20 jaar aanpak van problematische schulden Van privé-probleem naar publiek vraagstuk NADJA JUNGMANN 1997 Vooravond van een nieuw tijdperk Stevige groei van de schuldenproblematiek (1992-1997 +60% aanvragen) Schulden zijn een privé-probleem: alleen een schuldregeling als schuldeisers willen meewerken Schuldhulpverlening Focus op schuldregelingen met kwijtschelding Gemeenten boden nogal eens financiële compensatie Gedragscode schuldregeling met ruimte voor afwijkingen
Gedragscode NVVK versie 1997 Schuldenaar brengt in principe de volledige aflossingscapaciteit in Schuldregeling in principe niet langer dan 36 maanden Gelijkberechtiging van schuldeisers is het uitgangspunt Bij geen of nagenoeg geen aflossingscapaciteit kan aan schuldeisers gevraagd worden de vordering te bevriezen en incasso verder op te schorten Maatwerk: in de meeste bepalingen stond de deur op een kier 1998 Een nieuw juridisch beginsel Memorie van Toelichting Wet schuldsanering natuurlijke personen 1. Eindigheid van schulden voor natuurlijke personen 2. Vergroten bereidheid schuldeisers om akkoord te gaan met minnelijke schuldregelingen 3. Terugdringen aantal faillissementen natuurlijke personen
Alle betrokkenen zochten nieuwe positie Rechtbanken waren vol verwondering over de nieuwe groep die ter zitting verscheen Schuldhulpverlening dacht dat het leven makkelijker zou worden Schuldeisers telden hun knopen 2000 Herijking gedragscode Nieuwe verhoudingen leidde tot af- in plaats van toename aantal minnelijke regelingen Aanpassingen in Gedragscode: Een strak en helder kader: geen uitgangspunten, in principe of kan-bepalingen NVB, FVN en Thuiswinkelorganisatie Nederland zaten aan tafel om mee te praten over de aanpassingen in de Gedragscode
Bijsturing mocht niet baten Jaar Aantal aanvragen NVVK Slagingspercentage 1998 31.506 35 1999 28.969 28 2000 27.599 25 2001 23.890 25 2001 28.551 20 2003 34.500 15 2004 39.000 9 2005-2010 Bevorderen effectiviteit 2006 NVVK werkt aan vernieuwing dienstverlening zodat meewerken aantrekkelijker wordt voor schuldeisers Schuldeisers krijgen garantie minimale aflossing Gelijkberechtiging van schuldeisers Landelijke dekking saneringskredieten (directe afkoop) en budgetbeheer Voorzichtige gedachte om duur regeling te laten variëren 2008 Ministerie SZW voert onderzoek uit naar effectiviteit schuldhulp Basis wetsvoorstel Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs)
2010-2015 Crisis en segementatie Rond 2010 brengt de focus op effectiviteit nieuw besef Groeiend besef dat schuldenproblematiek ook een gedragsvraagstuk is Direct schuldregeling treffen is niet altijd het beste plan 2012 Grote bezuinigingen en inwerkingtreding Wgs Bezuinigingen van 25 a 30 procent zijn geen uitzondering Gemeenten gaan groepen categoriaal uitsluiten Eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid 2015-2017 Groeiend ongenoegen
Belangrijke nieuwe inzichten Twintig jaar schuldhulpverlening.. Rode draden Effectiviteit is al twintig jaar het centrale vraagstuk Het blijft zoeken naar een balans tussen maatwerk en een gestandaardiseerde aanpak We weten niet goed wat werkt (ontbreekt aan evidence) Grote veranderingen Schulden transformeerden van een privé-probleem naar een publiek vraagstuk Gedragswetenschappers vonden een plek naast de juristen
2017 Vooravond van een nieuw tijdperk Vaste lasten als belangrijke oorzaak Digitalisering Herbeoordeling rol overheid als schuldeiser Eindelijk interesse in evidence based werken Stress-sensitieve dienstverlening Dr Nadja Jungmann Adviseur en trainer Social Force Lector Schulden & Incasso Hogeschool Utrecht Bestuurslid stichting MESIS/METAS Lid raad van advies NVVK Ontwikkelaar MESIB Lid erkenningscommissie Movisie maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid Lid commissie Pianoo (ondersteuning aanbestedingsprocedures)