De Sciatica-PLDD trial. Informatie voor patiënten
|
|
- Stefan Bogaert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Sciatica-PLDD trial Informatie voor patiënten 2
2 Voorwoord U bent op de polikliniek gekomen omdat u een hernia heeft. De pijn in het been wordt veroorzaakt door druk op een zenuwwortel als gevolg van een uitpuilende tussenwervelschijf laag in de rug. Bij het merendeel van de patiënten gaat de pijn na enige weken vanzelf over. Als de pijn binnen acht weken niet vanzelf over gaat wordt vaak tot een operatie besloten. De gangbare herniaoperatie heeft vaak tot goed resultaat geleid. Wij hebben u gevraagd medewerking te verlenen aan een onderzoek naar een nieuwe behandelingsmethode: de percutane laser discusdecompressie, ook wel PLDD-behandeling genoemd. Deze behandeling, die onder plaatselijke verdoving en poliklinisch (dus geen ziekenhuisopname) wordt uitgevoerd, lijkt als voordeel te hebben dat patiënten minder rugpijn zouden hebben en sneller hun oude werkzaamheden en hobby s/sporten kunnen hervatten. Het is echter nog niet wetenschappelijk bewezen dat deze behandeling even effectief is als de 'gewone' operatie. Voor het verkrijgen van meer informatie over de effectiviteit en juiste indicatie zijn onderzoeken bij patiënten noodzakelijk. Wij vragen u niet onmiddellijk om een beslissing te nemen. Neemt u rustig enige bedenktijd voordat u beslist of u meedoet of niet. Wij raden u aan om uw deelname te bespreken met uw partner, familie, huisarts of anderen. Inhoudsopgave Percutane Laser Discusdecompressie (PLDD) Inleiding 5 Het principe van de Percutane Laser Discusdecompressie 5 Vóór de behandeling 6 Na de behandeling 8 Werkhervatting 8 Risico's van PLDD 9 De gangbare herniaoperatie Inleiding 10 Opname 10 De gangbare herrniaoperatie 11 Na de operatie 12 Weer thuis 12 Werkhervatting 13 Operatierisico's 13 Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u deze stellen aan uw researchverpleegkundige. Voor meer uitgebreide informatie kunt u ook onze website bezoeken op: 3 4
3 Percutane Laser Discusdecompressie (PLDD) Inleiding U zult binnenkort een behandeling ondergaan omdat u een hernia heeft. De pijn in het been wordt veroorzaakt door druk op een zenuwwortel als gevolg van een uitpuilende tussenwervelschijf laag in de rug. De laserbehandeling, in medische terminologie Percutane Laser Discusdecompressie (PLDD) genoemd, is erop gericht om de druk in de tussenwervelschijf te verminderen, zodat de uitpuiling van de tussenwervelschijf afneemt. Hierdoor vermindert de druk op de zenuwwortel en neemt de pijn af. In de volgende tekst vindt u meer informatie over de PLDD en de gang van zaken rondom de behandeling. Het principe van de Percutane Laser Discusdecompressie De Percutane Laser Discusdecompressie is gericht op het verlagen van de druk in het centrum van de tussenwervelschijf. Hierdoor zal het uitpuilende deel van de zachte kern weer terug gaan naar de oorspronkelijke plaats (fig. 1). Doordat tijdens de behandeling het centrum van de tussenwervelschijf verhit wordt zal er ook een verdamping van water optreden zodat er een aanzienlijk volumeverlies optreedt. Het gas dat hierbij ontstaat wordt door de naald afgezogen en het resterende deel wordt door het lichaam opgenomen. Door de verhitting zullen ook de eiwitten in de zachte kern van structuur en vorm veranderen zodat er geen water meer aangezogen wordt en het volume klein blijft. Op deze manier is er een duidelijke afname van de kans op een nieuwe hernia op deze plaats. De verhitting van het centrum moet gecontroleerd gebeuren en wordt daarom met behulp van een laser uitgevoerd. Door de radioloog wordt een dunne holle naald tot in het centrum van de discus gebracht waarna de glasvezel, die het laserlicht geleidt, door de naald tot in het centrum opgeschoven kan worden (fig. 1). Vóór de behandeling Omdat PLDD poliklinisch wordt uitgevoerd hoeft u niet te worden opgenomen in het ziekenhuis. Wel zijn er een aantal zaken waarmee rekening moet worden gehouden voordat de behandeling wordt uitgevoerd. Indien u medicijnen gebruikt die invloed hebben op de bloedstolling, zoals bloedverdunners en een aantal pijnstillers, moet u enkele dagen voor de behandeling stoppen met innemen van deze medicatie. Uw behandelend arts of de researchverpleegkundige zal met u bespreken om welke medicijnen het gaat en wanneer u het beste kunt stoppen. De behandeling De laserbehandeling vindt plaats op de afdeling radiologie. Op het vooraf afgesproken tijdstip meldt u zich bij de receptie van deze afdeling. Vervolgens wordt u meegenomen naar de CT-kamer, waar de behandeling zal plaatsvinden. Voor aanvang van de laserbehandeling wordt u gevraagd om de blaas te ledigen. Hierna wordt u gevraagd om op uw buik op de tafel van de CT-scanner te gaan liggen. Indien nodig wordt een kussen onder uw buik geplaatst om de kromming van de rug te verminderen. Met behulp van de CT-scanner en een doorlichtingsapparaat worden opnames gemaakt van het aangedane deel van uw rug. Het gebied rondom de aangedane wervel wordt vervolgens gedesinfecteerd en afgedekt met steriele doeken. 5 6
4 Op de plaats waar de naald zal worden ingebracht wordt de huid en de onderliggende spier plaatselijk verdoofd. De laserbehandeling wordt niet uitgevoerd onder algehele narcose, omdat u tijdens de behandeling moet kunnen aangeven wat u voelt. De radioloog brengt vervolgens de holle naald in waardoor uiteindelijk de laserfiber in de tussenwervelschijf kan worden gebracht. Hierbij houdt hij voortdurend contact met u om te vragen wat u voelt. Wanneer u een toename van uitstralende pijn voelt kan dit betekenen dat de naald in de buurt van de zenuwwortel komt. Wanneer u dit aangeeft kan de route van de naald tijdig worden aangepast. Als de naald op zijn plaats is wordt de positie nog eens extra gecontroleerd met behulp van de CT-scanner en het doorlichtingsapparaat. Voordat de laserfiber wordt geplaatst moeten alle in de ruimte aanwezige personen een laserbril opzetten. Dit geldt ook voor u als patiënt. De radioloog controleert de laser en de fiber en brengt deze laatste door de naald in de tussenwervelschijf. Na plaatsing van de laserfiber kan de behandeling beginnen. Met tussenpozen worden laserpulsen toegediend. Tussen de pulsen zit een pauze van 4 tot 6 seconden, die nodig is om de warmte af te kunnen laten vloeien en verhitting van het omringende weefsel te beperken. Het kan voorkomen dat u, ondanks de pauzes tussen de laserpulsen, toch een gevoel van warmte in de rug ervaart. Indien u dit aangeeft kunnen de instellingen van de laser worden aangepast om deze gevoelens te verminderen. Doordat tijdens de behandeling gasvorming optreedt kan een drukkend gevoel en toename van uitstralende pijn ontstaan. Dit is te verhelpen door het gas via een zijkanaal weg te zuigen. Met tussenpozen worden opnames gemaakt met de CT-scanner om het verloop van de behandeling te controleren. Wanneer voldoende weefsel is verdampt wordt de behandeling beëindigd. De insteekopening van de naald wordt afgedekt met een pleister, waarna u zelfstandig de behandeltafel mag verlaten. Ongeveer een half uur na de laserbehandeling kunt u het ziekenhuis verlaten. Het is van belang dat u een begeleider meeneemt met wie u mee kunt rijden in de auto. Na de behandeling Ongeveer een half uur na de behandeling mag u naar huis, met het advies om de rest van de dag rust te nemen. Vanaf de volgende dag kan het activiteitenniveau snel worden opgebouwd, omstreeks de 3e dag bent u in principe weer in staat tot het verrichten van dagelijkse bezigheden. Fysiotherapeutische begeleiding is in het kader van het onderzoek in beginsel niet noodzakelijk; indien hiervoor in overleg met de behandelaar toch gekozen wordt gelden beperkingen t.a.v. manipulatieve behandelingen. Vanuit medisch oogpunt bestaan er geen beperkingen t.a.v. het oppakken van normale dagelijkse activiteiten. Uw lichaam geeft zelf aan waar uw grenzen liggen. In de eerste periode na behandeling dient zware belasting van de rug nog wel enige tijd beperkt te worden (zware tilbelasting, langdurig zitten, gebogen werken etc.). De klachten van uitstralende pijn verdwijnen meestal geleidelijk gedurende de eerste 2 tot 6 weken. Vrijwel alle behandelde patiënten ervaren in de periode na behandeling rugpijn, die de eerste 2 à 3 dagen kan worden verklaard als spierpijn door de punctie. Rugpijn die langer duurt kan worden verklaard door het optreden van zogenaamde 'segmentele pijn', die wordt veroorzaakt door de volumeafname in de behandelde tussenwervelschijf en de hiermee samenhangende verhoogde druk op de gewrichten van de wervels. Het betreft hier onschuldige klachten die met het opvoeren van rugbelastende activiteiten geleidelijk zullen verdwijnen. Werkhervatting Ten aanzien van werkhervatting zijn geen algemene adviezen te geven. Afhankelijk van de aard van uw werkzaamheden is werkhervatting over het algemeen mogelijk rond de 7 e dag na behandeling. Het opvoeren van de belasting van uw rug bevordert uw herstel en werkhervatting kan hierbij een belangrijke rol spelen. 7 8
5 Het zo snel mogelijk hervatten van de normale dagelijkse activiteiten, inclusief werkhervatting, is essentieel voor een vlot herstel van de rug. U hoeft niet te wachten op de poliklinische controle door de chirurg na 8 weken alvorens weer aan het werk te gaan. Wanneer de aard van uw werkzaamheden het niet toelaat om direct volledig aan de slag te gaan, kunnen de werkzaamheden wellicht de eerste periode worden aangepast. Het beste kunt u al in een vroeg stadium na de operatie een afspraak maken met uw bedrijfsarts om de reïntegratiemogelijkheden te bespreken. Risico's van PLDD Doordat bij PLDD slechts een klein, centraal deel van de tussenwervelschijf wordt verdampt is de kans op schade aan omliggende structuren vrijwel nihil. De belangrijkste complicaties die bij PLDD kunnen optreden zijn beschadiging van de zenuwwortel door de naald en ontsteking van de tussenwervelschijf. De frequentie waarin deze complicaties optreden ligt onder de 1%. Omdat geen gebruik wordt gemaakt van algehele narcose en de zenuwwortel niet wordt verdoofd is een patiënt gedurende de gehele behandeling in staat aan te geven wanneer toename van pijn optreedt. Op deze wijze kunnen ernstige complicaties worden voorkomen. De gangbare herniaoperatie Inleiding U wordt binnenkort behandeld omdat u een hernia heeft. De pijn in het been wordt veroorzaakt door druk op een zenuwwortel als gevolg van een uitpuilende tussenwervelschijf laag in de rug. Door middel van een operatie kan de hernia worden verwijderd, zodat de pijnlijke zenuwwortel weer voldoende ruimte krijgt. In de volgende tekst vindt u meer informatie over de gangbare hernia operatie en de gang van zaken rondom de behandeling. Opname Indien u medicijnen gebruikt die invloed hebben op de bloedstolling, zoals bloedverdunners en een aantal pijnstillers, moet u enkele dagen voor de operatie stoppen met innemen van deze medicatie. Uw behandelend arts zal met u bespreken om welke medicijnen het gaat en wanneer u het beste kunt stoppen. Tijdens de eerste dag in het ziekenhuis voert een verpleegkundige een opnamegesprek met u. Tijdens dit gesprek krijgt u praktische informatie over de gang van zaken tijdens uw verblijf. Er worden een aantal controleonderzoeken gedaan zoals: bloeddruk-, pols-, temperatuur-, gewicht- en lengte. Het gesprek met de anesthesist, een arts die gespecialiseerd is in het toedienen van narcose, vindt poliklinisch plaats of op de dag van opname. De operatie vindt plaats onder algehele narcose of plaatselijke verdoving door middel van een ruggenprik. Op de dag van operatie moet u nuchter blijven. Dit betekent dat u vanaf uur niet meer mag eten, drinken of roken. Als voorbereiding op de narcose krijgt u medicijnen in de vorm van tabletten en/of een injectie. Afhankelijk van uw leeftijd en algehele gezondheid krijgt u meer of minder medicijnen voor de operatie. 9 10
6 Het zal per ziekenhuis verschillen of u op de dag van operatie wordt opgenomen of één dag van tevoren. Een aantal praktische zaken ter voorbereiding op de operatie, zoals het uitdoen van een gebitsprothese, afdoen van sieraden en bril etc. leest u in de folder van het ziekenhuis. Omdat daar per ziekenhuis andere regels voor zijn voert het te ver om deze hier allemaal te bespreken. De gangbare hernia operatie Doorgaans vindt de operatie plaats onder algehele narcose. Heeft de anesthesist vooraf met u besproken dat de operatie onder plaatselijke verdoving gedaan wordt, dan dient hij u de ruggenprik toe. De keuze voor plaatselijke verdoving hangt in belangrijke mate af van de chirurg die de operatie zal verrichten en de anesthesist. In een aantal ziekenhuizen wordt de ruggenprik als plaatselijke verdoving voor de hernia operatie niet uitgevoerd. De operatie wordt in knie-elleboog houding (salaam-houding) of in buikligging uitgevoerd. Midden in de rug, boven de plaats waar de hernia zit, wordt in de lengterichting een huidsnee van voldoende lengte gemaakt. Daaronder worden de lange rugspieren losgemaakt van de wervelboog en naar opzij geschoven. Nadat voldoende overzicht is verkregen zoekt de chirurg de hernia op. Ter plaatse van de hernia wordt de zenuwwortel voorzichtig opzij gehouden zodat een eventuele los liggend stuk tussenwervelschijf kan worden verwijderd, waarna de uitstulping (hernia) wordt weggenomen. Ook het versleten binnenste deel van de tussenwervelschijf wordt zo goed mogelijk verwijderd. Dit wordt gedaan om de kans op hernieuwde uitpuiling (recidief) van de tussenwervelschijf zo klein mogelijk te maken. Nadat zoveel mogelijk tussenwervelschijfweefsel is verwijderd wordt de operatiewond gesloten. Indien nodig wordt een drain (slangetje met reservoir) achtergelaten. Deze drain, die dient om overtollig wondvocht te verwijderen, kan er vaak de volgende dag uit Na de operatie Nadat de wond is gesloten gaat u naar de uitslaapkamer om bij te komen van de narcose. Indien u een ruggenprik heeft gehad blijft u hier minder lang omdat u wakker bent. Wel heeft u last van gevoelloze benen. Dit effect van de ruggenprik verdwijnt binnen een aantal uren. De eerste uren na de operatie moet u een aantal uren op uw rug blijven liggen. Dit is om de bloeduitstorting in de operatiewond zo klein mogelijk te houden. Het is verstandig om in bed de benen regelmatig te bewegen om de bloedsomloop goed op gang te houden. De pijn in het been is meestal direct verdwenen of aanzienlijk afgenomen. Rond de 2 e, 3 e dag na de operatie kan de pijn in het been weer terugkeren. Dit wordt veroorzaakt door zwelling in het operatiegebied. Deze napijn is binnen enkele dagen weer verdwenen. Tevens kunt u na de operatie rugpijn hebben als gevolg van de operatie. Na verloop van tijd verdwijnt de rugpijn bij de meeste patiënten. Een tevoren aanwezig doof gevoel of lichte verlammingsverschijnselen kunnen verdwijnen. Dit herstel kan een aantal maanden duren. In het geval uw wond is gesloten met strips kunt u deze na een week zelf verwijderen of dit laten doen door iemand in uw omgeving. Indien de wond gesloten is met hechtingen kunt u deze door de huisarts na 7-10 dagen laten verwijderen. De poliklinische afspraak met de chirurg na 8 weken krijgt u van het ziekenhuis. Weer thuis Na de operatie kan het activiteitenniveau snel worden opgebouwd. Fysiotherapeutische begeleiding is in het kader van het onderzoek in beginsel niet noodzakelijk; indien hiervoor in overleg met de behandelaar toch gekozen wordt gelden beperkingen t.a.v. manipulatieve behandelingen. Vanuit medisch oogpunt bestaan er geen beperkingen t.a.v. het oppakken van normale dagelijkse activiteiten. Uw lichaam geeft zelf aan waar uw grenzen liggen. In de eerste periode na de operatie dient zware belasting van de rug nog wel enige tijd beperkt te worden.
7 Werkhervatting Ten aanzien van werkhervatting zijn geen algemene adviezen te geven. Afhankelijk van de aard van uw werkzaamheden kunt u al snel na de operatie weer aan het werk. Het opvoeren van de belasting van uw rug bevordert uw herstel en werkhervatting kan hierbij een belangrijke rol spelen. Het zo snel mogelijk hervatten van de normale dagelijkse activiteiten, inclusief werkhervatting, is essentieel voor een vlot herstel van de rug. U hoeft niet te wachten op de poliklinische controle door de chirurg na 8 weken alvorens weer aan het werk te gaan. Wanneer de aard van uw werkzaamheden het niet toelaat om direct volledig aan de slag te gaan, kunnen de werkzaamheden wellicht de eerste periode worden aangepast. Het beste kunt u al in een vroeg stadium na de operatie een afspraak maken met uw bedrijfsarts om de reïntegratiemogelijkheden te bespreken. Operatierisico s Zoals bij elke operatie bestaat ook bij de herniaoperatie het risico van complicaties. Dit komt echter zelden voor. Desalniettemin kan er altijd toename van uitvalsverschijnselen (verlammingen, gevoelsverlies) optreden. Een ontsteking van de wond of de tussenwervelruimte komt een enkele keer voor, en ook een nabloeding kan een enkele keer optreden. Soms ontstaat er tijdens de operatie een scheurtje in het ruggenmergvlies (dura). Behoudens wondlekkage kan dit hoofdpijnklachten geven die verergeren bij staan en lopen, en verdwijnen bij liggen. Vaak wordt dan besloten om langer bedrust te houden, zodat het lichaam er zelf voor kan zorgen dat het lekje dichtgroeit
8 15 16
Informatie voor patiënten
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel van het onderzoek 5 3. Vóór de operatie 5 4. De gangbare operatie 7 5. De micro-endoscopische operatie (MED) 8 6. Na de operatie 9 7. Operatierisico's 10 8. Weer thuis
Nadere informatieLage rughernia Neurochirurgische behandeling
Lage rughernia Neurochirurgische behandeling Er is bij u een hernia in de onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel een lage rughernia genoemd. In deze folder vindt u informatie over de aandoening en de
Nadere informatie1 De wervelkolom Een hernia Het stellen van de diagnose Wanneer opereren? Een herniaoperatie... 5
Lumbale Hernia Inhoudsopgave 1 De wervelkolom... 1 2 Een hernia... 2 3 Het stellen van de diagnose... 4 4 Wanneer opereren?... 4 5 Een herniaoperatie... 5 6 Na de operatie... 5 7 Operatierisico s... 6
Nadere informatieNekhernia. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0801-3510 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal
00 Vernauwing van het wervelkanaal (Kanaalstenose) Poli Neurologie De kanaalstenose Bij een kanaalstenose is het wervelkanaal vernauwd. Hierdoor raken één of meerdere zenuwwortels bekneld: stenose betekent
Nadere informatieHernia in de borstwervelkolom
Hernia in de borstwervelkolom Informatie voor patiënten F0846-3510 juli 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieNekhernia Neurochirurgische behandeling
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Er is bij u een nekhernia geconstateerd. De arts heeft met u afgesproken dat u hieraan geopereerd wordt. In deze folder vindt u informatie over de aandoening en
Nadere informatieSoms vindt de patholoog, die het weefsel onderzoekt, dat niet al het tumorweefsel is verwijderd. Er volgt dan een tweede operatie.
Borstsparende operatie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstsparende operatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel
Nadere informatieOperatie bij cervicale kanaalstenose of hernia
Operatie bij cervicale kanaalstenose of hernia In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat u in verband met een cervicale kanaalstenose of een cervicale hernia een operatie zult ondergaan.
Nadere informatieDrainage. op de afdeling Radiologie
Drainage op de afdeling Radiologie Inleiding Binnenkort wordt er bij u een drainage gedaan. Bij een drainage wordt er een drain (slangetje) geplaatst om vocht of vloeistof uit het lichaam af te voeren.
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Dogear correctie. Polikliniek Plastische Chirurgie
PATIËNTEN INFORMATIE Dogear correctie Polikliniek Plastische Chirurgie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u
Nadere informatieRughernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Rughernia Ziekenhuis Gelderse Vallei In overleg met uw behandelend specialist, heeft u besloten tot een operatie aan een rughernia. In deze folder vindt u informatie over de behandeling. Hernia De wervelkolom
Nadere informatieMicro-invasieve operatie van een hernia in de onderrug in dagbehandeling
Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische
Nadere informatieHernia-operatie in de nek
Patiënteninformatie Hernia-operatie in de nek Informatie voor patiënten met een hernia over de operatie in de nek 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Hernia 4 Wat is een hernia? 4 Gevolgen van een
Nadere informatieHMC-patiëntenpas Verhinderd Wat is vertebroplastiek?
Vertebroplastiek Uw behandelend arts heeft met u besproken dat u binnenkort een vertebroplastiekbehandeling ondergaat. Voor deze behandeling wordt u een dag opgenomen in HMC Westeinde. De afdeling Opname
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal
Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0849-3510 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester
Nadere informatieDrainage. op de afdeling Radiologie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Drainage op de afdeling Radiologie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt er bij u een drainage gedaan. Bij een drainage wordt er een drain (slangetje)
Nadere informatieHernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Hernia Ziekenhuis Gelderse Vallei De rug bestaat uit een dynamische keten van wervels, die bestaan uit bot met tussenwervelschijven. Een tussenwervelschijf, ook wel discus genaamd, bestaat uit een kraakbeenachtige
Nadere informatieVERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING
VERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling
Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel lumbale stenose genoemd. In
Nadere informatiePunctie met behulp van CT-scan
Punctie met behulp van CT-scan In overleg met uw behandelend arts is voor u een punctie met behulp van CTscan afgesproken. Dit onderzoek vindt plaats op de afdeling Radiologie (routenummer 780). De informatie
Nadere informatieVerwijderen van de sternumdraden
Cardiothoracale chirurgie Verwijderen van de sternumdraden www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CTC006 / Verwijderen van de sternumdraden / 10-10-2013
Nadere informatieLittekenbreukoperatie
Littekenbreukoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2014 pavo 0207 Inleiding U wordt in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een littekenbreuk operatie. In deze folder leest u meer over
Nadere informatieHet verwijderen van een nier
Het verwijderen van een nier Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 0127 Inleiding Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor het verwijderen van een nier. In deze folder leest u over
Nadere informatieBehandeling van een slagader. Dotterbehandeling Stent plaatsing
Behandeling van een slagader Dotterbehandeling Stent plaatsing Inleiding In deze folder leest u meer over twee soorten behandelingen in een slagader. Met een dotterbehandeling en/of een stentplaatsing
Nadere informatieBehandeling van een slagader PTA (dotterbehandeling) Stent plaatsing
Behandeling van een slagader PTA (dotterbehandeling) Stent plaatsing Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u meer over twee soorten behandelingen
Nadere informatieBorstamputatie. Ablatio
Borstamputatie Ablatio In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstamputatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel
Nadere informatiePatiënteninformatie IntraDiscal Electothermal Therapy (IDET).
Patiënteninformatie IntraDiscal Electothermal Therapy (IDET). IntraDiscal Electothermal Therapy (IDET) is de Engelse benaming voor een behandeling van rugpijn, al dan niet met uitstraling in het been,
Nadere informatieUrologie dagopname BESNIJDENIS (CIRCUMCISIE) BIJ MAN. plaatselijke verdoving algehele verdoving ruggenprik
Urologie dagopname BESNIJDENIS (CIRCUMCISIE) BIJ MAN plaatselijke verdoving algehele verdoving ruggenprik Polikliniek Urologie, volg route 12 Polikliniek Anesthesie, route 07 Aankruisen wat van toepassing
Nadere informatieVerwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie
UROLOGIE Verwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie BEHANDELING Verwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie U hebt te horen gekregen dat u prostaatkanker hebt. Om erachter te komen of er
Nadere informatiePijncentrum. Epidurale injectie
Pijncentrum Epidurale injectie Inleiding Op het pijncentrum is met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden met een epidurale injectie. In deze folder willen wij u informeren over deze behandeling.
Nadere informatieBorstamputatie. Borstamputatie. Ablatio
Borstamputatie Ablatio In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstamputatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Lipofilling Polikliniek Plastische Chirurgie
PATIËNTEN INFORMATIE Lipofilling Polikliniek Plastische Chirurgie Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u informeren over een lipofilling.
Nadere informatieNeurochirurgie Een operatie aan de rug
Neurochirurgie Een operatie aan de rug Lumbale hernia en lumbale stenose Neurochirurgie Inleiding U wordt binnenkort opgenomen in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) waar u een operatie
Nadere informatieVerwijderen van lymfelieren in het bekken bij prostaat- kanker
Verwijderen van lymfelieren in het bekken bij prostaat- kanker In overleg met de uroloog heeft u besloten operatief de lymfeklieren in het bekken te laten verwijderen. In medische termen wordt dit ook
Nadere informatieNeurologie Rughernia (HNP)
Neurologie Rughernia (HNP) 2 Inleiding Een hernia is een ander woord voor uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. Bij een HNP van de
Nadere informatieInleiding. Een nierbiopsie. Voorbereidingen
Nierbiopsie Inleiding U wordt binnenkort in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een nierbiopsie. In deze folder informeren wij u over de voorbereidingen, het onderzoek en de nazorg. Een nierbiopsie
Nadere informatieVERWIJDERING VAN EEN NIER VIA EEN OPEN OPERATIE
Urologie VERWIJDERING VAN EEN NIER VIA EEN OPEN OPERATIE Open (radicale) nefrectomie Polikliniek Urologie, volg route 12 Ziekenhuisopname Polikliniek Anesthesie, volg route 07 Binnenkort wordt u opgenomen
Nadere informatieLage rug hernia. Poli Neurochirurgie
Lage rug hernia Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een hernia vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en over de mogelijke chirurgische behandeling.
Nadere informatieH.331690.0715. Verwijderen van pennen, schroeven, platen (volwassenen)
H.331690.0715 Verwijderen van pennen, schroeven, platen (volwassenen) 2 Inleiding In overleg met uw arts heeft u besloten dat u opgenomen wordt om pennen, schroeven of metalen platen die in uw lichaam
Nadere informatieBiopsie met echo/ct-scan
Biopsie met echo/ct-scan Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Radiologie mei 2014 pavo 0243 Inleiding Binnenkort heeft u een afspraak voor een biopsie. Bij een biopsie wordt met een naald een zeer klein
Nadere informatieOncologie Wegname van teelballen ivm prostaatkanker / subcapsulaire orchiectomie
Oncologie Wegname van teelballen ivm prostaatkanker / subcapsulaire orchiectomie Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft de uroloog met u besproken dat u een operatie aan de teelballen
Nadere informatieLittekenbreukoperatie
Littekenbreukoperatie Inleiding U wordt in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een littekenbreukoperatie. In deze folder leest u meer over de opname in het ziekenhuis en de operatie. Een littekenbreuk
Nadere informatiePenisprothese. Algemene voordelen van een penisprothese. Algemene nadelen van een penisprotheses
Penisprothese In overleg met de uroloog heeft u besloten tot het laten plaatsen van een penisprothese vanwege ernstige erectieproblemen. In deze folder leest u wat een penisprothese is, hoe de operatie
Nadere informatieNucleoplasty-behandeling
Anesthesiologie Pijnbestrijding Nucleoplasty-behandeling i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen In overleg met u is een afspraak gemaakt voor een nucleoplasty-behandeling. De anesthesioloog
Nadere informatieLongbiopsie met CT-scan
Longbiopsie met CT-scan Inleiding Binnenkort heeft u een afspraak voor een longbiopsie. Bij een biopsie wordt met een naald een zeer klein stukje weefsel weggenomen uit uw long. Dit weefsel wordt vervolgens
Nadere informatieVerwijdering van een deel van de nier via een kijkoperatie met de da Vinci-robot
UROLOGIE Verwijdering van een deel van de nier via een kijkoperatie met de da Vinci-robot BEHANDELING Verwijdering van een deel van de nier via een kijkoperatie U hebt te horen gekregen dat u nierkanker
Nadere informatieOzontherapie Behandeling van de tussenwervelschijf bij het pijnbehandelcentrum
Ozontherapie Behandeling van de tussenwervelschijf bij het pijnbehandelcentrum Albert Schweitzer ziekenhuis Augustus 2012 pavo 0983 Inleiding De anesthesioloog heeft met u besproken dat u in aanmerking
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Een hernia-operatie
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Een hernia-operatie z 1 In deze brochure leest u wat een hernia is en wat u kunt verwachten van een operatie. Wervelkolom Wervelkolom
Nadere informatieOperatie aan een hernia in de onderrug
Operatie aan een hernia in de onderrug U wordt binnenkort voor een hernia operatie aan de rug opgenomen op de afdeling neurochirurgie van het Rode Kruis Ziekenhuis. Opname in een ziekenhuis roept ongetwijfeld
Nadere informatieRugoperatie. Decompressie / Herniotomie / Laminectomie
Rugoperatie Decompressie / Herniotomie / Laminectomie Inhoud Inleiding 3 De wervelkolom 3 De operatie Benige decompressie/laminectomie 3 Herniotomie 3 Resultaten 4 Risico's van de operatie 4 Algemene risico
Nadere informatieInleiding. Een navelbreuk
Navelbreukoperatie Inleiding U wordt in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een navelbreukoperatie. In deze folder leest u meer over de opname, de operatie en de periode na de operatie. Een
Nadere informatiePunctie / Drainage onder echogeleide Borst / Buik
Punctie / Drainage onder echogeleide Borst / Buik Afdeling radiologie U krijgt een: O punctie onder echogeleide O drainage onder echogeleide Datum:..dag Tijdstip:. uur (een werkdag vooraf belt de dagbehandeling
Nadere informatieHARTKATHETERISATIE 920
HARTKATHETERISATIE 920 Inleiding In het Sint Franciscus Gasthuis worden verschillende onderzoeken verricht met behulp van röntgenstralen (röntgenfoto), ultrageluidsgolven (echografie) of magnetische velden
Nadere informatiePunctie in de buik met echo
Punctie in de buik met echo In overleg met uw behandelend arts is voor u een punctie met behulp van echografie afgesproken. Dit onderzoek vindt plaats op de afde ling Radiologie (routenummer 780). De
Nadere informatieH.203616.0407. Anesthesie Ruggenprik
H.203616.0407 Anesthesie Ruggenprik 2 Inleiding Er bestaan verschillende soorten anesthesie of verdoving. Welke anesthesie voor u het meest geschikt is, hangt af van verschillende factoren, zoals leeftijd,
Nadere informatieVerwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie
UROLOGIE Verwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie BEHANDELING Verwijdering van lymfeklieren via een kijkoperatie U hebt te horen gekregen dat u prostaatkanker hebt. Om erachter te komen of er
Nadere informatieTennisarm / Golfersarm
Tennisarm / Golfersarm Algemeen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat bij u een kleine operatie aan de arm wordt verricht. In deze folder leest u hoe de operatie in Bernhoven wordt uitgevoerd.
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Labiacorrectie. (Schaamlipcorrectie) Polikliniek Plastische Chirurgie
PATIËNTEN INFORMATIE Labiacorrectie (Schaamlipcorrectie) Polikliniek Plastische Chirurgie Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatieH.331700.1113. Operatie bij de ziekte van Dupuytren (kromtrekken van de vingers)
H.331700.1113 Operatie bij de ziekte van Dupuytren (kromtrekken van de vingers) 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten tot een operatie, waarvoor u één dag wordt opgenomen. De ziekte van Dupuytren
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling
Vernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in de nek geconstateerd. Dit wordt ook wel cervicale stenose genoemd. In deze folder
Nadere informatieNierbiopsie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Nierbiopsie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wordt binnenkort in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een nierbiopsie. In deze folder informeren
Nadere informatieHernia in de onderrug
00 Hernia in de onderrug (HNP) Poli Neurologie / Neurochirurgie 1 Inleiding Hernia nuclei pulposi of hernia van de tussenwervelschijf, is een aandoening van de rug (rughernia) of de nek (nekhernia) waarbij
Nadere informatiePunctie met behulp van CT-scan E
Punctie met behulp van CT-scan E Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Doel van het onderzoek... 1 3 Voorbereiding... 2 4 Opname... 3 5 Het onderzoek... 3 6 Na het onderzoek... 4 7 Uitslag... 4 8 Tot slot...
Nadere informatieRacz-procedure. Pijnkliniek
Racz-procedure Pijnkliniek U hebt met uw behandelend arts afgesproken dat u in aanmerking komt voor een Racz-procedure (epidurale adhesiolyse). Of misschien hebt u deze behandeling zojuist al ondergaan.
Nadere informatieVerwijderen van nierstenen via een kijkoperatie
Verwijderen van nierstenen via een kijkoperatie Percutane niersteenverwijdering Nefrolitholapaxie Urologie Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelend uroloog met u besproken
Nadere informatieSpondylodese van de rug
Spondylodese van de rug Informatie voor patiënten F0757-1193 juni 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070
Nadere informatieLage rug hernia. Poli Neurochirurgie. Locatie Purmerend/Volendam
Lage rug hernia Poli Neurochirurgie Locatie Purmerend/Volendam De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een hernia vastgesteld. In deze folder leest u meer over deze diagnose en over de mogelijke
Nadere informatieBehandeling van een zenuwwortel
Pijncentrum Behandeling van een zenuwwortel Rhizotomie Inleiding Op het pijncentrum is met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden met een behandeling van een zenuwwortel. In deze folder
Nadere informatieBarbotage (needling) behandeling in de schouder
Barbotage (needling) behandeling in de schouder Inleiding en afspraak In samenspraak met uw orthopeed heeft u besloten een barbotage behandeling te ondergaan. Tijdens deze behandeling worden de kalkafzettingen
Nadere informatieMaatschap Anesthesiologie / Pijncentrum. Zenuwwortelblokkade
Maatschap Anesthesiologie / Pijncentrum Algemeen U heeft in overleg met uw behandelend anesthesioloog-pijnspecialist besloten dat uw pijnklachten behandeld worden met een blokkade van de zenuwwortel. In
Nadere informatieCARDIOLOGIE. Pericardpunctie BEHANDELING
CARDIOLOGIE Pericardpunctie BEHANDELING Pericardpunctie In deze folder leest u meer over de pericardpunctie. Pericard is een andere naam voor hartzakje. Uit een echo is gebleken dat u overtollig vocht
Nadere informatieZenuwwortel blokkade. Pijnpoli
00 Zenuwwortel blokkade Pijnpoli U ondergaat binnenkort een zenuwwortel blokkade. Deze folder kan u helpen zich goed op dit onderzoek of behandeling voor te bereiden. De bouw van de wervelkolom De gezonde
Nadere informatieBehandeling van het Sacro-Iliacale gewricht (SI Gewricht) Simplicity methode
Behandeling van het Sacro-Iliacale gewricht (SI Gewricht) Simplicity methode Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2013 pavo 0943 Inleiding Uw anesthesioloog heeft met u besproken dat u behandeld gaat worden
Nadere informatieH.327185.0214. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie)
H.327185.0214 Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) Inleiding Uw specialist heeft u verteld dat u geopereerd moet worden aan een kwaadaardige tumor in uw borst. Meestal is een kwaadaardige tumor
Nadere informatieDERMATOLOGIE. Operatieve ingreep. op de poli Dermatologie BEHANDELING
DERMATOLOGIE Operatieve ingreep op de poli Dermatologie BEHANDELING Operatieve ingreep op de poli Dermatologie U zult binnenkort een (kleine) operatie ondergaan. Deze ingreep wordt verricht door de dermatoloog
Nadere informatiePlastische Chirurgie. Hidradenitis Voorbereiding, nazorg en leefregels na het verwijderen van hidradenitis
Plastische Chirurgie Hidradenitis Voorbereiding, nazorg en leefregels na het verwijderen van hidradenitis Algemeen Binnenkort wordt u opgenomen in het Diaconessenhuis, omdat u een operatie zal ondergaan,
Nadere informatieLeverbiopsie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Leverbiopsie Informatie voor patiënten F1084-3105 juli 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH
Nadere informatieCardiologie. Pericardpunctie
Cardiologie Pericardpunctie BEHANDELING Pericardpunctie In deze folder leest u meer over de pericardpunctie. Pericard is een andere naam voor hartzakje. Uit een echo is gebleken dat u overtollig vocht
Nadere informatieKromstand van de penis Voorbereiding Medicijnen Preoperatief spreekuur Nuchter zijn De opname
Nesbitt Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie van de penis. In deze folder leest u over de voorbereidingen, de operatie en de nazorg. Kromstand van de penis Bij sommige mannen
Nadere informatieZowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:
Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel
Nadere informatiePoliklinische operatieve ingreep Polikliniek KNO
Poliklinische operatieve ingreep Polikliniek KNO In overleg met uw behandelend arts heeft u een afspraak gemaakt voor een poliklinische operatieve ingreep op de Polikliniek Keel- Neus- Oorheelkunde van
Nadere informatieDe behandeling vindt plaats onder röntgendoorlichting. Als u zwanger bent of zou kunnen zijn, geef dit dan vóór de behandeling door!
RACZ-behandeling Wat is een RACZ-behandeling? De Racz-behandeling kan worden toegepast bij patiënten met chronische lage rug- en beenpijn klachten. Na een ontstekingsreactie of operatie kan littekenweefsel
Nadere informatieVerdachte Plekjes Poli
Verdachte Plekjes Poli Informatie voor patiënten F0863-3104 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070
Nadere informatieEen hernia De operatieve behandeling
Een hernia De operatieve behandeling Albert Schweitzer ziekenhuis Februari 2013 pavo 0144 Inleiding De specialist heeft bij u een hernia geconstateerd. In deze folder willen we u informeren over deze aandoening
Nadere informatieBesnijdenis (circumcisie)
Besnijdenis (circumcisie) Binnenkort wordt bij u of bij uw zoon een besnijdenis verricht. In deze folder vindt u informatie over de voorbereiding, de operatie en de nazorg. De medische term voor besnijdenis
Nadere informatieBehandeling pijnklachten door een blokkade van een lumbale zenuwwortel. Bij een blokkade van een zenuw laag in de rug
Behandeling pijnklachten door een blokkade van een lumbale zenuwwortel Bij een blokkade van een zenuw laag in de rug Met uw behandelend pijnspecialist-anesthesioloog is besproken dat u in aanmerking komt
Nadere informatieMaatschap Urologie. Inbrengen van een dubbel J katheter
Maatschap Urologie Inbrengen van een dubbel J katheter Algemeen In overleg met uw arts zal bij u een dubbel-j katheter worden ingebracht. Dit is een inwendige katheter die in de urineleider gebracht wordt
Nadere informatieDubbel J katheter. Urologie. verbinding tussen nier en blaas
Urologie Dubbel J katheter verbinding tussen nier en blaas Inleiding U heeft in overleg met uw arts besloten dat een dubbel-j- katheter wordt geplaatst om de urine af te voeren van de nier naar de blaas.
Nadere informatieEpidurale infiltratie. Pijnpoli
00 Epidurale infiltratie Pijnpoli 1 Wat is epidurale infiltratie? De epidurale infiltratie is een soort ruggenprik waarbij een inspuiting tussen de wervels wordt toegediend. Hierbij wordt met een lange,
Nadere informatieNa de behandeling mag u zelf niet autorijden. Zorg daarom voor iemand die u naar huis begeleidt.
Nucleoplasty Wat is nucleoplasty De discus nucleoplasty techniek is een kortdurende steriele behandeling op de operatiekamer, waarbij de druk in de tussenwervelschijf wordt verminderd. De behandeling kan
Nadere informatieLiesbreukoperatie. Chirurgie. 3954i CHI.010/0510
Liesbreukoperatie Chirurgie Inleiding Deze brochure geeft u informatie die u nodig heeft om goed voorbereid te zijn op uw operatie en uw herstel. In een telefonisch gesprek heeft de assistente u het volgende
Nadere informatieBiopsie met echo/ct-scan
Biopsie met echo/ct-scan Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort heeft u een afspraak voor een biopsie. Bij een biopsie wordt met een naald een zeer klein
Nadere informatieH.253100.0116. Galblaas verwijderen (conventioneel)
H.253100.0116 Galblaas verwijderen (conventioneel) 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten tot een operatie om de galblaas te verwijderen. Het is een operatie waarvoor u ongeveer één tot twee dagen
Nadere informatiePijncentrum. Behandeling van het SI gewricht
Pijncentrum Behandeling van het SI gewricht Inleiding Op het pijncentrum is met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden met een behandeling van het SI gewricht. In deze folder willen wij
Nadere informatieBesnijdenis. Informatie voor patiënten. F december Medisch Centrum Haaglanden
Besnijdenis Informatie voor patiënten F0308-3415 december 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatieBlokkade SI-gewricht. bij lage rugpijn. Pijnpoli
00 Blokkade SI-gewricht bij lage rugpijn Pijnpoli U krijgt binnenkort een behandeling voor pijn laag in de rug. De informatie in deze folder kan u helpen zich op deze behandeling voor te bereiden De anesthesioloog
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Nesbitt. (aandoening van Peyronie)
PATIËNTEN INFORMATIE Nesbitt (aandoening van Peyronie) 2 PATIËNTENINFORMATIE Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie van de penis. In deze folder leest u over de voorbereidingen,
Nadere informatieHernia in de onderrug
Hernia in de onderrug Een hernia (hernia nuclei pulposi, HNP) is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Als deze uitstulping zich in een tussenwervelschijf in de onderrug bevindt, bij de lumbale wervels,
Nadere informatiePunctie onder echo met opname
Punctie onder echo met opname Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Doel van het onderzoek... 1 3 Voorbereiding... 1 4 Voor het onderzoek... 2 5 Tijdens het onderzoek... 3 6 Na het onderzoek... 3 7 Uitslag...
Nadere informatie