Hockey World League Semi-Final Rotterdam 2013

Transcriptie

1 Hockey World League Semi-Final Rotterdam 2013 Economische impact van Rabobank Hockey World League Semi-Final Rotterdam 2013

2 Economische impact Rabobank Hockey World League Semi-Final Rotterdam 2013 Colofon Deze rapportage is mogelijk gemaakt door de inzet van de volgende studenten van de Hogeschool Rotterdam: Wesley Jacobs, Vera van der Meij, Claire Ruigrok, Stephan Verdoold en Jeroen Wessels Eindredactie: Egbert Oldenboom, Meerwaarde Community Building. Opdrachtgever: Rotterdam Topsport Met dank aan Karin Luijendijk (Rotterdam Topsport) en Joost Kock (Meerwaarde Community Building) en Joost Vettorato (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond) Evaluatie uitgevoerd conform Richtlijnen handboek Economische Impact WESP versie 1.1 (met toetsing). Peer review is uitgevoerd door Rik Burger Meerwaarde Community Building 2

3 Management samenvatting Van 13 tot en met 23 juni 2013 werd de Rabobank Hockey World League Semi Final 2013 bij Hockey Club Rotterdam georganiseerd. Dit toernooi is een onderdeel van de nieuwe internationale kwalificatieprocedure van de Internationale Hockey Federatie (FIH) voor het WK 2014 en de Olympische Spelen. Er hebben acht herenteams en acht damesteams aan deelgenomen. De totale economische impact bestaat uit de som van de additionele bestedingen door bezoekers, deelnemers en organisatie. Het totaal aantal bezoeken (tickets) van de Hockey World League 2013 bedroeg Het aandeel buitenlanders bedroeg 6%, het aandeel Rotterdammers 5% en de overige bezoekers (89%) waren afkomstig uit de rest van Nederland. De steekproef (enquête) omvatte 930 respondenten. Het blijkt dat door additionele bezoekers (dat wil zeggen, bezoekers die speciaal voor het evenement naar Rotterdam zijn gekomen) tijdens het evenement bijna overnachtingen hebben plaatsgevonden in Rotterdam, waarvan een deel bij vrienden en bekenden. In totaal bedroegen de opbrengsten voor de logiesverstrekkers in Rotterdam , exclusief de uitgaven door deelnemers. Uit het onderzoek blijkt voorts dat additionele bezoekers overdag in totaal hebben uitgegeven in Rotterdam gedurende hun bezoek aan het evenement. De totale additionele uitgaven van bezoekers bedroeg derhalve 1,05 miljoen aan dagbestedingen en aan logies, dat is tezamen een totaal van 1,13 miljoen. Door deelnemers zijn ca overnachtingen gepleegd in Rotterdam. In totaal zijn er door deelnemers en bezoekers krap extra overnachtingen gepleegd in de gemeente Rotterdam. We komen op bestedingen aan hotelovernachtingen door deelnemers van Daarnaast zijn de deelnemers voorzien van maaltijden. Bij een gemiddelde verblijfsduur van 13 dagen komt dit neer op De uitgaven die voor onderdak en maaltijden van de deelnemers zijn gespendeerd bedragen in totaal = Het organiseren van het World Hockey League toernooi heeft ca. 1,4 mln. gekost. Een deel van dit bedrag is afkomstig uit Rotterdamse bronnen, zoals een subsidie van de gemeente Rotterdam, en een ander deel uit bronnen van buiten Rotterdam. Niet additioneel zijn twee posten, de subsidie van de gemeente (via Rotterdam Topsport) ( ) en het deel van de tickets dat gekocht is door Rotterdammers en door andere niet-additionele bezoekers. Tezamen is dit

4 Vervolgens is bepaald welk deel van de uitgaven bij Rotterdamse bedrijven is terecht gekomen, dus wel additioneel is. Uit de opgaven van de organisatie is af te leiden dat met name de schoonmaakkosten en de huisvesting en catering is uitbesteed aan Rotterdamse bedrijven. Het bedrag dat hiermee is gemoeid bedraagt De totale economische impact vanuit de organisatie bedraagt dan (afgerond) De totale bestedingen van bezoekers bedroegen 1,13 mln, van deelnemers en van de organisatie (netto) Dit betekent dat de totale economische impact voor de gemeente Rotterdam van het World Hockey League toernooi heeft bedragen. 4

5 Inhoudsopgave Management samenvatting Inleiding Aanleiding en begripsbepaling Dataverzamelingsmethode Structuur van het onderzoeksrapport Bezoekers en bezoeken Bezoeken en herkomst Overnachtingen Bestedingen bezoekers Gemiddelde bestedingen overdag en aan logies Totale bestedingen door bezoekers Bestedingen door deelnemende teams Bestedingen organisatie Totale economische impact Bijlage 1 Vragenlijst enquête Bijlage 2 Berekening overnachtingen deelnemers Bijlage 3 Verklaring peer review... 27

6 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en begripsbepaling Van 13 tot en met 23 juni 2013 werd de Rabobank Hockey World League Semi Final 2013 bij Hockey Club Rotterdam georganiseerd. Dit toernooi is een onderdeel van de nieuwe internationale kwalificatieprocedure van de Internationale Hockey Federatie (FIH) voor het WK 2014 en de Olympische Spelen. Er hebben acht herenteams en acht damesteams aan deelgenomen. Omdat dit één van de grotere evenementen in Rotterdam was in 2013, heeft een groep studenten van de Hogeschool Rotterdam, in opdracht van Rotterdam Topsport en Hockey Club Rotterdam, de economische impact van dit evenement gemeten. Naast de hockeywedstrijden vonden er verschillende activiteiten plaats gedurende het evenement. Zo was er een Rabobank lounge, KNHB lounge en werden er clinics georganiseerd voor basisscholen. Ook waren er verschillende sportstands, fashionstands, Rabobankstands en eetgelegenheden waar de bezoekers hun tijd en geld konden besteden. De evaluatie heeft betrekking op de economische impact van de Rabobank Hockey World League 2013 voor de gemeente Rotterdam. De economische impact wordt berekend door te onderzoeken welke bestedingen worden veroorzaakt door het sportevenement. Het gaat hier om bestedingen die niet in Rotterdam zouden plaatsvinden wanneer het evenement buiten Rotterdam georganiseerd zou worden. De economische impact is dus gelijk aan de additionele bestedingen van de bezoekers en de organisatie. Hierbij wordt het Handboek Richtlijnen Economische Impact versie 1.1 van de Werkgroep Evaluatie Sport (WESP) gevolgd. 1 De hoofdvraag van dit rapport luidt als volgt: Hoe groot zijn de (additionele) bestedingen in Rotterdam waar de Rabobank Hockey World League 2013 heeft plaatsgevonden? Het betreft hier de additionele bestedingen van bezoekers, deelnemers en de organisatie. In navolging van de bovenstaande richtlijn zijn onder andere de bestedingen van Rotterdamse bezoekers tijdens het evenement uitgesloten voor de berekening van de economische impact, omdat er vanuit wordt gegaan dat deze bestedingen toch al in Rotterdam terecht zouden zijn gekomen. 1.2 Dataverzamelingsmethode Om tot de uitwerking van het gehouden onderzoek te komen met betrekking tot het bepalen van de economische impact heeft de projectgroep gebruik gemaakt van de vooraf opgestelde enquêtes en aangeleverde cijfers door de organisatie van de Hockey World League Rotterdam Voor het 1 De richtlijn is te vinden op 6

7 onderzoek zijn er twee methodes toegepast om de economische impact vast te stellen; een face-toface enquête onder (voornamelijk) bezoekers en een administratieve dataverzamelingsmethode. Bezoekersenquête Om de economische impact en de bestedingen per dag te kunnen berekenen, is het noodzakelijk om inzicht te krijgen in de uitgaven en het verblijfsgedrag van bezoekers gedurende het evenement. In totaal zijn er gedurende het evenement 930 enquêtes afgenomen met behulp van een tablet computer. Administratieve dataverzamelingsmethode Administratieve dataverzameling is het vergaren van data via (administratieve) registraties. Het betreft gegevens afkomstig van de organisatie van de Hockey World League 2013, in dit geval de KNHB. Gegevens over bezoekersaantallen, het aantal overnachtingen van deelnemers, de begroting van het evenement en de herkomst van de bezoekers zijn door ons ontvangen van de organisatie en vallen onder de administratieve dataverzameling. 1.3 Structuur van het onderzoeksrapport In hoofdstuk 2 wordt de eerste bouwsteen van de economische impact weergegeven met betrekking tot het aantal bezoekers dat het evenement heeft getrokken, hoeveel van deze bezoekers additioneel zijn geweest en hoeveel overnachtingen er gepleegd zijn door de additionele bezoekers. De tweede bouwsteen, die in hoofdstuk 3 wordt weergegeven, bestaat uit de gemiddelde uitgaven van de additionele bezoekers en hun totale uitgaven gedurende het evenement. In hoofdstuk 4 komen de uitgaven van de deelnemende teams aanbod. In hoofdstuk 5 wordt er ingegaan op de uitgaven van de organisatie. Tot slot sluit het rapport af met hoofdstuk 6 met een totaaloverzicht van de totale economische impact van de Hockey World League Rotterdam

8 2 Bezoekers en bezoeken 2.1 Bezoeken en herkomst Voor het bepalen van de economische impact is het van belang onderscheid te maken tussen bezoekers die overnachten in een hotel of andere accommodatie in de gemeente Rotterdam, de overnachters en bezoekers die na afloop naar huis gaan, de dag-bezoekers 2. De ervaring leert namelijk dat personen die overnachten gemiddeld meer uitgeven dan personen die thuis slapen (WESP richtlijn Prognose Economische Impact). In de analyse wordt daarom onderscheid gemaakt tussen personen die het evenement bezoeken, inclusief een overnachting en overige bezoekers. Een verblijfstoerist kan als bezoeker meerdere bezoeken afleggen aan het evenement, dat wil zeggen, meerdere dagen aanwezig zijn en toegangskaarten (tickets) gekocht hebben. Voor de analyse is het daarom van belang dat we weten wat de relatie is tussen het aantal overnachters en het aantal verkochte tickets aan deze groep, oftewel het aantal verkochte tickets per verblijfstoerist. Voor overnachters geldt namelijk: aantal overnachters * gemiddeld aantal bezoeken (tickets) per overnachter = aantal bezoeken door overnachters Een bezoeker die niet overnacht (dagtoerist) kan uiteraard ook meerdere bezoeken afleggen, maar voor onze analyse is dit niet van belang. We behandelen alle dag-bezoekers als afzonderlijke bezoekers. Dus voor dag-bezoekers geldt: aantal bezoekers = aantal bezoeken Het totaal aantal bezoeken (verkochte tickets) van de Hockey World League 2013 bedroeg volgens opgave van de organisatie Om een indicatie te krijgen hoeveel bezoekers er zijn geweest gedurende het evenement is er gekeken naar de data waarin de respondenten aangaven hoeveel keer ze het evenement wilden gaan bezoeken. Hieruit bleek een gemiddelde te komen van 2,72 bezoeken per persoon. Dit wil zeggen dat de bezoeken zijn afgelegd door bezoekers. De steekproef (enquête) omvatte 930 respondenten. Om de economische impact te berekenen zijn de bezoekers opgedeeld in drie herkomst-groepen: Rotterdammers (per definitie niet additioneel) Nederlanders (additioneel en niet-additioneel) 2 Bezoekers die overnachtten in een accommodatie buiten Rotterdam, zijn behandeld als dag-bezoekers. 3 Passe partouts zijn gerekend als 11 bezoeken. Er zijn echter zeer weinig passe-partouts verkocht, minder dan 50 (telefonische opgave D. Voskamp). 8

9 Buitenlanders (additioneel en niet-additioneel) Het aandeel van de Rotterdammers in onze steekproef was 16,7%. Het aandeel van buitenlanders bedroeg 11,7%, terwijl het aandeel overige Nederlanders (dus niet uit Rotterdam) 71,5% was. Tabel 1 Aantallen bezoeken additioneel en niet additioneel Woonplaats Woonplaats overig NL Buitenland Eindtotaal Rotterdam Niet additioneel Wel additioneel Eindtotaal Uit deze tabel valt af te lezen hoeveel van de geënquêteerde bezoekers wel additioneel zijn en welke niet additioneel. In tabel 2 zijn de bezoekers naar herkomst weergeven in percentages. Vanuit de gegevens van de organisatie en de postcode indicatie die verkregen zijn blijken de percentages net iets te verschillen. Het aandeel Rotterdammers was 5,1%. Het aandeel van buitenlanders bedroeg 6,1% en het overige aandeel Nederlanders 88,8%. Tabel 2 Bezoeken naar herkomst KNHB Steekproef Aandeel buitenlanders 6,1% 11,7% Aandeel Nederlanders 88,8% 71,5% Aandeel inwoners Rotterdam 5,1% 16,7% Totaal 100% 100% Voor de berekeningen van de economische impact is uitgegaan van de percentages van de KNHB, die gebaseerd is op verkochte aantallen tickets. 4 Vervolgens is op basis van de steekproef berekend welk percentage van de verschillende groepen buiten hun woonadres heeft overnacht in Rotterdam. Deze percentages zijn, uitgedrukt als percentage van het totaal aantal verkochte tickets als volgt: 5 Nederlanders: 4,0% Buitenlanders: 3,4% Rotterdammers: 0,2% 4 Tijdens het afnemen van de interviews is de studenten geïnstrueerd om met name alert te zijn op buitenlanders, omdat die in eerdere onderzoeken vaak ondervertegenwoordigd zijn. Het resultaat is blijkbaar geweest dat zij oververtegenwoordigd zijn in deze steekproef. 5 De percentages uit de steekproef zijn gecorrigeerd op basis van het geconstateerde verschil in samenstelling (wat betreft herkomst) van de steekproef en de gegevens van de organisatie. Met andere woorden: de buitenlandse overnachtingen zijn opgehoogd, evenals die van Nederlandse bezoekers. De overnachtingen van Rotterdammers zijn verlaagd. 9

10 Dit komt neer op een totaal van (afgerond) 7,5%. Zo kan vervolgens eenvoudig bepaald worden hoeveel tickets er gekocht zijn door mensen die overnacht hebben tijdens het toernooi, namelijk 0,075 x = tickets (bezoeken). Met andere woorden: door overnachtende bezoekers zijn er bezoeken afgelegd aan de Rabobank Hockey World League. Niet al deze overnachters zijn speciaal voor het evenement naar Rotterdam gekomen. Het aandeel bezoeken van de groep die wel speciaal naar Rotterdam zijn gekomen voor dit evenement is 4,7%. 2.2 Overnachtingen Hierboven is uitgerekend hoeveel bezoeken (tickets) zijn afgelegd door overnachters. Om te bepalen hoeveel nachten deze bezoekers hebben doorgebracht in Rotterdam, moet uitgerekend worden om hoeveel personen het ging. Vervolgens moet dit aantal vermenigvuldigd worden met het gemiddelde aantal overnachtingen per persoon. Om te bepalen om hoeveel personen dit ging, zijn het aantal bezoeken gedeeld door het gemiddeld aantal bezoeken per verblijfstoerist. Dit getal kan ontleend worden aan de enquête. Hieronder is de uitkomst van deze berekening weergegeven. Uit de gegevens blijkt dat de tickets verkocht zijn aan 763 overnachtende personen. Hiervan waren er 215 (buitenlanders) (Nederlanders) = 407 additioneel. De bestedingen van deze bezoekers zijn van belang voor het berekenen van de economische impact (Hoofdstuk 3 en verder). Tabel 3 Overnachters: bezoeken en bezoekers Herkomst tickets tickets pp personen Overnachters additioneel Buitenland ,7 215 NL 897 4,7 192 Overnachters niet additioneel Buitenland 276 4,5 62 NL 897 3,5 259 Rotterdam 87 2,5 35 Totaal Om tot het totaal aantal overnachtingen te komen wordt het aantal overnachters vermenigvuldigd met het gemiddeld aantal overnachtingen per persoon. De uitkomsten van deze berekeningen staan in Tabel 4. Tabel 4 Overnachtingen Herkomst Personen Gemiddelde Overnachtingen duur pp Additioneel Buitenland 215 6, Overig NL 192 3,5 673 Totaal additioneel Niet additioneel Buitenland 62 6,3 390 Overig NL 295 3,5 913 Rotterdam 35 1,5 52 Totaal niet additioneel Grand Totaal

11 Uit Tabel 4 blijkt dat er door additionele (dat wil zeggen, bezoekers die speciaal voor het evenement naar Rotterdam zijn gekomen) bezoekers tijdens het evenement bijna overnachtingen hebben plaatsgevonden. 11

12 3 Bestedingen bezoekers 3.1 Gemiddelde bestedingen overdag en aan logies De economische impact van het Rabobank World Hockey League toernooi bestaat voor een belangrijk deel uit (extra) bestedingen door bezoekers aan het evenement in de gemeente Rotterdam. In onderstaande tabel is aangegeven wat de gemiddelde bestedingen van verschillende groepen zijn geweest. Het gaat om bestedingen gedurende het evenement in Rotterdam. Het betreft bestedingen door additionele bezoekers, de bestedingen door niet-additionele bezoekers zijn buiten beschouwing gelaten, omdat zij per definitie niet relevant zijn voor de economische impact. Tabel 5 Bestedingen per persoon (uitgaven overdag) Type bezoeker Herkomst Gemiddelde uitgaven p.p. Dag-bezoekers, additioneel Buitenland 55,51 Overig NL 27,68 Overnachters, additioneel Buitenland 124,70 Overig NL 27,59 De bestedingen zijn, indien noodzakelijk, omgerekend naar uitgaven per persoon en exclusief uitgaven aan entree (tickets). 6 Uit tabel 5 blijkt dat de gemiddelde bestedingen van buitenlandse bezoekers gedurende het evenement hoger liggen dan de bestedingen van bezoekers afkomstig uit overig Nederland. Bovendien liggen de dagbestedingen (dus exclusief uitgaven aan logies) van buitenlandse overnachters aanzienlijk hoger dan van buitenlandse dag-bezoekers. Nederlandse dagbezoekers en overnachters verschillen nauwelijks van elkaar qua dagbestedingen. Naast de gemiddelde bestedingen overdag, zijn ook de bestedingen aan logies van overnachters van belang voor dit onderzoek. In onderstaande tabel zijn de gemiddelde uitgaven per persoon per nacht opgenomen, voor de additionele bezoekers. Tabel 6 Bestedingen per persoon aan logies (additionele bezoekers) Herkomst Gemiddelde uitgaven p.p.p.n. Buitenland 51,67 Overig NL 24,17 Gemiddelden zijn gewogen aan de hand van verblijfsduur. 6 Uitgaven aan tickets worden behandeld bij de organisatorische uitgaven. Indien men ze hier ook mee zou rekenen, dan zou dat leiden tot een dubbeltelling. 12

13 De gemiddelde uitgaven van buitenlandse bezoekers ligt hoger dan dat van de Nederlandse bezoekers. Dit is niet verwonderlijk, omdat een aanzienlijk deel van de Nederlanders gratis bij vrienden en kennissen overnacht gedurende het evenement. 3.2 Totale bestedingen door bezoekers Om tot de totale bestedingen door verschillende groepen te komen, vermenigvuldigen we de gemiddelde bestedingen per dag met het aantal bezoeken van additionele dag-bezoekers en overnachters. In totaal waren er dag-bezoekers 7. Uit de enquêtes bleek dat 5,4% van de aanwezige dag-bezoekers uit Rotterdam kwam en daarom niet additioneel was. Daarnaast bleek 22,1% van het totaal aantal tickets van dag-bezoekers gekocht te zijn door bezoekers die nietadditioneel waren. Met andere woorden: het restant, zijnde 72,5% (ruim bezoeken) is afgelegd door toeschouwers die speciaal voor het evenement naar Rotterdam zijn gekomen. Tabel 7 Totale additionele uitgaven dag-bezoekers Aantal bezoeken Bestedingen per totaal bezoek Buitenlanders , Nederlanders , Totaal Ook de overnachters hebben overdag uitgaven gedaan. De gemiddelde bedragen per dag zijn vermenigvuldigd met de verblijfsduur. In tabel 8 staan de totale bedragen Tabel 8 Daguitgaven additionele overnachters Bestedingen per dag totaal Buitenlander 124, Nederlanders 27, Totaal Uit de berekeningen blijkt dat additionele bezoekers aan de World Hockey League in totaal (dag-bezoekers) plus (overnachters) is hebben uitgegeven in Rotterdam gedurende hun bezoek aan het evenement. Daarnaast zijn er door de overnachters uiteraard nog uitgaven gedaan aan logies. In totaal bedroegen deze opbrengsten voor de stad Rotterdam , deze zijn opgenomen in Tabel 9. 7 Voor dag-bezoekers geldt dat aantal bezoekers = aantal bezoeken. We beschouwen een persoon die bijvoorbeeld 2x het evenement bezocht heeft, maar zonder te overnachten, als twee verschillende bezoekers. 13

14 Tabel 9 Uitgaven aan logies door overnachters Herkomst Aantal overnachtingen Uitgaven per overnachting Totaal Buitenland , Overig NL , Totaal De totale additionele uitgaven van bezoekers bedroeg derhalve 1,05 miljoen aan dagbestedingen en aan logies, dat is tezamen een totaal van 1,13 miljoen. 14

15 4 Bestedingen door deelnemende teams Aan het toernooi hebben in totaal 8 heren- en 8 damesteams meegedaan. Een team bestaat in totaal uit 28 personen, dus dat betekent dat er in totaal 448 deelnemers aanwezig waren. Volgens de opgave van de organisatie hebben deelnemers, officials en andere genodigden kamers geboekt, deels in hotels in de gemeente Rotterdam (Airport Hotel, Van Der Valk Blijdorp en Bilderberg Parkhotel) en deels buiten Rotterdam (NH Hotel Capelle, Van Der Valk Nieuwerkerk en AC Bodegraven). De meeste kamers zijn betaald door buitenlandse teams. Een aantal van deze kamers zijn echter door de organisatie betaald en geboekt. Het betreft hier bijvoorbeeld kamers van officials. Deze uitgaven staan op de begroting van de organisatie. Zij worden meegeteld bij de organisatorische bestedingen in hoofdstuk 5. Het totaal aantal kamers volgens opgave van de KNHB moet dus gecorrigeerd worden voor de kamers die door de organisatie zijn betaald, anders vindt er een dubbeltelling plaats. Trekken we de kamers buiten de gemeente Rotterdam en de kamers betaald door de organisatie af van het totaal aantal kamers, dan komen we op een totaal van kamers in de gemeente Rotterdam. Volgens de gebruikelijk definitie zijn dit ca overnachtingen, omdat de meeste kamers een dubbele bezetting hebben gehad. We weten niet de hotelkamer prijs per overnachting. Op basis van de prijzen die verkregen zijn via internet wordt uitgegaan van een bedrag van 80, 115 en 150 per kamer voor respectievelijk het Airport hotel, het Van Der Valk Hotel en het Bilderberg hotel. We komen dan op een totaal aan bestedingen aan hotelovernachtingen door deelnemers van Daarnaast zijn de deelnemers voorzien van maaltijden. Voor de catering van de deelnemers is op basis van de begroting van de organisatie, een bedrag van 55 per persoon per dag verondersteld. Bij een gemiddelde verblijfsduur van 13 dagen komt dit neer op in totaal De uitgaven die voor onderdak en maaltijden van de deelnemers zijn gespendeerd bedragen in totaal = Zie bijlage 2 voor de berekening van dit bedrag. 15

16 5 Bestedingen organisatie Het organiseren van het World Hockey League toernooi heeft ca. 1,4 mln. gekost. Een deel van dit bedrag is afkomstig uit Rotterdamse bronnen, zoals een subsidie van de gemeente Rotterdam, en een ander deel uit bronnen van buiten Rotterdam. De inkomsten afkomstig van bronnen buiten Rotterdam zijn in principe additioneel voor Rotterdam. In principe, want om werkelijk aan de economie van Rotterdam bij te dragen, dienen deze bestedingen uiteraard wel bij Rotterdamse bedrijven terecht te komen. De methode voor het vaststellen van de economische impact van de organisatorische bestedingen is als volgt: eerst wordt bepaald welk deel van de inkomsten niet additioneel is voor Rotterdam, dat wil zeggen afkomstig is uit Rotterdamse bronnen. Dit zijn twee posten, namelijk de subsidie van de gemeente (via Rotterdam Topsport) ad en het deel van de tickets dat gekocht is door Rotterdammers en door andere niet-additionele bezoekers. Dit aandeel is 30%. Het bedrag dat hiermee gemoeid is, is Tezamen is dit Vervolgens wordt bepaald welk deel van de uitgaven bij Rotterdamse bedrijven is terecht gekomen, dus wel additioneel is. Uit de opgaven van de organisatie is af te leiden dat met name de schoonmaakkosten en de huisvesting en catering is uitbesteed aan Rotterdamse bedrijven. Het bedrag dat hiermee is gemoeid bedraagt Tabel 10 Overzicht inkomsten en uitgaven organisatie Totaal Inkomsten: niet additioneel Uitgaven: wel additioneel Inkomsten Kaartverkoop (netto) Subsidies / bijdragen Overig Totaal Uitgaven - - In Rotterdam Buiten Rotterdam Totaal Saldo additionele bestedingen Bron: realisatie KNHB Het bedrag dat in de Rotterdamse economie is gevloeid ( ) wordt dan gesaldeerd met het bedrag afkomstig uit niet additionele bronnen ( ). De totale economische impact vanuit de organisatie bedraagt dan (afgerond)

17 6 Totale economische impact De totale economische impact bestaat uit de som van de bestedingen door bezoekers, deelnemers en organisatie. Er door deelnemers en bezoekers overnachtingen gepleegd in Rotterdam, in totaal dus krap De hiermee gepaard gaande bestedingen bedroegen Tabel 11 Overzicht economische impact overdag Overnachting totaal Bezoekers Deelnemers Organisatie Totaal De totale bestedingen van bezoekers bedroegen 1,13 mln, van deelnemers en van de organisatie (netto) Dit betekent dat de totale economische impact voor de gemeente Rotterdam van het World Hockey League toernooi heeft bedragen. 17

18 Bijlage 1 Vragenlijst enquête Question 1: Bent u... Question Type Single Select Answer Next Question Bezoeker op eigen initiatief Bezoeker op uitnodiging van sponsor of organisator van dit evenement Deelnemer Begeleider of coach van een deelnemer Vertegenwoordiger van de pers/media Anders 2: Woont u in Nederland Single Select Ja 3 Nee 4 3: Wat zijn de vier cijfers van uw postcode? 5 4: Uit welk land komt u? Single Select Duitsland 5 België 5 Groot-Britannië 5 Italië 5 Overig namelijk 5

19 5: In welk gezelschap bent u hier? Single Select Alleen 12 Met partner/echtgeno(o)t(e) zonder kinderen 11 Met partner/echtgeno(o)t(e) met kinderen 6 Alleen met kinderen 6 Met overige familie 6 Met vrienden/kennissen 6 Met school/bedrijf/vereniging e.d. 6 Anders 6 6: Uit hoeveel personen bestaat uw gezelschap? (dit is inclusief de respondent zelf) 7: Aantal kinderen in uw gezelschap: Information 8: Kinderen van 0-6 jaar 9: Kinderen 7-12 jaar 19

20 10: Kinderen 13 jaar en ouder 11 11: Hoeveel personen van uw gezelschap zijn GEEN bezoekers van dit evenement (bijvoorbeeld omdat zij andere interesses hebben) 12 12: Als dit evenement niet had plaatsgevonden in (de gemeente) Rotterdam, was ik vandaag toch in (deze gemeente) Rotterdam geweest: Single Select Waarschijnlijk wel 13 Waarschijnlijk niet 13 Weet niet/hangt ervan af 13 13: Wanneer bent u vertrokken van huis (richting de HWL)? Date and Time 14: Wanneer denkt u Rotterdam te verlaten (inwoners: weer thuis te zijn)? Date and Time 15 15: Stel dat dit evenement niet in (de gemeente) Rotterdam maar in een andere Nederlandse gemeente had plaatsgevonden, was u dan toch naar die gemeente (bv Amsterdam) gegaan voor dit evenement? Single Select Waarschijnlijk wel 16 Waarschijnlijk niet 16 20

21 Weet niet/hangt ervan af 16 16: Overnacht(te) u tijdens het evenement ergens anders dan op uw vaste woonadres? Single Select Ja ik overnacht(te) ergens anders 17 Nee ik overnacht thuis 17 17: Aantal overnachtingen in deze gemeente (stad Rotterdam of aanliggende plaatsen) 18: Aantal overnachtingen buiten de gemeente in Nederland (buiten directe omgeving Rotterdam) 19: Aantal overnachtingen buiten Nederland 20 20: In welk type accommodatie overnacht u? Single Select Bij vrienden/familie/kennissen 21 Bed & breakfast 21 Hotel 0-3 sterren 21 Hotel 4-5 sterren 21 Bungalowpark 21 21

22 Camping 21 Overig 21 21: Wat is de prijs van 1 overnachting? 22 22: Op hoeveel personen heeft deze prijs betrekking? 23 23: Welke dagen van het evenement heeft u bezocht of gaat u bezoeken? Multi Select 25 24: Welke dagen van dit evenement heeft u bezocht of gaat u bezoeken? Multi Select 25 25: Wat is vandaag op u van toepassing? Single Select Ik doe alleen uitgaven voor mezelf 26 Ik betaal ook voor een ander 26 Ik betaal niets, iemand anders betaalt voor mij 37 Ik geef vandaag niets uit en evenmin doen anderen dat voor mij 37 22

23 26: Nu volgen een aantal uitgavencategorieën. Bedragen zijn in Euro's. Uitsluitend uitgaven in deze gemeente. Indien er geen uitgaven zijn gedaan, voer dan 0 in!! Information 27: Toegang evenement 28: Merchandising/souvenirs 29: Eten en drinken 30: Openbaar vervoer in deze gemeente 31: Parkeergeld in deze gemeente 32: Winkelen in deze gemeente 33: Overig 34: Totaal (in deze gemeente) 35 35: Totaal buiten deze gemeente 36 23

24 36: Op hoeveel personen hebben deze uitgaven betrekking? 37 37: Met welk vervoermiddel heeft u de langste afstand van uw vaste woonadres of verblijfplaats naar deze locatie afgelegd? Single Select Auto/motor 38 Trein 38 Bus/tram/metro 38 Taxi 38 Fiets/bromfiets/scooter 38 Boot 38 Lopend 38 Anders 38 38: Hoe bent u op de hoogte gekomen van dit evenement? Multi Select 39 39: Hoe volgt u het evenement? Multi Select 40 40: Bent u van plan om volgend jaar het WK Hockey in Den Haag te bezoeken? Single Select Waarschijnlijk wel 41 24

25 Waarschijnlijk niet 41 Weet niet/ hangt er vanaf 41 41: Wat is uw geboortejaar? 42 42: Wat is uw hoogst voltooide opleiding? Single Select Geen onderwijs 43 Basisonderwijs 43 LBO / VMBO (VLU, ULO MULO, VBO, Ambachtschool, Huishoudschool, LEAO, LAS, LTS) MAVO MBO (MTS, UTS, MEAO, VHBO, KMBO, Leerlingwezen) 43 HAVO, VWO, HBS 43 HBO / Bachelor (HTS, HEAO, Hogeschool) 43 WO / Master (Universiteit) 43 Anders 43 43: Welk cijfer (1-10) zou u dit evenement geven? 44 44: Geslacht Single Select Man Vrouw Conclusion Conclusion 25

26 Bijlage 2 Berekening overnachtingen deelnemers Aantal Prijs Totaal Airport Hotel - Rotterdam 80 Japan Chili Ierland vdvalk Blijdorp - Rotterdam Kamers overige gasten Airport hotel VdValk Blijdorp Zelf geregeld: Australië Bilderberg Parkhotel Totaal:

27 Bijlage 3 Verklaring peer review Er kan worden geconstateerd dat het onderzoek is uitgevoerd en getoetst volgens de Richtlijnenhandboeken Economische Impact, Bezoekersprofielen en Bezoekersaantallen versie 1.1 van de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP). Het onderzoek en de rapportage hebben na de peer-review het predicaat WESP-waardig meegekregen en kan daarom met deze bronvermelding worden gepubliceerd. Naam: Rik Burger Instelling/bedrijf: Kirco Company Datum: 11 december