PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Stabilisatie van de schouder (Labrum Fixatie)
Anatomie Van De Schouder De schouder bestaat uit een aantal beenderen, ligamenten en spieren die de arm met de romp verbinden. Het gewricht van de schouder bestaat uit de kop van de bovenarm ("humerus") en de kom ("glenoid") van het schouderblad ("scapula"). Het schouderblad heeft uitsteeksels aan de voor en achterzijde, het "acromion" vormt het dak van de schouder en aan het "processus coracoideus" is een van de 2 pezen van de biceps vastgehecht. De kop van de schouder is veel groter dan de kom en het gewricht heeft de functie van een kogelgewricht. Voordeel hiervan is dat de schouder erg beweeglijk is. Nadeel is de geringe stabiliteit van het gewricht. Om de stabiliteit van het gewricht te vergroten zit er om de rand van de kom een bindweefselrand ("labrum"). De biceps heeft 2 pezen, waarvan er één vastzit aan het labrum en de ander aan het processus coracoideus. Verder zit er een manchet spier en pezen rond de schouder ("cuffspieren"). Naast de beweeglijkheid van de schouderkop in de kom schuift het schouderblad langs de ribben en heeft het schouderblad via het acromion een gewricht met het sleutelbeen ("clavicula"). De clavicula heeft aan de andere kant ook een gewricht met het borstbeen ("sternum").
Scopische ( Kijkoperatie ) Labrum Fixatie Schouder instabiliteit Het schoudergewricht is zeer beweeglijk en van zichzelf een minder stabiel gewricht dan bv. het heupgewricht. De cuffspieren, het labrum en het kapsel dragen bij aan de stabiliteit. Wanneer bij een ongeval het gewricht uit de kom raakt ("luxatie") kan het kapsel oprekken, het labrum van de kom afscheuren of kunnen de cuffspieren beschadigen. Meestal gaat de schouder naar voren uit de kom, in ongeveer 5 tot 10% naar achteren. Bij jonge mensen beschadigt het labrum meestal, bij ouderen scheuren vaker de cuffspieren. Nadat het schoudergewricht weer in de kom zit lijkt er niet veel aan de hand te zijn, maar het gewricht kan instabieler blijven en klachten veroorzaken. Wanneer het labrum is afgescheurd kan de schouder gemakkelijker opnieuw luxeren. Bij intensieve sporten zoals honkbal, basketbal en volleybal kan het kapsel geleidelijk oprekken en ontstaat er speling tussen de kop en de kom en luxeert de schouder steeds een klein stukje, maar niet helemaal ("subluxaties"). De schouder kan ook instabiel zijn zonder directe aanleiding bv. bij hypermobiele gewrichten is er van nature een slapper kapsel en kan de schouder subluxeren. Symptomen Chronische instabiliteit kan verschillende klachten geven. Wanneer de schouder steeds opnieuw luxeert is dit erg pijnlijk en met name vervelend als het niet lukt om de schouder zelf in de kom terug te krijgen en patiënten hiervoor naar de ehbo moeten gaan. De geluxeerde schouder ziet er afwijkend uit en bewegen is erg pijnlijk, de zenuw in de oksel kan hierbij opgerekt en geprikkeld raken. Bij subluxaties kan er bij bepaalde bewegingen (bv gooien van een
bal of bovenhands reiken) een pijnlijk en klikkend gevoel optreden. Multidirectionele instabiliteit kan prikkeling van de slijmbeurs en de cuffspieren veroorzaken ("secundair impingement"). Als de zenuwen in de oksel oprekken of zelfs beschadigen kan er een doof gevoel op de arm ontstaan of treedt er uitval van functie op van spieren in de arm. Wanneer adviseert de orthopedisch chirurg een labrum fixatie? Als de schouder geluxeerd is dient deze zo snel mogelijk weer gereponeerd te worden. Na de repositie worden röntgenfoto's gemaakt om te controleren of er geen breuken zijn en of de schouder weer op zijn plek zit. De repositie wordt meestal gedaan met valium, soms wordt er in het gewricht verdoving geinjecteerd. Na de repositie krijgt u een mitella om de schouder rust te geven en het kapsel te laten herstellen. Met de fysiotherapeut kunt u de spieren weer trainen en de schouder oefenen als de pijn dat toelaat. Bij herhaalde luxaties wordt een MRI-onderzoek gedaan om vast te stellen of er beschadigingen van het labrum of de cuffspieren zijn. Bij beschadigingen van het kapsel, het labrum en/of de cuffspieren kan een operatieve behandeling overwogen worden. Operatie: Scopische Labrum Fixatie De operatie duurt ongeveer 45 minuten en vindt plaats onder algehele verdoving. Via een kijkoperatie (scopie) kan het labrum worden teruggehecht, de cuffspieren kunnen eveneens worden gehecht, evt. kan bij een slap kapsel een "capsulair shift" gedaan worden. Bij deze laatste operatie wordt het kapsel ingesneden en worden er 2 flappen kapsel gemaakt, die strakker en verschoven weer worden teruggehecht. Het kapsel wordt als het ware strakker getrokken. Na De Operatie In aansluiting op de operatie blijft u een nacht in de kliniek slapen. U krijgt een mitella of een sling om die u 24 uur per dag om dient te houden in ieder geval tot aan het eerste polibezoek. Hoe lang u
de mitella zo moet dragen is afhankelijk van de bevindingen tijdens de operatie en varieert van 2-6 weken. De mitella zorgt ervoor dat u minder pijn heeft en tevens dat u geen verkeerde bewegingen maakt. Wat belangrijk is tijdens de eerste periode van 6 weken is dat u de arm niet boven de schouder heft. Als er een beschadiging was van de cuff die gehecht is, mag u tevens de arm niet naar buiten draait. Deze bewegingen zorgen ervoor dat het operatie gebied op spanning komt te staan en kan het herstellende weefsel beschadigen. Eventuele Complicaties Het risico op complicaties bij de Labrum fixatie is erg klein. Het is voor u van belang om te weten welke complicaties er kunnen voorkomen: Gevoelloosheid/doof gevoel rond het litteken; dit is geen complicatie, maar een bijkomstigheid bij een operatieve ingreep. Doordat zenuwtakjes in de huid doorgesneden worden bij het maken van de incisie in de huid, die benodigd is voor het uitvoeren van de ingreep, kan gevoelloosheid van de huid ontstaan. Soms is dit tijdelijk, maar dit kan ook blijvend zijn Infectie; tijdens en na de ingreep zal op een zo steriel mogelijke wijze met de wond moeten worden omgegaan Zeldzaam Nabloeding; het grootste risico hierop is de eerste 48 uur. U dient in geval van onophoudelijk bloeden uit de operatiewond direct contact op te nemen met ACIBADEM International Medical Center. Zenuwletsel; de grote zenuwen van de arm lopen niet in de buurt van het operatiegebied. Een verrekking of beschadiging van een zenuw is echter altijd mogelijk. Dit zal in de meeste gevallen tintelingen en pijn geven naar de vingers en van tijdelijke aard zijn. Trombose van de arm; elke operatie geeft een trombose risico. Bij trombose van de arm zal de arm dik, hard, klam, zeer pijnlijk en soms ook koud worden. U dient in dit geval met spoed contact op te nemen met ACIBADEM International Medical Center. Andere-, nog zeldzamere complicaties.
Polikliniekbezoek En Vóóronderzoeken Samen met uw orthopedisch chirurg heeft u besloten om te worden geopereerd. U heeft van de polikliniekassistent een vragenlijst gekregen die u heeft ingevuld. Deze vragenlijst is afkomstig van de afdeling anesthesiologie. Met behulp van deze vragenlijst beoordeelt een anesthesioloog uw gezondheid en achterhaalt bijvoorbeeld ook eventuele allergieën. Er dient standaard bloed afgenomen te worden en boven de leeftijd van 60 jaar dient meestal een hartfilmpje te worden gemaakt. De polikliniekassistente zal dit samen met u regelen. Mocht de anesthesioloog vragen hebben aan u, of nog meer onderzoeken willen aanvragen, dan zal hierover contact met u worden opgenomen. Wat Kunt U, Voor De Opname, Thuis Regelen? Hulpmiddelen U verlaat de kliniek met een mitella of een sling. Deze krijgt u van ons mee. Fysiotherapie Fysiotherapie zal pas na 2-6 weken worden gestart afhankelijk van de bevindingen tijdens de operatie en in ieder geval niet voor de eerste controle op de polikliniek. U mag wel de arm buigen en strekken in de elleboog en de hand gebruiken. Voor fysiotherapie kunt u terecht bij de fysiotherapeut. ACIBADEM International Medical Center werkt samen met enkele fysiotherapeuten. Zij zorgen voor het optimale resultaat nadat de ingreep heeft plaatsgevonden. Uiteraard kunt u ook een fysiotherapeut benaderen van uw eigen keuze. Het is van belang dat u voorafgaand aan de ingreep zelf contact opneemt met een fysiotherapeut voor de nabehandeling. Medicatie Het recept met betrekking tot de pijnstilling heeft u reeds verkregen. Het is verstandig deze medicatie voorafgaand aan de ingreep al in huis te halen.
Pijnstilling is niet noodzakelijk, maar wordt zo nodig gebruikt. De dosering staat op de verpakking vermeld. U ontvangt ook een maagbeschermer (bv. Pantozol). Deze dient alleen eenmaal daags ingenomen te worden als u een NSAID (bv. Diclofenac/ Ibuprofen/ Arcoxia) gebruikt. Als u thuis medicijnen gebruikt, neemt u deze dan mee in de originele verpakking. Nuchter zijn voor uw operatie De specifieke eisen van de anesthesioloog met betrekking tot nuchter zijn kan in enige mate verschillen per kliniek. In principe mag u de dag van de ingreep 6 uur vóór de ingreep geen vast voedsel meer tot u nemen. Wel is het toegestaan tot twee uur voor uw operatie nog heldere vloeistoffen te drinken, zoals water en thee (geen melk!). Hou het bovenstaande aan, tenzij anders vermeld wordt in een eventuele toegevoegde folder van de anesthesioloog. Eventuele hulp na ontslag U gaat de dag na de ingreep naar huis. Het is aan te bevelen de eerste dagen ondersteuning thuis te hebben/regelen. De aanwezigheid van een partner/familielid/vriend is aan te raden, gezien het feit dat u, zeker in de beginsituatie, minder mobiel bent. Mocht u om een of andere reden niet in staat zijn direct naar huis te kunnen, dan is het zorghotel een mogelijke optie. U dient een zorghotel verblijf echter zelf te bekostigen en te regelen. De Opname-/Operatiedag Bij binnenkomst Wij nemen u de dag van uw operatie op. U meldt zich op de afgesproken tijd in de kliniek. U wacht in de wachtkamer of op de afdeling, totdat u wordt opgeroepen. In de kliniek wordt u opgevangen door één van de verpleegkundigen of anesthesiemedewerkers, die u verwijzen naar een kamer waar u zich om kunt kleden. Hier wacht u totdat u wordt opgehaald. Onder het operatiejasje dient u alleen een onderbroek te dragen. Neem voor de zekerheid uw eigen slippers en badjas/kamerjas mee
om te voorkomen dat u afkoelt en om deze eventueel na de ingreep te kunnen dragen. Uw sieraden, contactlenzen en make-up moet u verwijderen. De operatie Voorafgaand aan de operatie dient u uw blaas te ledigen. Terwijl u wacht tot u aan de beurt bent, zal de anesthesioloog langs komen om kennis met u te maken. Ook zal de chirurg even langskomen. Als u onder narcose wordt gebracht, brengt de anesthesioloog of een anesthesiemedewerker voorafgaand aan de narcose, een infuus in uw arm aan. Via dit infuus zullen de narcosemiddelen, maar ook antibiotica worden toegediend. De operatie duurt ongeveer 45 minuten. Na de operatie Na de operatie gaat u naar de recovery. Hier bewaken en verplegen gespecialiseerde verpleegkundigen u. Na de operatie is het normaal dat u in enige mate pijn heeft en tevens kunt u misselijk zijn van de verdoving. U krijgt hier medicijnen tegen. Het kan zijn dat u de nacht verblijft op de recovery, maar mogelijk wordt u, als u volledig bent bijgekomen, verplaatst naar een andere ruimte waar u de nacht zult doorbrengen. Na de operatie heeft u: Een infuus in uw arm om medicijnen toe te dienen. Een verband op de schouder. Deze blijft in principe 2 dagen zitten en mag u er thuis zelf afhalen Een mitella of een sling om de arm. Deze moet in ieder geval tot aan het eerste poli bezoek 24 uur per dag blijven zitten Mogelijk een zuurstofslangetje in uw neus. Overleg met de verpleegkundige op welke wijze er na de operatie contact kan worden opgenomen met een eventueel contactpersoon. U kunt bij de kliniek naar de bezoekuren informeren. De orthopeed komt na de operatie nog even bij u langs om te vertellen hoe de operatie is verlopen.
Hechtingen De wond wordt gesloten door middel van een hechtdraad of nietjes. Ongeveer de twaalfde dag na de operatie worden ze op de polikliniek verwijderd. Als er gebruik is gemaakt van oplosbaar hechtmateriaal, dienen soms alleen de uiteinden van de draad verwijderd te worden. Het Ontslag De dag van ontslag De ochtend na de ingreep gaat u met ontslag. Uw vervoer naar huis Wij verwachten van u dat u, eventueel met behulp van familie of vrienden, uw vervoer naar huis of elders zelf regelt. U kunt niet zelf gaan autorijden of met het openbaar vervoer rizen. Aangepast vervoer is niet nodig; u kunt in een gewone auto plaatsnemen. Als er omstandigheden zijn waardoor dit niet geregeld kan worden, dan kunnen wij een taxi voor u regelen, die u zelf dient te bekostigen. Weer Thuis Wondverzorging Eventueel aangebracht verband mag na 48 uur verwijderd worden. Het is belangrijk dat u voor en na de wondbehandeling uw handen goed met zeep wast. U kunt eventueel resten bloed verwijderen van de schouder. Het desinfecteren van de wond met een desinfecterend middel (betadine/jodium/chloorhexidine) en steriel gaas mag, maar is niet nodig. Als u niet desinfecteert, dient u de operatiewond zelf niet aan te raken. Als er steristrips over de wond geplaatst zijn (witte/bruine pleisters die de wondranden goed bij elkaar houden), dient u deze te laten zitten tot deze eraf vallen. De steriele pleisters, die u door middel van het recept heeft verkregen, mag u over de operatiewond plaatsen. Het is normaal dat u de pleister de eerste dagen ongeveer twee tot vier maal per dag moet verschonen vanwege lekkage van bloed of wondvocht. U verneemt na de operatie na hoeveel dagen u weer mag douchen, waarbij de wond nat mag worden.
Oefeningen Tot 2-6 weken na de operatie mag u de schouder niet belasten. Hoe lang dit precies is voor u wordt door de orthopeed na de operatie verteld. Het geldt in ieder geval tot aan het eerste polibezoek na de operatie. Dat wil zeggen dat u de arm niet mag heffen boven de schouder. Als er een beschadiging van de cuff was en deze is gehecht mag u tevens de arm niet naar buiten draaien. U mag wel de hand gebruiken en de arm buigen en strekken in de elleboog (deze bewegingen staan los van de schouder). De functie van de schouder wordt geleidelijk geoefend met behulp van de fysiotherapeut. Leefregels en adviezen Onderstaand vindt u een aantal leefregels en adviezen. Overleg deze met uw fysiotherapeut. U verlaat de kliniek met een mitella. U dient de arm in ieder geval de eerste 6 weken niet te belasten, dit zal in overleg met de fysiotherapeut geleidelijk worden uitgebreid. Zie tevens het kopje oefeningen. Autorijden: De eerste zes weken mag u niet zelf autorijden. Pas als de functie van de schouder weer goed is en u weinig pijn ervaart, kunt u weer autorijden. Spoed Mocht er zich in de thuissituatie na de operatie iets voordoen, met betrekking tot de ingreep, dat dringend hulp/attentie nodig heeft, dan kunt u contact opnemen met de kliniek of met het algemene nummer van ACIBADEM International Medical Center. Deze zal contact opnemen met de juiste persoon. Voor spoedgevallen in de avond, gedurende de nacht of in het weekend, krijgt u een spoednummer. Bezoek polikliniek orthopedie 2 weken na de operatie komt u terug op de polikliniek voor controle en eventueel verwijderen van hechtmateriaal. Fysiotherapie Het doel van de behandeling is de balans tussen belasting en belastbaarheid te herstellen. De belastbaarheid wordt verhoogd door een combinatie van intensieve massage en training. Hierdoor wordt het functioneren van gewrichten en spieren hersteld na blessures en operaties.
Het masseren is een belangrijk onderdeel van de behandeling en zal in een ideale situatie zo frequent mogelijk plaatsvinden afhankelijk van de belastbaarheid van de persoon. Het doel van het masseren is de volledige capaciteit van een spiergroep te kunnen benutten waardoor gewrichten weer in hun natuurlijke bewegingspatroon kunnen bewegen. Daarnaast wordt ook gekeken hoe de belasting weer in balans gebracht kan worden met de belastbaarheid. Ter verhoging van de belastbaarheid wordt getraind om de spieren sterker en meer belastbaar te maken. De nadruk van de training ligt op het herstel van de coördinatie. Voor iedere specifieke klacht zijn er protocollen om op het juiste moment te starten met belastbaarheidsverhoging. Tot Slot Een Labrum fixatie heeft een revalidatieperiode die verschilt van persoon tot persoon. U bent enige tijd onder behandeling bij een fysiotherapeut. In ieder geval zullen de eerste zes weken tot drie maanden als het meest vervelend worden ervaren. Bij enkele patiënten duurt het echter wel een half jaar tot een jaar voordat het eindresultaat er is. Vragen Of Suggesties? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de afdeling Orthopedie. Via telefoonnummer: 020 238 8800. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, heeft u opmerkingen over deze brochure of over de gang van zaken tijdens het onderzoek die nuttig kunnen zijn, dan vernemen wij het graag. Volgende patiënten kunnen hier baat bij hebben. Wat ik nog wil weten:
Arlandaweg 100 1043 HP Amsterdam T: +31 20 238 8800 info@acibademimc.com acibademimc.com FEBRUARI 2018