Kennis delen en doorgeven

LeisureTimes LeisureTimes is het blad van Leisurelands - December 2017 www.leisurelands.nl Kennis delen en doorgeven Meer dan alleen maatschappelijke betrokkenheid 1. Genoeg kansen buiten de stad Zonder bedrijven geen opleiding watermanagement Lekker buiten zijn en leren in de praktijk De buitenwereld naar binnen halen 20 recreatiegebieden in Nederland

Inhoud PG 2 Inleiding PG 10 & 11 Lekker buiten zijn en leren in de praktijk PG 3 & 5 Meer dan alleen maatschappelijke betrokkenheid PG 14 & 15 Leisurelands veelzijdig leerbedrijf PG 6 Genoeg kansen buiten de stad PG 4 Column: Jong geleerd, mentaal gepensioneerd. PG 12 & 13 De buitenwereld naar binnen halen 2. Inleiding Leren met en van elkaar Deze LeisureTimes staat geheel in het teken van onderwijs. In onze visie is het essentieel dat je met een organisatie zoals de onze nauwe banden onderhoudt met het onderwijs. Daar worden immers de mensen opgeleid, die de toekomst vorm gaan geven. Onze toekomst! Onze sector is een echte people-business, we kunnen gewoonweg niet zonder goed opgeleide mensen. Het is de taak van het onderwijs, maar ook van het bedrijfsleven, dat we goed bij de les blijven. Wat speelt er in het werkveld? Wat worden de nieuwe trends en ontwikkelingen, zowel op micro- als macroniveau? Voor het voortbestaan van een organisatie is het cruciaal dat het onderwijs aansluit op de praktijk van vandaag én morgen. Dat doen we onder meer met onze stagiaires die actief zijn op kantoor en in de buitendienst. Niet alleen omdat we vinden dat we een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben om bij te dragen aan de opleiding van deze jonge mensen. Het verbindt ons ook met de onderwijspraktijk. De trends en ontwikkelingen die we als organisatie signaleren, proberen we zo veel mogelijk te verbinden met het onderwijs. We werken met veel verschillende onderwijsinstellingen samen. We kunnen ze niet allemaal noemen, maar in deze LeisureTimes een paar aansprekende voorbeelden. Zoals gastlessen bij de opleiding watermanagement bij Helicon, onderwijsvernieuwing bij de Hospitality Business School van Saxion en de Masterclass Gelukkig, buiten de stad?!, die HAS Hogeschool organiseerde op initiatief van de beweging Renaissance van het platteland. Samenwerken met het onderwijs is onmisbaar voor Leisurelands. Samenwerken betekent voor ons meedenken over de invulling van onderwijsprogramma s, het inbrengen van onze ervaring in de onderwijspraktijk. Het betekent ook stageplekken bieden aan studenten. Onderwijs is voor ons een kweekvijver voor nieuw talent én nieuwe kennis. Waarin we samen leren, zodat we zijn voorbereid op de toekomst.

Samenwerken met onderwijs Meer dan alleen maatschappelijke betrokkenheid Leisurelands onderhoudt nauwe banden met het onderwijs. Dat is een bewuste keuze. Mark Heuvelink (controller en manager P&O) legt uit waarom. Leisurelands werkt samen met diverse (groene) onderwijsinstellingen, van mbo tot universiteit. We vinden het onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om jonge mensen op te leiden voor de toekomst. Anders hebben we straks een tekort aan kundig personeel, vertelt Mark. Leren hoe het er aan toe gaat op de werkvloer doe je vooral in de praktijk. Het begeleiden van stagiaires hoort er gewoon bij is onze visie. Er lopen altijd wel een paar stagiaires in onze organisatie mee, zowel hier op kantoor als in de buitendienst. De tijd die we steken in de begeleiding en overleg met stagebegeleiders hebben we er graag voor over, want het levert ons ook iets op. Het is voor ons een kweekvijver: door de stagiaires kunnen we Leisurelands profileren als potentiele werkgever. De derde belangrijke reden voor samenwerking met onderwijsinstellingen is uitwisseling van kennis. Wisselwerking Mark licht toe: Uitwisseling van kennis werkt twee kanten op. Door jonge mensen binnen te halen, krijgen we de actuele kennis en frisse inzichten binnen het bedrijf. Omgekeerd voeden wij het onderwijs met de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt: waar moeten toekomstig werknemers aan voldoen, welke kennis is nodig. Heel concreet geven we bijvoorbeeld een aantal gastlessen bij Helicon MBO over terreinbeheer, veiligheid en recreatie. We vinden het belangrijk dat de leerplannen goed aansluiten op de praktijk. Dat docenten weten wat er speelt en nodig is. Een paar jaar geleden heeft de onderwijsdirecteur van Helicon bijvoorbeeld meegelopen met onze jaarlijkse gebiedsrondes. Hij heeft toen ervaren hoe we onze recreatiegebieden vanuit verschillende disciplines benaderen om ze nog aantrekkelijker te maken. Het onderwijs kan zichzelf zo spiegelen aan onze wereld, waardoor de scope breder komt te liggen. Bijvoorbeeld: hoe bereid je jonge mensen voor op de steeds veranderende arbeidsmarkt, met de toenemende globalisering en robotisering. Wij voeden het onderwijs graag met onze visie op de arbeidsmarkt. Zoals dat competenties als een nieuwsgierige (werk)houding en flexibiliteit steeds belangrijker worden. Omgekeerd leggen wij ook wel eens een onderzoeksvraag neer bij een universiteit of hbo-instellingen. Bijvoorbeeld over gebruik van data of plattelandsontwikkeling. Lees verder op pagina 5 3.

Column Jong geleerd, mentaal gepensioneerd Jong geleerd is oud gedaan. Waar zijn die mooie spreekwoorden eigenlijk gebleven? Je komt ze nog zelden tegen, maar dat kan ook komen door mijn eigen informatiebubbel. Met dit jong geleerd wordt spreekwoordelijk bedoeld: alle dingen die je leert als je jong bent, doe je als je ouder bent met het grootste gemak. Dit spreekwoord had nog niet zo heel lang geleden een positieve lading. De term mentaal gepensioneerden kreeg ik voor het eerst mee uit een gesprek over het HR-beleid met een manager van een grote gemeente. De lading: we hebben een grote groep 55+ ers die nu veel jaren later dan verwacht met pensioen gaan en niet meer in beweging te krijgen zijn. Gevolgd door de noodkreet: Wat moeten we met die mensen?. Op z n zachtst gezegd ontluisterend. 4. Het UWV maakte onlangs bekend dat het aantal vacatures dit jaar door de één miljoen schiet, waarmee we weer op het niveau zitten van voor 2008. Een derde van deze vacatures is moeilijk vervulbaar en dat komt vooral door het ontbreken van de juiste opleiding, ervaring of vakkennis. Een mooi inkoppertje voor MBO Raad voorzitter Ton Heerts, die stelt dat een mbo-diploma de kans op werk richting de 100% stuwt. Zeker in sectoren als de techniek, bouw, horeca en transport is er vraag naar enkele honderdduizenden medewerkers. Jongeren worden echter onder maatschappelijke druk gestimuleerd om de lijn havo-hbo te volgen, waardoor het aantal mbo ers eerder zal dalen dan toenemen. Logisch dat de voorzitter zijn eigen waar herkenbaar aanprijst: Het mbo is gewoon retegoed. Maar hij heeft wel een punt. In alle discussies rond het fenomeen onderwijs valt op dat theorie en praktijk nogal uiteenlopen. Aan de ene kant zijn er steeds meer vacatures nauwelijks te vervullen, aan de andere kant volgen veel mensen opleidingen waar niet altijd een even grote behoefte aan is. Daarnaast mis je een visie: welke banen zijn straks, met trends als robotisering en zelfrijdende (vracht)auto s, echt actueel? En ook: waarom komen ouderen in die steeds krappere arbeidsmarkt nog steeds niet echt aan de bak? Natuurlijk is het dan altijd makkelijk wijzen naar de overheid, die geen consistent beleid zou voeren en verkeerd bezuinigt als het gaat om onderwijs. Werkgever en werknemer hebben de grootste verantwoordelijkheid. Zo heb je het als werkgever behoorlijk laten versloffen als je met een batterij mentaal gepensioneerden zit, want dat had je al lang kunnen zien aankomen. En als werknemer moet je er voor zorgen dat je, zeker gezien de steeds verdergaande flexibilisering, aantrekkelijk blijft. Je tijd uitzitten zal steeds lastiger worden. Nog één keertje Ton Heerts: Scholing gebeurt steeds meer in de bedrijven, bedrijven worden steeds meer scholen. Dat is zeker aan de hand, zie ook de artikelen in deze LeisureTimes. Bedrijven kunnen echter niet zonder samenwerking met onderwijsinstellingen. Samen moeten ze aan de slag om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden. Al is het alleen maar om te voorkomen dat je op steeds jongere leeftijd mentaal met pensioen gaat. Nico Kamminga RM

Vervolg van pagina 3 Kweekvijver We willen de stagiaires bij Leisurelands zo goed mogelijk het werkende leven laten ervaren. Dit doen we bijvoorbeeld door onze stagiaires, zoveel mogelijk hetzelfde als onze werknemers te benaderen. Vergeleken met andere stagebedrijven zijn wij een wat kleinere organisatie. Dat betekent ook dat je hier van alle markten thuis moet zijn. Onze stagiaires zetten we breed in en laten we overal mee kennis maken, naast de werkzaamheden waar hun opleiding specifiek op gericht is. De afgelopen jaren hebben we vooral studenten gehad van Van Hall Larenstein die een opleiding deden in de richting van tuin- en landschapsinrichting. Op dit moment hebben we er een aantal van Saxion, die zijn gespecialiseerd in veiligheidskunde en crowdmanagement. Door hun specialisme is Leisurelands als werkgever niet voor iedereen even aantrekkelijk. Je gedijt hier het beste als generalist. Bijvoorbeeld als kruising tussen gastheer en beheerder, schetst Mark. Leven lang leren Leisurelands is wel een unieke organisatie, het is namelijk een van de weinige commerciële bedrijven in deze branche. We hebben hier te maken met zowel politieke als commerciële belangen. Een ander kenmerk is dat we een platte organisatiestructuur hebben. Dat betekent dat je moet groeien binnen je eigen functie. We kennen niet zoiets als een functiegebouw of ingebouwde promotiemomenten. Voor groei is er echter wel degelijk ruimte: we stimuleren iedereen om door te leren en het beste uit zichzelf te halen. Medewerkers krijgen volop mogelijkheden om hun vakkennis te vergroten of om zich te ontwikkelen op het persoonlijke vlak. Dat mensen op een gegeven moment toch onze organisatie verlaten en uitvliegen, dat hoort erbij. Daar hebben we dan onze permanente kweekvijver voor. 5. Bussloo heeft het schoonste oppervlaktewater van Nederland Het televisieprogramma De Kennis van Nu ging op zoek naar het schoonste oppervlaktewater van Nederland en vond deze op recreatiegebied Bussloo. Ruim zevenhonderd watermonsters werden genomen door het hele land en onderzocht door onderzoekscentrum Naturalis. Nederland is een waterland: het heeft zowel grote rivieren en meren als kleine stroompjes en vennetjes. Maar waar in Nederland is nu het water het schoonst? Dat wilden de makers van het programma weleens weten. Om daarachter te komen, verzamelden presentatoren Elisabeth van Nimwegen en Diederik Jekel watermonsters uit heel Nederland. Diederik begint in Eijsden aan de grens met Duitsland, waar de Maas Nederland binnenstroomt. Een ecologe vertelt over een van de grootste bedreigingen voor het oppervlaktewater: fosfaten uit de intensieve landbouw. En Elizabeth gaat in open water zwemmen met Olympisch zwemkampioen Ferry Weertman. Wat is schoon water eigenlijk? Daarover hebben wetenschappers verschillende meningen. De watermonsters van De Kennis van Nu zijn naar onderzoekscentrum Naturalis gestuurd voor DNA-analyse. Wat vertelt het waterleven over de kwaliteit? Het schoonste oppervlaktewater in Nederland bleek te vinden in de recreatieplas op Bussloo. De reportage over het onderzoek van het oppervlaktewater was op 14 september te zien op NPO2. Kijk de uitzending hier terug: https://www.dekennisvannu.nl/site/special/ Beste-oppervlaktewater/104

De frisse blik van de student Genoeg kansen buiten de stad 6. Jos Wesselink en Marjo Baeten zijn beiden werkzaam bij HAS Hogeschool in Den Bosch. Bij deze groene onderwijsinstelling zijn ze betrokken bij respectievelijk de opleidingen Dier en veehouderij en Management van de leefomgeving. Wat hen bindt is dat ze zich beiden inzetten voor onderwijsontwikkeling. Ze organiseerden samen de Masterclass Gelukkig, buiten de stad?! Een masterclass wordt gegeven naast het onderwijsprogramma. Studenten worden hiervoor geselecteerd en uitgenodigd en ook docenten doen het naast hun werkuren. Meestal vijf of zes avonden, met een hapje eten erbij. Elke avond zijn er inspirerende gasten. Je moet het zien als een eer en een verrijking om erbij te kunnen zijn, vertelt Jos. Marjo vult aan: De Masterclass is samen met de beweging Renaissance van het platteland georganiseerd. Leisurelands is de initiatiefnemer van deze beweging. Zij wilden graag kennis opdoen tijdens de masterclass, nieuwe ideeën krijgen. Op vijf avonden gingen ruim 40 enthousiaste studenten en oud-studenten van de HAS de uitdaging aan om een advies te formuleren over nieuwe kansen voor het platteland. We werden bijgestaan door bureau Braining the Future, dat diverse methoden inzette om de ideeën uit de aanwezigen te halen. Elke avond stond in het teken van een eigen thema: 1. Wat is het probleem? Hoe spelen we in op nieuwe behoeften? 2. Welke functies kunnen we aan het platteland toevoegen? 3. Hoe kunnen we de nieuwe functies slim organiseren? 4. Wat is er nodig om nieuwe functies te laten floreren? 5. Welke technologische ontwikkelingen bieden kansen, hoe kunnen we morgen beginnen? En hoe keken de studenten hier tegen aan? Het meest verrassende was misschien nog wel dat de jongeren de trek naar de stad niet ervaren als een probleem, aldus Jos en Marjo. Studenten zien vooral kansen voor het platteland. Daar zijn ook voorbeelden van. Neem nou het dorpje Esbeek, dat tegen alle trends in wel jonge gezinnen aantrekt en het aantal voorzieningen ziet groeien. Het waren hele leuke, inspirerende avonden. Het belangrijkste inzicht was: de stad experimenteert met het overnemen van landelijke functies (stadsboerderijen, meer groen in de stad), dus het landelijk gebied moet experimenteren met het overnemen van stedelijke functies. Bijvoorbeeld door woon-werklocaties te realiseren, of andere aantrekkelijke woonvormen zoals tiny houses. Ook technologische ontwikkelingen kunnen het tij keren. Denk dan aan het lokaal produceren (van energie) of de zelfrijdende auto. En de charme van authenticiteit is ook iets dat het buitengebied beter kan benutten. De nieuwe generatie heeft genoeg creatieve oplossingen voor de forse uitdagingen die er liggen voor het platteland!

Derde editie branche-event Gastvrij! in het teken van regeerakkoord Op donderdag 12 oktober kwamen vele topondernemers en topbestuurders uit de gastvrijheidssector bijeen voor een bijzondere netwerkbijeenkomst in het Kröller Müller Museum: het branche-event Gastvrij! Gastvrij Nederland voorzitter, Kees van Wijk, was positief over de ontwikkeling van de sector. Er werden wel enige kanttekeningen geplaatst bij onderdelen uit het regeerakkoord. Een van de maatregelen van onze nieuwe regering is het verhogen van het lage btw-tarief van 6% naar 9%. Deze prijsstijging zal leiden tot minder activiteiten buiten de deur, zo is de verwachting. Van Wijk: Meer btw zorgt voor hogere consumentenprijzen. Bij gelijke bestedingen leidt dit tot minder omzet voor het bedrijf. Dat tast het groeivermogen van de sector aan. Met alle negatieve gevolgen van dien. Sociale cohesie en werkgelegenheid Van Wijk: De gastvrijheidssector vormt een ontmoetingsplek voor iedereen uit de samenleving Gastvrijheidsector in cijfers De gastvrijheidssector bestaat uit alle organisaties en ondernemingen die zich bezig houden met toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd, attracties, waterrecreatie en omvat tevens de cultuursector, waaronder musea, podia, festivals en andere culturele voorzieningen. Het is een sector die sterk bijdraagt aan de Nederlandse economie met een jaarlijkse omzet van 75,7 miljard euro aan bestedingen. Daarnaast zorgde de sector in 2016 met ruim 641.000 banen voor 6,4 procent van het totaal aantal banen in Nederland. Netwerkevent Gastvrij! wordt georganiseerd door: Gastvrij Nederland, Kröller Müller, Leisurelands, Molecaten en Thermen Bussloo. en levert zo een belangrijke bijdrage aan collectieve veiligheid, welzijn, sociale verbinding, culturele waarden en samenhang. Ook zorgen recreatie en toerisme ervoor dat het voorzieningenniveau in minder bevolkte (buiten)gebieden op niveau blijft. In de grensregio s gaat omzet door btw-verschillen weglekken naar België en Duitsland. In een eerder onderzoek van onafhankelijk onderzoeksinstituut NYFER (2015) is aangetoond dat verhoging van het lage btw-tarief leidt tot vraaguitval en minder werkgelegenheid. Vliegbelasting niet goed voor groei Gastvrij Nederland mist in het regeerakkoord aandacht voor de positie van de gastvrijheidssector als één van de belangrijkste groeisectoren van de Nederlandse economie. Erg jammer dat dit niet wordt erkend, vindt Van Wijk. De komende jaren zal het aantal buitenlandse toeristen dat Nederland bezoekt naar verwachting groeien met 7 tot 8 miljoen extra bezoekers. Dat heeft gevolgen voor de mobiliteit en gebruik van de infrastructuur. Tot op heden wordt daar in de planontwikkeling geen rekening mee gehouden. Een eventuele vliegbelasting is onwenselijk. Het kabinet zou samen met de luchtvaartsectoren moeten kijken welke maatregelen de concurrentiepositie en het investeringsklimaat van Nederland verbeteren en tegelijkertijd de maatschappelijke doelstellingen realiseren. Positieve maatregelen niet voldoende Er is ook een aantal gunstige maatregelen voor ondernemers en werkgeverschap opgenomen in het regeerakkoord. Bijvoorbeeld het verlagen van de winstbelasting, aanpassing van het ontslagrecht en dat voor kleine bedrijven de loondoorbetaling bij ziekte op één jaar wordt gesteld. Gelet echter op het arbeidsintensieve karakter van de sector met seizoenen, pieken en dalen, is Gastvrij Nederland er nog niet van overtuigd dat deze maatregelen voldoende werkbaar en kostenefficiënt blijken om de extra last van een verhoging van het lage btwtarief te compenseren. 7.

Zonder bedrijven geen opleiding watermanagement Joost Koks is docent watermanagement bij Helicon MBO Velp. Hij is mede verantwoordelijk voor het curriculum van de mbo opleiding watermanagement. Deze omvat drie werkvelden: veiligheid, waterkwaliteit en planologie (hoe wordt het water verdeeld). Een belangrijk deel van de opleiding wordt ingevuld door leren in de praktijk. Samenwerken met het bedrijfsleven is hierbij essentieel. 8. Joost Koks: Onze studenten willen graag iets échts doen. Niet alleen theorie en oefenen, maar echt werken bij een bedrijf, aangestuurd door mensen uit de praktijk. Daar leren ze ook echt enorm veel van. Mijn doel is om de buitenwereld zoveel mogelijk naar binnen te halen. Door stages, gastlessen, excursies en projecten. Ik kom zelf uit de praktijk en heb gelukkig een groot netwerk, met onder meer waterschappen, diverse bedrijven en Rijkswaterstaat. Introductiedag op Stroombroek De kennismaking met het werk begint al in de eerste schoolweek. Dan is de introductiedag op Stroombroek (recreatiegebied van Leisurelands). Beheerder Randolf zet de studenten die dag aan het werk: het gebied inventariseren, watermetingen doen, aan de slag met de verhardingen en groenonderhoud. Een ontzettend leuke en leerzame dag, vertelt Joost. Ze moeten gelijk vol aan de bak en aan bepaalde verwachtingen voldoen. Dat begeleidt Randolf goed. Brede opleiding Gaandeweg ze verder komen in de opleiding leren ze onder meer gebiedsplannen maken, onderzoek doen en berekeningen uitvoeren. In drie jaar tijd worden de studenten voorman (niveau 4) of meewerkend voorman (niveau 3). Voorman kunnen we in dit geval bijna letterlijk nemen, want op de opleiding zitten maar twee meisjes, op een totaal van 65 studenten. Joost: Ja, dat verbaast ons een beetje. Ze worden misschien afgeschrikt doordat de opleiding technisch lijkt, maar er komen zo veel meer aspecten bij kijken. Wat steeds belangrijker wordt, is communicatie. In het buitengebied heb je altijd te maken met mensen. Agrariërs, recreanten, of omwonenden. Je moet goed om kunnen gaan met problemen en klachten. In onze opleiding zit ook een stukje handhaving en didactiek, we geven

Miniatuurkunstwerken uitgereikt Wie kent ze niet? De grote witte kunstwerken langs snelwegen en provinciale wegen. De grote witte herenfiets bij Strand Nulde, de waterskiër op Kievitsveld en de stepper van Stroombroek. bijvoorbeeld gesprekstechnieken. Goed kunnen communiceren is als competentie minstens net zo belangrijk als kennis. Wat dat betreft is Leisurelands een mooi stagebedrijf: daar komen studenten in aanraking met (betalende) recreanten en dat geeft een speciale dynamiek, aldus Joost. Leisurelands biedt als leerbedrijf het hele palet: uitvoerend werk, maar ook visieontwikkeling, evenementen en ze doen regelmatig grote projecten. Het voornemen is om, naast de introductiedag op Stroombroek, meer samen te gaan doen. Daar staan ze ook voor open. Nu loopt er gemiddeld één stagiair van ons bij Leisurelands rond, maar dat mogen er gerust meer worden. Water is HOT Joost ziet dat de belangstelling voor de opleiding stijgt: De jongeren die zich bij Helicon inschrijven voor deze opleiding, willen allemaal iets met water. Water is HOT en dat merken we aan het aantal aanmeldingen. Gelukkig maar, want er is veel werk in de sector. Waterschap Rivierenland bijvoorbeeld garandeert elk jaar werk voor een aantal afstudeerders. Zij denken ook actief mee over wat de studenten moeten kennen en kunnen. De opleiding watermanagement voorziet duidelijk in een behoefte: ongeveer 60% van onze afstudeerders vindt gelijk werk, de andere 40% studeert verder aan het hbo. Al deze kunstwerken zijn ontworpen door Frans Goldhagen. Ze dienen als blikvangers voor voorbijgangers, bedoeld om de nieuwsgierigheid te prikkelen. In verband met ons 55-jarig bestaan hebben we alle kunstwerken laten uitvoeren in een miniatuur. Deze worden uitgereikt aan raadsleden en de colleges van Burgemeester en Wethouders in de gemeenten waar een recreatiegebied van Leisurelands is gelegen. Zo krijgt de gemeente Nunspeet de strandslaper van Zandenplas, de gemeente Wijchen de golfer van Berendonck en de gemeente Putten de herenfiets van Strand Nulde. Het miniatuurkunstwerk is een leuke eyecatcher op een bureau of in een vitrinekast. Ze zijn gemaakt in een gelimiteerde oplage en voorzien van een certificaat van echtheid. Tingieterij t Oude Ambacht uit Alphen (Gld) heeft de miniatuurkunstwerken vervaardigd. 9.

Lekker buiten zijn en Word je dat nou niet eens zat, ál die bladeren die elke herfst weer naar beneden vallen... en de rommel die dat geeft, vraag ik me hardop af. Welnéé, dat is toch juist prachtig, dat hoort bij de natuur. Elk seizoen heeft weer zijn eigen charme. Wordt het herfst, dan ben je blij dat de grote drukte weer voorbij is en dat je groot onderhoud kan doen. En aan het einde van de winter ben je wel weer toe aan een beetje afwisseling en mensen, en dan begint de lente weer! 10. Het is duidelijk: Jonathan Kool en Bram Wieringa zijn hier in hun element. Ik ontmoet ze bij recreatieplas Bussloo, waar ze beiden aan het werk zijn. Ze doen zoals dat heet- een duaal traject: naast hun werk volgen ze beiden nog een opleiding. Jonathan is net begonnen bij Leisurelands. Hij doet de BBL-opleiding Bos- en Natuurbeheer bij Helicon, op niveau 4. Hij is gemiddeld vier dagen per week aan het werk en gaat één dag per week naar school. In de zomer is er wat meer werk, in de winter wat meer school. Hij wist al vroeg dat hij een beroep wilde met groen en natuur. De opa van Jonathan had een boerderij waar hij zich als kind erg thuis voelde. Bram volgde de mbo opleiding manager buitenruimte bij Helicon en is door zijn stage bij Leisurelands terecht gekomen. Dat beviel van beide kanten zo goed, dat hij kon blijven. Voorwaarde was wel dat hij door ging studeren. Nu volgt hij naast zijn werk een hbo opleiding bij van Hall Larenstein: Tuin- en Landschapsinrichting. Als kind wilde ik altijd graag boswachter worden, maar dit werk past me eigenlijk beter. Bij Leisurelands heb je meer met mensen te maken. Ook aangeschoven bij het gesprek is Frank Segers, operationeel manager van Leisurelands. We hebben altijd stagiaires bij Leisurelands, op kantoor en ook in het buitengebied. We vinden het onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om mensen op te leiden. Daarbij is het voor ons ook een goede manier om jonge mensen te laten zien wat voor bedrijf Leisurelands is. In de markt zijn we tamelijk uniek als werkgever. Wat is er zo speciaal aan Leisurelands? Het werk is hier heel divers. Je moet een duizendpoot zijn en het leuk vinden om van alles te doen. Het is een combinatie van gastvrijheid én werken in het groen. Je moet twee rechterhanden hebben en van aanpakken weten, maar ook sociale skills hebben. Niet te lomp zijn, zeg maar, lacht Frank. Onze stagiaires draaien hier echt mee in het team. In de buitendienst zijn ze volwaardige medewerkers en werken ze zelfstandig. Natuurlijk wel met begeleiding en de nodige feedback. Bram gaat

leren in de praktijk 11. straks ook aan het werk op het kantoor in Arnhem. Daar leert hij weer hele andere aspecten van het werken bij Leisurelands. De haai van Bussloo Afgelopen zomer kregen de beheerders van recreatieplas Bussloo wel een heel vreemde melding van de recreanten: er zou een HAAI zwemmen in het water! Eind september werd het mysterie opgelost. Jan Weideman ving deze grote vis, die ongeveer 170 cm lang en zeker 45 pond zwaar was. Het bleek een steur te zijn, een beschermde vissoort die sinds 2012 weer voorkomt in de wateren van Nederland. Hij heeft wel iets weg van een haai, dus zo vreemd was het verhaal niet. De steur is keurig weer terug gezet in het water, waar hij de ruimte heeft om te groeien. Steuren kunnen wel een lengte bereiken van zes meter! Maar wees gerust: het dier is geheel ongevaarlijk. En wat is het belangrijkste dat zij hebben geleerd van hun stage?, vraag ik aan de mannen. Jonathan: Dat moet nog komen, ik ben er pas net. Ik hoop dat ik vooral wat technische skills leer, het werken met diverse machines bijvoorbeeld. Bram denkt even na: Het kunnen oplossen van problemen en vragen, denk ik. Logisch nadenken en dan een praktische oplossing verzinnen. Vooral in de zomer kan het hier wel eens hectisch zijn. Recreanten die vragen hebben en storingen oplossen. Dat vind ik ook het leuke aan hier werken: het is afwisselend, je weet nooit hoe je dag loopt. Ons werk wordt voor een groot deel bepaald door het weer. Een maandag na een regenachtig weekend ziet er heel anders uit dan na een heel weekend zon. En je maakt nog wel eens wat mee, lacht Bram (zie kader). De zomer vind ik wel het leukste. Dan is het lekker druk. Zo n zomerdag dat alles op orde is en iedereen geniet, daar doe je het voor.

De uitdaging is om vooruit te kijken naar de ontwikkelingen van morgen en die te vertalen naar de praktijk van vandaag De buitenwereld naar binnen halen Derk Blijleven (directeur bij Saxion) is een gepassioneerd spreker. Maar hij heeft dan ook een missie: hij wil het (hoger) beroepsonderwijs blijvend veranderen. In ieder geval bij zijn eigen Hospitality Business School. Minder gericht op de korte termijn en de individuele student, maar een continue wisselwerking tussen bedrijfsleven, studenten, docenten en lectoren. Resulterend in studenten die wendbaar zijn, bedrijfsleven dat zich bediend weet en voortschrijdende inzichten in bredere ontwikkelingen. 12. Wat hij bedoelt laat zich nog het beste uitleggen aan de hand van een concreet voorbeeld. Organisaties zien vaak ontwikkelingen waarmee ze iets willen of moeten. Leisurelands kwam bij ons met een vraag over de ontwikkeling van recreatiegebied Bussloo. Een van onze studenten heeft daar een onderzoek voor uitgevoerd: waar hadden de consumenten uit de omliggende gemeenten behoefte aan. In de huidige opzet zou het daarbij blijven, maar het is veel interessanter om zo n onderzoek te vertalen naar de lange termijn. Uit het onderzoek kwam een vervolgvraag van Leisurelands: Hoe kunnen we de trends en ontwikkelingen gebruiken om (onze) ondernemers te stimuleren om nieuwe business te ontplooien of om nieuwe ondernemers voor gebieden aan te trekken? Didactiek ontwikkelen Zo n vraag leggen we in het toekomstig onderwijs graag neer bij groepjes studenten in projecten over langere tijd. En om dat goed te doen buigen docenten en lectoren zich er eerst over. Zij ontwikkelen inzichten die ondersteunend zijn aan deze vraag. Over welke trends gaat het? Welke theorie is er beschikbaar en wat moet er nog worden onderzocht? Hoe kunnen we dat het beste doen? Dat vergt ook een andere houding van docenten: zij hebben niet alleen maar de rol van onderwijzer, maar worden begeleider, onderzoeker, verbinder. Samen met (steeds weer nieuwe) groepjes studenten. Daarbij vormt de vraag vanuit het bedrijfsleven de kern. Praktijk in breder perspectief Het wil niet zeggen dat er steeds hele grote visionaire vragen liggen. Het gaat vooral ook om kleine, praktische stappen. Het is aan ons om deze te leren verbinden met het grote geheel. Zo zijn studentengroepjes Hotelmanagement in Apeldoorn betrokken bij evenementen rond het

Technologie en de netwerksamenleving vormen de context van businessontwikkeling, verschillende trends zijn hierop van invloed. Glazen huis van Radio 3, Serious Request. Daarin passen zij inzichten toe over bijvoorbeeld de ontwikkeling risicosamenleving : het toenemende onveiligheidsgevoel wat er heerst. Ervaringen die studenten gaan opdoen ten aanzien van bijvoorbeeld crowdmanagement, worden zo in de toekomst doorlopend toegevoegd aan de verzameling van kennis in de opleiding over deze ontwikkeling. Lectoraten We zijn op dit moment ook onze lectoraten aan het inrichten aan de hand van ontwikkelingen in onder meer de leisurebranche. Zoals de genoemde risicosamenleving. Er zijn daarnaast technologische trends en er is de trend van de netwerksamenleving, waar mensen elkaar op een andere wijze ontmoeten en verbindingen aangaan. Regio ontwikkeling (waaronder verstedelijking en een betere ontsluiting van het platteland) is ook een trend. Die lectoraten staan natuurlijk niet op zichzelf. Bij voorkeur bekijken we vraagstukken in communities, waar we vanuit verschillende invalshoeken en disciplines deze kunnen benaderen. In die communities zitten ook verschillende partijen: onderwijs, bedrijfsleven, maar ook overheid, gemeentes bijvoorbeeld. De inzichten gebruiken we direct voor het onderwijsprogramma. Dat maakt dat we blijven leren, samen met het bedrijfsleven. Zij hebben zo ook echt iets aan ons en aan de studenten die we opleiden. Multidisciplinair team doet onderzoek naar optimaliseren buitendienst Drie studenten van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) zijn elke dinsdag te vinden op het kantoor van Leisurelands in Arnhem. Voor hun minor Analyse, diagnose en verandering van organisaties doen zij een onderzoek naar de buitendienst van Leisurelands. Er is bewust gekozen voor een diverse samenstelling van het onderzoeksteam. De studenten doen alle drie een andere studie en hopen zo meer verdieping in het onderzoek te kunnen aanbrengen. Bart Cornelissen volgt bedrijfskunde MER, Danique Borgmeier doet een opleiding Facility Management en Lisa Evers (niet op de foto) is studente Human Resource Management. De onderzoeksvraag luidt: op welke wijze kunnen de werkprocessen in de buitendienst van Leisurelands worden verbeterd, zodat verwachtingen en prioriteiten in de gehele organisatie gelijk zijn? De studenten doen eerst literatuurstudie. Aan de hand van diverse organisatiemodellen wordt de ideale situatie geschetst. Daarna wordt gekeken hoe het in de praktijk werkt, door kwalitatief onderzoek in het veld. Hieruit volgen een aantal verbeterpunten. De onderzoeksresultaten worden in januari gepresenteerd. Wat verwachten de studenten? Bart en Danique: We gaan onderzoeken welke verbeteringen of veranderingen van de werkwijze effect zullen hebben. 13.

Leisurelands veelzijdig leerbedrijf Sven de Graaf volgde de opleiding tuin- en landschapsinrichting, met uitstroomprofiel management buitenruimte bij Hogeschool Van Hall Larenstein. Sinds augustus 2016 is hij medewerker Ontwikkeling & Realisatie bij Leisurelands, maar hij begon zijn loopbaan bij Leisurelands als stagiair. Hoe blikt hij daar op terug? We spraken Sven én zijn stagebegeleider van toen, Hans Jacobse. 14. Sven, hoe ben je destijds bij Leisurelands terecht gekomen als stagiair? Helemaal aan het begin van mijn studie ben ik een keer bij een meeloopdag geweest bij Leisurelands. Het leek mij een mooie organisatie met een interessant concept en heb m toen op mijn verlanglijstje gezet als stagebedrijf. In mijn derde schooljaar was er een plekje. Na de stage ben ik parttime bij Leisurelands blijven werken, en uiteindelijk heb ik in het vierde jaar ook mijn afstudeeronderzoek/-advies geschreven voor Leisurelands. Hans Jacobse vult aan: We hebben regelmatig stagiaires van Larenstein rondlopen hier, meestal zo n twee keer drie maanden per jaar. Leisurelands is geen doorsnee stagebedrijf. Meestal komen studenten van onze opleiding terecht bij organisaties die zich bezig houden met ontwikkelingen binnen de bebouwde kom, in parken of openbaar groen bijvoorbeeld. Bij Leisurelands gaat het juist over het buitengebied en dan ook nog met een recreatieve bestemming. Sven: Ik heb ook stage gelopen bij de gemeente Renkum. Daar moest ik heel erg wennen aan de cultuur. Het politiek-bestuurlijke, dat ligt mij toch minder goed. Hier zijn de lijnen lekker kort. Moeten de studenten zelf op zoek naar een stage, of regelt de school dat? Elke student krijgt bij de start van zijn opleiding een studieloopbaanbegeleider toegewezen voor de gehele studietijd van vier jaar, legt Hans uit. Deze overlegt met de student welk stage of welk leerbedrijf het beste past bij de afstudeerrichting of specialisatie. We hebben een lijst met mogelijke stagebedrijven. Studenten moeten vervolgens zelf een stageplek regelen. Hoe worden stagiaires begeleid? Hans: Een student heeft per stageperiode recht op een aantal uren begeleiding vanuit de opleiding, voor een gewone stage is dat 4 uur, voor een afstudeerstage 12 uur per periode. En daarbij is er natuurlijk begeleiding vanuit het stagebedrijf. Bij Sven was dat anders, er waren geen vragen van zijn kant en heeft in totaal slechts 1 uur begeleiding gehad. Dat bleek ook gelijk een leerpunt: hij was in dat opzicht soms wat te bescheiden en vroeg te weinig. Sven: Ik vond

15. het dan vervelend om iemand te storen. Maar nu weet ik dat reflecteren juist leerzaam is. Sluit je baan goed aan bij de opleiding? Ja zeker, zegt Sven. Mijn baan bij Leisurelands is heel divers. Ik ben destijds parttime begonnen, met vooral civieltechnisch werk en grafische vormgeving. De nieuwe naam was net ingevoerd en heel veel bebording moest worden aangepast. Nu ben ik bezig met wat grotere projecten waarbij ik bij het hele traject betrokken ben. Ook dat is weer heel afwisselend: projecten die betrekking hebben op bouwkundige uitvoering, of (civieltechnisch) ontwerpwerk. Ik ben bijvoorbeeld nu alle gebieden opnieuw in kaart aan het brengen. Alle bebouwing en verhardingen worden digitaal ingetekend. Wat was het belangrijkste dat je hebt moeten leren in de praktijk? Assertiever zijn!, zegt Sven. Stagebegeleider Hans reageert verbaasd: Jouw sociale en communicatieve kant vond ik altijd juist een van je sterkere punten! Sven legt uit: Ik bedoel ook niet dat ik het moeilijk vind om te communiceren en met anderen samen te werken, maar ik wil de zakelijke kant nog wel eens uit het oog verliezen. Ik blijf dan te lief. Ik moet leren vaker nee te zeggen. Daar volg ik nu ook een training voor: Persoonlijk Leiderschap. In april 2018 begin ik aan de studie: Uitvoering/leiding geven van Civieltechnische projecten. Bij Leisurelands vinden ze het belangrijk dat je je blijft ontwikkelen en doorleert. Dat wil ik zelf ook graag. Hoe zie je jouw toekomst Sven? Ik doe nu veel ervaring op met vooral operationele taken. In de toekomst zou ik wel wat meer op strategisch niveau willen werken. Visie op gebiedsontwikkeling en de grote lijnen uitzetten. Hans besluit trots: Sven is gedreven en ambitieus. Hij is leergierig en pikt de goede dingen op. Ik zie hem nog wel een keer aan de slag gaan bij een groot ingenieursbureau. Arcadis bijvoorbeeld, of de Anteagroep of bij Sweco. Ik denk dat hij zich over zijn toekomst geen zorgen hoeft te maken.

www.leisurelands.nl Colofon: LeisureTimes is een gelimiteerde uitgave van Leisurelands. Wilt u ook LeisureTimes ontvangen? Neem dan contact op met Leisurelands. Redactie: Bindt communicatie Leisurelands Vormgeving: E* D.SIGN, Barneveld Drukwerk: BDUprint, Barneveld 16. Fotografie: Leisurelands Bindt communicatie Helicon MBO Velp Saxion Leisurelands Kermisland 110 6825 JC Arnhem Postbus 2108 6802 CC Arnhem 026 384 88 00 info@leisurelands.nl www.facebook.com/leisurelands 20 recreatiegebieden in Nederland Berendonck Bussloo Groene Heuvels Hambroekplas Heerderstrand Hilgelo Kievitsveld Mookerplas Nevelhorst Rhederlaag Slingeplas Strand Horst Strand Nulde Stroombroek Surfoever Hoge Bijssel Wylerbergmeer Zandenplas Zeumeren