CIT Algemene voorwaarden voor het internationale spoorwegvervoer van reizigers (CGT-CIV) Versie 2005-02-28 1 Wettelijke grond Het internationale reizigersvervoer wordt geregeld door - de bepalingen van het Verdrag betreffende het internationale spoorwegvervoer (COTIF) en meer bepaald de Uniforme Regelen betreffende de overeenkomst van internationaal spoorwegvervoer van reizigers (CIV), in bijlage A van voornoemd verdrag, - het vervoercontract dat wordt gevormd door onderhavige algemene vervoervoorwaarden (CGT-CIV), aangevuld met de specifieke vervoervoorwaarden en de tariefvoorwaarden, hierna Bijzondere en Tariefvoorwaarden genoemd (BTV). De COTIF, de uniforme regelen CIV, de CGT-CIV, alsook de BTV kunnen worden geraadpleegd bij het personeel van de verkooppunten waar vervoerbewijzen voor internationaal vervoer of vervoerbewijzen in verband met deze vervoerbewijzen voor internationaal vervoer worden verkocht. 2 Toepassingsgebied Onderhavige CGT-CIV zijn van toepassing op al het internationale vervoer van reizigers, bagage en voertuigen, zoals bepaald door de uniforme regelen CIV. Het specifieke toepassingsgebied voor elke vervoerder (verbindingen en aanbiedingen) wordt bepaald door de BTV. Voor multimodale vervoer per spoor/schip en per spoor/vliegtuig dat niet wordt uitgevoerd volgens een enkele vervoerovereenkomst, gelden de wettelijke bepalingen voor maritiem en luchtvaarttransport, waaraan deze transporten onderworpen zijn. 3 Vervoerders Op de vervoerbewijzen of bijgevoegde documenten worden de aan het vervoer deelnemende vervoerders aangegeven met een digitale code. De vervoerders moeten de verklaringen met betrekking tot deze digitale codes met naam en adres van de betrokken vervoerders ter beschikking houden van de reizigers.
Alleen de vervoerders die op het vervoerbewijs vermeld zijn met hun digitale codes zijn verantwoordelijk tegenover de reiziger voor de uitvoering van de vervoerovereenkomst. 4 Geldigheid en wijzigingen van de CGT - CIV Onderhavige CGT-CIV zijn van toepassing vanaf het ogenblik dat de Uniforme Regelen CIV 1999 van kracht worden. Ze worden ter kennis gebracht van de reizigers in de vorm van een passende publicatie. Punt 13 wordt van kracht op 12 december 2004 voor vervoerders die het Charter voor het spoorwegvervoer van reizigers CER/UIC/CIT hebben aangenomen. Wijzigingen van de CGT-CIV worden niet eerder dan zes dagen na hun publicatie van kracht. 5 Vervoerbewijs, reservering, bijzondere prestaties 5.1 Algemeen Er worden een of meer vervoerbewijzen opgesteld bij het afsluiten van de vervoerovereenkomst en, in principe, overhandigd aan de reiziger. De vervoerbewijzen mogen alleen worden verkocht door erkende vervoerders of door verkooppunten die door deze laatsten daartoe gemachtigd zijn. Het is verboden de aangekochte vervoerbewijzen daarna door te verkopen. De vervoerbewijzen kunnen ook worden uitgegeven in de vorm van elektronisch geregistreerde gegevens die ook elektronisch gelezen kunnen worden. Het recht op vervoer bestaat pas wanneer de reiziger beschikt over een geldig vervoerbewijs. Het vervoerbewijs bevat naast de vermelding van de vervoerder(s) (overeenkomstig punt 3 van onderhavige CGT-CIV), de vereiste vermeldingen als bewijs voor het afsluiten en de inhoud van de vervoerovereenkomst; daarmee worden de rechten en plichten van de betrokken partijen vastgelegd. De BTV bepalen de modaliteiten voor het bestellen, betalen en afleveren van de vervoerbewijzen. Voor welbepaalde aanbiedingen en/of welbepaalde trajecten kan een specifieke termijn voor de bestelling worden voorzien. In het algemeen worden de vervoerbewijzen niet eerder dan 3 maanden vóór de eerste geldigheidsdag afgeleverd. De reiziger moet bij ontvangst van het vervoerbewijs of de vervoerbewijzen controleren of deze zijn opgesteld volgens zijn aanwijzingen.
5.2 Gebruiksvoorwaarden De vervoerbewijzen voor een welbepaalde trein of een welbepaalde reservering zijn in het algemeen alleen geldig voor de trein en de datum die zijn vermeld op het vervoerbewijs. De andere internationale vervoerbewijzen zijn 2 maanden geldig. Voor bepaalde aanbiedingen en of welbepaalde verbindingen, kunnen de BTV een andere geldigheidsduur hebben. De reis moet in principe voltooid worden tijdens de geldigheidsduur van het vervoerbewijs. In geval van overmacht of als de reiziger zijn reis niet kan aanvatten of beëindigen ten gevolge van het feit dat de trein wordt geannuleerd of vertraging heeft, of doordat er geen aansluiting is, wordt de geldigheidsduur zo veel als nodig verlengd. De BTV bepalen dat de reiziger zelf zijn vervoerbewijs moet afstempelen in het station of onmiddellijk nadat hij aan boord is gegaan van het vervoermiddel. Een vervoerbewijs dat niet is gelinkt aan een welbepaalde trein of reservering geeft ook recht op vervoer in een lagere treincategorie of in een lagere klasse. De vervoerbewijzen laten in principe niet toe om gebruik te maken van het openbaar vervoer tussen verschillende stations in eenzelfde stad. 5.3 Ongeldigheid Een vervoerbewijs is niet geldig wanneer het niet alle vereiste indicaties, vermeldingen en eventuele handtekeningen bevat; het beschadigd of onleesbaar is, of onherkenbaar werd gemaakt of werd veranderd; het identiteitsbewijs en/of het document ter staving van de rechten, eventueel met foto, vereist volgens de BTV, niet voorgelegd kunnen worden of verlopen zijn; de geldigheidsduur nog niet is begonnen of is verstreken; het niet de eventuele afstempeling bevat zoals voorgeschreven door de BTV en vermeld op het vervoerbewijs, of wanneer de reiziger de handelingen die hij moet uitvoeren, niet heeft uitgevoerd; de BTV kunnen wel modaliteiten voor de regularisatie voorzien. 5.4 Reisweg, omweg Voor vervoerbewijzen die gelinkt zijn aan een welbepaalde trein of reservering is het aangegeven treintraject ook de reisweg.
Voor andere vervoerbewijzen kan de reisweg tijdens de reis worden gewijzigd, eventueel mits betaling van een prijssupplement. In dat geval kunnen de BTV ook bepalen dat de toegekende kortingen niet langer gelden; kosten betaald moeten worden voor de wijziging van het traject, ook als dit korter is; er geen wijzigingen van traject mogelijk zijn voor welbepaalde tariefaanbiedingen. Een nieuw en korter traject geeft geen recht op terugbetaling. 5.5 Verandering naar een andere klasse of een andere plaatscategorie of een ander treincategorie De BTV bepalen de mogelijkheden en de voorwaarden om te veranderen van klasse, van plaats- of treincategorie. Voor tariefaanbiedingen die gelinkt zijn aan een welbepaalde trein of reservering, zijn er geen veranderingen toegestaan. 5.6 Onderbreken van de reis De BTV bepalen of het toegelaten is de reis te onderbreken. 5.7 Veranderen van vervoerder In het algemeen erkent elke vervoerder alleen de vervoerbewijzen die hem binden, overeenkomstig de vervoerovereenkomst. Indien meerdere vervoerders vervoerprestaties aanbieden op hetzelfde traject eventueel onder verschillende gebruiksvoorwaarden en tegen verschillende prijzen moet er bij eventueel overstappen van de ene vervoerder naar een andere een overeenkomst tussen hen zijn opgenomen in de BTV. 5.8 Reserveringen De BTV bepalen dat in bepaalde gevallen het reserveren van een zit- of ligplaats verzekerd kan worden of verplicht is. 5.9 Bijkomende prestaties De BTV bepalen dat in bepaalde gevallen bijkomende diensten worden geleverd. 6 Tarieven
Het recht op de vervoerprestatie is ondergeschikt aan het betalen door de reiziger van de door de vervoerder(s) in de BTV bepaalde prijs. Deze prijs moet in principe worden bepaald voor de aanvang van de reis. Indien de nationale reglementering dit toelaat, kan worden geëist dat bij contante betaling het exacte verschuldigde bedrag wordt overhandigd. Het tariefaanbieding kan bestaan uit verschillende reeksen prijzen. Elke prijs kan verbonden zijn met een of meer prestaties en kan onderworpen zijn aan verschillende voorwaarden. Deze voorwaarden kunnen meer bepaald omvatten: - voorwaarden in verband met de verkoop (datum van uitgifte, bestelling of gebruik, verkooppunt, betalingswijze enz.), - voorwaarden in verband met de genomen reisweg of verbinding, bijv. gebruik van een welbepaalde trein of een trein met een verplichte reservering, - voorwaarden in verband met de beperking van het aantal beschikbare plaatsen voor de aangeboden prijs, - voorwaarden in verband met de beperking in tijd voor bepaalde tariefaanbiedingen of voor welbepaalde vervoermiddelen, - toegangsvoorwaarden, - geldigheidsvoorwaarden, - voorwaarden in verband met omruiling of terugbetaling. In het algemeen verschillen de voormelde voorwaarden voor individuele reizigers en voor reizigers in groep. De voorwaarden voor groepsreizen kunnen meer bepaald bijzondere regels bevatten voor de reservering, toelating, betaling en annulering. Bijzondere voorwaarden, meer bepaald een prijssupplement, kunnen worden bepaald voor de aankoop van vervoerbewijzen aan boord van treinen. De modaliteiten die in zulke gevallen worden voorzien, worden opgegeven in de BTV. Wijzigingen aangebracht aan de BTV worden van kracht overeenkomstig de procedures en binnen de publicatietermijnen die van toepassing zijn in elk land. 7 Terugname en omruiling van een vervoerbewijs en terugbetaling 7.1 Algemeen Terugname betekent dat een uitgegeven vervoerbewijs wordt teruggenomen vóór de aanvang van de geldigheid met terugbetaling zonder enige aftrek.
Omruilen betekent dat een uitgegeven vervoerbewijs wordt omgeruild met of zonder kosten voor een ander vervoerbewijs. Terugbetaling betekent dat de prijs van een niet gebruikt of slechts gedeeltelijk gebruikt vervoerbewijs, geheel of gedeeltelijk wordt terugbetaald, vanaf de aanvang van de geldigheid en in het algemeen na aftrek van kosten. Alleen de houder van een niet op naam opgesteld vervoerbewijs of de persoon van wie de naam voorkomt op het vervoerbewijs kan vragen om het vervoerbewijs terug te nemen, om te wisselen of terug te betalen. Het originele vervoerbewijs moet worden teruggegeven. Terugname, omruiling en terugbetaling kunnen worden geweigerd indien de vervoerbewijzen beschadigd zijn of indien de vermeldingen erop onleesbaar of onherkenbaar werden gemaakt of werden gewijzigd of wanneer niet bewezen kan worden dat het vervoerbewijs niet werd gebruikt. Voor vervoerbewijzen die niet contant werden betaald, geschiedt de terugbetaling in principe op dezelfde wijze als de oorspronkelijke betaling. In het geval van terugname, terugbetaling van het verschil of terugbetaling kunnen de vervoerders de terugbetaling aanbieden in de vorm van reisbons en daartoe bijzondere voorwaarden opstellen. Terugname, omruiling en terugbetaling van elektronische vervoerbewijzen zijn onderworpen aan specifieke bepalingen. 7.2 Terugname De terugname is alleen mogelijk binnen een door de vervoerder bepaalde termijn bij het uitgiftekantoor. De BTV kunnen bijzondere voorwaarden bepalen voor de terugname. 7.3 Omruiling De omruiling kan alleen gebeuren binnen de termijn die is bepaald door de BTV. In voorkomend geval, wordt het verschil in prijs in het voordeel van de reiziger terugbetaald; in het andere geval moet hij het verschil bijbetalen. De BTV kunnen bijzondere voorwaarden voor de omruiling bepalen. 7.4 Terugbetaling
De vervoerbewijzen voor een welbepaalde trein of de verplichte reservering kunnen niet worden terugbetaald in het geval een traject slechts gedeeltelijk wordt afgelegd. Het verzoek tot terugbetaling van niet-gebruikte of gedeeltelijk gebruikte vervoerbewijzen kunnen worden ingediend vanaf de aanvang van hun geldigheid, maar niet later dan drie maanden na afloop van de geldigheid. Ze moet worden gericht aan hetzij het uitgiftekantoor, of de vervoeronderneming waarvoor dit kantoor bevoegd is. In dat geval moet de reiziger vóór afloop van de geldigheid van zijn vervoerbewijs dit laten aantekenen door het station waar hij heeft afgezien van een deel van of van zijn hele reis. Als hij dit bewijs niet kan leveren, moet de reiziger met alle andere middelen aantonen dat hij zijn vervoerbewijs niet heeft gebruikt. Indien de reiziger zich tot een andere vervoerder wendt, kan hij bij deze het adres krijgen waar het verzoek eventueel naartoe moet gezonden worden. De BTV kunnen de terugbetaling van vervoerbewijzen uitsluiten of bijzondere bepalingen opgeven. Zo kan meer bepaald een termijn van minder dan drie maanden worden voorzien voor het indienen van het verzoek tot terugbetaling; dit mag evenwel nooit minder zijn dan een maand. De vervoerders voeren de terugbetaling uit binnen een termijn van niet meer dan drie maanden na ontvangst van het verzoek en van de bewijsstukken die de reiziger moet indienen. 7.5 Vervanging in geval van verlies of diefstal De vervoerder aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in geval van verlies, diefstal of ongeoorloofd gebruik van het vervoerbewijs. Onder voorbehoud van andere bepalingen, worden dergelijke vervoerbewijzen niet vervangen. In het geval van wijziging van de gegevens van een elektronisch vervoerbewijs, moeten de eventuele procedures voor vervanging voldoen aan specifieke bepalingen. 8 Kinderen Kinderen tot en met vier jaar die vergezeld zijn van een volwassene reizen in principe gratis, op voorwaarde dat voor hen geen afzonderlijke plaats wordt verlangd. In het algemeen kan elke volwassene reizen met maximaal twee kinderen die geen vervoer betalen. Voor kinderen van vier jaar en ouder, en voor kinderen van minder dan vier jaar voor wie een afzonderlijke plaats wordt verlangd, kunnen de BTV kinderprijzen
opgeven. Voor elke vervoerder worden de voorwaarden, leeftijdsgrenzen en eventueel de prijs bepaald in de BTV. Bijkomende kortingen voor kinderen in het kader van de BTV (bijv. gezinsreizen) worden geregeld in de daarop betrekking hebbende tariefbepalingen en zijn van toepassing op de vervoerders die deelnemen aan deze aanbiedingen. 9 Vervoer van dieren Levende en ongevaarlijke kleine huisdieren mogen worden meegenomen als handbagage in een reiskooi, en op voorwaarde dat geen van de vervoerders die deelnemen aan de vervoerovereenkomst het vervoer van dieren uitsluit in zijn BTV. De reiskooien moeten dusdanig zijn dat elk schade aan personen en voorwerpen wordt uitgesloten. In het algemeen kunnen honden worden meegenomen zonder ze in een reiskooi te zetten, op voorwaarde dat ze aan de leiband worden gehouden en een muilkorf dragen. De BTV bepalen de vervoerprijs die van toepassing is op dieren. Voor blindengeleidehonden kunnen specifieke bepalingen van toepassing zijn. De reiziger moet zelf toezicht houden op de dieren die hij meeneemt. Gevaarlijke of zieke huisdieren, met inbegrip van honden, mogen niet worden vervoerd. Met uitzondering van blindengeleidehonden, hebben dieren geen toegang tot de restauratierijtuigen, de bistrorijtuigen of tot rijtuigen waar maaltijden ter plaatse worden opgediend. In nachttreinen gelden bijzondere voorwaarden voor kleine huisdieren en honden. 10 Handbagage 10.1 Toegelaten bagage De reiziger mag alleen persoonlijke voorwerpen voor reisdoeleinden meenemen. Waardevolle voorwerpen, handelsproducten of producten die worden vervoerd met een commercieel doel, mogen niet worden meegenomen als handbagage.
Gevaarlijke goederen mogen alleen worden meegenomen als handbagage in overeenstemming met de voorschriften van het reglement betreffende het internationaal spoorwegvervoer van gevaarlijke goederen (RID Bijlage C bij de COTIF). De reiziger mag alleen die stoffen en voorwerpen meenemen die bedoeld zijn voor de kleinhandel en bestemd voor persoonlijk of huishoudelijk gebruik of voor ontspannings- of sportactiviteiten. Wapens en munitie mogen niet worden meegenomen als handbagage, tenzij toegelaten door de BTV en er geen voorwaarden worden bepaald voor de toelating ervan. Voorwerpen en producten die hinderlijk kunnen zijn voor andere reizigers, worden niet toegelaten. Elke reiziger mag niet meer dan 3 stuks bagage meenemen. Deze moeten gemakkelijk te vervoeren zijn en passen in de opbergruimte die daartoe is voorzien in de treinen. De grootste afmeting van elke bagage mag niet meer zijn dan 85 cm. De BTV bepalen of een groter aantal bagagestukken, grotere bagage of buitenmaatse voorwerpen (ski s, surfplanken, fietsen) worden toegelaten. In voorkomend geval moeten de buitenmaatse voorwerpen correct worden verpakt, gedemonteerd of opgevouwen. De reiziger moet in voorkomend geval vooraf informeren bij de vervoerder naar de bijzondere toelatingsvoorwaarden daarvoor. Alleen die handbagage wordt toegelaten waarvan de verpakking, de sluiting, het volume en de massa geschikt zijn om te worden vervoerd en om zonder problemen of risico op averij te worden weggeborgen. De bagage mag in geen geval het rondlopen in de rijtuigen storen. 10.2 Verplichtingen van de reiziger De reiziger is volledig aansprakelijk voor de meegenomen handbagage die hij moet bewaken. Op de bagage moet op een duidelijk en leesbare wijze de naam en het adres van de reiziger worden vermeld. De bagage moet op elk ogenblik van de reis geïnspecteerd kunnen worden door de administratieve autoriteiten en de douane. De reiziger moet aanwezig zijn bij het vervullen van de administratieve formaliteiten die worden voorgeschreven door de douane of door andere administratieve autoriteiten. De reiziger moet ervoor zorgen in regel te zijn met de bepalingen van de administratieve en douaneautoriteiten van de landen die hij aandoet in de loop van zijn reis.
10.3 Achtergelaten of verloren bagage Bagage die wordt aangetroffen in de trein, moet worden gemeld bij het begeleidend personeel. De vervoerder behoudt zich het recht voor om bagage die is achtergelaten in zijn treinen of lokalen te openen en de inhoud ervan te controleren. De vervoerder mag ook zonder daarvoor enige aansprakelijkheid op zich te nemen, verdachte bagage of de inhoud daarvan laten verplaatsen of vernietigen indien deze volgens hem een risico vormt voor de veiligheid of verwondingen of hinder voor personen of materiële schade kan veroorzaken. Voor het teruggeven van voorwerpen of bagage die werden gevonden in de treinen en lokalen kunnen kosten worden aangerekend, afhankelijk van het type voorwerp en de duur tijdens welke deze zijn bijgehouden voor ze werden teruggevorderd. De vervoerder, of de entiteit of de persoon die door de vervoerder belast is met het opslaan en bewaren van gevonden voorwerpen is niet aansprakelijk in geval van verlies, schade of vertraging, veroorzaakt tijdens het opslaan, bewaren of vervoeren naar de opslag- of bewaarplaats, of indien dit wordt voorzien, naar de woonplaats van de rechthebbende. 11 Geregistreerde bagage en voertuigen De vervoerders kunnen op welbepaalde verbindingen een vervoerdienst aanbieden voor geregistreerde bagage en/of voertuigen. De aanbiedingen, verbindingen, bijzondere voorwaarden, procedures en prijzen zijn vervat in de BTV. 12 Aansprakelijkheid voor lichamelijke en materiële schade De aansprakelijkheid van de vervoerder in het geval van dood en verwondingen van reizigers, alsook voor verlies van en schade aan handbagage, geregistreerde bagage en voertuigen, wordt bepaald door de Uniforme Regelen CIV. 13 Aansprakelijkheid wanneer de dienstregeling niet wordt nageleefd 13.1 In het geval van een geannuleerde verbinding, vertraging of gebrek aan aansluiting bij een internationale verbinding, betaalt de vervoerder de redelijke kosten voor de overnachting van de reiziger, voor een taxi en voor het verwittigen van de personen die de reiziger opwachten: als de reiziger zijn reis diezelfde dag niet kan voortzetten of, als de reis redelijkerwijs niet voortgezet kan worden omwille van bepaalde omstandigheden.
13.2 Voor een vertraging van meer dan een uur van een internationale dagtrein of van meer dan twee uur van een internationale nachttrein, betalen de vervoerders die de vervoerovereenkomst hebben afgesloten en het charter CER/UIC/CIT 1) voor de diensten aan spoorwegreizigers hebben ondertekend, deze reiziger 20% terug van de prijs van het vervoerbewijs enkele reis wanneer de prijs van het vervoerbewijs (met inbegrip van de reservering en eventuele supplementen voor een enkele reis) ten minste 50 euro bedraagt, het begin- en eindpunt van de reis ligt binnen de Europese Unie, Noorwegen of Zwitserland. De terugbetaling gebeurt in de vorm van een reisbon of een gelijkaardige compensatie. 13.3 Het verschil tussen het effectieve aankomstuur en het voorziene uur in het station van bestemming is bepalend om de niet-naleving van de tijdregeling te beoordelen. De reiziger moet zijn rechten doen gelden binnen de twee maanden na het einde van de reis bij een van de vervoerders die deelnam aan het vervoer, door voorlegging van het originele, geldige en afgestempelde vervoerbewijs, en van de reservering. Indien de vervoerder dit voorziet en in het geval er geen reservering is, kan deze worden vervangen door een bewijs van vertraging. 13.4 Aanbiedingen voor vrij te kiezen trajecten (InterRail, EuroDomino, Eurail enz.) alsook autotreinen en speciale treinen worden uitgesloten van de terugbetalingen, zoals bepaald in punt 13.2. 13.5 In plaats van een vergoeding te vragen, mag de reiziger ervan afzien zijn reis voort te zetten en terugbetaling verlangen van het biljet waarvan het traject niet werd afgelegd of ervan afzien zijn reis voort te zetten, terugkeren naar het station van vertrek door de eerste geschikte trein te nemen van een deelnemende vervoerder en de volledige terugbetaling te vragen van de vervoerprijs of zijn reis voortzetten met een trein van een deelnemende vervoerder, en op de plaats van bestemming aankomen met zo min mogelijk vertraging. 13.6 De reiziger heeft geen recht op schadevergoeding indien de niet-naleving van de tijdregeling te wijten is aan omstandigheden die niets te maken hebben met de spoorwegexploitatie en die de vervoerder, in weerwil van de zorg die is vereist volgens elk 1) Vervoerders die het Charter hebben aangenomen: ATOC, CD, CFL, CIE, CP, DB, DSB, EVR, LG, LDZ, MAV, NS, NSB, ÖBB, OSE, PKP, RENFE, SNCB, SNCF, SJ, SBB/CFF, SZ, Trenitalia, VR, ZSSR
specifieke geval, niet kon vermijden en waarvan hij de gevolgen niet kon ondervangen, verkeersbeperkingen die werden aangekondigd vóór de reis, omwille van constructie- of onderhoudswerkzaamheden, een fout van de reiziger, het gedrag van een derde dat de vervoerder, in weerwil van de zorg die is vereist volgens elk specifieke geval niet kon vermijden en waarvan hij de gevolgen niet kon ondervangen; de infrastructuurbeheerder of een andere onderneming die dezelfde infrastructuur gebruikt, worden niet beschouwd als derden. 14 Handelwijze van reizigers in stations en treinen 14.1 Algemeen De vervoerders / stationbeheerders / infrastructuurbeheerders kunnen de voorwaarden bepalen voor de toegang tot de stations en de treinen. De reiziger moet hun richtlijnen en de richtlijnen die worden gegeven door hun personeelsleden, naleven. Indien bepaalde vervoerders een controleprocedure voorzien voor de toegang tot hun treinen, moeten de reizigers zich daaraan onderwerpen. De reizigers die vervoerbewijzen op naam of kortingkaarten hebben, moeten tijdens de controle van de vervoerbewijzen in staat zijn om op verzoek hun identiteit te bewijzen door middel van een officieel identiteitsdocument voorzien van een foto. Elke reiziger moet zich dusdanig gedragen dat hij de andere reizigers niet stoort. Elke reiziger mag slechts één zitplaats innemen. In treinen met rijtuigen voor jonge kinderen of met plaatsen die zijn voorbehouden aan personen met beperkte mobiliteit, moeten de andere reizigers deze plaatsen indien nodig vrijmaken. In de niet-rokerzone is het verboden te roken, zelfs met toestemming van de andere reizigers. De reiziger mag de alarm- en noodinrichtingen alleen maar activeren in geval er gevaar bestaat voor zijn eigen veiligheid of de veiligheid van de andere reizigers, van andere personen of van de trein. In geval van misbruik en onder voorbehoud van andere acties, moet de reiziger de som betalen die door de BTV wordt bepaald voor dit soort gevallen. 14.2 Uitsluiting van vervoer
De BTV kunnen voorzien dat reizigers die geen geldig vervoerbewijs hebben en weigeren om de verprijs of een supplement onmiddellijk te betalen, een gevaar vormen voor de veiligheid en het goede verloop van de exploitatie of voor de veiligheid van de andere reizigers, de andere reizigers sterk hinderen, worden uitgesloten van vervoer of in de loop van het traject uitgesloten kunnen worden, zonder dat deze personen recht hebben op terugbetaling van de vervoerprijs en het supplement. 15 Terugvorderingen Klachten om andere redenen dat terugbetalingen moeten worden voorgelegd aan de klantendiensten van de vervoerders die worden vermeld in de bijlage bij onderhavige CGT-CIV. 16 Bevoegde rechtbanken Alleen de rechtbanken van de zetel van de vervoerder wiens aansprakelijkheid wettelijk kan worden ingeroepen door de reiziger, zijn bevoegd. * * * * * * * * * *