Gebruikers handleiding Compur Ex plus www.compur.nl
Inhoud Pagina Afbeelding Compur Ex plus 3 Functiediagram Compur Ex plus 4 1. Toepassing 5 2. Meetprincipe 5 3. Normale meet modus Compur Ex plus 7 3.1 Compur Ex plus laden 7 3.2 Accu wisselen 8 3.3 Gebruik van de Compur Ex plus 9 3.3.1 Zelftest 9 3.3.2 Meet modus 9 3.3.3 Alarmen 9 3.3.4 Oortelefoon aansluiten 10 3.3.5 Reset button 10 3.4 Compur Ex plus uitschakelen 10 4. Service modus Compur Ex plus 11 4.1 Zero instelling 12 4.2 Span kalibratie 12 4.2.1 Kalibratie met spangas 13 4.2.2 Kalibratie met referentiegas 13 4.3 Wijzigen alarmniveaus 14 4.4 Brugspanning uitlezen 15 4.5 Filter wisselen 15 4.5.1 Filterkapje wisselen 15 4.5.2 Actief koolfilter 16 4.6 Sensor wisselen 16 5. Status- en foutmeldingen 17 6. Leveringsomvang, Accessoires en verbruiksartikelen 18 6.1 Leveringsomvang 18 6.2 Accessoires, verbruiksartikelen zie bijlage 7. Technische gegevens 18 Compur Ex plus Certificaat 19-2-
Compur Ex plus Afbeelding Filterkapje Sensor LED rood Oortelefoon aansluiting LCD display Reset button (RS) Accu ontgrendeling Laadcontacten Zoemer Kalibratie detector Stoot en beschermhuls 3-standen schakelaar Fct-toets Cal-toets Calstift Verwisselbare accu (oplaadbaar) Standaard of groot type -3-
Compur Ex plus Functiediagram Schakelaar positie OFF Schakelaar positie TEST Schakelaar positie ON Accu laden Plaats detector in laadstation Hfst. 3.1 Accu wisselen Accu ontgrendelen Accu naar beneden trekken en loshalen Nieuwe accu plaatsen Hfst. 3.2 Filter wisselen Filterkap draaien en loshalen Plaats nieuw filterkapje. Draaien en vastzetten Hfst. 4.5 Sensor wisselen Verwijder filterkap Sensor loshalen Plaats nieuwe sensor Plaats filterkapje Hfst. 4.6 Automatische Zelftest Hfst. 3.1.1 Automatische Zero afregeling Hfst. 4.1 Service modus Kalibratie Alarm niveau instelling Brugspanning Hfst. 4 Hfst. 3.3.1 Bedrijfs modus Display geeft gasconcentratie in % LEL weer Alarm bij overschrijding instelling alarmniveau Reset alarm A1 met reset button Hfst. 3.3 Technische modificaties voorbehouden! -4-
Compur Ex plus 1. Toepassing De Compur Ex plus is een handzaam en lichtgewicht gasdetector voor het meten van brandbare gassen en dampen in omgevingslucht en voorzien van een verwisselbare accu (oplaadbaar). Het standaard meetbereik is 0 tot 100 % LEL. De Compur Ex plus is ontworpen voor detectie in omgevingslucht, en mag niet gebruikt worden in luchtconcentraties met een laag zuurstof gehalte. De Compur Ex plus wordt vanuit de fabriek gekalibreerd geleverd. Standaard kalibratie gassen zijn: Methaan, Aardgas, Waterstof, Propaan, Butaan, Pentaan, Nonaan, Methanol en Xyleen. De sensor is een plug-in sensor en kan simpel vervangen worden. Alarmniveau, ZERO en SPAN instellingen kunnen gemakkelijk via de functietoetsen worden gewijzigd of aangepast. Speciaal voor detectie van Methaan en Waterstof kan de Compur Ex plus voorzien worden van een actief koolfilter. Hierdoor worden stoffen gefilterd, welke de sensor kunnen vergiftigen (pellistor vergiftiging). 2. Meetprincipe Het meetprincipe van de Compur Ex plus is op basis van katalytische verbranding (pellistor). Dit type sensor is geschikt voor detectie van brandbare gassen en dampen in een meetbereik van 0 tot 100 % LEL. De sensor is opgebouwd uit een drukvaste behuizing met een sintermetaal filter waar het gas doorheen diffundeert. Binnenin zijn een meet element en een compensatie element gemonteerd voor de gasmeting. detector element compensatie element sintermetaal filter actief koolfilter -5-
Om natuurlijke veranderingen zoals temperatuur, luchtvochtigheid, wind enz. te compenseren is een compensatie element zonder katalytische coating gebruikt. Dit inactieve element tezamen met het actieve element zijn elektrisch gekoppeld in de brug van Wheatstone. Wanneer brandbaargas in contact komt met het detector element wordt dit gas verbrandt. Doordat bij verbranding altijd zuurstof benodigd is, mag de Compur Ex plus niet gebruikt worden in een omgevingslucht met een zuurstof tekort. Door verbranding stijgt de temperatuur waardoor de weerstand van het element verandert. Deze weerstandverandering is proportioneel met de concentratie. De verandering van weerstand brengt de brug van Wheatstone uit evenwicht. Dit signaal wordt omgezet in een versterker en in het display weergegeven in % LEL. -6-
3. Normale meet modus Compur Ex plus De Compur Ex plus is verkrijgbaar met een: - standaard accu. (NiMH, gebruiksduur >4 uur bij 20 C) of - grote accu (NiCd, gebruiksduur >15 uur bij 20 C). De accu is bij levering geladen. 3.1 Compur Ex plus laden Beide accu s (standaard en grote accu) kunnen in hetzelfde laadstation worden geladen. Laadstations zijn verkrijgbaar in een enkelvoudige uitvoering of een viervoudige uitvoering. Schakel tijdens het laden de Compur Ex plus uit. Laad de Compur Ex plus niet in een Ex-zone. Compur Ex plus detectors mogen alleen worden geladen in laadstations van COMPUR Monitors. Plaats de Compur Ex plus detector in het laadstation wanneer deze niet wordt gebruikt. LED rood LED groen Aansluiting auto adapterkabel Laadstation Compur Ex plus Laad de accu niet in een Ex-zone!! -7-
Accu laden: Schakel de Compur Ex plus uit (OFF-positie). Sluit de voedingsspanning aan op het laadstation. optioneel is een 12V auto adapterkabel verkrijgbaar. Laadstation is klaar voor gebruik. rode LED knippert 5 sec rythm. Plaats Compur Ex plus in het laadstation. Laadproces is bezig rode LED brandt continue, groene LED is uit. Wanneer de detector niet juist in het laadstation is geplaatst, knippert de rode LED. Wanneer de accu circa 60 % geladen is, branden de rode en de groene LED totdat 100% is bereikt. Wanneer de accu helmaal leeg is bedraagt de laadtijd voor een standaard accu circa 4 uur. Voor een grote accu bedraagt de laadtijd circa 14 uur. Wanner de accu vol is, brandt de groene LED continue en is de rode LED uit. Automatisch schakelt het laadstation over op druppellading om overlading van de accu te voorkomen. Het viervoudige laadstation heeft 1 slot voor snellading (alleen grote accu), de laadtijd wordt hierdoor gehalveerd. Overladen van de accu s is niet mogelijk.. 3.2 Accu wisselen De accu van de Compur Ex plus kan snel en simpel gewisseld worden, zo kan de detector continue worden gebruikt. Accu plaatsen Sluit de contacten van de accu niet kort!! Schakel de detector uit (OFF-positie). Plaats de nieuwe accu. Schuif deze aan de onderzijde in de Ex plus omhoog totdat de vergrendeling klikt. %UEG/LEL Methan OFF TEST ON Fct Accu verwijderen Cal Schakel de detector uit (OFF-positie). Duw aan beide kanten de knoppen gemerkt met Press gelijktijdig in. Tijdens het indrukken kan de accu uit de detector worden getrokken. Ex plus Accu s mogen gewisseld worden in een Ex-zone!! -8-
3.3 Gebruik van de Compur Ex plus Wanneer de Compur Ex plus detector wordt ingeschakeld (TEST of ON) start een warm-up periode. Gedurende deze warm-up periode wordt in het display voor circa 20 sec. de software versie (bijv. -1.1-) weergegeven en wordt de sensor opgewarmd tot zijn normale werktemperatuur. 3.3.1 Zelftest Wanneer de Compur Ex plus in de TEST-positie wordt geschakeld, wordt een automatische zelftest doorgevoerd. Tijdens deze zelftest wordt gecontroleerd: LED knippert Zoemer alarm geluid Display alle LCD segmenten knipperen Accuspanning Wanneer accuspanning te laag is, wordt een accu vooralarm gegenereerd. De Ex plus is nog voor min. 30 minuten te gebruiken. Gedurende de detector in de TEST - positie staat wordt periodiek een alarmsignaal afgegeven (LED en zoemer). 3.3.2 Meet modus Na het inschakelen (ON-positie) en het doorlopen van de warm-up periode wordt de actuele gasconcentratie in het display weergegeven. De Compur Ex plus is klaar voor gebruik. 3.3.3 Alarmen Gasalarm: Gedurende het gebruik wordt continue de gasconcentratie gemeten. Bij het overschrijden van een alarm A1 of A2 wordt een visueel en akoestisch alarmsignaal gegenereerd. Standaard fabrieksinstellingen zijn A1=25 % LEL (enkeltonig) en A2=50 % LEL (dubbeltonig). Tijdens een alarm A1 kan de zoemer gereset worden met de reset button. De zoemer gaat uit, de rode LED blijft knipperen. Alarm A2 kan niet gerest worden. Zowel de zoemer als de LED blijven actief zolang de gasconcentratie boven alarmniveau A2 is. Wanneer de gasconcentratie onder het alarmniveau daalt, stop het alarm automatisch. Bij overschrijden van het meetbereik (100 % LEL) gaat in het display 100 % knipperen. Bij het dalen van de gasconcentratie onder de 100 % LEL wordt de actuele gasconcentratie knipperend weergegeven. Alarmsignaal blijft actief totdat de Compur Ex plus wordt uitgeschakeld. Bij het opnieuw inschakelen wordt CAL weergegeven, deze melding kan met de reset button gereset worden. Na een nieuwe kalibratie van de Compur Ex plus wordt deze melding niet meer weergeven. -9-
Batterij alarm: Bij het leeg raken van de accu, wordt het batterij vooralarm geactiveerd. In het display wordt batt weergegeven en het alarmsignaal wordt geactiveerd. Het batterij vooralarm kan gereset worden met de reset button. De Compur Ex plus is nog voor min. 30 min. te gebruiken. Wanneer de accu helemaal leeg raakt, wordt het batterij hoofdalarm geactiveerd (dubbeltongig signaal) In het display wordt batt weergegeven en het alarmsignaal wordt geactiveerd. Het batterij hoofdalarm kan niet worden gereset. De voedingsspanning naar de sensor wordt uitgeschakeld. De Compur Ex plus dient direct uitgeschakeld te worden en in het laadstation te worden geplaatst. 3.3.4 Oortelefoon aansluiten Bij hoog omgevingsgeluid kan een oortelefoon worden aangesloten. Open de blindstop gemerkt met PULL (zie pag. 3 punt 4). Bij gebruik van een oortelefoon wordt de interne zoemer niet uitgeschakeld. Wanneer geen oortelefoon wordt gebruikt, plaats ter bescherming de blindstop terug in de aansluiting. Doe altijd een zelftest bij gebruik van een oortelefoon. De oortelefoon is geschikt voor gebruik in een Ex-zone.. 3.3.5 Reset button De reset button bevindt zich aan de linkerzijde van de detector, gemerkt met RS (zie pag. 2 punt 6). De volgende alarmen kunnen worden gereset: Vooralarm A1 Batterij vooralarm ERR2 (Cal benodigd) 3.4 Compur Ex plus uitschakelen Wanneer de Compur Ex plus niet wordt gebruikt, dient deze uitgeschakeld (OFF-positie) in het laadstation te worden geplaatst. Dit voorkomt schade aan de accu door over-ontlading. -10-
4. Service modus Compur Ex plus Functiediagram voor service modus Schakelaar positie TEST automatische Zelftest Hfst. 3.3.1 Meetwaarde in display Stor in display, waarde wordt opgeslagen Cal drukken Automatische Nulinstelling Fct drukken Hfst. 4.1 GCAL in display Cal drukken Gaskalibratie Hfst. 4.2 Fct drukken A1 in display Cal drukken Alarmniveau 1 instellen Hfst. 4.3 Fct drukken A2 in display Cal drukken Alarmniveau 2 instellen Hfst. 4.3 Fct drukken UBr in display Cal drukken Brugspanning uitlezen Hfst. 4.4 Fct drukken Fct drukken -11-
4.1 Zero instelling Deze procedure stelt automatisch het nulpunt van de sensor in. Dit dient in een schone omgevingslucht te gebeuren waar geen brandbare gassen aanwezig zijn. Schakel de Compur Ex plus in de TEST-positie. De detector doet een automatische zelftest. Druk de Cal-toets in met een calstift. In het display wordt 000 weergegeven en het nulpunt wordt ingesteld. Wanneer het nulpunt is ingesteld wordt in het display GCAL weergegeven. Door één van de functietoetsen in te drukken kan een optie in het servicemenu worden geactiveerd of door de schakelaar in de ON of OFF - positie te draaien wordt de service modus verlaten. 4.2 Span kalibratie De gevoeligheid van de sensor kan afnemen wanneer deze wordt blootgesteld aan gassen die een katalytische vergiftiging kunnen veroorzaken. Het is belangrijk de Compur Ex plus met regelmaat te kalibreren. Onderdelen benodigd voor kalibratie: - Flowadapter (zie accessoires) - Flowmeter met regelkraan - Tubing (Silicone vrij) - Span gas (geadviseerd wordt een concentratie van 50 % LEL) %UEG/LEL Methan OFF TEST ON Fct Cal Ex plus -12-
4.2.1 Kalibratie met spangas Schakel de Compur Ex plus in de TEST-positie. De detector doet een automatische zelftest. Druk de Cal-toets in met een calstift. In het display wordt 000 weergegeven en het nulpunt wordt ingesteld. Wanneer het nulpunt is ingesteld wordt in het display GCAL weergegeven. Plaats de flowadapter over de sensor. Sluit de gasfles en de flowadapter aan, zoals afgebeeld op pag. 12. Open de gasfles en stel de flow in op 300 tot 400 ml/min. Druk de Cal-toets in. In het display knippert GCAL. Wanneer een stabiele spanwaarde is bereikt, stopt het display met knipperen en wordt een pieptoon gegeven. Sluit de gasfles Druk de Cal-toets in. Druk nog een keer de Cal-toets in en houdt deze ingedrukt totdat de juiste waarde van het spangas (% LEL) in het display wordt weergegeven. De instelwaarde start met 0 en loopt op tot 100 % LEL. Zodra de waarde van het spangas wordt weergegeven, laat de Cal-toets los en druk de Fct-toets in. De nieuwe instelling wordt opgeslagen en in het display wordt Stor weergegeven. Note: Tijdens een gaskalibratie van de Compur Ex plus wordt de gevoeligheid van de sensor gecontroleerd. Wanneer de gevoeligheid onder een bepaald niveau gedaald is, wordt na een gaskalibratie een Err1 in het display weergegeven. Schakel de detector uit en weer aan. De detector start opnieuw op met de nieuwe kalibratie gegevens. Err1 wordt niet meer weergegeven. Deze melding geeft aan dat de sensor op korte termijn vervangen dient te worden. Wanneer de gevoeligheid van de sensor te laag is, wordt een Err2 weergegeven. De sensor dient direct te worden vervangen. 4.2.2 Kalibratie met referentiegas Wanneer een type kalibratiegas niet leverbaar is, kan de Compur Ex plus gekalibreerd worden met een referentiegas. Deze kalibratiefaktor staat vermeld op het sensorlabel (Methaan voor Methanol, Butaan voor alle overige componenten). Op het sensorlabel staat vermeld welk type spangas gebruikt dient te worden (bijv. Butaan) en de response faktor. Vermenigvuldig de concentratie van het spangas (% LEL) met de responsefactor vermeld op het sensorlabel. Doe een gaskalibratie (hfst. 4.2.1) en voor de waarde in van de vermenigvuldiging. -13-
4.3 Wijzigen alarmniveaus De Compur Ex plus is voorzien van 2 alarmniveaus, vrij instelbaar over het gehele meetbereik. Standaard fabrieksinstelling zijn: A1=25 % LEL en A2=50 % LEL. Alarmniveau A1 mag niet hoger dan alarmniveau A2 worden ingesteld. Alarmniveau A2 mag niet lager dan alarmniveau A1 worden ingesteld. Instellen alarmniveau A1. Schakel de Compur Ex plus in de TEST-positie. De detector doet een automatische zelftest. Druk de Cal-toets in met een calstift. In het display wordt 000 weergegeven en het nulpunt wordt ingesteld. Wanneer het nulpunt is ingesteld wordt in het display GCAL weergegeven. Druk de Fct-toets in. In het display wordt A1 weergegeven. Druk de Cal-toets in. In het display wordt de huidige A1 instelling weergegeven. Druk de Cal-toets in en houd deze ingedrukt. De waarde loopt op tot de instelling van alarmniveau A2 en begin weer op 0. Zodra de gewenste waarde van alarmniveau A1 wordt weergegeven, laat de Cal-toets los en druk de Fct-toets in. De nieuwe instelling wordt opgeslagen en in het display wordt Stor weergegeven. Nadat de nieuwe instelling is opgeslagen wordt de actuele gasconcentratie weergegeven. Instellen alarmniveau A2. Schakel de Compur Ex plus in de TEST-positie. De detector doet een automatische zelftest. Druk de Cal-toets in met een calstift. In het display wordt 000 weergegeven en het nulpunt wordt ingesteld. Wanneer het nulpunt is ingesteld wordt in het display GCAL weergegeven. Druk de Fct-toets 2x in. In het display wordt A2 weergegeven. Druk de Cal-toets in. In het display wordt de huidige A2 instelling weergegeven. Druk de Cal-toets in en houd deze ingedrukt. De waarde loopt op tot 100 % LEL en begint weer op het niveau van A1. Zodra de gewenste waarde van alarmniveau A2 wordt weergegeven, laat de Cal-toets los en druk de Fct-toets in. De nieuwe instelling wordt opgeslagen en in het display wordt Stor weergegeven. Nadat de nieuwe instelling is opgeslagen wordt de actuele gasconcentratie weergegeven. -14-
4.4 Brugspanning uitlezen Schakel de Compur Ex plus in de TEST-positie. De detector doet een automatische zelftest. Druk de Cal-toets in met een calstift. In het display wordt 000 weergegeven en het nulpunt wordt ingesteld. Wanneer het nulpunt is ingesteld wordt in het display GCAL weergegeven. Druk de Fct-toets 3x in. In het display wordt UBr weergegeven. Om terug te keren naar GCAL druk nogmaals de Fct-toets in. Druk de Cal-toets in. In het display wordt de brugspanning weergegeven. Druk de Fct-toets in om terug te keren naar het alarm instel menu. Note: Gedurende de tijd dat de service modus actief is, worden onderin het display pijltjes weergegeven. Hierdoor wordt onderscheid gemaakt tussen de actuele gasconcentratie (meet modus) en ingevoerde waarden (service modus). 4.5 Filter wisselen 4.5.1 Filterkapje wisselen Wanneer de Compur Ex plus gebruikt is in een extreem vuile omgeving, kan het filter dichtslippen. Het filterkapje dient met enige regelmaat te worden vervangen. Schakel de Compur Ex plus uit (OFF-positie). Maak de rubber ring om het filterkapje los. Draai het filterkapje linksom los en verwijder deze. Plaats het nieuwe filterkapje en draai deze rechtsom vast. Duw de rubber ring terug om het filterkapje. 4.5.2 Actief koolfilter Alleen voor detectie van Methaan en/of Waterstof kan een actief koolfilter op de sensor worden toegepast. Dit als bescherming tegen een katalytische vergiftiging. Verwijder het filterkapje zoals aktief koolfilter beschreven in hfst. 4.5.1. Verwijder de sensor. Verwijder het oude koolfilter en kleefring de kleefring in zijn geheel aan de bovenzijde de sensor. sensor Verwijder van de nieuwe kleefring aan één zijde de beschermfolie. Plaats de kleefring op de onderzijde van het filter (gladde zijde) en hierna in zijn geheel op de bovenzijde van de sensor (verwijder 2 e beschermfolie) Plaats de sensor en het filterkapje weer terug in de detector. -15-
4.6 Sensor wisselen Wanneer de gevoeligheid van de sensor niet meer voldoende is, wordt na een kalibratie procedure een Err1 of Err2 weergegeven. Err1 geeft aan dat de gevoeligheid van de sensor is afgenomen maar wel gekalibreerd kan worden. De sensor dient op korte termijn te worden vervangen. Err2 geeft aan dat de sensor direct vervangen dient te worden. Het wisselen van de sensor dient als volgt te gebeuren: Schakel de detector uit (OFF-positie). Maak de rubber ring om het filterkapje los. Draai het filterkapje linksom los en verwijder deze (bajonet sluiting). Verwijder de sensor uit de detector. Haal de nieuwe sensor en filterkapje uit de transportverpakking. Steek voorzichtig de nieuwe sensor in de detector. Plaats het nieuwe filterkapje en draai deze rechtsom vast. Duw de rubber ring terug om het filterkapje. Doe een nieuwe gaskalibratie (zie hfst 4.2). -16-
5. Status- en foutmeldingen De meldingen worden weergegeven tijdens het gebruik, service werkzaamheden of bij foutstoringen. Accuspanning te laag. Vooralarm: continue batt in display. Reset met reset button. Hoofdalarm: knipperend batt in display. Geen reset mogelijk. Nulpuntinstelling (autozero) bezig. Kalibratie met spangas. Weergave alarmniveau A1 of A2. Weergave brugspanning. Waarde wordt opgeslagen in geheugen. Detector doet zelftest. Weergave software versie intern programma. Warm-up periode voor pellistor. Indicatie dat sensor nog wel gekalibreerd kan worden maar op korte termijn vervangen dient te worden. Indicatie dat sensor direct vervangen dient te worden.. 3-standen schakelaar is van positie veranderd tijdens kalibratie. Schakel de detector uit en weer aan en doe nieuwe kalibratie. EEPROM defect. Neem contact op met Compur service. Elektronische storing (A/D conversion). Neem contact op met Compur service. Sensor niet aanwezig of defect. Fout in sensor elektronica. Neem contact op met Compur service. -17-
6. Leveringsomvang, Accessoires en verbruiksartikelen 6.1 Leveringsomvang De Compur Ex plus (met standaard accu of grote accu) wordt met de volgende onderdelen geleverd: Gasdetector met sensor, kalibratie conform bestelling (standaard Methaan) Accu, standaard of grote accu, geladen Calstift Gebruikers handleiding 6.2 Accessoires, verbruiksartikelen zie bijlage 7. Technische gegevens Meet componenten : Brandbare gassen en dampen Meetbereik : 0 tot 100 % LEL Meetprincipe : Katalytische verbranding Response tijd : t 90 < 10 s, bij 20 C Alarm niveaus : 2 (vrij instelbaar over het meetbereik) Alarm : Akoestisch: > 80 db(a) (30 cm) Optisch: LED Afmetingen : 124 x 65 x 25 mm (met standaard accu) Gewicht : 225 gram (met standaard accu) 375 gram (met grote accu) Voeding : NiMH accu (standaard type) NiCd accu (groot type) Opgenomen vermogen : max. 140 ma Gebruiksduur : standaard accu: 4 uur Grote accu: 15 uur Gebruiks temperatuur : - 20 C tot 40 C Relatieve vochtigheid : 5 % tot 99 % (n.c.) Druk : 90 110 kpa Opslag temperatuur : - 30 C tot 70 C Uitgangen : Oortelefoon Beschermingsklasse : IP 54 Ex-certificaat : Sensor: Ex s IIC Instrument: EEx ib IIC T4-18-
Compur Ex plus certificaat -19-
Konformitätsbescheinigung / Ex-Certificate Ex plus -20-
-21-
Specifications are subject to change without notice, and are provided only for comparison of products. The conditions under which our products are used, are beyond our control. Therefore, the user must fully test our products and/or information to determine suitable for any intended use, application, condition or situation. All information is given without warranty or guarantee. Compur Monitors disclaimes any liability, negligence or otherwise, incurred in connection with the use of the products and information. Any statement or recommendation not contained herein is unauthorized and shall not bind Compur Monitors. Nothing herein shall be construed as a recommendation to use any product in conflict with patents covering any material or device or its use. No license is implied or in fact granted under the claims of any patent. Instruments are manufactured by Compur Monitors Sensor Technology GmbH, Munich. The General Conditions of Supply and Services of Compur Monitors Sensor Technology GmbH are applicable. -22-