Piketcursus bedoeld voor advocaten en advocaatstagiaires die willen deelnemen aan het strafpiket. Inhoud gericht op praktijk.

Transcriptie

1 PIKETCURSUS STRAFPIKET Datum 28 augustus 2009 Plaats Haagrecht Advocaten Docenten Mr H. Oldenhof en Mr W. Römelingh Punten 2 PO Juridisch en 2 PO Beroepsvaardigheden Piketcursus bedoeld voor advocaten en advocaatstagiaires die willen deelnemen aan het strafpiket. Inhoud gericht op praktijk.

2 PIKETCURSUS STRAFPIKET Tekenen bij aankomst Tekenen bij vertrek Evaluatie

3 PIKETCURSUS STRAFPIKET College Cursus Aanmelden Annuleren Cursusaanbod Cursusmateriaal

4 PIKETCURSUS STRAFPIKET Hand outs Hand out Verklaring Optreden Piket Hand out Piket Hand out Advies Cliënt Hand out Rechter-commissaris Hand out Zitting/Snelrecht

5 PIKETCURSUS STRAFPIKET Wie is wie? Naam Kantoor Soort praktijk Ervaring advocatuur Ervaring strafpiket

6 PIKETCURSUS STRAFPIKET Piketorganisatie Eerste contact cliënt Inschatten zaak Advies cliënt Piketperikelen Bewijs en ernstige bezwaren Rechter-commissaris Raadkamer Zitting/Snelrecht Krijg ik een strafblad? Krijg ik schadevergoeding?

7 PIKETORGANISATIE Soorten piket Strafpiket Kinderstrafpiket Vreemdelingenpiket Piket psychiatrische patiënten

8 PIKETORGANISATIE Inschrijfvoorwaarden Beroepsopleiding Inschrijving strafrecht Begeleiding en ervaring Piketcursus 12 zaken per jaar Jaarlijks 4 punten PO strafrecht Jaarlijks 2 punten PO jeugdstrafrecht

9 PIKETORGANISATIE Piketrooster 1ste, 2de en 3de Hoofd 1ste, 2de en 3de Reserve Voorkeurspiket (staat wel op piketlijst) Persoonsgebonden piket (veelplegers) Gekozen raadsman (staat niet op piketlijst)

10 PIKETORGANISATIE Relatie cliënt Cliënt ontevreden over advocaat Wat kom je hier doen? (onder deken) Advocaat ontevreden over cliënt Wat moet ik met jou? (muffe lucht) Toegevoegd advocaat Last tot toevoeging

11 PIKETORGANISATIE Hof Den Haag 06/07/2007 BA9935 Britse verdachte Toegevoegd raadsman Raadsman doet verzoeken Verzoeken worden afgewezen Raadsman legt verdediging neer

12 PIKETORGANISATIE Neerleggen verdediging zaak raadsman en verdachte, maar rechter moet er op toezien dat verdachte niet van rechtsgeleerde verdediging verstoken blijft Verplicht verdediging voort te zetten Artikel 13 lid 5 Advocatenwet Artikel 9 lid 3 Gedragsregels

13 PIKETORGANISATIE Persoonlijk afhandelen Bezoek politiebureau Bezoek rechter-commissaris Kantoorstempel Waarnemende kantoorgenoot krijgt geen vergoeding tenzij voorkeursadvocaat tenzij gegronde reden

14 PIKETORGANISATIE Hand out Verklaring Optreden Piket Piketmelding Uniek nummer Piketformulier Uniek nummer Politiehandtekening Politiestempel Declaratie tolk Wit - Geel - Roze

15 Verklaring optreden piket *123456* *123456* Ondergetekende is in het kader van de uitvoering van een piketregeling als raadsman/vrouw opgetreden. Deze verklaring bevat de gegevens die noodzakelijk zijn voor de vaststelling van de daarvoor geldende vergoeding. Raadsman/vrouw Piket Bezoek Voorkeursadvocaat ja / nee Naam W. Römelingh RBV-code A13053 Kantoor Haagrecht Advocaten Adres Jan van Nassaustraat Postcode en plaats 2596 BP 's-gravenhage Telefoon Piketmelding Optreden krachtens strafpiket (artikel 40 Sv) vreemdelingenpiket piket psychiatrische patiënten Naam Boris Boef Geboren 01/01/1980 Verdachte/rechtzoekende is door ondergetekende bijgestaan te Postcode en plaatsnaam politiebureau of inrichting 2585 BG 'S-GRAVENHAGE Op datum 14/03/2008 Aldus vastgesteld door Naam Handtekening en stempel Rechter-commissaris Verdachte is bij de rechtmatigheidstoest (artikel 59a Sv) bijgestaan te Plaats Op datum Aldus vastgesteld door de griffier van de rechter-commissaris Naam Handtekening Rechter-commissaris Verdachte is bij de behandeling van de vordering tot bewaring (artikel 63 Sv) bijgestaan te Plaats Op datum Aldus vastgesteld door de griffier van de rechter-commissaris Naam Handtekening Rechter Verdachte is bij de behandeling van het hoger beroep op grond van artikel 59c Sv bijgestaan te Plaats Op datum Aldus vastgesteld door de griffier van de rechter Naam Handtekening Reiskosten Aantal ten behoeve van het piketbezoek(en) daadwerkelijk gereisde kilometers tussen plaats kantoor en plaats politiebureau of inrichting. Bij combinatiebezoeken eenmaal declareren onder vermelding van de andere barcode(s). Aantal kilometers 3 km Tolkkosten Andere barcode(s) Betaald aan kosten inschakelen van een tolk Declaratie bijvoegen EUR Op datum Ondertekening Aldus naar waarheid ingevuld Plaats en datum 's-gravenhage, 14/03/2008 Handtekening raadsman/vrouw De declaraties toezenden aan het bureau van de Raad voor Rechtsbijstand waar u staat ingeschreven. Gelieve afwijkingen op een aparte bijlage te vermelden.

16 PIKETORGANISATIE Politiebureau Rechter-commissaris Totaal 1,5 punt 1,5 punt 3,0 punt 3,0 EUR 100,00 19% BTW = EUR 357,00 Weekeinden Reiskosten EUR 50,00 extra per melding EUR 0,35 per kilometer

17 PIKETORGANISATIE Reiskosten Kantoor < > Politiebureau (werkdagen) Huis < > Politiebureau (weekeinden) 1 declareren AND Routeplanner

18 PIKETORGANISATIE Advocatenblad 02/12/2005 Strijd om piketcliënt Piketcentrale Vroeger: Raad voor Rechtsbijstand Tegenwoordig: telefonische antwoorddienst Onopvallende rijtjeswoning met geblindeerde ramen

19 PIKETORGANISATIE We houden de locatie stil Iedere dag even bellen Bellen als beroemdheid is opgepakt en aandienen als voorkeursadvocaat Bellen als feit is gepleegd en vragen naar naam verdachte of tolk Bellen door X die zegt dienst Y over te nemen

20 PIKETORGANISATIE Meldingen Volwassen Jeugd EUR politiebureau en rechter-commissaris EUR 200 per melding Helft gevallen last tot toevoeging

21 PIKETORGANISATIE Melding Tussen en uur Eerste melding vaak loze melding Bellen met bureau = 0900-TUIG Arrestantenhuis Den Haag of Delft? of ?

22 PIKETORGANISATIE Vroeger: sigaretten niet vergeten Tegenwoordig: pieploos door poortje Advocatenpas

23 EERSTE CONTACT CLIENT Aanpak Mr Römelingh Hallo Ik heb dienst Bezoek iedereen die is opgepakt Het maakt voor mij verschil of je: - Vaker gezeten? - Beschuldiging? - Wel of niet gedaan?

24 EERSTE CONTACT CLIENT Aanpak Mr Oldenhof EHBO Eerste Hulp Bij Oppakken

25 EERSTE CONTACT CLIENT Verdachte spreekt onverstaanbare taal Telefoon verhoorkamer Bellen met TVCN Nooit rekening gezien Politietolk

26 EERSTE CONTACT CLIENT Richtlijn Tolkenbijstand Opsporingsonderzoek Strafzaken 11/06/ Oordeel verbaliserende ambtenaar 2 Bij twijfel of verschil van mening verdachte oordeel (hulp)officier van justitie 3 Indicatoren

27 EERSTE CONTACT CLIENT Verblijf in Nederland? Eerder in aanraking geweest? Kennelijk iets niet begrepen? In staat eigen lezing te geven? In staat zich te verduidelijken? In staat nuances aan te brengen? Na bijstand tolk inhoudelijk afgeweken? Vergelijk: Hof Den Haag 01/05/2007 LJN BA4366

28 INSCHATTEN ZAAK Feiten - Geweld - Vermogen - Openbare orde/opium Statistiek

29 INSCHATTEN ZAAK 141 Sr 15% 300 Sr 15% 300 Sr gekwalificeerd 10% 310 Sr 30% 310 Sr gekwalificeerd 10% Opiumwet 15% Diversen 5% In 2008 afname 141 Sr en toename 285 Sr.

30 INSCHATTEN ZAAK 287 Sr in verbinding met 45 Sr Poging doodslag 302 Sr in verbinding met 45 Sr Poging zware mishandeling Wettelijk strafmaximum 67 sub a Sv "vier jaar regel" 67 sub b Sv "uitzondering op vier jaar regel"

31 INSCHATTEN ZAAK Van politiebureau naar centrale bewaarplaats Zwaar delict (waaronder brandstichting en ontucht) Rechter-commissaris (en bewaring) Top-List (veelpleger) Rechter-commissaris (en snelrecht) Hot-List (huiselijk geweld) Rechter-commissaris (en schorsing)

32 INSCHATTEN ZAAK Doorstromer (minderjarige met strafblad) Rechter-commissaris (en schorsing) Psychiatrisch patiënt Verdwijnt (of rechter-commissaris) Vreemdeling (ZVWOVHTL) Verdwijnt (of snelrecht) First offender (licht delict) Naar huis (met dagvaarding)

33 INSCHATTEN ZAAK Twee soorten voorgeleiding Voorgeleiding OvJ Beslist over naar huis of naar RC Vaak wordt dagvaarding uitgereikt Voorgeleiding RC Beslist over rechtmatigheid aanhouding en vordering inbewaringstelling Cliënt begrijpt verschil zelden

34 ADVIES CLIENT An accused is confronted at the beginning of police interrogation with a fundamental dilemma: remain silent or break silence? Under such conditions article 6 requires that the accused have the assistance of a lawyer. EHRM 06/06/ /97 Averill v Verenigd Koninkrijk (met name paragraaf 59 en 60)

35 ADVIES CLIENT EHRM 27/11/ /02 Salduz v Turkije EHRM 11/12/ /04 Panovits v Cyprus HR 30/06/2009 LJN BH3079 en NJ 2009, 349 Voorafgaand eerste politieverhoor heeft verdachte recht op consultatie advocaat. Van recht op consultatie advocaat kan verdachte afstand doen. Artikel 14 lid 3 sub d IVBPR

36 ADVIES CLIENT Recht op eerlijk proces waaronder recht op bijstand advocaat Onderzoek "zitting" gaande weg verplaatst van rechtszaal naar politiebureau Bijstand advocaat moet zich dan ook verplaatsen van rechtszaal naar politiebureau Geen theoretisch of illusoir recht, maar praktisch en effectief recht

37 ADVIES CLIENT Regel: bijstand advocaat Uitzondering: geen bijstand advocaat Restrictie enkel ingeval van "good cause" Dissenting opinion Tulkens en Mularoni EHRM 26/04/ /02 (Second Section) EHRM 27/11/ /02 (Grand Chamber) Bijstand advocaat = Consultatie advocaat? Schending fundamenteel recht = Vormverzuim?

38 ADVIES CLIENT Waiver Afstand van recht Afstand van eerlijk proces? Afstand van bijstand advocaat? Weet verdachte waar hij recht op heeft? Weet verdacht waar hij afstand van doet? Weet verdachte wat gevolg afstand kan zijn? Recht om te spreken versus recht om te zwijgen

39 ADVIES CLIENT Dossier PV000 Ik verbalisant vertelde aan de verdachte, dat hij voordat zijn eerste verhoor zou plaatsvinden, recht had op een advocaat. Wij verbalisanten hoorden dat de verdachte vervolgens verklaarde: "Nee, dat is niet nodig, ik weet toch dat ik niks heb gedaan."

40 ADVIES CLIENT Pro recht om te spreken Ontlading verdachte Verdachte niet bestand tegen druk politie Verdachte niet bestand tegen druk justitie Winnen sympathie politie Winnen sympathie justitie Opmaat strafuitsluitingsverweer Opmaat strafmaatverweer

41 ADVIES CLIENT Dossier PV377 Ik heb daar niets over te verklaren. Nogmaals, ik zwijg. Ik vraag mij wel af u weet wat het betekend als ik zeg: "Ik zwijg". U blijft maar vragen. U zegt mij dat het toch belangrijk is dat ik meewerk aan het onderzoek. U zegt mij dat het in het belang van het onderzoek noodzakelijk is.

42 ADVIES CLIENT Contra recht om te spreken Verdachte krijgt later spijt van verklaring Aan verklaring kan draai worden gegeven Aan verdenking kan draai worden gegeven Bejegening als schuldige dader door politie Bejegening als schuldige dader door justitie Geen strafuitsluitingsgrond aanwezig Geen garantie lagere straf

43 ADVIES CLIENT JOHN MURRAY V VERENIGD KONINKRIJK EHRM 08/02/ /91 John Murray v Verenigd Koninkrijk Kop: No violation of Art... Murray wordt soms aangehaald als een zaak waarin het EHRM zou hebben uitgesproken dat het zou zijn toegestaan om het zwijgen van een verdachte te gebruiken als bewijs tegen de verdachte. Het zou dan gaan om zaken "which clearly call for an explanation".

44 ADVIES CLIENT Punt 0 - Zwijgrecht Punt 1 - Mensenrecht Punt 2 - Onschuldpresumptie Punt 3 - Positieve feiten en negatieve feiten Punt 4 - Waarheidsvinding Punt 5 - Gevaar denatureren verklaring Punt 6 - Geen verklaring = Geen bewijsmiddel Punt 7 - Bewijsmiddel Bewijsoverweging Punt 8 - Feiten in John Murray Punt 9 - Overwegingen in John Murray

45 ADVIES CLIENT Punt 0 - Zwijgrecht Een verdachte heeft het recht om te zwijgen. Van het zwijgrecht blijkt expliciet uit artikel 29 lid 1 Sv en artikel 14 lid 3 sub g IVBP. Van het zwijgrecht blijkt impliciet uit artikel 6 lid 1 EVRM, sinds EHRM 25/02/1993, 10828/84 (Funke v Frankrijk). Voor het zwijgrecht bestaan goede redenen...

46 ADVIES CLIENT Punt 1 - Mensenrecht Ten eerste is het een mensenrecht. Het is niet alleen in de Nederlandse wet opgenomen, maar het is ook in internationale verdragen vastgelegd. Het geldt niet alleen voor Nederland, maar het geldt internationaal. Het is een universeel mensenrecht.

47 ADVIES CLIENT Punt 2 - Onschuldpresumptie Ten tweede behoort te worden vermoed dat een verdachte onschuldig is. Het vermoeden van onschuld is eveneens een mensenrecht. Het vermoeden van onschuld en het zwijgrecht liggen in elkaars verlengde. Wie moeite met het zwijgrecht heeft, twijfelt impliciet aan het vermoeden van onschuld.

48 ADVIES CLIENT Punt 3 - Positieve feiten en negatieve feiten Ten derde is het leveren van bewijs van positieve feiten (staven dat iets wel is gebeurd) eenvoudiger, dan het leveren van bewijs van negatieve feiten (staven dat iets niet is gebeurd). Een verdachte die gedwongen wordt om te verklaren kan gemakkelijker in de verleiding komen de waarheid geweld aan te doen dan een verdachte die mag zwijgen. Vergelijk: Corstens pagina 60.

49 ADVIES CLIENT Punt 4 - Waarheidsvinding Ten vierde is er bij het ontwerpen van de wet overwogen om de verklaring van een verdachte uit te sluiten voor het bewijs, omdat een verklaring van een verdachte uit haar aard niet de meest betrouwbare bron werd geacht om de waarheid te vinden. Uiteindelijk is het niet tot een uitsluiting voor het bewijs gekomen, maar is wel de restrictie opgenomen dat een bewezenverklaring niet uitsluitend op de verklaring van een verdachte kan steunen. Vergelijk: 341 lid 4 Sv.

50 ADVIES CLIENT Punt 5 - Gevaar denatureren verklaring Ten vijfde kan een verklaring van een verdachte gedenatureerd worden. De verklaring wordt dan gesplitst. Het splitsen heeft tot gevolg dat aan de verklaring een andere strekking wordt gegeven. Vergelijk: HR 08/10/1991 NJ 1992, 156.

51 ADVIES CLIENT In deze zaak verklaarde de verdachte: "De politie zou iedereen hebben gesommeerd om zich te verwijderen, maar ik heb dat niet gehoord." Het Gerechtshof 's- Hertogenbosch gebruikte vervolgens het zinsdeel voor de komma voor het bewijs (en sloeg geen acht op het zinsdeel na de komma). Vergelijk: Corstens pagina 673.

52 ADVIES CLIENT Punt 6 - Geen verklaring = Geen bewijsmiddel De weigering van een verdachte om een verklaring af te leggen (door zich op zijn zwijgrecht te beroepen), kan niet als bewijsmiddel tot het bewijs bijdragen. Een verdachte die zich op zijn zwijgrecht beroept, legt namelijk geen verklaring af in de zin van artikel 339 lid 1 sub 2 Sv. Als een verdachte geen verklaring aflegt, dan is er ook geen bewijsmiddel in de zin van artikel 339 lid 1 sub 2 Sv. Vergelijk: Corstens pagina 671.

53 ADVIES CLIENT Hoewel de theorie eenvoudig is, gaat het in de praktijk gemakkelijk fout. Vergelijk: HR 10/11/1998 NJ 1999, 139. Vergelijk: HR 01/06/2004 NJ 2004, 366. Vergelijk: HR 01/06/2004 LJN AO9637.

54 ADVIES CLIENT Punt 7 - Bewijsmiddel Bewijsoverweging Een "bewijsmiddel" moet niet worden verward met een "bewijsoverweging". Zijn er voldoende wettige bewijsmiddelen om tot een bewezenverklaring te komen, dan is er ruimte om in een bewijsoverweging in te gaan op de omstandigheid dat de verdachte zich op zijn zwijgrecht beroept.

55 ADVIES CLIENT Punt 8 - Feiten in John Murray Murray werd verdacht en veroordeeld voor "conspiracy to murder, unlawful imprisonment and belonging to a proscribed organisation (the Provisional Irish Republican Army)". Het bewijs tegen Murray bestond uit:

56 ADVIES CLIENT - de waarneming door verbalisanten dat Murray zich in het huis bevond waar een zekere "Mr L" in een slaapkamer werd vastgehouden (daar "Mr L" een informant van de politie zou zijn). - de verklaring van "Mr L" dat Murray de slaapkamer in kwam en tegen hem zei dat hij zijn blinddoek moest afdoen, de trap moest afdalen en beneden televisie moest gaan kijken.

57 ADVIES CLIENT - de verklaring van "Mr L" dat hij zag dat Murray ondertussen een cassetteband uit een cassetterecorder haalde en met deze cassetteband naar de badkamer van het huis liep. - de waarneming door verbalisanten dat Murray bij het binnentreden van het huis als enige boven was, althans zich op de trap bevond om van boven naar beneden te vluchten.

58 ADVIES CLIENT - de bevinding van de verbalisanten dat in de badkamer een vernielde cassetteband lag waarop "Mr L" een verklaring aflegt over het verstrekken van inlichtingen aan de politie. - diverse andere bewijsmiddelen/omstandigheden (die niet met zoveel woorden zijn terug te vinden in de uitspraak van het EHRM), zoals de inhoud en strekking van de cassetteband.

59 ADVIES CLIENT Naar de Bitse wet waren er in ieder geval voldoende wettige bewijsmiddelen om tot een bewezenverklaring te komen. Als overweging ter overtuiging voegde de rechter er aan toe dat Murray het aangevoerde bewijs ook niet had weerlegd.

60 ADVIES CLIENT Mogelijk komt dit daar de Britse cautie een andere cautie is dan de Nederlandse. De Britse cautie komt er op neer dat: - een verdachte het recht heeft om te zwijgen - een verdachte ook het recht heeft om verweer te voeren - een verweer tegen de beschuldiging ook gebruikt mag worden als bewijs voor de beschuldiging

61 ADVIES CLIENT Punt 9 - Overwegingen in John Murray There can be no doubt that the right to remain silent under police questioning and the privilege against selfincrimination are generally recognised international standards which lie at the heart of the notion of a fair procedure under article 6 of the convention. Vergelijk: 46.

62 ADVIES CLIENT The court deems it equally obvious that these immunities cannot and should not prevent that the accused's silence, in situations which clearly call for an explanation, be taken into account in assessing the persuasiveness of the evidence adduced by the prosecution. Vergelijk: 48. Het zwijgen van de verdachte levert geen bewijsmiddel op. Het zwijgen van de verdachte kan enkel een overweging voor de overtuiging zijn.

63 ADVIES CLIENT Ene keer meer luisteren van vertellen Andere keer meer vertellen dan luisteren Hand out Piket Verwachting verloop Mocht je moeten blijven, dan zien we elkaar Bel mij als je vrij bent

64 Algemeen o Eerder aangehouden door politie o Eerder vastgehouden door politie o Eerder verschenen voor rechter o Veelpleger o Voorkeursadvocaat Bewijs o Bekentenis afgelegd o Cautie gegeven o Gewezen op recht advocaat o Gewezen op kostenloze advocaat o Weet wat afstand van recht is o Weet dat verklaring niet kan worden ingetrokken o Weet dat verklaring voor bewijs kan worden gebruikt o Alles begrepen o Alles getekend o Tolk gewenst Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Feiten o Geweld o Vermogen o Openbare orde o Bedreiging 285 o Diefstal 310 o Drugs o Mishandeling 300 o Heling 416 o Verkeer o Openlijke geweldpleging 141 o Valsheid 225 en 326 o Vernieling 350 o Zeden 239 o Verduistering o Wederspannigheid 180 o Vier-jaar-toets Ja/Nee o Poging Ja/Nee o Strafuitsluitingsgrond Ja/Nee o Medeplichtigheid Ja/Nee o Proeftijd Ja/Nee o Samenloop Ja/Nee o Lopende zaken Ja/Nee Persoonlijke omstandigheden o Partner Ja/Nee o Woning Ja/Nee o Kinderen Ja/Nee o Vervangende woning Ja/Nee o Opleiding Ja/Nee o Inlichten familie Ja/Nee o Werk Ja/Nee o Voldoende kleding Ja/Nee Procedure o Behandeling politie bij arrestatie o Behandeling politie na arrestatie o Verwachting Behoorlijk/Niet behoorlijk Behoorlijk/Niet behoorlijk Heenzending/Dagvaarding/Bewaring/Schorsing Naam Adres Postcode Plaats Telefoon Mail

65 ADVIES CLIENT Hoe kan ik mij verdedigen? Niet praten Niets tekenen Geduld hebben Hand out Advies Cliënt

66 HOE KAN IK MIJ HET BESTE VERDEDIGEN? Door geen verklaring af te leggen tegenover de politie! Een verdachte heeft het recht om te zwijgen. De politie is verplicht om de verdachte dit zwijgrecht mee te delen. Desondanks leggen de meeste verdachten een verklaring af, waar ze vervolgens op worden veroordeeld. Met de verklaring proberen veel verdachten: - een alibi te geven. Bijvoorbeeld: "Ik heb de brommer niet gestolen, maar van een vriend gekocht." De rechter kan de verdachte vervolgens voor heling veroordelen, omdat de brommer van een vriend is gekocht in plaats van een winkel. - een excuus te geven. Bijvoorbeeld: "Ik heb een klap gegeven, want ik kreeg er zelf ook een." De rechter kan de verdachte vervolgens voor mishandeling veroordelen, omdat de klap die de verdachte zelf kreeg wordt aangemerkt als "een andere zaak". Tip 1 Zeg dat je gebruik maakt van je zwijgrecht Zonodig kun je daaraan toevoegen dat je dit advies ooit van een advocaat gekregen hebt. Dit praat makkelijker. Het is dan niet jouw schuld dat je geen verklaring aflegt, maar de schuld van een advocaat die je dit advies gegeven heeft. Overigens mag je altijd je naam, geboortedatum en adres geven. Tip 2 Houd vol dat je gebruik maakt van je zwijgrecht Zelfs wanneer je uitdrukkelijk zegt dat je gebruik maakt van je zwijgrecht, zal de politie blijven proberen om een verklaring los te krijgen. Praten uitlokken. De politie zal namelijk blijven vragen stellen. Bijvoorbeeld: "Wat vinden je ouders er van dat je op het politiebureau zit?" Let op! De bedoeling is dat de verdachte gaat praten, want van het een komt vaak het ander. Een volledige verklaring met een bijbehorende veroordeling is vaak het gevolg. Vrijlating suggereren. De politie zal namelijk suggereren dat je eerder vrijkomt wanneer je een verklaring aflegt. Bijvoorbeeld: "Als je een bekentenis aflegt, dan kan het onderzoek sneller worden gesloten." Let op! Misschien wordt het onderzoek sneller gesloten, maar dat betekent niet dat je geen veroordeling krijgt. Tip 3 Teken geen verklaring Je bent niet verplicht om een verklaring te ondertekenen. Dikwijls komt een verdachte terug op delen van een verklaring en soms op de gehele verklaring. De rechter zegt daar gewoonlijk op: "Ik geloof er niets van wat je op zitting zegt, want bij de politie heb je voor iets anders getekend!" Tip 4 Doe nergens afstand van Ingeval er spullen in beslag zijn genomen, dan vraagt de politie altijd of je daar afstand van wilt doen. Dikwijls blijkt dan vervolgens dat het helemaal niet nodig was dat de spullen in beslag waren genomen, maar wanneer je dan de spullen terug wilt hebben dan kan dat niet. Je hebt ze namelijk "vrijwillig" aan de politie "gegeven".

67 Wacht even of de officier van justitie weet te motiveren waarom bijvoorbeeld een brommer "ontnomen", "onttrokken" of "verbeurd" moet worden. Veel officieren van justitie weten zo'n vordering niet goed uit te leggen of vergeten gewoon zo'n vordering in te dienen. Tip 5 Wacht tot een advocaat langs is gekomen Ingeval de politie je langer dan zes uur wil houden, dan krijg je een strafadvocaat toegewezen. Je kunt zelf aan de politie een "voorkeursadvocaat" opgeven, maar wanneer je geen naam van een strafadvocaat weet, dan moet de politie een "piketadvocaat" waarschuwen. Deze strafadvocaat is vaak binnen twee tot vier uur ter plaatse. Wanneer je een van de strafpleiters van ons kantoor als je "voorkeursadvocaat" opgeeft, dan legt een van onze strafpleiters een "gratis" piketbezoek af. Gratis wil zeggen dat de strafpleiter zich niet door de klant, maar door de staat laat betalen. Maak je dus geen zorgen om een rekening van een strafadvocaat. Tip 6 Wacht tot de advocaat over het dossier beschikt De politie wil het bezoek van de strafadvocaat wel eens ophouden: "U bent welkom, zodra we klaar zijn met het verhoor." De strafadvocaat krijgt vaak een of twee dagen later de stukken. Zonder de stukken is het moeilijk om vast te stellen wat precies het bewijs is. Tegen de verdachte is gezegd dat er twee getuigen zijn, maar uit het procesverbaal blijkt dat geen van de getuigen iets verdachts heeft waargenomen. Tip 7 Onderzoek of een verklaring verschil maakt Het is niet gezegd dat een zwijgende verdachte nooit kan worden veroordeeld. Er kunnen opnamen zijn of verklaringen van getuigen die daadwerkelijk iets verdachts hebben waargenomen. Echter, in veel strafzaken geldt: "Bekennen is politie verwennen". Tip 8 Zonodig kun je alsnog met een alibi of excuus komen Mocht een verklaring van de verdachte niet nodig zijn om tot een veroordeling te komen, dan kan het zinvol zijn om met een alibi of een excuus te komen. Wees voorzichtig met het alibi of het excuus dat je geeft. Soms maakt de formulering groot verschil. Zo was er een man die door een andere man in zijn kruis werd getrapt. De man gaf daarop een paar klappen terug. Hij zei dat hij dit uit een "reflex" deed. Hij had moeten zeggen dat hij dit uit "noodzakelijke zelfverdediging" deed. Want de rechter oordeelde: "Een reflex is begrijpelijk, maar noodweer vereist noodzakelijke zelfverdediging". Vergelijk: HR 18/10/1988, NJ 1989, 511 (Van Boxtel en Van Wanrooij). Wat kost een strafadvocaat? In veel gevallen in een strafadvocaat gratis (niet de klant, maar de staat betaalt). Globaal gesproken gaat het dan om strafzaken van klanten die: - jonger dan 18 jaar zijn - gevangen zitten (piket politiebureau) - zijn geschorst/voorwaardelijk vrijgelaten - alleen wonen en minder dan bruto per jaar verdienen (circa 900 netto per maand) - samen wonen en minder dan bruto per jaar verdienen (circa netto per maand)

68 ADVIES CLIENT 1 Zeg dat je gebruik maakt van je zwijgrecht 2 Houd vol dat je gebruik maakt van je zwijgrecht 3 Teken geen verklaring 4 Doe nergens afstand van 5 Wacht tot een advocaat langs is gekomen 6 Wacht tot de advocaat over het dossier beschikt 7 Onderzoek of een verklaring verschil maakt 8 Zonodig kun je alsnog verklaren Tevens "opdrachtbevestiging"

69 PIKETPERIKELEN Extreem lange wachttijd Rechercheur kan vaak uitkomst bieden Bellen parket en vragen naar "weekdienst" Cliënt in verhoor Protocol Rechtsbijstand Strafpiket Den Haag Punt A.7 "onderbreking binnen redelijke tijd" Aanwezigheid raadsman nodig bij verhoor? Toegang cliënt geweigerd? Bellen parket en vragen naar "weekdienst" Uitsluiting bewijs?

70 PIKETPERIKELEN Medeverdachten bezoeken Advocaat bepaalt of beide verdachten bezocht moeten en kunnen worden. Niet politie of justitie. Let wel: houd politie te vriend, je komt er vaker!

71 PIKETPERIKELEN Wel en wee cliënt Medische zorg/medicijnen nodig? Goede behandeling? Luchten/roken? Bel familie voor kleding Vraag politie of arts is langs geweest, of klant mag roken en dergelijke (bijvoorkeur waar klant bij is)

72 PIKETPERIKELEN Familie vaak bezorgder dan cliënt Vraag cliënt of familie moet worden gebeld Doe dat dezelfde avond Wees realistisch: geen valse hoop Geïnformeerde familie = tevreden familie = niet op zoek naar andere advocaat

73 PIKETPERIKELEN Opdringerige voorkeursadvocaat Vaak benaderd door familie Cliënt weet beste wie de zaak moet doen vraag de cliënt ernaar Als er "echte" voorkeursadvocaat is vraag cliënt of wat door te geven is

74 PIKETPERIKELEN Zogenaamde voorkeursadvocaat Moszkowicz staat niet op lijst Spong staat evenmin op lijst Voorkeursadvocaat dringt zich op Tot mij wendde zich de familie van Tuchtrecht Mr X en Mr Y

75 PIKETPERIKELEN Voor het overnemen van de toevoeging stel ik als voorwaarde dat u met mij afrekent. Ik zou u daarbij de keuze willen laten tussen. o Betaling van EUR XXX zonder verdere verrekening, te betalen binnen twee weken na verzending van een daartoe bestemde factuur. o Betaling naar evenredigheid van uren met een minimum van EUR XXX, te betalen na toekenning van de vergoeding.

76 PIKETPERIKELEN Politiebureau Rechter-commissaris Buiten afrekening Buiten afrekening Overname vergoeding 2,0 punt Raadkamer 1 3,0 punt Raadkamer 2 0,0 punt Raadkamer 3 0,0 punt Beroep raadkamer 0,0 punt 2,0 EUR 100,00 19% BTW = EUR 238,00 5,0 EUR 100,00 19% BTW = EUR 595,00

77 PIKETPERIKELEN Zodra u een keuze hebt gemaakt, kunt u het dossier met de originele toevoeging op mijn kantoor afhalen (het dossier heeft de omvang van een ordner). Niet originele toevoeging, maar last tot toevoeging Adreswijziging parket/rechtbank

78 PIKETPERIKELEN De onderstaande zaak (of zaken) heb ik overgenomen. - Parketnummer(s) - Zaakcode(s) - Oude raadsman Ik verzoek u om de toevoeging(en) op mijn naam te stellen. Als bijlage treft u (in alle zaken) een kopie van de last tot toevoeging aan.

79 PIKETPERIKELEN Vriendelijk vraag ik u of u mij in de onderstaande zaken ambtshalve aan de minderjarige zou willen toevoegen. - Parketnummer(s) - Zaakcode(s) - Oude raadsman S020 Jeugdstrafrecht S040 Rechtbank enkelvoudig S050 Rechtbank meervoudig Z150 Tenuitvoerlegging voorwaardelijke veroordeling

80 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Ernstige bezwaren Wettig en overtuigend bewijs Ernstige bezwaren mengelmoes: Ernst feit Reactie maatschappij Redenen voor verdenking Redenen voor voorlopige hechtenis Begin procedure "verdenking" boven "bewijs" Einde procedure "bewijs" boven "verdenking"

81 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Ontkennende/Zwijgende verdachte? Stap 1 - Kwalificeren bewijs Stap 2 - Toetsen bewijsminima Stap 3 - Verbod regenereren bewijs Stap 4 - Bekennende medeverdachte? Stap 5 - Gissende getuige? Stap 6 - Gebod aansluiten bewijs Stap 7 - Verbod denatureren bewijs

82 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 1 - Kwalificeren bewijs Wettige bewijsmiddelen zijn: 1 Eigen waarneming rechter 2 Verklaring verdachte 3 Verklaring getuige 4 Verklaring deskundige X Schriftelijk(e) bescheid(en) Vergelijk: 339 Sv

83 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Schriftelijk(e) bescheid(en) zijn: 5 Rechterlijke uitspraken 6 Rechterlijke processenverbaal 7 Ambtelijke processenverbaal 8 Procesverbaal opsporingsambtenaar 9 Deskundige berichten 10 Andere schriftelijke bescheiden Vergelijk: 344 Sv.

84 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Beeldopname of geluidsopname = andere schriftelijk bescheid Procesverbaal dat niet aan vorm voldoet = andere schriftelijk bescheid HR 10/03/1987 NJ 1988, 25

85 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 2 - Toetsen bewijsminima Voldoende zonder aanvulling Eigen waarneming rechter Verklaring deskundige Rechterlijke uitspraken Rechterlijke processenverbaal Ambtelijke processenverbaal Procesverbaal opsporingsambtenaar Deskundige berichten Voorbeeld mishandeling

86 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Onvoldoende zonder aanvulling Bekentenis verdachte (341 lid 4 Sv) Verklaring getuige (342 lid 2 Sv) Ander schriftelijk bescheid (344 lid 1 Sv) Voorbeeld mishandeling

87 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 3 - Verbod regenereren bewijs Getuige legt tegenover politie verklaring af Getuige herhaalt tegenover rechter verklaring Verklaring getuige? Procesverbaal opsporingsambtenaar? Eigen waarneming rechter? Van regeneren van bewijs is sprake als bewijs voortkomt uit een bron

88 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN HR 13/09/2005 LJN AT5721 Feit 1 - Arnhem 25 januari 2003 om uur Ruk aan handtas Klap in gezicht Ik wil geld! Tenminste 1.500! Ik wil pincode! Meegetrokken naar geldautomaat

89 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Feit 2 - Arnhem 25 januari 2003 om uur Ik stond bij bushalte Man komt aanlopen "Geef me geld!" Ik zei: "Nee!" Vuistslag

90 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Bewijsmiddelen voor Feit 1 Procesverbaal (eerste) aangifte Procesverbaal spiegelconfrontatie Bewijsmiddelen voor Feit 2 Procesverbaal (tweede) aangifte Procesverbaal spiegelconfrontatie Aangever: ik herken de man voor 100% Aangever: ik schrik enorm van de man Verbalisant: aangever reageert zeer emotioneel

91 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Middel Bewijs volgt uitsluitend uit in processenverbaal van politie vervatte verklaringen van een getuige Dit geldt voor zowel feit 1 als feit 2 Hoge Raad Gelet op strekking 342 Sv is bewezenverklaring ontoereikend gemotiveerd Corstens pagina 695

92 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 4 - Bekennende medeverdachte? Verklaring medeverdachte geldt voor zijn eigen zaak en dus niet in zaak van verdachte (341 lid 3 Sv) Geen verschil of medeverdachte tegenover politie of op zitting tegenover rechter verklaart HR 21/11/1978 NJ 1979, 92 Corstens pagina 675

93 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 5 - Gissende getuige? Getuige neemt woordenwisseling tussen A en B waar. Getuige vertrekt. Getuige keert terug. Getuige ziet dat de neus van A bloedt. Getuige hoort A zeggen dat B hem heeft geslagen. Corstens pagina 679

94 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN

95 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 6 - Gebod aansluiten bewijs Splitsing verklaringen "knippen en plakken" Eerste getuige Ik zag de verdachte een schilderij wegnemen Tweede getuige Het schilderij is van mij

96 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Bewijsmiddelen samen moeten wel afdekken Voorbeeld heling HR 08/04/2008 LJN BC5957 en NJ 2008, 228 Ontbreken van fabriekswege aangebracht slot

97 BEWIJSMIDDELEN EN BEWIJSMINIMA Aangifte diefstal fiets Relaas verbalisanten Verklaring verdachte tegenover verbalisanten Afstandverklaring verdachte Verklaring aangever Verklaring verdachte tegenover rechter

98 BEWIJSMIDDELEN EN BEWIJSMINIMA Amsterdamse rechters maken schuldverwijt Ontbreken van fabriekswege aangebracht slot Nalaten stellen vragen herkomst Niet weten van wie geleend Hoge Raad Waaruit blijkt (wat dekt af) dat verdachte redelijkerwijze had moeten vermoeden dat fiets door misdrijf was verkregen?

99 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Stap 7 - Verbod denatureren bewijs Oneigenlijk "knippen en plakken" Huiselijk geweld Vrouw: mijn man heeft mij geslagen Man: ik was thuis (en niets misdaan) Corstens pagina 673

100 BEWIJS EN ERNSTIGE BEZWAREN Weigering verklaring Leugenachtige verklaring Een overtuigende verklaring en zelfs een zeer overtuigende verklaring doet niet af aan negatief wettelijk bewijsstelsel Corstens pagina 666

101 RECHTER-COMMISSARIS Staande houden/aanhouden/ophouden Uren Inverzekeringstelling 6 dagen, maar gewoonlijk 3 dagen Bewaring 14 dagen, maar gewoonlijk 10 dagen Gevangenhouding 90 dagen

102 RECHTER-COMMISSARIS Rechtmatigheid inverzekeringstelling Toets achteraf Vordering bewaring Toets vooraf Schorsing bewaring Gebruikelijk

103 RECHTER-COMMISSARIS Verhoor verdachte over feiten Verhoor verdachte over persoonlijke omstandigheden Raadsman over rechtmatigheid inverzekeringstelling Opmaken en ondertekenen procesverbaal Raadsman over vordering bewaring Raadsman over schorsing bewaring

104 RECHTER-COMMISSARIS Een, twee, drie dagen na piket Voorgeleiding begin middag (houd middagen vrij) Telefoon om(streeks) uur Dossier 's-ochtend vaak beschikbaar Dossier 's-middags vaak compleet Gewoonlijk zonder toga

105 RECHTER-COMMISSARIS Inschatting zaak Bekentenis verdachte Getuige die iets heeft waargenomen Getuige die niets heeft waargenomen Verdachte kent dossier niet Confronteer verdachte met verklaringen Algemeen advies bij ontkennende verdachte: Zwijg over feiten Spreek over persoonlijke omstandigheden

106 RECHTER-COMMISSARIS Controleer verhoor goed! Verklaring wordt voorgelezen door griffier Zorg ervoor dat alles in verhoor staat Artikel 172 Sv: "Waarvan akte!"

107 RECHTER-COMMISSARIS Rechtmatigheid inverzekeringstelling Rechtbank Den Haag 09/07/2008 LJN BD7002

108 RECHTER-COMMISSARIS Melding politie: Man zou op station Leiden met mes lopen zwaaien Man zou meisjes hebben bedreigd Mes zou zich in jaszak bevinden Waarneming rechter-commissaris: Arm van boven naar onder in (bloedend) verband Been van lies tot enkel in (bloedend) verband Onrechtmatige inverzekeringstelling Proportionaliteit en subsidiariteit

109 RECHTER-COMMISSARIS Hoger beroep officier van justitie 59c Sv Rechtbank: 1 Vermoeden van schuld? 2 Inverzekeringstelling toegelaten? 3 Inverzekeringstelling in belang onderzoek? 4 Vormvoorschriften in acht genomen? 5 Inverzekeringstelling anderszins onrechtmatig?

110 RECHTER-COMMISSARIS Beginselen behoorlijke strafrechtspleging: 6 Gelijkheidsbeginsel 7 Vertrouwensbeginsel 8 Verbod van willekeur 9 Evenredigheidsbeginsel Rechtbank toetst aan: "Gesloten stelsel rechtsmiddelen" Mogelijkheden 59a Sv Mogelijkheden 359a Sv...

111 RECHTER-COMMISSARIS HR 08/05/2001 LJN AB1566 en NJ 2001, 587 Over "inverzekeringstelling" klagen bij RC RC heeft een sanctie: vrijlating HR 21/12/2004 LJN AR5092 en NJ 2005, 172 HR 12/02/2008 LJN BC3496 en NJ 2008, 248 Over "hardhandig politieoptreden" klagen op zitting Rechter op zitting heeft meer sancties: Uitsluiting bewijs Strafvermindering Niet-ontvankelijkheid

112 RECHTER-COMMISSARIS Wisselwerking Rechter-commissaris Zitting Ernstige bezwaren Bewijs 59a Sv 359a Sv 5 EVRM 6 EVRM Rechter-commissaris verwijst naar zitting Zitting verwijst naar rechter-commissaris

113 RECHTER-COMMISSARIS Rechtmatigheid inverzekeringstelling Vijf toetsingsgronden 1 Vermoeden van schuld? 2 Inverzekeringstelling toegelaten? 3 Inverzekeringstelling in belang onderzoek? 4 Vormvoorschriften in acht genomen? 5 Inverzekeringstelling anderszins onrechtmatig?

114 RECHTER-COMMISSARIS Vermoeden van schuld? 27 Sv Hof 03/06/1977 NJ 1978, 601 (Hollende Kleurling) Inverzekeringstelling in belang onderzoek? Anders dan verkrijgen verklaring verdachte Vormvoorschriften in acht genomen? 57 lid 2 Sv Bijstand advocaat inverzekeringstelling

115 RECHTER-COMMISSARIS 57 lid 2 Sv De verdachte is bevoegd zich bij het verhoor door een raadsman te doen bijstaan. De raadsman wordt bij het verhoor in de gelegenheid gesteld de nodige opmerkingen te maken. Raadsman niet alleen bij rechter-commissaris, maar ook bij officier van justitie of (hulp)officier!

116 RECHTER-COMMISSARIS Gevolg onrechtmatige inverzekeringstelling? Rauwelijkse inbewaringstelling! RC oordeelt in eerste en laatste instantie

117 RECHTER-COMMISSARIS 59c Sv Officier van justitie kan wel in hoger beroep Verdachte kan niet in hoger beroep Equality of arms? EHRM 26/05/ /83 (Ekbatani v Sweden)

118 RECHTER-COMMISSARIS Vordering inbewaringstelling "Wanneer gevorderd door officier van justitie" 67 lid 1 Sv 1 Misdrijven gevangenisstraf 4 jaar "plus" 2 Bepaalde misdrijven gevangenisstraf 4 jaar "min" 3 Misdrijven vreemdelingen (ZVWOVHTL) Kale strafmaat (dus geen poging of medeplichtigheid) Alleen indien ernstige bezwaren tegen verdachte

119 RECHTER-COMMISSARIS Er moet meer zijn dan het vermoeden in de zin van 27 Sv. Er moet een stevige verdenking zijn. Vergelijk: Corstens pagina 404

120 RECHTER-COMMISSARIS Vordering inbewaringstelling "Wanneer toegewezen door rechter-commissaris" 67 lid 1 Sv 1 Vluchtgevaar 2 Maatschappelijke veiligheid - geschokte rechtsorde en 12-jaars feit - recidive en 6-jaars feit - recidive en bepaald feit 3 Belang onderzoek

121 RECHTER-COMMISSARIS Vluchtgevaar Er moet meer zijn dan een algemeen gevaar voor vlucht dat wordt afgeleid uit bijvoorbeeld de hoogte van de sanctie die de verdachte boven het hoofd hangt en het feit dat hij buitenlander is. Vergelijk: Corstens pagina 407 EHRM 26/06/1991 NJ 1995, 575

122 RECHTER-COMMISSARIS Geschokte rechtsorde en 12-jaars feit Cumulatief vereiste Recidive Rechtbank Den Haag 07/12/2007 LJN BC0029 Belang onderzoek Anders dan verkrijgen verklaring verdachte

123 RECHTER-COMMISSARIS Rechtbank Den Haag 07/12/2007 LJN BC0029 Voorlopige hechtenis verdachte voortzetten? Raadsman mr Sijbers te Den Haag

124 RECHTER-COMMISSARIS Oordeel recidive louter voor verdachten met strafblad gerechtvaardigd Anders geen objectieve aanwijzing voor recidive Anders schending onschuldpresumptie Wraking

125 RECHTER-COMMISSARIS Toetsingsmaatstaf voor ernstige bezwaren andere dan voor wettig en overtuigend bewijs Geen vooroordeel, maar voorlopig oordeel

126 RECHTER-COMMISSARIS Eerste verweer/verzoek Voorarrest duurt langer dan straf (67a lid 3 Sv) Tweede verweer/verzoek Schorsing (80 Sv) - Werk/school (bewijsstuk geniet voorkeur) - Gezin om voor te zorgen - Geen strafblad - Licht feit - Woning

127 RECHTER-COMMISSARIS RC kan bewaring voor 14 dagen bevelen RC kan meedenken en voorwaarden stellen Als geurproef nadelig uitvalt voor verdachte dan blijft hij zitten en ander mag hij naar huis

128 RECHTER-COMMISSARIS Gewone voorwaarden Aanwijzingen politie/justitie/reclassering volgen Geen nieuwe strafbare feiten plegen Naar zitting komen Buitengewone voorwaarden Geen contact slachtoffer Behandeling/therapie Kom met suggesties

129 RECHTER-COMMISSARIS Wat als voorwaarden geschonden worden? RC beveelt opheffing bevel schorsing Cliënt wordt opgepakt, gehoord en zit vast tot zitting Hand out Rechter-commissaris

130 Inverzekeringstelling 1 Vermoeden van schuld? Hof Amsterdam 03/06/1977 NJ 1978, Toegelaten? Vier-jaar-toets 3 In belang onderzoek? Anders dan verkrijgen verklaring verdachte 4 Vormvoorschriften geëerbiedigd? - Consultatie advocaat HR 30/06/2009 LJN BH3079 en NJ 2009, Zwijgrecht geëerbiedigd Niet theoretisch en illusoir, maar praktisch en effectief - Bijstand advocaat 57 lid 2 Sv 5 Anderszins onrechtmatig? Rb Den Haag 09/07/2008 LJN BD Gelijkheidsbeginsel Ja/Nee - Vertrouwensbeginsel Ja/Nee - Verbod van willekeur Ja/Nee - Evenredigheidsbeginsel Ja/Nee - Aanhouding Buiten heterdaad zonder toestemming officier van justitie Vordering bewaring door officier van justitie (67 Sv) 1 Misdrijven gevangenisstraf 4 jaar "plus" Ja/Nee 2 Bepaalde misdrijven gevangenisstraf 4 jaar "min" Ja/Nee 3 Misdrijven vreemdelingen (ZVWOVHTL) Ja/Nee 4 Ernstige bezwaren Ja/Nee Bevel bewaring door rechter-commissaris (67a Sv) 1 Ernstige bezwaren Vereist stevige verdenking 2 In belang onderzoek Anders dan verkrijgen verklaring verdachte 3 In belang onderzoek Welk onderzoek is noodzakelijk en vereist bewaring 4 Vluchtgevaar Vereist aanwijzingen voor vlucht 5 Vluchtgevaar Geen discriminatie EU-onderdanen 6 Geschokte rechtsorde Waaruit blijkt geschoktheid 7 Geschokte rechtsorde 12-jaars feit cumulatief vereiste 8 Recidive Meer dan algemeen "disproportioneel" of "lucratief" Duur bewaring versus verwachte straf (67a Sv) 1 Artikel 359 lid 6 Sv Vermogens- en taakstraffen in plaats van gevangenisstraffen 2 Oriëntatiepunten Straftoemeting Gevangenisstraf is rekeneenheid 3 Zittingsdatum bekend Persoonlijke omstandigheden o Detentieongeschikt Ja/Nee o Opleiding verliezen Ja/Nee o Verzorging partner Ja/Nee o Werk verliezen Ja/Nee o Verzorging kinderen Ja/Nee o Woning verliezen Ja/Nee Onderzoekshandelingen Gronden/voorwaarden schorsing Procesverbaal (172 Sv rechter-commissaris en 326 Sv zitting) Conclusie Afwijzen vordering/schorsen/toewijzen vordering (78 lid 4 Sv - Aanwijzing plaats hechtenis)

131 RECHTER-COMMISSARIS Rechtsmiddelen tegen beslissing RC? 445 Sv Tegen beschikking RC geen beroep mogelijk 64 Sv OvJ kan in beroep tegen beslissing invrijheidstelling

132 RECHTER-COMMISSARIS Afwijzing vordering inbewaringstelling Geen last tot toevoeging Toewijzing vordering inbewaringstelling Wel last tot toevoeging Schorsing Wel last tot toevoeging

133 RECHTER-COMMISSARIS Verdachte moet blijven Waar naar toe? Kabinet RC heeft lijst Vraag na, scheelt zoeken Adressen:

134 RECHTER-COMMISSARIS 62 Sv Beperkingen Gedeeltelijk Volledige/algehele beperkingen OvJ beveelt beperkingen (afgaand voorgeleiding) OvJ verzoekt beperkingen aan RC Criterium: belang onderzoek/belang der orde

135 RECHTER-COMMISSARIS Beperkingen moeten noodzakelijk zijn voor waarheidsvinding, anders gespannen voet 3 EVRM (onmenselijke behandeling) Beperkingen worden wel als pressiemiddel gebruikt Hans Crombag Emeritus-hoogleraar rechtspsychologie Financieele Dagblad 14/02/2007

136 RECHTER-COMMISSARIS Volgens Crombag intimideert het OM verdachten door ze af te sluiten van de buitenwereld. "Het maakt mensen week, gedesoriënteerd en onzeker. Verdachten denken vanwege hun isolement dat vrouw en familie ze vergeten. Ze vinden troost bij verhoorders. Ze gaan dan al na een paar dagen praten en dingen toegeven. Zo kom je sneller tot een bekentenis." 62a lid 4 Sv Beroep bij rechtbank (raadkamer)

137 RAADKAMER 30 dagen 60 dagen 90 dagen en soms 14 dagen voor "Plan van Aanpak" Artikel 67a lid 3 Geen gevangenhouding, wanneer veroordeling: - gevangenisstraf van kortere duur dan voorarrest - geen gevangenisstraf Richtlijnen!

138 RAADKAMER Rechtsmiddel inverzekeringstelling? Nee Rechtsmiddel rechter-commissaris/bewaring? Nee, alleen officier van justitie Rechtsmiddel raadkamer/gevangenhouding? Ja, maar slechts een keer

139 RAADKAMER Termijn 3 dagen! We zullen vanmiddag beslissen Meteen door van raadkamer naar centrale balie De heer Klein Breteler Hoger beroep in te stellen tegen de toewijzing gevangenhouding en afwijzing schorsing

140 RAADKAMER We hebben vijf minuten We gaan het niet over het bewijs hebben Het vergaarde bewijs van belang voor een oordeel over de ernst van de bezwaren (hoe verder de procedure, hoe klemmender het antwoord op de vraag of er voldoende bewijs is om te komen tot een redelijke verdenking en mogelijke veroordeling).

141 RAADKAMER Tussentijds schorsen Geen extra vergoeding Koppelen aan raadkamer of zitting Schorsing naar rechter-commissaris of raadkamer Verlof naar directeur huis van bewaring Zo veel mogelijk zelf doen

142 ZITTING/SNELRECHT Voorgeleiding en eindzitting ineen! Rechter-commissaris/Politierechter beoordeelt inbewaringstelling en zaak inhoudelijk leidt tot eindvonnis Voordeel Zaak heel snel afgerond Verdachte weet waar hij aan toe is

143 ZITTING/SNELRECHT Nadeel Incompleet dossier (meer bewijs nodig) Geen beeld persoonlijke omstandigheden Gespannen voet 6 EVRM - Fair trial - Equality of arms

144 ZITTING/SNELRECHT Wanneer Draaideurcrimineel Doorstromer Petty theft Aangifte + Bekentenis Standaard Geen aangifte (nog niet rond) Incompleet dossier (meer bewijs nodig) Geen beeld persoonlijke omstandigheden

145 ZITTING/SNELRECHT Toga mee Vergeet piketformulier niet af te tekenen

146 ZITTING/SNELRECHT Hand out Zitting/Snelrecht Tenlastelegging Diefstal en/of heling Mishandeling Openlijk geweld Deelneming Bedreiging Belediging Drugs Ontucht...

147 ZITTING/SNELRECHT Bewijs Bekennende medeverdachte Zwijgende verdachte Benadeelde partij Beslag Wraking Strafblad

148 ONDERWERPEN Tenlastelegging Diefstal en/of heling Mishandeling Openlijk geweld Deelneming Bedreiging Belediging Drugs Ontucht Bewijs Gissende getuige Bekennende medeverdachte Zwijgende verdachte Benadeelde partij Beslag Wraking Strafblad TENLASTELEGGING Wijziging Openbaar Ministerie Vraag naar reden wijziging. Overigens wordt wijziging gewoonlijk toegelaten. Zelfs in hoger beroep. Aanvulling rechter Een rechter is gebonden aan de tenlastelegging. Een aanvulling van de tenlastelegging door de rechter in de uitspraak, levert gewoonlijk een grondslagverlating op. Het is de rechter toegestaan om kennelijke schrijffouten te verbeteren. Een kennelijke schrijffout is een fout die uit de tenlastelegging zelf moet blijken en met algemene kennis is vast te stellen. Wanneer meer nodig is dan de tenlastelegging en algemene kennis, dan is er geen sprake van een kennelijke schrijffout. Het is een rechter niet toegestaan om bijvoorbeeld een huisnummer te verbeteren, als de verdachte op verschillende huisnummers een inbraak heeft gepleegd en de inbraak op het ene huisnummer wel ten laste is gelegd (maar niet bewezen kan worden) en de inbraak op het andere huisnummer niet ten laste is gelegd (maar wel bewezen kan worden). Vergelijk: Corstens pagina 645. Cumulatief en/of subsidiair? De tenlastelegging is een zogenaamde "en/of-tenlastelegging". Deze vorm van ten laste leggen komt in de praktijk veel voor, maar wordt in de theorie sterk ontraden. De zinsnede "en/of" kan namelijk twee betekenissen hebben. Ten eerste kan redelijkerwijze worden verondersteld dat het om een cumulatieve tenlastelegging gaat. Het woord "en" duidt daar op. Er is dan sprake van twee feiten: het eerste feit is artikel Sr ( ) en het tweede feit is artikel Sr ( ). Ten tweede kan redelijkerwijze worden verondersteld dat het om een alternatieve tenlastelegging gaat. Het woord "of" duidt daar op. Er is dan sprake van een feit: primair artikel Sr ( ) en subsidiair artikel Sr ( ). Voor zover het gebruik van "en/of" de strekking heeft strafbare feiten cumulatief en tegelijkertijd alternatief voor te leggen, dan is de tenlastelegging innerlijk tegenstrijdig. Er is dan een feitencomplex en er is een tenlastelegging die suggereert dat dit feitencomplex twee feiten oplevert en tegelijkertijd suggereert dat dit feitencomplex slechts een feit zou opleveren. Vergelijk: HR 03/04/2007 LJN AZ8393. Mogelijk is de tenlastelegging nietig, omdat het feitencomplex in het dossier ruimte laat om over zowel een feit als twee feiten te spreken en de combinaties in de tenlastelegging op dezelfde periode zien, zonder dat de feiten zich voldoende van elkaar laten onderscheiden. Bovendien antwoord op volgende vragen: - samenloop of voortgezette handeling? - een of meerdere veroordelingen verlangd? - tot welke feit(en) strekt hoger beroep zich uit? Ruime periode Een tenlastelegging waarin staat dat de verdachte in of omstreeks maart 2009 een fiets heeft gestolen behoort nietig te worden verklaard, indien naar voren komt dat de verdachte in die periode verscheidene fietsen heeft gestolen. Dit wordt anders als de tenlastelegging zodanig wordt opgesteld dat verwarring over andere fietsen die de verdachte in die periode ook gestolen zou hebben uitgesloten is. Vergelijk: Corstens pagina 562. De verdediging roept het Openbaar Ministerie uitdrukkelijk op om de tenlastelegging zodanig te wijzigen dat geen verwarring meer mogelijk is. Weliswaar kan het Openbaar Ministerie naar de Nederlandse wet een tenlastelegging ook in hoger beroep wijzigen, maar de verdediging zal zich dan op het standpunt stellen dat die wijziging na deze oproep in strijd is met de goede procesorde en met name het recht op een eerlijk proces. De verdediging wenst dat deze opmerking wordt opgenomen in het procesverbaal van de zitting. Vergelijk: artikel 326 Sv. DIEFSTAL EN/OF HELING Artikel 359 lid 6 Sv en HR 29/08/2006 LJN AX6411 Bij de oplegging van een straf die vrijheidsbeneming medebrengt, geeft het vonnis de redenen op die tot de keuze van deze straf hebben geleid. Het vonnis geeft voorts zoveel mogelijk de omstandigheden aan waarop bij de vaststelling van de duur van de straf is gelet. Moeder met dochter. Naar dameskledingwinkel "Christine". Twee buitenlandse dames komen binnen. Gaan dicht bij moeder en dochter staan. Dochter: "Mam, je portemonnee licht op de grond". Moeder: "Raar, we hadden nog niets leuks gezien". Twee buitenlandse dames verlaten winkel Motivering hof (voor twee weken gevangenisstraf): "Deze straf is in overeenstemming met de aard en ernst van het feit, de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van de verdachte, zoals bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. Uit het justitieel documentatieregister betreffende verdachte blijkt bovendien dat zij in het verleden reeds voor soortgelijke zaken tot straf is veroordeeld." Hoge Raad: "Deze overweging bevat, in strijd met artikel 359 lid 6 Sv, geen opgave van de redenen die in het bijzonder hebben geleid tot de keuze van het opleggen van een vrijheidsbenemende straf." Vermogens- en taakstraffen in plaats van gevangenisstraffen. Ratio artikel 359 lid 6 Sv: aan motiveringsvoorschrift verbonden