Infobrochure schildklier
Wat is de schildklier? De schildklier is een vlindervorming orgaan dat laag in de hals ligt juist voor de luchtpijp. De schildklier bestaat uit twee zijkwabben, een links en een rechts, deze zijn verbonden door een klein middenstuk. De schildklier produceert schildklierhormoon, dit hormoon is belangrijk voor de regeling van de stofwisseling. Hiervoor heeft de schildklier jodium nodig, de schildklier is het enige orgaan in ons lichaam wat jodium kan opnemen. Op de schildklier liggen een viertal bijschildkliertjes, deze produceren dan weer het bijschildklierhormoon dat het calciumgehalte in ons bloed regelt. In de onmiddellijke buurt van de schildklier verlopen de zenuwen die de stembanden laten werken en die voor de kracht van de stem zorgen. Er zijn verschillende redenen om aan de schildklier te opereren: Mogelijks produceert uw schildklier te veel hormoon en is dit niet meer met medicatie te controleren. Mogelijks is uw schildklier te groot geworden en veroorzaakt ze druk op de luchtpijp en/of op de slokdarm zo dat dit ademhalingsklachten of slikklachten veroorzaakt. Een te grote schildklier kan ook achter het borstbeen beginnen groeien, dit is op zich meestal al een reden om te opereren. Mogelijks is er in de schildklier een knobbel ontstaan die zou kunnen kwaadaardig worden of die reeds kwaadaardige cellen bevat. Bij een dergelijke knobbel wordt in de regel vóór de operatie een punctie uitgevoerd. 3
Hoe wordt de diagnose gesteld? Een aandoening aan de schildklier wordt dikwijls vastgesteld aan de hand van een voelbare zwelling in de hals. Soms is dit uitwendig niet zo duidelijk te zien of te voelen en wordt de diagnose gesteld door een bloedonderzoek en door een echografisch onderzoek van de hals. Niet zelden wordt er nog verder onderzoek verricht, zoals een CT-scan of een isotopenonderzoek. Is een operatie nodig? In de regel is het de endocrinoloog die beslist over het feit of een ingreep bij u aan de orde is. Regelmatig wordt er een punctie van de schildklier verricht vóór u naar de chirurg wordt verwezen. Als een operatie wordt voorgesteld zal de chirurg vanuit zijn/haar oogpunt bekijken of een ingreep bij u haalbaar is, meestal is dit geen probleem. Voor en na de operatie wordt er een stembandonderzoek gepland. Welke operaties zijn er mogelijk? Vrijwel altijd wordt de ingreep uitgevoerd via een dwarse licht boogvormige incisie laag aan de voorzijde van de hals. Al naargelang de reden voor de operatie wordt er één helft, één helft en een deel van de andere helft of de volledige schildklier weggenomen. De ingreep wordt uitgevoerd in algemene narcose. Kijkoperaties aan de schildklier worden zelden uitgevoerd. Een schildklieroperatie is geen zware maar wel een minutieuze ingreep omwille van onder andere de nabijheid van de bijschildkliertjes en de zenuwen voor de stembanden. De chirurg zal proberen om zo veel mogelijk bijschildkliertjes te sparen. Indien de chirurg het nodig acht kan er tijdens de ingreep een toestel worden gebruikt om de zenuwen voor de stembanden te helpen vinden. Welke complicaties zijn er mogelijk? Zoals bij iedere ingreep kan er wel eens een bloed- of vochtuitstorting ontstaan of zelfs een bloeding die operatief moet worden gestelpt. Dit laatste komt echter zelden voor. Een bloed- of vochtuitstorting verdwijnt meestal spontaan, soms wel traag. Een wondontsteking kan voorkomen, maar is eveneens zeldzaam. Het kan gebeuren dat de bijschildkliertjes na de ingreep tijdelijk of zelfs definitief niet meer of niet meer voldoende werken en dat er daardoor te weinig bijschildklierhormoon aanwezig is. U zal dit merken aan het voorkomen van tintelingen en krampen aan de handen en de voeten of door een moeilijke ademhaling. Zelden zijn er hartritmestoornissen, verwardheid of buikkrampen aanwezig. Door een bloedonderzoek kan het tekort aan bijschildklierhormoon en het gevolg hiervan (tekort aan calcium in het bloed) worden opgespoord. De symptomen verdwijnen meestal vlug na het toedienen van calcium en eventueel vitamine D. Als een van de zenuwen voor de stem wordt gekwetst kan het zijn dat uw stem hees of zwak is na de ingreep. De kans op een definitief letsel van de zenuwen is in ervaren handen klein. Als er al een uitval is dan is deze dikwijls tijdelijk en recupereert dit na enkele weken of maanden. U zal in dit geval een logopedische behandeling krijgen. Meer ernstige complicaties zoals kwetsuren van naburige organen, thrombose of longontsteking kunnen voorkomen maar zijn zeer zeldzaam. Andere zeldzame complicaties dan diegene hier vermeld, zijn mogelijk. 4 5
Hoe verloopt de opname? Lees vooraf grondig de onthaalbrochure uit de onthaalmap die uw behandelend arts heeft meegegeven als u bij hem/haar op consultatie was om een operatiedatum af te spreken. Op de afgesproken opnamedag meldt u zich aan in het ziekenhuis. Tenzij anders afgesproken, wordt u opgenomen op de dag van de ingreep en komt u nuchter. Vergeet niet het door u ingevulde én getekende formulier thuismedicatie en de pre-operatieve vragenlijst uit de onthaalbrochure van het ziekenhuis en eventueel op voorhand uitgevoerde onderzoeken mee te brengen en af te geven aan de verpleegkundige die bij u op uw kamer komt. U hoeft zich niet op voorhand te scheren. Eens op de kamer zal een verpleegkundige u voorbereiden en uitleg geven over pijnstilling, medicatie bij misselijkheid, premedicatie, enzovoort. Wanneer u aan de beurt bent, wordt u naar het operatiekwartier gebracht. Daar wordt met een prikje een infuus geplaatst en zal men u nog een aantal vragen stellen. Sommige vragen worden meermaals gesteld en door verschillende personen, dit is bedoeld om uw veiligheid maximaal te garanderen. Door iets in te spuiten in uw infuusbuisje valt u in slaap en kan de ingreep beginnen. De duur van de ingreep kan variëren, dit heeft geen invloed op uw herstel achteraf. Op het einde van de ingreep wordt eventueel een buisje geplaatst in de wonde om wat er nog komt van bloed op te vangen. Na de ingreep blijft u nog enkele uren in de ontwaakruimte die zich ook binnen het operatiekwartier bevindt. Eens terug op de kamer wordt u opgevangen door de verpleegkundige. Als u pijn, misselijkheid of een ander ongemak ondervindt of een andere vraag heeft, mag u altijd uw belletje gebruiken. Meestal blijft u na de ingreep één of twee nachten in het ziekenhuis. Het drainagebuisje (als er een is geplaatst) wordt meestal de ochtend na de ingreep verwijderd. Na de ingreep komt de endocrinoloog bij u langs, die bepaalt of opstarten van medicatie (schildklierhormoon, calcium) nodig is. U mag niet zelf met de wagen naar huis rijden. Vraag op tijd aan de arts die uw ontslag regelt de nodige papieren voor uw werk of uw verzekering. Waar moet ik op letten als ik terug thuis ben? Verwittig steeds uw huisarts als u terug thuis bent. Overhandig uw huisarts de ontslagbrief als u deze heeft meegekregen. Meestal is er ook reeds een digitale versie in zijn/haar bezit. U kan het best enkele dagen de pijnstillers nemen zoals aangegeven op uw medicatieblad dat u bij ontslag uit het ziekenhuis meekrijgt. U mag thuis meteen rondstappen, ook op de trap. Als u zich goed voelt, mag u de eerste dagen al een kleine wandeling maken en zelf met de wagen rijden. De eerste drie weken na de ingreep mag u niets zwaar tillen en bij voorkeur ook niet sporten of fietsen. De wonde van de ingreep kan u zelf dagelijks ontsmetten en nadien een nieuw verband aanbrengen. Indien nodig kan u ook een beroep doen op de thuisverpleging. Indien u zichtbare hechtingen heeft, mogen deze 8 tot 10 dagen na de ingreep door uw huisarts worden verwijderd. Vanaf de tweede dag na de ingreep mag u een douche nemen. Een bad pas na twee weken. In de tweede week na de ingreep vragen wij u om uw stembandfunctie te laten controleren, dit gebeurt in de regel voor en na de ingreep door de neus- keel en oorarts. Ten laatste 3-4 weken na de ingreep wordt er een eerste bloedafname gepland. Een afspraak bij de endocrinoloog wordt vastgelegd zodat uw medicatie aangepast kan worden indien nodig. Het is belangrijk dat u al deze instructies volgt anders loopt u het risico dat u complicaties krijgt. De eerste weken na de ingreep is het normaal dat er enkele ongemakken aanwezig zijn zoals wat pijn of een voosheidsgevoel in de hals. Er kan in het begin ook wat last bij het slikken of een vaag drukgevoel in de hals aanwezig zijn. Uw litteken zal een tijdlang een rode of paarse kleur hebben, zo lang dit het geval is kan u best direct zonlicht vermijden. Indien er bij u symptomen of klachten aanwezig zijn die in belangrijke mate hiervan afwijken moet u, indien nodig dringend, contact opnemen met uw huisarts of met uw chirurg om een eventuele complicatie vast te stellen. U krijgt bij ontslag ook een afspraak mee om eens op controle te komen bij uw chirurg en bij uw endocrinoloog om te zien of er een normaal genezingsproces aanwezig is. 6 7
Contact Chirurgie Campus Bornem Kasteelstraat 23 2880 BORNEM chirurgie@sjk.be Auteur: dr. Hugo Bontinck, Chirurg Gastro-intestinale heelkunde Foto s: www.gezondheidsplein.nl 26/09/2018-50006223