Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang"

Transcriptie

1 Voortgangsrapportage Convenant Weidegang 16 december 2013

2 Inhoudsopgave Voortgangsrapportage per categorie ondertekenaars Convenant Weidegang Organisaties van melkveehouders LTO Nederland... 5 NAJK 7 Nederlandse Melkveehouders Vakbond...8 Zuivelondernemingen Arla Foods BV... 9 Bel Leerdammer bv CONO Kaasmakers De Graafstroom DOC Kaas B.A FrieslandCampina Hochwald Nederland bv Natuurhoeve 18 Rouveen Kaasspecialiteiten Vecozuivel Vreugdenhil Groep B.V Kaasmakerij Henri Willig 22 Zuivelhoeve Erfbetreders ABN AMRO Bank NV Accon AVM Agrifirm Feed Alfa Accountants en Adviseurs A.V.C. De Eendracht Rouveen Boehringer Ingelheim 31 Booijink veevoeders BV CAVV Zuid-Oost Salland u.a C.L.V. De Samenwerking u.a CRV Holding BV Engberts Adviseurs 36 De Heus Voeders BV Flynth ForFarmers BV Fransen Gerrits BV Gunnewick Mengvoeders BV ING Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde P. Bos veevoeders PPP Agro Adviseurs 46 Rabobank Reudink Biologische Voeders B.V Van Dijke SEMO BV 49 Vissers Mengvoeders 50 Retail Albert Heijn C1000 B.V Jumbo Supermarkten

3 Kaasverkopers en kaashandelaren A-ware Food Group Kaashandel G. van der Heiden Th. Vergeer en Zonen B.V Uniekaas Nederland BV Van der Sterre Groep 58 Visser Kaas Zijerveld Maatschappelijke organisaties Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Stichting Natuur & Milieu Vereniging Milieudefensie Terreinbeherende organisaties De12Landschappen Staatsbosbeheer Vereniging Natuurmonumenten Overheid Ministerie van Economische Zaken Onderwijs en wetenschap Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten (CAH) Helicon MBO Den Bosch Hogeschool HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein 72 Stichting Centrum voor Landbouw en Milieu i.s.m. CLM Onderzoek en Advies BV Wageningen UR (University and Research Centre) en Animal Sciences Group

4 Voorwoord Op 18 juni 2012 hebben 54 partijen in Weesp het Convenant Weidegang ondertekend. Op 12 december 2012 zijn hier nog eens 5 partijen aan toegevoegd Zij zien een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het doel om koeien zoveel als mogelijk weidegang te bieden en tenminste het huidige niveau van melkveebedrijven met weidegang te behouden. In 2012 is het huidige niveau vastgesteld op 81,2 % van de melkveebedrijven die een vorm van weidegang toepast op zijn bedrijf. Ieder zet zich hier vanuit de eigen rol voor in. Zie voor de volledige tekst: In het Convenant Weidegang is opgenomen dat jaarlijks een voortgangsbijeenkomst in het najaar wordt georganiseerd, waarbij concrete activiteiten worden besproken. Daarnaast bespreken de ondertekenaars mogelijke nieuwe initiatieven. Deze besloten voortgangsbijeenkomst heeft plaatsgevonden op 16 december Alle ondertekenaars van het Convenant Weidegang zijn gevraagd om een voortgangsrapportage voor hun organisatie in te vullen. Zij hebben voor hun, in het Convenant Weidegang omschreven, rol aangegeven welke activiteiten zij hebben ondernomen en wat de voorgenomen activiteiten zijn. De bijdragen van de ondertekenaars zijn samengevoegd tot de voortgangsrapportage Convenant Weidegang die nu voor u ligt. Met de voortgangsrapportage ontstaat een beeld van de plaatsgevonden en voorgenomen activiteiten van de ondertekenaars ten behoeve van behoud van ten minste het niveau van weidegang van Slechts van enkele organisaties is geen voortgangsrapportage ontvangen, voor deze organisties is een leeg formulier opgenomen. Tijdens de voortgangsbijeenkomst op 16 december hebben nog eens vijf partijen mede het Convenant ondertekend. Deze partijen hebben in deze rapportage aangeven welke activiteiten zij van plan zijn in 2014 te ondernemen. De nieuwe ondertekenaars zijn; Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), Kaasmakerij Henri Willig, Boehringer Ingelheim, VANDIJKE SEMO bv en Engberts adviseurs. Namens de Duurzame Zuivelketen (initiatiefnemers van het Convenant Weidegang), Werner Buck Voorzitter stuurgroep Duurzame Zuivelketen 16 december

5 LTO Nederland Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de melkveehouderij en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. Belang van kavelruil (huiskavels) onder de aandacht brengen bij overheden. Er wordt een vervolg gegeven aan de (onderzoeks)projecten van 2012 rond weidegang (Amazing grazing, Satellietbeelden/graslandmanagement, Kengetallen weidegang en Lerende netwerken weidegang). In het innovatiecontract Duurzame Zuivelketen zijn twee nieuwe (onderzoeks)projecten rond weidegang opgenomen (Autograssmilk en Samenwerking met hoger en middelbaar agrarisch onderwijs). Deze zouden met steun van Productschap Zuivel en de Rijksoverheid worden uitgevoerd. LTO zal een actieve rol gaan spelen bij het verspreiden van kennis, die ontwikkeld wordt binnen de diverse onderzoeken die lopen. Via diverse kanalen blijft LTO het belang van weidegang onder de aandacht brengen. LTO blijft zich inzetten voor een optimalisatie van de verkaveling. Op de sites van LTO Noord, ZLTO, LLTB en de MelkveeAcademie zal meer aandacht komen om melkveehouders te stimuleren en helpen in het toepassen van weidegang op hun bedrijf. LTO zal actief gaan lobbyen om binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (POP3) financiële middelen beschikbaar te krijgen voor investeringen t.b.v. weidegang LTO brengt het belang van weidegang regelmatig onder de aandacht via diverse mediakanalen, zowel richting melkveehouders, als richting stakeholders (bijv. Nieuwe Oogst, Social Media, (regionale) LTO website(s), nieuwsbrieven, bijeenkomsten, etc.) Als LTO blijven we ons inzetten om via kavelruil, de huiskavels te optimalieren. Naast de lopende trajecten in de gebieden, heeft LTO Nederland samen met Dienst Landelijk Gebied (DLG), en het Kadaster gezamenlijk het initiatief Verkavelen voor Groei opgestart, die staat voor een nieuwe innovatieve gebiedsgerichte verkavelingsaanpak. LTO is vanaf het begin betrokken bij Stichting Weidegang en zet zich in om onder andere via dat kanaal de kennis te verspreiden over het optimaliseren van weidegang. Dit gebeurd op individueel niveau en in groepsverband. Daarnaast is het afgelopen jaar de Weideman geïntroduceerd. Deze verspreidt in het weideseizoen wekelijks adviezen aan veehouders en erfbetreders. Binnen het project Proeftuin Natura 2000 Overijssel, waar LTO en Wageningen UR initiatiefnemer van zijn, wordt er in kaart gebracht welke invloed weidegang heeft op ammoniak en mest en andersom. Er vinden verschillende projecten rondom weidegang plaats, waarbij LTO betrokken is. In het kader van het innovatiecontract Duurzame Zuivelketen wordt met financiële steun van het Productschap Zuivel en de Rijksoverheid uitvoering gegeven aan de projecten Amazing Grazing en Autograssmilk. 5

6 NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. Via diverse kanalen blijft LTO het belang van weidegang onder de aandacht brengen, zowel bij de eigen achterban, als bij de stakeholders. LTO blijft zich inzetten voor een optimalisatie van de verkaveling. LTO zal een actieve rol blijven spelen bij het verspreiden van kennis, die ontwikkeld wordt binnen de diverse onderzoeken die lopen. 6

7 NAJK Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de melkveehouderij en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. Belang van kavelruil (huiskavels) onder de aandacht brengen bij overheden. (o.a. aan te vullen na voortgangsbijeenkomst) NAJK heeft weidegang hoog in het vaandel staan en is om die reden o.a. al jaren actief in de Stichting Weidegang. Ook zal het NAJK actief blijven binnen de stichting en in het project Dynamisch beweiden. Daarnaast heeft het NAJK veel activiteiten richting het onderwijs. Zoals het ontwikkeling van een curriculum, het aanbieden van het project mastergrass, en er is binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen een project aangevraagd m.b.t. 'Beweiden in de kringloop'. Het NAJK zal zich in blijven zetten om hun leden kennis en tools aan te bieden. Dit het liefst in combinatie met onderwijs en andere partners. Het NAJK is per 16 december 2013 aangesloten bij het Convenant Weidegang 7

8 Nederlandse Melkveehouders Vakbond Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de melkveehouderij en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. Belang van kavelruil (huiskavels) onder de aandacht brengen bij overheden. Belang van weidegang altijd onder de aandacht brengen van melkveehouders en stakeholders van de melkveehouderij. Ook aangegeven dat weidegang positief is ten aanzien van de reductie van ammoniak. De NMV is in de provincie Friesland al enkele jaren betrokken bij de Provinciale commissie verbetering landbouwstructuur. Middels integrale kavelruilprojecten wordt kavelruil ten behoeve van verbetering van de landbouwstructuur gestimuleerd. Dit geeft direct meer mogelijkheden weidegang toe te (blijven) passen. Friesland vind landbouw zeer belangrijk en zal structuurverbetering blijvend ondersteunen. Weidegang onder de aandacht blijven brengen. Bij stakeholders vooral ook aangeven dat het zo is dat melkveehouders zelf de afweging moeten maken om al dan niet weidegang toe te passen. Hiervoor zijn vooral ook financiële prikkels noodzakelijk. Het gevoel bij veel melkveehouders leeft dat iedereen om de sector er om heen mooie praatjes over kan houden, maar dat de melkveehouders er op afgerekend worden in een tijd met toenemende kosten. Ook het belang van kavelruil onder de aandacht blijven brengen, immers voor weidegang wel goede huiskavels nodig. 8

9 Arla Foods BV Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Het in 2012 gevoerde beleid omtrent weidegang zal onverminderd worden voortgezet. Er zal een oriëntatie plaatsvinden of weidegang, op bestaande definities van het Convenant, internationaal ontwikkeld kan worden. In 2013 is de aanwezigheid van weidemelk actief gecommuniceerd op onze merkverpakkingen, de Arla-internetsite, social media etc. In al onze verse melkproducten onder de merken Arla en Melkunie weidemelk wordt gebruikt. Eveneens is bij de private lables weidemelk actief aangeboden, echter definitieve keuze ligt uiteindelijk bij onze afnamers. In 2013 is door QLIP een erkenningsaudit uitgevoerd op het controleplan volgens de eisen van de Stichting Weidegang. Het gevoerde beleid omtrent weidegang zal in 2014 onverminderd worden voortgezet. 9

10 Bel Leerdammer bv Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Belang van weidegang actief onder de aandacht blijven brengen via regioadviseurs, magazine en vergaderingen Introductie weidetoeslag ( 0,50/100 kg. melk) Workshops weidegang Kennisoverdracht door middel van workshops. De volgende workshops op het gebied van weidegang werden door Bel Leerdammer aan haar leveranciers aangeboden: - workshop haal meer uit beweiding; - workshop haal meer uit beweiding met AMS. Aan het einde van de workshops weet een participant wat een geschikte keuze zou kunnen zijn als gekozen wordt voor een vorm van weidegang (met AMS) en hoe hij/zij er thuis mee aan de slag kan gaan (actieplan) Introduceren weidetoeslag ( 0,50/100 kg. melk) voor bedrijven waar alle melkgevende koeien minimaal 120 dagen 6 uur per dag weiden (daarnaast moet minimaal 10 are (1.000 m²) van het te beweiden oppervlakte (huiskavel) per koe beschikbaar zijn en moet weidegang worden geregistreerd in Z-net (aantal dagen weidegang en start- en einddatum weideseizoen)) Tijdens het weideseizoen heeft er controle plaatsgevonden om te beoordelen of er daadwerkelijk aan de voorwaarden van weidegang werd voldaan: - visuele controle in het veld; - controle registratie weidegang. Het belang van weidegang actief onder de aandacht gebracht via regioadviseurs, magazine en vergaderingen Dezelfde activiteiten als Nieuw: n.v.t. Studiegroepen FarmWalk Elke groep komt 5 keer bijeen in weideseizoen 2014, wisselend bij één van de deelnemers, er wordt gewerkt volgens het principe van de FarmWalks afhankelijk van de actualiteit en de periode in het jaar bepalen we het thema van de bijeenkomsten. NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan ; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,- voor

11 CONO Kaasmakers Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. CONO keert een weidegangpremie van 1,00 per 100 kilogram melk uit aan melkveehouders met weidegang (volgens definitie Stichting Weidegang). Controleplan weideboerderijmelk opgesteld, deze is beoordeeld door Qlip. CONO voldoet aan de eisen van Stichting Weidegang. Qlip voert weidegangcontrole uit op 10% van de bedrijven met weidegang (i.k.v. controle op controle). De buitendienstmedewerkers voeren de eigenlijke weidegangcontrole uit. Melk van de Noord-Hollandse bedrijven met weidegang wordt gescheiden opgehaald verwerkt. Beemsterkaas wordt geproduceerd van boerderijmelk uitsluitend afkomstig van Noord Hollandse bedrijven die weidegang toepassen, ofwel waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Op 16 april heeft CONO de koe in de wei dag georganiseerd op het melkveebedrijf van de familie Kregel in Zuidschermer. Bij de bijeenkomst waren de nodige klanten, consumenten en pers aanwezig. Beemsterkaas heeft rondom de koe in de wei-dag een grappig filmpje over weidegang gelanceerd via sociale media. Halve finale van de Weidegang League 2013 werd gespeeld, tussen de grootmachten FC Bertha en Clara United. Beemsterkaas heeft ter promotie van graskaas de Krasactie Grassen Grassen Grassen georganiseerd. CONO heeft diverse Caring Dairy workshops over weidegang (o.a. weidegang en AMS) georganiseerd, waaraan tientallen melkveehouders aan hebben deelgenomen. De workshopleiding was in handen van externe deskundigen (bijv. Bert Philipsen). CONO is vertegenwoordigd in Adviesgroep project Amazing Grazing. In het voorjaar van 2014 zal CONO weer de koe in de wei dag organiseren. CONO handhaaft in 2014 de weidegangpremie van 1,00 per 100 kilogram melk. Ook in het nieuwe duurzaamheidsprogramma van CONO wordt er middels de Caring Dairy workshops aandacht besteed aan weidegang. NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. 11

12 De Graafstroom Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden Percentage weidegang monitoren en actualiseren. Weidegangkalender beschikbaar gesteld vanaf 2013 Lidmaatschap Stichting Weidegang ter besluitvorming. Deelname veehouder aan project Amazing Grazing. Er wordt een vervolg gegeven aan de (onderzoeks)projecten van 2012 rond weidegang (Amazing grazing) Satelietbeelden/graslandmanagement, Kengetallen weidegang en Lerende netwerken weidegang). In het innovatiecontract Duurzame Zuivelketen zijn twee nieuwe (onderzoeks)projecten rond weidegang opgenomen (Autograssmilk en Samenwerking met hoger en middelbaar agrarisch onderwijs). Deze zouden met steun van Productschap Zuivel en de Rijksoverheid worden uitgevoerd. Weidegang regelmatig onder de aandacht gebracht in de Nieuwsbrief. Verwijzing naar Stichting Weidegang over opstellen beweidingsadvies. Weidegang inventarisatie voor toekomstige verwerking meerstromenmelk. Workshops Koe-Kompas georganiseerd en gepromoot. Duurzaamheidsprogramma ingevoerd op 11 onderdelen waaronder weidegang per 1 januari Belang behoud weidegangpercentage promoten onder veehouders. Via Nieuwsbrief leden informeren over behoud percentage weidegang. Bijeenkomsten Kringloopwijzer in relatie tot weidegang. Gebruik weidegangkalender promoten. Bespreken definities weidegang voor robotboeren. Uitwerken definities voor deelweidegang. En dat opnemen (2015) in de duurzaamheid stimuleringsregeling. Dus niet alleen voor robotboeren. Organiseren workshops organiseren graslandmanagement, graslandbeheer en beweiden. Uitwerken definities weidegang voor robotboeren. Uitwerken definities voor deelweidegang NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,- 12

13 DOC Kaas B.A. Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Toepassing weidetoeslag aan leden in de vorm van melkgeld Aansluiting bij Stichting Weidegang Verdere uitbreiding deelname aan KoeKompas (is tevens onderdeel van duurzaamheidsmodel 2014) Verdere bijscholing buitendienstmedewerkers over weidegang Gedetailleerde uitwerking duurzaamheidsmodel Er wordt een vervolg gegeven aan de (onderzoeks)projecten van 2012 rond weidegang (Amazing grazing, Satelietbeelden/graslandmanagement, Kengetallen weidegang en Lerende netwerken weidegang). In het innovatiecontract Duurzame Zuivelketen zijn twee nieuwe (onderzoeks)projecten rond weidegang opgenomen (Autograssmilk en Samenwerking met hoger en middelbaar agrarisch onderwijs). Deze zouden met steun van Productschap Zuivel en de Rijksoverheid worden uitgevoerd. Toepassing weidegangtoeslag voor aangesloten melkveehouders als onderdeel van de leveringsvoorwaarden 2013 Gedetailleerde uitwerking van een duurzaamheidmodel voor leden voor 2014, genaamd MELKKompas. Hieraan gekoppeld een duurzaamheidstoeslag per kg geleverde melk. Weidegang zal onderdeel hier van zijn. Toelichting belang van verduurzaming van de zuivelketen en inhoudelijke toelichting van MELKKompas aan leden in een serie huiskamerbijeenkomsten. Introductie deelweidegang als onderdeel van MELKKompas Uitvoering (onderzoeks)projecten rond weidegang onder vlag van DZK Uitbreiding deelname leden aan KoeKompas. Deelname MVO-expeditie Food-en Agribusiness van MVO-Nederland. Communicatie over duurzaamheid en weidegang naar leden en derden. Toepassing duurzaamheidsmodel MELKKompas voor leden als onderdeel van de leveringsvoorwaarden Zowel weidegang volgens de definitie van het weidegangconvenant als deelweidegang zijn hier onderdeel van. Daarnaast zijn de thema s Kwaliteit, Energie en Klimaat en Landschap en Milieu onderdelen van MELKKompas. Vervolg MVO-expeditie Food-en Agribusiness van MVO-Nederland, resulteren in een geïmplementeerd MVO-beleid van DOC Kaas. Communicatie naar stakeholders over duurzaamheidsinitiatieven, waaronder weidegang, is hier onderdeel van. Verdere uitbreiding deelname leden aan KoeKompas Communicatie via diverse routes (eigen informatiekanalen, pers) over duurzaamheidsinitiatieven en weidegang in het bijzonder. 13

14 NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. 14

15 FrieslandCampina Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. In 2013 willen we de volgende activiteiten uitvoeren Verder uitbouwen aandeel weidezuivel en weidekaas Verdere promotie campagnes voor weidekaas in voorjaar en weidezuivel Handhaven regeling weidegang met een vergoeding van 0,50/100kg melk Handhaven regeling deelweidegang met een vergoeding 0,125/100kg melk) 50 workshops weidegang voor 500 melkveehouders 50 stagedagen weidegang op 11 leerbedrijven voor 500 melkveehouders 100 individuele adviezen via Stichting Weidegang Beschikbaar blijven stellen van webtools economiecheck weidegang en arbeidscheck weidegang via Melkweb Deelname in projecten Kengetallen, Dynamisch weiden en Amazing Grazing Starten interessegroep weidegang op Melkweb In 2013 hebben bij FrieslandCampina de volgende activiteiten plaatsgevonden ten behoeve van weidegang: Het vermarkten van de volgende producten: Dagverse producten van Campina (betreft magere melk halfvolle melk slagroomvla chocolademelk dubbelvla fruitmelk en vlaflip), alle producten van Campina Boer en Land en Ecomel (biologisch), Friesche Vlag Lang Lekker, Goede Morgen, Optimel, Vivit, Yoki en Yomild (behalve chocolademelk en kwark en drinks portion packs out of home OOH), Milnerkaas en Noord Hollandse (NH) Kaas Onderbrengen van de controle op de correcte kanalisatie van weidemelk binnen de verwerkende keten bij een onafhankelijke derde partij (certificeringsinstelling QLIP, erkend door Stichting Weidegang). 44 grootschalige Campina open boerderijdagen met bezoekers, inclusief promotie weidegang. Ondersteuning van 499 leden melkveehouders bij de ontvangst van consumenten en burgers op hun melkveebedrijf. De ondersteuning bestaat uit het beschikbaar stellen van zuivelproducten en promotiemateriaal. Ondersteuning van leden melkveehouders bij de ontvangst van 940 schoolklassen (gedeeltelijk i.s.m. NZO). De ondersteuning bestaat uit het beschikbaar stellen van zuivelproducten en promotiemateriaal Aanbieden weidegangregeling voor leden melkveehouders met een vergoeding van 0,50/100kg melk. Aanbieden deelweidegangregeling voor leden melkveehouders met een vergoeding van 0,125/100kg melk. 17 workshops weidegang voor in totaal 151 melkveehouders 4 stagedagen weidegang op 4 leerbedrijven voor in totaal 32 melkveehouders 23 individuele adviezen via Stichting Weidegang 15

16 Beschikbaar stellen van webtools economiecheck weidegang en arbeidscheck weidegang via Melkweb (besloten website van FrieslandCampina voor leden melkveehouders) Weidegangpagina op Melkweb met relevante artikelen weidegang uit Groen Kennisnet van de WUR Een van de oprichters en participant van de Stichting Weidegang Deelname in projecten Dynamisch weiden (Tweede groep opgestart) Deelname in project Amazing Grazing Start interessegroep weidegang is doorgeschoven naar 2014 Verder uitbouwen aandeel weidezuivel en weidekaas Verdere promotie campagnes voor weidekaas in voorjaar en weidezuivel Handhaven regeling weidegang met een vergoeding van 0,50/100kg melk Handhaven regeling deelweidegang met een vergoeding 0,125/100kg melk) 25 workshops weidegang voor 250 melkveehouders 25 stagedagen weidegang op 11 leerbedrijven voor 250 melkveehouders Stimuleren Individuele adviezen via Stichting Weidegang Beschikbaar blijven stellen van webtools economiecheck weidegang en arbeidscheck weidegang via Melkweb Deelname in projecten Dynamisch weiden (Tweede groep opgestart) Deelname in project Amazing Grazing Starten interessegroep weidegang op Melkweb NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,- 16

17 Hochwald Nederland bv Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Belang van weidegang blijven communiceren. Kennisbijeenkomsten aanbieden aan melkveehouders en actief bedrijven benaderen voor deelname aan deze kennisbijeenkomsten. Hierbij zullen we gericht per doelgroep (bijv. bedrijven die een melkrobot hebben of overwegen een melkrobot aan te schaffen en/of bedrijven die plannen hebben een nieuwe stal te bouwen) melkveehouders benaderen, waarbij de kennisbijeenkomst aangepast zal worden op de doelgroep. Ontwikkelen puntensysteem m.b.t. duurzaamheid, waarvan weidegang onderdeel zal worden. Belang van weidegang gecommuniceerd: tijdens de leveranciersvergaderingen, middels onze nieuwsbrieven en tijdens de kennisbijeenkomsten rondom het thema weiden. Kennisbijeenkomsten haal meer uit beweiding georganiseerd. De kennisbijeenkomsten werden begeleid door Bert Philipsen, projectleider bij Wageningen Livestock Research. Puntensysteem duurzaamheid & weidegang ontwikkelt, welke per 1 januari 2014 zal worden ingevoerd. Belang van weidegang blijven communiceren via de leveranciersvergaderingen, middels onze nieuwsbrieven en via de kennisbijeenkomsten rondom het thema weiden. Kennisbijeenkomsten haal meer uit beweiding organiseren. De kennisbijeenkomsten zullen begeleid worden door Bert Philipsen, projectleider bij Wageningen Livestock Research. Per 1 januari 2014 wordt het puntensysteem duurzaamheid & weidegang ingevoerd. Melkleveranciers krijgen voor o.a. het toepassen van weidegang en deelname aan de kennisbijeenkomst haal meer uit beweiding punten. Bij het behalen van het minimale aantal punten ontvangt de leverancier een toeslag van 0,50 per 100 kg melk. NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. 17

18 Natuurhoeve Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Doorontwikkeling programma Duurzame Weidezuivel, waarbij o.a. biodiversiteit, werken volgens het Koekompas, graslandmanagement en duurzaam voer op de agenda staan. Communicatie logo Duurzame Weidezuivel op verpakkingen Lebo kaas Intensievere communicatie over Duurzame Weidezuivel en weidegang naar de consument toe. Doorzetten van activiteiten uit 2012 Doorzetten van activiteiten uit 2012 en

19 Rouveen Kaasspecialiteiten Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. 5 workshops weidegang m.m.v. Ir. B. Philipsen weidegangpremie verdubbelen van 0,50 naar 1,0 per weideseioen gebruik maken van weidegangzegel op de kaas - op de kaas wordt het merk weidegang vermeld 5 workshops weidegang mmv B. Philipsen en D. Durksz Verdubbeling weidegangpremie Weidegangzegel en merk waar mogelijk ingezet. 5 workshops weidegang m.m.v. B. Philipsen en D. Durksz. Besluitvorming verdere verhoging weidegangpremie en toepassen deelweidegang Handhaven weidegangpremie naast duurzaamheidsbonus NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. 19

20 Vecozuivel Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Activiteiten zijn in lijn met de uitgangspunten van het Convenant (zie hierboven) Er zijn geen extra activiteiten c.q. acties geweest Het beleid van 2013 zal worden voorgezet Geen 20

21 Vreugdenhil Groep B.V. Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Kennisbijeenkomsten met melkveehouders Communicatie nieuwe premiestelsel voor melkveehouders, waar weidegang een belangrijk onderdeel is. Per 1 januari 2013 aansluiten bij Stichting Weidegang Uitgebreide kennisbijeenkomsten voor rayonadviseurs. Workshops gehouden over weidegang. (6 stuks) Communicatie nieuwe premiestelsel voor melkveehouders, waar weidegang een belangrijk onderdeel is. Kennisbijeenkomsten voor rayonadviseurs. MVO gecertificeerd. Aanbieden van workshops weidegang Per 1 januari 2014 nieuwe premiestelsel voor melkveehouders, waar weidegang een belangrijk onderdeel is. Borging van weidegang door QLIP NZO en LTO zijn gezamenlijk initiatiefnemer van het Convenant Weidegang en nemen de organisatie van de activiteiten voor het Convenant voor haar rekening. Binnen het innovatiecontract van de Duurzame Zuivelketen zal een vervolg gegeven worden aan de (onderzoeks)projecten van 2013 rond weidegang (Amazing grazing en Autograssmilk). Naast de doorlopende projecten zal er ook een nieuw project van start gaan ; Beweiden in de kringloop. Deze projecten staan in totaal begroot op ,-. Navigator 2020 is het duurzaamheidsbeleid van Vreugdenhil Dairy Foods. Deze is gebaseerd op vier pijlers: 1. Onze leveranciers 2. Onze medewerkers 3. Onze klanten 4. Ons milieu Onze melkveehouders vormen een cruciaal onderdeel van de eerste pijler Onze leveranciers. (zie voor de doelen waar wij ons als bedrijf binnen de Nederlandse Zuivel Organisatie aan committeren.) 21

22 Kaasmakerij Henri Willig Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. n.v.t. Lid geworden van NZO Kaasmakerij Henri Willig keert sinds 2002 een weidegangpremie uit aan de gangbare koemelkleveranciers en heeft de premie verhoogd naar 1,00 per 100 kilogram geleverde melk (volgens definitie Stichting Weidegang). Tekenen Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht gebracht tijdens de Voorjaars en najaarsvergadering met onze melkveehouders Weidegang geïnventariseerd voor toekomstig beleid Weidegang vaste thema in voorjaar- en najaarsvergaderingen Percentage weidegang monitoren en actualiseren Beslissing nemen of weidegangkaas een commerciële marktmogelijkheid biedt Nadenken lidmaatschap Stichting Weidegang Kaasmakerij Henri Willig is per 16 december 2013 aangesloten bij het Convenant Weidegang 22

23 Zuivelhoeve Rol Convenant Weidegang Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij zowel melkveehouders als stakeholders van de zuivelondernemingen en aanbieden van beweidingsadvies en -instrumenten. en/of Financiële ondersteuning van melkveehouders met weidegang. en/of Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. In onze contacten met onze boeren zullen wij weidegang steeds de volle aandacht geven. Ook zullen wij maandelijks onze Boer n Borrels voor consumenten organiseren. De boer n borrels hebben plaats gevonden. In een bijeenkomst met onze boeren is opnieuw onze voorkeur voor weidemelk levering uitgesproken. Met onze leveranciers van melk in gesprek over aanvoer van weidemelk met als doel het aandeel weidemelk te vergroten. 23

24 ABN AMRO Bank NV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. in 2012/2013 Gebruik en toepassing van de achtergrondinformatie en rekentools van de stichting Weidegang Bespreken van gevolgen van weidegang met relaties die overwegen om te schakelen van weidegang naar opstallen. Discussie met en tussen Relatiemanagers over weidegang, samen met RFC en Stichting Weidegang. Invoering scenario analsye bij bedrijven die groeien: wat is de impact van introductie van dierrechten op het bedrijf. Bij exploitatieprognoses maken we onderscheid tussen bedrijven die wel/niet weiden wat betreft melkprijs. Beschikbaar stellen rekentools en achtergrondinformatie aan Relatiemanagers Continuering van de huidige aanpak Complimenten voor de Weideman mailberichten 24

25 Accon AVM Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Voor onze advisering hebben we de volgende visie als uitgangspunt genomen. Weidegang is meer dan een bedrijfssysteem waarin je kiest hoe je je dieren een deel van het jaar gaat voeren. Het is onlosmakelijk verbonden aan het behouden en verder verbeteren van het maatschappelijk draagvlak van de melkveehouderij. Het kan in die zin ook je eigen ontwikkelmogelijkheden bepalen. Uit financiële analyses blijkt niet dat weidende bedrijven het beter doen, maar ook niet dat ze het slechter doen. De variatie tussen binnen de weiders maar ook binnen de opstallers is vele malen groter dan tussen de weiders en de opstallers. Dit geeft veel kansen voor management. Wanneer we naar mineralen analyses kijken (bex en kringloop) komen we tot dezelfde conclusie. Grote variatie tussen bedrijven maar wel of niet weiden is niet de verklaring van de verschillen. Wanneer we kijken naar vergunning verlening zien we in toenemende mate wel verschillen. Dit in het voordeel van weiders. Dit heeft uitgemond in de volgende activiteiten. 1. Zowel bij NZO, LTO en FC hebben we nadrukkelijk input gegeven om weidegang 2.0 te agenderen. Doelstelling voor 2.0 is de technisch dagen/uren los te laten en meer dimensionaal te kijken wat ook kan op een melkveebedrijf. Natuurlijk gedrag gaat verder dan dagen+uren in de wei. Grasopname is niet alleen aan uren gebonden en melkkoeien die de vrije keuze krijgen kiezen een deel van de dag om buiten te genieten. Ook met niet melkgevende dieren is veel te doen met weidegang. 2. We hebben nadrukkelijk gewerkt met de Persoonlijke Profiel Analyse (persoonlijkheidstest) en van daaruit een keuze maken wat past bij jou als persoon/ondernemer/gezin qua bedrijfsconcept bij strategische keuzes. En pas daarna de technische keuzes.en vooral ook het openhouden van toekomstige mogelijkheden. 3. Beschikbaar stellen van een adviseur (dhr Jaring Dooper) aan de stichting weidegang die vele melkveehouders heeft bijgestaan in strategische keuzes voor hun bedrijf. 4. Diverse groepsbijeenkomsten (7-10 melkveehouders) met nieuwbouwplannen. Hierbij hebben we nadrukkelijk stilgestaan bij de strategie van je bedrijf voor de komende jaar en welke infrastructuur daarbij nodig is. Wat nadrukkelijk aan bod kwam was weidegang maar ook Maatlat Duurzame Veehouderij en Integraal Duurzame Stallen en automatisch melken, voersystemen, de impact van opfok jongvee en transitie management op de melkkoe later. Weidegang was hierbij geen apart onderwerp maar kwam integraal terug. 5. In de vele accon avm studiegroepen is bij ongeveer 50% van de groepen een aparte bijeenkomst geweest rondom weidegang. 6. Er zijn 3 afstudeeropdrachten gedaan rondom weidegang. 25

26 7. In diverse inleidingen is nadrukkelijk stilgestaan bij het thema weidegang. Vertrekpunt is ook hier geweest een management keuze. Voor 2014 is ons voornemen om door te gaan met de activiteiten van 2013 met de volgende uitbreidingen: a. Nog nadrukkelijker input geven aan Weiden 2.0 b. Nog meer aan de slag te gaan met de Persoonlijke Profiel Analyse (persoonlijkheidstest) en van daaruit een keuze maken wat past bij jou als persoon/ondernemer/gezin qua bedrijfsconcept. c. Bij afstudeeropdrachten nog meer te kijken naar wat de betere weiders onderscheid maar ook specifieke knelpunten d. Input leveren aan groep voorloperbedrijven bij FC en daar ook de ondernemer centraal stellen en vanuit zijn/haar keuzes, mogelijkheden en kansen werken. Groepsbijeenkomsten voor melkveehouders rondom de kringloopwijzer. 26

27 Rol Convenant Weidegang Agrifirm Feed Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Aanbieden van interne training over beweiden voor specialisten. Nieuwsbrieven Bedrijfsreportage Aanbieden voor inleidingen bij studieclubs. Aanbieden excursie bij excursieleerbedrijf R&D gestart Introductie WeideKompas (meer rendement en gemak uit beweiding) Met behulp van 3 unieke keuzes in weidesysteem (Compleet weiden, Combi weiden,compact weiden), ondersteunende tools en praktisch advies een antwoord voor elke weidende veehouder. Interne training (2x) over beweiden voor specialisten in (2 uur per keer) In Regioteamoverleg Interne praktische training over beweiden voor specialisten in het weidegras met Regioteam Nieuwsbrief Februari Bedrijfsrapportage Weidegang Centraal bij maatschap Verweij. Artkel intensief weiden geeft hoger saldo per 100 kg, tips beoordeel grasland Nieuwsbrief April Bedrijfsreportage Skoatter Hoornsterzwaag, maaien staat ten dienst van beweiden. Weideseizoentips. Tips voor smakelijk weidegras. Artikel hoger saldo met meer weidegras Nieuwsbrief Juni Bedrijfsreportage Piet van Schaik Harmelen smakelijk gras basis voor stabiele productie. Artikel jongvee beweiden geeft hogere productie. Weidetips Nieuwsbrief Augustus Bedrijfsreportage Harmsen Vorden, titel koeien kunnen altijd beweiden. Artikel stal uw jongvee tijdig op. Artikel Houd productie op peil door tijdig bijvoeren Wekelijkse communicatie via Feed Actueel over tips bij weidegang, bemesting en smakelijk houden van gras. Wekelijkse informatie over grasgroei, graskwaliteit en bodemtemperatuur via de Grasmonitor ( Website gelanceerd en actueel houden met wekelijks tips omtrent weidegang en actieve link naar De Weideman. Updaten DairyGrass weidemengsels aan huidige eisen voor beweiding. Tevens mogelijkheden voor (witte) klaver verder praktisch uitgebouwd. Diverse aanvragen voor inleidingen bij studieclubs over weidegang. Algemene vragen over beweiding maar ook specifiek over jongvee en beweiding. Workshop mini Farmwalk aangeboden tijdens de Gras- en Maismanifestatie in Vredepeel (L). Veel interesse en leuke reacties. R&D gestart. O.a. een ondersteunende tool (WeideKompas Wijzer) ontwikkeld voor specialisten om met veehouders een bewuste keuze maken in het meest succesvolle beweidingsstysteem. Ook toegankelijk voor veehouders via website. Voortzetten van het concept WeideKompas Weidegang actief meenemen tijdens de bedrijfsbezoeken van rundvee specialisten Farmwalk op klantniveau maar wellicht ook op studiegroep niveau (frequente 27

28 bijeenkomst) Workshops met veehouders in het weideseizoen (regionaal, 1 dagdeel) Aanbieden excursie bij excursieleerbedrijf Veel vragen/opmerkingen en vooral positieve reacties gekregen over het concept WeideKompas. Wordt door veehouder (beweiders en opstallers) zeer gewaardeerd in Agrifirm. Goed voor de bewustwording en vergroten van het rendement uit weidegang. Weidegang of de koeien buiten 28

29 Alfa Accountants en Adviseurs Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. In 2013 gaan we verder met de strategie dat we in bijeenkomsten aandacht besteden aan weidegang evenals in individuele besprekingen. 1. Alfa geeft jaarlijks een brochure uit, Cijfers die Spreken. Die is verspreid onder klanten en potentials. Daarin is een artikel opgenomen over weidegang als methode van voedervoorziening. 2. We hebben geconstateerd dat de concurrentiepositie van weidegang is verbeterd. Oorzaak vormen de gestegen kosten voor loonwerk en krachtvoer. Dat is op meerdere plaatsen ingebracht in studiegroepen en individuele gesprekken. 3. We hebben onze software uitgebreid met een module waarin we de verschillen in rendement tussen weidegang en alternatieve vormen van voedervoorziening beter over het voetlicht kunnen brengen. Ook zijn we nu beter in staat om individuele situaties op bedrijven te simuleren, om daarmee ook individuele adviezen te geven. 1. Onze adviseur vanuit de St Weidegang zet zijn werk voort en we blijven de optie tot een advies vanuit de stichting onder de aandacht brengen. 2. We zijn betrokken bij het project de Proeftuin in Overijssel om daar innovaties op te doen m.b.t. weidegang en ammoniakemissie. 3. Via onze elektronische nieuwsbrief besteden we periodiek aandacht aan weidegang. Het lijkt alsof (in Oost Nederland) vanaf eind augustus meer geweid wordt. Dit, in combinatie met de eerste twee sneden binnen houden is o.i. milieutechnisch twee keer verkeerd. Is dit niet ook een gemiste promotionele kans als het gebeurt als de vakanties voorbij zijn? Een uitdaging voor LTO! 29

30 A.V.C. De Eendracht Rouveen Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Ondersteuning met advies van de ingezette promo van CZ Rouveen kaasspecialiteiten om de koe in de wei te promoten. Verder is een substantieel deel van onze klanten biologisch boer en in de omschakeling hebben wij weinig tot geen ondersteuning gegeven. Dit willen wij meer gaan doen. Wij hebben sinds kort een extra vertegenwoordiger en hopen daardoor meer tijd en kennis, voor o.a. dit soort zaken te hebben. Extra vertegenwoordiger aangenomen, verdieping heeft plaatsgevonden o.a. door ondersteuning van de graszaadleverancier en bemestingsdeskundigen van Timac Agro We gaan een stuk grond inrichten met een grasdemo. Hier worden verschillende gras rassen gezaaid en willen we kennis van gras, gras soorten, opbrengsten etc. gaan delen met onze afnemers. Dit perceel blijft jaren bestaan en blijven we volgen door de jaren heen. Wij denken dat de kennis van gras en de gras soorten laag is, zowel bij ons als onze afnemers. Herkenning van goede grassen, hoe duurzaam is een gras nu eigenlijk, wat brengt het echt op. Hier steken we tijd en energie in. Maïs wordt veel besproken maar gras is veel belangrijker, immers; de meeste droge stof op het melkveehouderijbedrijf wordt gehaald uit gras. 30

31 Boehringer Ingelheim BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding N.v.t. n.v.t. In 2014 committeert Boehringer Ingelheim Animal Health zich eraan om: de verspreiding van kennis en kunde over het beweiden van melkkoeien te stimuleren. Dit door het als mogelijk onderwerp te agenderen voor de door Boehringer Ingelheim gefaciliteerde Intervisie Bijeenkomsten voor Dierenartsen. waar gepast, weidegang opnemen in de lezingen en presentaties die voor dierenartsen en veehouders gegeven worden. tijdens de contacten met stakeholders de dialoog over weidegang aan te gaan. Waar gepast aandacht te besteden aan weidegang in de uitgaven zoals beterboe of de Diergezondheidsnieuws. Boehringer Ingelheim is per 16 december 2013 aangesloten bij het Convenant Weidegang 31

32 Booijink veevoeders BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Uitbouwen van onderstaande punten; Actief veehouders er op gewezen dat er veel financieel voordeel was te behalen met beweiding omdat de krachtvoer-eiwitbronnen zeer duur waren en meer zuivelfabrieken hoger financiële prikkels geven Aanvullende voeders en mineralen geproduceerd naast weidegras 2-wekelijkse rapportage van versgrasonderzoek op onze website (met een simpel advies) zodat veehouders hier voedertechnisch op in kunnen springen Publicatie van actuele versgras-analyses op de website. Continue wijzen op het financieel te behalen voordeel zowel saldotechnisch als financiële stimulans van de afnemer van de melk. Productie en advisering van eiwit-armere en zetmeelrijker krachtvoeders die passen bij weidegang Continueren en uitbouwen van de adviezen zoals die ook zijn gegeven Door de koude start van het seizoen en de daaropvolgende droge zomer was het op zandgrond erg moeilijk om maximaal voordeel te behalen uit beweiding en moest er dus relatief veel op stal worden bijgevoerd. 32

33 CAVV Zuid-Oost Salland u.a. Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Actief bespreken wel/niet kiezen voor weidegang. Voerassortiment up to date houden voor weidegang. Bemestingsadviezen duidelijker afstemmen op weidegang qua hoeveelheden en assortimentskeuze. studiedag georganiseerd voor onze melkveehouders met een zeer grote opkomst. Het praktijkgedeelte vond plaats bij een fanatieke beweider die al vroeg in voorjaar begint met beweiden en pas laat in de herfst stopt. Hij heeft hier zijn afkalfpatroon op aangepast: vanaf juni t/m 15 augustus kalven er geen koeien, van 15 augustus tot 15 november kalft 80% van zijn veestapel af. Dit heeft grote voordelen voor zijn gehalten in de melk in de zomer en voor de werkdruk. Ook jongvee opfok geschiedt op een zeer gecontroleerde wijze: de eerste 25 vaarskalveren worden aangehouden, zodat al het jongvee een bijna gelijke leeftijd heeft. Dit biedt grote voordelen qua opfok. veel aandacht besteedt aan het graslandmanagement, m.n. ook aan de botanische samenstelling van grasland voerassortiment up to dat gehouden voor bedrijven die weiden veel bemestingsadviezen gegeven om de schaarse kunstmest die ze mogen gebruiken zo goed mogelijk te benutten. Daarnaast ook veel aandacht gegeven aan een goed verdeling van de drijfmest over de percelen. voortzetten adviezen op gebied van bemesting grasland en passende rantsoenen bij weidegang keuze wel/niet beweiden bespreekbaar maken en goed beargumenteren waarom wel/niet welke beweidingsstrategie toepassen bekijken welke invloed beweiden heeft op kringloopwijzer. ons inziens mogen grote bedrijven die niet willen/kunnen beweiden blij zijn dat een groot aantal boeren nog wel weidegang toepassen en daarvoor beloond worden via een beweidingspremie. 33

34 C.L.V. De Samenwerking u.a. Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Thematisch aanpakken en het zo bij elke veehouder aan de orde stellen. 6 maart grote voorlichtingsavond gehouden met B Meerkerk vd Stichting Weidegang. Door de buitendienst weidegang 1 op 1 met veehouder besproken middels een uitgewerkt document waarin de verschillende beweidingssystemen, de toepassing voor het eigen bedrijf met de economische uitwerking zijn beschreven. In het Samenwerking Info van juni artikel Schakelen op weidegras op de voorpagina afgedrukt 2 wekelijks vers gras onderzoek t.b.v. voederadviezen bij weidegang Voortzetten 2 wekelijks vers gras onderzoek Terugkoppeling van de keuze en uitvoering van het gekozen beweidingssysteem van 2013 met mogelijke aanpassingen. Individuele aandacht vd buitendienst aan veehouder d.m.v. gezamenlijke farmwalk 34

35 CRV Holding BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. De activiteiten van 2012 lopen door De introductie van de nieuwe stierenkaart zal de nodige publicitaire aandacht krijgen. CRV werkt samen met verschillende zuivel verwerkendeorganisaties om veehouders te ondersteunen bij het kunnen voldoen aan de leveringseisen. Weidegang is een van de thema s en gezamenlijk wordt onderzocht welke wensen er zijn om eenvoudiger aan deze eis te kunnen voldoen. Het project Kengetallen is afgerond. Bestaande kengetallen zijn geactualiseerd. Samen met FrieslandCampina zijn ideeën ontwikkeld die nog op haalbaarheid onderzocht moeten worden. De Grassland Alliance is gecontinueerd. De Grazing stierenkaart is geïntroduceerd. Ruim 4000 veehouders hebben de kaart middels direct mail en via de vertegenwoordigers ontvangen. Met name de speciaal ontwikkelde grazing index wordt gewaardeerd. In het fokprogramma van CRV zal meer diversificatie naar bedrijfssysteem worden aangebracht. Hiertoe worden diverse bedrijfssystemen, zoals volledige weidegang, alleen Total Mixed Rations, etc. beschreven en behoeften in kaart gebracht. Dan wordt duidelijk hoe de portfolio aan genetica aansluit en wat nog extra nodig is. Evaluatie van de Grazing stierenkaart. Verder werken aan het ontwikkelen van management informatie om weidegang te ondersteunen. 35

36 Engberts Adviseurs Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. N.v.t. Belang van kavelruil (huiskavels) onder de aandacht brengen van melkveehouders. Faciliteren van kavelruiltransacties. Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij melkveehouders. Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Belang van kavelruil (huiskavels) onder de aandacht brengen van melkveehouders. Faciliteren van kavelruiltransacties. Belang van weidegang actief onder de aandacht brengen bij melkveehouders. Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. In kaart brengen van de effecten van weidegang op niet alleen financiën, maar ook vergunningaanvragen en GLB Engberts Adviseurs is per 16 december 2013 aangesloten bij het Convenant Weidegang 36

37 De Heus Voeders BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. We zetten ons weer in om onze relaties die er voor kiezen weidegang toe te passen met raad en daad bij te staan t.a.v. de goede groeigras en een gezonde benutting hiervan door de melkkoeien. Speciaal weideassortiment voeders in de markt gezet. Het doel hiervan is om het hoge eiwitgehalte van het weidegras te benutten en om te zetten in voldoende liters melk met een hoog eiwitgehalte, geproduceerd door gezonde koeien. De Heus Voeders heeft de GrasPlus meststoffenlijn, met daarin elementen die de tekorten vanuit de bodem op een juiste manier aanvullen, waardoor er een evenwichtsbemesting ontstaat. Op deze manier wordt er meer weidegras door de koeien opgenomen en de koeien weten met een betere gezondheid het gras goed te benutten. De rundveespecialisten van De Heus Voeders zijn weidegang/grasland specialisten. Wekelijks zijn er van april t/m oktober vers gras monsters genomen. Dit doen we op alle grondsoorten in Nederland. Aan de hand van deze uitslagen adviseren wij onze klanten t.a.v. de benodigde aanvullingen in het rantsoen. We hebben een grasdemo georganiseerd waarin de volgende punten centraal stonden: keuze juiste graszaad, voordelen doorzaaien, demonstratie doorzaaimachine, onkruidbestrijding in gras, keuze juiste meststof en de efficiënte benutting van gras in het rantsoen. 200 melkveehouders hebben deze bijeenkomst bijgewoond. Onze graslandgebruikskalender is een instrument voor optimaal graslandbeheer en wordt volop gebruikt. In ons blad Vooruit informeren wij onze klanten over alle actuele zaken (keuze graszaad, bemesting, rantsoenen enz.) die te maken hebben met weidegang. Alle specialisten van de sector Rundvee zijn een dag lang in training geweest om met elkaar alle aspecten van weidegang te bespreken. Lezingen voor studieclubs om onze kennis op dit gebied over te brengen naar de veehouders. We zetten ons in 2014 weer in om onze relaties die er voor kiezen weidegang toe te passen met raad en daad bij te staan t.a.v. de goede grasgroei en een gezonde benutting hiervan door de melkkoeien. 37

38 Flynth Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Op studiebijeenkomsten voor relatiebeheerders en adviseurs zal het thema beweiding geagendeerd worden. Flynth komt samen met andere accountantskantoren vanaf 2013 met een set duurzaamheidskengetallen; daarin zijn beweidingskengetallen een onderdeel. Op termijn gaat dat een tijdreeks opleveren. Flynth heeft samen met andere VLB-accountantskantoren een set duurzaamheidskengetallen samengesteld, met beweidingskengetallen als onderdeel (juli 2013). Sessie Groeien in Rendement: Weidegang voor cliëntadviseurs agro op landelijke Flynth zomereducatie 2013 (juni 2013) Deelname enkele adviseurs aan Praktijkschool voor beweiding (2013), training/coaching die door de Stichting Weidegang wordt gefaciliteerd. Opgedane kennis en ervaring bruikbaar in paralellopende studiegroep bijeenkomsten met melkveehouders. Begeleiding workshopbijeenkomsten over weidegang voor FrieslandCampina. Participatie in klankbordgroep Weidegang (en testen) van MIJN beweidingssysteem, beslissingsondersteunende tool,ontwikkeld door WUR. Participeren in onderzoek (onder andere gereedmaken en anoniem beschikbaar stellen) van uitgebreide dataset van bedrijfsgegevens (technisch/beweiding en economie) ten behoeve van Rapport 679 (mei 2013), Economisch Weiden. Participeren (onder andere deelname aan uitgebreide enquete) als adviseur/ervaringsdeskundige ten behoeve van internationale studie, LEIrapport (juli 2013), Grazing dairy cows in North-West Europe (Economic farm performance and future developments with emphasis on the Dutch situation). Op Flynth-Intranet onderwerp beweiding intern onder de aandacht gebracht. Bij Flynth studiegroep bijeenkomsten met melkveehouders verschillen in bedrijfssystemen (waaronder beweiding) aan de orde gesteld: voerkostenbewerkingskosten Adviseur R. van den Oord (medewerker Flynth) doet adviezen voor de Stichting Weidegang en draagt dat ook uit. Op Flynth-Intranet beweiding en advisering via Stichting Weidegang onder de aandacht gebracht van adviseurs agro Bij het opstellen van een strategisch bedrijfsplan wordt beweiding en opstallen altijd besproken met de ondernemer Website Flynth en LTO Noord Advies button naar Stichting Weidegang, bij begin bemestings-/beweidingsseizoen Actief uitdelen waaier beweiding (handleiding weiden opstallen) bij diverse bijeenkomsten Groepsanalyse resultaten Flynth gericht op relaties tussen bedrijfsresultaat en beweidingssysteem/voersysteem. Op studiebijeenkomsten voor relatiebeheerders/adviseurs/melkveehouders zal thema beweiding (bedrijfssysteem en gevolgen op bedrijfsniveau) worden geagendeerd. In 2013 in VLB-verband voor meer melkveehouders 38

39 duurzaamheidskengetallen verzamelen (waaronder beweiding) en nadrukkelijker onder de aandacht brengen (intern en melkveehouders) 39

40 ForFarmers Hendrix Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Het ingeslagen beleid van 2012 zal worden doorgezet. Via stichting weidegang groepsinstructie verricht over weidegang op een praktijkbedrijf, 12 deelnemende veehouders op initiatief van Friesland Campina. Instructie weidegang aan 120 collega s specialisten melkveehouderij Op bedrijven met weidegang is met hogere frequentie het rantsoen geoptimaliseerd vanwege sterkere ruwvoerwisselingen. Twee bijeenkomsten op het ruwvoerplatform Melkers van Morgen met aandacht voor grasteelt Bijeenkomsten spuitlicentie met aandacht voor de gezonde grasmat Bijeenkomsten met specialisten in de regio gericht op weidegang Idem als in het jaar Nu meer met ondersteuning van de kringloopwijzer waar de weidegang beter te benaderen is op basis van apart vermelden van weidegang melkgevende koeien en jongvee. Tevens wordt hierbij inzichtelijk gemaakt de lagere ammoniakemissie bij toepassen van weidegang. De krachten in de praktijk werken sterk richting meer opstallen van koeien. Dit in verband met het duurder worden van het ruwvoer en de strengere mestnormen die gunstiger zijn voor opstallen dan voor weidegang. Een mogelijke oplossing hiervoor is het prijsverschil voor weidemelk te verhogen. Dit geven ook een aantal veehouders aan. Men denkt hierbij aan een prijsverschil van 2 á 3 per 100 kg melk ten gunste van weidemelk. 40

41 Fransen Gerrits BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Fransen Gerrits wil de beweiding verder bevorderen door met name bedrijven die nu volledig opstallen, speciaal benaderen om bijvoorbeeld jongvee en droge koeien te laten beweiden, voor zover het bedrijfsmanagement het toelaat. Doormiddel van individuele advisering is aandacht gegeven aan het beweiden van droogstaande koeien, en jongvee. Ook is het belang van beweiding benadrukt als er goede mogelijkheden op bedrijfsniveau aanwezig waren. Daarbij is de ondernemer ondersteund met graslandbeheer en aangepaste voeding. Daarnaast is in de digitale nieuwsbrief tips en adviezen aangedragen aan de veehouders om efficiënt en gezond te beweiden. Fransen Gerrits zal onder de Rundveeactiviteit Victoria Mengvoeders in een groter gebied meer aandacht vragen voor een gezonde weidegang, en het productpallet met de nieuwste inzichten gereed maken voor het weideseizoen. Ook bij lezingen voor studieclubs zullen de ondernemers gewezen worden op enerzijds het maatschappelijk belang van beweiden, en anderzijds op de positieve effecten op de gezondheid van het vee en de financiële voordelen voor de onderneming. 41

42 Gunnewick Mengvoeders BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Gerichter adviseren om botanische samenstelling van de percelen te verbeteren, ook speciale aandacht om een sterke graszode te verkrijgen dan wel te behouden Bedrijfsspecifiek de mogelijkheden om weidegang toe te passen bekeken en bediscussieerd Praktisch in- en uitschaar moment bekeken en bepaald Belang van een goed producerende graszode benadrukt, in het najaar advies tot onkruidbestrijding gegeven om de graszode blijvend productief te houden Gelijk aan 2013 Evaluatie weidegang bedrijfsniveau Door een droge en warme zomer zijn op weidende bedrijven veel koeien s avonds naar buiten gegaan i.p.v. overdag. Zo is niet altijd zichtbaar voor de consument dat er wel degelijk weidegang plaatsvindt. Door de droge omstandigheden worden zijn bedrijven eerder geneigd om geen weidegang toe te passen. Hiervoor hebben de veehouders de volgende argumentatie: zekerheid van voldoende wintervoer tijdens droge en warme omstandigheden zijn de graszoden gevoeliger voor beschadiging, waardoor er meer hergroei vertraging optreed. 42

43 ING Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. In 2013 zullen een behoorlijk aantal nieuwe mensen betrokken raken bij de melkveehouderijklanten van ING. Deze mensen zullen worden opgeleid opdat zij in strategische gesprekken met klanten op dit thema in gesprek raken met klanten. Bij de opleiding van nieuwe medewerkers wordt het convenant besproken. Collega s weten wat er van hen wordt verwacht. Groen financieren en weidegang heeft het nog niet gehaald maar er blijft aandacht voor. Doorgaan met waar we mee bezig zijn en medewerkers scholen in dit aspect. Daarnaast gaan we nogmaals de discussie aan over groen financieren en weidegang. 43

44 Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Stimuleren van kennis over weidegang en graslandmanagement via nascholingskanalen en tijdschrift voor diergeneeskunde. De stichting weidegang kan hierin een rol spelen. De keuze voor weidegang wordt soms beïnvloed door de angst dat diergezondheid hieronder lijdt. In gebieden met grote leverbotrisico s bijvoorbeeld. De dierenarts kan een rol spelen om de veehouder te adviseren om middels preventieve maatregelen toch weidegang mogelijk te maken en diergezondheid te waarborgen. Op 18 juni 2013 er een wetenschappelijke bijeenkomst voor rundveedierenartsen georganiseerd met als thema parasitaire aandoeningen. Hierbij zijn de problemen en oplossingen rondom longworm en leverbot bij weidegang uitgebreid besproken. Via de nieuwsbrief is aandacht gevraagd voor de leverbotprognose en voor het gevaar van resistentie-ontwikkeling bij onder dosering. Moet nog vastgesteld worden 44

45 P. Bos veevoeders Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Doorzetten activiteiten 2012; Ik heb, indien mogelijk, gedaan wat in het bovenstaande is aangegeven. Ik ben een voorstander van weidegang en geef dat in gesprekken met klanten ook aan. Ik onderbouw dit met argumenten en cijfers. Ik draag kennis over m.b.t. weidegang. Wij leveren indien gewenst mengvoer geschikt voor Grasrantsoenen of gedeeltelijk grasrantsoenen. De activiteiten van 2012 zijn doorgezet. Er zijn twee soorten krachtvoer ontwikkeld voor bedrijven die onbeperkt weiden. Onze klanten geattendeerd op de mail van de Weideman Klanten gewezen op het financiële voordeel dat te behalen is bij het goed toepassen van weidegang Activiteiten van 2013 doorzetten 45

46 PPP-Agro Advies BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. N.v.t. In 2013 hebben we zes nieuwe studiegroepen opgericht waarin we het thema beweiding en graslandgebruik centraal hebben gezet. Tijdens de bijeenkomsten lopen we altijd een zogenaamde farmwalk waarin de actuele situatie besproken wordt: welke punten gaan goed en kunnen beter en welke punten zijn van belang voor de komende tijd om extra aandacht aan te schenken. Er zijn individuele beweidingsadviezen gegeven o.a. ook voor Stichting Weidegang. In het netwerk Dynamisch beweiden, weer of geen weer hebben we samen met de 9 deelnemende veehouders verder gezocht naar optimalisatie van weidegang. Er worden nieuwe beweidingssystemen bedacht en onderzocht om te werken aan een hogere opbrengst per hectare. Ook hebben we extra lezingen en presentaties gehouden om beweiding onder de aandacht te brengen om zodoende ook grote groepen mensen te bereiken. Geschat aantal bereikte veehouders en erfbetreders op deze wijze 500. Wij verzorgen samen met o.a. Livestock Research workshops weidegang voor CONO, Vreugdenhil, BEL Leerdammer en FrieslandCampina Er zullen wederom nieuwe beweidingsgroepen opgestart worden om nog meer veehouders op een hoger kennisniveau te brengen. In de diverse beweidingsprojecten worden nieuwe technieken in de praktijk onderzocht. 46

47 Rabobank Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Ingezette koers blijven we volgen. O.a. zijn we voornemens om binnen de agrarische sector de melkveehouderij zowel intern als extern extra aandacht te geven. Ontwikkelingsmogelijkheden en duurzaamheid, waaronder weidegang, zijn hierbij het centrale thema. De focus ligt op het verduurzamen van de melkveehouderijsector. Door het hoge ambitieniveau van de sector wordt hier wordt zowel intern als extern extra aandacht voor gevraagd. Intern is dit onderwerp besproken met alle betrokkenen en extern wordt dit ook breed uitgedragen (visiebericht, lezingen en klantgesprekken). De ingezette koers zal in 2014 worden voortgezet. In november 2013 hebben we onze visie melk-meters maken uitgebracht. We schetsen hier het toekomstperspectief van de melkveehouderij. Veel kansen, maar.. op een aantal terreinen vraagt het aandacht. O.a. de duurzame zuivelketen realiseren, daarbinnen is weidegang een voornaam thema. In discussiegroepen en aan de keukentafel gaan we deze visie uitdragen. 47

48 Reudink B.V. Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovaties die aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. Extra aandacht voor uitwisseling van kennis binnen de ForFarmers Groep. In 2013 volgt er een introductie van een nieuw assortiment mengvoeders, waarbij de nieuwste kennis en inzichten zijn verwerkt voor een nog betere benutting van het weidegras. Reudink levert uitsluitend biologische voeders. Weidegang is verplicht in de biologische melkveehouderij. Op basis van hiervan is het vanzelfsprekend dat Reudink in relatie tot weidegang bij melkkoeien onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Introductie van een nieuw assortiment melkveevoeders per oktober De voeders zijn samengesteld op basis van eigen energiewaarderingsysteem (MELK = Meer Energie voor Lacterende Koeien) door een betere voederwaardering worden de rantsoenen, waarvan weidegras een onderdeel is, beter benut met als gevolg een hogere efficiëntie. De introductie van het nieuwe assortiment is ook een voorbeeld van de intensieve samenwerking tussen Reudink bv en ForFarmers Hendrix op het gebied van kennisuitwisseling. In de dagelijkse advisering van biologische melkveehouders door onze specialisten is weidegang en graslandmanagement een vast onderdeel. In de biologische melkveehouderij is goed graslandmanagement zeer belangrijk voor een goede ruwvoerpositie en eiwitvoorziening. Aankoop van ruwvoer en of (eiwitrijke) grondstoffen is lastig en in de meeste gevallen kostprijsverhogend. Organisatie van een symposium voor potentieel omschakelende melkveehouders op de Biovak in Zwolle. Een voorbeeld van een actieve benadering om melkveehouders enthousiast te maken voor de biologische melkveehouderij, waarvan weidegang een verplicht onderdeel is. Uitbouw activiteiten van Onderzoek naar mogelijkheden deelname aan een project dat gericht is op verbetering graslandmanagement en ruwvoer op biologische melkveebedrijven. Het aantal biologische melkveebedrijven met een robot neemt toe. In combinatie met een verplichting op weidegang is kennis hierover extra belangrijk. In 2014 willen we hier extra aandacht aan besteden door onder meer scholing specialisten Reudink. Er liggen nog mogelijkheden voor melkveehouders die omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Melkveehouders worden uitgedaagd om deze stap te maken. Hiervoor heeft Reudink een passend pakket ontwikkeld om deze melkveehouders te begeleiden en ondersteunen tijdens deze omschakeling. Door de verplichting van weidegang in de biologische melkveehouderij, wordt (uitbreiding van) weidegang gewaarborgd. 48

49 VANDIJKE SEMO BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. N.v.t. Selectie van voedergrassen voor beweiding Selectie van voedergrassen voor beweiding. Aanmelden van rassen coor de Aanbevelende Rassenlijst. VANDIJKE SEMO BV is per 16 december 2013 aangesloten bij het Convenant Weidegang 49

50 Vissers Mengvoeders BV Rol Convenant Weidegang Bij advisering van melkveehouders rekening houden met het belang van weidegang. Kennis leveren die melkveehouders bij weidegang ondersteunt. Productinnovatie aansluiten op melkveebedrijven met beweiding. N.v.t. Aan de veehouders bekent maken dat wij als mengvoerfabrikant het Convenant Weidegang ondersteunen, en het belang er van in zien i.v.m. de wensen van de Consument. De melkveehouders die reeds weidegang toepassen begeleiden en voorzien en bespreken van de laatste ontwikkelingen op het gebied van weidegang. Geïnteresseerde veehouders in weidegang blijven voorzien van de laatste ontwikkelingen. Het bezoeken van bijeenkomsten en proefbedrijven die in het teken staan van weidegang, en alles wat daar bij hoort. Bezochte bijeenkomsten 2013 Themadagen Schothorst: Past weidegras goed in het rantsoen voor hoogproductieve koeien? Gras en koeien, koeien in het gras? Dynamisch beweiden Weidegang 3.0, weidegang in combinatie met melkrobots. Discussie met als onderwerp: is weiden de toekomst? Bezoek aan Veenweiden Innovatiecentrum Zegveld met als onderwerp: de praktijk van het kijken naar gras en het plannen van graslandgebruik. Informatie dag op het proefstation van PPO-agro te Vredepeel met als een van de onderwerpen nieuwe grassoorten die goed aansluiten bij weidegang. Inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Anticiperen op vragen en opmerkingen uit de praktijk. Het belang van weidegang blijvend benadrukken. Het blijven vergaren van informatie op het gebied weidegang en alles wat daar bij hoort. Het gebied waar wij als mengvoerfabrikant opereren is Noord-Brabant en Noord Limburg, wat dus in het algemeen inhoud dat mais het hoofdbestanddeel is van het voer in dit gebied dat men verstrekt aan de melkkoeien. Als wij het punt van weidegang aansnijden krijgen we de volgende opmerkingen te horen waarom men weidegang niet zien zitten. Opbrengst aan droge stof uit mais ligt hoger dan uit gras. Te hoge veebezetting per ha. Met alleen ingekuilde producten een gelijkmatig rantsoen door het jaar heen, en makkelijker bij te sturen. Minder afhankelijk van het weer. Extra arbeid. Prijs landbouwgrond ligt op een hoog niveau. Koeien zijn niet meer gewend aan het grazen. Vertrappen van gras bij nat weer. Huisperceel is te klein, of de grond is slecht verkaveld. Extra vergoeding boven op de melkprijs is te laag. 50

51 Albert Heijn Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis aanbieden van zuivelproducten die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Indien mogelijk en wanneer relevant wordt weidemelk verder gecommuniceerd. Alle basis bulkzuivelproducten (melk, karnemelk, yoghurt en vla, totaal zo n 35 SKU s) onder het Albert Heijn merk zijn sinds 1 april 2012 voorzien van weidemelk en wordt sinds de zomer ook actief gecommuniceerd op de verpakking. Dit is ook doorgezet. Ook op onze AH site wordt hier over verteld onder het hoofdstuk Meer doen. Indien mogelijk en wanneer relevant wordt weidemelk verder gecommuniceerd. 51

52 C1000 B.V. Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis aanbieden van zuivelproducten die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Waar mogelijk verdere uitbreiding van de range producten met weidezuivel Indien dit nog voldoende breed zal zijn (moet nog bepaald worden); ook bijbehorende media aandacht. Het complete bulkzuivel pakket is omgezet naar weidegang producten. In 2013 is dit assortiment met folderactiviteiten ondersteund. Tevens is er extra aandacht aan dit onderwerp besteed in het C1000 magazine (oplage van 4,2 miljoen) Voortzetten van de ingezette activiteiten. Er zal vanwege de afbouw van C1000 geen assortimentsuitbreiding meer mogelijk zijn. 52

53 Jumbo Supermarkten Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis aanbieden van zuivelproducten die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Stimuleren van de verkoop van Noord Hollandse kaas in 2014 Stimuleren van de verkoop van Private label verse zuivel Diverse proeverijen en activiteiten ingezet op Wapenaer kaas met weidemelk. Advertenties geplaatst in diverse magazines om de Wapenaer kaas te promoten bij de consument. Diverse promoties ingezet op PL met weidemelk 2 nieuwe PL-producten met weidemelk geïntroduceerd Doorgaan met de aandacht te leggen op Wapenaer kaas met weidemelk. Door middel van diverse activiteiten, zoals winkelwedstrijd, proeverijen, aandacht in magazines etc. Bekijken wat de mogelijkheden zijn om de huidige boerenkaas om te zetten naar weidemelk. Uitbreiding PL-assortiment met producten o.b.v. weidemelk Gelijk aantal promoties inzetten met producten met weidemelk 53

54 A-ware Food Group Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Voorzetten van het agenderen van duurzaamheid in commerciële gesprekken met klanten. A-ware Food Group kan kaas leveren die is gemaakt van weidemelk. A-ware Food Group zal echter alleen overgaan tot de inkoop of productie van weidekaas wanneer een klant hier specifiek om vraagt en bereid is om de eventuele meerkosten (zoals kosten voor gescheiden ophalen en verwerken van de melk) te betalen. Alleen dan is het voor A-ware Food Group mogelijk om op commerciële basis weidekaas in de markt te zetten. Voorzetten van het agenderen van duurzaamheid in commerciële gesprekken met klanten. In 2015 opent A-ware Food Group een eigen kaasfabriek in Heerenveen. Melkveehouders ontvangen, mits zij weidegang toepassen (minimaal 120 dagen, 6 uur), een weidepremie van 0,50 per 100 kilogram melk. A-ware Food Group heeft een positieve houding ten aan zien van weidegang van Nederlandse koeien. Koeien in de wei passen bij het Nederlandse landschap en dragen positief bij aan het imago van de Nederlandse melkveehouderij. A-ware Food Group benadrukt dat zij een integrale kijk heeft op de melkveehouderij als onderdeel van de zuivelketen. Hierbij staan drie uitgangspunten centraal: 1. Aantoonbaar en acceptabel dierenwelzijn 2. Aantoonbare en acceptabele zorg voor de aarde. 3. Waardering van het ondernemerschap van melkveehouder en respect voor de individuele keuze van de melkveehouder. Weidegang van melkkoeien kan volgens de A-ware Food Group een middel zijn om invulling te geven aan deze uitgangspunten. Er zijn echter meerdere wegen die naar Rome leiden. A-ware Food Group respecteert het ondernemerschap van melkveehouders. Naar onze mening dient de individuele melkveehouder zelf te kunnen kiezen of (gedeeltelijke) weidegang past binnen zijn of haar bedrijfsfilosofie en bedrijfssysteem dat gericht moet zijn op een goed niveau van dierenwelzijn en zorg voor de aarde. 54

55 Kaashandel G. van der Heiden Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. De planning is om gezamenlijk met de leveranciers een promotie te ontwikkelen hoe we de weidegang het beste kunnen overbrengen naar de consument. Reclame en posters voor communicatie over Weidegang Onze leveranciers selecteren op Weidegang. 55

56 Th. Vergeer en Zonen B.V. Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Verdere uitbreiding van het Vergeer assortiment met het weidegang logo. Doorvoeren van weidemelk binnen het Vergeer assortiment. Daarnaast is er bij diverse private label artikelen weidemelk doorgevoerd. Belang van weidegang is ter sprake gebracht en gecommuniceerd Gebruik en toepassing weidegang doorgevoerd binnen de organisatie Het gevoerde beleid zal in het jaar 2014 verder voortgezet worden. Waar mogelijk verdere uitbreiding van het weidegang assortiment Stimuleren van de verkoop weidegang artikelen Weidegang bespreekbaar maken in commerciële gesprekken met klanten 56

57 Uniekaas Nederland BV Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. In overleg met leveranciers over het promoten van weidegang. 77% van de omzet van Uniekaas merken is geproduceerd van weidegang melk. In samenwerking met de WPSA probeert Uniekaas om weidegang tot norm te verheffen. In overleg met leveranciers over het promoten van weidegang. 57

58 Vandersterre Groep Nederland BV Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. N.v.t. 58

59 Visser Kaas Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Geen speciale activiteiten, behalve de instroom kaas zo borgen dat deze maximaal bij aangesloten producenten vandaan komt Geen speciale activiteiten, behalve de instroom kaas zo borgen dat deze maximaal bij aangesloten producenten vandaan komt Geen speciale activiteiten, behalve de instroom kaas zo borgen dat deze maximaal bij aangesloten producenten vandaan komt Geen speciale activiteiten, behalve de instroom kaas zo borgen dat deze maximaal bij aangesloten producenten vandaan komt 59

60 Zijerveld Rol Convenant Weidegang Op commerciële basis zuivelproducten op de markt brengen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Borging van de basisprincipes terug in de keten. Nadrukkelijkere rol van kaas.nl Site rode zegel aanpassen Communicatie weidegang gekoppeld aan brand manual Noord Hollandse Gouda Weidegang toegevoegd aan de kernwaardes van Noord Hollandse Gouda kaas. Klantengroepen inmiddels overgezet inclusief activatie toegevoegd hierop. Instore communicatie ingezet met zichtbaarheid. Weidegang met koppeling terug in de keten als onderdeel van de activatiemix laten fungeren. Instore communicatie verder optimaliseren. N.v.t. 60

61 Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Rol Convenant Weidegang Consumenten stimuleren om zuivelproducten te kiezen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Ondersteunen verkrijgbaarheid weidezuivel, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Bij supermarkten, foodservice e.d. aandringen op weideganggarantie voor kaas. Met melkveehouders en zuivel (verder) praten over behoud c.q. herstel weidegang. Bij Europese, landelijke en provinciale discussies over toekomst zuivel lobbyen voor maatregelen voor het behoud c.q. herstel van weidegang. In lezingen, discussies, opiniestukken e.d. aandacht besteden aan het belang van weidegang en hoe deze te behouden c.q. te herstellen. Landelijk aandacht besteden aan de start van het weideseizoen. Onze 20 regionale afdelingen suggesties aanreiken om aandacht te besteden aan weidegang. Deelname aan het bestuur van de Stichting Weidegang. Op alle voorgenomen activiteiten hebben ook daadwerkelijk acties plaatsgevonden. Bij diverse provincies is aangedrongen op het daadwerkelijk in hun ruimtelijke ordeningsbeleid grondgebondenheid te vertalen in een verplichting tot weidegang. Bij diverse provincies en gemeenten aangedrongen niet mee te werken aan de realisatie van melkveebedrijven zonder weidegang. Bij de rijksoverheid aangedrongen op het verplichten van weidegang, bijv. door melkproductie te koppelen aan grond zoals voorgesteld door CLM. Met een hogere urgentie, omdat het 5 voor 12 is, aandacht vragen voor behoud van weidegang en het voorkomen dat de melkveehouderij tot een vee-industrie verwordt en aandringen op maatregelen, niet alleen in de tijdelijk stimulerende, vrijblijvende sfeer, maar ook in de sfeer van partijen in de zuivelsector en overheden aanspreken op het nemen van maatregelen om daadwerkelijk weidegang in stand te houden c.q. te herstellen. Het dreigt echt de verkeerde kant op te gaan. Het convenant is te vrijblijvend en onvoldoende om de teloorgang van weidegang te stuiten en om te buigen. 61

62 Stichting Natuur & Milieu Rol Convenant Weidegang Consumenten stimuleren om zuivelproducten te kiezen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Ondersteunen verkrijgbaarheid weidezuivel, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Verder uitwerken verduurzamingsprogramma met CONO kaasmakers, incl. communicatiecampagne. Opzetten van een systeem waardoor duurzaamheid, incl. weidegang voor consumenten herkenbaar wordt in het schap. Voortzetten van stakeholderdialogen, zoals op de Milk Story. Twee opinieartikelen gepubliceerd (11 september 2013 in Financiële Dagblad & 20 september 2013 in Boerderij Vandaag) waarin wij pleiten voor grondgebondenheid en duurzame productie Diverse lobbyactiviteiten richting de Tweede Kamer en ambtenaren om productiebeheersing te behouden na 2015 (grondgebondenheid) Gesprekken gevoerd met diverse stakeholders (zoals CONO, FrieslandCampina, Arla, Albert Heijn) waarbij wij weidegang hebben genoemd als een van de duurzaamheidsthema s die wij belangrijk vinden. Bezig met een systeem ontwikkelen ( integrale duurzaamheidswaaier N&M ) waarmee duurzaamheid bij een (melkvee)bedrijf in kaart kan worden gebracht. Weidegang scoort een positief vakje op dierenwelzijn en leefbare omgeving. De integrale duurzaamheidswaaier N&M verder uitrollen en testen bij meer melkveebedrijven en coöperaties Voortzetten samenwerking met Beemsterkaas om marktpositie te verstevigen Voortzetten van stakeholderdialogen Voortzetten van lobbyactiviteiten 62

63 Vereniging Milieudefensie Rol Convenant Weidegang Consumenten stimuleren om zuivelproducten te kiezen die geproduceerd zijn met melk van koeien die weidegang hebben gehad, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. Ondersteunen verkrijgbaarheid weidezuivel, waarvan geborgd is dat alle melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar, ten minste 6 uur per dag weiden. voor 2013 Milieudefensie zal zich blijven inzetten voor een grondgebonden veehouderij met vrije uitloop voor dieren. Graseiwit als spoor voor de verduurzaming van het voerpakket van melkvee, het vertonen van soorteigen gedrag en het optimaal sluiten van voer-mestkringlopen op eigen perceel zijn daarin belangrijke elementen. Dat standpunt zal Milieudefensie het komend jaar luid en duidelijk blijven verkondigen. Milieudefensie zal in overleg treden met de zuivelsector om een groter aandeel regionaal veevoer te bewerkstelligen. Een verhoging van de benutting van graseiwit (ter vervanging van eiwit uit andere grondstoffen) staat hierbij op de agenda. Beweiding is één van de manieren om dit te bewerkstelligen. Milieudefensie ondersteunt van harte voorlopers in de sector op het terrein van duurzaamheid: kringloopboeren, biologische melkveehouders, boeren die echt werk maken van beweiding, maar ook supermarktondernemers die vooroplopen met een duurzame zuivelproducten: hun producten verdienen onze steun. Daar waar mogelijk attendeert Milieudefensie de eigen achterban en het grote publiek op de voordelen van deze producten. Voor 2013 staan de jaarlijkse EKO-tellingen en uitreiking van de EKO-Award weer op het programma. in 2013 In de algemene voorlichting over de verduurzaming van de veehouderij legt Milieudefensie de nadruk op het toepassen van beweiding en het kopen van weidezuivel als belangrijke bijdragen aan de verduurzaming en regionalisering van het voerpakket. Milieudefensie heeft twee campagnes gevoerd gericht op een duurzamere (melk-)veehouderij. Daarnaast heeft Milieudefensie begin november de resultaten van de EKO-TELLINGEN gepubliceerd 1. De Kleine Hoefprint-campagne 2. De campagne Maak van Nederland geen megastal ten behoeve van het behoud van het dierrechtenstelsel en de vervanging van de melkquotumregeling. 3. EKO-TELLINGEN Ad 1. Kleine Hoefprint-campagne Tijdens de Kleine Hoefprint-campagne is Milieudefensie in overleg getreden met vele zuivelfabrikanten (Cono, FrieslandCampina en Unilever) en melkveehouders, zelfkazers en kleine kaasproducenten. In de gesprekken zijn thema's als hogere benutting graseiwit, eiwitrijk voer uit kruidenrijke weiden, eigen teelt van granen en/of van andere eiwitrijke gewassen als krachtvoercomponent, etc. De campagne heeft geresulteerd in twee nieuwe regionaal geproduceerde zuivelproducten, geproduceerd zonder soja in het veevoer (Kleine Hoefprint-kaas van Aurora en Kleine Hoefprint-ijs van Frozen Dutch'. In beide producten is gebruik gemaakt van biologische en biologisch-dynamische melk, afkomstig van circa 15 melkveehouders die hoge tot zeer hoge aantallen beweidingsuren toepassen. Ad 2. Campagne Maak van Nederland geen megastal Met de campagne Maak van Nederland geen megastal beoogt Milieudefensie 63

64 de nu nog bestaande rem op groei van de Nederlandse veestapel in stand te houden. Gezien de negatieve correlatie van dieraantallen (stalgrootte, bedrijfsomvang) en beweidingsuren (als gevolg van minder beweidingsgrond per dier en/of de te grote afstand van weidegrond tot melk-/voerrobot), is een toename van weidegang afhankelijk van het succes van het behoud van de rem op schaalvergroting. Milieudefensie kiest voor de structurele oplossing een grondgebonden veehouderij waarbij kringlopen gesloten worden. Met gezonde koeien met weidegang. Ad 3. EKO-TELLINGEN Milieudefensie promoot met de jaarlijkse uitreiking van de EKO-award aan het winnende supermarktfiliaal de groei van het assortiment biologische producten. De biologische melkveehouderij kent een weidegang van gemiddeld 3300 uur per jaar (rapport WUR LR Ook in de algemene communicatie, promoot Milieudefensie duurzamere (zuivel)producten, producten waarbij al veel weidegang wordt toegepast. voor 2014 Net als in het vorige jaar zal Milieudefensie zich ook in 2014 blijven inzetten voor een grondgebonden veehouderij met vrije uitloop voor dieren. Graseiwit als spoor voor de verduurzaming van het voerpakket van melkvee, het vertonen van soorteigen gedrag en het optimaal sluiten van voer-mestkringlopen op eigen perceel zijn daarin belangrijke elementen. Milieudefensie zal activiteiten ontwikkelen om een groter aandeel regionaal voer te bewerkstelligen. Gezien de relatief lage inzet van soja als eiwitrijk krachtvoer in de melkveesector, is vervanging door regionaal voer in deze sector relatief eenvoudig te realiseren. Een verhoging van de benutting van graseiwit (ter vervanging van eiwit uit andere grondstoffen) is één van de sporen. Milieudefensie wil de politiek laten investeren in innovatie en opstartkosten om een groter areaal eiwitrijk veevoer van eigen bodem te bewerkstelligen. In de algemene communicatie over de verduurzaming van de veehouderij zal Milieudefensie steeds aandacht vragen voor het toepassen van beweiding en het kopen van weidezuivel. 64

65 De12Landschappen Rol Convenant Weidegang Weidegang stimuleren bij melkveehouders die terreinen beheren. Aandacht schenken aan weidegang en weidezuivel. Ten opzichte van 2012 zijn er geen bijzondere nieuwe activiteiten gemeld. Weidegang met boerenvee is een vast aspect van het beheer van veel terreinen bij Landschappen. Het gaat om uiteenlopende vormen van (natuur)grondgebruik waarbij sprake is van weidegang: - beweiding van grond middels geliberaliseerde pacht - beweiding van regulier verpachte grond - inscharing van vee - eigen bedrijven met (zoog)koeien. Bij verpachting en andere vormen van ingebruikgeving bij boeren gaat het veelal om weidegang met vlees- of jongvee. Het weiden van melkvee vindt vaak plaats op graslanden behorende bij, of grenzend aan, de huiskavel van een pachtboerderij, omdat natuurgraslanden vaak te ver weg en geïsoleerd liggen. Als onderdeel van de voorwaarden bij (geliberaliseerde) pacht is het bij een enkel Landschap bijvoorbeeld verplicht om een vast percentage van de gepachte oppervlakte te beweiden, naast een aantal gebruiksbeperkingen. Zo worden in het broedseizoen voorwaarden gesteld aan de dichtheden, veesoort en locatie. Afgezien van exploitatie redenen, gebeurt beweiden enerzijds vanwege natuurdoelstellingen (bijv. mozaïekbeheer), anderzijds met het oog op recreatieve beleving en cultuurhistorisch erfgoed. Daarbij wordt de inzet van bijzondere rassen (Blaarkoppen, Lakenvelders, Brandrode runderen etc.) gestimuleerd. Voor een deel van de Landschappen is inscharing en natuurpacht een belangrijk aspect van de samenwerking met agrariërs cq. ANV's, waarbij weidegang zoveel mogelijk gestimuleerd wordt. Er wordt genoemd dat er een voorkeur is voor biologische melkveehouders bij het beheer van de terreinen. (o.a. aan te vullen na voortgangsbijeenkomst) De12Landschappen (het samenwerkingsverband) heeft bij de start van het convenant via de eigen media aandacht besteed aan het convenant, en het initiatief heeft instemming gekregen van het directeurenoverleg van De12Landschappen. In 2013 is er echter overwegend geen extra inspanning gepleegd naar aanleiding van het convenant. Weidegang is echter al volop de praktijk, zoals blijkt uit bovenstaande. Het uitzetten van de vraag om activiteiten heeft toch weer de nodige aandacht van Landschappen getrokken. De voortgangsrapportage zal worden gedeeld met alle Landschappen om aandacht te blijven genereren voor het onderwerp weidegang. De provinciale Landschappen geven opnieuw aan om het aspect weidegang blijvend mee te nemen bij het beheer en onderdeel te laten zijn van de afspraken met agrariërs. Een Landschap geeft aan waarschijnlijk een overeenkomst met een melkveehouder te gaan sluiten en daar ook publiciteit aan te zullen geven. Het samenwerkingsverband zal binnen de Landschappen terugkoppelen over de voortgang van het convenant, en eventuele publiciteit schenken aan nieuwe ontwikkelingen. Voornemens ten aanzien van de vergroening van GLB werken waarschijnlijk gunstig uit voor weidegang in natuurgebieden, nu de staatssecretaris van EZ heeft aangegeven dat natuurgraslanden blijvend in aanmerking komen voor betaling rechten en voor vergroeningspremie. 65

66 Staatsbosbeheer Rol Convenant Weidegang Weidegang stimuleren bij melkveehouders die terreinen beheren. Aandacht schenken aan weidegang en weidezuivel. Ook zal de aandacht van de werkgroep Professionalisering agrarische ingebruikgeving op weidegang worden gevestigd. In 2013 is het onderwerp weidegang aan de orde geweest tijdens gesprekken vanuit de werkgroep Professionalisering Agrarische ingebruikgeving met beheerders en districtshoofden. Beheerders nemen dit onderwerp mee bij de keuze voor nieuwe pachters. Veel beheerders zijn sterk gemotiveerd om weidegang te stimuleren. Staatsbosbeheer houdt de aandacht voor het onderwerp vast. Beheerders wordt geadviseerd waar mogelijk toepassing van weidegang te stimuleren en mogelijk als een van de criteria voor pacht te hanteren. 66

67 Vereniging Natuurmonumenten Rol Convenant Weidegang Weidegang stimuleren bij melkveehouders die terreinen beheren. Aandacht schenken aan weidegang en weidezuivel. Identiek aan 2012; - als medeoprichter actief deelgenomen aan bestuur en activiteiten van de Stichting Weidegang; - als natuurterreinbeheerder in samenwerking met agrariërs/pachters actief gestimuleerd dat de melkveehouders onder hen gebruik maken van weidegang. Natuurmonumenten geeft voorkeur aan samenwerking met biologische boeren; daar is weidegang verplicht. Identiek aan 2012 Identiek aan

68 Ministerie van Economische Zaken Rol Convenant Weidegang Ernaar streven dat duurzaamheid (waaronder weidegang) wordt gestimuleerd in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Inzetten van een deel van het innovatiebudget ten behoeve van weidegang. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid In 2013 worden de voorstellen van de Europese Commissie omgezet in regelgeving, zodat het nieuwe GLB in 2014 in werking kan treden. Onderzoek Beg zal het lopende weidegangonderzoek worden afgerond. In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken zijn de volgende onderzoeken uitgevoerd en opgeleverd : Rapport 679 Economisch Weiden Rapport 680 Parels en Puzzels bij Weidegang Rapport 681 Nieuw beweidingssysteem op basis van Ierse ervaringen Verzoek voor medefinanciering Stichting Weidegang is ontvangen, maar nog geen besluit daarover. Geen 68

Convenant Weidegang. Weesp, 18 juni 2012

Convenant Weidegang. Weesp, 18 juni 2012 Convenant Weidegang Convenant Weidegang Weesp, 18 juni 2012 Weidende koeien kenmerken het Nederlandse landschap. Zij maken de melkveehouderij zichtbaar en bepalen mede het beeld dat de maatschappij van

Nadere informatie

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang Voortgangsrapportage Convenant Weidegang 15 december 2014 Inhoudsopgave Voortgangsrapportage per categorie ondertekenaars Convenant Weidegang Organisaties van melkveehouders LTO Nederland 5 NAJK..6 Nederlandse

Nadere informatie

Convenant Weidegang. Weesp, 18 juni 2012

Convenant Weidegang. Weesp, 18 juni 2012 1 Convenant Weidegang Weesp, 18 juni 2012 Weidende koeien kenmerken het Nederlandse landschap. Zij maken de melkveehouderij zichtbaar en bepalen mede het beeld dat de maatschappij van de Nederlandse zuivelsector

Nadere informatie

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang Voortgangsrapportage Convenant Weidegang 14 december 2012 Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Voortgangsrapportage per categorie ondertekenaars Convenant Weidegang Organisaties van melkveehouders LTO Nederland...

Nadere informatie

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang Voortgangsrapportage Convenant Weidegang 16 december 2015 Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Organisaties van melkveehouders LTO Nederland... 5 NAJK... 7 Nederlandse Melkveehouders Vakbond... 8 Zuivelondernemingen

Nadere informatie

Extra maatregelen 2016

Extra maatregelen 2016 Extra maatregelen 2016 16 december 2015 1 Achtergrondinformatie extra maatregelen weidegang 12 juni 2012: ondertekening Convenant Weidegang; Voortgangsbijeenkomst 2014: extra maatregelen nodig voor stijgen

Nadere informatie

Voorwoord Organisaties van melkveehouders... 6 LTO Nederland... 6 NAJK... 9 Nederlandse Melkveehouders Vakbon... 10

Voorwoord Organisaties van melkveehouders... 6 LTO Nederland... 6 NAJK... 9 Nederlandse Melkveehouders Vakbon... 10 1 Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Organisaties van melkveehouders... 6 LTO Nederland... 6 NAJK... 9 Nederlandse Melkveehouders Vakbon... 10 Zuivelondernemingen... 11 Arla Foods BV... 11 Royal A-ware... 12

Nadere informatie

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang

Voortgangsrapportage. Convenant Weidegang Voortgangsrapportage Convenant Weidegang 14 december 2016 Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Organisaties van melkveehouders LTO Nederland... 6 NAJK... 8 Nederlandse Melkveehouders Vakbond... 9 Zuivelondernemingen

Nadere informatie

20-4-2012. Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma

20-4-2012. Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma Afwegingskader Opstallen - Weiden Symposium Lekker Buiten: Outdoor Animal Husbandry De kracht en uitdagingen van het buiten houden van vee 19 april Wageningen Ir. Q.G.W. (René) van den Oord sr. adviseur

Nadere informatie

Stand van zaken resultaten en afspraken (per 27 juni 2016) Hieronder beschrijven we de stand van zaken van bovenstaande resultaten en afspraken.

Stand van zaken resultaten en afspraken (per 27 juni 2016) Hieronder beschrijven we de stand van zaken van bovenstaande resultaten en afspraken. Stand van zaken ultimatum van Milieudefensie aan Convenant Weidegang Amsterdam, 27 juni 2016 Inleiding Milieudefensie is teleurgesteld in de voortgang van het weidegang convenant. In december 2015 werden

Nadere informatie

Duurzame zuivelketen. Programmateam Diergezondheid en Dierenwelzijn. 20 september 2016

Duurzame zuivelketen. Programmateam Diergezondheid en Dierenwelzijn. 20 september 2016 Duurzame zuivelketen Programmateam Diergezondheid en Dierenwelzijn 20 september 2016 1 Duurzame Zuivelketen Een gezamenlijk initiatief van NZO en LTO Nederland 2 Visie: toekomstbestendige en verantwoorde

Nadere informatie

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Inleiding Via de Duurzame Zuivelketen streven zuivelondernemingen (NZO) en melkveehouders (LTO) gezamenlijk naar een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector.

Nadere informatie

Robot & Weiden. Resultaten enquête 2

Robot & Weiden. Resultaten enquête 2 Robot & Weiden Resultaten enquête 2 Inleiding Inhoudsopgave De deelnemers van Robot & Weiden beantwoorden driemaal een enquête met als doel in kaart te brengen hoe zij omgaan met de combinatie melken met

Nadere informatie

Wat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar

Wat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar Wat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar Wat wil de koe? 2 Antropomorfisme Grieks woord voor 'mens' (ἄνϑρωπος / ánthrōpos) Grieks

Nadere informatie

Controleplan Weidegang (inclusief Deelweidegang) FrieslandCampina

Controleplan Weidegang (inclusief Deelweidegang) FrieslandCampina Controleplan Weidegang (inclusief Deelweidegang) FrieslandCampina Inhoud Algemeen 3 Artikel 1. Definities 3 Artikel 2. Doel 5 Artikel 3. Deelname 5 Artikel 4. Jaarlijkse verstrekking/aanpassing van weide

Nadere informatie

Robot & Weiden. Resultaten enquête 3

Robot & Weiden. Resultaten enquête 3 Robot & Weiden Resultaten enquête 3 Inleiding Inhoudsopgave De deelnemers van Robot & Weiden beantwoorden driemaal een enquête met als doel in kaart te brengen hoe zij omgaan met de combinatie melken met

Nadere informatie

Compleet weiden Combi weiden Compact weiden. WeideKompas

Compleet weiden Combi weiden Compact weiden. WeideKompas WeideKompas Compleet weiden Compact weiden Kompas WeideKompas Beweiden is een keuze die u als veehouder zelf maakt. Wilt u starten met beweiden of wilt u meer rendement uit weidegang halen? WeideKompas

Nadere informatie

1 Kennisactiviteiten. 1.1 WeideCoaches / Praktijkschool voor Beweiding

1 Kennisactiviteiten. 1.1 WeideCoaches / Praktijkschool voor Beweiding Jaarrapportage 2014 1 Kennisactiviteiten 1.1 WeideCoaches / Praktijkschool voor Beweiding De ambitie is om over de periode 2013-2016 in totaal 70-75 WeideCoaches op te leiden in de Praktijkschool voor

Nadere informatie

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 0 Experts verwachten een volumegroei van ~20% tot 2020 door het afschaffen van de quota... Nederlandse melkproductie (mln kg/jaar) 14,000

Nadere informatie

Vijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang

Vijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang 1 Vijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang Het project Amazing Grazing, dat vorig jaar van start ging, wil de huidige opstaltrend van melkvee keren. Daarvoor zijn dan wel amazing ideas nodig! Deze

Nadere informatie

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West.

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Wim Honkoop Begeleiding 35 individuele melkveehouders. Al ruim 3 jaar actief in het opstellen en optimaliseren van Kringloopwijzer resultaten.

Nadere informatie

BEWEIDING UDV ONDERWIJSDAG 5 NOVEMBER 2015. Maarten Vrolijk Agnes van den Pol-van Dasselaar

BEWEIDING UDV ONDERWIJSDAG 5 NOVEMBER 2015. Maarten Vrolijk Agnes van den Pol-van Dasselaar BEWEIDING UDV ONDERWIJSDAG 5 NOVEMBER 2015 Maarten Vrolijk Agnes van den Pol-van Dasselaar Beweiding: Top resultaten ook bij robotbedrijven Nederland Maarten Vrolijk, Livestock Research Wageningen UR Buiten

Nadere informatie

VEENWEIDEN BEWEIDEN. meer kennis, meer kansen

VEENWEIDEN BEWEIDEN. meer kennis, meer kansen VEENWEIDEN BEWEIDEN meer kennis, meer kansen VEENWEIDEN BEWEIDEN Weidegang levert een belangrijke bijdrage aan het natuurlijk gedrag van de koe. En wordt vanuit de duurzaamheidsdoelstellingen een license

Nadere informatie

Meer waarde uit gras!

Meer waarde uit gras! Meer waarde uit gras! Agnes van den Pol-van Dasselaar, lector Beweiding Aeres Hogeschool Dronten 9 oktober 2018 Deze dag is mogelijk gemaakt door Onderwijsvernieuwingsprogramma (OVP) Dier Agenda Verdieping

Nadere informatie

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei?

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? VKNN Bert Philipsen, zomer 2017 De KringloopWijzer Beoordeling van kengetallen II De KLW en Weidegang projecten: Wat is een goed KringloopWijzer

Nadere informatie

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2018

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2018 STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2018 NIEUWE GRACHT 3 2011 NB HAARLEM 023 23 020 23 INFO@STICHTINGWEIDEGANG.NL 2018 IN VOGELVLUCHT AANDEEL MELKVEEBEDRIJVEN MET WEIDEGANG Het aantal melkveebedrijven in

Nadere informatie

OVEREENKOMST. Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer

OVEREENKOMST. Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer OVEREENKOMST Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer Van 1 januari 2014 tot 1 januari 2016 zijn de volgende afspraken van kracht tussen: - De Nederlandse Zuivelorganisatie,

Nadere informatie

Alle zuivelvakkennis op één site. www.zuivelacademie.nl

Alle zuivelvakkennis op één site. www.zuivelacademie.nl Alle zuivelvakkennis op één site www.zuivelacademie.nl Zuivelacademie Zuivelacademie.nl is de online kennis- en leeromgeving voor de gehele zuivelindustrie in Nederland en voor de daartoe opleidende scholen

Nadere informatie

Duurzaamheid in praktijk

Duurzaamheid in praktijk Duurzaamheid in praktijk Verslag Duurzame Zuivelketen 2013 Duurzaamheid in praktijk In 2013 zijn er belangrijke stappen gezet om de Nederlandse zuivelsector verder te verduurzamen. In dit verslag treft

Nadere informatie

Kiezen voor Duurzame Melkveehouderij

Kiezen voor Duurzame Melkveehouderij Kiezen voor Duurzame Melkveehouderij De markt Royal Friesland Campina 5 modules Energie Koegezondheid en welzijn Natuur en landschap Mineralenkringloop Weidegang (bijdrage) MIJN Duurzaamheid (WUR Bert

Nadere informatie

Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij?

Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij? Weidetop - 11 juni 2014 Gijs Kuneman Directeur CLM Onderzoek en Advies Over CLM Onafhankelijk

Nadere informatie

de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank

de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank Verhoeven Verstand van het platteland! Boerenverstand werken aan praktische duurzaamheid! Zo verkopen we de melk Wat is duurzame melk? Blije koeien:

Nadere informatie

Strategieën voor een veranderende wereld. Frans Keurentjes

Strategieën voor een veranderende wereld. Frans Keurentjes Strategieën voor een veranderende wereld Frans Keurentjes Even voorstellen: Frans Keurentjes Lid van het coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2006 Sinds 20 december 2016 voorzitter van het

Nadere informatie

Foto: World Animal Protection

Foto: World Animal Protection Foto: World Animal Protection Supermarkttelling weidezuivel 2014 Supermarkten kunnen een belangrijke rol spelen om koeien in de wei te houden of weer te krijgen. De Supermarkttelling weidezuivel 2014 van

Nadere informatie

Gras levert meer op dan melk

Gras levert meer op dan melk Webinar Amazing Grazing met Tom Keuper interview met Paul Galama Aanvang: 20.30 uur Gras levert meer op dan melk 1 Nieuwe Oogst 21 februari 2015 115 melkkoeien 50 stuks jongvee 54 ha gras 44 ha beweidbaar

Nadere informatie

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2016

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2016 STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2016 NIEUWE GRACHT 3 2011 NB HAARLEM 023 23 020 23 INFO@STICHTINGWEIDEGANG.NL MEI 2017 INLEIDING Stichting Weidegang heeft als doel de zichtbaarheid van koeien in het

Nadere informatie

De noodzaak van de focus op Melkkwaliteit bij ontwikkelingen in de primaire sector ir Margreet Hovenkamp

De noodzaak van de focus op Melkkwaliteit bij ontwikkelingen in de primaire sector ir Margreet Hovenkamp De noodzaak van de focus op Melkkwaliteit bij ontwikkelingen in de primaire sector ir Margreet Hovenkamp 10 maart 2015, NVTL-studiedag Inhoud Nederlandse Zuivelindustrie Duurzame zuivelketen Uitgangspunten

Nadere informatie

Kerncijfers FrieslandCampina

Kerncijfers FrieslandCampina Workshop Agenda 1. Kerncijfers FrieslandCampina 2. Historie en speelveld 3. Duurzaamheidsdoelen 3. Visie en aanpak 4. Uitwerking Foqus planet 5. Wat brengt Foqus planet 6. Weidegang 2. Kerncijfers FrieslandCampina

Nadere informatie

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina FrieslandCampina Erwin Wunnekink 2018 FrieslandCampina Even voorstellen: Erwin Wunnekink Lid van coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2009 Vice-voorzitter van bestuur en rvc sinds 20 december

Nadere informatie

Samen verduurzamen loont

Samen verduurzamen loont Samen verduurzamen loont Verslag Duurzame Zuivelketen 2012 Samen verduurzamen loont De zuivelsector heeft in 2012 belangrijke stappen gezet op het gebied van duurzaamheid. De Nederlandse Zuivel Organisatie

Nadere informatie

14-12-2010. Caring Dairy en het. Het Kringloop-Kompas. Inhoud. CONO Kaasmakers. Wat is duurzaamheid voor CONO Kaasmakers? Caring Dairy: Hoe het begon

14-12-2010. Caring Dairy en het. Het Kringloop-Kompas. Inhoud. CONO Kaasmakers. Wat is duurzaamheid voor CONO Kaasmakers? Caring Dairy: Hoe het begon -- CONO Kaasmakers, blije boeren, blije aarde Ruim jaar ervaring Zelfstandige coöperatie Caring Dairy en het leden en medewerkers Werelderfgoed De Beemster 8 miljoen kilogram kaas Kaas met toegevoegde

Nadere informatie

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Pilotveehouder Henk van Dijk Proeftuinadviseur Gerrit de Lange Countus Accountants Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: 8

Nadere informatie

Beweiding. Agnes van den Pol-van Dasselaar, UDV-Onderwijsdag Dairy Campus, 9 november Naam auteur Datum

Beweiding. Agnes van den Pol-van Dasselaar, UDV-Onderwijsdag Dairy Campus, 9 november Naam auteur Datum Beweiding Agnes van den Pol-van Dasselaar, UDV-Onderwijsdag Dairy Campus, 9 november 2016 Naam auteur Datum Vandaag Beweiding in Nederland en Europa Hoe kijken studenten tegen beweiding aan? Nieuws uit

Nadere informatie

Voorwoord. Werner Buck Voorzitter stuurgroep Duurzame Zuivelketen

Voorwoord. Werner Buck Voorzitter stuurgroep Duurzame Zuivelketen Duurzaamheid in praktijk Verslag Duurzame Zuivelketen 2014 Voorwoord NZO en LTO hebben binnen de Duurzame Zuivelketen de afgelopen jaren al veel belangrijke stappen gezet om de Nederlandse zuivelsector

Nadere informatie

Duurzaamheid in de melkveehouderij

Duurzaamheid in de melkveehouderij Duurzaamheid in de melkveehouderij Kampereiland 15 maart 2012, Alfons Beldman Opbouw presentatie 1. Wat is duurzaamheid? 2. Ontwikkeling duurzaamheid melkveehouderij. 3. Duurzame zuivelketen 4. Kies je

Nadere informatie

Gezondere veestapel met het Koe-Kompas!

Gezondere veestapel met het Koe-Kompas! Gezondere veestapel met het Koe-Kompas! Melken 5 4 Jongvee-opfok 3 2 1 0 Voeding en water Diergezondheid Huisvesting Werkroutines Dierwelzijn Managementinstrument voor veehouder en dierenarts Wat is het

Nadere informatie

Duurzame vooruitgang. verslag 2011

Duurzame vooruitgang. verslag 2011 Duurzame vooruitgang verslag 2011 Inleiding Duurzame vooruitgang Melkveehouders en zuivelondernemingen hebben in 2011 een flinke stap gezet in de verduurzaming van de zuivelketen. De Nederlandse Zuivel

Nadere informatie

STICHTING WEIDEGANG PRESENTEERT 5 CONCEPTEN VOOR SUCCESVOL

STICHTING WEIDEGANG PRESENTEERT 5 CONCEPTEN VOOR SUCCESVOL STICHTING WEIDEGANG PRESENTEERT 5 CONCEPTEN VOOR SUCCESVOL COMBINEREN VAN ROBOTMELKEN EN WEIDEGANG 9-11-2015 Robot & Weiden: dat kan! Deze symposiumtitel inspireerde 300 bezoekers, die 5 concepten kregen

Nadere informatie

Klimaatneutraal ontwikkelen INHOUD

Klimaatneutraal ontwikkelen INHOUD JAAR VERSLAG 2016 Klimaatneutraal ontwikkelen INHOUD Continu verbeteren dierenwelzijn Behoud weidegang Behoud biodiversiteit en milieu Voorwoord Voor een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector

Nadere informatie

Esdonk 8, Gemert. Onderbouwing grondgebonden karakter. Rundveehouderij Meulepas V.O.F. Bedrijfsopzet Esdonk 8, Gemert

Esdonk 8, Gemert. Onderbouwing grondgebonden karakter. Rundveehouderij Meulepas V.O.F. Bedrijfsopzet Esdonk 8, Gemert Onderbouwing grondgebonden karakter Rundveehouderij Meulepas V.O.F. Onderbouwing grondgebonden karakter rundveehouderij Esdonk 8 - Gemert 1 INHOUD 1 Inleiding 3 2 Locatie 4 3 Beschrijving van de inrichting

Nadere informatie

Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie

Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Toekomstbeeld De Nederlandse zuivelsector floreert. Zij profiteert optimaal van de goede

Nadere informatie

27-4-2012. Opstallen - Weiden. Programma

27-4-2012. Opstallen - Weiden. Programma Opstallen - Weiden Symposium License to produce voor melkveehouders 24 april 2012, Dronten Ir. Q.G.W. (René) van den Oord sr. adviseur strategie & bedrijfsontwikkeling LTO Noord Advies (qgwvandenoord@ltonoordadvies.nl)

Nadere informatie

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1 LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede

Nadere informatie

Duurzaamheids Programma DeltaMilk 2015

Duurzaamheids Programma DeltaMilk 2015 Duurzaamheids Programma DeltaMilk 2015 Weidegang 3 punten Onze melkveehouderij hoort bij het Nederlandse landschap en bij onze identiteit. Daarom spant DeltaMilkzich in voor behoud en uitbreiding van de

Nadere informatie

Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en het groen onderwijs. Presentatie Productschap Zuivel Willem Roeterdink

Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en het groen onderwijs. Presentatie Productschap Zuivel Willem Roeterdink Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en het groen onderwijs Presentatie Productschap Zuivel Willem Roeterdink 1 november 2011 Presentatie Hoe kan de verbinding gelegd worden tussen de verduurzaming van

Nadere informatie

Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid

Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid 2018 Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid Kringlooplandbouw in de praktijk Voorwoord De toekomst is grondgebonden De toekomst is aan grondgebonden melkveehouderij. Dat belijden alle partijen,

Nadere informatie

Inhoud Workshop, duur ~ 30 min Frank: - De link tussen met de kringloop en de bodem - Zelf sturen en zelf beredeneren Niek: - Ervaringen vanuit de praktijk Discussie Centraal: meer uit minder! Kringloop(wijzer)

Nadere informatie

DUURZAAM A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID

DUURZAAM A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID DUURZAAM MAGAZINE MAGAZINE Oktober 2014 04 06 14 DUURZAAM ONDERNEMEN VOLGENS A-WARE MVO-BELEID A-WARE FOOD GROUP MELKVEEHOUDERS OVER DUURZAAMHEID Korte versie A-WARE DUURZAAM: WAARDEREN VAN VAKMANSCHAP

Nadere informatie

Zaaien, oogsten en eten

Zaaien, oogsten en eten 7 juni 2017, Wageningen Duurzame veehouderij Roadmap Duurzame Veehouderij 50 TKI projecten 22 MIT projecten 3 NWO projecten Ca 140 M (60 publiek, 80 privaat) Focus Maatschappelijke wensen zijn integraal

Nadere informatie

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2017

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2017 STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2017 NIEUWE GRACHT 3 2011 NB HAARLEM 023 23 020 23 INFO@STICHTINGWEIDEGANG.NL MAART 2018 2017 IN HET KORT In 2017 is het aantal melkveebedrijven waar de koeien weiden

Nadere informatie

HANDLEIDING PROEFTUIN-BEA VOOR MELKVEEHOUDERS (versie 2015)

HANDLEIDING PROEFTUIN-BEA VOOR MELKVEEHOUDERS (versie 2015) HANDLEIDING PROEFTUIN-BEA VOOR MELKVEEHOUDERS (versie 2015) Mei 2015 Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: VOORWOORD De Proeftuin-BEA is een initiatief van Proeftuin Natura

Nadere informatie

Herijking doelen Duurzame Zuivelketen, aanpassingen naar aanleiding van opmerkingen adviesraad 17 december 2014

Herijking doelen Duurzame Zuivelketen, aanpassingen naar aanleiding van opmerkingen adviesraad 17 december 2014 Herijking doelen Duurzame Zuivelketen, aanpassingen naar aanleiding van opmerkingen adviesraad 17 december 2014 Aan: Nadere informatie: Adviesraad Duurzame Zuivelketen Op heeft de adviesraad Duurzame Zuivelketen

Nadere informatie

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2015

STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2015 STICHTING WEIDEGANG JAARRAPPORTAGE 2015 NIEUWE GRACHT 3 023 23 020 23 2011 NB HAARLEM INFO@STICHTINGWEIDEGANG.NL MAART 2016 KENNISACTIVITEITEN WEIDECOACHES / PRAKTIJKSCHOOL VOOR BEWEIDING In 2015 zijn

Nadere informatie

Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff

Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff Dairy Campus Initiatief Wageningen UR Livestock Research (LR), Van Hall Larenstein (VHL), AERES/ PTC+, Prov. Friesland, Gemeente

Nadere informatie

Q&A Advies Grondgebondenheid (Versie 12 april 2018)

Q&A Advies Grondgebondenheid (Versie 12 april 2018) Q&A Advies Grondgebondenheid (Versie 12 april 2018) Commissie + aanvullingen LTO Nederland Algemene vragen over de Commissie en het advies Waarom is de Commissie ingesteld? Wat houdt dat in, een bindend

Nadere informatie

Foqus planet De behoefte aan kwalitatief hoogwaardige melk in een concurrerende wereldmarkt. Hanneke van Wichen September 2015

Foqus planet De behoefte aan kwalitatief hoogwaardige melk in een concurrerende wereldmarkt. Hanneke van Wichen September 2015 Foqus planet De behoefte aan kwalitatief hoogwaardige melk in een concurrerende wereldmarkt Hanneke van Wichen September 2015 Wat is kwalitatief hoogwaardige melk? Wie bepaalt de definitie? De wereld is

Nadere informatie

Innovatieagenda Melkveehouderij

Innovatieagenda Melkveehouderij Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de

Nadere informatie

Maximaal weidegras. Stripweiden A-B-A. Graslandkalender. Gras Arbeidsgemak Weidevakmanschap Melkproductie. Max. 2 koeien per ha

Maximaal weidegras. Stripweiden A-B-A. Graslandkalender. Gras Arbeidsgemak Weidevakmanschap Melkproductie. Max. 2 koeien per ha Maximaal Gras Arbeidsgemak Weidevakmanschap Melkproductie Max. 2 koeien per ha 2 kg ds bijvoeding per dag/koe 13 kg ds opname vers gras Stripweiden 18 uur weiden Stripweiden A-B-A Voorbeeld bij 120 koeien,

Nadere informatie

Feed4Foodure. Voeding en weidegang. 24 juni, Agnes van den Pol-van Dasselaar

Feed4Foodure. Voeding en weidegang. 24 juni, Agnes van den Pol-van Dasselaar Feed4Foodure Voeding en weidegang 24 juni, 2014 Agnes van den Pol-van Dasselaar Wat gaan we doen? Why grazing? (deel 1) Voedingsoptimalisatie voor hoogproductief melkvee met weidegang (MVV1): introductie

Nadere informatie

Ledenbijeenkomsten melkveehouderij 2018 NAJAARSRONDE

Ledenbijeenkomsten melkveehouderij 2018 NAJAARSRONDE Ledenbijeenkomsten melkveehouderij 2018 NAJAARSRONDE Welkom Programma Inventarisatie van vragen die leven Klimaat: inzet zuivelketen en uitwerking op bedrijf Grondgebondenheid: de aanpak en uitdagingen

Nadere informatie

Stichting Zuivelplatform

Stichting Zuivelplatform REGLEMENT IKM-DIERENARTS 1. INTRODUCTIE De Stichting Zuivelplatform is regelinghouder van het Reglement IKM- dierenarts. De Stichting is door de zuivelindustrie opgericht. De Stichting heeft ten doel het

Nadere informatie

Dirksen Management Support John Baars

Dirksen Management Support John Baars Dirksen Management Support John Baars Inhoud Voorstellen Huidige wetgeving Kringloop denken Bedrijfsefficiëntie fosfaat en stikstof Veestapel efficiëntie (BEX) Evenwichtsbemesting (BEP) Conclusies Vragen

Nadere informatie

Koe & Wij. Weiden of opstallen? Onderwijsdag

Koe & Wij. Weiden of opstallen? Onderwijsdag Koe & Wij Weiden of opstallen? Onderwijsdag 4-11-08 KruXen en de trends Waar staan we? Welke trend hebben we gezien? Waar zit nu de KruX? Aanbevelingen Vier praktijkgroepen Trend van weiden in praktijk?

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:

Nadere informatie

Laag bodemoverschot deelnemers Vruchtbare Kringloop Overijssel

Laag bodemoverschot deelnemers Vruchtbare Kringloop Overijssel Laag bodemoverschot deelnemers Vruchtbare Kringloop Overijssel Gerjan Hilhorst (WLR De Marke) In het project Vruchtbare Kringloop Overijssel hebben 220 bedrijven in 2014 een gemiddeld bodemoverschot van

Nadere informatie

Woerdens Techniek Talent

Woerdens Techniek Talent Woerdens Techniek Talent Werkgroep Promotie en werving Concept Activiteitenplan 2013/2014 versie 3.0, Woerden, 23-08- 2013 Aanleiding Het Woerdens Techniek Talent is een initiatief van onderwijsinstellingen,

Nadere informatie

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?!

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! 2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! Vic Boeren (06 53407806) Eric Bouwman (06 26544114) november 2014 DLV Dier Groep BV Onafhankelijk, toonaangevend en landelijk werkend adviesbedrijf

Nadere informatie

Resultaten KringloopWijzers 2016

Resultaten KringloopWijzers 2016 Resultaten KringloopWijzers 2016 7 september 2017 Gerjan Hilhorst WLR - De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu EU beleid: beperken verliezen uit landbouw Streven:

Nadere informatie

Geachte melkveehouder,

Geachte melkveehouder, Geachte melkveehouder, Vanaf 23 januari 2018 wordt de KringloopWijzer uitgebreid met een klimaatmodule. Hiermee krijgt u gemakkelijk inzicht in de broeikasgasproductie van uw bedrijf en hoe u deze kan

Nadere informatie

Duurzame melkveehouderij

Duurzame melkveehouderij Duurzame melkveehouderij Wiepk Voskamp, Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool VHL 19 November 2014 Wageningen UR Hogeschool VHL Nordwin College DTC LTO Friesland Campina Provincie Friesland Gemeente

Nadere informatie

OVEREENKOMST. Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer

OVEREENKOMST. Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer OVEREENKOMST Verbeteren mineralenefficiëntie van melkveebedrijven via KringloopWijzer Van 1 juli 2015 tot 1 januari 2017 zijn de volgende afspraken van kracht tussen: - De Nederlandse Zuivelorganisatie,

Nadere informatie

Perspectief Regionale voercentra

Perspectief Regionale voercentra Perspectief Regionale voercentra Aanjager voor optimaliseren op gebiedsniveau Onderwijs Dronten, 22 november 2012 Paul Galama Onderwerpen Waarom voercentrum? Hoe werkt het in praktijk? Gevolgen voor kostprijs

Nadere informatie

Samenvatting duurzaamheidscans bedrijven Amelisweerd

Samenvatting duurzaamheidscans bedrijven Amelisweerd Samenvatting duurzaamheidscans bedrijven Amelisweerd De gemeente Utrecht verpacht gronden aan drie agrarische bedrijven op het landgoed Amelisweerd. Dit betreft de gangbare melkveebedrijven van Van Dijk

Nadere informatie

Robot & Weiden. Resultaten enquête 1

Robot & Weiden. Resultaten enquête 1 Robot & Weiden Resultaten enquête 1 Inleiding Inhoudsopgave De deelnemers van Robot & Weiden beantwoorden driemaal een enquête. Het doel is het in kaart brengen hoe zij omgaan met de combinatie melken

Nadere informatie

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer?

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer? Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer? NISCOO Heerenveen Zwier van der Vegte, Bedrijfsleider KTC De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu: Overheid wil dit beperken

Nadere informatie

Weidegang in Nederland anno 2011. Dirk Keuper Erik van Well Frits van der Schans

Weidegang in Nederland anno 2011. Dirk Keuper Erik van Well Frits van der Schans Weidegang in Nederland anno 2011 Dirk Keuper Erik van Well Frits van der Schans Weidegang in Nederland anno 2011 Ontwikkelingen en verwachtingen Weidegang in Nederland anno 2011 Ontwikkelingen en verwachtingen

Nadere informatie

Koeien & Kansen Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl Koeien & Kansen

Nadere informatie

DOELEN DUURZAME ZUIVELKETEN 2030

DOELEN DUURZAME ZUIVELKETEN 2030 DOELEN DUURZAME ZUIVELKETEN 2030 HERIJKINGSMOMENTEN: 2023 EN 2027 Verdien modellen Verdienmodellen In beeld brengen verdienmodellen. Verdienmodel voor melkveehouders bij duurzaamheidsprestaties door middel

Nadere informatie

Verslag van themadag Ruwvoer en een lage melkprijs die gehouden is op 1 juni 2016 in Megchelen (GLD)

Verslag van themadag Ruwvoer en een lage melkprijs die gehouden is op 1 juni 2016 in Megchelen (GLD) De Nederlandse Vereniging voor Weide- en Voederbouw (NVWV) Verslag van themadag Ruwvoer en een lage melkprijs die gehouden is op 1 juni 2016 in Megchelen (GLD) Anno 2016 ziet de melkveehouderij in Nederland

Nadere informatie

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota Jan Maarten Vrij Indeling presentatie 1. De zuivelsector in Nederland 2. Hoog Niveau Expert Groep Zuivel 3. Discussiepunten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 4. Standpunten Nederlandse Zuivelindustrie 2van

Nadere informatie

Voor een duurzame toekomst

Voor een duurzame toekomst Voor een duurzame toekomst Complete leverancier van bewezen kwaliteit Den Boer Beton is een flexibele en marktgerichte organisatie en decennia lang een begrip onder professionals in de agrarische sector.

Nadere informatie

Voornemen tot Maatregelenpakket fosfaatreductie

Voornemen tot Maatregelenpakket fosfaatreductie Voornemen tot Maatregelenpakket fosfaatreductie De zuivelsector heeft de afgelopen weken samen met andere partijen een pakket van maatregelen samengesteld om de fosfaatproductie door de melkveehouderij

Nadere informatie

Lezingen aanbod. Seizoen

Lezingen aanbod. Seizoen Lezingen aanbod Seizoen 2016-2017 Shredlage mais Shredlage maïs, de nieuwe standaard? Sinds 2015 is de nieuwe hakseltechniek Shredlage meer bekend geworden in Nederland. Valacon is, al vanaf dat Shredlage

Nadere informatie

/ GES dag STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN

/ GES dag STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN l.vandellen@acconavm.nl / 058-2887887 GES dag 14-11-2013 STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN Wat telt na 2015? Durk hat in stal bout Dierplaatsen? Mest Of toch grond? Gewoon dóórgaan is

Nadere informatie

KANSEN BENUTTEN MET DEELWEIDEGANG

KANSEN BENUTTEN MET DEELWEIDEGANG KANSEN BENUTTEN MET DEELWEIDEGANG Voor sommige melkveehouders is het lastig of zelfs niet mogelijk om alle koeien weidegang te bieden. Hier kan deelweidegang, oftewel ten minste een kwart van het rundvee

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van. Henzen Wegenbouw B.V.

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van. Henzen Wegenbouw B.V. Communicatieplan Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2 Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van Henzen Wegenbouw B.V. Auteur(s): Dhr. P. Henzen, (Directie) Mevr. H. Nawijn (CO 2-functionaris)

Nadere informatie

KringloopWijzer. Johan Temmink

KringloopWijzer. Johan Temmink KringloopWijzer Johan Temmink 1 Juli 2013: Sectorplan koersvast richting 2020 Melkveehouderij: Zuivelplan (NZO, LTO) Technische invulling binnen milieurandvoorwaarden KringloopWijzer centraal Film KringloopWijzer

Nadere informatie

Maatschappelijke waardecreatie in de praktijk

Maatschappelijke waardecreatie in de praktijk Maatschappelijke waardecreatie in de praktijk Jaarrapport 2016 Wageningen University & Research, Wetenschapswinkel Maatschappelijke waarde van onderzoek ontstaat bij het gebruik of de toepassing van de

Nadere informatie

Jaarverslag Duurzame Zuivelketen 2015 Inhoud

Jaarverslag Duurzame Zuivelketen 2015 Inhoud Jaarverslag 2015 Jaarverslag Duurzame Zuivelketen 2015 Inhoud Continu Voorwoord Duurzame Zuivelketen Klimaatneutraal ontwikkelen verbeteren dierenwelzijn Behoud Behoud biodiversiteit Initiatief weidegang

Nadere informatie