Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten



Vergelijkbare documenten
Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten

Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten

Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten

Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten

Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten

Installatiehandleiding Draadloze ADSL Modem Router

Installatiehandleiding Draadloze ADSL Modem Router

Installatiehandleiding ADSL Modem Router

Hoofdstuk 2 Problemen oplossen

Het draadloze Router Installatie Handboek

Installatie. NETGEAR ac Wireless Access Point WAC120. Inhoud van de verpakking

Hoofdstuk 2 Problemen oplossen

Installatiehandleiding voor de N150 draadloze router

Installatiehandleiding router. NETGEAR, Inc Great America Parkway Santa Clara, CA Verenigde Staten

Installatiehandleiding Draadloze ADSL Modem Router

Installatiehandleiding voor de N600 Dual Band draadloze Gigabit-router WNDR3700

EnGenius Snelle Installatie Gids

Technische ondersteuning. Inhoud van de verpakking. Installatiehandleiding N300 draadloze ADSL2+-modemrouter DGN2200v4

Installatiehandleiding voor de N300 draadloze Gigabit-router

CAP1300 Beknopte installatiehandleiding

Het draadloze Router Installatie Handboek

ADSL Technicolor TG789. Datum:

Installatiehandleiding ADSL Modem Router

EW-7416APn v2 & EW-7415PDn Macintosh Installatiegids

BENQ_ESG103QG_DU.book Page i Tuesday, July 30, :05 PM. Inhoudsopgave

Installatie. NETGEAR ac Wireless Access Point WAC120. Inhoud van de verpakking

N300 Wi-Fi-router (N300R)

1Aansluiting van de ADSL modem op uw telefoonlijn

N150 Wi-Fi-router (N150R)

1Aansluiting van de ADSL modem op uw telefoonlijn

Inhoud van de verpakking

Beknopte handleiding PowerLINE WiFi 1000 Modellen PL1000 en PLW1000

150 MBIT DRAADLOZE ACCESS POINT ROUTER

Handleiding AUKEY. AC750/1200 WiFi AP/Router/Repeater. Standaard parameters

Installatiehandleiding voor de N300 draadloze router WNR2000v3

Installatiehandleiding voor de Powerline 500 Wi-Fi toegangspunt XWNB5201

Installatiehandleiding Powerline 500 Wi-Fi-access point XWNB5602

aansluiten en instellen van de router

Installatiehandleiding voor de Powerline 500 WiFi toegangspunt XWN5001

De inhoud van de verpakking controleren. DI-524 AirPlus G draadloze router. Cd (met de handleiding en een garantieformulier)

Installatiehandleiding

DTRONIC WR01 Wireless-N Wifi repeater

Installatiehandleiding voor de EX6100 WiFi Range Extender

Inhoud van de verpakking

Installatiehandleiding. WNP-RP-001 WiFi-repeater, 300 mbps

BIPAC 7100SG/7100G g ADSL Router. Snelle Start Gids

BIPAC 7100SV VoIP ADSL Modem/Router

Captive Portal Ready Hotspotsystem

Beknopte handleiding. AC750 WiFi Range Extender. Model EX3800

R6200v2 Smart Wi-Fi-router Installatiehandleiding

(2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem

Doe meer. Nighthawk X6S AC3000 Tri-Band WiFi Range Extender. Model EX8000

Wifi-repeater INSTALLATIEHANDLEIDING

Installatiehandleiding. Voor uw ADSL Flits Connected by KPN abonnement. Type modem: P-2612 HNU-F3 Netwerk: KPN

Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding SPA-2102

INSTALLATIE HANDLEIDING

Multifunctionele USB-netwerkserver serie

BIPAC-711C2 / 710C2. ADSL Modem / Router. Snelle Start Gids

Voor je met de installatie begint controleer of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de verpakking dient aanwezig te zijn:

Installatie-instructies

BIPAC 7402G g ADSL VPN Firewall Router. Snelle Start Gids

BIPAC 5102 / 5102S / 5102G

b r o a d b a n d r o u t e r 4 p o r t s 1 0 / m b p s

ZoneFlex n Point to Point Wireless Bridge Handleiding

DTRONIC AC01 750M Wireless-AC MiNi Router

SpeedTouch 570 Standaard 128 WEP-beveiliging

Inhoud verpakking. Terminologielijst. Powerline Adapter

Doe meer. Nighthawk X4S WiFi Range Extender. Model EX7500

Edimax Gemini Upgradepakket Wi-Fi-roaming voor thuis RE11 Snelstartgids

Voor je met de installatie begint controleer of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de verpakking dient aanwezig te zijn:

EM4591 Universal Wi-Fi repeater with WPS

Installatiehandleiding router

DRAADLOZE-N MINIROUTER

Installatie- en gebruikershandleiding. Zyxel P-2612HW (Flits Thuis/Professioneel ADSL connected by KPN)

INSTALLATIE HANDLEIDING Nauticwifi USB Router in combinatie met de Nauticwifi USB buitenantenne

INSTALLATIE HANDLEIDING

Installatie & Ondersteuning. Zyxel router

Beknopte handleiding. N300 WiFi Range Extender Model WN3100RPv2

DRAADLOZE 11N 300MBPS BREEDBAND ROUTER

WN2000RPT WiFi Range Extender - Installatiehandleiding

- Als het Power lampje niet brandt controleer of u de adapter in een (werkend) stopcontact gestoken heeft en de adapter op het modem is aangesloten.

- Als het Power lampje niet brandt controleer of u de adapter in een (werkend) stopcontact gestoken heeft en de adapter op het modem is aangesloten.

Internethandleiding Voor het verbinden met internet vanuit een SSHN-complex

BIPAC-5100 / 5100W. (Draadloze) ADSL Router. Snelle Start Gids

R6300v2 intelligente wifi-router Installatiehandleiding

EN Versie: 1.0. H.264 Handleiding

gedeeld om dit zoveel wordt mogelijk door alle te aangesloten beperken. computers, noemt men dit wel een shared WEP-key.

Beknopte handleiding. AC1200 WiFi Range Extender Model EX6150

EWS2910P-Kit-300. Quick Installation Guide

Gebruikershandleiding. Wi-Fi Versterker

1Aansluiting van de ADSL modem op uw telefoonlijn

Hartelijk dank voor uw keuze voor Mobile WiFi van HUAWEI

Stap Sluit de kabel vanaf uw modem aan op de Modem-aansluiting van uw router. (u herkent het juiste poortje aan de blauwe kleur)

N300 WiFi Range Extender

Inleiding. Inhoud van de verpakking. Nederlandse versie. LC Sweex Wireless Broadband Router 11g

Captive Portal Ready PurpleWiFi

Configuratie handleiding Gigaset SE505. Omschakelen naar de Nederlandse Taal. Overzicht van de stappen voor de installatie

Beknopte handleiding. NETGEAR Trek N300 Travel Router and Range Extender. Model PR2000 NETGEAR LAN. Power. WiFi USB USB. Reset Internet/LAN.

Beknopte handleiding. AC1200 WiFi Range Extender Model EX6150

1Aansluiting van de ADSL modem op uw telefoonlijn

Transcriptie:

Hoofdstuk 1 De Router op het internet aansluiten In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe u de router op uw Local Area Network (LAN) installeert en verbinding maakt met het internet. Er wordt uitgelegd hoe u uw draadloze ADSL modem router klaarmaakt voor toegang tot het internet en hoe u een basis draadloze verbinding configureert. Wat zit er in de doos? De productverpakking dient de volgende items te bevatten: Draadloze ADSL Modem Router Netvoedingsadapter (verschilt per regio) Category 5 (Cat 5) Ethernet-kabel Telefoonkabel met RJ-11-connector Microfilters (hoeveelheid en type verschillen per regio) Cd met hulpbronnen, inclusief: de Smart Wizard-installatieassistent deze handleiding Kaart met garantie- en ondersteuningsinformatie Als een van de onderdelen defect is, ontbreekt of is beschadigd, dient u contact met uw NETGEAR-dealer op te nemen. Bewaar het karton en de originele verpakking voor het geval dat u het product ter reparatie dient te retourneren. De Router op het internet aansluiten 1-1

Het voorpaneel van de Router Op het hieronder weergegeven voorpaneel van de draadloze ADSL modem router bevinden zich statuslampjes. 1 2 3 4 5 Afbeelding 1-1 U kunt de lampjes gebruiken om de verschillende statussen te controleren. Tabel 1-1 omschrijft elk lampje. Tabel 1-1. Omschrijving van de lampjes Afbeelding Activiteit Omschrijving 1. Voeding 2. PPP-link Aan (groen) Knippert (groen) Aan (rood) Uit Aan (groen) Uit De router is ingeschakeld. Er wordt een firmware-upgrade uitgevoerd. Apparaatstoring. Het lampje is ook rood als de Reset-knop wordt ingedrukt. Het lampje knippert drie keer als deze knop wordt losgelaten. De router is niet ingeschakeld. Er is een internetsessie actief. Als de sessie wegens langdurige inactiviteit wordt verbroken, maar de ADSL-verbinding nog wel actief is, blijft het lampje groen. Als de sessie om een andere reden wordt verbroken, gaat het lampje uit. De eenheid staat uit of er is geen IP-verbinding. 1-2 De Router op het internet aansluiten

Tabel 1-1. Omschrijving van de lampjes (vervolg) 3. Internet (WAN) 4. Draadloos 5. LAN Aan (groen) Knippert (groen) Knippert (oranje) Uit Aan Knippert Uit Aan (groen) Knippert (groen) Aan (oranje) Knippert (oranje) Uit De ADSL-poort is gesynchroniseerd met het apparaat voor netwerktoegang van een ISP. Er worden via de ADSL-poort gegevens verzonden. Geeft ADSL-training aan. Er is geen verbinding via de ADSL-poort gedetecteerd. Geeft aan dat de draadloze poort is geïnitialiseerd. Er worden via de draadloze verbinding gegevens verzonden of ontvangen. Het draadloze access point is uitgeschakeld. De lokale poort heeft een verbinding gedetecteerd met een apparaat dat 100 Mbps ondersteunt. Er worden gegevens verzonden of ontvangen met een snelheid van 100 Mbps. De lokale poort heeft een verbinding gedetecteerd met een apparaat dat 10 Mbps ondersteunt. Er worden gegevens verzonden of ontvangen met een snelheid van 10 Mbps. Er is geen verbinding gedetecteerd op deze poort. Het achterpaneel van de Router De poortaansluitingen bevinden zich op het achterpaneel van de draadloze ADSL modem router. 1 2 3 4 Afbeelding 1-2 De Router op het internet aansluiten 1-3

Van boven naar beneden bevat het achterpaneel de volgende onderdelen: 1. Drukknop voor het herstellen van de fabrieksinstellingen 2. Ingang voor de netvoedingsadapter 3. Vier lokale Ethernet RJ-45 LAN-poorten om de router op de lokale computers aan te sluiten 4. RJ-11 ADSL-poort om de router op een ADSL-lijn aan te sluiten Dit hebt u nodig om te beginnen U hebt het volgende nodig voordat u uw router kunt installeren: Actieve internetdienst geleverd door een ADSL-account. De configuratie-informatie van uw ADSL-account van uw Internet Service Provider (ISP). ADSL-microfilters (zie de onderstaande uitleg). Uw computers dienen op DHCP te zijn ingesteld. Internetconfiguratievereisten Afhankelijk van hoe uw ISP uw internetaccount heeft ingesteld, hebt u een of meer van deze configuratieparameters nodig om uw router met het internet te verbinden: Virtual Path Identifier (VPI)-/Virtual Channel Indentifier (VCI)-parameters Multiplexing-methode Host- en domeinnamen ISP-loginnaam en -wachtwoord Adressen domeinnaamserver (DNS) van ISP Vast of statisch IP-adres Uw ISP zou u alle informatie moeten hebben gegeven die u nodig hebt om verbinding met het internet te maken. Als u deze informatie niet kunt vinden, kunt u uw ISP hierom vragen. Twee installatiemethodes: 1) installatie met Smart Wizard 2) handmatige installatie Er zijn twee manieren waarop u uw draadloze ADSL modem router kunt installeren: 1-4 De Router op het internet aansluiten

Installatie met Smart Wizard: gebruik de Smart Wizard op de cd om u te helpen bij het installeren van uw draadloze ADSL modem router. Dit is de gemakkelijkste methode. De Smart Wizard op de cd leidt u door het installatieproces, voert verschillende stappen automatisch uit, controleert of er aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en of de stappen die u uitvoert met succes zijn voltooid. De Smart Wizard plaatst een pictogram op uw bureaublad zodat u zich na de eerste installatie eenvoudig kunt aanmelden. Voor deze methode hebt u een pc met Microsoft Windows 98SE of hoger nodig. Handmatige installatie: uw draadloze ADSL modem router handmatig installeren. Deze methode is het meest geschikt als u een bestaande draadloze ADSL modem router vervangt of over voldoende technische kennis beschikt. Gebruik deze methode als u een computer zonder Microsoft Windows hebt. De procedure voor handmatige installatie wordt in deze handleiding uitgelegd. Gebruik de installatiemethode die voor u het gemakkelijkste is. Installatie met de Smart Wizard Het Smart Wizard-installatieproces neemt ongeveer twintig minuten in beslag. 1. Zoek de informatie over de ADSL-instellingen op die u van uw Internet Service Provider hebt gekregen. 2. Plaats de NETGEAR-cd in een pc met Windows. De cd wordt automatisch opgestart en detecteert de taal die u op uw pc gebruikt. Opmerking: als de cd niet automatisch wordt opgestart, bladert u naar de cd en dubbelklikt u op Autorun (Automatisch uitvoeren). 3. Accepteer de taalkeuze of kies een andere taal. 4. Klik op Next (Volgende) om verder te gaan. 5. Klik op Setup (Installeren) om de Smart Wizard-installatieassistent te starten. Volg de instructies op het scherm. De Router op het internet aansluiten 1-5

Handmatige installatie Gebruik de onderstaande onderwerpen en procedures om uw draadloze ADSL modem router handmatig te installeren. Informatie over ADSL-microfilters ADSL-technologie maakt gebruik van dezelfde kabels als uw telefoonbedrijf. ADSL voegt echter signalen aan de telefoonlijnen toe die storingen in de telefoondienst veroorzaken. U dient ADSLmicrofilters te gebruiken om deze storingen weg te filteren voordat ze uw telefoon bereiken. Opmerking: als u de draadloze ADSL modem router hebt gekocht in een land waarin er geen microfilter wordt meegeleverd, dient u er een aan te schaffen. ADSL-microfilter Phone Afbeelding 1-3 Voor elk apparaat, zoals een telefoon, fax, antwoordapparaat of scherm voor nummerweergave, is een ADSL-microfilter vereist. Waarschuwing: sluit de draadloze ADSL modem router niet aan op de ADSL-lijn via een microfilter, tenzij het microfilter een microfilter met splitter is die speciaal hiervoor is ontworpen. Als u dit wel doet, wordt uw verbinding met het internet geblokkeerd. Als u hieraan twijfelt, dient u de draadloze ADSL modem router rechtstreeks op de ADSL-lijn aan te sluiten. 1-6 De Router op het internet aansluiten

ADSL-microfilter met ingebouwde splitter ADSL Phone Line Afbeelding 1-4 Gebruik een ADSL-microfilter met ingebouwde splitter als er slechts één stopcontact is waarop zowel de draadloze ADSL modem router als de telefoon dienen te worden aangesloten. Computers ingesteld op DHCP Wanneer u voor het eerst verbinding met uw router maakt, dient uw computer zo te zijn ingesteld dat deze de TCP-/IP-configuratie automatisch van de router krijgt via DHCP. Dit is meestal zo. De NETGEAR Smart Wizard-cd doet dit automatisch. Raadpleeg de documentatie die met uw computer is meegeleverd voor informatie over hoe u dit handmatig instelt. Handmatige installatie van de Draadloze ADSL Modem Router De installatie van de draadloze ADSL modem router bestaat uit vier stappen: 1. Installeer de ADSL-filters op de telefoonlijnen. 2. Sluit de router aan op de ADSL-lijn. 3. Meld u aan bij de router. 4. Maak verbinding met het internet. Voer de onderstaande stappen uit om uw router op uw netwerk aan te sluiten. Voordat u begint, dient u de informatie over de ADSL-configuratie bij uw Internet Service Provider (ISP) te achterhalen. 1. Sluit het ADSL-filter aan. Opmerking: als u de DG834N hebt gekocht in een land waarin er geen ADSL-filter wordt meegeleverd, dient u er een aan te schaffen. De Router op het internet aansluiten 1-7

a. U dient een ADSL-filter te installeren voor elke telefoon die dezelfde telefoonlijn gebruikt als uw draadloze ADSL modem router. Selecteer het filter dat met uw draadloze ADSL modem router is meegeleverd. 1 2 3 1. Eenwegfilter: te gebruiken met een telefoon of fax. 2. Splitter: te gebruiken met een eenwegsfilter om een stopcontact te delen tussen een telefoon en de draadloze ADSL modem router. 3. Tweewegfilter met splitter: te gebruiken om een stopcontact te delen tussen een telefoon en de draadloze ADSL modem router. Afbeelding 1-5 b. Voorbeeld van een tweewegfilter. sluit het tweewegfilter aan op de telefoonaansluiting in de wand en sluit de telefoon aan op de telefoonaansluiting (A) van het filter. A Afbeelding 1-6 Opmerking: om een eenwegfilter met een afzonderlijke splitter te gebruiken, dient u de splitter op de telefoonaansluiting in de wand aan te sluiten, het eenwegfilter op de splitter en de telefoon op het filter. 1-8 De Router op het internet aansluiten

2. Sluit de draadloze ADSL modem router op het ADSL-filter aan. a. Sluit de ADSL-poort (B) van de draadloze ADSL modem router aan op de ADSL-poort (C) van het tweewegfilter met behulp van de meegeleverde telefoonkabel met RJ-11- aansluitingen. B C Afbeelding 1-7 Waarschuwing: als het filter niet correct op uw draadloze ADSL modem router wordt aangesloten, wordt uw ADSL-verbinding geblokkeerd. De Router op het internet aansluiten 1-9

b. Sluit de Ethernet-kabel (D) op een LAN-poort van de draadloze ADSL modem router aan en op de Ethernet-adapter van uw computer. D Afbeelding 1-8 c. Sluit de netvoedingsadapter aan op de router en op een stopcontact. Controleer het volgende: Het netvoedingslampje dient te branden nadat de router is ingeschakeld. Het statuslampje voor draadloze verbinding dient te branden nadat de router is ingeschakeld. Het internetlampje is groen, hetgeen wil zeggen dat u met het ADSL-netwerk bent verbonden. d. Zet vervolgens de computer aan. Als u gewoonlijk via software verbinding met het internet maakt, dient u deze software niet uit te voeren. Annuleer de software als deze automatisch start. Controleer het volgende: Voor elke aangesloten computer dient het betreffende LAN-lampje te branden. 1-10 De Router op het internet aansluiten

3. Meld u aan bij de draadloze ADSL modem router. Opmerking: uw computer moet worden geconfigureerd voor DHCP. Raadpleeg de documentatie die met uw computer is meegeleverd of Een computer klaarmaken voor toegang tot een netwerk voor instructies voor het configureren voor DHCP. a. Voer http://192.168.0.1 in de adresbalk van een browser zoals Internet Explorer of Netscape Navigator in. Afbeelding 1-9 Er verschijnt een inlogscherm: Afbeelding 1-10 Voer admin in als gebruikersnaam en password als wachtwoord. Beide dienen in kleine letters te worden ingevoerd. De Router op het internet aansluiten 1-11

b. Nadat u zich hebt aangemeld, krijgt u het onderstaande menu te zien. Afbeelding 1-11 4. Maak verbinding met het internet. U bent nu klaar om uw draadloze ADSL modem router te configureren om verbinding met het internet te maken. Er zijn twee manieren waarop u uw draadloze ADSL modem router kunt configureren om verbinding met het internet te maken: a. Laat de Setup Wizard van de draadloze ADSL modem router automatisch bepalen welk type internetverbinding u gebruikt en deze configureren. b. Kies handmatig welk type internetverbinding u gebruikt en configureer dit. Gebruik de configuratiegegevens die u van uw ISP hebt gekregen om ervoor te zorgen dat de configuratie-instellingen voor uw internetverbinding correct zijn. 5. Test uw internetverbinding. Klik onderaan het menu Setup (Installeren) op Test (Testen). Als de NETGEAR-website niet binnen één minuut verschijnt, dient u Hoofdstuk 2, Problemen oplossen te raadplegen. Uw draadloze ADSL modem router is nu geconfigureerd om uw netwerk met het internet te verbinden. Uw draadloze ADSL modem router maakt automatisch verbinding met het internet als een van uw computers toegang nodig heeft. Het is niet nodig een inbel- of inlogtoepassing zoals Dial-Up Networking of Enternet uit te voeren om verbinding te maken, in te loggen of de verbinding te verbreken. Deze functies worden indien nodig automatisch door de draadloze ADSL modem router uitgevoerd. 1-12 De Router op het internet aansluiten

Om toegang tot het internet te krijgen vanaf elke computer die op uw draadloze ADSL modem router is aangesloten, opent u een browser zoals Microsoft Internet Explorer of Netscape Navigator. Het statuslampje voor internet van de draadloze ADSL modem router dient te knipperen om communicatie met de ISP aan te geven. De browser dient een webpagina weer te geven. Een basis draadloze verbinding installeren en testen Volg de onderstaande instructies om een basis draadloze verbinding te installeren en te testen. Zodra u een basis draadloze verbinding hebt ingesteld, kunt u de beveiligingsinstellingen naar wens aanpassen. 1. Log in op de draadloze ADSL modem router op het standaard-lan-adres http://192.168.0.1 met admin als standaard gebruikersnaam en password als standaard wachtwoord, of met het LAN-adres en -wachtwoord dat u hebt ingesteld. 2. Klik op de Wireless Settings (Draadloze instellingen) in het hoofdmenu van de draadloze ADSL modem router. 3. Onthoud dat de standaard SSID NETGEAR is. Opmerking: de SSID van alle draadloze adapters moet overeenkomen met de SSID die u in de draadloze ADSL modem router configureert. Als deze niet overeenkomen, kunt u geen draadloze verbinding maken. 4. Stel de regio in. Selecteer de regio waarin de draadloze interface wordt gebruikt. 5. Laat bij Wireless mode (Draadloze modus) de standaardinstelling Up to 270 Mbps (Max. 270 Mbps) staan. Deze modus is compatibel met 802.11b en 802.11g draadloze adapters. 6. Klik op Apply (Toepassen) om uw wijzigingen op te slaan. Opmerking: als u de router vanaf een draadloze computer configureert en u de SSID, het kanaal of de beveiligingsinstellingen van de router verandert, wordt de draadloze verbinding verbroken als u op Apply (Toepassen) klikt. Vervolgens dient u de draadloze instellingen van uw computer te wijzigen zodat deze overeenkomen met de nieuwe instellingen van de router. De Router op het internet aansluiten 1-13

7. Configureer en test uw computers voor draadloze verbindingen. Configureer de draadloze adapter van uw computers zo dat deze dezelfde wireless network name (SSID, naam van het draadloze netwerk) hebben als de draadloze ADSL modem router. Controleer of ze een draadloze verbinding maken en of ze via DHCP een IP-adres van de router verkrijgen. De relevante draadloze beveiliging implementeren Waarschuwing: Binnenshuis kunnen computers verbinding maken via draadloze netwerken met een bereik van tientallen meters. Deze afstanden kunnen anderen buiten uw directe omgeving de mogelijkheid bieden om toegang tot uw netwerk te krijgen. In tegenstelling tot bekabelde netwerken worden draadloze datatransmissies niet door muren gehinderd en kunnen ze worden ontvangen door iedereen met een compatibele adapter. Gebruik daarom de beveiligingsfuncties van uw draadloze apparatuur. De draadloze ADSL modem router beschikt over zeer efficiënte beveiligingsfuncties. Gedetailleerde informatie hierover vindt u in de volledige referentiehandleiding die beschikbaar is via een koppeling op de cd en in het hoofdmenu van uw router. Volg de instructies in de volledige handleiding en in de hulpschermen van de router om de beveiligingsfuncties in overeenstemming met uw behoeften in te stellen. 1-14 De Router op het internet aansluiten