Zomertalingen in Afrika smoren gaar in hun eigen vet De Sahel: probleemgebied voor onze Afrikagangers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zomertalingen in Afrika smoren gaar in hun eigen vet De Sahel: probleemgebied voor onze Afrikagangers"

Transcriptie

1 Zomertalingen in Afrika smoren gaar in hun eigen vet De Sahel: probleemgebied voor onze Afrikagangers

2 500 vogelsoorten in Europa = 2 miljard paren of 8 miljard vogels 127 soorten steken de Sahara over = 2 miljard vogels

3 Sahel: overgangszone tussen woestijn en regenwoud Groot deel van onze trekvogels in Sahel: Nederlandse biodiversiteit

4

5 Populatie trend ( ) bij Afrikagangers ALLE SOORTEN (n=127) trend no of species % 13%

6 Populatie trend ( ) bij Afrikagangers WETLANDS (n=43) trend no of species %

7 Sahel is probleemgebied voor vogels in open savanna bos savanna wetlands

8 droog en nat seizoen Laatste regen in oktober. Daarna droog tot eerste regen in juni Trekvogels zijn aanwezig van augustus/september tot maart/mei

9

10

11 Jaarlijkse regenval in de Sahel sinds 1900 % afwijking vanaf eeuwgemiddelde, variërend tussen +40% en -35%

12 Regen - vegetatie (dekking, insecten) Aquarellen : Jos Zwarts

13 Regen - vloedvlakten in West Afrika

14 Binnendelta van de Niger

15 Senegal Delta

16

17

18

19 Waarom is de Sahel een probleemgebied voor onze trekvogels? 1. minder regen 2. kleinere vloedvlakten (minder regen + dammen) 3. habitatverlies (ontbossing) 4. vogelvangst 1. Oeverzwaluw 2. Purperreiger + Zomertaling + Kemphaan 3. Gekraagde Roodstaart 4. Zomertaling + Kemphaan

20 Geen afname op de lange termijn: Oeverzwaluw

21 Oeverzwaluw Netherlands or Sleswig-Holstein (nests) the Netherlands Germany, Schleswig-Holstein

22 Oeverzwaluw regen in Sahel 20 Netherlands or Sleswig-Holstein (nests) Sahel rain the Netherlands Germany, Schleswig-Holstein Sahel rainfall index (%)

23 Kleine afname: Kwak

24 Kwak in de Camargue vloedvlakten in Sahel

25 Populatie grootte van Kwak in Europa wordt bepaald in Afrika (i.e. grootte vloedvlakten)

26 Nieuwkoopse plassen

27 1600 Purple Heron 1400 Dutch Purple Heron (pairs) y = x R 2 = flooded area Inner Niger Delta (km2)

28 Afname: Zomertaling

29 Wereldpopulatie Zomertaling:1.5 2 miljoen vogels, waarvan miljoen overwinteren in West Afrika

30 Zomertaling in Nederland > broedpaar broedpaar

31 Zomertaling in Nederland vloedvlakten in Sahel > broedpaar broedpaar

32 Zomertaling neemt af, maar afname is groot in droge Sahel jaren en amper/geen herstel in natte Sahel jaren

33 Jaarlijkse vangst van Zomertaling in Binnendelta van de Niger: natte jaren: <1000 droge jaren:

34 Dammen voor elektriciteit Grootschalige wateronttrekking voor irrigatie Gevolg: een veel grotere kwetsbaarheid voor droge perioden

35 Afnemend: Gekraagde Roodstaart

36 Roodstaart in CH + D + NL (n=9) 100 Swiss, German and Dutch Redstart (avg. index) jaarlijkse afname: 4.7%

37 Roodstaart in CH + D + NL regen in Sahel Swiss, German and Dutch Redstart (avg. index) annual decline: 4.7%/year Extreem droge jaren: 12% afname Extreem natte jaren: 3% toename Sahel rain index (%)

38 Verlies van vloedbossen (en ook andere bossen)

39 Afname broedvogels in Europa gevolg van veranderingen in Afrika, vooral in de Sahel maar ook verlies van broedhabitat in Europa

40 Voor elke soort is het een ander verhaal (Lees Living on the edge)... maar wat doen we met die kennis?

41 Winst- of verlies waarschuwing 30 augustus - waterstand van 462 cm in Mopti (Mali) max. vloedhoogte zal 537 cm worden Maximaal zal km2 onder water staan. Populatie oeverzwaluwen in Nederland volgend jaar zo n

42 Hou rekening met effect van Saheldroogte op vogelpopulaties bij evaluatie van natuurbeheer in Nederland

43 Wees realistisch. Vogelbescherming heeft voor Afrikanen geen prioriteit, maar wel herstel van milieu en droogtebestrijding

44 Zoek situaties waar de bescherming van trekvogels samenvalt (niet strijdig is) met lokaal belang (win-win)

45 Winwin 1: herstel vloedbossen

46 Winwin 2: herstel vloedvlakten in de Senegal delta

47 Winwin 3: help voorkomen omstreden prestigeprojecten, zoals nieuwe megadammen

48 Winwin 4: herstel droge bossen

49 Samenvattend Een groot deel van onze trekvogels is afhankelijk van de omstandigheden in de Sahel In Afrika kunnen we het verschil maken om dat natuurbescherming daar veel oplevert Er zijn duidelijke en concrete mogelijkheden om rechtstreeks bij dragen aan herstel en verbetering

Afrika van levensbelang voor onze vogels

Afrika van levensbelang voor onze vogels Afrika van levensbelang voor onze vogels Leo Zwarts mede namens Rob Bijlsma Jan van der Kamp Marten Sikkema Eddy Wymenga Europa: 10 miljoen km 2 In Europa: 500 soorten broedvogels; ¼ Afrika Afrika: 30

Nadere informatie

3.2 Populatieomvang van Nederlandse broedvogels en trekvogels

3.2 Populatieomvang van Nederlandse broedvogels en trekvogels Figuur 18. De Rode Lijst wordt steeds langer en roder. Gemiddeld vertonen alle soorten een stabiele trend. De soorten die niet op de Rode Lijst staan vertonen gemiddeld een toename. Figuur 19. De afname

Nadere informatie

Voorkant omslag. Nederlandse samenvatting van. Living on the edge: Wetlands and birds in a changing Sahel

Voorkant omslag. Nederlandse samenvatting van. Living on the edge: Wetlands and birds in a changing Sahel Voorkant omslag Living on the edge: Nederlandse samenvatting van Wetlands and birds in a changing Sahel Nederlandse samenvatting van Living on the edge: Wetlands and birds in a changing Sahel Over het

Nadere informatie

Ze zijn weer terug uit Afrika: ooievaar, gekraagde roodstaart, grasmus, grutto, zomertaling en nog een handvol andere. Hun uitbundig lentegedrag

Ze zijn weer terug uit Afrika: ooievaar, gekraagde roodstaart, grasmus, grutto, zomertaling en nog een handvol andere. Hun uitbundig lentegedrag T!OT "C' W'IW" Ze zijn weer terug uit Afrika: ooievaar, gekraagde roodstaart, grasmus, grutto, zomertaling en nog een handvol andere. Hun uitbundig lentegedrag suggereert een zorgeloos bestaan. Niets is

Nadere informatie

Documentaire Living on the Edge. Lac Oursi-Darkoye, Burkina Faso Wil Meinderts/FN

Documentaire Living on the Edge. Lac Oursi-Darkoye, Burkina Faso Wil Meinderts/FN Documentaire Living on the Edge Lac Oursi-Darkoye, Burkina Faso Wil Meinderts/FN Living on the Edge De documentaire Living on the Edge toont de relatie tussen trekvogels en mensen. Prachtige natuurbeelden

Nadere informatie

Living on the edge. Langeafstandstrekkers balanceren op het randje. foto: Ludo Goossens / Vilda

Living on the edge. Langeafstandstrekkers balanceren op het randje. foto: Ludo Goossens / Vilda Living on the edge Langeafstandstrekkers balanceren op het randje foto: Ludo Goossens / Vilda Living on the edge Langeafstandstrekkers balanceren op het randje Rob Bijlsma Onderzoeker Elk voorjaar kijken

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Basiskwaliteit. meten? kwaliteit? benchmarken? relatieve trends en absolute referenten? Robert Kwak / 25 jan 2016

Basiskwaliteit. meten? kwaliteit? benchmarken? relatieve trends en absolute referenten? Robert Kwak / 25 jan 2016 Basiskwaliteit relatieve trends en absolute referenten? meten? kwaliteit? benchmarken? Robert Kwak / 25 jan 2016 meten trends Trends broedvogels 200 180 160 140 populatie-index 120 100 80 60 40 20 0 agrarisch

Nadere informatie

Bescherming van. weidevogels tijdens. trek en overwintering

Bescherming van. weidevogels tijdens. trek en overwintering Bescherming van weidevogels tijdens trek en overwintering 2 Bescherming van weidevogels tijdens trek en overwintering 3 Daan Bos 2010 U kunt dit rapport als volgt citeren: Bos, D. 2010. Bescherming van

Nadere informatie

Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden

Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: Niet in Bijlage I genoemde en geregeld voorkomende trekvogel zoals bedoeld in artikel 4. 2 van de Vogelrichtlijn. Voor Natura 2000 relevant als broedvogel

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45834 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Evans, Tracy Title: Management implications for invertebrate assemblages in the

Nadere informatie

Koloniebroeders in 2017 in Zuid-Holland Noord

Koloniebroeders in 2017 in Zuid-Holland Noord Koloniebroeders in 2017 in Zuid-Holland Noord De meeste kolonies zijn inmiddels ingevoerd, tijd dus voor een overzicht van het afgelopen jaar in ons district. De gegevens die op 24 januari 2018 zijn ingevoerd,

Nadere informatie

Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren. Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels. Familie Anatidae Eendachtigen. Geslacht Anas Eenden

Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren. Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels. Familie Anatidae Eendachtigen. Geslacht Anas Eenden Anatidae Rijk Animalia Dieren Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren Klasse Aves Vogels Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels Familie Anatidae Eendachtigen Geslacht Anas Eenden Soort Grondeleenden,

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde H2, paragraaf 1 t/m 3

Samenvatting Aardrijkskunde H2, paragraaf 1 t/m 3 Samenvatting Aardrijkskunde H2, paragraaf 1 t/m 3 Samenvatting door A. 1377 woorden 2 februari 2017 6,9 63 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 2 par. 1-3 wat moet je leren samenvatting

Nadere informatie

TOP NATUUUR IN BEERZE

TOP NATUUUR IN BEERZE TOP NATUUUR IN BEERZE ROUTE 4,3 km 20 17 We zijn trots dat we acht gebieden beheren die zijn aangewezen als Natura2000. Gebieden die bij de top van de Europese natuur horen. Op deze route ontdek je Beerze.

Nadere informatie

Vogelrichtlijn Bijlage I (sinds 1985). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel.

Vogelrichtlijn Bijlage I (sinds 1985). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel. Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Woudaap (Ixobrychus minutus)

Nadere informatie

Overwinterende Duinpiepers in Afrika

Overwinterende Duinpiepers in Afrika Overwinterende Duinpiepers in Afrika Rob Bijlsma, Jan van de Kamp & Leo Zwarts Sinds het verschijnen van Moreau s meesterwerk in 1972, The Palaearctic-African Bird Migration Systems, is de kennis over

Nadere informatie

Zijn moerasvogels te beheren? Jan van der Winden

Zijn moerasvogels te beheren? Jan van der Winden Zijn moerasvogels te beheren? Jan van der Winden Terug naar Nederland Nederland, moerassenland Tegenwoordig ongeveer 45.000 hectare moeras aanwezig, waarvan de helft verlandingstypen waar typische

Nadere informatie

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? 1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat

Nadere informatie

Is er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015

Is er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015 Is er nog hoop voor de natuur? Lancering Athena 10 april 2015 Jan Luiten van Zanden Universiteit Utrecht Historische kennis van de natuur Dramatische afname biodiversiteit Globio-model: Nl in 2000: 0,63

Nadere informatie

Inhoud. Voedsel. Leefgebieden Visarend. Ruud Kampf. Bijna alleen vis: Broedpaar: 175 kg per gezin /seizoen

Inhoud. Voedsel. Leefgebieden Visarend. Ruud Kampf. Bijna alleen vis: Broedpaar: 175 kg per gezin /seizoen De Visarend als broedvogel in de volgende SOVON Atlas van de Nederlandse Broedvogels? Landelijke Dag visarenden voedsel, verspreiding Inhoud zaterdag 29 november 2003 15.50-16.15 Ruud Kampf eisen aan broedgebied,

Nadere informatie

SPEURTOCHT THEMA WETLANDS. voor onderbouw VO

SPEURTOCHT THEMA WETLANDS. voor onderbouw VO SPEURTOCHT THEMA WETLANDS voor onderbouw VO Met deze puzzeltocht vertellen wij u tijdens uw wandeling iets over het belang van de zogenaamde wetlands. Wanneer u van elke vraag de letter die achter het

Nadere informatie

Weidevogels. Algemeen. Wat zijn weidevogels? Nestvlieders

Weidevogels. Algemeen. Wat zijn weidevogels? Nestvlieders Weidevogels Algemeen Wat zijn weidevogels? Alle vogels die vooral op graslanden broeden zijn weidevogels. Nederland is voor weidevogels in West-Europa erg belangrijk. Ons land heeft nog steeds veel kale

Nadere informatie

Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel.

Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. Grote zilverreiger (Egretta alba) 9 A027 1. Status: Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. 2. Kenschets Beschrijving: De grote

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Datum: 13 mei Excursie: Brabantse Biesbosch. Gids: Pim

Datum: 13 mei Excursie: Brabantse Biesbosch. Gids: Pim Datum: 13 mei 2019 Excursie: Brabantse Biesbosch Gids: Pim Al rond 7.30 ontmoette ik Peter uit Zoetermeer langs de weg Steurgat buiten de bebouwde kom van Werkendam. Op de achtergrond hoorde we een kakofonie

Nadere informatie

Wat bepaalt de groei van ganzenpopulaties?

Wat bepaalt de groei van ganzenpopulaties? Wat bepaalt de groei van ganzenpopulaties? Henk van der Jeugd Vogeltrekstation Dutch Centre for Avian Migration and Demography NIOO-KNAW Centre for Avian Population Studies CAPS An embarrassment of riches:

Nadere informatie

De landelijke vogelmeetnetten in natuurbeheer en -beleid. Chris van Turnhout

De landelijke vogelmeetnetten in natuurbeheer en -beleid. Chris van Turnhout De landelijke vogelmeetnetten in natuurbeheer en -beleid Chris van Turnhout Onze missie: volgen populatie-veranderingen van alle wilde vogels in Nederland Monitoring gebaat bij continuïteit op de lange

Nadere informatie

Broedvogels van Park Rosendael 1981-2012

Broedvogels van Park Rosendael 1981-2012 Broedvogels van Park Rosendael 1981-2012 Inleiding Park Rosendael (38,9 ha) is het langstlopende BMP-proefvlak van de vogelwerkgroep geteld in 1981 en 1984-2012. Dertig jaar telhistorie waaraan veel gevierde

Nadere informatie

Overzicht broedperiode 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels.

Overzicht broedperiode 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels. Overzicht broed 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels. Voorkeur bos Vogelsoorten van Bijlage 1 vogelrichtlijn Gemengd bos Zwarte specht #1 1500-2500 2300-2900 1100-1600 - Naald- en loofbos Wespendief

Nadere informatie

MIRA 2012 Milieu & natuur

MIRA 2012 Milieu & natuur MRA 212 Milieu & natuur ndex overwinterende watervogels watervogelindex (1991-92=1) aantal (1991-92=1) 6 5 4 3 2 1 1 4 1 3 1 2 1 1 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1991-92 1993-94 1995-96 1997-98 1999-21-2 23-4 25-6

Nadere informatie

DE VOGELS ACHTERNA: VOGELBESCHERMING IN AFRIKA

DE VOGELS ACHTERNA: VOGELBESCHERMING IN AFRIKA DE VOGELS ACHTERNA: VOGELBESCHERMING IN AFRIKA Zoals de naam doet vermoeden zet Vogelbescherming Nederland zich in voor de bescherming van vogels en hun leefgebieden in Nederland. Wellicht minder bekend

Nadere informatie

Blauwe Reiger. Purperreiger

Blauwe Reiger. Purperreiger Resultaten kolonievogels in Zuid-holland noord Hoe is het met de kolonievogels in Zuid-holland gegaan? Nemen de soorten toe of af? Hoe is dat het afgelopen seizoen vergaan? En hoe ontwikkelen de aantallen

Nadere informatie

Het bos, of wat daar van over was, was rijk aan vele vogelsoorten, maar de winterkoning en de gekraagde roodstaart spanden wel de kroon.

Het bos, of wat daar van over was, was rijk aan vele vogelsoorten, maar de winterkoning en de gekraagde roodstaart spanden wel de kroon. Ochtendexcursie Oostvaardersplassen: 26 mei 2017 Gids: Pim Julsing Om 8.00 uur ontmoette ik langs de Knardijk een, zo zou later blijken, vriendelijk stel uit Amsterdam. We besloten eerst de route te lopen

Nadere informatie

Leeswijzer internationale doelen binnen het gebiedsproces van agrarisch natuurbeheer Versie 0.1 16 mei 2014

Leeswijzer internationale doelen binnen het gebiedsproces van agrarisch natuurbeheer Versie 0.1 16 mei 2014 Leeswijzer internationale doelen binnen het gebiedsproces van agrarisch natuurbeheer Versie 0.1 16 mei 2014 Inleiding In deze leeswijzer vindt u een uitgebreidere uitleg over de het gebruik en interpretatie

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Eend Inleiding Ik hou mijn werkstuk over eenden omdat ik het leuke dieren vind en ik wil er wat over leren. Dit wil ik er over weten: Wat doen eenden de hele dag? Wat eten eenden? Wat voor soorten eenden

Nadere informatie

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze Samenvatting Intensivering van de landbouw heeft ertoe geleid dat populaties van boerenlandvogels sterk zijn afgenomen sinds de jaren 60. Ooit veelvoorkomende soorten als patrijs (Perdix perdix) veldleeuwerik

Nadere informatie

13.3 Meerkoet (Fulica atra)

13.3 Meerkoet (Fulica atra) 13.3 Meerkoet (Fulica atra) 1 Samenvatting Aantal en verspreiding Landelijk is het aantal broedvogels vanaf 199 niet significant veranderd, over de laatste 1 jaren is een significante afname van

Nadere informatie

Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University

Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University Veranderingen in de dichtheid van vogelsoorten van het boerenland in Eemland en Gelderse Vallei tussen

Nadere informatie

Monitoring bodemdaling Ameland. Grote rapportage 2011

Monitoring bodemdaling Ameland. Grote rapportage 2011 Monitoring bodemdaling Ameland Grote rapportage 2011 Voorspellingen Geomorfologie, Wad, Kwelders en Duinen Geschiedenis vanaf 1986 Luchtfoto van centrum bodemdalingsgebied Prognoses Bodemdaling Prediction

Nadere informatie

Meer dan 400 paar Zwarte sterns in Zuid- Holland Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2014

Meer dan 400 paar Zwarte sterns in Zuid- Holland Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2014 Meer dan 400 paar Zwarte sterns in Zuid- Holland Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2014 Foto:%Mark%Collier% Meer dan 400 paar Zwarte sterns in Zuid-Holland Verslag van monitoring

Nadere informatie

NOORDZEEKUST VAN HET DELTAGEBIED

NOORDZEEKUST VAN HET DELTAGEBIED STRANDPLEVIER, BONTBEKPLEVIER EN DWERGSTERN AAN DE NOORDZEEKUST VAN HET DELTAGEBIED Floor Arts Delta Project Management (DPM) Rijkswaterstaat, Centrale informatievoorziening (CIV) INHOUD HOOFDROLSPELERS

Nadere informatie

Algemene Ledenvergadering

Algemene Ledenvergadering ELAN Agrarische Natuurverenigingen Zuidoost-Friesland Algemene Ledenvergadering Collectief ELAN Nijeholtpade, 28-06-2017 Opgericht in 2010 Vijf inliggende Agrarische natuurverenigingen (ANV s): Gagelvenne

Nadere informatie

Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 gebieden zonder vogeldoelen

Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 gebieden zonder vogeldoelen Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 en zonder vogeldoelen Er zijn acht Natura 2000 en waarvoor geen vogeldoelen zijn geformuleerd, maar die wel binnen één van de helikopterlaagvliegen

Nadere informatie

Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 gebieden zonder vogeldoelen

Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 gebieden zonder vogeldoelen Bijlage 9 - Toetsing typische soorten in Natura 2000 en zonder vogeldoelen Erratum Bijlage 9 Toetsing typische soorten in Natura 2000 en zonder vogeldoelen Onderstaande tekst vervangt bijlage 9 bij het

Nadere informatie

Achter de Schotbalken. Een evaluatie

Achter de Schotbalken. Een evaluatie Achter de Schotbalken Een evaluatie Sinds 2010 is de regeling van de toegang tot het gebied achter de schotbalken opnieuw onder de loep genomen. In het verleden was er een ontheffing nodig die was aan

Nadere informatie

Roerdompen van het Ilperveld

Roerdompen van het Ilperveld Roerdompen van het Ilperveld Eerste tussenrapportage van een studie naar het gedrag van roerdompen met behulp van satellietzenders J. van der Winden Roerdompen van het Ilperveld Eerste tussenrapportage

Nadere informatie

Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers

Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Myriam Dumortier Natuurrapport www.natuurindicatoren.be www.nara.be www.inbo.be Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling? Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen

Nadere informatie

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11 Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse

Nadere informatie

Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten

Dodaars (Tachybaptus ruficollis) (A004) 1. Status: 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Dodaars (Tachybaptus ruficollis)

Nadere informatie

Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg

Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg Draaihals, verdwenen als broedvogel op de Meinweg Maar voor hoe lang nog? Jan Boeren Stichting Koekeloere Inhoud presentatie Waarom is een Draaihals een Draaihals Meinweg al tientallen jaren kerngebied

Nadere informatie

2018 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Huiszwaluw!

2018 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Huiszwaluw! 2018 is door Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Huiszwaluw! 1 - Om te beginnen lichten we toe waarom de Huiszwaluw als jaar van soort is gekozen. - Ook de

Nadere informatie

klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Vraag 1: Vul de letters aan van dit éénvoudig kaartje ( noteer ze rechts )

klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Vraag 1: Vul de letters aan van dit éénvoudig kaartje ( noteer ze rechts ) leerkracht: Bellinkx vak: Aardrijkskunde Datum : lesuren: klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Leerlingen mogen gebruiken: kleurtjes Ik heb aan mijn examen gewerkt tot uur Mijn

Nadere informatie

Effecten van begrazing in kustduinen

Effecten van begrazing in kustduinen Effecten van begrazing in kustduinen een wereld van verschil Marijn Nijssen Stichting Bargerveen Geschiedenis van begrazing in kustduinen Huidige kustduinen ontstaan tussen 1100-1600 n.chr. Natuurlijke

Nadere informatie

De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater

De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater Rapportage van onderzoek In opdracht van Rijkswaterstaat Directie Noord-Holland

Nadere informatie

Veenweiden steeds belangrijker voor Zwarte sterns in Zuid-Holland. Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2013

Veenweiden steeds belangrijker voor Zwarte sterns in Zuid-Holland. Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2013 Veenweiden steeds belangrijker voor Zwarte sterns in Zuid-Holland Verslag van monitoring van aantallen en broedsucces in 2013 Veenweiden steeds belangrijker voor Zwarte sterns in Zuid-Holland Verslag

Nadere informatie

Hoofdlijnen Natuurrapport 2007

Hoofdlijnen Natuurrapport 2007 Hoofdlijnen Hoofdlijnen Natuurrapport 2007 Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen Duurzaam gebruik Hoofdlijnen Natuurrapport 2007 Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen Duurzaam gebruik Toestand plant-

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland T.a.v. Natura 2000 o.v.v. Krammer-Volkerak Postbus DE Zwolle. Middelburg, 17 oktober 2017

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland T.a.v. Natura 2000 o.v.v. Krammer-Volkerak Postbus DE Zwolle. Middelburg, 17 oktober 2017 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland T.a.v. Natura 2000 o.v.v. Krammer-Volkerak Postbus 40225 8004 DE Zwolle Middelburg, 17 oktober 2017 Onderwerp: Zienswijze ontwerp-aanwijzingsbesluit Krammer-Volkerak

Nadere informatie

De ongelooflijke reis. Werkboek

De ongelooflijke reis. Werkboek De ongelooflijke reis Werkboek De ongelooflijke reis Vogeltrek Deel 1 Nodig: liniaal voor opdracht 1 (en eventueel een rekenmachine), kleurpotloden voor opdracht 5, computer met internetverbinding voor

Nadere informatie

Inrichtingsplan verbindingszone Weerribben-Wieden Deelgebied Noordmanen, versie 1.2

Inrichtingsplan verbindingszone Weerribben-Wieden Deelgebied Noordmanen, versie 1.2 Inrichtingsplan verbindingszone Weerribben-Wieden Deelgebied Noordmanen, versie 1.2 Dit inrichtingsplan is een schets van de door Staatsbosbeheer wenselijk geachte situatie voor de verbindingszone tussen

Nadere informatie

Effecten op de boomvalk van het Bp Lelylaan te Amsterdam

Effecten op de boomvalk van het Bp Lelylaan te Amsterdam Effecten op de boomvalk van het Bp Lelylaan te Amsterdam Effecten op de boomvalk van het Bp Lelylaan te Amsterdam Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen foto omslag P.J.H. van der Linden Amsterdam Nieuw

Nadere informatie

De Antwerpse Haven Natuurlijker

De Antwerpse Haven Natuurlijker De Antwerpse Haven Natuurlijker Overzicht presentatie De Antwerpse Haven Natuurlijker Gebiedsgericht soortenbeschermingsprogramma Biodiversiteit en bedrijven: enkele voorbeelden uit de haven Toekomst De

Nadere informatie

TOETSING MILITAIRE VLIEGACTIVITEITEN OUDELAND VAN STRIJEN (110)

TOETSING MILITAIRE VLIEGACTIVITEITEN OUDELAND VAN STRIJEN (110) TOETSING MILITAIRE VLIEGACTIVITEITEN OUDELAND VAN STRIJEN (110) STATUS Het gebied valt onder de volgende beschermingsregimes: N2000 gebied Oudeland van Strijen (Aanwijzingsbesluit is definitief) BESTAAND

Nadere informatie

aan de Bunschoter Wand langs de Rengerswetering wand klaar voor de komst van de Oeverzwaluwen. onverwacht een enorm pak sneeuw.

aan de Bunschoter Wand langs de Rengerswetering wand klaar voor de komst van de Oeverzwaluwen. onverwacht een enorm pak sneeuw. Langzame groei broedparen Oeverzwaluwen in Bunschoter Wand In 2005 hebben er minder Oeverzwaluwen gebroed in de oeverzwaluwenwand langs de Rengerswetering aan de Nijkerkerweg in Bunschoten dan in 2004.

Nadere informatie

Samenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop

Nadere informatie

Fig. 4.3a. Dichtheden weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen 1987-2010 (229 ha)

Fig. 4.3a. Dichtheden weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen 1987-2010 (229 ha) Lichte groei weidevogelstand Giethoorn-Wanneperveen in 2010 Obe Brandsma De belangrijkste resultaten samengevat: Het onderzoeksgebied Giethoorn-Wanneperveen (229 ha) is één van de weinige gebieden in Nederland

Nadere informatie

MIGRATIE, vogeltrek in een breed kader. College 4 Trek van Roofvogels

MIGRATIE, vogeltrek in een breed kader. College 4 Trek van Roofvogels MIGRATIE, vogeltrek in een breed kader College 4 Trek van Roofvogels Programma 1. Migratie, inleiding en oriëntatie 2. Trek van kustvogels 3. Trek van ganzen en kraanvogels 4. Trek van roofvogels 5. Trek

Nadere informatie

Aalscholvers in Vlaanderen

Aalscholvers in Vlaanderen Aalscholvers in Vlaanderen Telresultaten 28-29 Aalscholversslaapplaats - Yves Adams/Vilda De bewogen geschiedenis van de Aalscholver in Europa is inmiddels algemeen gekend. Tot over halfweg de twintigste

Nadere informatie

Contrastrijke ontwikkelingen bij overwinterende ganzen in Nederland in de afgelopen 10 jaar

Contrastrijke ontwikkelingen bij overwinterende ganzen in Nederland in de afgelopen 10 jaar Contrastrijke ontwikkelingen bij overwinterende ganzen in Nederland in de afgelopen 10 jaar Ganzensymposium Fryske Akademy & NOU, 19 mei 2017 Julia Stahl & Kees Koffijberg Sovon Vogelonderzoek Nederland

Nadere informatie

De ongelooflijke reis. Docentenhandleiding

De ongelooflijke reis. Docentenhandleiding De ongelooflijke reis Docentenhandleiding De ongelooflijke reis Docentenhandleiding Het lesmateriaal bestaat uit een tekstboek, een werkboek met opdrachten, de grote kaart De ongelooflijke reis van Europa

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim Datum: Vrijdag 5 april 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gidsen: Taco & Pim Op deze fraaie vrijdagochtend waren de gidsen Taco & Pim in de gelukkige omstandigheid om een groep uit Ede

Nadere informatie

Vogeltrekstation. wetenschappelijke vragen maar heeft ook maatschappelijk nut, jaarcyclus, als overwinterings-gebied

Vogeltrekstation. wetenschappelijke vragen maar heeft ook maatschappelijk nut, jaarcyclus, als overwinterings-gebied Op het Vinkentouwnr. 111 november2007- Nieuw project: Pullen Ringen. Vogeltrekstation In Nederland worden jaarlijks zo n 235 000 vogels van een ring voorzien. Ongeveer een kwart daarvan betreft nestjongen

Nadere informatie

Effecten van vernatting en maaibeheer op grondwatergevoede venen

Effecten van vernatting en maaibeheer op grondwatergevoede venen Effecten van vernatting en maaibeheer op grondwatergevoede venen Camiel Aggenbach Gijsbert Cirkel Rudi van Diggelen Willem-Jan Emsens Iacopo Ferrario Arnaut van Loon effecten vernatting beekdalvenen Gasterensche

Nadere informatie

Het Deltaplan: Bouwen aan een maatschappelijke beweging naar biodiversiteitsherstel Louise Vet 22 mei 2019

Het Deltaplan: Bouwen aan een maatschappelijke beweging naar biodiversiteitsherstel Louise Vet 22 mei 2019 Het Deltaplan: Bouwen aan een maatschappelijke beweging naar biodiversiteitsherstel Louise Vet 22 mei 2019 IPBES Global Assesment: nog nooit zoveel soorten bedreigd 145 auteurs uit 50 landen Ruim één miljoen

Nadere informatie

TVVL lezing EAE BREEAM. 15 feb 2017

TVVL lezing EAE BREEAM. 15 feb 2017 TVVL lezing EAE BREEAM 15 feb 2017 introductie Jean Frantzen Adviseur Duurzaam Bouwen DGMR Bouw bv Breeam Expert 2 Inhoud Intro Duurzaam? Doelen stellen Meten Breeam Breeam voor EAE 3 Waarom de bouw verduurzamen?

Nadere informatie

Vogels in Nederland: toelichting op de vogelgegevens per soort, per provincie en per gebied op https://www.sovon.nl/nl/content/vogelinfo

Vogels in Nederland: toelichting op de vogelgegevens per soort, per provincie en per gebied op https://www.sovon.nl/nl/content/vogelinfo Vogels in Nederland: toelichting op de vogelgegevens per soort, per provincie en per gebied op https://www.sovon.nl/nl/content/vogelinfo 1. Algemeen Sovon organiseert samen met haar partners en met behulp

Nadere informatie

Ganzen, Gasten Met Lasten! Voor de een schitterend, voor de andere een ware plaag

Ganzen, Gasten Met Lasten! Voor de een schitterend, voor de andere een ware plaag Ganzen, Gasten Met Lasten! Voor de een schitterend, voor de andere een ware plaag Grauwe ganzen Kolganzen Rietganzen Toendra Rietgans Taigarietgans Kleine Rietgans Kleine Zwaan Smient Brandgans Exoten

Nadere informatie

Nederlands bosbeheer in Europese context

Nederlands bosbeheer in Europese context Nederlands bosbeheer in Europese context Gert-Jan Nabuurs Studiedag, 24 september 2004 Met dank aan: European Forest Institute, CLUE model groep, Mart-Jan Schelhaas, Toon Helmink Gebaseerd op diverse projecten

Nadere informatie

Koppel kuifeenden. Kuifeenden

Koppel kuifeenden. Kuifeenden 42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief

Nadere informatie

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum Quick scan flora en fauna Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum Gemeente Castricum 0 INHOUD 1. Aanleiding... 2 2. Gebiedsomschrijving en beoogde ingrepen... 3 3. Wettelijk kader... 4 4. Voorkomen van beschermde

Nadere informatie

NIEUW BEDRIJF OP CORNELISLAND

NIEUW BEDRIJF OP CORNELISLAND Onderwerpen in deze nieuwsbrief: Nieuw bedrijf op Cornelisland Cornelisland doet mee aan de verkiezing Beste bedrijventerrein van NL 2015 Bedrijvenmarkt De Kuip Oeverzwaluw blijft Cornelisland opzoeken

Nadere informatie

Kraanvogels in Nederland. Jan Schoppers

Kraanvogels in Nederland. Jan Schoppers Kraanvogels in Nederland Jan Schoppers Onderwerpen Kraanvogels in Nederland SOVON Kraanvogel, introductie Trek Slaapplaatsen Broeden Mark Kolkman, waarneming.nl SOVON Vogelonderzoek Nederland De vereniging

Nadere informatie

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK Vogels zijn er in alle soorten en maten, zoals bijvoorbeeld de zeearend, die wel 90 centimeter groot kan worden. Of de Kleine Karekiet die

Nadere informatie

Kennisconferentie Deltaprogramma

Kennisconferentie Deltaprogramma Ingwer de Boer Kennisconferentie Deltaprogramma Workshop: Meerlaagsveiligheid in Nederland Ruimte voor de Rivier: Samen werken aan een veilig en mooi rivierengebied 1 Film Ruimte voor de Rivier Ruimte

Nadere informatie

Veranderingen Antwoorden

Veranderingen Antwoorden Veranderingen Antwoorden Paragraaf 1 1a Waarschijnlijk hoeveel procent je energie is van je maximale hoeveelheid 1b Het gemiddelde ligt veel hoger, Bekijk de oppervlakte tussen de grafiek en de stippellijn.

Nadere informatie

Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel.

Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. Lepelaar (Platalea leucorodia) (A034) 1. Status: Vogelrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1981). Voor Natura 2000 relevant als broedvogel én als niet-broedvogel. 2. Kenschets Beschrijving: De lepelaar

Nadere informatie

Klimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/

Nadere informatie

Broedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold

Broedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold Broedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold Tellers: D.Schoppers, A. Vanderspoel, J. de Vries, W. Woudman, M. Werkman, J. De Bruin, M.Wijnhold Inhoud: 1. Samenvatting 2. Methode: territoria

Nadere informatie

Vogels in de winter. Veel plezier! Werkgroep scholenwerk IVN Veldhoven Eindhoven Vessem.

Vogels in de winter. Veel plezier! Werkgroep scholenwerk IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. Vogels in de winter Najaarsproject 2017 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. De winter is een moeilijke periode, ook voor vogels. Welke vogels blijven in Nederland? Welke andere oplossing kiezen vogels?

Nadere informatie

Living Planet Index voor Nederland,

Living Planet Index voor Nederland, Indicator 30 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Gewervelde dieren zijn gemiddeld

Nadere informatie

Lekker eten: vlieg en mug

Lekker eten: vlieg en mug Insecteneter 1 / 2e graad 4 Vang alle vliegen en muggen van de tafel van 4. 10 32 27 39 36 1 16 25 18 40 12 28 42 22 Insecteneter 2 / 2e graad 7 Vang alle vliegen en muggen van de tafel van 7. 10 42 27

Nadere informatie

ffi SrnTEN '?",iffhorrand ETf,E Lid Gedeputeerde Staten 2,0 MEI 1016 Nulmeting Aan Provinciale Staten

ffi SrnTEN '?,iffhorrand ETf,E Lid Gedeputeerde Staten 2,0 MEI 1016 Nulmeting Aan Provinciale Staten Lid Gedeputeerde Staten SrnTEN Mr. J.F. (Han) Weber Contact 070 441 61 96 jf.weber@pzh.nl '?",iffhorrand Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Aan Provinciale

Nadere informatie

Betreft: Zienswijze ontwerp-aanwijzingsbesluit Natura2000-gebied #79 Lepelaarplassen

Betreft: Zienswijze ontwerp-aanwijzingsbesluit Natura2000-gebied #79 Lepelaarplassen Aan het Inspraakpunt Natura 2000 t.a.v. gebied 79 (Lepelaarplassen) Postbus 30316 2500 GH Den Haag Betreft: Zienswijze ontwerp-aanwijzingsbesluit Natura2000-gebied #79 Lepelaarplassen Almere, 15 februari

Nadere informatie

Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015

Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015 Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015 Martin Heinen Vogelwerkgroep Oost-Veluwe, Apeldoorn 1 1. Inleiding De gemeente Apeldoorn heeft Vogelwerkgroep Oost-Veluwe gevraagd een inventarisatie

Nadere informatie

Waken over het Fochteloërveen

Waken over het Fochteloërveen Herman Feenstra Waken over het Fochteloërveen Vogelbescherming noemt ze trots de ogen en oren van onze organisatie. Dankzij het netwerk van vrijwillige WetlandWachten wordt veel onheil in natuurgebieden

Nadere informatie

M.b.t. alcoholische dranken (bier) dient opgemerkt dat tussen 2011 en 2014 in 35 van de 45 stalen geen furaan werd gedetecteerd, ofschoon de LOR

M.b.t. alcoholische dranken (bier) dient opgemerkt dat tussen 2011 en 2014 in 35 van de 45 stalen geen furaan werd gedetecteerd, ofschoon de LOR Bijlage 2: Furaan De trendanalyse werd uitgevoerd met behulp van het NADA-pakket voor R versie 3.5.0 (2018-04-23) en is gebaseerd op een regressie voor left-censored log-normale gegevens, met het analyseresultaat

Nadere informatie

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur.

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur. Avondexcursie Oostvaardersplassen, 23 mei 2017 Gids: Pim Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks 18.00 uur. We maakten eerst een wandeling naar

Nadere informatie

Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie

Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie 19 juni 2017 Theo Verstrael Sovon Vogelonderzoek Nederland Inhoud Vrijwilligers & natuurmonitoring Achtergronden & motivaties Wat

Nadere informatie