Programma van Toetsing en Afsluiting

Vergelijkbare documenten
Koning Willem III. Wilhelmina Drucker

Leerplan geschiedenis voor de bovenbouw van het vmbo basisberoepsgericht. Albert van der Kaap

GS/K/5 Staatsinrichting van Nederland. De kandidaat kan

examenprogramma geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl

3 Syllabus Geschiedenis en staatsinrichting GT

Leerplan geschiedenis voor de bovenbouw van het vmbo kader en gemengde en theoretische leerweg. Albert van der Kaap

Leerdoelenkaart Geschiedenis bovenbouw vmbo. Kern Subkern Leerdoelen bb Leerdoelen kb Leerdoelen gt Begrippen CE/SE Exameneenheid

De staatsinrichting van Nederland

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO BB

GESCHIEDENIS VMBO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016

Het vmbo examen programma en het Historisch Overzicht vanaf 1900

GESCHIEDENIS VMBO. Syllabus centraal examen April syllabus geschiedenis en staatsinrichting vmbo centraal examen

GESCHIEDENIS VMBO CONCEPTSYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2020 Versie 0, aug 2017 GESCHIEDENIS VMBO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2020

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2018 NADER VASTGESTELD. Versie 2, juli 2017

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Vragen voorzien van een * zijn nieuwe voorbeeldvragen.

GESCHIEDENIS VMBO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2018 PRELIMINAIR VASTGESTELD

Examen VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

Geschiedenis en staatsinrichting VMBO Syllabus BB, KB en GT centraal examen September 2009

GESCHIEDENIS VMBO. Syllabus BB, KB en GT centraal examen 2012

Geschiedenis en staatsinrichting Syllabus BB, KB en GT centraal examen 2008 en 2009

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Geschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Geschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin

Vragen voorzien van een * zijn nieuwe voorbeeldvragen.

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Examen VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 woensdag 18 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Verantwoording syllabus centraal examen 2018: geschiedenis vmbo

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Geschiedenis en staatsinrichting Syllabus BB, KB en GT centraal examen 2010

Tijdvak I. 31 oktober : 30-10:00.

Geschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 1 woensdag 18 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

1. WAT VOORAFGING HET CONGRES VAN WENEN BESLISSINGEN GEVOLGEN BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO Historisch Overzicht

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO KB

Examen VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 woensdag 16 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Geschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.6.1

Geschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 19 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Aanvullende specificaties op het examenprogramma voor de examens geschiedenis van 2005:

1. WAT VOORAFGING HET CONGRES VAN WENEN BESLISSINGEN GEVOLGEN BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 1 dinsdag 14 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Eindtermen Geschiedenis

Leerplan geschiedenis voor de bovenbouw van het vmbo

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V

Gemeenschappelijk schoolonderzoek Tijdvak I 27 oktober

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examenopgaven VMBO-KB 2004

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

5.8. Samenvatting door een scholier 1786 woorden 21 maart keer beoordeeld. Geschiedenis

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Examen VMBO-KB geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 maandag 18 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

Samenvatting H2 2: Fascisten NSDAP machtigingswet totalitaire staat concentratie kampen indoctrinatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

GESCHIEDENIS VMBO. Syllabus BB, KB en GT centraal examen 2013

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

GESCHIEDENIS VMBO. Syllabus GT centraal examen November

Samenvatting Geschiedenis Historische context Duitsland h2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Transcriptie:

Leerweg: TL Klas: 3 Vak: Geschiedenis Methode: Memo Toetsnr 3.1.1 3.1.2 3.1.3 Wat moet je voor de toetsing doen? Nederland als Industriële samenleving 1 t/m 8 --de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 149 t/m 151). -de jaartallen aan de juiste gebeurtenissen koppelen en op een tijdbalk plaatsen -de begrippen herkennen, beschrijven en de kennis toepassen. -de volgende zaken herkennen en beschrijven: -hoe er een industriële samenleving kwam en kunnen uitleggen dat techniek, ondernemen en investeringen daarbij belangrijk waren. -hoe de industrialisatie in Nederland in de Tweede helft van de 19 e eeuw de arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingen veranderde -wat arbeiders deden om hun omstandigheden te verbeteren. -welke rol vakbonden en de overheid speelden bij de verbetering van de arbeidsomstandigheden. -hoe Nederland een democratie werd. -hoe de economie groeide na 1945 -welke gevolgen de snelle groei van welvaart had in de jaren 60 -hoe Nederland een multiculturele samenleving werd -hoe na 1945 de milieuproblemen in Nederland toenamen. -hoe de milieuorganisaties en de regering daarop reageerden. -Historisch denken: je moet informatie uit historische bronnen kunnen gebruiken. Ook moet je bronnen kunnen beoordelen op bruikbaarheid. Praktische opdracht: Differentiatie Je gaat je verdiepen in een zelfgekozen onderwerp. Het middel waarin je de lesstof verwerkt mag je ook zelf kiezen. -de historische vaardigheden op een praktische manier inzetten. Moduletoets Nederland en Indonesië 1 t/m 8 -je oriënteren op je eigen loopbaan en het belang van geschiedenis en staatsinrichting in de maatschappij uitleggen. -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 149 t/m 151). -Verklaren wat de VOC in Oost-Indië deed. -Begrijpen hoe het bestuur van Nederlands-Indië georganiseerd was. -Verklaren hoe het kwam dat de Indonesiërs honger leden door het cultuurstelsel Examen- Eenheden * GS/K/6 GS/V/7 GS/K/2 GS/K/1 GS/K/4 Soort + tijd Herkansbaar? Weging SE? Ja 1X Nee Praktisch Nee 1X Nee Ja 1X Ja

-Diverse historische bronnen ordenen en in de chronologische tijdsvolgorde zetten. -De redenen inzien waarom het cultuurstelsel werd vervangen door een vrije economie. -Beschrijven hoe Nederland zijn macht uitbreidden. -Uitleggen hoe Nederland het leven van de bevolking van Indonesië verbeterde. -Het ontstaan van het nationalisme van de Indonesiërs begrijpen. -De rol van Soekarno en de samenwerking met de Japanners verklaren. -Veranderingen in de geschiedenis herkennen. -Beschrijven wat de Indonesiërs wilden na de bevrijding van de Japanners. -Begrijpen hoe de Nederlanders het conflict met Indonesië wilden oplossen. -Beschrijven hoe het conflict met Indonesië uiteindelijk werd opgelost. -de reden uitleggen waarom er in de jaren duizenden Molukkers naar Nederland kwamen. -oefent met examenopdrachten. -de tijdbalk van deze periode. -de begrippen herkennen en beschrijven. -herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland zich in de loop der tijd ontwikkeld heft en bijgedragen heeft aan de dekolonisatie/onafhankelijkheid van Indonesië. -Historisch denken: je moet gebeurtenissen en ontwikkelingen in de juiste volgorde kunnen zetten en veranderingen kunnen herkennen. Einde rapportperiode 1. 3.2.1 3.2.2 De Koude Oorlog 1 t/m 4 --de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 149 t/m 151). -de afspraken noemen die de geallieerden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog maakte. -De verschillen tussen Oost en West-Europa zien en begrijpen. -De machtsblokken na de Tweede Wereldoorlog herkennen en verklaren. -De veranderingen in de verhoudingen na de Tweede Wereldoorlog tussen de SU en de VS verklaren. -de invloed van de geallieerden op de samenleving en de economie in Duitsland begrijpen. -uitleggen waardoor Duitsland een verdeeld land werd en Berlijn een verdeelde stad werd. -zich inleven in het leven in West-Duitsland, Oost-Duitsland en Berlijn tijdens de Koude Oorlog. -De veranderingen van Gorbatsjov noemen en het belang ervan uitleggen. -Het einde van de Berlijnse muur en het ijzeren gordijn beschrijven. -het belang van de Duitse eenwording verklaren. Praktische opdracht: Presenteren Differentiatie: je mag zelf een onderwerp kiezen uit de periode van de Koude Oorlog -de historische vaardigheden op een praktische manier inzetten. GS/K/9 GS/K/2 GS/V/7 GS/K/9 Ja 1X Nee Praktisch Nee 1X Ja

3.2.3 Moduletoets De Koude Oorlog 1 t/m 8 -de genoemde zaken bij P3.2.1 + -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 149 t/m 151). - Informatie uit spotprenten halen -De informatie uit spotprenten interpreteren -De bedoeling van de maker van de bron uitleggen. -verklaren waarom Nederland een trouwe bondgenoot van de VS was na de Tweede Wereldoorlog. -Uitleggen waardoor Nederland een kritische bondgenoot van de VS werd. -De veranderende verhouding tussen NL en VS na 1989 begrijpen. -oefenen met examenopdrachten. -de tijdbalk van deze periode reproduceren. -de begrippen herkennen en beschrijven. -het ontstaan, verloop en einde van de koude oorlog herkennen en beschrijven, en aangeven welke oorzaken en gevolgen deze periode voor de wereldpolitiek in het algemeen en voor Europa in het bijzonder heeft gehad. -Historisch denken: je moet kunnen aangeven wat er veranderde tijdens de Koude Oorlog en hoe belangrijk die veranderingen waren. Einde rapportperiode 2. GS/K/9 Ja 1X Ja 3.3.1 Praktische opdracht: Het Israëlisch-Palestijns conflict Ter voorbereiding worden de opdrachten uit het werkboek gemaakt blz.125 t/m blz.148. -de historische vaardigheden op een praktische manier inzetten. GS/K/11 GS/K/2 GS/V/7 Praktisch Nee 1X Nee 3.3.2 Moduletoets Nederland na 1945 1 t/m 8 --de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 149 t/m 151). -beschrijven hoe het leven na de Tweede Wereldoorlog was. -beschrijven hoe de consumptiemaatschappij de cultuur veranderde. -verklaren hoe Nederland in een informatiemaatschappij veranderde -Zich inleven in de tijd van toen. -begrijpen dat wij nu anders naar het verleden kijken als de mensen in die tijd zelf. Zo zal men over 100 jaar ook anders naar ons terugkijken. -kent het begrip standplaatsgebondenheid. -weet hoe het is om jong te zijn in de jaren. -de verschillende jeugdculturen t/m de jaren 90 herkennen. -het belang van de oorzaken en gevolgen van de opkomst van de jeugdculturen beschrijven. -de rolverdeling tussen mannen en vrouwen na de Tweede Wereldoorlog noemen. -de wijze waarop vrouwen veranderingen afdwongen beschrijven en herkennen. -De veranderende positie van de vrouw vanaf de jaren 60 verklaren. GS/K/8 Nee 1X Ja

-een onderbouwde mening geven over historische gebeurtenissen. -een onderbouwde mening geven en zich inleven in standpunten van andersdenkenden. -De vier zuilen noemen. -De oorzaken van de ontzuiling noemen. -Beschrijven hoe de ontzuiling Nederland veranderden. -oefenen met examenopdrachten. -de tijdbalk van deze periode reproduceren. -de begrippen herkennen en beschrijven. -herkennen en beschrijven welke cultureel-maatschappelijke ontwikkelingen zich na de Tweede Wereldoorlog hebben voorgedaan en verklaren welke gevolgen deze ontwikkelingen gehad hebben voor de Nederlandse samenleving. Historisch denken: Je moet je in kunnen leven in een andere tijd, bijvoorbeeld als je een bron wilt begrijpen. Je moet ook een eigen mening kunnen formuleren en daarbij de juiste argumenten gebruiken. Einde rapportperiode 3. * Exameneenheden GL/TL CE moet op SE mag op SE GS/K/1 Oriëntatie op leren en werken X GT GS/K/2 Basisvaardigheden: communiceren, samenwerken, informatie verwerven en verwerken. X GT Leervaardigheden in het vak geschiedenis en staatsinrichting. Zie toelichting op volgende blz. X GT GT GS/K/4 De koloniale relatie Indonesië - Nederland X (GT*) (GT*) GS/K/6 De industriële samenleving in Nederland X (GT*) (GT*) GS/K/7 Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland X (GT*) (GT*)

GS/K/8 Cultureel - mentale ontwikkelingen in Nederland na 1945 X (GT*) (GT*) GS/K/9 De Koude Oorlog X (GT*) (GT*) GS/K/11 Het conflict tussen Israël en de Arabische wereld X (GT*) (GT*) GS/V/7 Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie X GT * NB1: Het schoolexamen bestaat tenminste uit 3 kerndelen naar keuze van de school

Leerweg: Theoretische Klas: T4 Vak: Geschiedenis Methode: Memo Toetsnr 4.1.1 Wat moet je voor de toetsing doen? H2 De Eerste Wereldoorlog 1914-1918 1 t/m 7 -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 121 t/m 123) + de historische vaardigheden achter in je tekstboek toepassen (blz. 143). -De begrippen, personen, gebeurtenissen van staatsinrichting toepassen op deze periode. -De belangrijke historische personen beschrijven en in de juiste tijd / context plaatsen. -de staatkundige kaart van Europa, behorend bij deze periode herkennen. -de begrippen van dit hoofdstuk beschrijven, herkennen en de kennis toepassen. -de jaartallen van dit hoofdstuk koppelen aan gebeurtenissen en in de chronologische tijdsvolgorde plaatsen. -het Von Schlieffenplan beschrijven en herkennen -de onbeperkte duikbotenoorlog beschrijven en herkennen -De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste Wereldoorlog herkennen en beschrijven. -oorzaken: militarisme, kolonialisme, industrialisatie moderne (wapen)technieken, bondgenootschappen, vijandbeelden. -aanleiding; moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije in Sarajevo - verloop: aanvankelijk enthousiasme/vrijwilligers/aanvalsplan van Duitsland/loopgravenoorlog in Noord Frankrijk en België. - de bondgenootschappen van Centralen en Geallieerden herkennen, noemen en beschrijven. -De kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Nederland herkennen en in het juiste tijdsgewricht plaatsen en toepassen. Examen- Eenheden * GS/K/10 Soort + tijd Herkansbaar? Nee Weging 1X SE? Ja 4.1.2 H1 Democratisering van Nederland 1848-1919 1 t/m 7 -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 121 t/m 123) + de historische vaardigheden achter in je tekstboek toepassen (blz. 143). -De belangrijke historische personen beschrijven en in de juiste tijd / context plaatsen. -de begrippen van dit hoofdstuk beschrijven, herkennen en de kennis toepassen. GS/K/5 100 Ja 2X Ja

-de jaartallen van dit hoofdstuk koppelen aan gebeurtenissen en in de chronologische tijdsvolgorde plaatsen. - de Nederlandse parlementaire democratie herkennen en beschrijven. - het verschil in bevoegdheden tussen Eerste en Tweede Kamer herkennen en beschrijven. - bevoegdheden van het parlement noemen: recht van amendement, budget, enquête, initiatief en interpellatie. - politieke organisaties herkennen van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19 e eeuw en begin 20 e eeuw en hun voormannen/-vrouwen herkennen en noemen. - uitleggen wat deze politieke organisaties hebben bijgedragen aan de democratisering van het politieke bestel in Nederland. - de groepen noemen die streven naar algemeen kiesrecht. - het streven naar emancipatie door vrouwen en katholieken herkennen en beschrijven. - uitleggen waarom bepaalde groepen zich eind 19 e eeuw, begin 20 e eeuw aangetrokken voelden tot liberalisme, socialisme, christelijke politiek wel feminisme. - uitleggen waarom evenredige vertegenwoordiging democratischer is dan het districtenstelsel, de kiesdeler - het verschil uitleggen tussen actief en passief kiesrecht. - de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs verklaren. - de Pacificatie van 1917 herkennen en beschrijven - het ontstaan van de verzuiling in de politiek, de media, het onderwijs, de vakbonden etc. herkennen en beschrijven. -de bevoegdheden van het parlement, de Eerste en de Tweede Kamer herkennen en beschrijven. - de drie lagen van de overheid herkennen en noemen: Rijk, Provincie en Gemeente - de vorming van een regering herkennen en beschrijven (formatie, coalitie, regeerakkoord) - de belangrijkste stappen herkennen en beschrijven van wetsvoorstel tot wet: minister, wetsvoorstel, Tweede Kamer, Eerste Kamer, handtekening koningin.) - de scheiding tussen wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht herkennen en beschrijven. - de rechtsstaat herkennen en beschrijven: onafhankelijke rechtspraak, gelijkstelling van alle burgers, rechtsbijstand, nationale Ombudsman - onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten - enkele klassieke grondrechten noemen ( bescherming tegen de overheid) vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, -enkele sociale grondrechten noemen ( bescherming door de overheid) -recht op bestaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg, recht op

woongelegenheid. -verzuiling omschrijven en herkennen. - rooms-katholieken en protestanten (confessionelen)/ socialisten (sociaal- democraten) liberalen uit elkaar halen. - emancipatie van arbeiders (vakbonden) en vrouwen (de Eerste Feministische Golf) uitleggen. - algemeen kiesrecht (actief en passief kiesrecht)/ schoolstrijd - Aletta Jacobs, P.J. Troelstra, A. Kuyper kennen en begrijpen waarom we hun verhaal moeten kennen. -sociaal-economische veranderingen: beginnende industrialisatie / modern-imperialisme (grondstoffen en afzetmarkten) / verstedelijking / kinderarbeid / sociale kwestie / van liefdadigheid naar sociale wetgeving (zoals Armenwet, Kinderwetje van Van Houten, Ongevallenwet, Woningwet) -kenmerkende veranderingen, gebeurtenissen, personen en ontwikkelingen in Nederland ten tijde van de industrialisatie in de tweede helft van de negentiende eeuw noemen, herkennen, beschrijven en toepassen -kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Nederland, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen -veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging/ Staten-Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen -opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen herkennen -Uitleggen waarom bepaalde groepen in de samenleving aan het eind van de 19e eeuw zich tot liberalisme, socialisme, christelijk politiek denken en/of feminisme aangetrokken voelden. -beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie van deze groepen -Het conflict tussen Willem III en het parlement als gevolg van de Luxemburgse kwestie (1866-1867)beschrijven. -koning Willem III kennen Einde rapportperiode 1.

4.2.1 H3 Interbellum, herstel en crisis 1918-1939 1 t/m 7 + Verrijkingsdeel De Sovjet Unie -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 121 t/m 123) + de historische vaardigheden achter in je tekstboek toepassen (blz. 143). -De begrippen, personen, gebeurtenissen van staatsinrichting toepassen op deze periode. -De belangrijke historische personen beschrijven en in de juiste tijd / context plaatsen. -de staatkundige kaart van Europa, behorend bij deze periode herkennen. -de begrippen van dit hoofdstuk beschrijven, herkennen en de kennis toepassen. -de jaartallen van dit hoofdstuk koppelen aan gebeurtenissen en in de chronologische tijdsvolgorde plaatsen. -enkele bepalingen van de Vrede van Versailles herkennen en noemen - strafbepalingen voor Duitsland: - herstelbetalingen, gebiedsafstand, demilitarisatie - ontstaan van de Volkenbond -de gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en beschrijven - parlementaire democratie/ Republiek van Weimar - 1929: beurskrach op Wallstreet / wereldwijde economische crisis/ Duitsland extra zwaar getroffen - Dolkstootlegende / bezetting van het Ruhrgebied (1923) / mislukte staatsgreep door Hitler (1923) / opleven van de economie in Duitsland (Dawesplan, 1924) / Duitsland lid van de Volkenbond (1926) -Buitenlandse politiek: Lebensraum / Heim ins Reich / conferentie van München (1938) / Appeasementpolitiek / Anschluss (1938) / niet-aanvalsverdrag (1939) -de belangrijkste ontwikkelingen in Duitsland vanaf de Eerste Wereldoorlog en de opkomst van het nationaal-socialisme, als voorbeeld van extreemrechtse dictatuur, herkennen en beschrijven - kenmerken van nationaal-socialisme in relatie tot het fascisme in Italië */ NSDAP/ dictatuur - machtsovername (1933)/ afschaffing parlementaire democratie/ terreur/ gelijkschakeling/ totalitair/ indoctrinatie/ Lebensraum/ herbewapening/ gebruik maken van bestaand antisemitisme/ rassenleer/ rassenwetten/ discriminerende maatregelen/ vervolging van niet-arische bevolkingsgroepen en van politieke tegenstanders/ concentratiekampen - de volgende persoon herkennen, noemen en deze in de tijd plaatsen - Hitler (Führer) - de kenmerkende gebeurtenissen, persoon en ontwikkelingen in Nederland herkennen en in het juiste tijdsgewricht plaatsen en toepassen GS/K/10 Ja 1X Ja

4.2.2 - crisistijd/ werkloosheid/ opkomst NSB/ stempelen/ werkverschaffingsprojecten/ gevolg van de economische crisis voor de democratie/ aanpassingspolitiek/ handhaving neutraliteit - persoon: Colijn Verrijkingsdeel. De Sovjet- Unie -de opkomst en de gevolgen van het communisme in de Sovjet-Unie, als voorbeeld van extreemlinkse dictatuur, herkennen en beschrijven. - Russische Revolutie/ communisme/ rol communistische partij in de Sovjet-Unie (USSR)/ planeconomie/ kenmerken van stalinisme: vervolging van tegenstanders, geheime politie, terreur, totalitair, indoctrinatie, censuur, showprocessen, strafkampen, zuiveringen, persoonsverheerlijking, propaganda - de volgende personen herkennen, noemen en deze in de tijd plaatsen: Lenin en Stalin H4 De Tweede Wereldoorlog 1939-1945 ( 1 t/m 7+ Verrijkingsdeel Indonesië wordt onafhankelijk -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 121 t/m 123) + de historische vaardigheden achter in je tekstboek toepassen (blz. 143). -De belangrijke historische personen beschrijven en in de juiste tijd / context plaatsen. -De begrippen, personen, gebeurtenissen van staatsinrichting toepassen op deze periode. -de staatkundige kaart van Europa, behorend bij deze periode herkennen. -de begrippen van dit hoofdstuk beschrijven, herkennen en de kennis toepassen. -de jaartallen van dit hoofdstuk koppelen aan gebeurtenissen en in de chronologische tijdsvolgorde plaatsen. -de oorzaken, begin, verloop en afloop van de Tweede Wereldoorlog herkennen, noemen en Beschrijven - oorzaken: onvrede over armoede, werkloosheid en de bepalingen van het Verdrag van Versailles (wens tot revanche, meer grondgebied, herbewapening) versterken in Duitsland nationalistische gevoelens - begin: inval van Duitsland in Polen - verloop: Blitzkrieg, Groot-Brittannië houdt stand, aanval op de Sovjetunie, oorlog in Azië: Pearl Harbor, operatie Barbarossa, keerpunt: slag bij Stalingrad, D-Day/ tweefrontenoorlog - de Tweede Wereldoorlog gekenmerkt door: moderne wapens en soort oorlogvoering/ totale oorlog/ veel slachtoffers (veel meer burgerslachtoffers dan in Eerste Wereldoorlog)/ bombardementen op steden/ propaganda/ censuur, massamoorden / Holocaust / gaskamers - afloop: Duitse overgave (mei 1945), Japanse overgave na atoombommen op Hiroshima en Nagasaki (aug. 1945)/ einde Tweede Wereldoorlog/ ontdekking vernietigingskampen/ massamoorden/ Holocaust GS/K/10 GS/V/1 100 Ja 2X Ja

- de volgende personen herkennen, noemen en deze in de tijd plaatsen: Churchill, Roosevelt,Stalin - de bondgenootschappen van Asmogendheden en Geallieerden herkennen, noemen en beschrijven - As-mogendheden:Duitsland, Italië en Japan - Geallieerden: Groot-Brittannië, Sovjetunie (vanaf 1941), Verenigde Staten (vanaf 1941) - de kenmerkende gebeurtenissen, personen en ontwikkelingen in Nederland herkennen en in het juiste tijdsgewricht plaatsen en toepassen - mobilisatie/ Duitse inval (10 mei 1940) / capitulatie / bezetting/ Nederlandse regering en koningshuis in ballingschap/ gelijkschakeling/bombardement in Rotterdam NSB/ Jodenvervolging/ Februaristaking/ deportaties (via doorgangskamp Westerbork naar vernietigingskampen zoals Auschwitz)/ collaboratie, aanpassing en verzet/ goed en fout / aantasting rechtsstaat/ gelijkschakeling/landverraders/ censuur/ gedwongen tewerkstelling/ razzia s/ onderduiken/ persoonsbewijzen/ overleven in bezettingstijd/ distributiesysteem met bonkaarten/ operatie Market Garden / slag om Arnhem (1944) / bevrijding van NL hongerwinter/ bevrijding (5 mei 1945) - personen: Anne Frank, koningin Wilhelmina - jaarlijkse herdenkingen: 4 mei dodenherdenking, 5 mei Dag van de Vrijheid Verrijkingsdeel Indonesië De leerling kan: - de gevolgen van het nationalisme in Indonesië, als voorbeeld van nationalisme, herkennen en beschrijven. Van de Japanse bezetting tot de onafhankelijkheid van Indonesië (1942-1949): - Japanse bezetting/ houding Japan en nationalisten ten opzichte van elkaar en van Nederland(ers) tijdens Tweede Wereldoorlog/ jappenkampen/dwangarbeid. -Bevrijding van Indonesië 15 aug 1945. -uitroepen van Indonesische onafhankelijkheid na afloop van Tweede Wereldoorlog/ herstel Nederlands gezag in Indonesië / verschillen in toekomstvisie van de Nederlandse regering (Verenigde Staten van Indonesië als federale staat in een unie met Nederland) en van de -Indonesische nationalisten (Republiek Indonesië als onafhankelijke eenheidsstaat)/ het Indonesisch-Nederlands conflict 1945-1949/ nationalistische beweging en vrijheidsstrijd/ politionele acties/ aanwezigheid Nederlandse dienstplichtige militairen/ rol van de VN en de VS/ soevereiniteitsoverdracht -de volgende persoon herkennen, noemen en deze in de tijd plaatsen: Soekarno Einde rapportperiode 2.

4.3.1 De wereld na 1945 1 t/m 7 -de historische vaardigheden achter in je werkboek toepassen (WB blz. 121 t/m 123) + de historische vaardigheden achter in je tekstboek toepassen (blz. 143). -De belangrijke historische personen beschrijven en in de juiste tijd / context plaatsen. -De begrippen, personen, gebeurtenissen van staatsinrichting toepassen op deze periode. -de staatkundige kaart van Europa, behorend bij deze periode herkennen. -de begrippen van dit hoofdstuk beschrijven, herkennen en de kennis toepassen. -de jaartallen van dit hoofdstuk koppelen aan gebeurtenissen en in de chronologische tijdsvolgorde plaatsen. - de nieuwe machtsverhoudingen als gevolg van de Tweede Wereldoorlog herkennen en beschrijven Europese mogendheden verzwakt/ dekolonisatie - de nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het Westen) en de Sovjetunie (het Oostblok) herkennen en Beschrijven - Koude Oorlog/ invloedssferen/ IJzeren Gordijn/ containment / satellietstaten / blokkade Berlijn/ oprichting NAVO en Warschaupact/ ideologische tegenstelling tussen enerzijds kapitalisme en democratie, anderzijds communisme en dictatuur/ kernwapens als afschrikking - de volgende personen herkennen, noemen en deze in de tijd plaatsen: Kennedy, Stalin, Chroesjtsjov, Reagan en Gorbatsjov - enkele gebeurtenissen uit de Koude Oorlog en het einde van de Koude Oorlog in relatie tot wapenwedloop en hervormingspolitiek herkennen en beschrijven - bouw Berlijnse Muur/ Cubacrisis/ bewapeningswedloop / Hongaarse opstand (1956) / Praagse lente (1968) / glasnost/ val van de Berlijnse Muur/ ineenstorting Oostblok - de Europese en internationale samenwerking herkennen en beschrijven - Verenigde Naties/ Veiligheidsraad (samenstelling, vetorecht) - EGKS/ (E)EG / motieven voor meer samenwerking in Europa -de kenmerkende gebeurtenissen, personen en ontwikkelingen in Nederland herkennen en in het juiste tijdsgewricht plaatsen en Toepassen -economische veranderingen: wederopbouw / emigratie / Marshallplan/ economische groei en welvaartsstijging/ consumptiemaatschappij/ opbouw verzorgingsstaat/ oliecrisis/ werkloosheid in jaren tachtig - sociaal-culturele veranderingen en toenemende pluriformiteit vanaf de jaren zestig: amerikanisering/ gastarbeid(ers)/ migranten (uit voormalige Nederlandse koloniën)/jongerencultuur/ ontzuiling/ belang van de televisie/tweede Feministische Golf/ toenemende democratisering/inspraak GS/K/10 Nee 1X Ja

4.3.2 4.3.3 Personen: Drees, koningin Juliana De gevolgen van het einde van de Koude Oorlog en de daardoor gewijzigde machtsverhoudingen herkennen en Beschrijven - einde communistisch Oost-Europa/ einde Sovjetunie 1990-1991/ ontstaan van nieuwe staten/ Duitse eenwording - herlevend nationalisme in Europa - Verenigde Staten enige supermacht - uitbreiding en veranderde rol van de NAVO (bestrijding terrorisme, samenwerking met voormalige tegenstanders uit Oost-Europa) - terrorisme/ 11 september 2001 - de voortgaande samenwerking en uitbreiding van de EU herkennen en de gevolgen van de globalisering herkennen en beschrijven - Europees Parlement, Europese Commissie, Raad van Ministers/ vorming EU/ invoering van de euro/ democratische controle/ verschil in opvatting over de mate van Europese eenwording/ Europese grondwet - op wereldniveau: uitbreiding politieke, sociale en economische verbondenheid/ gevolgen voor dagelijks leven. - de kenmerkende gebeurtenissen, persoon en ontwikkelingen in Nederland in het juiste tijdsgewricht plaatsen en toepassen - economische groei in jaren negentig/ poldermodel (overlegeconomie)/ de verzorgingsstaat ter discussie/ bezorgdheid over nationale cultuur (identiteit) - nieuwe media - de Nederlandse rechtsstaat/ religieuze pluriformiteit/ multiculturele samenleving/ secularisatie/ individualisering de gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor Nederland herkennen en beschrijven. de Nederlandse autonomie onder druk door de verandering van EG naar EU (1993) en de invoering van de euro (2002): - discussie over richting EU: Europa een verzameling van nationale staten of een Verenigde Staten van Europa? democratisch tekort: relatie Europees Parlement / Europese Commissie / Raad van Ministers invloed op het dagelijks leven als gevolg van de voortgaande Europese samenwerking. Personen: koningin Beatrix, Pim Fortuyn Praktische opdracht: Portfolio maken met opdrachten over historisch redeneren -de historische vaardigheden op een praktische manier inzetten. Moduletoets: hoofdstuk 1 t/m hoofdstuk 5 Alles wat genoemd is bij: 4.1.1 / 4.1.2 / 4.2.1/ 4.2.2/ 4.3.1 Einde rapportperiode 3. GS/K/5 GS/K/10 GS/K/5 GS/K/10 Praktisch Nee 1X Ja 100 Nee 2X Ja

* Exameneenheden GL/TL CE moet op SE mag op SE GS/K/2 Basisvaardigheden X GT Leervaardigheden in het vak geschiedenis en staatsinrichting X GT GT GS/K/5 Staatsinrichting van Nederland X GT GT GS/K/10 Historisch overzicht vanaf 1900 X GT GT GS/V/1 Het Indonesisch - Nederlands conflict 1945-1949 X GT GS/V/2 Nederland en Europa X GT GS/V/5 Verzuiling en ontzuiling in Nederland X GT GS/V/6 Nederland en de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog X GT GS/V/8 Vaardigheden in samenhang x GT GT GS/V/9 Verrijkingsdeel bij historisch overzicht vanaf 1900 X GT GT