Eco score van Mobiele Telefoons Methodiek Een eco score van een mobiele telefoon wordt vastgesteld door 162 criteria. Bij het samenstellen van de criteria is gebruik gemaakt van: Levenscyclus analyse van een mobiele telefoon; Internationale duurzaamheidstandaarden van GeSi/EICC (e task); Klantrelevantie afkomstig uit workshops gehouden in 7 Europese landen; Stakeholder onderzoek zoals gepubliceerd is op onder andere de Vodafone website. Van de 162 criteria zijn er 106 op productniveau en 56 op bedrijfsniveau. Er is gekozen om naast productspecifieke criteria ook criteria op bedrijfsniveau te hanteren. De belangrijkste reden hiervoor is dat sommige criteria afhankelijk zijn van het beleid van een leverancier zoals het bestaan van een milieu zorgsysteem of de gehanteerde arbeidsomstandigheden. Deze criteria zijn in de vragen die gesteld worden aan de leverancier van mobiele telefoons verwoord. Eisen aan de eco score Vodafone heeft de volgende eisen gesteld waaraan de eco score zou moeten voldoen: De eco score moet eenvoudig zijn zodat klanten het snel begrijpen; De eco score moet duurzaamheidkwesties weergeven die het belangrijkste zijn voor onze klanten en het meeste impact hebben op de maatschappij en milieu; De eco score moet voortbouwen op bestaande methoden; De eco score moet criteria bevatten waar een leverancier informatie over kan verstrekken; De resultaten van de eco score moeten verifieerbaar zijn voor derden; De eco score moet een basis vormen om duurzaamheid in de toeleveringsketen te stimuleren. Presentatie eco score De uiteindelijke score is een cijfer tussen de 1 en de 5 waarbij ook 1 cijfer achter de komma wordt gebruikt. Een 1 is de laagste score en een 5 is de hoogst mogelijke score. Indien er geen score aanwezig is wordt het logo niet beschikbaar gebruikt. De eindscore is samengestelde uit de productscore en de bedrijfsscore. Eco score nader verklaard Vodafone 2011 1
Productscore De productscore weerspiegelt de milieu impact van de telefoon zelf. De productscore is afgeleid van de levensloop van een telefoon. Een levensloop kent grofweg vijf onderdelen: Grondstofwinning, Productie en Transport hebben samen de hoogste milieu impact, terwijl de impact van het gebruik en recycling afhankelijk zijn van het gedrag van de klant. Maar ook de toestelleverancier en Vodafone kunnen het gebruik en recycling door de klant beïnvloeden. Grondstofwinning De soorten grondstoffen en mineralen die in een mobiele telefoon zitten, zijn zeer divers. De meest gebruikte zijn: goud, zilver, koper, tin, coltan, wolfraam, kobalt, olie (voor plastic) en aluminium. Van deze grondstoffen worden metalen gemaakt die vervolgens weer de basis vormen voor onderdelen en halffabricaten. Hoe minder grondstoffen in een mobiele telefoon zitten, hoe hoger de eco score. Productie De productiefase heeft de meeste impact op de eco score. Zo wordt per toestel berekend hoeveel CO2 uitstoot tijdens de productie nodig was. En voor een toestel wordt berekend wat de gebruikte hoeveelheid water is geweest. Gemiddeld is dit 20.000 liter per toestel. Afhankelijk van de gebruikte onderdelen kan er minder water nodig zijn, hiermee kunnen punten worden gescoord. Transport Op transport kan heel eenvoudig CO2 worden bespaard. Niet alleen willen we weten hoe een mobiele telefoon van de fabriek naar de winkel is gekomen, we bevragen zelfs onze leveranciers op welke locatie de halffabricaten zijn gemaakt en welk transportmiddel daar is gebruikt. Op deze manier krijgen we inzicht in de belangrijkste logistiek gerelateerde efficiencymaatregelen van een leverancier. We vragen dit ook op productniveau omdat verschillende type toestellen vaak op verschillende locaties worden gemaakt. Eco score nader verklaard Vodafone 2011 2
Gebruik Tijdens het gebruiken van een mobiele telefoon kan een klant zelf het verschil maken, maar ook het ontwerp van de telefoon kan hieraan bijdragen. Daarom wordt er op toestel niveau gekeken of er een energiezuinige stand zit die eenvoudig te activeren is door de gebruiker. Ook is het soort gebruik van een toestel belangrijk, hoeveel stroom wordt er gebruikt om mee te bellen? En te internetten? En hoelang duurt het om het toestel weer op te laden? En wat voor een soort lader wordt er bijgeleverd, met een slimme lader die zichzelf uitschakelt als de telefoon is opgeladen, kan een extra score worden verdiend. Recycling Zowel op leveranciersniveau als op toestelniveau is recycling belangrijk. Hierbij is het niet van belang of oude toestellen worden teruggenomen, dat doen namelijk alle leveranciers. Maar het is wel belangrijk hoe dit gebeurt en of de gerecyclede materialen weer worden gebruikt voor nieuwe toestellen. En op toestelniveau kan een score worden gekregen als onderdelen, zoals een batterij, eenvoudig kunnen worden verwisseld waardoor een toestel een nieuw leven kan krijgen. Voor iedere fase is in kaart gebracht welke impact er plaatsvindt. Deze is conform de internationale Life Cycle Assessment (ISO 14.040) berekend en omvat de 12 criteria groepen. Daarnaast is een extra criteria groep toegevoegd die vooral de duurzame innovaties op productniveau beoordeeld. Als een telefoon groen ontworpen is, kunnen hiervoor extra scores worden gekregen. Grondstof gebruik Energie gebruik Water gebruik CO2 uitstoot Aantasting ozonlaag (ODP) Luchtvervuiling Gebruik ozon (POCP) Luchtverzuring (AA) Water vervuiling Voedingswaarde water (WE) Gevaarlijke stoffen productie Gevaarlijke stoffen gebruik BONUS Duurzame innovatie 13 criteria groepen productniveau Eco score nader verklaard Vodafone 2011 3
Binnen deze 13 criteria groepen hebben grondstof gebruik, CO2 uitstoot, water gebruik en duurzame innovatie veruit de meeste impact op het milieu en passen in de voorwaarden die gesteld zijn aan de eco score. Daarom worden deze vier criteriagroepen gebruikt in de communicatie rondom de eco score. Bedrijfsscore De bedrijfscriteria kijkt naar wat de fabrikant van mobiele telefoons zelf onderneemt op gebied van duurzaamheid, zowel sociaal als ecologisch. Het zijn in totaal 56 criteria die zijn onderverdeeld in 16 groepen. Management chemische stoffen Ethisch keten beheer Voorkomen vervuiling Conflict mineralen Energie management Ethisch inkoopvoorwaarden Arbeidsomstandigheden Recycling Veiligheid en gezondheid Water management Verpakkingen Milieuzorg systeem Materiaal management MVO rapportage Anticorruptie beleid E tasc deelname (GeSi/EICC) 16 criteria groepen bedrijfsniveau Alle Vodafone leveranciers voldoen aan internationaal geldende wetten als ILO en WEEE. Daarnaast hanteert Vodafone een ethische standaard die voor alle directe leveranciers verplicht is. Daarom wordt er geen score gegeven voor bedrijven die zich hieraan houden, maar kan er alleen score worden Eco score nader verklaard Vodafone 2011 4
gekregen voor de extra initiatieven van een leverancier. De eco score beoordeelt dus wat een leverancier doet bovenop de zaken die wettelijk verplicht zijn of door Vodafone in de Ethische Standaard zijn opgelegd. Voorbeelden van deze bedrijfscriteria zijn: 1. Wat is uw beleid ten aanzien van Beryllium (Eén van de meest giftige stoffen in elektronica)(uit criteria groep Management chemische stoffen): o o o o Wordt niet meer gebruikt door ons bedrijf Wordt niet meer gebruikt in producten voor Vodafone Wordt niet meer gebruikt in sommige producten voor Vodafone met een planning voor volledige uitfasering Wordt nog gebruikt Bewijs: aanleveren gecertificeerd beleid. Controlemogelijkheid: toestellen van leverancier wordt getest op beryllium 2. Zijn er controleerbaar maatregelen genomen dat uw producten geen conflictmineralen uit Congo bevatten? Om conflict vrij te zijn dienen de mineralen (goud, koltan, tin en wolfraam) niet uit Congo of aangrenzende landen te komen, tenzij deze gecertificeerd zijn als conflictvrij (uit criteria groep Conflictmineralen). Bewijs: Certificaat Controlemogelijkheid: Is leverancier aangesloten bij GeSi/EICC werkgroep? 3. Aangaande gezondheid en veiligheid op uw bedrijfslocaties, relevant voor Vodafone producten heeft u (uit criteria groep Gezondheid en Veiligheid): Gecertificeerd OHSAS 18001 systeem Volledige gedocumenteerd gezondheid en veiligheidsysteem op alle bedrijfslocaties Volledige gedocumenteerd gezondheid en veiligheidsysteem op sommige bedrijfslocaties Geen volledige gedocumenteerd gezondheid en veiligheidsysteem op alle bedrijfslocaties maar verwacht dit wel over 6 12 maanden Geen volledige gedocumenteerd gezondheid en veiligheidsysteem op alle bedrijfslocaties Bewijs: Certificaat Controlemogelijkheid: Site audits Eco score nader verklaard Vodafone 2011 5
Vaststelling Eco score Op basis van de antwoorden op de 162 vragen kan per toestel en per leverancier een score worden vastgesteld. De leveranciersscore wordt vastgesteld door het duurzaamheidsbureau SKM Enviros uit Groot Brittannië. Bureau Veritas uit Frankrijk stelt de score per toestel vast. Samen vormen deze de uiteindelijke score, waarbij het productniveau zwaarder mee telt dan het bedrijfsniveau. Het gaat nu eenmaal voornamelijk om een score per toestel te krijgen en niet om het bedrijf te beoordelen. De scores worden afgezet tegen het gemiddelde. Hierdoor wordt direct duidelijk of een telefoon beter is dan het branchegemiddelde. Een leverancier heeft dan ook meer inzicht in zijn eigen prestaties tegen over die van zijn concurrenten. De uiteindelijke scores worden onderverdeeld in twee groepen: smartphones en niet smartphones. Smartphones zijn alle mobiele telefoons de werken met een open bestuuringssysteem plus ios, Blackberry, Palm OS en Bada. Hieronder vallen ook alle Symbian toestellen (E series, 3.x, 5.x en verder), Android, Limo, Windows Mobiel. Smartphones hebben een hogere directe milieu impact zoals een hoger materiaalverbruik dan andere mobiele telefoons. Echter smartphones worden ook gebruikt in plaats van andere apparatuur zoals navigatiesystemen. In Nederland is in 2011 het aantal verkochte smartphones tussen de 70 80% van het totaal verkocht aantal telefoons. Zowel Greenpeace als het bedrijf SFR in Frankrijk waar Vodafone nauw mee samenwerkt, maakt hetzelfde onderscheid. Daarom maakt de Vodafone eco score ook onderscheid tussen deze twee groepen. Het kan zijn dat een toestel geen score heeft. Alle leveranciers van Vodafone zijn gevraagd om mee te werken en de meeste werken graag mee met het onderzoek. Maar het kan gebeuren dat een nieuw toestel versneld op de markt wordt gebracht en dat hierdoor nog niet alle gegevens beschikbaar zijn. Voor alle toestellen die geen score hebben wordt het eco logo gebruikt met de tekst: niet beschikbaar. Controle eco score Alle antwoorden van de leveranciers worden gecontroleerd. Criteria op bedrijfsniveau worden op een andere manier gecontroleerd dan voor de productcriteria. De controle voor de bedrijfscriteria wordt door SKM Enviros uitgevoerd. Voor de bedrijfscriteria worden voor een aantal vragen direct bewijs gevraagd. Op basis van het bewijs wordt gecontroleerd of de antwoorden correct zijn. De overige vragen zonder bewijs worden eveneens gecontroleerd op juistheid. Als er redelijke twijfel is, wordt ook hier om aanvullend bewijs gevraagd. De bedrijfsscore wordt 1x per jaar vastgesteld, aangezien veranderingen op bedrijfsniveau minder snel gaan dan op toestelniveau. Op een uitzondering na wordt een toestel niet langer dan 1 jaar verkocht en veel vaker nog minder lang. Daarom wordt de toestelscore eenmalig vastgesteld. De antwoorden van de leverancier worden in een LCA database gezet en gecontroleerd. De database die gebruikt wordt is EIME, één van de meest gebruikte databases voor elektronische apparatuur en LCA (ook gebruikt door de EU). Indien een antwoord van een leverancier buiten de spreiding valt die volgens de database mogelijk is, wordt om aanvullend bewijs aan de leverancier gevraagd. Duurzame innovatie heeft hierbij een uitzondering, Eco score nader verklaard Vodafone 2011 6
immers deze informatie staat nog niet altijd in een database. Daarom wordt hier altijd om bewijs gevraagd. Voor het proces om tot de eco score te komen is een assurance verklaring aan KMPG gevraagd. De controleurs van deze accountants en adviesorganisatie zullen gaan verifiëren of de totstandkoming van het proces om de eco score te bepalen ook correct is. De uiteindelijke eco score die een toestel krijgt, wordt niet beoordeeld. Jaarlijkse evaluatie Ieder jaar worden de criteria, zowel op product als op bedrijfsniveau opnieuw bekeken. Immers wat een jaar geleden duurzaam was, kan nu wel eens de standaard zijn. Ook kunnen de wensen van onze stakeholders en onze klanten veranderen. De verwachting is dat het niveau van duurzaamheid ieder jaar is gestegen en dat daarom de lat ieder jaar weer hoger te leggen, ook duurzaamheid bij de leveranciers zal toenemen. Zo wordt een telefoon er steeds meer gebruikt voor mobiel internet. Dit heeft impact op de levensduur, de capaciteit en vervangbaarheid van de batterij. Dit is een trend die ook in de eco score is meegenomen maar over enige tijd minder relevant kan zijn omdat iedere leverancier hierop geanticipeerd heeft. Transparantie In Nederland brengt Vodafone circa 300 400 verschillende type mobiele telefoons op de markt van circa 10 leveranciers. Dit maakt de hoeveelheid verzamelde informatie alleen al voor de Nederlandse markt enorm. Een van de voorwaarden die Vodafone met haar leveranciers heeft afgesproken is om geen volledige transparantie van de antwoorden te geven. Dit om concurrentievervalsing tegen te gaan. Naast de eindscore van een toestel worden ook de scores uit de belangrijkste categorieën gepubliceerd: CO2 uitstoot Grondstof gebruik Water gebruik Productscore Duurzame innovatie Bedrijfsscore Eco score nader verklaard Vodafone 2011 7
Doel eco score Duurzaam ondernemen is wat Vodafone al jaren doet. De eco score voor mobiele telefoons is 1 van de vele projecten die Vodafone onderneemt. Kijk voor meer informatie over Vodafone en duurzaamheid op onze website. Vodafone wil met de introductie van de eco score een aantal zaken bereiken: 1) Informatie verstrekken aan onze klanten op basis waarvan zij hun keuze kunnen bepalen 2) Leveranciers inzicht geven in waar zij staan op het gebied van duurzaamheid 3) Duurzaamheid in de keten verder stimuleren 4) Kennis en inzichten vergaren om een industrie breed eco score systeem te ontwikkelen De mobiele telecomindustrie ontwikkelt zich razend snel. De veranderingen en innovaties van vandaag zijn morgen alweer verouderd. Ook duurzaamheid is een gebied dat snel ontwikkeld. We weten steeds meer en wat vandaag duurzaam is, kan morgen een standaard zijn. Dat maakt dat een eco score systeem nooit af en volmaakt kan zijn. Daarom nodigen wij al onze stakeholders uit om feedback te geven via email zodat wij tijdens de jaarlijkse evaluatie van de methodiek ook uw input kunnen meenemen. Eco score nader verklaard Vodafone 2011 8