Informatieboekje Prinsjesdag september Vormgeving: Grafische Dienst Audiovisuele Dienst Defensie Den Haag

Transcriptie

1 Informatieboekje Prinsjesdag september 2011 Vormgeving: Grafische Dienst Audiovisuele Dienst Defensie Den Haag

2 Voor meer informatie: 11 Luchtmobiele Brigade Sectie Communicatie Mevr. T. van Willigen-Scherders Frederikkazerne Postbus LS Den Haag Telefoon: De balkonscene. 31

3 Inhoudsopgave Programma pag. 5 Welkomstwoord pag Luchtmobiele Brigade pag. 8 Het Koninklijk Huis, de Krijgsmacht en de Militaire Willems-Orde pag. 10 Historie Prinsjesdag pag. 12 Achtergrondinformatie Troonrede pag. 14 Samenstelling van de stoet pag. 16 Het Koninklijk Staldepartement pag. 18 Erewacht en Ere-afzetting op het Binnenhof pag. 20 De Ere-afzetting langs de route pag. 22 De ceremoniële tenues van de krijgsmacht pag. 24 Algemene mededelingen pag. 25 Woorden- en begrippenlijst pag. 26 Voor meer informatie pag. 31 Vaandelwacht der Mariniers in CT. 30 3

4 onderhouden. Dat zijn bijvoorbeeld hoofden van diplomatieke missies en leden van het Internationaal Gerechtshof. Ook begeleidt zij de Koningin bij buitenlandse bezoeken. Adjudant van H.M. de Koningin De adjudanten (onderdeel van het militaire huis) bereiden onder meer de openbare optredens van de leden van het Koninklijk Huis voor. Ook ondersteunen zij bij de uitvoering van grote evenementen. De adjudanten zijn afkomstig uit de Koninklijke Marine, Land -of Luchtmacht en de Koninklijke Marechaussee. Zij hebben de rang van kapitein-luitenant ter zee of luitenant-kolonel. De vier adjudanten dragen tijdens Prinsjesdag allemaal het gala-uniform dat bij hun krijgsmachtonderdeel hoort. Postiljon Bij Postiljon-rijden wordt het linker voorpaard bestuurd door een ruiter (de Postiljon). Het postiljon rijden is ontstaan rond de negentiende eeuw, omdat er destijds meerdere paarden voor de koetsen gezet werden, die voor de koetsier moeilijker te besturen waren, mede door het gewicht van de vele leidsels die nodig waren. Chef Militair Huis van H.M. de Koningin Het Militaire Huis van H.M de Koningin is verantwoordelijk voor het militaire ceremonieel. Ook onderhoudt het de niet-politieke contacten tussen het Koninklijk Huis en het Ministerie van Defensie. De Chef van het Militaire Huis heeft de leiding. De Chef van het Militaire Huis, ook wel Adjudant-generaal genoemd, heeft de rang van Generaal-majoor of Schout bij nacht. Sinds 1 januari 2009 vervult Generaal-majoor H. Morsink deze functie. De Adjudant-generaal en zijn adjudanten dragen op de rechterschouder van hun uniform een goudkleurige nestel (gevlochten koorden). Op de revers is de B van Beatrix te zien, met een Koninklijke kroon erboven. Geloofsbrieven ceremonie Als een land een nieuwe ambassadeur naar Nederland stuurt, is de eerste officiële handeling het aanbieden van zijn of haar geloofsbrieven aan Hare Majesteit de Koningin. Dit gebeurt traditioneel op woensdag. De nieuwe ambassadeur wordt met een koets opgehaald en naar Paleis Noordeinde gebracht om de geloofsbrieven aan de majesteit te overhandigen. Pas als ze zijn geaccepteerd, is de ambassadeur in zijn functie erkend. Hierbij staat een erewacht met militaire muziek bij Paleis Noordeinde aangetreden. 4 29

5 vertegenwoordigen de Koningin in hun Grootmeester van H.M. de Koningin Programma ambtsgebied. Kamerheren maken deel uit van De Grootmeester heeft de dagelijkse leiding over het Civiele Huis van de hofhouding van de de Hoforganisatie. De Grootmeester behandelt Koningin. ook de buitenlandse bezoeken van de Koningin. Vanaf uur: Ontvangst door Regionaal Militair Ceremoniemeester van H.M. de Koningin In de Ridderzaal zitten de Grootmeester en Grootmeesteres naast de troon van de Koningin. Commandant in gebouw 147 op de Frederikkazerne aan de Van der Burchlaan 31 De Ceremoniemeester coördineert de uitvoering Als zij de Troonrede heeft uitgesproken, in Den Haag van buitenlandse bezoeken, waaronder overhandigt ze de tekst aan een van hen. staatsbezoeken, en van de grote evenementen aan het Hof. Daarnaast geeft de Grootmeesteres van H.M. de Koningin uur: Welkomstwoord Ceremoniemeester adviezen over ceremoniële De Grootmeesteres speelt een rol in de sociale uur: Vertrek per bus naar het Binnenhof en protocollaire zaken. contacten die namens de Koningin worden uur: Aankomst op het Binnenhof en plaatsnemen genodigden op de tribune De Grenadiers in CT uur: Opstellen militairen op het Binnenhof uur: Inspectie erewacht en ere-afzetting Binnenhof door Gouverneur der Residentie uur: Vertrek H.M. de Koningin vanaf Paleis Noordeinde uur: Aankomst H.M. de Koningin op het Binnenhof uur: Aanvang Troonrede 14:00 uur*: Terugkeer per bus naar de Frederikkazerne (gebouw 147) 14:15 uur*: Lunch in gebouw 147 *= afhankelijk van de duur van de Troonrede 28 De Grenadiers verlaten het Binnenhof. 5

6 De Gouverneur der Residentie. eenheden die voor 1940 te paard opereerden): cavalerie, artillerie en Koninklijke Marechaussee, wordt een vaandel een standaard genoemd. Tegenwoordig heeft het vaandel vooral een ceremoniële betekenis. Elke militair legt zijn of haar eed/belofte af op het vaandel of de standaard van zijn of haar regiment/korps. Cavalerie Cavalerie is van oudsher de naam voor de militaire eenheid die zich te paard voortbewoog en te paard vocht. Dit in tegenstelling tot de infanterie die te voet vecht en zich verplaatst. De dragonder is een tussenvorm (vecht te voet, verplaatst zich te paard). Er wordt onderscheid gemaakt naar zware, lichte cavalerie en gepantserde cavalerie. Rijknecht-majoor Rijknecht-majoor is een eretitel. In het dagelijks leven is hij werkzaam in de Koninklijke Stallen, waar hij waakt over het wel en wee van de rijpaarden. De rijknecht-majoor draagt een driekwart rode jas, terwijl de rijknechten in halflange blauwe galajassen zijn gehuld. Bij alle drie rust het zadel op een sjabrak. Dit is een rood met gouden biezen afgezet dekkleed waarvan in de achterste benedenhoeken in goud de B met de kroon van de vorstin is geborduurd. Kamerheer van H.M. de Koningin In Nederland is een kamerheer een adviseur van de Koningin. De Koningin heeft in principe in iedere provincie en grote stad een kamerheer. Deze kamerheren adviseren, begeleiden en 6 27

7 Woorden- en begrippenlijst Welkomstwoord Gele Rijders De 11e Afdeling Rijdende Artillerie (11 Afdra) ook wel bekend als de Gele Rijders zet sinds 1963 de tradities voort van de vooroorlogse Rijdende Artillerie. De afdeling levert vuursteun aan de gevechtseenheden van de brigade, maar kunnen ook ingezet worden voor gebiedsbeveiliging of bewaking tijdens een crisisbeheersingsoperatie. Naast haar operationele taak heeft 11 Afdra sinds jaar en dag een belangrijke ceremoniële taak. Vaak gaat het hier om het afgeven van ereschoten bij plechtigheden met een ceremonieel karakter, zoals staatsbezoeken. Ook is het vaste prik dat de Gele Rijders minuutschoten afgeven op Prinsjesdag. Gouverneur der Residentie Is verantwoordelijk voor het militair ceremonieel in Den Haag in relatie met het Koninklijk Huis en is tevens Commandant van de Koninklijke Marechaussee. Ten aanzien van het Corps Diplomatique in Den Haag heeft de Gouverneur der Residentie representatieve taken. Sinds 24 april 2008 vervult luitenant-generaal D. van Putten deze functie. Veiligheidsregio Een veiligheidsregio is in Nederland een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en diensten ten aanzien van taken op het terrein van brandweerzorg, rampenbeheersing, crisisbeheersing, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) en handhaving van de openbare orde en veiligheid. Daarvoor wordt een indeling aangehouden die overeenkomt met die van de politieregio s; vandaar dat Nederland 25 veiligheidsregio s kent Veiligheidsbureau Dit bureau organiseert de ambtelijke ondersteuning van het bestuur en management van een veiligheidsregio. De Bronzen Leeuw De Bronzen Leeuw, ingesteld in 1944, is bedoeld voor militairen die voor de Nederlandse Staat strijd geleverd hebben en daarbij bijzonder moedige en beleidvolle daden bedreven hebben. De Bronzen Leeuw kan overigens ook toegekend worden aan Nederlandse burgers en buitenlanders, die aan deze eisen voldoen. Garderegiment Grenadiers en Jagers Het Garderegiment Grenadiers en Jagers is opgericht in 1829 door Koning Willem I. Zij moeten onder het oog des Konings dienst doen, wat inhoudt dat ze worden gelegerd waar de Koning regeert. Zo vangen ze in Brussel in augustus 1830 de eerste klap van de Belgische opstand op, beveiligen ze Den Haag in en verdedigen ze Den Haag in mei Op dit moment maken zij deel uit van de Luchtmobiele brigade gelegerd in Schaarsbergen. Vaandel/Standaardwacht Te land is een vaandel de herkenningsvlag van een militaire eenheid. Bij de bereden wapens (de Geachte relatie, Vandaag, dinsdag 20 september 2011, is het de derde dinsdag in september: Prinsjesdag. Deze eerste dag van het parlementaire jaar gaat altijd gepaard met veel militair ceremonieel. Zo nemen militairen deel aan de routeafzetting, maken detachementen onderdeel uit van de Koninklijke Stoet en wordt defensiepersoneel ingezet op diverse locaties in de stad. Hare Majesteit de Koningin vertrekt in de Gouden Koets vanaf Paleis Noordeinde naar het Binnenhof. De ere-afzetting op deze route wordt gevormd door militairen van de Marine, de Landmacht en de Luchtmacht. Tijdens de rit met de Gouden Koets worden op het Malieveld saluutschoten afgevuurd door de Gele Rijders. Als Regionaal Militair Commandant en plaatsvervangend Gouverneur der Residentie ben ik namens de Gouverneur der Residentie verantwoordelijk voor de coördinatie, planning en uitvoering van het militair ceremonieel tijdens Prinsjesdag. Traditiegetrouw beschik ik over een speciale ontvangsttribune op het Binnenhof waar u vandaag, als mijn gast, kunt plaatsnemen. Vanaf deze tribune heeft u een schitterend uitzicht op de Koninklijke Stoet, de hoedenparade en het militair ceremonieel. In dit informatieboekje staat o.a. uiteengezet wat de achtergrond van Prinsjesdag, de samenstelling, de volgorde van de Koninklijke Stoet. Achter in dit boekje vindt u een korte uitleg van sommige woorden en begrippen die gebruikt worden in dit boekje; deze woorden zijn cursief gedrukt. Ik wens u een plezierige dag toe. Plaatsvervangend Gouverneur der Residentie tevens Regionaal Militair Commandant West Kolonel S.M.M. van Hoof 26 Ere-afzetting langs de route. 7

8 11 Luchtmobiele Brigade Schakel tussen maatschappij en Defensie Vandaag ziet u veel militair ceremonieel. De coördinatie, planning en uitvoering vallen onder de verantwoording van bureau Ceremonieel van 11 Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen. Sinds 1 juli 2011 is het Regionaal Militair Commando West als zelfstandig organisatieonderdeel opgeheven. Alleen de functie van de Regionaal Militair Commandant blijft bestaan. Bij Prinsjesdag, maar ook bij officiële (staats) bezoeken, herdenkingen, staatsbegrafenissen en Koninklijke huwelijken heeft het bureau Ceremonieel een belangrijke rol op het gebied van militair ceremonieel. De Luchtmobiele Brigade is een snel inzetbare lichte infanterie gevechtseenheid van het Nederlandse Commando Landstrijdkrachten die binnen vijtien tot twintig dagen overal ter wereld inzetbaar kan zijn om humanitaire hulp te verlenen of aanvalsoperaties uit te voeren. Inzet kan plaatsvinden in NAVO-verband, maar ook als onderdeel van troepen van de Verenigde Naties (UN) of de West-Europese Unie (WEU). Samen met eenheden van het Defensie Helikopter Commando van het Commando Luchtstrijdkrachten vormt de brigade de Air Manoeuvre Brigade (11 AMB). Helikopters verzorgen voor de brigade het troepentransport en zorgen ook voor het vervoer van wapens, materieel, proviand en andere voorraden. Daarnaast kunnen eventueel gevechtshelikopters worden ingezet die in oorlogssituaties bescherming bieden aan de infanterie en grondsteun kunnen geven. Lichte terreinvoertuigen, draagbare antitankwapens en moderne communicatiemiddelen completeren de gevechtskracht van de brigade. In 2003 heeft de brigade een zogenoemde operationele test ondergaan, waarna zij aan haar naam het begrip Air Assault mocht toevoegen. Dit houdt in dat de brigade in staat is om samen met de AH 64-gevechtshelicopters van de luchtmacht een gecoördineerde aanvalsoperatie uit te voeren. De rode baret is een internationaal herkenningsteken voor het luchtmobiele specialisme en staat tevens voor doorzettingsen incasseringsvermogen, teamspirit, durf en zelfvertrouwen. Nec temere nec timide, wat Latijn is voor noch roekeloos noch vreesachtig, is dan ook het credo van 11 Luchtmobiele Brigade. De valk is het symbool van deze brigade. Deze ranke vogel komt op de hele wereld voor, heeft een scherpe blik en slaat vanuit de lucht snel en en doeltreffend toe. De Marinierskapel in CT verlaat het Binnenhof. Algemene Mededelingen Hieronder volgen een aantal praktische zaken - In de Ridderzaal geeft Hare Majesteit de waar u voorafgaand aan, tijdens en na afloop Koningin in de Verenigde Vergadering van de van de ceremonie rekening mee dient te Staten-Generaal een uiteenzetting van het houden. door de regering te voeren beleid. U kunt de troonrede volgen vanaf uw plaats op de Binnenhof tribune via luidsprekers. Na afloop van de - De ceremonie op het Binnenhof duurt tot troonrede vertrekt de Koninklijke familie in de circa uur dat is afhankelijk van de duur rijtuigen naar Paleis Noordeinde van de Troonrede. U kunt tussentijds de tribune niet verlaten. Frederikkazerne - Eregroet vaandels bij aankomst en vertrek. Na afloop van de ceremonie, vertrekken de - Bij aankomst van de Gouden Koets op het bussen weer naar de Frederikkazerne. In gebouw Binnenhof in Den Haag, wordt het Wilhelmus 147 wordt u een lunch aangeboden. gespeeld. Zodra het teken wordt gegeven, gaat u staan. Militairen dienen te salueren. Mobiele telefoons - Op het moment dat H.M. de Koningin de Uw mobiele telefoon moet tijdens de gehele Ridderzaal betreedt, kunt u weer gaan zitten. ceremonie zijn uitgeschakeld. 8 25

9 De Ceremoniële Tenues van de krijgsmacht Het merendeel van de militairen die betrokken zijn bij het militair ceremonieel op Prinsjesdag staan aangetreden in het Dagelijkse Tenue (DT). Daarnaast zijn er een aantal deelnemende detachementen gekleed in het Ceremonieel Tenue (CT); de eenheden die opgesteld staan op het Binnenhof, Paleis Noordeinde en Koninklijke Stoet. Deze tenues zijn een verwijzing naar de Nederlandse militaire krijgsgeschiedenis. Het ministerie van Defensie beschikt over een Depot Ceremoniële Tenuen, gevestigd in Soesterberg. Daar zijn alle CT n van de vier krijgsmachtdelen (Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee) opgeslagen. Deze kleding wordt gedragen tijdens bijzondere gebeurtenissen zoals Prinsjesdag. Fuseliers helpen elkaar bij het aantrekken van hun CT. Militaire bijstand bij een treinongeval bij Barendrecht. Intensivering Civiel Militaire Samenwerking De Regionaal Militair Commandant is namens het ministerie van Defensie het aanspreekpunt voor autoriteiten, civiele instanties en individuen in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing wordt samengewerkt met veiligheidsregio s, gemeentes, politie, brandweer en GHOR. Om deze taken optimaal te kunnen uitvoeren is per veiligheidsregio (10 in totaal) een Officier Veiligheidsregio (OVR) werkzaam bij het Veiligheidsbureau. Deze neemt deel aan werkgroepen en overlegfora waar de kennis en expertise van Defensie gewenst is. Naast de samenwerking op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing, is de Regionaal Militair Commandant als plaatsvervangend gouverneur der Residentie verantwoordelijk voor de coördinatie en uitvoering van militair ceremoniële aangelegenheden. Voorbeelden hiervan zijn Staatsbezoeken, Prinsjesdag en Nationale Dodenherdenking. Maatschappelijke dienstverlening Daarnaast verleent de Luchtmobiele Brigade, op verzoek, ook steun aan regionale maatschappelijke organisaties. Die bijstand kan bestaan uit het beschikbaar stellen van personeel en/of materieel. 24 9

10 Het Koninklijk Huis, de Krijgsmacht en de Militaire Willems-Orde Personen van het Onze Vrijwilligers Vereniging Korps Nationale Reserve (40 personen) Vertegenwoordigers van de bevolking uit de Ingang Binnenhof (Pleinzijde) Een detachement gevormd door militairen van het 20ste Bataljon Nationale Reserve, provincie Gelderland (200 personen) een van de bataljons Nationale Reserve van Het Koninklijk Huis heeft een bijzondere band met de krijgsmacht. Deze band komt Malieveld 11 Luchtmobiele Brigade. Zij hebben traditiegetrouw een grote rol in bijvoorbeeld naar voren door de Koninklijke Een saluutbatterij van bemande stukken van de ondersteuning tijdens de voorbereiding vaandels en standaarden van de verschillende de Koninklijke Landmacht (4 x 25-ponder) en uitvoering van alle ceremonieën van de regimenten. Deze worden uitgereikt door het staatshoofd aan de commandanten van de De Ridderslag voor Kapitein Kroon. (11e Afdeling Rijdende Artillerie Gele Rijders ; 50 personen waarvan 34 in CT) Staat waar Prinsjesdag er één van is. regimenten. Deze band is verder duidelijk Ridders der derde klasse en Ridders der vierde zichtbaar tijdens speciale gebeurtenissen waarbij klasse. Een ridder der Orde, die opnieuw in de het Koninklijk Huis betrokken is, zoals bij strijd een uitstekende daad van moed, beleid en Prinsjesdag. Traditioneel begroeten Hare Majesteit de Koningin en andere leden van het trouw heeft verricht, kan voor bevordering in de Orde in aanmerking komen. De Gele Rijders in CT bij hun vuurmond Koninklijk Huis het vaandel voordat zij de Ridderzaal betreden. Waterloo Prins van Oranje, de latere koning Willem II, was Ridders Militaire Willems-Orde de eerste die in het register van de Orde werd Traditiegetrouw zitten voor de tribune van de bijgeschreven. In 1815 voerde hij bij Quatre Bras Regionaal Militair Commandant de Ridders en Waterloo de Nederlandse troepen aan. In Militaire Willems-Orde. Dit jaar nemen zij plaats totaal vonden er naar aanleiding van deze twee op de eerste rechter rij van de tribune. Volgens veldslagen meer dan benoemingen plaats. de wet is deze Militaire Willems-Orde (MWO) In het vervolg van de 19e eeuw zouden nog bedoeld voor hen die zich in de strijd door het talrijke benoemingen volgen. Zo leverde de bedrijven van uitstekende daden van moed, Belgische Opstand in 1830 en de Tiendaagse beleid en trouw, hebben onderscheiden. De Veldtocht, een jaar later, een groot aantal nieuwe Militaire Willems-Orde is de oudste en hoogste ridders op. Nederlands-Indië was bij uitstek het onderscheiding van het Koninkrijk der gebied waar men het ridderkruis der Militaire Nederlanden. Willems-Orde kon verdienen. De provincie Atjeh spande in dit opzicht de kroon. De talloze Klassen militaire acties tussen 1873 en 1927 leverden 2 De Militaire Willems-Orde bestaat uit 4 klassen: grootkruisen, 6 commandeurskruisen, 42 Ridders der eerste klasse of Grootkruisen, ridderkruisen derde klasse en meer dan 800 Ridders der tweede klasse of Commandeurs, ridderkruisen vierde klasse

11 De Ere-afzetting langs de route Paleis Noordeinde Dubbelpost Koninklijke Marechaussee Een erewacht van militairen en vaandelwacht van de Koninklijke Luchtmacht: Groep Geleide Wapens, Volkel 311 en 901 (52 personen) De Kapel van de Koninklijke Luchtmacht (50 personen) De afzetting langs de route vanaf Paleis Noordeinde naar het Binnenhof Militairen van diverse eenheden van de Koninklijke Marine (plm 100 personen) Militairen van diverse eenheden van de Koninklijke Landmacht (plm 600 personen) Militairen van diverse eenheden van de Koninklijke Luchtmacht (plm 160 personen) Trompetterkorps KMar Fanfarekorps KL Bereden wapens Fanfarekorps Nationale Reserve Personen van de Stichting Veteranen Platform (plm 75 personen) In totaal werden in de periode tot personen met de Militaire Willems-Orde gedecoreerd. De wet biedt ook de mogelijkheid het ridderkruis vierde klasse toe te kennen aan onderdelen van de krijgsmacht die zich in de strijd hebben onderscheiden. Op grond hiervan is aan 6 onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht en aan 2 buitenlandse eenheden de Militaire Willems-Orde toegekend. Aanleiding waren hun verrichtingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Overigens hoeft dat niet in tijden van oorlog te zijn. Het woord oorlog wordt in de wet namelijk niet genoemd. De Militaire Willems-Orde heeft van meet af een sterk democratisch karakter gehad. Iedereen kan er voor in aanmerking komen die uitstekende daden heeft verricht; ongeacht rang of stand. Oorspronkelijk was de Militaire Willems-Orde bedoeld voor militairen, maar vanaf 1940 is die ook haalbaar voor burgers. Kapitein Marco Kroon De laatste keer dat deze hoge onderscheiding werd uitgereikt op 29 mei 2009 aan kapitein M. Kroon van het Korps Commandotroepen. Kapitein Marco Kroon, Ridder der Militaire Willems-Orde heeft Nederlands hoogste onderscheiding te danken aan zijn totale optreden als mens en militair tijdens zijn uitzending naar Uruzgan van maart 2006 tot augustus Hij was daar als commandant van een peloton commando s. De voornaamste taken van de eenheid waren het verkennen van de provincie en het mogelijk maken van de opbouw van Kamp Holland. Tijdens een zestal acties heeft Kroon, soms met gevaar voor eigen leven, uitzonderlijk leiderschap getoond. Op 31 mei 2006 heeft Hare Majesteit de Koningin deze hoge onderscheiding uitgereikt aan de 1ste Zelfstandige Poolse Parachutistenbrigade. Daarnaast reikte Hare Majesteit de Koningin de Bronzen Leeuw uit aan de nabestaanden van de vroegere commandant van deze eenheid, generaal-majoor Stanislaw Sosabowski. Hiervoor werd op 12 juli 1955 voor het laatst aan twee individuen de Militaire Willems-Orde uitgereikt. Kapitein J.H.C. Ulrici vanwege zijn rol in het verzet van 1940 tot 1945 en zijn optreden als militair in Nederlands-Indië en de onlangs overleden kapitein T.E. Spier vanwege zijn optreden als militair in Nederlands-Indië. De plechtigheid vond plaats op de Frederik Hendrikkazerne te Vught. De twee officieren ontvingen de onderscheiding uit handen van prins Bernhard, die hun ook de traditionele Ridderslag gaf. De uitreiking op 29 mei 2009 aan kapitein Kroon van het Korps Commandotroepen was zodoende de eerste aan een persoon na 54 jaar. Ook de Korea-oorlog gaf aanleiding tot het uitreiken van een Militaire Willems-Orde. Van de circa militairen die bij het Nederlandse Detachement Verenigde Naties in Korea dienden, werden er 3, van wie 2 postuum, in de Orde benoemd. Ridders Militaire Willems-Orde: De heer Den Ouden, de heer Hakkenberg, de heer Hoeben,de heer Van den Hoek, Baron d Aulnis de Bourouill en kapitein Kroon

12 Historie Prinsjesdag In de 18e eeuw was Prinsjesdag de voorloper van Hierdoor staat Prinsjesdag bol van de tradities. Aan de zijde van de Eerste Kamer Dubbelposten Koninklijke Marechaussee onze huidige Koninginnedag en werd gevierd op De koningin rijdt in de Gouden Koets naar het Ereafzetting van 50 militairen gevormd door het op het Binnenhof de verjaardagen van de stadhouders van Oranje. Binnenhof in Den Haag. Vervolgens leest ze in Garderegiment Grenadiers en Jagers (11e voor de Ridderzaal en Op het populaire volksfeest betuigden de de Ridderzaal de Troonrede voor aan de leden Infanteriebataljon Luchtmobiel) voor de nummers 11 en 20 patriotten hun liefde voor de Oranjes. Waarschijnlijk omdat de opening van het van Eerste en Tweede Kamer. Het belangrijkste van Prinsjesdag zijn echter de financiën. Voor het Ministerie van Algemene Zaken voor de begeleiding op het Binnenhof Comité van In- en Uitgeleide parlementaire jaar ook met veel koninklijk Na de lezing van de Troonrede, met de - Een detachement van cadetten van de Vice-president Raad van State ceremonieel en oranje gezindheid gepaard gaat, beleidsplannen van de regering, presenteert Nederlandse Defensie Academie/Koninklijke Voorzitter Eerste Kamer heeft die dag de naam Prinsjesdag gekregen. de minister van Financiën in de Tweede Kamer Instituut Marine (15 personen) de rijksbegroting en de Miljoenennota, waarin - Een detachement van cadetten de Nederlandse De eerste Prinsjesdag in zijn huidige betekenis, staat welke middelen beschikbaar zijn en hoe Defensie Academie/Koninklijke Militaire de dag waarop de plannen van het kabinet die zullen worden besteed. Academie (5 KL, 5 KLu en 5 KMar) bekend gemaakt worden, was in Een detachement van Studenten van de De Koningin in de Gouden Koets Koninklijke Utrechtse Studenten Vereeniging tot Vrijwillige Oefening in den wapenhandel (15 personen) - Een detachement Studenten van de Delftsche Studentenweerbaarheid (15 personen) - Een detachement Studenten van de Rotterdamse Studenten Schietvereniging De Schutterij (15 personen) Aan de zijkant van de Ridderzaal - Een detachement Studenten van de Koninklijke Leidsche Studenten Vereeniging Pro Patria (15 personen) - Een detachement Studenten van de Studenten Weerbaarheid Transvaal Wageningen (15 personen) - Een detachement Studenten van het Haagsch Studenten Schutters Korps Pro Libertate (15 personen) De Jagers in gelid in CT

13 Erewacht en Ere-Afzetting op het Binnenhof Op het Binnenhof staan zogenaamde erewacht en ere-afzetting opgesteld. Deze worden gevormd door diverse militaire eenheden en studentenweerbaarheden. Naast de erewacht en ere-afzetting, beschreven op deze pagina, staat er een ere-afzetting van militairen, veteranen en vertegenwoordigers van een provincie langs de route van Paleis Noordeinde tot de Ridderzaal (zie volgende pagina). Aan de voorzijde van de Ridderzaal - Erewacht van militairen van het Korps Mariniers met Vaandel en Vaandelwacht (64 personen) - De Marinierskapel van de Koninklijke Marine met Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers (70 personen) Aan de zijde van de Raad van State Ereafzetting van 50 militairen gevormd door het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene (17e Pantserinfanteriebataljon en 7 man vaandelwacht) De ere-wacht der Mariniers in CT. De ere-escorte der Cavalerie in CT Derde dinsdag van september Prinsjesdag viel oorspronkelijk op de eerste maandag van november en later op de derde maandag in oktober. Maar dat was te laat in het kalenderjaar om de begroting tijdig te kunnen afronden. Dat probleem werd opgelost door in 1848 de dag te verzetten naar de derde maandag van september. Een volgend probleem was de maandag. Om op tijd in Den Haag te zijn, moesten veel Kamerleden in de negentiende eeuw al op zondag van huis vertrekken, wat onverenigbaar was met hun geloof. Dit was de reden waarom in 1887 werd besloten om Prinsjesdag op dinsdag te laten vallen. In de Grondwet is vastgelegd dat op de derde dinsdag van september de opening van het parlementaire jaar moet plaatsvinden. Gouden Koets De Gouden Koets, een geschenk van de burgers van Amsterdam aan Koningin Wilhelmina bij haar inhuldiging (1898), werd in 1903 in gebruik genomen. Overigens werd de koets aanvankelijk niet ieder jaar gebruikt. In en na de Eerste Wereldoorlog werd van een eenvoudiger rijtuig gebruik gemaakt, omdat de paarden waren uitgeleend aan het gemobiliseerde leger. De koets werd ontworpen en gebouwd door de gebroeders Spyker (later ook bekend van het automerk: Spyker) en wordt getrokken door acht paarden uit de Koninklijke stallen. Op speciaal verzoek van Koningin Wilhelmina werd de koets zo ontworpen dat zij er in zou kunnen staan. De huidige vorstin zit in de koets en wordt vergezeld door Z.K.H. de Prins van Oranje en H.K.H. Prinses Máxima

14 De Jagers marcheren in CT. Achtergrondinformatie Troonrede Troonrede In de Troonrede staan de beleidsplannen van de regering voor het komende parlementaire jaar. De Koningin houdt haar rede tijdens de eerste zitting van de Eerste en Tweede Kamer in Den Haag. Dat gebeurt sinds 1904 in de Ridderzaal. Tot de grondwetswijziging van 1848 schreef het staatshoofd de tekst zelf. Sindsdien komt die uit de koker van de minister-president. De Koningin mag kleine tekstuele, maar geen inhoudelijke, wijzigingen aanbrengen. Als de Koningin, bijvoorbeeld door ziekte, verhinderd is om de Troonrede voor te lezen, is die taak in het verleden weleens waargenomen door een minister, meestal de minister-president. Dat is in de geschiedenis een aantal keer gebeurd. Zo was Koningin Wilhelmina in 1908, 1909, 1911 en 1947 niet aanwezig om de troonrede uit te spreken. Rijksbegroting en Miljoenennota De Rijksbegroting is een verzameling van de deelbegrotingen van alle ministeries. Daarin staat hoeveel geld zij het komende kalenderjaar tot hun beschikking hebben en wat zij daarmee willen doen. Die informatie wordt in de vorm van wetsvoorstellen aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer. Pas als die ermee hebben ingestemd, kunnen de ministeries met hun (al dan niet aangepaste) plannen aan de slag. De Miljoenennota is de korte term voor de Nota betreffende de toestand van s Rijksfinanciën, als het ware het achtergrondverhaal bij de rijksbegroting. Hierin wordt een beeld geschetst van de economische en financiële situatie in Nederland, maar ook een samenvatting gegeven van de belangrijkste plannen uit de rijksbegroting. zij de Koningin hun geloofsbrieven aan. Ook maakt de Koningin regelmatig gebruik van de rijtuigen, om in de omgeving van Apeldoorn ritten door het Kroondomein te maken. Daarnaast maken diverse leden van de Koninklijke Familie veelvuldig gebruik van de rijpaarden om een strandrit in Den Haag/ Scheveningen of een mooie bosrit in Apeldoorn te maken. Zowel de rij- als de koetspaarden van de Koninklijke Stallen zijn Nederlandse fokprodukten en zijn opgenomen in het Koninklijk Warmbloed Paardenstamboek Nederland (het KWPN), het Friesch Paarden Stamboek of het Groninger Stamboek. De paarden worden meestal gekocht als zij vier jaar zijn en verrichten dan als ze gezond blijven tot hun twintigste jaar dienst. De aankomst van H.M. de Koningin bij de Ridderzaal. De Gouden Koets bij Paleis Noordeinde. Ridderzaal worden gereden, maar ook op andere dagen. Zo worden bijvoorbeeld, bijna iedere woensdag bij de geloofsbrievenceremonie in Den Haag, de in Nederland benoemde buitenlandse ambassadeurs per rijtuig naar het Paleis Noordeinde gereden. Daar bieden Alle koetspaarden worden ook vanuit het zadel gereden, omdat sommige aanspanningen (bijvoorbeeld de calèches) vanuit het zadel moeten worden gereden. Deze rijtuigen zijn niet voorzien van een bok voor de koetsier

15 Het Koninklijk Staldepartement De vier koetsen die tijdens Prinsjesdag worden gebruikt zijn gestald in het Koninklijk Staldepartement. Dit is door Koning Willem I in 1815 opgericht en is van oudsher belast met de zorg voor de voorbereiding en de uitvoering van het vervoer van de leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding. Dat vervoer gebeurde vroeger alleen met paard en rijtuig; later zijn daar andere vervoersmiddelen bijgekomen zoals trein, auto en vliegtuig. Het departement bestaat uit: Afdeling Garage Het Staldepartement beschikt over ongeveer dertig hofauto s voor het vervoer van de leden van het Koninklijk Huis, gasten, hofhouding, paarden en bagage. Afdeling Paarden en Rijtuigen Deze afdeling bestaat uit een rijstal en een koetsstal. De paarden en rijtuigen worden alleen nog maar gebruikt voor ceremoniële en recreatieve doeleinden. De Koetsier-majoor is het hoofd van de afdeling. Bureau Luchtvaartzaken Dit bureau coördineert het luchttransport voor de leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding. Dit varieert van lijnvluchten, vluchten met het regeringsvliegtuig tot de inzet van vliegtuigen en helikopters van de Koninklijke Luchtmacht. De dagelijkse leiding van het departement is in handen van de Stalmeester. De organisatie van het Koninklijk Staldepartement bestaat uit ongeveer 50 personeelsleden; van chauffeurs, koetsiers, een hoefsmid, een zadelmaker, een rijtuigmaker tot administratief personeel. Kolonel Wassenaar heeft momenteel de leiding over het Koninklijk Staldepartement. Hij rijdt tijdens Prinsjesdag voor de Gouden Koets en is herkenbaar aan zijn lange rode jas en zwarte steek. Naast de auto s en bus hebben zij de zorg voor circa 20 koetspaarden, 8 rijpaarden, ruim 70 rijtuigen variërend van oefenbrik tot Gouden Koets en een prachtige collectie gala-harnachementen. Deze tuigages zijn meer dan 100 jaar oud, en worden nog steeds gebruikt. Niet alleen op Prinsjesdag Ook de rijtuigen uit de Koninklijke Stallen worden nog regelmatig gebruikt. Niet alleen op Prinsjesdag wanneer de Koningin en andere leden van de Koninklijke familie naar de 18 15

16 Samenstelling van de stoet Vanuit Paleis Noordeinde vertrekt Hare Majesteit de Koningin samen met de andere leden van het Koninklijk Huis met rijtuigen naar het Binnenhof. De samenstelling van de stoet is als volgt: 1. Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso en Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers 2. C-Garderegiment Grenadiers en Jagers en adjudant toegevoegd Vaandelwacht Garderegiment Grenadiers en Jagers Ere-compagnie Garderegiment Grenadiers en Jagers 3. C-Ere-escorte, bereden Ere-escorte Koninklijke Marechaussee en twee adjudanten toegevoegd Bereden Standaardwacht der Koninklijke Marechaussee Ere-escorte der Koninklijke Marechaussee 4. C-Cavalerie Ere-escorte en twee trompetters Bereden Standaardwacht der Cavalerie Huzaren van Boreel Ere-escorte der Cavalerie, 1e peloton 5. Voor het eerste rijtuig rijden de Rijknecht-majoor met twee rijknechten 6. Het eerste rijtuig is een Galacoupé. Dit rijtuig wordt getrokken door twee paarden. Het rijtuig dateert uit 1833 en is in Engeland gebouwd. Deze paarden zijn betuigd met de galatuigage. In het rijtuig zitten: - Ceremoniemeester van H.M. de Koningin, Drs. W.N. Cosijn - Kamerheer van H.M. de Koningin, Mr. R.S. Wegener Sleeswijk 7. Het tweede rijtuig is een Galacoupé. Dit rijtuig wordt getrokken door twee paarden. Het rijtuig dateert van voor 1849 en is gebouwd door de Firma Kipps & Fuge in Londen. De paarden dragen de galatuigage die dateert uit In het rijtuig zitten: - Grootmeester van H.M. de Koningin, Z.E. Drs. M. Hennis - Grootmeesteres van H.M. de Koningin, H.E. Mevrouw mr. M.L.A. van Loon - Labouchere 8. C-bereden Ere-escorte en twee adjudanten toegevoegd De heer pauker en acht trompetters KLPD vervolgens Bereden standaardwacht KLPD en Ere-escorte Korps Landelijke Politie Diensten, 1e peloton Het derde rijtuig is een Gala glasberline.dit rijtuig wordt getrokken door vier paarden. De paarden dragen het galatuigage uit Het rijtuig is in 1836 in Londen gebouwd en is in 1967 omgebouwd tot huwelijkskoets voor H.K.H. Prinses Margriet en Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven. De inzittenden van het rijtuig zijn: - H.K.H. Prinses Margriet - Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven - Z.K.H. Prins Constantijn - H.K.H. Prinses Laurentien 10.Hierna volgen twee adjudanten van H.M. de Koningin. - Kapitein-luitenant ter zee jhr. I.F. Burmania van Humalda van Eysinga (rechts) - Luitenant-kolonel A.J.M. Wertenbroek (links) 11. Ere-escorte Korps Landelijke Politie Diensten, 2e peloton. 12. Stalmeester van H.M. de Koningin, kolonel G.E Wassenaar 13. Dan volgt het vierde en laatste rijtuig de Gouden Koets. Deze koets wordt getrokken door een achtspan. De paarden dragen de groot galatuigage uit De Gouden Koets dateert uit 1901 en was een geschenk van de Amsterdamse bevolking aan koningin Wilhelmina ter gelegenheid van haar troonsbestijging in Het achtspan wordt gemend door een koetsier. Op het linker voorpaard zit de Postiljon. De inzittenden zijn: - H.M. de Koningin - Z.K.H. de Prins van Oranje - H.K.H. Prinses Máxima 14.De Gouden Koets wordt gevolgd door twee adjudanten van H.M. de Koningin en Chef Militair Huis van H.M. de Koningin. - Luitenant -kolonel C.G.M. Tieken (rechts) - Luitenant-kolonel vlieger M.F.J. de Wit (links) Dan volgt de Adjudant-Generaal van H.M. de Koningin, Z.E. Generaal-majoor H. Morsink. 15. Ten slotte het Ere-escorte der Cavalerie, 2e peloton. 17