BIJZONDER BESTEK Onderhandelingsprocedure met bekendmaking

Transcriptie

1 Scholengroep BRUSSEL Oudstrijderslaan BRUSSEL Tel (02) fax (02) BIJZONDER BESTEK Onderhandelingsprocedure met bekendmaking Opdracht: Vernieuwen buitenschrijnwerk BS Lotz Generaal Lotzlaan 68-70,1180 Ukkel Domeinbeheerder: Bernadette Herremans Tel: 02/ Opdrachtgever: Scholengroep Brussel Oudstrijderslaan Evere Dossier: sgr8/kiw2011/2069/buschr 21 juni 2011

2 BIJZONDER BESTEK Onderhandelingsprocedure met bekendmaking (wet van BS ) I. UITNODIGING TOT INSCHRIJVING. De opdracht betreft: vernieuwen van het houten buitenschrijnwerk achtergevel De offerte wordt ten laatste ingediend op 22 augustus 2011 op het onderstaand adres: Scholengroep Brussel Tav Marisa Molinari Oudstrijderslaan Brussel Wij zijn gesloten van 5 juli 2011 t.e.m 16 augustus I. Administratieve bepalingen. Opdrachtgever Scholengroep Brussel, dhr. Jacky Goris, Algemeen directeur, Oudstrijderslaan 200, 1140 Evere. Voorwerp van de opdracht Onderhavig bestek heeft een opdracht van werken: - BS De Lotz, Generaal Lotzlaan 68-70, 1180 Ukkel : Vernieuwen van het houten buitenschrijnwerk achtergevel De werken moeten aanvat worden ten laatste binnen de 45 dagen na de gunning van de opdracht. De uitvoeringstermijn bedraagt 80 werkdagen voor beide projecten. Administratieve bepalingen Toepasselijke reglementering * Wet van 24 december 1993 (BS van ) betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten. * Koninklijk besluit van 8 januari 1996 (BS van ) betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken. * Koninklijk besluit van 26 september 1996 (BS van ) tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken, alsmede de bijlage bij dit Koninklijk besluit betreffende de algemene aannemingsvoorwaarden.

3 * Voor zover er niet van afgeweken wordt door de bepalingen van dit bijzonder bestek, zijn ook volgende documenten van toepassing: - type bestek VL type bestek de mechanische en elektrische installaties en constructies - typebestek aanneming van mechanische en elektrische installaties en constructies - het algemeen reglement betreffende de elektrische installatie (A.R.E.I.) - het algemeen reglement op de arbeidsbescherming (A.R.A.B.). - de ééngemaakte technische specificaties (S.T.S.). - de N.B.N. - normen van het Belgische Instituut voor Normalisatie * Alle latere aanvullingen en/of wijzigingen op de bovenvermelde documenten, voor zover ze van kracht waren op de datum van publicatie van de opdracht. * de bepalingen van onderhavig bestek met alle bijlagen. Door zijn inschrijving verklaart de inschrijver uitdrukkelijk de toepassing van de hoger vermelde reglementering en de eruit voortvloeiende verplichtingen te aanvaarden. Algemene aannemingsvoorwaarden De algemene aannemingsvoorwaarden zijn van toepassing op deze opdracht, met uitzondering van de artikels waarvan in dit bijzonder bestek uitdrukkelijk wordt afgeweken, en die vooraan in dit bestek opgesomd worden. In het hiernavolgende hoofdstuk wordt nog eens de aandacht gevestigd op sommige artikels uit de algemene aannemingsvoorwaarden. De indeling in artikels is overgenomen van de bijlage bij het KB van Voertaal Voor alles wat de vaststelling van de opdracht en betrekkingen met de Scholengroep Brussel betreft is het Nederlands de voertaal. Gestanddoeningstermijn (artikel 116 KB van ) De termijn gedurende dewelke de inschrijver door zijn offerte gebonden blijft, bedraagt 180 kalenderdagen dagen ingaande de uiterste dag na de indiening der offertes. Gunning (wet van art 18; KB van atr.9) onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking (wet van art 14; KB van art.39) Onderhavige procedure impliceert geen enkele verplichting tot het toewijzen van een opdracht, hetzij af te zien van het gunnen van de opdracht, hetzij de procedure te herbeginnen, desnoods op een andere wijze. De beslissing omtrent de toekenning van de opdracht zal geschieden door toezending van een schrijven. Iedere inschrijver zal hierin de mededeling terugvinden die op zijn aanbieding van toepassing is, zijnde toegewezen of niet toegewezen. Criterium voor gunning van de opdracht (wet van art.16; KB van art.115) De gunning gebeurt op basis van prijs. Kwalitatieve selectie 1. Vereiste erkenning (artikel KB ) De werken die het voorwerp uitmaken van deze opdracht horen wat de reglementering aangaande

4 de erkenning van de aannemers van werken betreft: Categorie: houten buitenschrijnwerk D20 minimaal Klasse: 1 Het goed te keuren bedrag van de inschrijving bepaalt in welke klasse de aannemer dient erkend te zijn. Bij de offerte dient een kopie van het attest van erkenning te worden gevoegd. 2. Vereiste registratie (artikel 90 7 KB van ) De aannemer moet opdat zijn offerte als regelmatig kan worden beschouwd op het moment van de gunning van de opdracht voldoen aan de bepalingen van de wetgeving met betrekking tot de registratie. De werken die het voorwerp uitmaken van deze opdracht zijn gerangschikt in de registratiecategorieën 20 Bij de offerte dient een kopie van het attest van registratie te worden gevoegd. 3. De inschrijver dient in regel te zijn wat de bijdragen aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid betreft, overeenkomstig artikel 17bis van het KB van ; Bij de offerte wordt een origineel RSZ-attest gevoegd of eventueel de andere bewijsstukken. 4. De aannemer levert het bewijs dat hij zijn verplichtingen inzake belastingen is nagekomen. Bij de offerte wordt een recent attest van de directe belastingen (model 276C2) gevoegd. Indiening der inschrijvingen (KB van art.103 en vlg.) - afgezien van de eventuele varianten mag iedere inschrijver slechts één offerte indienen. - Voor een bezoek ter plaatse dient er contact opgenomen te worden met Domeinbeheerder Bernadette Herremans BS De Lotz Generaal Lotzlaan B Ukkel Tel: 02/ Fax: 02/ bs.sint-gillis@g-o.be - de offerte dient te worden gestuurd naar het adres: Scholengroep Brussel t.a.v. Marisa Molinari Oudstrijderslaan 200 B Evere Tel: 02/ Onderaannemer De aannemer blijft aansprakelijk ten opzichte van de bouwheer wanneer hij de uitvoering van zijn verbintenissen geheel of gedeeltelijk aan derden toevertrouwt. De bouwheer acht zich door geen enkele contractuele band met die derden verbonden.

5 Het is de aannemer verboden het geheel of een gedeelte van de opdracht toe te vertrouwen aan een aannemer, leverancier of dienstverlener die zich in één van de gevallen bevindt respectievelijk bedoeld in de artikelen 17, 43 en 69 van het KB van en in artikel 21 4 van de AAV. Prijsherziening Op onderhavige opdracht is geen prijsherziening van toepassing Elementen die in de prijzen zijn inbegrepen Alle heffingen en kosten die de opdracht belasten met uitzondering van de belasting over de toegevoegde waarde vallen ten laste van de inschrijver en worden verondersteld te zijn begrepen in de eenheidsprijzen. De prijsofferte moet globaal zijn, alle kosten dienen begrepen te zijn in de prijs. Keuringen, attesten e.a. die verbonden zijn aan de opdracht of vereist door preventie,scholengroep, externen, zijn inbegrepen in de kostprijs. Betalingen De werken worden uitgevoerd voor rekening van de Scholengroep Brussel. Betalingen worden slechts gedaan voor verstrekte en aanvaarde prestaties. De facturen dienen in tweevoud opgemaakt te worden en per post aan de Scholengroep Brussel, Oudstrijderslaan 200 te 1140 Evere gericht te worden. De betaling geschiedt in één maal, na het einde der werken. Deze zal geschieden binnen de 60 kalenderdagen te rekenen vanaf de datum van ontvangst van de regelmatig opgestelde factuur met vermelding van de belasting over de toegevoegde waarde, alsmede van de andere eventueel vereiste bescheiden. Borgtocht Voor onderhavige opdracht wordt een borgtocht geëist van 5% (vijf) van het oorspronkelijk bedrag van de opdracht (excl. BTW). Of: De borgtocht dient te worden gesteld via de Deposito- en consignatiekas, hetzij in speciën, hetzij via een gezamelijke borgtochtmaatschappij. In afwijking van artikel 5 van de algemene aannemingsvoorwaarden kan de borgtocht niet worden gesteld via een waarborg toegestaan door een kredietinstelling die voldoet aan de voorschriften van de wet van 22 maart 1993 op het statuut en het toezicht op de kredietinstellingen of door een verzekeringsmaatschappij die voldoet aan de voorschriften van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en die toegelaten is tot tak 15 (borgtocht). Deze afwijking is bedoeld om de waarborgen van de aanbestedende overheid te verbeteren. Het bewijs van borgtochtstelling dient binnen de dertig kalenderdagen na van de gunning van de opdracht gericht te worden aan het hoofd van het opdracht organiserend bestuur. Of : de borgtocht wordt rechtsreeks afgehouden van de betalingen door de Scholengroep en vrijgegeven volgens de opleveringen. Bij de voorlopige oplevering wordt een vrijgave van 2.5% vrijgegeven Bij de definitieve oplevering wordt een vrijgave van 2.5% vrijgegeven Deze laatse vrijgave dient schriftelijk door de aannemer aangevraagd te worden één jaar na de voorlopige oplevering. Voorlopige en definitieve oplevering Binnen de 30 kalenderdagen na de dag waarop het gehele werk wordt voltooid, en voor zover de resultaten van de keuringen en van de voorgeschreven proeven zijn gekend, wordt naargelang het geval een proces verbaal van voorlopige oplevering of van weigering van oplevering opgemaakt. De waarborgtermijn bedraagt één jaar en gaat in op de datum van de voorlopige oplevering.

6 Binnen de 15 kalenderdagen vóór de dag, waarop de waarborgtermijn verstrijkt, wordt naargelang het geval een proces-verbaal van definitieve oplevering of van weigering van oplevering opgemaakt. Veiligheidscoördinatie en veiligheidsvoorschriften De aannemer wordt erop gewezen dat het KB van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen van toepassing is. Gedurende de werken draagt de aannemer met zijn personeel ertoe bij dat de veiligheidsvoorschriften op alle werfactiviteiten worden nageleefd volgens : - het KB van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen; - de Wet op het welzijn van ; - de Codex over het welzijn op het werk; - het ARAB (waarin het AREI is opgenomen) Alle kosten die voortvloeien uit wettelijke verplichtingen en uit de contractuele verplichtingen vormen een aannemingslast en de veiligheidsmaatregelen zitten vervat in de eenheidsprijzen. De aannemer dient het Veiligheids en gezondsheidsplan 14 dagen voor de aanvang der werken in bij de opdrachtgever. Verzekeringen De aannemer dient aan de Scholengroep Brussel en architect- binnen de vijftien kalenderdagen na de dag waarop hem kennis werd gegeven van de goedkeuring van zijn inschrijving, de stukken voor te leggen waaruit blijkt dat hij bij de aanvang der werken een verzekering heeft afgesloten die zijn aansprakelijkheid dekt bij arbeidsongevallen, alsmede zijn burgerlijke aansprakelijkheid bij ongevallen die door de werken aan derden worden berokkend. Boeten en verweermiddelen Indien de inschrijver de opdracht niet uitvoert overeenkomstig de voorwaarden van onderhavig bestek is er aanleiding tot het toepassen van de boetereglementering zoals bepaald in de algemene aannemingsvoorwaarden voor de overheidsopdrachten. Deze boetereglementering betreft o.m.: - verzuim van borgtochtstelling art.5 en 6. - teruggave van boeten wegens laattijdige uitvoering art.17. De middelen van optreden van de aanbestedende overheid volgens art.20 en art.66 zijn van toepassing. Middelen van optreden De aannemer wordt in verband met de uitvoering van de opdracht geacht in gebreke te zijn: - wanneer de prestaties niet geheel voltooid zijn binnen de contractuele bedongen uitvoeringstermijn of op de verschillende voor de gedeeltelijke voltooiingen vastgestelde data; - ongeacht het ogenblik, wanneer de prestaties niet zodanig vorderen dat zij op de vastgestelde data volledig kunnen worden voltooid; - wanneer de geldig gegeven schriftelijke bevelen van het bestuur niet worden nageleefd; - wanneer de prestaties niet uitgevoerd worden volgens de voorschriften bepaald in het bestek. Uitvoeringstermijn De uitvoeringstermijn bedraagt 60 werkdagen. De start der werken en de planning worden door de aannemer bezorgd bij de gunning van de opdracht.

7 II. Algemeen Technische beschrijving. Bij niet uitvoering van bepaalde posten, kan er geen aanspraak gemaakt worden op enige schadevergoeding. De aanneming omvat alle werken beschreven in onderhavig bestek. Zij omvat alle leveringen en arbeid noodzakelijk voor de uitvoering ervan. Onderhavige opdracht is een globale opdracht. Al de materialen voldoen aan de geldende normeringen en zijn vergezeld van een AGT en BUTgb attest. De technische fiches worden overhandigd ter goedkeuring voor de aanvang der werken. Meetstaat: De hoeveelheden worden opgegeven bij wijze van toelichting en zonder enige garantie. De aannemer wordt verondersteld zelf de metingen en berekeningen, nodig voor het opstellen van de getallen van zijn aanbieding, te hebben uitgevoerd, tevens op de hoogte te zijn van alle moeilijkheden welke zich kunnen voordoen en ter plaatse te hebben nagegaan welke elementen zijn aanbieding kunnen beïnvloeden. Hij heeft dan ook geen enkel verhaal tegen vergissingen en/of gebreken welke deze opmeting kunnen insluiten. Planning der werken: De start der werken vat aan binnen de 45 dagen na de gunning. De aannemer moet er rekening mee houden dat de lessen steeds moeten kunnen plaatsvinden. Er worden ter plaatse afspraken gemaakt ifv de planning. De veiligheid van de leerlingen moet steeds gegarandeerd worden en is prioritair. In functie van deze kan de uitvoeringstermijn worden aangepast. Wijzigingen tijdens de uitvoering der werken: het bestuur kan in overleg met de aannemer wijzigingen aanbrengen. Er worden geen wijzigingen noch bijkomende werken aanvaard vanuit de school. De aannemer wijst het bestuur, binnen de kortst mogelijke termijn, op de weerslag van deze wijzigingen op de uitvoeringstermijn en de overeengekomen prijzen. Voorschriften betreffende materialen: de materialen zijn nieuw en beantwoorden aan de technische voorschriften van onderhavig bestek. De aannemer staat in voor de levering van de bouwmaterialen, het afladen en het opslaan op de bouwplaats en dit op zijn kosten. De aannemer verstrekt aan het opdrachtgevend bestuur de nodige documenten waaruit kan blijken dat de geleverde materialen qua herkomst en kwaliteit beantwoorden aan de gestelde criteria van dit bestek.

8 1. BOUWWERKEN EN WERKEN IN TERREIN 1.1 Werfinrichting en voorbereidende werkzaamheden : Inrichting van de bouwplaats en algemene maatregelen De kosten der algemene maatregelen en voorbereidende werken zijn te voorzien in de eenheidsprijzen en niet afzonderlijk op te meten. Deze werken omvatten : - Leveren van detail- en werktekeningen volgens art. 3.C van het type bestek nr.100 van 1965, in zijn geheel van toepassing - De diverse soorten van werken zoals voorzien in art. 24 van typebestek nr.100 van De algemene maatregelen voorzien in art 30 van het type-bestek nr.100 van De controles en proeven op materialen volgens art.27 van type bestel nr.100 van Allerhande maatregelen om tijdens de werken het voetgangersverkeer naast de werf te vrijwaren en te verzekeren. - Alle veiligheidsmaatregelen teneinde de veiligheid van de werknemers te vrijwaren overeenkomstig art.5 van de algemene voorwaarden : - Het regelmatig opruimen van het bouwafval en definitief opruimen voorafgaandelijk de voorlopige oplevering. Meting : S.O.G. 1.2 Afsluiten werfzone Indien nodig wordt het terrein afgebakend ifv van de leerlingen. Meting : inbegrepen in art Voorbereiding bouwplaats : Afbraak : Het bestaande schrijnwerk wordt afgebroken en afgevoerd volgens de vigerende voorschriften van het Brussels hoofdstedelijk Gewest. Meting : inbegrepen in eenheidsprijs buitenschrijnwerk 1.4 Maatregelen m.b.t. de Veiligheid en Gezondheid van de werknemers op de bouwplaats Algemeen. - elke aannemer zal zich schikken naar de wettelijke en reglementaire voorschriften betreffende het welzijn van de werknemers (wet van 4/8/1996 en KB van 25/1/2001) en zal deze tevens doen naleven door zijn (eventuele) onderaannemers. - de inrichting en instandhouding van de werf en de veiligheidsmaatregelen geschieden, volgens de richtlijnen van het veiligheid- en gezondheidplan (VGP) opgesteld door de veiligheidcoördinator, op kosten van die aannemer, die er door de voorschriften van het VGP is toe aangesteld Voorlopige bouwplaatsschuttingen. - beveiliging tegenover derden door het plaatsen van afsluitingen, signalisatie en borden met pictogrammen die het dragen van veiligheidshelm en- schoenen verplichten en de toegang tot de werf aan derden verbieden. - uit te voeren met 2,00 meter hoog rasterwerk. - alle materiaal en materieel moeten zich achter de afsluiting bevinden.

9 Toegangswegen. - het is verboden materialen te stockeren of voertuigen te parkeren op volgende plaatsen : De speelplaats van de leerlingen In toegangen van de gebouwen Op plaatsen waar leerlingen komen, tenzij deze voldoende afgesloten zijn Verlichting van de bouwplaats Risico bij werken met elektriciteit. Op de werf : De elektrische kabels (verlengdraden) moeteen zodanig geplaatst of opgehangen worden dat eventuele schade tot een minimum beperkt blijft. Doorgangen dienen vrij gehouden van elektrische kabels. Beschadigd elektrisch materieel moet onmiddellijk van de werf verwijderd worden. Verlengkabels moeten van het type H07RNF OF H05RNF zijn De verdeeldozen en stekkers moeten een minimale beschermingsgraad IP44dragen en de kabelhaspesl moeten thermisch beveiligd zijn. Elektrische werktuigen : worden in twee soorten onderverdeeld : a) met dubbele isolatie, waarvoor geen aarding nodig is en die bij voorkeur dienen gebruikt; b) de andere, die steeds met de aarde moeten verbonden zijn (vb. Beschermingsgeleiders). Alle werktuigen moeten de CE-markering dragen Werken aan elektrische installaties. - Het spreekt vanzelf dat het werken aan elektrische laagspanningsinstallaties enkel kan nadat de installatie buiten spanning is geplaatst en dat deze werken op een degelijke manier gesignaleerd worden. Dit kan o.a. door waarschuwings-, verbods- en inlichtingenborden op een strategische plaats aan te brengen; - Alleen bekwame en gekwalificeerde elektriciens (cfr. EN , de. 96) mogen werkzaamheden uitvoeren aan of in de nabijheid van onder laagspanning staande delen Hijs- en hefapparatuur voor het verplaatsen van lasten. - Moet voldoen aan de constructieëisen - Juiste installatie en gebruik en goed onderhoud volgens controlevoorschriften is vereist; - Deskundige bediening door speciaal opgeleid personeel; - Maximum laadvermogen zichtbaar aangegeven; - Niet voor andere doeleinden gebruiken. - In gebruik zijnde hijswerktuigen, hoogtewerker, aanslagmaterieel (bijv. oogbouten, kabels, kettingen, haken, enz...) moeten steeds in veilige toestand en in goede staat van onderhoud verkeren; - Keuringsattesten (indienststellingsverslag & driemaandelijkse keuringsattesten) afgeleverd door een erkend organisme, dienen op vraag voorgelegd te worden. Deze keuringscertificaten zijn een voorwaarde om dit soort materieel op de werf te brengen of te behouden. Een kopie moet vooraf aan de veiligheidsverantwoordelijke overhandigd worden Voertuigen, grondverzet-, laad- en losapparatuur. - Goede constructie en ergonomisch ontwerp, goed onderhoud en juist gebruik; - Deskundigheidseisen (speciale opleiding); - Maatregelen nemen tegen wegschuiven in putten of water; - Kantelbescherming voor bestuurder (zo nodig) Uitgravingen, bouwputten, grondverzet. - Goed stut- en taludwerk voorzien, valgevaar voorkomen, goed ventileren; - Uitgravingen, groeven, grachten, openstaande kanalen, bodemopeningen, enz. moeten overal voldoende beveiligd worden tegen instorting; - Veilige toegang en uitgang uitgraven; - Vluchtwegen voorzien in geval van brand, overstroming, instorting; - De mogelijkheid bestaat dat er zich elektrische-, gas- en waterleidingen in de ondergrond bevinden. Daarom moet de aannemer (voor de aanvang van de graafwerken) zich ervan overtuigen dat op deze plaatsen geen leidingen liggen. Hij dient daarvoor de bevoegde diensten te raadplegen. - Uitgegraven grond, materiaal en materieel op een veilige afstand van de uitgraving stockeren. Zo nodig hekwerk plaatsen Metaal- en betonconstructies, bekisting en zware prefabelementen. - Montage, demontage, stutten en schoren onder toezicht van een bevoegd persoon;

10 - Maatregelen voorzien tegen tijdelijke instabiliteit of breekbaarheid van het uitgevoerde werk; - Bekistingen, stutten en schoren moeten spanning en druk kunnen verdragen Openingen. - Iedere opening aangebracht in een vloer of platform dient : - ofwel afgedekt en verankerd te zijn op een wijze dat het materiaal weerstaat aan het gewicht van minimum 240 kg/m2; - ofwel omgeven te zijn met stevige borstweringen conform de reglementering; - ofwel omgeven door een degelijke afscherming conform aan de reglementering en dit ten laste van diegenen die de opening heeft aangebracht. - indien de aannemer om een of andere reden voor de uit te voeren werken een dusdanige collectieve bescherming dient weg te nemen zal dit voor de korst mogelijke tijd zijn en mag hij de werf niet verlaten zolang die collectieve bescherming niet werd teruggeplaatst Vallende voorwerpen. - collectieve beschermingsmaatregelen treffen; - materialen en uitrusting zodanig opslaan dat ze niet kunnen omvallen, instorten, verschuiven of kantelen - zo nodig overdekte doorgangen maken of zones afschermen Vallen van grote hoogte. - leuningen aanbrengen aan de randen van vides (vloeropeningen) en daken (ook platte); - vangnet of stelling plaatsen onderaan gebogen of hellende dakvlakken; - persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken (indien collectieve maatregelen niet mogelijk zijn) Werken in de hoogte. - Collectieve beschermingen genieten de voorkeur, in het andere geval dienen geschikte veiligheidsgordels en harnassen gedragen te worden wanneer er valgevaar is van meer dan 2,00 meter hoog. In sommige gevallen kan het nodig zijn eveneens vangnetten te plaatsen. - Enkel werknemers die onderricht zijn omtrent het veilig werken met ladders, stellingen of hoogtewerkers mogen deze gebruiken. Zij dienen deze voorschriften strikt na te leven; - Beschadigde of gebrekkige ladders moeten onmiddellijk uit dienst genomen en van de werf verwijderd te worden. Iedere ladder of stelling moet een identificatie hebben zodat de eigenaar kan achterhaald worden; - Ladders en stellingen dienen voor elk gebruik gecontroleerd te worden door een daartoe aangestelde en bevoegde persoon; - Stellingen moeten voorzien zijn van een goed aaneensluitende en voldoende stevige vloer over de volledige lengte en breedte van de stelling. De stelling dient voorzien te zijn van een volledige leuning met tussenleuning en kantlijst. Stellingen dienen beveiligd te zijn tegen omkantelen. - Ladders van meer dan 25 sporten en deze die gebruikt worden voor verticale circulatie van personen moeten aan de bovenzijde vastgemaakt worden. Elke ladder steekt minimum 1 meter uit boven de loopvloer; - Stellingen en ladders moeten worden schoon gehouden; - De zone waar gewerkt wordt op hoogtewerkers, ladders, stellingen, enz. Moet op een aan de omstandigheden aangepaste manier afgebakend worden. Indien dit praktisch niet te realiseren is moet een persoon aanwezig zijn, die moet beletten dat de hoogtewerker, ladder, stelling, enz. Kan aangereden worden en verhinderen dat er personen in de gevarenzone (val van voorwerpen) kunnen komen Bouwsteigers en ladders. - Ontwerp, constructie en onderhoud zodanig dat geen instorting of verschuiving optreedt; - Platform, doorgangen en ladders : geen valgevaar of gevaar voor vallende voorwerpen; - Inspectie steigers door bevoegde personen; - Ladders moeten voldoen aan de wettelijke eisen en zijn op juiste wijze te gebruiken en toe te passen; - Verrijdbare steigers moeten geblokkeerd worden om ongewilde verplaatsingen te vermijden Werken op het dak. - Algemene preventieve maatregelen treffen tegen vallen van platte en hellende of gebogen dakvlakken.

11 - PBM of hoogtewerker gebruiken tijdens de montage van de CBM. Meting : inbegrepen 2. RAMEN EN DEUREN 2.0 Algemeen Omschrijving De post buitenramen & -deuren omvat de levering en plaatsing van de elementen nodig voor het samenstellen van de voorziene buitenramen en -deuren, met inbegrip van alle onderdelen die er wezenlijk deel van uitmaken. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de opmeting en controle van de juiste afmetingen ter plaatse; de montage van de raam- en deurprofielen, met inbegrip van het nodige hang- & sluitwerk; de levering en plaatsing van de beglazing en/of opvulelementen, inclusief spieën, glaslatten en dichtingen; de levering en montage van de, overeenkomstig het bijzonder bestek, te integreren verluchtingsroosters; de functionele proeven op een door de opdrachtgever gekozen schrijnwerkelement (overeenkomstig keuringsmodaliteiten); de levering en plaatsing, met inbegrip van alle bevestigings- en/of ophangingstukken, alsook de aansluiting en voegafwerkingen tussen schrijnwerk en ruwbouw; afdekken en beschermen van delicate toestellen (vb computers in omgeving). Let wel Sommige van deze elementen (hang-&sluitwerk, beglazing, ventilatieroosters, eventuele raamdorpels ) kunnen worden beschreven in afzonderlijke artikels, doch zijn, behoudens andere aanduidingen in de samenvattende opmeting, steeds inbegrepen in de eenheidsprijs. Het voorzichtig demonteren van bestaand schrijnwerk standaard inbegrepen in de eenheidsprijs. de afwerking binnen- en buitenkanten zijn inbegrepen in de prijs. Afwerkingen dagkanten te voorzien volgens de bestaande toestand. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in de samenvattende en op te schetsen opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per m2 (globaal per raam- en/of deurgeheel) meetcode : netto ontwikkelde oppervlakte van de dagopeningen. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN (RECENTSTE VERSIES ZIJN VAN TOEPASSING) STS Buitenschrijnwerk - Algemene Voorschriften (= in herziening - recentste uitgave is steeds van toepassing) Nuttige informatie : Buitenschrijnwerk: de CE-markering en de nieuwe STS STS 53 - Deuren (1990) (= in herziening - recentste uitgave is van toepassing) STS Dichtingskitten voor gevels (1999) TV Glas en glasproducten - Functies van beglazing (WTCB, 1999) TV Plaatsing van glas in sponningen (WTCB, 2001) -> (TV 214 & 221 vervangen TV 110 & 113) TV Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting (WTCB, 2001) NBN B Vervormingen van draagsystemen - Vervormingsgrenswaarden - Gebouwen (1991) NBN B tot NBN B Beproevingsmethoden voor vensters & deuren ( )

12 Reeks EN NBN ENV 1627 t/m Ramen, deuren en luiken - Inbraakwerendheid (1999) NBN EN Ramen en deuren - Luchtdoorlatendheid Classificatie (2000) NBN EN Ramen en deuren - Waterdichtheid Classificatie (2000) NBN EN Ramen en deuren - Weerstand tegen windbelasting Classificatie (2000) NBN EN Ramen en deuren - Luchtdoorlatendheid - Beproevingsmethode (2000) NBN EN Ramen en deuren - Waterdichtheid - Beproevingsmethode (2000) NBN EN Ramen en deuren -- Weerstand tegen windbelasting Beproevingsmethode (2000) NBN EN Ramen en deuren - Mechanische duurzaamheid - Eisen en classificatie (2002) NBN EN Scharnieren of draaideuren - Bepaling van de weerstand tegen de verticale belasting (1999) NBN EN Ramen en gordijnmuren, deuren, zonneschermen en luiken - Weerstand van deuren tegen stoten met een zacht en zwaar lichaam (1999) NBN EN Ramen en deuren - Bestandheid tegen herhaald openen en sluiten - Beproevingsmethode (2000) NBN EN Ramen - Botsing met een zacht en zwaar lichaam - Beproevingsmethode, veiligheidseisen en classificatie (2003) NBN EN Ramen - Classificatie mechanische eigenschappen -Verticale belasting, torsie en bedieningskrachten (2001) NBN EN Ramen - Bepaling van de weerstand tegen een verticale belasting (winddruk) (2004) NBN EN Ramen - Bepaling van de weerstand tegen statische torsie (2004) NBN EN ISO Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken - Berekening van de warmtegeleiding - Deel 1: Vereenvoudigde methode (2000) NBN EN ISO Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken - Berekening van de warmtedoorgangscoëfficiënt - Deel 2: Numerieke methode voor kozijnen (2003) NBN EN Ramen, deuren en luiken - Bepaling van de warmteoverdrachtscoëfficiënt met de warmtekastmethode - Deel 2: Kozijnen (2003) Nota Butgb 97/6 Vereenvoudigde rekenregels voor vensters (1997) ALGEMEEN Vooraleer de raam- & deurgehelen met alle bijbehorende elementen te bestellen, is de aannemer ertoe gehouden na te gaan of deze kunnen geleverd worden in de afmetingen, type, kleur en oppervlaktebehandeling zoals gevraagd in het lastenboek. Zo ondermeer ook dat hun maatafstemming past met de modulatie van de draagstructuur, de aard van het hoofdskelet (ruwbouw), met de positionering en spreiding van de voorziene dilatatie- en zettingsvoegen van de stukken, de aansluiting met de ruwbouw (lateien, parement, dorpels), de keuze en plaatsing van de bevestigingsmiddelen, de afwerkingelementen (raamtabletten, binnenafkastingen, rolluiken,...), eventuele speciale beveiligingsvoorzieningen en/of bijzondere thermische, hygrometrische en akoestische eisen voor de gevels. Bij vastgestelde anomalieën stelt de aannemer de opdrachtgever hiervan onverwijld op de hoogte. Van alle verschillende componenten (raam- & deurprofielen, hang- & sluitwerk, alsook de verankeringwijze) zullen door de aannemer voorafgaandelijk de nodige berekeningsnota's, detailtekeningen, proefstalen, ter goedkeuring worden voorgelegd aan de ontwerper. De aannemer bezorgt dienaangaande vóór de uitvoering ter goedkeuring aan de opdrachtgever: de nodige berekeningsnota s, garantiebewijzen en gevraagde attesten. de nodige stalen en/of prototypes van de verschillende componenten : d.w.z. minstens één opendraaiende hoek met alle bijhorige profielen zoals klipprofiel bij kozijn voor het inschuiven van eventuele uitbekledingen, uitbekledingsprofielen, sieromlijstingen, dorpelprofielen, waterlijsten,... Dit staal zal ter beschikking blijven tot bij de voorlopige oplevering. een kleurenkaart van het beschikbare kleurengamma van de fabrikant.

13 PRESTATIECRITERIA Alle raam- en deurgehelen moeten beantwoorden aan de algemene prestatiecriteria inzake luchtdoorlatendheid, waterdichtheid, mechanische sterkte en bestendigheid tegen winddruk, zoals vermeld in tabel 5 van STS 52.0 index (1985), aangevuld met document GT versie 09 (07/11/2003) en beproefd volgens de methoden van NBN reeks B t/m 211. De herziene versie STS 52.0 zal standaard van toepassing worden gesteld vanaf het ogenblik van publicatie. In afwachting van de vereiste prestatieklassen volgens de vernieuwde uitgave van STS 52.0 ( 4.2), kunnen reeds volgende normen van toepassing worden gesteld : NBN EN 12207, en (classificatie), NBN EN 1026, 1027 en (beproevingsmethoden), aangevuld met TV Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting (WTCB, 2001). De prestatieniveaus van de hoogst gesitueerde of meest ongunstige elementen zijn van toepassing voor alle gevelelementen van het gebouw, vervaardigd uit hetzelfde basismateriaal. De gevraagde prestatieniveaus kunnen steeds gecontroleerd worden d.m.v. opgelegde proeven op één prototype. Het prototype zal worden gekozen door de opdrachtgever (zie Keuring ). PROFIELEN - SAMENVOEGING Alle profielen zijn afkomstig van dezelfde fabrikant. Een berekeningsnota, opgesteld door de constructeur, houdt rekening met alle bestaande belastinggegevens of krachten en met bovenvermelde prestatiecriteria overeenkomstig STS De afmetingen van de profielen worden uitgedrukt in mm. Zij moeten aangepast zijn aan de samenstelling van vaste en/of opengaande delen, aan de aard, de afmetingen en de verwerking van de voorgeschreven beglazing, vulpanelen, het hang- & sluitwerk, deurpompen, ventilatieroosters, dorpels, raamtabletten, binnenafwerkingen, eventuele rolluiken,... Alle vergaringen (hoekverbindingen, vergaringen bij samengestelde vensters, e.d.) moeten dicht zijn en zonder beschadiging of blijvende vervorming weerstaan aan de belasting van de beglazing, vermeerderd met de tijdelijke overlast ten gevolge van verkeerd gebruik en met de invloed van de functionele belastingen, waarbij de toegelaten doorbuiging van de stijlen en de regels een normale en gemakkelijke werking van de opengaande delen niet belemmert, rekening houdend met de uitzetting, en dusdanig dat zij geen ontoelaatbare vervorming teweeg brengt in de vullings- en dichtingselementen. Het bijzonder bestek kan in uitzonderlijke gevallen bijkomende eisen stellen, zoals de afvoer naar buiten van condensatiewater, bv. het geval van lokalen met hevige of langdurige waterdampontwikkeling of bij gebruik van ramen met enkel glas. Indien er gevaar bestaat voor condensatie vanwege de aard van de gebruikte materialen, worden de ramen voorzien van condensatiegootjes op alle plaatsen die noodzakelijk zijn om te beletten dat het water in contact komt met delen van de bouw die niet zijn voorzien om nat te worden. GLASSPONNINGEN - GLASLATTEN De plaatsing van het glas en/of de vulelementen wordt uitgevoerd overeenkomstig STS 52.0, de voorschriften van de profielenfabrikant en ATG-richtlijnen, aangevuld met deze van de glasfabrikant. Algemeen van toepassing is het principe van een auto-drainerende, geventileerde sponning of drukvereffenend beglazingssysteem, waarbij het glas zo geplaatst wordt, dat de omtreksspeling in open verbinding staat met de buitenlucht. De toepassing van een gedraineerde sponning is verplicht in het geval van dubbele beglazing en/of gelaagde beglazing. Om de drukegalisatie van de glassponning te waarborgen is het noodzakelijk om per glasvolume één ontluchtingsopening van minimaal 5 mm diameter aan te brengen in de bovenzijde van de glassponning. Eventueel binnengedrongen water moet snel, op natuurlijke en gecontroleerde wijze kunnen worden afgevoerd. Hiertoe dient de sponning op het laagste punt voorzien te zijn van de nodige ontwateringopeningen. De minimale oppervlakte bedraagt 50 mm2 per opening, hetzij een ronde opening van minimum 8 mm diameter, hetzij een sleuf van circa 5x15 mm. Minimaal dienen te worden voorzien : 2 openingen tot 1000 mm glasbreedte; 1 bijkomende opening per 500 mm supplementaire raambreedte; De bodem van de sponning moet een correcte en stabiele plaatsing van de voorziene beglazing waarborgen, de verticale zijden van de sponning en de glaslatten lopen perfect parallel met de respectievelijke vlakken van de beglazing. De sponningvorm moet aangepast zijn aan het voorziene beglazingssysteem. Men onderscheidt hierbij twee beglazingsmethoden namelijk:

14 droge beglazingsmethode d.m.v. elastische dichtingsprofielen, zoals meestal van toepassing bij geprefabriceerde profielen (Alu, PVC, ). natte beglazingsmethode d.m.v. elastische kit, meestal van toepassing bij houten profielen. De minimale sponninghoogte en -breedte dienen te voldoen aan NBN S , respectievelijk hoofdstuk 05.1 voor de afdichtingen met kit, en hoofdstuk 05.2 voor de afdichtingen met elastische profielen. De nuttige breedte van de sponning (gemeten tussen de flanken van de sponning en de glaslat) is afgestemd op de dikte van de beglazing en omtrekspeling van de beglazingsmethode. De nuttige hoogte van de glassponning wordt berekend volgens de afmetingen van het glasblad, de maattoleranties van het raam, de omtrekspeling en de steunhoogte in de sponning, met inachtneming van volgende minima (NBN S ) : Minimale Sponningshoogten Oppervlakte S van de beglazing (m2) < 0,25 m2 0,25 < S < 2 m2 2 < S < 6 m2 6 m2 < S Enkele beglazing 10 mm 13 mm 18 mm 25 mm Isolerende beglazing 18 mm 18 mm 18 mm 25 mm De eisen die aan de sponninghoogte worden gesteld hebben enerzijds te maken met de toleranties van de glasafmetingen en anderzijds met het beschermen van de glasrandverbindingen (bv. polysulfidedichting) tegen U.V.-licht. Bij bijzondere glassoorten, bijvoorbeeld veiligheidsbeglazing of brandwerende beglazing, dienen eventuele specifieke eisen van de glasfabrikant ten aanzien van de sponningvorm strikt te worden gerespecteerd. De glaslatten worden steeds aan de binnenzijde van het schrijnwerk geplaatst. Zij moeten demonteerbaar zijn teneinde een accidentele vervanging van het glas toe te laten. De afmetingen zijn afgestemd op deze van de glasdikte, sponning en raamprofiel : zij worden bevestigd d.m.v. een aan het profiel aangepaste continue klipverbinding, d.m.v. verhaking van de buisvormige glaslat, frontale montage d.m.v. kunststofklips, ofwel d.m.v. inox schroeven / nagels (let wel : enkel voor houten profielen). Indien een dichtingskit wordt gebruikt mogen de glaslatten geen naar binnenspringende tand vertonen die het behoorlijk aanbrengen van de kit zou verhinderen. Alle gebruikte kitten moeten verenigbaar zijn met het aangewende materiaal van de profielen en conform de voorschriften van de profielfabrikant.tevens is het nodig de primers aanbevolen door de fabrikant van de kit te gebruiken alvorens de aanwending van kitten op PVC (zie ook hoofdstuk 41 buitenbeglazing). RAAM- & DEURTYPES Het voorkomen van de respectievelijke raam- & deurtypes volgens vorm, uitzicht, aard en samenstelling van vaste en beweegbare delen wordt aangegeven op de plannen en/of in de gedetailleerde meting. Behoudens specifieke bepalingen in het bijzonder bestek en/of detailstudies zal bij de fabricatie en het te voorziene hang- & sluitwerk, rekening worden gehouden met onderstaande (standaard-)voorschriften, gerangschikt volgens type en/of aard van de schrijnwerkelementen : Deuren draaien steeds open naar buiten (vluchtwegen) Alle raam- en deurtypes : De maximale afmetingen, het te voorziene beslag, aantal sluitpunten en de verwerking ervan dienen zowel te beantwoorden aan de richtlijnen van de profielleverancier (ATG) als deze van de systeemgever van het hang- & sluitwerk, aangevuld met de respectievelijke voorschriften van het bijzonder bestek en de eventueel bijkomend opgelegde eisen m.b.t. inbraakwerendheid. Het schrijnwerk wordt zodanig opgevat dat de vulelementen (d.w.z. de volle delen, de doorzichtige of doorschijnende delen, de vaste delen en de opengaande delen), de borstweringen, de kramerijen en de diverse aansluitingen in het algemeen gemakkelijk te vervangen zijn zonder dat de belendende elementen daartoe moeten worden gedemonteerd De profielen van opengaande ramen realiseren, overeenkomstig de vereiste prestatieklassen en/of eisen van het bijzonder bestek, minimum een dubbele aanslag (standaard) / drievoudige aanslag (twee-kamersysteem met centrale middendichting). De ingewerkte dichtingbanden zijn uit hoogwaardig kunststof (EPDM, neopreen, ) en moeten bij het aandrukken een resterende dikte van circa 3 mm behouden (volgens systeemgever hout /

15 PVC / Alu). De dichtingen worden aangebracht in volledige lengtes, de hoeken worden ingerold, gevulkaniseerd of gelast. De dichtingen moeten bij beschadiging vervangbaar zijn. Alle opengaande ramen worden, overeenkomstig het bijzonder bestek, standaard voorzien van een draaikruk of spanjolet aan de binnenzijde. Opendraaiende ramen worden als volgt opgevat : Het voorziene aantal scharnieren / paumellen stemt overeen met de gebruiksgrafieken van de systeemleverancier zoals opgenomen in de ATG-richtlijnen. In andere gevallen (o.a. houten ramen) worden er minimaal volgend aantal roestvaste paumellen / scharnieren geplaatst : 2 tot een hoogte van 100 cm; 3 tot een hoogte van 180 cm; 4 voor een hoogte van meer dan 180 cm. Het aantal en de plaatsing van de voorziene paumellen staat daarbij in functie van de voorziene vleugelbreedte en het gewicht van de vleugel en bijhorende beglazing. De scharnieren / paumellen voor de opendraaiende vleugels zijn, overeenkomstig het bijzonder bestek, vervaardigd uit roestvast / met in de massa gekleurd nylon overtrokken staal met een knoopdikte van minstens 11 mm. Bij de opendraaiende ramen ligt het buitenvlak van het vast en beweegbaar kader in principe in het zelfde vlak (hetzij overeenkomstig het bijzonder bestek in half verzet / in verzet). Bij houten ramen kunnen de 2 aanslagen in de onderregel, overeenkomstig het bijzonder bestek, worden gerealiseerd door middel van een aluminiumprofiel dat aan de uiteinden afgesloten is met sluitstukjes. Dit aanslagprofiel is uit geanodiseerd of gemoffeld aluminium, in een kleur te kiezen uit het standaardgamma van de fabrikant. De vergrendeling en het aantal te voorziene sluitpunten voldoen aan de te verwachten bedieningskrachten en vereiste mechanische prestaties volgens STS 52.0 en/of conform de ATG-richtlijnen. In andere gevallen zijn de enkelopendraaiende ramen tot een vleugelhoogte van 70 cm minimaal uitgerust met een éénpunts-zijvergrendeling en voor een vleugelhoogte van meer dan 70 cm met een meerpuntsvergrendeling. Opendraaiende ramen dienen conform de ATG (of bij ontsteltenis vanaf een vleugelbreedte groter dan 120 cm), te worden voorzien van een bijkomende vergrendeling in de boven- en onderregel. Daartoe worden er ingewerkte sluithulzen uit RVS geplaatst voor de boven- en ondersluiting. Dubbel opendraaiende ramen zijn steeds te voorzien van een midden vergrendeling, waarbij één vleugel is voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvast staal (RVS). De vleugel die als tweede opendraait is te voorzien van een kantschuif zowel boven- als onderaan. Draaikipramen worden als volgt opgevat : De draaikipramen worden van op handhoogte bediend met één enkele handgreep (3 standen). In de bovenregel van de vleugel bevindt zich een schaar die de vleugel tijdens het kippen geleidt. Deze schaar is nastelbaar d.m.v. regelschroeven, die toelaten om zowel de aandrukkracht van de vleugel op het buitenkader als de symmetrie t.o.v. het buitenkader bij te regelen. Het draaikipbeslag is zodanig opgevat dat het in gekipte stand onmogelijk is van buitenuit het raam verder te openen of te lichten en is zodanig afgeregeld dat de raamvleugel niet uit het kader kan vallen bij onoordeelkundige bediening van de raamkruk; een blokkeringsmechanisme of antifoutbediening, zorgt ervoor dat het raam niet kan kippen wanneer de kruk in draaistand staat en omgekeerd. Alle draaikipramen zijn overeenkomstig het bijzonder bestek voorzien van aangepaste sluitingen, in functie van de afmetingen, overeenkomstig de ATG-richtlijnen van de systeemleverancier. d.m.v. sluitnokken van het zelfregelende paddestoeltype met aangepaste sluitstukken. Draaikipramen dienen conform de ATG (of bij ontsteltenis vanaf een vleugelbreedte of vleugelhoogte groter dan 120 cm) te worden voorzien van een bijkomend sluitpunt in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten; vanaf 180 cm worden steeds twee bijkomende sluitpunten voorzien in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten. Samengestelde raamgehelen worden als volgt opgevat : Zie ook betreffende rubrieken hout, staal, aluminium en kunststof. Samengestelde ramen worden vervaardigd door samenstelling van meerdere elementen voorzien van de nodige koppelprofielen. De elementen moeten steeds een voldoende hoge stijfheid bezitten zodat het aantal bevestigingen beperkt kan blijven. Bijzondere aandacht zal worden

16 besteed aan een verzorgde afdichting van de onderlinge verbindingen tussen de profielen. De vaste holle tussendwarsregels moeten kunnen worden afgewaterd. Teneinde de afzetting van aflopend water van hogere naar lagere delen, te voorkomen, zullen waar nodig aangepaste druiplijsten worden voorzien. De samenstelling van de raamgehelen wordt verduidelijkt door plannen en/of detailstudies of dienen voorafgaandelijk ter goedkeuring te worden voorgelegd door de systeemleverancier. Buitendeuren worden als volgt opgevat : Voor specifieke beschrijvingen zie ook betreffende rubrieken hout, staal, aluminium en kunststof, aangevuld met de artikels onder rubriek hang & sluitwerk. Deuren zijn altijd naar buitenopengaande deuren in functie van de vluchtwegen. De buitendeuren beantwoorden, overeenkomstig het bijzonder bestek, aan de voorschriften van STS : gewone buitendeur (standaard). STS : aangevuld met de bepalingen nopens de hoge gebruiksfrequentie (STS ) en is van de klasse F2: cycli. STS : aangevuld met de bepalingen nopens de verhoogde mechanische weerstand (STS ) Inzake het aantal te voorziene scharnieren / paumellen en wijze van ophanging, in functie van het eigen gewicht en de afmetingen wordt verwezen naar de algemene voorschriften van STS 52.0 en STS 53, aangevuld met deze van de systeemleverancier van de profielen (ATG) en van het beslag. De buitendeurvleugels worden daarbij opgehangen aan minstens 4 paumellen / scharnieren type 3D (regelbaar in hoogte, breedte en diepte) en zijn aangepast aan het gebruik van de deurpompen De onderdorpel wordt voorzien van een vaste tochtborstel. De deurvleugel is, overeenkomstig het bijzonder bestek, voorzien van een inox veiligheidscilinderslot met minimum drie sluitpunten. (ofwel) een elektromagnetisch slot met deurdranger voor automatische sluiting (standaard te voorzien wanneer een parlofooninstallatie aanwezig is). De cilinders dienen, in samenspraak met de directie, te kunnen passen in de sleutelcombinatie van het geheel. Per cilinder worden standaard drie sleutels meegeleverd met ring en bijhorend identificatieplaatje uit kunststof. De gebruikte cilinders mogen niet meer dan 2 mm uitsteken. Om aan deze eis te voldoen kan een bijkomend veiligheidsrozet geplaatst worden. Het deurbeslag beantwoordt aan de specificaties van het bijzonder bestek en/of zal voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd worden aan de opdrachtgever. De bediening van de voordeur (hoofdingang) gebeurt in principe met een draaikruk aan de binnenzijde en met een vaste deurtrekker aan de buitenzijde. De bediening van de overige buitendeuren gebeurt in principe met een kruk aan de binnen- en de buitenzijde. De deurbedieningen worden ter goedkeuring voorgelegd aan de opdrachtgever. Dubbele buitendeuren worden als volgt opgevat : Bij dubbele deuren wordt één vleugel voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvrij staal. Er worden ingewerkte sluithulzen uit roestvrij staal geplaatst voor de boven- en ondersluiting. Deuren draaien steeds naar buiten open (vluchtrichtingen) Samengestelde buitendeurgehelen worden als volgt opgevat : De deurgehelen bestaan uit meerdere elementen verbonden door vaste tussenprofielen. De elementen moeten steeds een voldoende hoge stijfheid bezitten zodat het aantal bevestigingen beperkt kan blijven. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de verzorgde afdichting van de verbinding van de tussenprofielen. De vaste holle tussendwarsregels moeten daartoe worden afgewaterd. De samenstelling van de deurgehelen wordt verduidelijkt op de plannen en/of in de detailstudies. De verschillende delen worden tot een vormvast geheel aan elkaar verbonden. Uitvoering REFERENTIENORMEN (RECENTSTE VERSIES ZIJN VAN TOEPASSING) STS , STS (+ addendum-pvc) TV Plaatsen van Buitenschrijnwerk (WTCB, 1993) TV Glas in daken (WTCB, 1989)

17 TV Glas en glasproducten - Functies van beglazing (WTCB, 1999) TV Plaatsing van glas in sponningen (2001) TV Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting ( WTCB, 2001) NBN Onderlinge aanpassing van de afmetingen der constructies- Modulestelsel - Vensteropeningen en -ramen (1950) De plaatsingsvoorschriften en aanwijzingen van de fabrikant ALGEMEEN De productie, plaatsing en beglazing van het buitenschrijnwerk zal gebeuren door gespecialiseerde vaklui, behorende tot de leverende firma, belast met de uitvoering van de post buitenschrijnwerk. De plaatsing van het buitenschrijnwerk gebeurt in overeenstemming met de specifieke eisen die het bijzonder bestek stelt aan de volgende elementen : profielen, beglazing, opvulelementen, afdichtingmaterialen, afwateringsprofielen, kozijnen, ventilatieroosters, hang- & sluitwerk, sloten, verankeringmiddelen, aansluitingsvoegen, -profielen, -vullingen, voorzetbeglazing, eventuele ventilatoren, rolluiken, binnenzonweringen, buitenzonweringen,... De bouwmaten zoals opgegeven op de plannen en in de meetstaat zijn deze van de ruwbouw zoals hij moet uitgevoerd worden en zijn dus louter indicatief. De aannemer dient zelf ter plaatse de juiste maten te nemen, alvorens tot vervaardiging van de elementen over te gaan. LEVERING - OPSLAG De raam- & buitendeurblokken en hun hulpstukken moeten vervoerd worden in omstandigheden die de materialen tegen beschadigingen behoeden (zorgvuldig gestapeld en vastgebonden). De opslag op de werf moet beperkt blijven tot een minimum (niet meer dan één week). De elementen moeten verticaal gestockeerd worden, en mogen nooit op elkaar gelegd worden. De beschermingsfolie die aangebracht is op voorgelakte profielen moet minstens één maand na levering van fabriek naar de werf verwijderd worden. OPSTELLING Het buitenschrijnwerk wordt symmetrisch in de opening geplaatst en in functie van de aansluiting op de vereiste afstand van de ruwbouw aangebracht. De opstelling is perfect loodrecht, waterpas en in horizontale richting in de as gezet, met inachtneming van de maximale afwijking ten aanzien van de as- en stramienlijnen, alsook peilmaten volgens TV Indien het gewoon parementwerk betreft wordt, afhankelijk van de secties van het raamkader, minstens 20 tot 30 mm van het raamprofiel achter de dagkant van de ruwbouw geplaatst; De voegen tussen het schrijnwerk en het parement zullen minimum 5 en maximum 10 mm bedragen. Het betreft steeds een bestaande toestand. VERANKERING AAN DE RUWBOUW De bevestiging moet zo gebeuren dat de belasting van de ramen wordt overgedragen op de ruwbouw, waarbij zettingen van het gebouw geen invloed mogen hebben op het buitenschrijnwerk. De bevestiging gebeurt d.m.v. doken of rechtstreeks in de muur met pluggen en schroeven. Alle bevestigingsmiddelen zijn vervaardigd uit roestvast of verzinkt staal (minimum 275 g/m2). Het aantal bevestigingspunten, de plaats en de wijze van verankering, moeten dusdanig worden gekozen dat de krachten, die op het gevelelement worden uitgeoefend, op de constructie kunnen worden overgedragen en voldoende zijn om zonder blijvende vervorming aan een normale winddruk volgens NBN ENV , en het nationaal toepassingsdocument (NTD) dat erop betrekking heeft, en elke andere eventuele belasting te weerstaan. Het schrijnwerk wordt dusdanig bevestigd dat de te voorziene voegafdichtingen kunnen worden aangebracht tussen het schrijnwerk en de ruwbouw. Om iedere koudeoverdracht tussen de muren en de ramen te voorkomen moeten de ankerstukken daarbij in principe steeds bevestigd worden achter de spouwisolatie.. Een gebeurlijke bevestiging tegen het buitenspouwblad (blokramen) kan enkel worden toegestaan wanneer speciaal geïsoleerde ankerstukken worden gebruikt. Het aantal bevestigingspunten voor de verticale stijlen en de boven- en onderregels van het vast kader dient minimaal te beantwoorden aan de voorschriften zoals opgenomen in de ATG. In alle andere gevallen worden minimaal voorzien : in de hoogte : minstens twee op ongeveer 20 cm afstand van elke hoek, ter hoogte van de scharnieren en verder met maximale tussenafstanden van