Project "Richterslaan" te Nieuwegein. Bezonningsonderzoek. Datum 5 mei 2011 Referentie

Project "Richterslaan" te Nieuwegein. Bezonningsonderzoek. Datum 5 mei 2011 Referentie 20100392-24

Referentie 20100392-24 Rapporttitel Project "Richterslaan" te Nieuwegein. Bezonningsonderzoek. Datum 5 mei 2011 Opdrachtgever Contactpersoon Mitros Ontwikkeling BV Postbus 8217 3503 RE UTRECHT De heer J.W. Lekkerkerker Behandeld door De heer ir. A. Baan De heer A.A. Hartman Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV Boterdiep 48 3077 AW ROTTERDAM Postbus 9222 3007 AE ROTTERDAM Telefoon 010-4257444 Fax 010-4254443

Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Uitgangspunten 4 2.1 Normstelling 4 2.2 Beschrijving en modellering situatie 4 2.3 Software 5 3 Onderzoeksresultaten 6 3.1 Grafische presentatie 6 3.2 Lichte TNO-norm 6 4 Samenvatting en conclusie 9 Bijlagen Bijlage I Bijlage II Grafische weergaven bezonning op 21 maart, 21 juni en 21 december Grafische weergaven bezonning op gevels met afname in bezonning Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 2

1 Inleiding In opdracht van Mitros Ontwikkeling BV te Utrecht is een onderzoek uitgevoerd naar de bezonningsinvloed op de naastgelegen woningen van het nieuw te bouwen complex Richterslaan te Nieuwegein. Het plan betreft de vervanging van bestaande bebouwing door de nieuwbouw van 48 appartementen in de sociale huursector en 24 zorgunits. Het appartementencomplex wordt gebouwd in een U-vorm en is 4 bouwlagen hoog (maximale hoogte van de dakrand bedraagt circa 12,8 meter). Het huidige plangebied wordt omsloten door: Noordwest: de Ritsemalaan en de Mankeslaan. Noordoost: de Roland Holstlaan. Zuidoost: de Mendes Da Costalaan. Zuidwest: de Richterslaan. In figuur 1 is een situatietekening weergegeven met daarin de plot van zowel de bestaande als de nieuwe bebouwing. Figuur 1 situatietekening met plot van de bestaande en toekomstige (groen gearceerd) bebouwing Doel van het onderzoek is het in kaart brengen van de invloed van de nieuwbouw op de bezonning en beschaduwing op de gevels van de bestaande woningen. Bij afname van de bezonningsduur worden de resultaten getoetst aan de lichte TNO-norm en zullen worden vergeleken met de bestaande situatie. Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 3

2 Uitgangspunten 2.1 Normstelling Uit onderzoeken blijkt dat 91 tot 95% van bewoners graag zon in de woning heeft. Daarbij bestaat een duidelijk verschil in waardering van de periode dat "zoninstraling" gewenst is, afhankelijk van de bestemming van het vertrek dat aan de gevel is gesitueerd. Zo is de behoefte aan zoninstraling in de woonkamer en de keuken beduidend groter dan voor een slaapkamer. Vanuit de wet- en regelgeving in Nederland worden geen concrete eisen gesteld aan de bezonningsduur van woningen of woongebouwen. De meeste gemeenten hebben zelfs helemaal geen beleid met betrekking tot bezonning. Alleen bij een artikel 19 procedure (bestemmingsplanwijziging) kan een bezonningsonderzoek worden geëist. Voor de overige gevallen wordt over het algemeen gebruik gemaakt van dezelfde onderzoeksmethode, echter formeel heeft dit geen wettelijke status. In Nederland is de lichte TNO-norm met betrekking tot de beoordeling van bezonning beschikbaar waaraan stedenbouwkundige projecten kunnen worden getoetst. De lichte TNO-norm hanteert als ondergrens voor voldoende bezonning ten minste twee mogelijke bezonninguren per gevel per dag in de periode van 19 februari tot en met 21 oktober. Het betreft hier de maximaal mogelijke uren van bezonning, dat wil zeggen op basis van zonnebaandiagrammen in combinatie met bouwkundige belemmeringen en niet op basis van de hoeveelheid directe zonuren of rekening houdend met het aantal uren bewolking en eventuele afschermende groenvoorzieningen. Omdat de behoefte aan zoninstraling in de woonkamer en de keuken beduidend groter is dan voor een slaapkamer wordt over het algemeen gekozen voor een toetsing op het raam van de woonkamer. De lichte TNO-norm richt zich expliciet op de mogelijke bezonning op de gevels van de omliggende woningen en niet op de buitenruimte. Aanvullend op bovengenoemde richtlijn wordt om een evenwichtige beoordeling te kunnen doen tevens de huidige en toekomstige situatie met elkaar vergeleken en de eventuele afname in bezonningsuren bepaald. Daarnaaast is rekening gehouden met zonuren vanaf een overschrijding van een zonshoogte van 10 o boven de horizon. Met deze randvoorwaarde wordt de bebouwing die op enige afstand is gelegen in rekening gebracht. Deze bebouwing zal namelijk vrijwel altijd voor een schaduwwerking zorgen ten tijde dat de zon net opkomt of ondergaat. 2.2 Beschrijving en modellering situatie Voor het haalbaarheidsonderzoek is gebruik gemaakt van een grafische bepalingsmethode. Hierbij is gebruik gemaakt van onderstaande informatie: - TO-tekeningen van Geurst & Schulze architecten te Den Haag d.d. 23 maart 2011 - Digitale situatietekening van de bestaande bebouwing: rchterslaan gemeentelijk onderlegger.dwg ontvangen d.d. 27 maart 2011 van van Geurst & Schulze architecten te Den Haag. - Digitale situatietekening van de nieuwe bebouwing: -s-xx-xx.dwg ontvangen d.d. 28 maart 2011 van van Geurst & Schulze architecten te Den Haag. - Hoogtes omliggende bebouwing: http://maps.google.nl/ en http://www.bing.com/maps/. Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 4

Project Richterslaan te Nieuwegein betreft de vervanging van bestaande bebouwing door de nieuwbouw wat gelegen is in het gebied tussen de Ritsemalaan, de Mankeslaan, de Roland Holstlaan, de Mendes Da Costalaan en de Richterslaan. De bestaande bebouwing had een hoogte van circa 3 en 6 meter. De nieuwbouw bestaat uit 4 bouwlagen met een maximale hoogte van de dakrand van circa 12,8 meter. De bestaande bebouwing is gemodelleerd zonder eventuele uitbouwen aan de woningen, veranda s en schuurtjes of begroeiing. Daar waar de woning een schuine kap heeft is deze als een gehele bouwlaag gemodelleerd. Enkele woningen hebben een optopping op de woning. Het rijtje woningen waarin zich woningen met een optopping bevinden is gemodelleerd met op alle woningen een extra laag. Deze aanpassingen hebben verder geen effect op de uiteindelijke beoordeling. Voor de breedte- en lengtegraad van de geografische situatie van het bouwplan is uitgegaan van: - breedtegraad 52,00 ; - lengtegraad 5,08. 2.3 Software Voor de bepaling van de bezonningsperioden is gebruik gemaakt van het 3D-programma SketchUp (versie 7.1.6860). Met dit programma kan aan de hand van een grafische bepalingsmethode de bezonningsduur en eventuele achteruitgang worden bepaald. Tevens kan de bezonning in kaart worden gebracht aan de hand van de slagschaduw in het gebied rondom het bouwplan. Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 5

3 Onderzoeksresultaten 3.1 Grafische presentatie Voor een overzicht van de grafische onderzoeksresultaten wordt verwezen naar bijlage I. Hierin wordt voor 21 maart (de dag dat de zon op half staat, precies tussen 21 december en 21 juni), 21 juni (hoogste zonnestand) en 21 december (laagste zonnestand) de beschaduwing om de 2 uur grafisch weergegeven voor de situatie met de bestaande bebouwing en de nieuwbouw. In onderstaand figuur is ter informatie de slagschaduw weergegeven op 21 december 12:00 uur voor zowel de bestaande als de nieuwe situatie. Figuur 2 slagschaduw op 21 december 12:00 uur in de bestaande en nieuwe situatie. Uit de grafische onderzoeksresultaten in bijlage I wordt geconcludeerd dat zowel de bestaande als nieuwe situatie met name invloed heeft op de achtergevel van de Mankeslaan en de voorgevel van de Ritsemalaan (in de ochtendperiode). Tevens is er invloed op de voorgevels aan de Roland Holstlaan en de achtergevel van Mendes Da Costalaan (in de middagperiode). De bebouwing heeft geen invloed op de bezonning van de woningen aan de Richterslaan. De achteruitgang ten gevolge van de nieuwbouw op bovengenoemde gevels vindt plaats in de periode met de laagste zonnestand (winterperiode). Enkel de achtergevels van de woningen aan de Mendes Da Costalaan ondervinden ook een kleine achteruitgang op het moment dat de zon het hoogst staat (zomerperiode). 3.2 Lichte TNO-norm De toetsing aan de lichte TNO richtlijn heeft plaatsgevonden op de gevels van de woningen waarbij een afname van de mogelijke bezonningsduur is geconstateerd. De beoordeling is gebaseerd op een beoordeling op twee tijdstippen in de te toetsen periode van 19 februari tot 21 oktober namelijk op 19 oktober (laagste zonnestand in de te toetsen periode) en 21 juni (hoogste zonnestand). Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 6

Opgemerkt wordt dat de mogelijke bezonningsduur berekend is vanaf het moment dat op de gehele gevel zon valt tot aan het moment dat er op een deel van de gevel schaduw valt. In werkelijkheid zal de mogelijke bezonningsduur op een raam in de gevel meer bedragen. Bij de beoordeling is rekening gehouden met een afschermende werking van bebouwing op een grotere afstand van de woningen door de mogelijke bezonningsduur te berekenen bij een zonshoogte van ten minste 10 o boven de horizon. Dit resulteert in de onderstaande grenswaarden op de beschouwde data. Tabel 1 zonsopkomsten en tijden dat de zoninstraling meegerekend wordt in de bezonningsduur. zon op zon > 10 o boven de horizon zon < 10 o boven de horizon zon onder 19 februari 7:54 9:04 16:43 17:55 21 juni 4:27 5:44 19:39 20:56 Uit de beoordeling blijkt dat de achteruitgang van de mogelijke bezonning ten gevolge van de nieuwbouw beperkt blijft tot de achtergevel van de hoekwoning aan de Mankeslaan (nummer 1), de voorgevels aan de Ritsemalaan 30 tot en met 36, de voorgevels aan de Roland Holstlaan 2 tot en met 12 en 14 tot en met 24 en de achtergevel van de hoekwoning aan de Mendes Da Costalaan (nummer 82). In onderstaande tabel is de minimale bezonningsduur voor de gevel weergegeven. De grafische weergaven van de tijdstippen zijn weergegeven in bijlage II. Tabel 2 bezonningsduur op gevels met een afname in bezonning in bestaande en nieuwe situatie bestaande situatie nieuwe situatie afname straat huisnummer zon op schaduw op minimaal zon op schaduw op minimaal de gehele een deel van mogelijke de gehele een deel van mogelijke gevel de gevel bezonning gevel de gevel bezonning [hh:mm] [hh:mm] [hh:mm] [hh:mm] [hh:mm] [hh:mm] [hh:mm] 19 februari Mankeslaan (achtergevel) 1 10:08 16:53 6:45 10:32 16:53 6:21 0:24 Ritsemalaan (voorgevel) 30-36 9:24 14:02 4:38 11:11 14:02 2:51 1:47 Roland Holstlaan (voorgevel) 14-24 9:04 16:16 7:12 9:04 14:42 5:38 1:34 2-12 9:04 16:38 7:34 9:04 16:10 7:06 0:28 Mendes da Costalaan 82 14:02 15:43 1:41 14:02 14:53 0:51 (achtergevel) 15:35 16:18 0:43 1:34* 0:07 21 juni Mankeslaan (achtergevel) 1 9:18 19:00 9:42 9:48 19:00 9:12 0:30 * de totaal mogelijke bezonning is opgebouwd uit twee perioden waarin de zon in z n geheel op de gevel valt. Dit is het gevolg van één van de vleugels van de nieuwbouw die kort voor schaduwwerking op de achtergevel zorgt. Uit de bovenstaande tabel wordt het volgende geconcludeerd: Bijna alle gevels van de beschouwde woningen (met een achteruitgang in bezonning op 19 februari en 21 juni) voldoen in de nieuwe situatie met de nieuwbouw binnen de door de lichte TNO-norm voorgeschreven periode aan de minimale bezonningsduur van 2 uur per dag. Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 7

De achtergevel van de woning aan de Mendes Da Costalaan 82 voldoet niet aan de minimale bezonningsduur van 2 uur per dag (namelijk 1 uur 34 minuten). Echter in de bestaande situatie voldoet deze ook niet aan de richtlijn (1 uur 41 minuten). De achteruitgang betreft slechts 7 minuten. Tevens kan worden opgemerkt dat deze woning in totaal ruim meer dan de 2 uur per dag zoninstraling op de gevels heeft vanwege de onbelemmerde ligging aan de voorgevel ten opzichte van overige bebouwing. Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 8

4 Samenvatting en conclusie In opdracht van Mitros Ontwikkeling BV te Utrecht is een onderzoek uitgevoerd naar de bezonningsinvloed op de naastgelegen woningen van de nieuw te bouwen complex Richterslaan te Nieuwegein. Teneinde deze invloed te kunnen beoordelen zijn grafische weergaven gemaakt. Op basis van deze grafische weergaven is de bezonningsduur van de woningen met een achteruitgang in bezonningsduur getoetst aan de richtlijnen zoals beschreven in de lichte TNO-norm. Aanvullend op bovengenoemde richtlijn is om een evenwichtige beoordeling te kunnen doen de huidige en de toekomstige situatie met elkaar vergeleken en de eventuele afname in bezonningsuren bepaald. Uit het bezonningsonderzoek wordt het volgende geconcludeerd: In de ochtendperiode is de bebouwing, in zowel de bestaande als de nieuwe situatie, van invloed op de bezonningsduur op de achtergevel van de Mankeslaan en de voorgevel van de Ritsemalaan. In de middagperiode is de bebouwing van invloed op de bezonningsduur op de voorgevels aan de Roland Holstlaan en de achtergevel van Mendes Da Costalaan. De bebouwing heeft geen invloed op de bezonning van de woningen aan de Richterslaan. De achteruitgang ten gevolge van de nieuwbouw op bovengenoemde gevels vindt plaats in de periode met de laagste zonnestand (winterperiode). Enkel de achtergevel van de woningen aan de Mendes Da Costalaan ondervindt ook een kleine achteruitgang op het moment dat de zon het hoogst staat (21 juni). Alle gevels van de beschouwde woningen (met een achteruitgang in bezonning op 19 februari en 21 juni) voldoen in de nieuwe situatie met de nieuwbouw binnen de door de lichte TNO-norm voorgeschreven periode aan de minimale bezonningsduur van 2 uur per dag. Ook de woning aan de Mendes Da Costalaan 82 heeft in totaal ruim meer dan de 2 uur per dag zoninstraling op de gevels vanwege de onbelemmerde ligging aan de voorgevel ten opzichte van overige bebouwing. Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV De heer ir. A. Baan Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 5 mei 2011 Bladzijde 9

Bijlage I Grafische weergaven bezonning op 21 maart, 21 juni en 21 december Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 05-05-2011

bestaande situatie nieuwe situatie Figuur 1: beschaduwing 21 maart 8:00 uur

bestaande situatie nieuwe situatie Figuur 6: beschaduwing 21 juni 6:00 uur

bestaande situatie nieuwe situatie Figuur 14: beschaduwing 21 december 8:00 uur

Bijlage II Grafische weergaven bezonning op gevels met afname in bezonning Project "Richterslaan" te Nieuwegein. 20100392-24 Bezonningsonderzoek. 05-05-2011

bestaande situatie - 19 februari 10:08 bestaande situatie - 19 februari 16:53 Figuur 1: beschaduwing 19 februari Mankeslaan 1

nieuwe situatie - 19 februari 10:32 nieuwe situatie - 19 februari 16:53 Figuur 2: beschaduwing 19 februari Mankeslaan 1

bestaande situatie - 21 juni 09:18 bestaande situatie - 21 juni 19:00 Figuur 3: beschaduwing 21 juni Mankeslaan 1

nieuwe situatie - 21 juni 09:48 nieuwe situatie - 21 juni 19:00 Figuur 4: beschaduwing 21 juni Mankeslaan 1

bestaande situatie - 19 februari 09:24 bestaande situatie - 19 februari 14:02 Figuur 5: beschaduwing 19 februari Ritsemalaan 30-36

nieuwe situatie - 19 februari 11:11 nieuwe situatie - 19 februari 14:02 Figuur 6: beschaduwing 19 februari Ritsemalaan 30-36

bestaande situatie - 19 februari 09:04 bestaande situatie - 19 februari 16:16 Figuur 7: beschaduwing 19 februari Roland Holstlaan 2-24

bestaande situatie - 19 februari 16:38 Figuur 8: beschaduwing 19 februari Roland Holstlaan 2-24

nieuwe situatie - 19 februari 09:04 nieuwe situatie - 19 februari 14:42 Figuur 9: beschaduwing 19 februari Roland Holstlaan 2-24

nieuwe situatie - 19 februari 16:10 Figuur 10: beschaduwing 19 februari Roland Holstlaan 2-24

bestaande situatie - 19 februari 14:02 bestaande situatie - 19 februari 15:43 Figuur 11: beschaduwing 19 februari Mendes Da Costalaan 1

nieuwe situatie - 19 februari 14:02 nieuwe situatie - 19 februari 14:53 Figuur 12: beschaduwing 19 februari Mendes Da Costalaan 1

nieuwe situatie - 19 februari 15:35 nieuwe situatie - 19 februari 16:18 Figuur 13: beschaduwing 19 februari Mendes Da Costalaan 1