Admiraal Helfrichweg 2P 2901 AB Capelle aan den IJssel T +31 (0)10 264 30 34 E info@stichting-lec.nl W www.stichting-lec.nl Planner wegtransport Toetsmatrijs Examenonderwerpen Deel 1 Introductie in vervoersstromen Vrachtbehandeling Infrastructuur Nederland Infrastructuur Europa Wegvervoer Lading zekeren Milieutechniek Veilig werken in de logistiek Operationeel leidinggeven Deel 2 Voorbereiding planning Orderbehandeling op de planning Routeplanning nationaal en internationaal Kostprijsberekening wegvervoer Documentenbeheer en transport Analyseren van transport Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 1 van 21
Deel 1 Introductie in vervoersstromen Kennis Inzicht Vaardigheid Verschijningsvormen van goederen op soorten Wat is het verschil tussen intern en extern transport Transport bestaat uit meerdere transportschakels Zendingen met verschillende soorten goederen Vervoer onderverdelen in twee soorten diensten Het transport Keuze eigen vervoer en beroepsvervoer Kiezen uit vijf vervoersmodaliteiten Voordelen en nadelen per vervoersmodaliteit Elke modaliteit heeft eigen transportdocumenten Hoe is de transportwereld georganiseerd? Wie zijn verladers Wie zijn vervoerders Wie zijn tussenpersonen Indeling deelmarkten Indeling van de vervoersmarkt Over soorten vervoer en soorten goederen De modaliteiten Wat is het laadvermogen volume per transportmiddel Zeevaart Binnenvaart Spoorvervoer Luchtvervoer Wegvervoer Uitvoeringen voertuigen Gecombineerd in plaats van gebroken vervoer Gecombineerd of intermodaal vervoer Goederenvervoer over de weg Nationaal goederenvervoer over de weg Eigenschappen van beroepsgoederenvervoer Taken binnen transportbedrijven Verloop van losse transportorders Het uitvoeren van transportopdrachten De taken bij het voorbereiden van het verzenden Taken van chauffeur bij het uitvoeren van de rit Taken bij de ritafhandeling Taken van chauffeur bij de ritafhandeling Controle van het voertuig Controleren van lading Controle van persoonlijke documenten Controle van de persoonlijke beschermingsmiddelen Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 2 van 21
Vrachtbehandeling Kennis Inzicht Vaardigheid Vrachtbehandeling Definitie transport Drie fysieke kernactiviteiten van vrachtbehandeling Eisen van de overheid aan vrachtbehandeling Vrachtbehandeling in het vervoer Laden van zendingen Kenmerken van ladingen Stukgoederen Transporteenheden en het gebruik Voor- en nadelen van het gebruik van transporteenheden: De pallet De rolcontainer Behandelen van vracht Bescherming van lading Krachten op lading van wagens Soorten auto s Solowagen Trekker-opleggercombinatie Solowagen en aanhanger Bijzondere uitvoeringen Zeilhuifsystemen Technische hulpmiddelen bij laden en lossen Hulpmiddelen afstemmen op transporteenheden Vrachtbehandeling met pompwagens of handpallettrucks Vrachtbehandeling met laadkleppen Vrachtbehandeling met autolaadkranen Vrachtbehandeling met wissellaadbakken en afzetbakken Wissellaadbakken Afzetbakken Vrachtbehandeling met containers Eisen waaraan containers moeten voldoen Soorten containers Typen containers en hun gebruik Identificatie containers Omgang met containers Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 3 van 21
Infrastructuur Nederland Kennis Inzicht Vaardigheid Wat verstaan we onder infrastructuur? Wat is de betekenis van infrastructuur Wie zijn de gebruikers van infrastructuur Veilige en vlotte bereikbaarheid Soorten gebruikers van infrastructuur Nederland heeft een goede infrastructuur Type gebruikers van infrastructuur Problemen bij de gebruikers Het wordt steeds drukker Personenvervoer wordt intensiever Er is een steeds grotere toename van vrachtvervoer over de wegen Algemene problematiek bij gebruik van infrastructuur Aanleggen en beheer Verschillende beheerders van infrastructuur in Nederland Beheerders hebben andere belangen dan gebruikers Kernprobleem bij infrastructuur: de tegenstrijdige belangen Beheer van landelijke overheid en infrastructuur De invloed van particuliere instanties op de infrastructuur Kennis van infrastructuur Infrastructuur en goederenvervoer Hoe organiseren bedrijven het gebruik van de wegen Eerst de route uitstippelen dan pas rijden Het gebruik van informatiebronnen en documentatie Kennis en gebruik van landkaarten: Wegenkaarten goed lezen Het voorbereiden van de rit Het uitstippelen van een route Acties bij het gebruik van landkaarten Gebruik de juiste kaart Een paar kaartbegrippen lezen Het gebruik van stadsplattegronden Het voorbereiden van de rit Het uitstippelen van een route Gebruik van postcodes Het postcodesysteem Postcodes hebben tot doel fouten te voorkomen Het gebruik van postcodes bij bewegwijzering in gemeenten Hoe herken je districten en wijken Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 4 van 21
Infrastructuur Nederland vervolg Kennis Inzicht Vaardigheid Gebruiken van informatiebronnen Kennis van bewegwijzering langs de wegen Kennis van verkeersknooppunten Kennis van verkeersknelpunten Openbare informatiesystemen Kennis van rijafstanden Het gebruik van de infrastructuur Kennis van de infrastructuur voor goederenvervoer Soorten vrachten en gebruik van infrastructuur Problemen bij het gebruik van het wegennet in Nederland Problemen bij het gebruik van het spoorwegennet in Nederland Problemen bij het gebruik van het waterwegennet in Nederland Problemen bij het gebruik van het luchtnet in Nederland Invloeden van het weer De weersinvloeden op het verkeer zijn sterk Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 5 van 21
Infrastructuur Europa Kennis Inzicht Vaardigheid Infrastructuur Europa Het begrip infrastructuur Soorten gebruikers van de infrastructuur van Europa Het aanleggen en beheer van infrastructuur Belangen van beheerders en gebruikers De tegenstrijdige belangen Kennis van infrastructuur De transportkenmerken van Europa Economie als aanjager en de regering als remmer van transportbeweging Enkele kenmerken van de transportbewegingen in Europa Modaliteiten op de Europese transportmarkt Verkeersinfrastructuur voor de modaliteiten in Europa Infrastructuur voor transport over de weg Infrastructuur voor railvervoer in Europa Infrastructuur voor binnenvaart in Europa Infrastructuur voor short sea freightshipping en ferryvervoer Infrastructuur voor luchtvaart in Europa Veranderende keuze tussen transportmodaliteiten Veranderingen in de keuze van modaliteiten Mogelijke veranderingen in gebruik infrastructuur binnen Europa Meer invloed van Europese overheden op gebruik infrastructuur Toenemende bemoeienis Europese overheid op de infrastructuur Huidige internationale logistieke ontwikkelingen in Europa Europa stimuleert de invoering van intermodaal transport Belangrijke kansen en knelpunten in de Europese infrastructuur Informatie over de Europese infrastructuur Wat je allemaal bij de infrastructuur kunt gebruiken Het gebruik van openbare informatie en documentatiesystemen Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 6 van 21
Wegvervoer Kennis Inzicht Vaardigheid Relevante bepalingen in de vervoerswetgeving Wet wegvervoer goederen Auto s Eigen en beroepsvervoer Verschillende vormen goederenvervoer Toegang tot de markt: Vergunningen en ritmachtigingen Voertuigdocumenten: Kentekens en kentekenbewijzen Het keuringsbewijs Groene kaart Aanrijdingsformulier Eurovignet Persoonlijke documenten: Rijbewijs Paspoort Gebruikte registratiebladen van de analoge tachograaf Bestuurderskaart Verklaring van dienstbetrekking Verklaring van terbeschikkingstelling ADR-certificaat Ladingdocumenten: Vrachtbrieven Douanedocumenten Aanvullende documenten Tussenpersonen in het vervoer Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit vervoer Bepalingen Begrippen Werkingssfeer van de Verordeningen (EG) nr. 561/2006 en (EEG) nr. 3821/85 Toepassing van de AETR Verschillen tussen Verordening (EG) nr. 561/2006 en de AETR De 48-urige werkweek Tachograaf Geen gebruik kunnen maken van bestuurderskaart Boordcomputer (black-box) Nascholing (behouden code 95) Cao Lading veilig vervoeren Krachten en weerstanden tijdens het rijden Overbelading Lading stuwen Laden en lossen Hulpmiddelen bij het laden en lossen: Statische hulpmiddelen Dynamische hulpmiddelen Hulpmiddelen bij stuwage van de goederen Misverstanden Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 7 van 21
Wegvervoer vervolg Kennis Inzicht Vaardigheid Lading veilig vervoeren vervolg Vaststellen van het laadvolume Berekenen van het benodigde laadvolume Veiligheidsaspecten Werkingssfeer van de Arbowet en Arbobesluit Verplichtingen van werkgever en werknemer: De verplichtingen van de werkgever Rechten en plichten van de werknemer Verkeersongevallen in de vervoerssector Het voorkomen van arbeidsongevallen en fysieke risico s Aard, oorzaak en gevolgen van verkeersongevallen Gevolgen van verkeersongevallen op meerdere vlakken Juiste afwisseling werk/rust en goede voeding Criminaliteitspreventie in het wegtransport Imago goederenvervoer over de weg in Nederland Chauffeurstaken Contacten binnen de beroepsuitvoering Kwaliteit van de dienstverlening De goederenvervoersmarkt Modaliteiten in relatie tot de goederenstroom Aandeel goederenstroom Vervoer over de weg Railvervoer Binnenvaart Zeevaart Luchtvaart De vervoersmarkten Vervoersspecialiteiten en soorten dienstverlening Ontwikkeling binnen het dienstenpakket Voertuigtechniek Constructie en werking van de vierslag dieselmotor: Werking van de vierslagmotor Turbo Intercooler Onderdelen, constructie en werking van het brandstofsysteem Motorsmeersysteem: Het smeersysteem Koelsysteem, koelvloeistof en ruitensproeiervloeistof: Koelvloeistof Functies van koelvloeistof en antivries Ruitensproeiervloeistof Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 8 van 21
Wegvervoer vervolg Kennis Inzicht Vaardigheid Koppeling, versnellingsbak en aandrijflijn Koppeling Versnellingsbak PTO De aandrijflijn: Handelingen bij het slepen Krachtoverbrenging in relatie tot optimaal gebruik Vering, wielophanging en stuurinrichting Veersystemen: Soorten veersystemen bij vrachtauto s Controle vering en wielophanging Stuurinrichting Banden Wisselen van wielen Optimaal voertuiggebruik Koppelsystemen en vergrendeling: Aankoppelen van een aanhangwagen Afkoppelen van een aanhangwagen Het aankoppelen van een oplegger Het afkoppelen van een oplegger Remmen Reminrichtingen Elektrisch systeem, storingen, controle en onderhoud Elektrisch systeem Het opsporen van defecten: Het dashboard Aandachtspunten bij het kantelen van de cabine Voertuigcontrole Preventief onderhoud Milieuaspecten en motorvoertuig Milieubewust rijden Verpakkingsetiketten Vervoersetiketten Gevaarspictogrammen Gebodspictogrammen Verbodspictogrammen Verkeersborden met omschrijving Overzicht van controlelampjes Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 9 van 21
Lading zekeren Kennis Inzicht Vaardigheid Wetgeving Voorschriften ladingzekering in Nederland Voorschriften ladingzekering in Duitsland Voorschriften ladingzekering in België Voorschriften ladingzekering in andere landen Stuwage en ladingzekering ADR-goederen Verantwoordelijkheden en verplichtingen: De voertuigeigenaar De chauffeur De verlader Gerechtelijke gevolgen Werkzame krachten Op de lading werkzame krachten De krachten voor het zekeren van de lading De standvastheid van de lading Asdruk Ladingzekering, methoden en hulpmiddelen Het opsluiten van de lading Het directzekeren van de lading Het neerbinden van de lading De gecombineerde lading zekering De hulpmiddelen De sjormiddelen De sjorband De sjorketting Sjor(staal)kabel Opbouweisen carrosserie Het beladen van pallets Rekenvoorbeelden volgens de norm: De vormsluiting Het neerbinden Het diagonaal binden Wrijvingscoëfficiënten Symbolen, afkortingen en eenheden De tien geboden voor ladingzekering Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 10 van 21
Milieutechniek Kennis Inzicht Vaardigheid Waarom aandacht voor milieu? Energieverbruik en vervuiling We produceren (te) veel afval Elementen van het milieu Transport en milieubescherming Het voorkomen van luchtvervuiling Het voorkomen van geluidshinder Het voorkomen van bodemvervuiling Verantwoordelijkheden voor de milieuschade Verantwoordelijkheid bij afvalstoffen Verantwoordelijkheid bij bodemverontreiniging Verantwoordelijkheid bij luchtverontreiniging Verantwoordelijkheid bij verontreiniging van grond- en oppervlaktewater Verantwoordelijkheden bij afvalschade Indirecte milieubescherming door energiebesparing Is de activiteit energiebesparend Waar wordt energiebesparing geregeld Voorschriften en wetgeving De milieuvergunning Het aanvragen van de milieubeheervergunning Aanvraag bij uitbreiden of wijzigen van de bedrijfsactiviteiten De geldigheid van milieuvergunningen De kosten van een milieuvergunning Organisatie van het vergunningsbeheer Controle door de overheid Actiepunten milieubeleid bedrijf Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 11 van 21
Veilig werken in de logistiek Kennis Inzicht Vaardigheid Veiligheid in de praktijk Lichamelijke werkbelasting in de logistiek Geestelijke werkbelasting in de transportwereld Veiligheid als onderdeel van verkeersgedrag Werkbelasting in een distributiecentrum Persoonlijke veiligheid Persoonlijke veiligheid Waarom persoonlijke veiligheid Persoonlijke beschermingsmiddelen Gedragsregels bij ongevallen Gedragsregels bij verkeersongevallen Gedragsregels bij bedrijfsongevallen Eerste Hulp Bij Ongevallen Brand en maatregelen bij brand Brand Het ontstaan van brand Het blussen van brand Brand tijdens vervoer Brand in een bedrijf Veiligheid bij horizontaal transport Veilig werken bij achteruitrijdende voertuigen Veiligheid gebruik interne transportmiddelen Gedragsregels bij uitstoot van gassen en vloeistoffen Alarmering bij ongeval op een afgesloten terrein Alarmering bij ongeval op de openbare weg Gevaarspictogrammen Reddingspictogrammen Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 12 van 21
Operationeel leidinggeven Kennis Inzicht Vaardigheid Operationeel leidinggeven Wat is een bedrijf Relaties in organisaties Personeel en leidinggeven Leiderschap Leiders of managers Managerial leadership model Leiderschapsstijlen Goede leider Macht en autoriteit Vormen van macht Mogelijkheden tot gedragsbeïnvloeding Strategieën Sociale contracten Motivatie Hoe motivatie ontwikkelen De taak als motiverende leidinggevende Beïnvloedingsstrategieën voor motivatie Motivatie beïnvloeden: Taakontwerp Structuur Beoordeling Beloning Cultuur De hiërarchie van behoeften Doelen stellen en prestatie meten Kwaliteit van werk Relatie met de organisatiestructuur Relatie met de organisatiecultuur Invloed op leidinggeven Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 13 van 21
Deel 2 Voorbereiding planning Kennis Inzicht Vaardigheid Voorbereiding van de planning Planners vervullen verborgen personeelstaken Omgaan met chauffeurs als leidinggevenden Plan de juiste medewerker op de juiste plaats De juiste plaats in het juiste transportbedrijf Arbeidstijdenbesluit Gebruikte terminologie Plannen van inzet personeel Onderhoud van voertuigen Beheer van het wagenpark Het uitvoeren van onderhoud Onderhoud begint bij de aanschaf van voertuigen Onderhoud van voertuigen Dagelijks onderhoud aan een vrachtauto Periodiek onderhoud Registratie verbruiksgegevens Beheer van schade Verschillende schadeherstelbedrijven Bijhouden van schaderegister Technische en wettelijke voorschriften De afmetingen van voertuigen Eisen aan uitstekende ladingen Gegevens van het voertuig (typeplaat) Beheer van kentekenbewijzen Kentekendocumenten Beheer van keuringsbewijzen Algemene periodieke keuring Keuringen en certificaten bij overige bedrijfsmiddelen Keuringen en certificaten Belang van een goede belading Optimaliseren van de lading Laadberekeningen maken Uitleg chassis Voorbeelden van laadberekeningen Verdelen lading over voor- en achteras Bepalen van de toegestane lading op vrachtauto en juiste plaats daarvan Bepalen van asdrukken bij vervoer met twee verschillende ladingen Bepalen massa en plaats van tweede lading De plaats van de lading bepalen als de lading minder weegt dan de auto maximaal mag laden Laadbaklengte zodanig berekenen dat de maximaal te vervoeren lading gelijkmatig over de laadbak verdeeld is Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 14 van 21
Voorbereiding planning vervolg Kennis Inzicht Vaardigheid Voorbeelden van laadberekeningen vervolg Asdrukken van vrachtauto berekenen als laadbak gelijkmatig beladen is Berekenen plaats van koppeling op trekker Asdrukken van beladen trekker-oplegger berekenen Opslag en vervoer Palletladingen Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 15 van 21
Orderbehandeling op de planning Kennis Inzicht Vaardigheid Werken op de planning Plannen omvat veel taken Werken aan meerdere orders Verschillende soorten transportorders Functie transportplanner: Hoofdtaken Competenties en arbeidsomstandigheden Functionele kennis en vaardigheden Niveau Kerntaken transportbedrijven Het totale verloop van nieuwe transportorders Het beheer van orderuitvoering Werken met vervoersovereenkomsten Verschillen tussen koopovereenkomsten en vervoersovereenkomsten Orderverloop van eenmalige overeenkomsten Orderverloop van overeenkomsten voor langere perioden Planners en de aansprakelijkheid voor vervoer Algemene Vervoercondities Aansprakelijkheid per modaliteit Aansprakelijk voor twee soorten schades De vervoerder heeft een beperkte aansprakelijkheid Risicoadviseur Soorten verzekeringspolissen Dekking van verschillende risico s Planners en documenten Uitvoeringstaken op de vervoersplanning Opmaak van documenten Vervoersdocumenten als bewijsmateriaal Problemen bij niet dateren en antidateren Opstellen van afleverbonnen Planners als probleemoplossers Planning versus realiteit Aankomstberichten aan klanten De planning als callcenter Afleverfouten en vertraging Chauffeurshandboek Beschadigingen Aanspreekpunt voor klanten Plannerstaken bij klantgericht handelen Het in ontvangst nemen van documenten Controle van facturen Opstellen van schade-/dervingsrapportages Schade aan goederen Schade aan goederen van derden Afwijkingen signaleren en opschrijven Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 16 van 21
Routeplanning nationaal en internationaal Kennis Inzicht Vaardigheid Routeplannen als taakgebied Routeplanning en ritplanning Routeplanning kan per bedrijf verschillen De ervaringsgegevens Soorten diensten Soorten zendingen Informatie over ritpatronen Inzetbaarheid van vrachtauto s De beladingsgraad Informatie over de afleveradressen Soorten afleveradressen Soorten afleverpatronen Informatie over de infrastructuur Kennis van de infrastructuur Routes voor verschillende ritten Routes uitstippelen en plannen Het uitstippelen van routes Verschillende soorten bestemmingslocaties Informatiebronnen bij route uitstippelen Bijzondere internationale situaties Nationaal versus internationaal routeplannen De ontwikkelingen van internationale routes Verschillen tussen nationale en internationale routes Hoe werken internationale planners Internationaal routeplannen is tijdplannen Maten en gewichten van vrachtauto s Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 17 van 21
Kostprijsberekening wegvervoer Kennis Inzicht Vaardigheid Kosten en kostprijs Kostprijs en de categorische kostenindeling Kostenbegrippen Transportbeheer en kosten Beheer van het rijdend personeel Beheer van het wagenpark Kosten- en prestatiemeting Planning, begroting, budget en realisatie Kosten rijdend personeel Kosten wagenpark Vervoersadministratie en overhead Kosten per vervoersprestatie Berekenen kosten vrachtauto Kostprijsberekening Calculatiegegevens Vaste kosten per jaar Variabele kosten Totaaloverzicht van exploitatiekosten Berekenen van vrachtprijzen Vertaling van kosten naar tarieven Wat is een tarief en wat is een vrachtprijs Waarom vrachtprijzen en tarieven Wie bepaalt de prijs en het tarief Prijsweergave Soorten vrachtprijzen Wanneer wordt welke berekening toegepast Onderdelen van een vrachtprijs Vragen voor een prijsberekening Tariefberekening maken Vrachtprijsberekening maken Functies van de kostprijs Vervoer is productie Retourlading Verkeers- en vervoersprestatie Beladingsgraad Kostprijs per rit Kostprijs per ton Vrachtprijs Voor- en nacalculatie Ritcalculatie Werkcalculatie Vrachtautocalculatie Kosten in een transportbedrijf Kostenposten Aanpassen van de bedrijfsvoering Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 18 van 21
Kostprijsberekening wegvervoer vervolg Kennis Inzicht Vaardigheid Vrachtprijzen en de overheid Soorten tarieven: Minimumtarieven Maximumtarieven Margetarieven Vaste tarieven Referentietarieven Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 19 van 21
Documentenbeheer en transport Kennis Inzicht Vaardigheid Wat is documentenbeheer? Het beheer van documenten Het klantendossier van verschillende soorten klanten Klantendossiers bij de orderuitvoering Het werken met documenten De functie en werking van ladingdocumenten Vier principes van archiveren Waar moet het beheer plaatsvinden Punten van aandacht bij klantendossiers Het volgen van documenten in klantendossiers Beheer van procesdocumenten Opmaken van interne documenten De functie en werking van procesdocumenten De planning Planners voeren ondersteunende taken uit Informatie- en documentenstromen Transportplanning beheert kopieën van chauffeursdocumenten Transportplanning beheert kopieën van voertuigdocumenten Procedure voor documentenbehandeling bij ritten Ladingdocumenten Voertuigdocumenten Documenten chauffeur Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 20 van 21
Analyseren van transport Kennis Inzicht Vaardigheid Prioriteiten stellen Praktijkaspecten uit de planning Zekerheden inbouwen Planners en optimale planningen Planners en retourladingen Combinatie van zendingen tot transporten Soorten ritten Beheer van de interne organisatie Planning: het zenuwcentrum Hoe werkt een planning Baliemedewerkers en de ritafhandeling Analyseren ritgegevens Analyseren prestaties Gebruikmaken van Economic Trade Offs Toename van bezettingsgraad van materieel Kostenbeheersing en het verbruik van voertuigen Prestatiemeting per voertuig Kostenbeheersing Berekenen van de servicegraad Prestaties registreren Hoe goed wordt er gepresteerd Eenvoudige technieken voor het meten van de servicegraad Prestatiemeting in transport Beladingsgraad Hoe kan je prestaties uitdrukken Toetsmatrijs Planner wegtransport 2017-1 Pagina 21 van 21