Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn November 2011
Colofon Uitgave I&O Research BV Stationsplein 11 Postbus 563, 7500 AN Enschede tel. (053) 4825000 Datum November 2011 Opdrachtgever Gemeente Borger-Odoorn Hoofdstraat 50 7875 AD Exloo Tel. 14 0591 Auteurs Drs. Gerben Huijgen Ing. Ilse Pluimers Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Inhoud blz. Inleiding 1 1. Bevolking 2 2. Economie 18 3. Grondgebruik 23 4. Inkomen 27 5. Onderwijs 32 6. Veiligheid 36 7. Verkeer en vervoer 41 8. Welzijn 44 9. Wonen 47 10. Algemeen 55
Inleiding Inleiding Voor u ligt het statistisch jaarboek van de gemeente Borger-Odoorn 2011. Op basis van gegevens van de verschillende afdelingen van de gemeente zijn tabellen en grafieken samengesteld over de gemeentelijke beleidsonderwerpen. Waar mogelijk is deze informatie aangevuld met informatie uit overige bronnen zoals CBS en UWV WERKbedrijf en zijn de gegevens uitgesplitst naar de kernen en is een ontwikkeling in de tijd weergegeven. 1
Bevolking 1. Bevolking In het hoofdstuk Bevolking wordt aan de hand van tabellen en grafieken inzicht gegeven in de verschillende bevolkingscijfers van de gemeente Borger-Odoorn. Zo komen onder andere de ontwikkeling van de totale bevolking en de bevolking naar kern ter sprake, de bevolking naar leeftijd en geslacht, het aantal inwoners per km² en migratiecijfers. Het aantal inwoners van de gemeente Borger-Odoorn bedraagt in 2011 25.935. Dit is een daling van 1,4 procent ten opzichte van 2007 toen het totaal 26.297 bedroeg. Jaarlijks daalt de bevolking licht. Er is dan ook sprake van een structurele krimp binnen de gemeente Borger-Odoorn. Van de 25.935 inwoners in de gemeente zijn er iets meer vrouwen dan mannen. De grootste groepen in de gemeente zijn inwoners tot 24 jaar (27 procent) en inwoners tussen 40 en 54 jaar (25 procent). Verder laten de tabellen zien dat het percentage van deze groepen op het veen hoger is dan in de kernen op het zand, terwijl het percentage inwoners vanaf 55 jaar op het zand hoger is. Met name de kernen Borger, Odoorn en Exloo hebben een relatief hoog aandeel ouderen (65 jaar en ouder). In deze kernen ligt de gemiddelde huishoudengrootte dan ook lager dan het gemiddelde van 2,4 personen per huishouden in de gemeente. Per km² wonen er in de gemeente Borger gemiddeld 95 mensen. Net als in voorgaande jaren ligt dit gemiddelde in Borger en Nieuw-Buinen fors hoger. In Nieuw-Buinen is dit gemiddelde het hoogst met 223 inwoners per km². Tot slot zijn er nog gegevens over de migratie binnen de gemeente Borger-Odoorn. Hierbij is gekeken naar de binnenverhuizers, vestigers en vertrekkers. In 2010 was het totale aantal binnenverhuizers 424, het aantal vestigers 689 en het aantal vertrekkers 852. De meeste binnenverhuizingen vinden plaats binnen dezelfde kern. Net als in voorgaande jaren komen de meeste vestigers uit Emmen en Stadskanaal. De meeste vertrekkers vestigen zich in deze twee gemeenten en Groningen. In totaal hebben 32 buitenlanders zich in 2010 binnen de gemeente gevestigd. Zij kiezen vooral voor Borger als woonplaats. Tabel 1.1 Bevolkingsontwikkeling per dorp, 2007-2011. kern 2007 2008 2009 2010 2011 2011 index 07=100 Borger 4.882 4.816 4.800 4.784 4.712 96,5 Bronneger 106 108 109 111 112 105,7 Bronnegerveen 89 88 83 84 83 93,3 Buinen 813 830 828 845 847 104,2 Buinerveen 431 430 436 430 429 99,5 Drouwen 500 517 491 501 491 98,2 Drouwenermond 547 566 554 559 543 99,3 Drouwenerveen 255 249 253 260 267 104,7 Ees 363 367 377 363 356 98,1 Eesergroen 157 154 155 156 161 102,5 Eeserveen 159 160 156 154 153 96,2 Ellertshaar 33 32 32 32 33 100,0 Exloërveen 103 106 104 103 95 92,2 2
Bevolking vervolg tabel 1.1 kern 2007 2008 2009 2010 2011 2011 index 07=100 Nieuw-Buinen 5.107 5.030 5.048 5.046 5.052 98,9 Odoorn 1.856 1.882 1.883 1.851 1.854 99,9 Odoornerveen 436 446 449 432 430 98,6 Valthe 1.270 1.261 1.258 1.250 1.263 99,4 Valthermond 3.488 3.511 3.509 3.517 3.481 99,8 Westdorp 135 139 131 134 133 98,5 Zandberg 52 53 51 52 50 96,2 1e Exloërmond 390 388 390 394 395 101,3 2e Exloërmond 2.427 2.428 2.446 2.442 2.436 100,4 2e Valthermond 118 122 127 124 122 103,4 totaal 26.297 26.200 26.150 26.065 25.935 98,6 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research 3
Bevolking Tabel 1.2 Bevolking naar leeftijd en geslacht per kern, 2011. kern totaal taal 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 4 9 14 19 24 29 34 39 44 49 54 59 64 69 74 79 84 89 94 99 104 105+ Exloo Odoorn Valthe Klijndijk Odoornerveen Eeserveen Exloërveen M 811 23 37 71 46 26 12 13 30 63 83 63 59 72 74 61 46 24 8 0 0 0 0 V 841 21 40 55 49 13 11 20 45 73 75 51 62 84 77 70 43 31 14 6 1 0 0 T 1.652 44 77 126 95 39 23 33 75 136 158 114 121 156 151 131 89 55 22 6 1 0 0 M 878 40 55 41 35 47 28 30 51 56 66 72 60 86 63 42 40 29 26 9 2 0 0 V 976 46 41 52 37 34 27 30 47 62 65 66 83 91 62 46 66 52 40 26 2 1 0 T 1.854 86 96 93 72 81 55 60 98 118 131 138 143 177 125 88 106 81 66 35 4 1 0 M 631 27 26 34 43 24 20 21 31 46 61 65 60 59 50 32 21 9 0 1 1 0 0 V 632 27 37 40 50 13 17 21 34 59 61 57 49 68 42 23 21 8 4 1 0 0 0 T 1.263 54 63 74 93 37 37 42 65 105 122 122 109 127 92 55 42 17 4 2 1 0 0 M 415 21 34 26 27 25 14 13 23 34 28 39 40 37 24 15 9 3 3 0 0 0 0 V 370 8 18 16 22 17 14 14 23 32 33 39 37 29 23 18 14 8 4 1 0 0 0 T 785 29 52 42 49 42 28 27 46 66 61 78 77 66 47 33 23 11 7 1 0 0 0 M 216 7 8 18 13 10 4 2 11 19 23 30 15 23 11 8 10 3 1 0 0 0 0 V 214 11 12 21 14 7 7 8 8 26 24 16 15 16 10 6 9 3 0 0 1 0 0 T 430 18 20 39 27 17 11 10 19 45 47 46 30 39 21 14 19 6 1 0 1 0 0 M 79 2 2 5 7 4 0 2 2 8 8 4 4 6 9 11 3 0 2 0 0 0 0 V 74 3 5 2 1 5 3 0 6 8 6 3 4 12 7 6 2 1 0 0 0 0 0 T 153 5 7 7 8 9 3 2 8 16 14 7 8 18 16 17 5 1 2 0 0 0 0 M 49 3 1 1 5 2 1 1 2 4 2 9 8 4 1 2 2 1 0 0 0 0 0 V 46 1 1 4 4 2 1 1 1 4 7 8 2 7 1 0 1 0 1 0 0 0 0 T 95 4 2 5 9 4 2 2 3 8 9 17 10 11 2 2 3 1 1 0 0 0 0 4
Bevolking kern totaal 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 4 9 14 19 24 29 34 39 44 49 54 59 64 69 74 79 84 89 94 99 104 105+ 1e Exloërmond 2e Exloërmond Valthermond 2e Valthermond Zandberg Bronneger Bronnegerveen Buinen M 209 10 12 24 15 9 6 13 8 13 19 15 23 17 7 11 4 0 2 1 0 0 0 V 186 7 8 21 13 3 10 7 14 17 16 18 13 18 10 4 5 1 1 0 0 0 0 T 395 17 20 45 28 12 16 20 22 30 35 33 36 35 17 15 9 1 3 1 0 0 0 M 1.246 78 86 67 75 60 65 67 92 93 83 109 90 108 82 47 25 12 6 1 0 0 0 V 1.190 69 61 71 70 54 53 61 90 98 96 102 91 97 68 43 34 19 10 3 0 0 0 T 2.436 147 147 138 145 114 118 128 182 191 179 211 181 205 150 90 59 31 16 4 0 0 0 M 1.768 87 96 117 129 75 81 89 116 140 155 163 131 143 98 63 44 31 9 1 0 0 0 V 1.713 89 83 124 110 78 74 94 111 142 165 146 120 135 79 58 55 27 17 4 2 0 0 T 3.481 176 179 241 239 153 155 183 227 282 320 309 251 278 177 121 99 58 26 5 2 0 0 M 67 3 2 9 2 2 3 5 1 8 6 9 7 3 6 0 1 0 0 0 0 0 0 V 55 3 3 4 2 0 2 3 1 9 4 5 5 3 5 2 2 1 0 1 0 0 0 T 122 6 5 13 4 2 5 8 2 17 10 14 12 6 11 2 3 1 0 1 0 0 0 M 23 0 1 1 1 2 0 0 2 2 1 1 1 5 2 3 0 0 1 0 0 0 0 V 27 0 1 2 1 1 0 2 2 2 1 2 3 5 2 1 2 0 0 0 0 0 0 T 50 0 2 3 2 3 0 2 4 4 2 3 4 10 4 4 2 0 1 0 0 0 0 M 58 2 4 6 2 1 0 1 1 5 5 5 6 6 7 1 5 0 1 0 0 0 0 V 54 2 1 3 7 0 0 1 3 5 4 5 4 9 2 4 1 1 1 1 0 0 0 T 112 4 5 9 9 1 0 2 4 10 9 10 10 15 9 5 6 1 2 1 0 0 0 M 43 4 1 0 3 2 2 0 3 2 3 4 7 5 4 1 1 1 0 0 0 0 0 V 40 2 1 1 3 2 1 0 3 4 2 4 7 6 2 0 1 0 1 0 0 0 0 T 83 6 2 45 6 4 3 0 6 6 5 8 14 11 6 1 2 1 1 0 0 0 0 M 454 25 22 45 37 20 16 19 26 37 46 33 41 32 28 8 13 3 3 0 0 0 0 V 393 10 23 34 25 12 16 19 16 45 37 40 39 23 17 11 14 7 4 1 0 0 0 T 847 35 45 79 62 32 32 38 42 82 83 73 80 55 45 19 27 10 7 1 0 0 0 5
Bevolking kern totaal 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 4 9 14 19 24 29 34 39 44 49 54 59 64 69 74 79 84 89 94 99 104 105+ Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Ees Eesergroen Ellertshaar Nieuw-Buinen M 217 11 18 14 22 6 7 7 8 20 26 11 14 19 19 6 5 2 2 0 0 0 0 V 212 12 12 22 14 5 5 8 16 23 16 13 18 23 11 5 7 1 1 0 0 0 0 T 429 23 30 36 36 11 12 15 24 43 42 24 32 42 30 11 12 3 3 0 0 0 0 M 245 6 12 14 12 10 9 4 13 26 15 25 33 24 16 11 7 5 2 1 0 0 0 V 246 11 17 15 8 11 3 2 20 16 22 28 29 23 20 9 4 3 3 2 0 0 0 T 491 17 29 29 20 21 12 6 33 42 37 53 62 47 36 20 11 8 5 3 0 0 0 M 286 11 20 26 20 6 7 5 23 27 27 19 21 28 20 17 5 3 1 0 0 0 0 V 257 9 14 20 16 6 3 12 13 30 25 21 21 22 25 9 7 2 2 0 0 0 0 T 543 20 34 46 36 12 10 17 36 57 52 40 42 50 45 26 12 5 3 0 0 0 0 M 141 11 10 8 10 5 4 3 12 14 13 9 12 15 9 1 3 1 0 1 0 0 0 V 126 8 5 11 5 4 5 7 13 7 12 11 12 11 6 1 3 3 2 0 0 0 0 T 267 19 15 19 15 9 9 10 25 21 25 20 24 26 15 2 6 4 2 1 0 0 0 M 180 7 6 5 22 6 1 2 7 13 21 21 17 11 16 12 9 3 1 0 0 0 0 V 176 5 5 19 12 4 5 8 7 18 21 8 17 13 21 6 5 2 0 0 0 0 0 T 356 12 11 24 34 10 6 10 14 31 42 29 34 24 37 18 14 5 1 0 0 0 0 M 82 2 3 3 8 2 3 1 6 3 6 13 13 8 5 4 0 1 1 0 0 0 0 V 79 4 6 3 6 3 2 4 2 3 6 14 12 5 6 1 0 2 0 0 0 0 0 T 161 6 9 6 14 5 5 5 8 6 12 27 25 13 11 5 0 3 1 0 0 0 0 M 19 0 0 2 3 1 1 0 1 3 2 2 1 2 0 1 0 0 0 0 0 0 0 V 14 0 2 1 1 0 1 0 0 2 2 3 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 T 33 0 2 3 4 1 2 0 1 5 4 5 2 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 M 2.509 130 151 181 180 135 129 128 171 213 198 207 166 185 121 83 73 39 16 3 0 0 0 V 2.543 139 152 162 156 142 119 115 180 218 222 189 180 178 105 105 68 68 28 15 2 0 0 T 5.052 269 303 343 336 277 248 243 351 431 420 396 346 363 226 188 141 107 44 18 2 0 0 6
Bevolking kern totaal 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 4 9 14 19 24 29 34 39 44 49 54 59 64 69 74 79 84 89 94 99 104 105+ Westdorp Borger M 71 2 5 3 2 5 3 1 6 3 6 4 8 7 9 3 1 2 1 0 0 0 0 V 62 2 5 1 3 0 2 1 5 4 7 6 6 9 1 4 2 1 2 0 1 0 0 T 133 4 10 4 5 5 5 2 11 7 13 10 14 16 10 7 3 3 3 0 1 0 0 M 2.247 92 121 149 129 70 84 96 114 161 157 156 147 208 198 122 100 79 40 22 1 1 0 V 2.465 87 125 132 125 68 80 92 135 171 163 165 171 234 171 167 129 104 95 39 9 3 0 T 4.712 179 246 281 254 138 164 188 249 332 320 321 318 442 369 289 229 183 135 61 10 4 0 Totaal ZAND M 6.193 249 328 405 374 243 191 203 313 460 505 503 490 563 501 326 254 158 89 33 4 1 0 V 6.409 226 326 375 347 181 181 214 345 500 503 487 517 605 452 366 303 220 167 77 13 4 0 T 12.602 475 654 780 721 424 372 417 658 960 1.008 990 1.007 1.168 953 692 557 378 256 110 17 5 0 Totaal VEEN M 6.751 355 405 465 474 312 309 320 447 553 555 585 494 550 378 239 173 93 37 7 0 0 0 V 6.582 350 352 461 407 303 280 316 450 578 589 533 484 516 322 233 192 125 63 23 5 0 0 T 13.333 705 757 926 881 615 589 636 897 1.131 1.144 1.118 978 1.066 700 472 365 218 100 30 5 0 0 M 12.944 604 733 870 848 555 500 523 760 1.013 1.060 1.088 984 1.113 879 565 427 251 126 40 4 1 0 Totaal V 12.991 576 678 836 754 484 461 530 795 1.078 1.092 1.020 1.001 1.121 774 599 495 345 230 100 18 4 0 T 25.935 1.180 1.411 1.706 1.602 1.039 961 1.053 1.555 2.091 2.152 2.108 1.985 2.234 1.653 1.164 922 596 356 140 22 5 0 Bron: gemeente Borger-Odoorn 7
Bevolking Tabel 1.3 Specifieke leeftijdsopbouw kernen met stedelijke vernieuwingsopgave, 2011. kern Borger 0 perc. 25 perc. 40 perc. 55 perc. 65 perc. 75+ perc. totaal perc. 24 39 54 64 74 kern 561 23,3% 294 12,8% 474 20,6% 355 16,1% 320 14,0% 243 13,2% 2.247 100,0% zand 537 8,7% 307 4,8% 499 7,7% 405 6,0% 338 5,2% 379 4,9% 2.465 37,4% gemeente 1.098 4,2% 601 2,3% 973 3,8% 760 2,9% 658 2,5% 622 2,4% 4.712 18,2% Nieuw-Buinen kern 777 30,2% 428 16,7% 618 24,7% 351 14,0% 204 8,2% 131 6,2% 2.509 100,0% veen 751 11,5% 414 6,3% 629 9,4% 358 5,3% 210 3,1% 181 2,3% 2.543 37,9% gemeente 1.528 5,9% 842 3,2% 1.247 4,8% 709 2,7% 414 1,6% 312 1,2% 5.052 19,5% Valthermond kern 504 28,4% 286 16,2% 458 26,2% 274 15,2% 161 8,6% 85 5,5% 1.768 100,0% veen 484 7,4% 279 4,2% 453 6,8% 255 4,0% 137 2,2% 105 1,4% 1.713 26,1% gemeente 988 3,8% 565 2,2% 911 3,5% 529 2,0% 298 1,1% 190 0,7% 3.481 13,4% 2e Exloërmond kern 366 28,4% 224 17,6% 285 23,9% 198 15,8% 129 9,9% 44 4,5% 1.246 100,0% veen 325 5,2% 204 3,2% 296 4,4% 188 2,9% 111 1,8% 66 0,8% 1.190 18,3% gemeente 691 2,7% 428 1,7% 581 2,2% 386 1,5% 240 0,9% 110 0,4% 2.436 9,4% Totaal 4x 2.208 1.232 1.835 1.178 814 503 7.770 2.097 1.204 1.877 1.206 796 731 7.911 gemeente 4.305 16,6% 2.436 9,4% 3.712 14,3% 2.384 9,2% 1.610 6,2% 1.234 4,8% 15.681 60,5% 8
Bevolking Specifieke leeftijdsopbouw kern 0 perc. 25 perc. 40 perc. 55 perc. 65 24 39 54 64 74 perc. 75+ perc. totaal perc. Totaal ZAND 1.599 707 1.468 1.053 827 539 6.193 zand 1.455 24,2% 740 11,5% 1.490 23,5% 1.122 17,3% 818 13,1% 784 10,5% 6.409 100,0% gemeente 3.054 11,8% 1.447 5,6% 2.958 11,4% 2.175 8,4% 1.645 6,3% 1.323 5,1% 12.602 48,6% Totaal VEEN 2.011 veen 1.873 29,1% 1.046 15,9% 1.700 25,4% 1.000 15,3% 555 8,8% 408 5,4% 6.582 100,0% gemeente 3.884 15,0% 2.122 8,2% 3.393 13,1% 2.044 7,9% 1.172 4,5% 718 2,8% 13.333 51,4% 3.610 1.783 3.161 2.097 1.444 849 12.944 Totaal 3.328 1.786 3.190 2.122 1.373 1.192 12.991 gemeente 6.938 26,8% 3.569 13,8% 6.351 24,5% 4.219 16,3% 2.817 10,9% 2.041 7,9% 25.935 100,0% Bron: gemeente Borger-Odoorn 9
Bevolking Grafiek 1.1 Bevolking naar leeftijdsgroepen, 2010. Wijk 00 Borger 15 8 20 30 26 Wijk 01 Buinen 19 11 24 34 13 Wijk 02 Bronneger 17 7 14 41 21 Wijk 03 Drouwen 16 10 18 40 15 Wijk 04 Bronnegerveen 10 12 19 49 11 Wijk 05 Drouwenerveen 18 9 25 36 11 Wijk 06 Drouwenermond 19 10 24 33 14 Wijk 07 Nieuw-Buinen 18 12 26 30 14 Wijk 08 Buinerveen 22 9 24 33 12 Wijk 09 Ees 14 10 18 38 20 Wijk 10 Odoorn 15 8 19 31 27 Wijk 11 Exloo 16 7 18 32 27 Wijk 12 Valthe 15 12 20 37 15 Wijk 13 Klijndijk 17 11 22 35 16 Wijk 14 Odoornerveen 18 12 21 36 13 Wijk 15 Tweede Exloërmond 17 11 25 33 14 Wijk 16 Valthermond 18 11 25 33 14 0% 25% 50% 75% 100% 0 tot 15 jaar 15 tot 25 jaar 25 tot 45 jaar 45 tot 65 jaar 65 jaar en ouder Bron: CBS, bewerking I&O Research 10
Bevolking Grafiek 1.2 Bevolking naar leeftijd en geslacht, 2007-2011. leeftijd 95-99 90-94 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 2000 1500 1000 500 0 0 500 1000 1500 2000 aantal Mannen 2011 Vrouwen 2011 Mannen 2007 Vrouwen 2007 Bron: CBS, bewerking I&O Research 11
Bevolking Tabel 1.4 Aantal inwoners per km 2, 2006-2010. perioden 2006 2007 2008 2009 2010 Wijk 00 Borger 213 211 209 208 208 Wijk 01 Buinen 57 56 57 57 58 Wijk 02 Bronneger 38 37 38 38 39 Wijk 03 Drouwen 36 35 37 35 35 Wijk 04 Bronnegerveen 13 13 13 12 12 Wijk 05 Drouwenerveen 82 80 79 80 82 Wijk 06 Drouwenermond 41 41 42 41 42 Wijk 07 Nieuw-Buinen 225 226 222 223 223 Wijk 08 Buinerveen 57 58 58 58 56 Wijk 09 Ees 33 33 33 34 33 Wijk 10 Odoorn 111 111 112 112 110 Wijk 11 Exloo 95 95 93 91 89 Wijk 12 Valthe 122 123 122 122 121 Wijk 13 Klijndijk 115 116 113 113 111 Wijk 14 Odoornerveen 32 32 33 34 33 Wijk 15 Tweede Exloërmond 70 71 71 71 71 Wijk 16 Valthermond 93 93 94 94 94 totaal 96 96 95 95 95 Bron: CBS, bewerking I&O Research 12
Bevolking Tabel 1.5 Huishoudens per wijk, 2010. huishoudens totaal 1-persoonshuishoudens % huishoudens zonder kinderen % huishoudens met kinderen % gemiddelde huishoudengrootte Wijk 00 Borger 2.220 30 40 30 2,2 Wijk 01 Buinen 330 19 38 44 2,6 Wijk 02 Bronneger 45 22 44 33 2,5 Wijk 03 Drouwen 195 17 43 41 2,5 Wijk 04 Bronnegerveen 35 17 44 39 2,3 Wijk 05 Drouwenerveen 100 16 39 44 2,6 Wijk 06 Drouwenermond 225 22 39 39 2,5 Wijk 07 Nieuw-Buinen 2.100 27 33 40 2,4 Wijk 08 Buinerveen 160 15 44 40 2,6 Wijk 09 Ees 270 19 47 35 2,4 Wijk 10 Odoorn 790 27 41 32 2,3 Wijk 11 Exloo 730 25 46 29 2,3 Wijk 12 Valthe 495 16 44 39 2,5 Wijk 13 Klijndijk 335 23 39 38 2,4 Wijk 14 Odoornerveen 150 14 43 43 2,6 Wijk 15 Tweede Exloërmond 1.195 22 38 40 2,4 Wijk 16 Valthermond 1.515 23 37 41 2,4 totaal 10.895 25 39 37 2,4 Bron: CBS, bewerking I&O Research 13
Bevolking Tabel 1.6 Migratie 2010, binnenverhuizingen. Totaal van: naar: Borger Bronneger/-veen Buinen Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Ees Eesergroen Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 2e Exloërmond Exloërveen Exloo Klijndijk Nieuw-Buinen Odoorn Odoornerveen Valthe Valthermond/ Zandberg Westdorp Borger 100 1 1 2 2 11 4 1 1 Bronneger/-veen 1 Buinen 7 8 1 1 Buinerveen 1 Drouwen 1 1 Drouwenermond 1 1 2 Drouwenerveen 1 Ees 3 1 1 1 Eesergroen Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 1 2 2e Exloërmond 2 18 1 1 2 1 5 Exloërveen 1 1 Exloo 2 1 2 9 1 4 2 1 Klijndijk 1 2 3 1 Nieuw-Buinen 9 1 1 1 1 70 1 1 Odoorn 1 1 1 27 1 1 Odoornerveen 1 1 1 1 1 1 Valthe 2 1 3 11 Valthermond/Zandberg 4 5 1 1 3 3 45 Westdorp 1 1 1 Bron: gemeente Borger-Odoorn 14
Bevolking Tabel 1.7 Migratie 2010, vestigers. Totaal van: naar: Borger Bronneger/-veen Buinen Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Ees Eesergroen Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 2e Exloërmond Exloërveen Exloo Klijndijk Nieuw-Buinen Odoorn Odoornerveen Valthe Valthermond/ Zandberg Westdorp Emmen 15 1 1 1 1 1 12 1 5 4 11 22 10 18 1 Stadskanaal 14 2 2 6 1 1 5 3 1 67 1 1 13 Aa en Hunze 14 3 3 2 1 3 1 9 1 Assen 6 1 2 1 2 1 2 2 1 1 Coevorden 4 2 1 2 2 2 2 3 2 3 4 De Wolden 1 Hoogeveen 1 1 Meppel 1 Midden-Drenthe 2 1 1 2 1 1 1 Noordenveld 1 1 1 2 1 Tynaarlo 1 1 1 1 2 6 Westerveld 1 1 Groningen 12 2 1 2 1 2 2 3 3 1 8 7 1 4 6 Groningen 9 3 2 3 1 1 5 1 5 17 7 2 1 11 Friesland 6 2 1 1 6 2 2 2 Overijssel 3 2 1 1 1 2 3 1 7 2 1 Flevoland 4 1 1 1 2 Gelderland 7 3 1 2 1 1 1 1 3 2 2 4 2 Utrecht 5 1 1 1 1 3 1 1 1 2 1 Noord-Holland 5 1 1 1 3 5 2 1 4 1 Zuid-Holland 10 3 2 1 1 1 2 1 1 1 5 1 6 6 4 4 Zeeland 1 1 1 1 Noord-Brabant 4 2 1 6 1 2 Limburg 1 Buitenland 10 1 2 1 1 1 3 1 6 2 4 Bron: gemeente Borger-Odoorn 15
Bevolking Tabel 1.8 Migratie 2010, vertrekkers. Totaal van: naar: Emmen Stadskanaal Aa en Hunze Assen Coevorden De Wolden Hoogeveen Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Tynaarlo Westerveld Groningen Groningen Friesland Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Buitenland Borger 22 12 16 9 6 5 2 7 1 3 28 13 5 10 4 7 7 5 4 5 6 Bronneger/-veen 1 1 1 Buinen 3 4 2 1 1 4 1 2 1 1 1 3 Buinerveen 1 1 3 2 1 1 3 1 Drouwen 1 9 2 5 1 1 1 2 Drouwenermond 1 7 2 2 1 2 2 1 1 Drouwenerveen 2 1 1 1 1 1 Ees 1 1 2 1 3 2 1 3 Eesergroen 3 1 2 1 Eeserveen 2 1 Ellertshaar 1 1 1e Exloërmond 3 3 1 1 1 3 2e Exloërmond 18 14 1 2 1 8 3 2 3 1 1 5 1 Exloërveen 2 1 3 1 2 Exloo 6 2 5 4 3 1 1 1 4 4 1 2 Klijndijk 4 1 3 6 1 1 2 1 Nieuw-Buinen 44 51 6 4 3 1 1 3 25 21 11 4 4 1 1 2 1 12 Odoorn 21 2 1 2 4 1 8 3 6 2 4 1 1 4 3 7 Odoornerveen 4 1 1 3 6 1 1 Valthe 13 2 1 3 1 13 1 3 3 1 3 1 1 Valthermond/ Zandberg 30 21 3 3 2 1 7 11 5 1 2 1 4 2 1 4 Westdorp 1 Bron: gemeente Borger-Odoorn 16
Bevolking Tabel 1.9 Geboorte- en sterftecijfers 2010. Sterfte Geboorte 0-24 jr 25-39 jr 40-54 jr 55-64 jr 65-74 jr 75 jr e/o Totaal Kern M V M V M V M V M V M V M V M V Borger 1 2 3 2 4 6 24 32 32 42 12 11 Bronneger 0 Buinen 2 3 5 0 6 2 Drouwen 1 2 1 2 4 2 1 1 Ees 1 1 1 1 1 1 Eesergroen 1 1 2 0 1 Eeserveen 2 1 2 1 1 Ellertshaar 0 Exloo 1 1 3 4 3 9 3 3 8 Klijndijk 1 2 3 2 6 2 3 2 Odoorn 1 5 2 11 20 17 22 7 9 Odoornerveen 1 1 0 2 Valthe 2 1 1 1 2 6 1 4 5 Westdorp 1 1 1 Zandberg 0 0 Totaal zand 0 0 0 0 5 4 7 4 22 9 51 58 85 75 39 42 Sterfte Geboorte 0-24 jr 25-39 jr 40-54 jr 55-64 jr 65-74 jr 75 jr e/o Totaal Kern M V M V M V M V M V M V M V M V 1e Exloërmond 0 0 3 2 2e Exloërmond 1 1 3 1 6 5 10 7 16 13 2e Valthermond 0 0 Bronnegerveen 1 1 0 1 Buinerveen 2 1 2 1 2 Drouwenermond 1 1 0 2 Drouwenerveen 1 1 1 1 3 Exloërveen 0 0 1 1 Nieuw-Buinen 1 2 1 1 3 1 6 4 17 11 29 18 29 25 Valthermond 1 1 1 2 2 4 5 5 8 13 16 12 15 Totaal veen 1 1 3 0 2 2 6 5 17 11 28 24 57 43 61 64 Totaal gemeente 1 1 3 0 7 6 13 9 39 20 79 82 142 118 100 106 Bron: gemeente Borger-Odoorn 17
Economie 2. Economie De belangrijkste informatie over de economie van Borger-Odoorn is in dit hoofdstuk weergegeven. Het gaat dan om de werkgelegenheid, de ontwikkeling van de beroepsbevolking, een inzicht in de toeristische sector en het aantal werkzoekenden. Het aantal bedrijven in de sectoren nutsbedrijven, informatie & communicatie, onderwijs, zorg en de overige diensten is tussen 2007 en 2010 ieder jaar in aantal toegenomen. De totale beroepsbevolking is de laatste jaren stabiel in de gemeente, na een daling in de periode 1996-2000. Ruim een kwart van alle mensen in de gemeente Borger-Odoorn werkt in de sector overige commerciële dienstverlening. 20 Procent van de mensen werkt in de industrie. De toeristische sector wordt steeds belangrijker voor Borger-Odoorn. Het aantal banen van 12 uur of meer is in deze sector is tussen 2006 en 2010 met 26% toegenomen. Het aantal toeristische overnachtingen in de gemeente groeit gestaag. Met name het aantal overnachtingen in recreatiewoningen is sinds 2006 sterk toegenomen. Het aantal Niet-werkende Werkzoekenden is, na een stijging sinds oktober 2010, weer afgenomen tot 732. Deze trend is gelijk aan die van de provincie Drenthe. Het aantal ingediende vacatures is in het eerste half jaar iets lager dan in 2010. Grafiek 2.1 Absolute bedrijvigheidontwikkeling gemeente Borger-Odoorn 2007-2010. Landbouw/Visserij Industrie Nutsbedrijven Bouw Handel Vervoer en opslag Horeca 2007-2008 2008-2009 2009-2010 Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke diensten Overheid Onderwijs Zorg Overige diensten -250-200 -150-100 -50 0 50 100 150 200 Bron: LISA, bewerking I&O Research 18
Economie Grafiek 2.2 Ontwikkeling (beroeps)bevolking, werkzame beroepsbevolking, 96/ 98 08/ 10. 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 96/'98 97/'99 98/'00 99/'01 00/'02 01/'03 02/'04 03/'05 04/'06 05/'07 06/'08 07/'09 08/'10 Totale bevolking (15-64 jaar) Totale beroepsbevolking Totale werkzame beroepsbevolking Bron: CBS, bewerking I&O Research 19
Economie Tabel 2.1 Werkzame personen naar sector (%), 2008. Totaal (%) Landbouw Industrie Handel Overige commerciële dienstverlening Onderwijs Gezondheidszorg Overige niet-commerciële dienstverlening Onbekende sector Wijk 00 Borger 71 3 14 13 31 5 17 14 3 Wijk 01 Buinen 78 3 19 13 25 3 21 13 3 Wijk 02 Bronneger 67 16 16 x x x x 18 4 Wijk 03 Drouwen 74 4 15 12 31 3 18 13 3 Wijk 04 Bronnegerveen 74 x x x x x 20 x - Wijk 05 Drouwenerveen 75 13 20 5 23 5 19 10 5 Wijk 06 Drouwenermond 72 5 25 23 17 3 16 8 2 Wijk 07 Nieuw-Buinen 71 2 24 15 26 4 16 9 3 Wijk 08 Buinerveen 70 x x 11 32 2 17 12 4 Wijk 09 Ees 72 11 13 11 28 3 17 13 3 Wijk 10 Odoorn 75 2 14 12 33 7 16 14 3 Wijk 11 Exloo 71 5 15 16 30 4 14 14 3 Wijk 12 Valthe 73 3 20 14 27 7 15 13 3 Wijk 13 Klijndijk 77 3 18 15 24 6 17 15 2 Wijk 14 Odoornerveen 73 19 14 13 23 6 17 7 1 Wijk 15 Tweede Exloërmond 70 6 26 13 26 2 15 8 4 Wijk 16 Valthermond 68 4 26 14 28 3 13 9 3 totaal 71 4 20 14 28 4 16 11 3 Bron: CBS, bewerking I&O Research x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Werkzame personen Personen van 15 tot en met 64 jaar met inkomsten uit arbeid als werknemer en/of zelfstandige. Totaal % Het aandeel werkzame personen op de laatste vrijdag van september, uitgedrukt in hele procenten van het aantal inwoners van 15 tot en met 64 jaar. Dit gegeven is ontleend aan het Sociaal Statistisch Bestand (SSB). Het percentage is vermeld bij meer dan 5 werkzame personen op de laatste vrijdag van september en meer dan 50 inwoners per buurt op 1 januari. 20
Economie Tabel 2.2 Overnachtingen naar accommodatie Accommodaties Bedden Overnachtingen*/** (x 1.000) 2009 2009 2000 2002 2004 2006 2007 2009 Hotels/pensions/bed & breakfast 29 540 56 54 49 60 65 64 Kampeerterreinen 28 1.622 412 360 378 325 313 314 Groepsaccommodaties 9 679 50 41 38 38 45 47 Recreatiewoningen 938 4.690 585 514 459 482 789 787 Logiesaccommodaties*** 1.102 959 946 1.046 1.212 1.212 Bron: Toerdata Noord * Er is verondersteld dat de bezettingsgraad per accommodatietype gelijk is aan de bezettingsgraad van de toeristenregio waarin de gemeente ligt. ** Gegevens over 2008 zijn niet beschikbaar *** Het betreft overnachtingen in hotels/pensions/bed & breakfast, groepsaccommodaties, recreatiewoningen en op kampeerterreinen. Tabel 2.3 Banen van 12 uur of meer in sector recreatie en toerisme */**/*** Bron: PWR, 2010, LISA * Volgens de landelijke standaard. 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 436 391 408 408 453 476 531 607 618 601 ** De gegevens in de tabel vervangen de cijfers in eerdere publicaties. In het PWR 2010 en het LISA zijn namelijk ook wijzigingen in voorgaande jaren verwerkt. *** Sinds 2002 is de peildatum van het PWR 1 april. In 2001 werd 1 juni als peildatum gehanteerd. 21
Economie Grafiek 2.3 Ontwikkeling aantal NWW-ers in Borger-Odoorn en Drenthe totaal (november 2009 - oktober 2011). 1.500 20.000 1.200 16.000 900 12.000 600 809 816 875 919 852 852 910 931 882 862 807 767 741 773 765 764 748 765 799 781 732 738 732 732 8.000 300 4.000 0 nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt 2009 2010 2011 0 Borger-Odoorn Drenthe Bron: UWV Werkbedrijf Grafiek 2.4 Ontwikkeling aantal ingediende vacatures in Borger-Odoorn en Drenthe totaal (januari 2010 - oktober 2011). 160 1.200 120 80 40 0-40 -80 122 99 28 22 22 29 35 37 34 14 11 12 26 30 14 11 jan feb mrt apr mei jun* jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt 2010 2011-86 1.000 800 600 400 200-120 0 Borger-Odoorn Drenthe Bron: UWV Werkbedrijf Als er geen waarde in de grafiek staat betekent het dat het aantal vacatures lager dan 10 is. Uit privacyoverwegingen verstrekt het UWV-werkbedrijf dan geen exacte aantallen. * Verklaring negatief getal UWV Werkbedrijf: Het negatieve getal in de reeks nieuwe vacatures in juni 2010 wordt veroorzaakt door een registratiefout in de vorige maand. In mei is een vacaturemelding onjuist ingevoerd (een te hoog aantal) deze is in de loop van mei gecorrigeerd. Het aantal in mei was zo hoog dat deze een negatieve reactie veroorzaakt heeft in de juni-cijfers. 22
Grondgebruik 3. Grondgebruik Dit hoofdstuk gaat over het grondgebruik van de gemeente Borger-Odoorn. Ten eerste wordt er gekeken naar de totale oppervlakte (ha) van de gemeente en de oppervlakte naar kern. Van deze totale oppervlakte wordt bekeken welk gedeelte uit land bestaat en welk gedeelte uit water. Daarnaast wordt het grondgebruik van Borger-Odoorn met Drenthe vergeleken en komt de lengte van wegen in kilometers ter sprake. De totale oppervlakte van de gemeente Borger-Odoorn is in de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven. Als enkel gekeken wordt naar de totale oppervlakte land blijkt dat dit in de gemeente Borger-Odoorn de afgelopen jaren licht gestegen te zijn van 27.520 ha in 2006 naar 27.535 ha in 2010. De grootste stijging is te zien bij de kernen Valthermond en 2 e Exloërmond. Deze stijging is vrijwel evenredig aan de daling van de totale wateroppervlakte. In 2010 bestaat bijna 1 procent van het grondgebied van de gemeente uit water. Agrarisch terrein blijft het grootste aandeel als het gaat om het grondgebruik. Ook in 2010 is het aandeel agrarisch terrein in de gemeente Borger-Odoorn hoger dan in de provincie Drenthe. Het aandeel bos en open natuurlijk terrein bebouwd terrein is in 2010 net als in voorgaande jaren lager in Borger-Odoorn dan in de provincie Drenthe. Verder is gekeken naar de lengte van wegen in kilometers. Deze is in 2010 ten opzichte van 2009 gelijk gebleven, 614 kilometer. Tot slot is er een tabel weergegeven met diverse kengetallen van de gemeente. 23
Grondgebruik Tabel 3.1 Oppervlakte land, water en totaal naar kern, 2006-2010 (ha). Land kern 2006 2010 Water 2006 2010 Totaal 2006 2010 Borger 1.506 1.506 18 18 1.523 1.523 Bronneger 286 286 1 1 287 287 Bronnegerveen 703 703 6 6 709 709 Buinen 1.461 1.461 3 3 1.464 1.464 Buinerveen 765 765 4 4 769 769 Drouwen 1.387 1.386 1 3 1.388 1.389 Drouwenermond 1.346 1.346 7 7 1.353 1.353 Drouwenerveen 317 317 3 3 320 320 Ees 800 800 0 0 800 800 Eesergroen 617 616 1 2 618 618 Eeserveen 621 621 0 0 621 621 Ellertshaar 109 109 13 14 122 123 Exloërveen 85 85 0 0 85 85 Exloo 1.865 1.864 9 10 1.874 1.874 Klijndijk 735 735 5 5 740 740 Nieuw-Buinen 2.257 2.257 40 40 2.297 2.297 Odoorn 1.688 1.688 0 0 1.688 1.688 Odoornerveen 1.206 1.206 14 14 1.220 1.220 Valthe 1.033 1.033 0 0 1.033 1.033 Valthermond 3.777 3.786 37 27 3.814 3.813 Westdorp 770 771 29 29 799 800 Zandberg 60 60 0 0 60 60 1e Exloërmond 230 230 3 3 233 233 2e Exloërmond 3.806 3.814 79 71 3.885 3.885 2e Valthermond 90 90 0 0 90 90 totaal 27.520 27.535 273 260 27.792 27.794 Bron: CBS, bewerking I&O Research 24
Grondgebruik Grafiek 3.1 Grondgebruik gemeente Borger-Odoorn vergeleken met Provincie Drenthe, 2008 (percentages). Borger-Odoorn 14,4 77,7 0,9 2,0 3,2 0,5 1,3 000 Provincie Drenthe 16,2 1,5 2,6 71,4 5,4 0,9 1,9 Verkeersterrein Semi-bebouwd terrein Agrarisch terrein Binnenwater Bebouwd terrein Recreatieterrein Bos en open natuurlijk terrein Bron: CBS, bewerking I&O Research Tabel 3.2 Lengte van wegen in kilometers, gemeente Borger-Odoorn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Gemeentelijke en waterschapswegen 538 540 542 542 542 542 547 552 552 Provinciale wegen 44 44 43 43 43 61 61 62 62 Rijkswegen 18 18 18 18 18 - - - - Totale weglengte 600 602 603 603 603 603 608 614 614 Bron: CBS, bewerking I&O Research 25
Grondgebruik Tabel 3.3 Diverse kengetallen gemeente Borger-Odoorn. 2010 wegen (km) 500 fietspaden (km) (toeristisch-recreatief en verkeersfietspaden) 140 vrijvervalriolering (km) 217 Drukriool (km) 76 Rioolgemalen (aantal) 469 Bergbezinkbasin (aantal) 1 Huisaansluitingen (aantal) 12.435 Straatkolken (aantal) 11.125 Bron: Gemeente Borger Odoorn 26
Inkomen 4. Inkomen Dit hoofdstuk geeft informatie over het aantal inkomensontvangers, het gemiddelde inkomen en het percentage lage/hoge inkomen. Met ingang van het jaar 2008 (RIO2007) is het inkomensbegrip gewijzigd van besteedbaar inkomen van personen naar persoonlijk inkomen. Dit heeft ertoe geleid dat inkomensgegevens gesplitst zijn naar de periode tot en met 2007 en vanaf 2008. Er is in dit statistisch jaarboek geen vergelijking mogelijk met een voorgaand jaar. De cijfers gepubliceerd bij 2009 zijn afkomstig uit RIO2008 en hebben dus betrekking op het inkomen over 2008. In dit statistisch jaarboek houden wij het jaartal aan waar de data betrekking op heeft (2008). Het RIO is een zeer grote steekproef van ca. 2 miljoen huishoudens, zodat bij uitkomsten over kleine gebieden een grote onnauwkeurigheid voor kan komen. Het Regionaal Inkomensonderzoek van het CBS is voornamelijk gebaseerd op registers afkomstig van het Ministerie van Financiën (de fiscale registers) en de bevolkingsregisters van de Nederlandse gemeenten (GBA). Het GBA is een register waarin alle inwoners van een gemeente behoren te zijn ingeschreven. Uitgezonderd zijn: - inwoners van Nederland die gebruik maken van uitzonderingsregels die gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (niet-nederlandse diplomaten en niet-nederlandse NAVO militairen). Zij mogen zelf bepalen of zij in de bevolkingsregisters ingeschreven worden of niet. - asielzoekers die korter dan zes maanden in de centrale opvang verblijven en nog geen verblijfsvergunning hebben gekregen. Inkomen van personen De inkomensgegevens zijn vanaf 2008 gebaseerd op het persoonlijk inkomen. Dit omvat de volgende bestanddelen van het bruto-inkomen van een persoon: - inkomen uit arbeid; - inkomen uit eigen onderneming; - uitkering inkomensverzekeringen; - uitkering sociale voorzieningen (met uitzondering van kinderbijslag). Het gaat hier om het rekenkundig gemiddeld persoonlijk inkomen per persoon op basis van personen met een geheel jaar inkomen. Het gemiddelde inkomen per inkomensontvanger bedraagt in 2008 gemiddeld 26.300 euro. De wijken Drouwen en Ees zitten ruim boven het gemiddeld inkomen per inkomensontvanger en met name de wijk Nieuw-Buinen heeft een lager gemiddelde. Het gemiddeld inkomen per inwoner ligt in de gemeente op 19.200 euro. De wijken Drouwen en Ees onderscheiden zich positief met een hoger gemiddeld besteedbaar inkomen. Inwoners van de wijk Buinerveen, Nieuw- Buinen, Tweede Exloërmond en Valthermond hebben gemiddeld het minst te besteden. Het percentage hoge inkomens ligt in de gemeente in 2008 op 16 procent. Het aantal lage inkomens ligt op 43 procent. De meeste lage inkomens zijn in de wijk Nieuw-Buinen. De meeste hoge inkomens zijn in de wijk Drouwen. Tot slot is er een tabel opgenomen met het percentage niet-actieven naar wijk. Het percentage niet-actieven is in 2008 20 procent. Op wijkniveau blijkt Klijndijk het hoogste aandeel niet-actieven te hebben. 27
Inkomen Tabel 4.1 Aantal inkomensontvangers per wijk, 2008. wijken 2008 Wijk 00 Borger 3.800 Wijk 01 Buinen 600 Wijk 02 Bronneger x Wijk 03 Drouwen 400 Wijk 04 Bronnegerveen x Wijk 05 Drouwenerveen 200 Wijk 06 Drouwenermond 300 Wijk 07 Nieuw-Buinen 3.500 Wijk 08 Buinerveen 300 Wijk 09 Ees 500 Wijk 10 Odoorn 1.300 Wijk 11 Exloo 1.300 Wijk 12 Valthe 800 Wijk 13 Klijndijk 800 Wijk 14 Odoornerveen 300 Wijk 15 Tweede Exloërmond 2.100 Wijk 16 Valthermond 2.400 totaal 18.700 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Aantal inkomensontvangers Personen in particuliere huishoudens met een heel jaar inkomen, inclusief studenten. Een persoon heeft inkomen, indien er sprake is van persoonlijk inkomen. De cijfers zijn afgerond op honderdtallen en vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 28
Inkomen Tabel 4.2 Gemiddeld inkomen (in euro s x 1.000) per inkomensontvanger per wijk, 2008. Wijken 2008 Wijk 00 Borger 26,3 Wijk 01 Buinen 29,5 Wijk 02 Bronneger x Wijk 03 Drouwen 32,9 Wijk 04 Bronnegerveen x Wijk 05 Drouwenerveen 28,9 Wijk 06 Drouwenermond 26,7 Wijk 07 Nieuw-Buinen 23,3 Wijk 08 Buinerveen 28,4 Wijk 09 Ees 31,3 Wijk 10 Odoorn 27,7 Wijk 11 Exloo 28,9 Wijk 12 Valthe 29,9 Wijk 13 Klijndijk 29,3 Wijk 14 Odoornerveen 26,1 Wijk 15 Tweede Exloërmond 25,0 Wijk 16 Valthermond 23,6 Totaal 26.3 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Gemiddeld inkomen per inkomensontvanger Het rekenkundig gemiddeld persoonlijk inkomen per persoon op basis van personen met een geheel jaar inkomen. De genoemde bedragen zijn afgerond op duizendtallen met één cijfer achter de komma, dus bijvoorbeeld een waarde van 14,9 moet worden gelezen als 14,9 duizend euro. De waarde is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 29
Inkomen Tabel 4.3 Gemiddeld inkomen (in euro s x 1.000) per inwoner per wijk, 2008. wijken 2008 Wijk 00 Borger 20,0 Wijk 01 Buinen 20,7 Wijk 02 Bronneger X Wijk 03 Drouwen 23,1 Wijk 04 Bronnegerveen X Wijk 05 Drouwenerveen 19,7 Wijk 06 Drouwenermond 18,6 Wijk 07 Nieuw-Buinen 16,7 Wijk 08 Buinerveen 17,2 Wijk 09 Ees 22,7 Wijk 10 Odoorn 21,5 Wijk 11 Exloo 21,7 Wijk 12 Valthe 22,0 Wijk 13 Klijndijk 21,4 Wijk 14 Odoornerveen 20,8 Wijk 15 Tweede Exloërmond 17,7 Wijk 16 Valthermond 16,8 totaal 19,2 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Gemiddeld inkomen per inwoner Het rekenkundig gemiddeld persoonlijk inkomen per persoon op basis van de totale bevolking. De genoemde bedragen zijn afgerond op duizendtallen met één cijfer achter de komma, dus bijvoorbeeld een waarde van 14,9 moet worden gelezen als 14,9 duizend euro. De waarde is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 30
Inkomen Tabel 4.4 Percentage personen met lage/hoge inkomens naar wijk, 2008. Wijken Lage inkomens 2008 Hoge inkomens 2008 Niet actieven 2008 Wijk 00 Borger 43 16 22 Wijk 01 Buinen 37 23 13 Wijk 02 Bronneger x x x Wijk 03 Drouwen 41 26 17 Wijk 04 Bronnegerveen x x x Wijk 05 Drouwenerveen 37 16 13 Wijk 06 Drouwenermond 40 18 14 Wijk 07 Nieuw-Buinen 48 10 22 Wijk 08 Buinerveen 35 22 12 Wijk 09 Ees 45 23 22 Wijk 10 Odoorn 45 21 16 Wijk 11 Exloo 39 23 20 Wijk 12 Valthe 37 23 17 Wijk 13 Klijndijk 38 20 24 Wijk 14 Odoornerveen 46 20 19 Wijk 15 Tweede Exloërmond 45 13 17 Wijk 16 Valthermond 44 10 20 totaal 43 16 20 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Personen met laag inkomen Personen zijn ingedeeld naar hoogte van het persoonlijk inkomen in drie groepen. De indeling vindt plaats nadat alle personen zijn gerangschikt van laag naar hoog persoonlijk inkomen. Bij de laagste 40-procent-groep worden de eerste (laagste) veertig procent personen ingeteld met een persoonlijk inkomen tot maximaal 19 200 euro. Het persoonlijk inkomen omvat inkomen uit arbeid, inkomen uit eigen onderneming, uitkering inkomensverzekeringen en uitkering sociale voorzieningen (met uitzondering van kinderbijslag). Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. Personen met hoog inkomen Personen zijn ingedeeld naar hoogte van het persoonlijk inkomen in drie groepen. De indeling vindt plaats nadat alle personen zijn gerangschikt van laag naar hoog persoonlijk inkomen. In de hoogste 20-procent-groep worden de personen ingeteld behorend tot de twintig procent personen met het hoogste persoonlijk inkomen (hoger dan 41 300 euro). Het persoonlijk inkomen omvat inkomen uit arbeid, inkomen uit eigen onderneming, uitkering inkomensverzekeringen en uitkering sociale voorzieningen (met uitzondering van kinderbijslag). Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. Niet actieven Het aantal inkomensontvangers van 15 tot 65 jaar met 52 weken inkomen dat in het voorgaande jaar een uitkering als voornaamste inkomensbron had, uitgedrukt in hele procenten van het totaal aantal inkomensontvangers van 15 tot 65 jaar. Personen met een werkloosheidsuitkering, arbeidsongeschikten, pensioenontvangers, bijstandontvangers en de groep 'overige inkomensontvangers' worden tot de niet-actieven gerekend. Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. 31
Onderwijs 5. Onderwijs In hoofdstuk 5 wordt er naar het onderwijs in de gemeente Borger-Odoorn gekeken. Zo komt het aantal leerlingen ter sprake, schoolverzuim en het onderwijsniveau van de (beroeps)bevolking. De eerste tabel geeft het aantal leerlingen per school, naar onder-/bovenbouw weer. Grote openbare basisscholen zijn Grolleman in Borger en De Weiert in Odoorn. Grootste bijzondere basisschool is de Klister in Nieuw Buinen. Naast aantallen leerlingen, zijn er ook gegevens over het aantal meldingen van schoolverzuim. Het aantal meldingen van schoolverzuim in 2009-2010 is 109. Hiervan waren er 69 in het voortgezet onderwijs. Van de 109 meldingen waren er 68 man en 41 vrouw. Tot slot zijn er twee grafieken opgenomen met de bevolking (15-64 jaar) en de beroepsbevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau. In de periode 2004/2006 en 2008/2010 is het percentage inwoners met hoger onderwijs ongeveer gelijk gebleven met 18,4 procent in 2004/2006 en 18,6 procent in 2008/2010. Het percentage inwoners met lager onderwijs is afgenomen van 39,1 procent in 2004/2006 naar 35,4 procent in 2008/2010. In de tabel is te zien dat de verdeling binnen deze groep zich heeft gestabiliseerd in de laatste jaren. Onder de beroepsbevolking van de gemeente Borger-Odoorn is hetzelfde te zien. Hier ligt het percentage hoger-opgeleiden hoger en het percentage lager-opgeleiden lager dan bij de totale bevolking tussen 15 en 64 jaar. Bij beide bevolkingsgroepen is de groep met een middelbare opleiding het grootst. 32
Onderwijs Gewicht 0.0 Gewicht 0.3 Gewicht 1.2 Tabel 5.1 Werkelijk aantal leerlingen (lln) per leeftijd, oktober 2010. Totaal Onder- bouw Boven- bouw School- gewicht Groepen normatieve aantal openbare basisscholen sscholen 12LU o.b.s. Grolleman Borger 318 136 182 297 18 3 0 13 12TV o.b.s. Daltonschool Ees Ees 57 23 34 53 4 0 0 3 13AD o.b.s. De Buyne Buinen 60 18 42 58 2 0 0 3 13LA o.b.s. Ekkelhof Drouwen 71 33 38 70 1 0 0 4 13TV o.b.s. De Kruiplank Drouwermond 27 7 20 21 6 0 0 2 13XE o.b.s. School 75 Nieuw-Buinen 77 36 41 71 4 2 0 4 14AL o.b.s. De Poolster Nieuw-Buinen 140 66 74 105 25 10 11 6 18TP o.b.s. De Aanloop Valthermond 131 66 65 114 16 1 0 6 18UB o.b.s. Valthermond Oost Valthermond 41 15 26 33 8 0 0 3 18UV o.b.s. De Westhoek 2e Exloërmond 77 40 37 57 20 0 1 4 18VG o.b.s. De Mondenhoek 1e Exloërmond 41 18 23 40 1 0 0 3 18VS o.b.s. 't Schienvat Klijndijk 76 39 37 74 2 0 0 4 18VZ o.b.s. De Linderakkers Valthe 79 37 42 72 7 0 0 4 18WH o.b.s. De Weiert Odoorn 180 91 89 177 3 0 0 8 18WQ o.b.s. De Zweng Exloo 139 44 95 133 6 0 0 5 subtotaal o.b.s. 1.366 1.514 669 845 1.375 123 16 12 Totaal Gewicht 0.0 Gewicht 0.3 Gewicht 1.2 Onder- bouw Boven- bouw School- gewicht Groepen normatieve aantal bijzondere basisscholen 05KS b.b.s. De Bark Valthe 46 18 28 46 0 0 0 3 05DB b.b.s. Sint Joseph Zandberg 67 31 36 56 8 3 2 4 03WU b.b.s. De Wegwijzer 2e Exloërmond 86 42 44 66 20 0 1 4 04LY b.b.s. De Borgh Borger 122 44 78 120 2 0 0 5 05RC b.b.s. De Klister Nieuw-Buinen 301 139 162 282 17 2 0 13 05RD b.b.s. School 59 Nieuw-Buinen 35 20 15 31 4 0 0 3 14ZS b.b.s. Rehoboth Valthermond 111 51 60 90 16 5 4 5 subtotaal b.b.s. 786 768 345 423 691 67 10 7 totaal 2.282 1.014 1.268 2.066 190 26 19 109 Bron: gemeente Borger Odoorn 33
Onderwijs Tabel 5.2 Totaal aantal leerlingen naar woongemeente* Borger-Odoorn. 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Basisonderwijs** 2.527 2.447 2.397 2.397 2.282 2.152 Praktijkonderwijs - 66 56 46 48 Voortgezet onderwijs 1.586 1.627 1.621 1.592 1.627 Middelbaar beroepsonderwijs 820 883 928 982 956 Hoger beroepsonderwijs 349 330 323 343 335 Wetenschappelijk onderwijs 52 49 53 55 56 Bron: CBS en gemeente Borger-Odoorn * De woongemeente beschrijft het aantal leerlingen/studenten dat eind september van het betreffende schooljaar in een betreffende gemeente of regio woont. Wanneer van een leerling/student geen inschrijving bekend is in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) is de gemeente gebruikt waarin de leerling volgens de onderwijsregistratie verblijft. Een leerling kan in een andere gemeente naar school gaan. ** Voor de schooljaren in deze tabel is geen informatie bekend over de woongemeente van de leerlingen in het basisonderwijs. Hier kijken we naar de schoolgemeente. Een schoolgemeente beschrijft de populatie leerlingen die naar school gaat op een vestiging die in de betreffende gemeente staat. Tabel 5.3 Aantal meldingen schoolverzuim naar soort onderwijs. schooljaar so vso vo bao-sbo mbo hulpverlening overig totaal 2006-2007 5 2 68 14 11 2 102 2007-2008 73 42 3 127 2008-2009 78 22 6 121 2009-2010 69 32 8 109 Bron: Gemeente Borger Odoorn Tabel 5.4 Aantal meldingen schoolverzuim naar geslacht. schooljaar Man Vrouw Totaal 2006-2007 58 44 102 2008-2009 73 48 121 2009-2010 68 41 109 Bron: Gemeente Borger Odoorn 34
Onderwijs Grafiek 5.1 Bevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau, 2004/2006-2008/2010. 100% 18,4 20,5 19,8 19,3 18,6 75% 50% 42,5 42,7 44,9 45,3 46,0 Hoger onderwijs Middelbaar onderwijs Lager onderwijs 25% 39,1 36,8 35,3 35,4 35,4 0% 2004/2006 2005/2007 2006/2008 2007/2009 2008/2010 Bron: CBS Grafiek 5.2 Beroepsbevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau, 2004/2006-2008/2010. 100% 23,6 24,1 22,5 21,5 21,9 75% Hoger onderwijs 50% 47,3 49,1 53,2 53,3 52,4 Middelbaar onderwijs Lager onderwijs 25% 29,1 26,8 24,3 25,2 25,7 0% 2004/2006 2005/2007 2006/2008 2007/2009 2008/2010 Bron: CBS 35
Veiligheid 6. Veiligheid Dit hoofdstuk gaat in op de veiligheid in de gemeente Borger-Odoorn. Zo worden cijfers over veiligheidsincidenten, leefbaarheids- en veiligheidsincidenten, jeugdcriminaliteit en de brandweer weergegeven. De eerste tabel laat het aantal incidenten zien, vanaf 2009. Het gaat met name om diefstal uit de woning of auto, diefstal van de fiets, diefstal van overige goederen en om verkeersongevallen met materiele schade. Tot slot zijn er nog vier tabellen opgenomen die inzicht geven in de alarmeringen en het aantal keren dat de brandweer is uitgerukt voor verschillende meldingen. De brandweer is het vaakst gealarmeerd voor buitenbrand en hulpverlening. Er zijn in deze gemeente twee brandweerposten, te weten de post Tweede Exloërmond en de post Borger. De post in Borger is vaker uitgerukt dan de post in Tweede Exloërmond. 36
Veiligheid Tabel 6.1 Geregistreerde Incidenten Politie gemeente Borger-Odoorn 2009 2010 1 Veilige woon- en 1.1. Sociale Kwaliteit 1.1.1. Woonoverlast/Burengerucht en relatieproblemen 114 131 leefomgeving 1.1.2. Overlast gestoord/overspannen persoon 20 25 1.1.3. Overlast zwervers 3 2 1.1.4. Drugsoverlast 4 5 1.1.5. Overige overlast sociaal 4 6 1.2. Fysieke Kwaliteit 1.2.1. Vernieling 148 120 1.2.2. Overige overlast fysiek (vanuit woningen) 13 8 1.3. Objectieve 1.3.01. Diefstal/inbraak woning 31 55 Veiligheid/veel 1.3.02. Diefstal/inbraak box/garage/schuur/ tuinhuis 22 31 voorkomende 1.3.03. Overige diefstal/inbraak/vermogensdelicten 133 165 criminalite 1.3.04. Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 40 57 1.3.05. Diefstal van motorvoertuigen 11 4 1.3.06. Diefstal brom-, snor-, fietsen 55 58 1.3.07. Mishandeling 55 61 1.3.08. Bedreiging 43 68 1.3.09. Ruzie/vechtpartij (geweld) 75 116 1.3.10. Zeden (geweld) 8 11 1.3.11. Overige criminaliteit 24 31 2. Bedrijvigheid en 2.1. Veilig winkelgebied 2.1.1. Winkeldiefstal 12 8 Veiligheid 2.1.2. Inbraak winkel 9 3 2.2. Veilige bedrijventerreinen 2.2.1. Diefstal/inbaak.in bederijven en kantoren 25 31 2.3. Veilig uitgaan 2.3.1. Overlast horeca 3 4 2.4. Veilige evenementen 2.4.1. Overlast evenementen 2 0 2.5. Veilig toerisme 2.5.1. Water 0 0 3. Jeugd en 3.1. Overlastgevende 3.1.1. Vandalisme/ baldadigheid 11 12 Veiligheid jeugd 3.1.2. Overlast jeugd 52 66 4. Fysieke Veiligheid 4.1. Verkeersveiligheid 4.1.01. Ongevallen dodelijke afloop 2 2 4.1.02. Ongevallen materiële schade 22 16 4.1.03. Ongevallen materiële schade 103 122 4.1.04. Verlaten plaats ongeval 34 73 4.1.05. Parkeerproblemen en verkeersstremming 10 14 4.1.06. Snelheidsovertredingen 6 55 4.1.07. Rijden onder invloed 13 19 4.1.08. Overig wegverkeer 79 172 4.1.11. Overige incidenten rail-, wateren vliegverkeer 1 1 4.2. Brandveiligheid 4.2.1. Brand (geen brandstichting 21 30 4.2.2. Brandstichting 16 13 4.3. Milieu/externe 4.3.1. Incidenten externe veiligheid 5 3 veiligheid 4.3.2. Incidenten m.b.t. flora en fauna 27 29 4.3.3. Bedrijfsafval en -opslag 2 1 4.3.4. Overige milieufeiten 0 1 5. Interne Veiligheid 5.2. Georganiseerde 5.2.1. Drugshandel 6 7 criminaliteit 5.2.2. Overige incidenten georganiseerde criminaliteit 32 63 5.4. Overige incidenten 5.4.1. Vreemdelingen 1 0 schending integriteit 5.4.2. Discriminatie 1 1 5.4.4. Restcategorie schending integriteit 107 267 Bron: Registratiesysteem VNG-BVH Politie Drenthe 37
Veiligheid Onderstaande tabellen geven inzicht in de alarmeringen en het aantal keren dat de Brandweer is uitgerukt voor verschillende meldingen. Tabel 6.2 Maandoverzicht repressief optreden brandweer in 2010, alarmeringen. Code Omschrijving: Jan Febr Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov dec Totaal AUTOMATISCHE BRANDMELDINGEN ZONDER UITRUK AA - Geen alarm brandweer 2 1 2 2 1 2 10 AU - Geen uitruk brandweer 5 2 3 1 5 10 5 5 4 3 3 3 49 AUTOMATISCHE BRANDMELDINGEN MET UITRUK AN - Brandweer niet ter plaatse 2 1 1 1 1 1 2 4 5 18 AT1 - Brandweer ter plaatse 4 2 1 2 5 4 1 3 3 25 AT1 - Werkelijk brand 0 BRANDMELDINGEN SB1 - Schoorsteenbrand 1 1 3 3 1 2 11 BB1 - Kleine binnenbrand 3 2 1 1 1 1 1 3 1 14 MB1 - Middel binnenbrand 1 1 2 GB1 - Grote brand 0 NB1 - Natuurbranden 6 2 8 BU2 - Buitenbrand 1 1 LO - Loos alarm 2 3 1 8 5 4 5 6 4 2 1 3 44 HULPVERLENINGEN HV1 - Hulpverlening spoed 2 3 4 2 4 3 3 4 3 5 2 3 38 HV2 - Hulpverlening 3 2 1 4 6 3 1 1 1 22 MV1 - Middel hulpverlening 1 1 DIVERSEN Inzet buiten eigen verzorgingsgebied 1 1 2 TOTAAL ALARMERINGEN 20 15 18 26 23 30 23 22 17 20 12 20 246 Bron: Borger-Odoorn 38
Veiligheid Tabel 6.3 Overzicht repressief optreden brandweer Borger-Odoorn Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 AUTOMATISCHE BRANDMELDINGEN Geen alarm brandweer 10 7 13 19 12 16 17 19 13 12 10 Geen uitruk brandweer 6 9 12 27 37 25 38 43 45 41 49 Brandweer niet ter plaatse 13 28 1 8 2 6 2 10 10 15 18 Brandweer ter plaatse, geen inzet 13 8 13 16 27 23 30 30 25 Brandweer ter plaatse en ingezet 1 2 1 3 2 2 2 2 1 0 Totaal aut. Brandmeldingen 30 44 41 63 67 65 86 97 100 99 102 BRANDEN Schoorsteenbrand 8 4 5 8 6 6 0 5 6 6 11 Kleine brand 7 20 14 15 13 21 21 13 13 8 14 Middel brand 2 2 1 4 9 6 5 3 2 6 2 Grote brand 1 1 1 5 0 0 1 0 Natuurbranden klein 2 1 4 8 3 1 11 4 10 15 8 Natuurbranden middel 1 1 Natuurbranden groot 1 0 Natuurbranden zeer groot 2 0 Buitenbrand 23 29 44 41 49 46 75 52 42 41 44 Loos alarm 1 2 2 1 3 2 3 2 4 1 1 Totaal branden 43 58 71 78 83 83 120 79 77 82 81 HULPVERLENINGEN Hulpverlening spoed 21 23 32 34 31 37 35 39 40 36 38 Hulpverlening 33 22 40 39 41 45 49 62 37 37 22 Middel hulpverlening 1 2 3 0 1 3 0 1 Totaal hulpverleningen 55 45 72 75 72 85 84 102 80 73 61 DIVERSEN Assistentie andere korpsen 3 6 2 4 6 10 2 2 TOTAAL AANTAL MELDINGEN Aantal meldingen 131 147 184 222 224 233 294 284 267 256 246 Bron: Borger-Odoorn 39
Veiligheid Tabel 6.4 Overzicht repressief optreden brandweer Borger-Odoorn, uitrukken brandweer Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 UITRUKKEN BRANDWEERPOSTEN Borger 83 89 94 92 107 97 91 107 92 80 2e Exloermond 43 73 81 77 70 117 112 71 74 76 Emmen 5 4 5 13 19 21 21 40 48 54 Stadskanaal 3 7 6 21 19 36 19 38 45 39 Gasselternijveen 3 7 4 7 2 19 23 8 Schoonoord 2 0 15 6 4 3 5 9 8 6 Ter Apel 0 1 3 8 3 Sleen 1 0 0 Hoogeveen 3 0 Assen 2 4 3 6 1 Gieten 1 2 1 Coevorden 1 0 0 Rolde 1 0 Alleen Officier van Dienst (OVD) 5 6 6 1 0 Totaal aantal uitrukken 136 173 204 216 223 287 261 299 311 268 Bron: Borger-Odoorn Tabel 6.6 Maandoverzicht repressief optreden brandweer in 2010, uitrukken brandweer brandweerpost Jan Febr Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov dec Totaal Borger 6 3 6 7 8 10 10 9 3 5 5 8 80 2e Exloermond 6 4 7 10 6 9 11 5 5 5 3 5 76 Emmen 3 5 4 4 3 6 5 7 4 4 3 6 54 Stadskanaal 5 2 6 6 5 2 1 3 4 3 1 1 39 Gasselternijveen 1 1 1 1 2 1 1 8 Schoonoord 2 1 1 2 6 Ter Apel 2 1 3 Hoogeveen 0 Assen 1 1 Gieten 1 1 Rolde 0 TOTAAL uitrukken 28 14 11 18 26 25 38 24 22 15 13 53 287 Officier van Dienst (OVD) ALARMERINGEN 5 3 10 6 5 5 4 4 4 9 1 3 59 Bron: Borger-Odoorn 40
Verkeer en vervoer 7. Verkeer en vervoer In dit hoofdstuk komt het verkeer en vervoer in de gemeente Borger Odoorn ter sprake. Er wordt ingegaan op het aantal personenauto s, de ontwikkeling van het aantal motorvoertuigen en het soort motorvoertuig naar kern. In de eerste grafiek wordt de groei van het aantal personenauto s in de gemeente Borger-Odoorn afgezet tegen deze groei in heel Drenthe. Het aantal personenauto s is sinds 1998 fors toegenomen. Wel is de stijging in Borger-Odoorn kleiner dan het Drents gemiddelde. Het aantal motorvoertuigen (personenauto s, bedrijfsauto s en motortweewielers) bedraagt in 2011 17.873. Verder is een tabel opgenomen met het aantal motorvoertuigen per soort naar kern. Het aantal personenauto s en motortweewielers is in 2011 verder toegenomen. Net als in de voorgaande jaren is het aantal bedrijfsmotorvoertuigen verder afgenomen. 41