Aandachtspunt: Uit het gesprek met de eigenaar blijkt dat ze een vijftienjarige jeugdige sigaretten verstrekt en zo roken faciliteert. De inspectie vindt deze handelswijze niet in het belang van de ontwikkeling van de jeugdige. 3.2.3 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 3.3.2 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. 3.3.5 Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. ordeel V V V V De eigenaar heeft geen beleid hoe zij omgaat met de privacy van jeugdigen. Tijdens het toezicht toont zij in het gesprek onvoldoende bewustzijn van de privacy van jeugdigen. Voorbeelden van het handelen van de eigenaar zijn het bekijken van de telefoon van een jeugdige zonder concrete aanleiding en het inlopen van de badkamer om een jeugdige in de puberleeftijd een handdoek te geven. 10 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
2.4 Cliëntenpositie (Jeugdwet) Verwachting 4.1.1 De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. 4.1.2 Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. De zorgboerderij beschikt niet over een onafhankelijke vertrouwenspersoon van AKJ of Zorgbelang waar jeugdigen en hun ouders gebruik van kunnen maken. Zodra dit geregeld is dienen professionals, ouders en jeugdigen hierover geïnformeerd te worden. 4.1.3 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. De zorgboerderij beschikt niet over een klachtenregeling. De eigenaar heeft zich kort voor het toezicht aangesloten bij SoloPartners, maar deze organisatie voorziet niet in een onafhankelijke klachtencommissie die voldoet aan de eisen van de Jeugdwet. Zodra dit geregeld is dienen professionals, ouders en jeugdigen hierover geïnformeerd te worden. ordeel V 2.5 rganisatie (Wmo en Jeugdwet) Verwachting 5.1.4 De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. Van een planmatige cyclus van registreren, analyseren en verbeteren is geen sprake bij de zorgboerderij. De eigenaar heeft geen beleid over registreren en analyseren van incidenten met als doel om ervan te leren. ok ontbreken waarborgen dat calamiteiten en geweld worden herkend en gemeld volgens de eisen van de Jeugdwet en de Wmo. 5.2.1 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van de jeugdhulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. De eigenaar van de zorgboerderij is zelf niet geregistreerd en ze werkt niet met geregistreerde professionals, terwijl de Jeugdwet dit wel vereist. De zorgboerderij heeft ook niet beschreven in welke situaties zij een beroep doet op een externe geregistreerde professional. 5.2.2 De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De toezichthouders verwachten dat zorginhoudelijke taken worden uitgevoerd door professionals die beschikken over een relevante opleiding op minimaal mbo-niveau. Deze beroepskrachten zijn niet aanwezig op de zorgboerderij. De eigenaar, tevens hulpverlener, is gestart met een zorginhoudelijk opleiding op mbo-niveau maar heeft deze niet afgerond. ordeel 11 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Verwachting 5.2.3 De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. Er wordt geen passende scholing gevolgd door de eigenaar. ok heeft zij geen beleid ten aanzien van opleiding en scholing. De eigenaar meldt weliswaar dat ze een BHV-training heeft gevolgd, maar ze heeft geen voorbeelden van een zorginhoudelijke scholing of training. 5.3.1 De aanbieder beschikt over de Verklaring mtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met cliënten. Drie van de vier benodigde Verklaringen mtrent Gedrag (VGs) van personen die contact hebben met cliënten zijn niet beschikbaar. Het betreft VGs van de familieleden van de eigenaar en van de vrijwillige achterwacht. 5.3.2 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. ordeel De eigenaar beschikt over de tekst van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, maar ze heeft geen kennisgenomen van de inhoud van de meldcode. ok heeft ze geen scholing gevolgd over het gebruik van de meldcode. 12 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
3 Vervolg Zorgboerderij Vergeet me nietjes voldeed op het moment van het toezicht aan zeven van de 32 onderzochte verwachtingen. Bij twee van de zeven voldoendes is een aandachtspunt geformuleerd. Vijf verwachtingen konden niet worden beoordeeld op basis van de beschikbare informatie. Verbetering is nodig op de volgende twintig verwachtingen die als onvoldoende zijn beoordeeld: Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. Professionals werken doelgericht en planmatig. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. Professionals stemmen het plan af met de plannen van de overige betrokken instanties. Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. De aanbieder organiseert het omgaan met medicatie zorgvuldig. Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. Professionals bewaren medicijnen verantwoord. De leefomgeving is schoon, passend en veilig. Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van de jeugdhulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De aanbieder beschikt over de Verklaring mtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met cliënten. De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Gezien het aantal en de ernst van de tekortkomingen achten de toezichthouders Zorgboerderij Vergeet me nietjes op dit moment niet in staat om verantwoorde hulp te bieden aan jeugdigen of volwassenen. 13 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
De Wmo-toezichthouder adviseert de betrokken gemeenten om handhavend op te treden wat betreft de Wmo-zorg. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting beraadt zich op passende maatregelen, aangezien op dit moment geen hulp wordt verleend op de boerderij die valt onder het toezicht van de inspectie. De inspectie doet dit in afstemming met de betrokken gemeenten om onnodige stapeling van maatregelen te voorkomen. 14 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
Bijlage 1 - Verantwoording De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting en de Wmo-toezichthouder van de regio Noord- en ost- Gelderland voerden het toezicht uit bij zorgboerderij Vergeet me nietjes op 19 april 2018. Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: Gesprek met de eigenaar. Kort gesprek met enkele aanwezige cliënten. Rondleiding en observatie. Dossieronderzoek. Analyse (beleids)documenten. 15 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting
www.igj.nl 16 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting