Archeo(rapport!273!! Het! archeologisch! bureauonderzoek! aan! de! Bocht! van! Merksem! !!! !!!! Maarten!Smeets!

Transcriptie

1 Archeo(rapport273 Het archeologisch bureauonderzoek aan de Bocht van Merksem Google Maps 18/03/15 22:34 Afbeeldingen 2015 Aerodata International Surveys, Cnes/Spot Image, igitalglobe, Kaartgegevens 2015 Google 200 m Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba MaartenSmeets

2

3 Archeo(rapport273 Het archeologische bureauonderzoek aan de Bocht van Merksem MaartenSmeets Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba

4

5 Colofon Archeo(rapport273 HetarcheologischebureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Opdrachtgever: THVBESIX WestConstruct BochtverbredingMerksem (aannemer) escheepvaartnv(bouwheer) Projectleiding: MaartenSmeets Auteurs: MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemming van Studiebureau Archeologie bvba mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd, bewerkt en/of openbaar gemaakt, hetzij door middel van webpublicatie, druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. /2015/12.825/16 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010Kessel[Lo tel:0474/ fax:016/ ,StudiebureauArcheologiebvba

6

7 Administratievefiche Administratievegegevens Opdrachtgever Uitvoerder Vergunningshouder Beheerenplaatsopgravingsgegevens Beheerenplaatsvondstenenstalen Projectcode Vindplaatsnaam Locatie Kadasternummers THV BESIX WestConstruct Bochtverbreding Merksem, Siemenslaan 13, 8020 Oostkamp (aannemer) e Scheepvaart NV, Havenstraat 44, 3500 Hasselt(bouwheer) StudiebureauArcheologiebvba Nietvantoepassing Nietvantoepassing Nietvantoepassing Nietvantoepassing BochtvanMerksem Provincie: Antwerpen, Gemeente: Antwerpen, Straat:Carrettestraat Afdeling:40;Sectie:C;perceelsnummers:597b4, 597r3en608l2 Lambertcoördinaat1 [ Lambertcoördinaat2 [ Lambertcoördinaat3 [ Lambertcoördinaat4 [ Kadasterplan Ziefig.1.3 Topografischplan Ziefig.1.1 Begindatumveldwerk [ Einddatumveldwerk [ Onderzoeksopdracht VerwijzingBijzonderevoorwaarden Geenbijzonderevoorwaardenopgemaakt Archeologischeverwachtingen Wetenschappelijkevraagstellingen Geenwetenschappelijkevraagstellingopgesteld Aardvandebedreiging Verbreding Bocht van Merksem in het Albertkanaalenomgevingswerken Randvoorwaarden Geenbijzonderevoorwaardenopgemaakt

8

9 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Inhoudstafel Inhoudstafel p.1 Hoofdstuk1 Algemeneinleidingensitueringvanhetproject p.3 1.1Inleiding p.3 1.2Beschrijvingvandevindplaats p.3 1.3Onderzoeksopdracht p.5 Hoofdstuk2 Bureaustudie p.7 2.1Afbakeningterrein p.7 2.2Relevantebodemkundigeindicatoren p.9 2.3Historischkaartmateriaal p.9 2.4Gekendearcheologischewaarden p Reedsverstoordeenonderzochtezones p Geplandewerken p.28 Hoofdstuk3 Besluit p.33 1

10 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 2

11 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Hoofdstuk1 Algemeneinleidingensitueringvanhetproject 1.1Inleiding Naar aanleiding van de verbreding van de Bocht van Merksem in het Albertkanaal werd door Onroerend Erfgoed een archeologische bureaustudie, eventueel aangevuld met een verkennend booronderzoek,gevraagd.itonderzoekiservooralopgerichtverstoordezonesinkaarttebrengen eneventuelezonesdienoginaanmerkingkomenvoorverderarcheologisch(voor)onderzoekafte bakenen. HetonderzoekwerddoorhoofdaannemerTHVBESIX WestConstruct BochtverbredingMerksem aanstudiebureauarcheologiebvbatoevertrouwd. 1.2Beschrijvingvanhetprojectgebied HetprojectgebiedisomslotendoordeCarrettestraatinhetnoorden,deBinnenweginhetwesten, de Vaartkaai in het zuiden en de uivelshoek in het oosten (fig. 1.1[1.4). In het zuiden ligt het Albertkanaal. Binnendearcheoregio s(fig.1.5)ishetprojectgebiedgesitueerdindekempen. Fig.1.1:Topografischekaartmetaanduidingvanhetprojectgebied

12 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.1.2:etailtopografischekaartmetaanduidingvanhetprojectgebied 2. Fig.1.3:Kadasterkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied

13 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.1.4:etailkadasterkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied 4. Fig.1.5:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s Onderzoeksopdracht earcheologischebureaustudieiseropgerichtverstoordezonesinkaarttebrengeneneventuele zonesdienoginaanmerkingkomenvoorverderarcheologisch(voor)onderzoekaftebakenen.erzijn geen bijzondere voorwaarden voor het onderzoek opgemaakt en er zijn bijgevolg ook geen onderzoeksvragendieminimaalbeantwoorddienenteworden

14 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 6

15 Google Maps HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 18/03/15 22:34 Hoofdstuk2 Bureaustudie 2.1Afbakeningterrein HetprojectgebiedisgelegenopderechteroevervanhetAlbertkanaal(fig.2.1,2.2en2.3). Fig.2.1:Luchtfotometaanduidingvanhetprojectgebied 6. Afbeeldingen 2015 Aerodata International Surveys, Cnes/Spot Image, igitalglobe, Kaartgegevens 2015 Google 200 m Fig.2.2:etailvandeluchtfotometaanduidingvanhetprojectgebied 7. 6 ProjectieviaGoogleEarth. 7 ProjectieviaGoogleEarth. Pagina 1 van 1 7

16 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 4 ;/ :::- P.IIing VOORMAUO TERRaHVAW) "'LUi,... * / ' " \' ::'''- UW'OE,- --- pp.j:::::'- J I- Fr -- I f"artlnfln ltllvlronmtnlalziulions KONTtCHSESTEENWEG AARlSElAAR - 8ElG1E T... fu.o»(o)lii7.tojlot NV e Scheepvaart ALGEMEEN INPLANTINGSPLAN B01/ R1 A Fig.2.3:Afbakeningvanhetprojectgebiedvolgenshetbestek. 8

17 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 2.2Relevantebodemkundigeindicatoren Volgensdebodemkaartligthetprojectgebiedineenbebouwdezone(OB)(fig.2.4). Fig.2.4:Bodemtypesbinnenhetprojectgebied. 2.3Historischkaartmateriaal eferrariskaart(1771[1778)(fig.2.5)toonthetonderzoeksgebiednogalslandelijkgebied.ekleine Schijn( Kleyn'Schyn )opdekaartzorgdevoordeontwatering.momenteelisdezebeeknogsteeds aanwezig,nettenzuidenvanhettracévanhetalbertkanaal.ezonestennoordenentenzuiden van de Kleine Schijn zijn ingekleurd als (natte) weides. Op de kaart is ten zuiden van het projectgebieddeuytsboerderijalaanwezigentennoordendeschaarsebewoningvanmerksemen hetkasteellekkerentand( Lekckenshof ). eatlasderbuurtwegen(1841)(fig.2.6)geeftnogeengelijkaardigbeeldalsdeferrariskaart,maar op de kaart van Vandermaelen (1846[1854) (fig. 2.7) zijn er belangrijke wijzingen waar te nemen. Voorheteerstiseenwaterloop(kanaal)aanwezignettennoordenvandeKleineSchijn.Opdeze kaartisookeenzoneaangeduiddiedeelgaatuitmakenvandegrachtengordeldieonderdeelwas van de verdedigingsgordel rond Antwerpen. e start voor deze werken wordt uiteindelijk in 1859 gegevenenopdetopografischekaartvan1865(fig.2.8en2.9)isdezeverdedigingsgordelvoorhet eersttezien.hetkasteellekkerentandstaatnogafgebeeldopdetopografischekaartvan1865. ErisvoorhetprojectgebiedgeenkadasterkaartvanPopp(1842[1879)beschikbaar.Tenopzichtevan de topografische kaart van 1865 is in 1883 de bewoning van Merksem sterk uitgebreid naar het zuidentoe.opdetopografischekaartvan1883(fig.2.10en2.11)zijnertennoordenvanhetkanaal eenaantalgrote(industriële)gebouwenafgebeeld. 9

18 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Opdetopografischekaartvan1904(fig.2.12en2.13)hebbendezegrote(industriële)gebouweneen ietsanderevormgekregen.ookisereenverbredingvanhetkanaal(aandelinkerkant)tezienter hoogtevanhethuidigeprojectgebied. Fig.2.5:UittrekseluitdeFerrariskaartmetsitueringvanhetprojectgebied 8. Fig.2.6:UittrekseluitdeAtlasderBuurtwegenmetsitueringvanhetprojectgebied

19 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.7:UittrekseluitdekaartvanVandermaelenmetsitueringvanhetprojectgebied10. Fig.2.8:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1865metsitueringvanhetprojectgebied voetwegen.html NationaalGeografischInstituut. 11

20 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.9:etailuitdetopografischekaartvan1865metsitueringvanhetprojectgebied12. Fig.2.10:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1883metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. NationaalGeografischInstituut

21 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.11:etailuitdetopografischekaartvan1883metsitueringvanhetprojectgebied 14. Fig.2.12:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1904metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. 15 NationaalGeografischInstituut. 13

22 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.13:etailuitdetopografischekaartvan1904metsitueringvanhetprojectgebied 16. Opdetopografischekaartenvan1925(fig.2.14en2.15)en1948(fig.2.16en2.17)zijndemeeste grote(industriële)gebouwenopnieuwverdwenen.opdetopografischekaartvan1948zijnaleen aantalnieuwebermengetekend,dieonderanderedelatereaanpassing(verbredenvandebochtaan delinkerzijdevanhetkanaal)alsuggereren,zonderdatzealeffectiefgerealiseerdzijn.ezekaartis ookdelaatstewaaropdeverdedigingsgordel(metdebijhorendegrachten)staatafgebeeld. Tussen1948en1971vindengroteveranderingenplaatsopdetopografischekaart.Opdekaartvan 1971(fig.2.18en2.19)iszoweldelinker[alsderechteroevervanhetAlbertkanaalvolgebouwd.e oude hydrografie (zoals te zien vanaf te Ferrariskaart tot op de topografische kaart van 1948) is hierdoor verdwenen. In 1971 is de bocht in het kanaal op de linkeroever effectief verbreed. Ten noorden van het Albertkanaal loopt een spoorlijn. e verdedigingsgordel rond Antwerpen is grotendeels verdwenen. e grachten zijn gedempt, maar ten zuiden van het projectgebied is een deelvandezegrachtenomgevormdtothet(nieuw)lobroekdok. e autostrade (ring rond Antwerpen) ten zuidwesten van het Albertkanaal is in 1971 nog in aanbouw, maar op de topografische kaart van 1986 (fig en 2.21) is deze afgewerkt. Ten opzichtevan1971zijnerbinnenhetprojectgebiednogeenaantalnieuweconstructiesbijgekomen. Hetzijndezeconstructiesdierecentwerdenafgebroken,waardoorhetterreinhaarhuidigeuitzicht heeft gekregen. (fig. 2.1 en 2.2). eze wijzigingen zijn nog niet op een nieuwe versie van de topografischekaartaangebracht. 16 NationaalGeografischInstituut. 14

23 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.14:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1925metsitueringvanhetprojectgebied 17. Fig.2.15:etailuitdetopografischekaartvan1925metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. 18 NationaalGeografischInstituut. 15

24 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.16:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1948metsitueringvanhetprojectgebied 19. Fig.2.17:etailuitdetopografischekaartvan1948metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. 20 NationaalGeografischInstituut. 16

25 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.18:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1971metsitueringvanhetprojectgebied21. Fig.2.19:etailuitdetopografischekaartvan1971metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. NationaalGeografischInstituut

26 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.20:Uittrekseluitdetopografischekaartvan1986metsitueringvanhetprojectgebied 23. Fig.2.21:etailuitdetopografischekaartvan1986metsitueringvanhetprojectgebied NationaalGeografischInstituut. 24 NationaalGeografischInstituut. 18

27 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 2.4Gekendearcheologischewaarden Op de Centrale Archeologische Inventaris (CAI) (fig. 2.22) zijn in de directe omgeving van het projectgebied vier locaties aangeduid. Ten noorden van het projectgebied is CAI , de vermoedelijkelocatievanhet16 de [eeuwselekkerentandkasteel.tennoordenhiervanwerdopbasis vandeferrariskaarteendorpskernaangeduid(cai366358). CAI366360enCAI366357tenzuidenvanhetprojectgebiedbetreffenbeidehettracévaneen19 de [ eeuwseverdedigingswal Fig.2.22:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied

28 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 2.5Reedsverstoordeenonderzochtezones HetprojectgebiedligtnietineeninrichtingsprojectvandeVlaamseLandmaatschappij 26. Hethuidigeprojectgebiedwerdinhetverledenvoorindustriëleactiviteitengebruikt. Nadesloop vandebestaandegebouwen,werdin2009eenbodemonderzoekuitgevoerdomdeverontreiniging vandeondergrondinkaarttebrengen(fig.2.23).hierbijwerdenzowelmechanischeboringen(fig. 2.24)gedaanalsproefsleuvengegraven(fig.2.25[2.27).EenverslagvanEcoRemuit2009geeftde resultatenweervanditonderzoek.eenconstantebijdezeresultatenisdegrotediepte(meestalpas vanaf 2 m onder het huidige maaiveld) tot waarop verstoring (zand en steenpuin) aangetroffen wordt (fig. 2.24[2.27). In 2012 werd nog een bijkomend onderzoek uitgevoerd door middel van proefputtenenhierbijwerdengelijkaardigeverstoringen,vaaktotopeendieptevanbijna3monder hethuidigemaaiveldvastgesteld(fig.2.28) 27. In totaal zijn reeds ongeveer 100 boringen op het terrein uitgevoerd. aarnaast zijn in totaal 29 sleuven gegraven (waarvan 17 profielen in detail beschreven zijn). Hierbij werden verschillende zones aangeduid met een sterke verontreiniging en verschillende van deze zones werden in het verledenreedsgesaneerd(fig.2.29[2.31),meteendiepteschommelendtussen1,5en2,5monder hethuidigemaaiveld.ookisop6plaatsenalslibverwijderdenzijn10groteolievatenafgevoerd. Zoalsuitfig.2.23blijktzijnerterplaatsealheelwatgebouwenafgebroken.aarnaastzijnerenkele zones(fig.2.33)dietijdensdewerkennoggesaneerdzullenworden eze gegevens zijn allemaal digitaal beschikbaar bij de opdrachtgever van de verbredingswerken (e ScheepvaartNV). 20

29 N P312 B1001 B1005 B1009 P313 F B F 27 B1003 B1007 P311 B1002F F F B1010 B B1004 P316 B1008 L B23(TV) B B B B B B207 K B 114 B JAAGPA A 146 P315 P308 8 I B J 113B O 42 I B216 B B 152 N B228 PB tot 2,5m-mv P B 120 B215 6 C B PB B PB PB P405 P307 PB B P500 G 144 C G G PB816 B PB818 PB815 P302 Ontgravingszone peilbuis PB B B B Ontgravingszone 4 en 5 PB PB H 147 PB PB813 tot 2m-mv B218 B PB817 PB814 ALBERTKANAAL SPOORWEG P309 B219 B 53 VAARTKAAI Ontgravingszone ter hoogte van verbredingswerken S B223 A 117B 128 WZI K 135 STRAAT CARRETTE 20 P310 B12(TV) 117 B B B B214 tot 2,5m-mv E2 E H B B P314 F B 153 PB802 E P 100 F Q 2 B403 B201 B201 B401 PB PB822 P B202 B202 P4 M B203 P B B B227 P151 J Ontgravingszone Hexaan B229 3 B tot 1,5m-mv B212 R A P303 P400 LP PB807 PB819 B502 B503 PB821 B402 PB820 P6 P305 B600 B602 B601 Omschrijving wijziging 16/02/2012 Aanpassingen 20/04/2010 Opmaak plan atum Grondwaterstromingsrichting Verwijderde waterzuivering Verwijderde silo Verwijderde olievaten Verwijderde ondergrondse opslagtank Verwijderde bovengrondse opslagtank Afsluiting Toegangspoort Gesloopt gebouw Gebouw Kadastraal perceelnummer Kadastrale perceelgrens 4 Referentieplannen: Locatie proefsleuf iepe peilbuis + nr Peilbuis + nr Plannummer: S Controle Uitvoering GRONSANERING VARIANT 1 LP Nieuwe oeverlijn na verbredingswerken Albertkanaal Zuiveringsinstallatie Afvoerleiding naar lozingspunt Persleiding Bemalingsstreng Ontgravingszone + diepte PG Tekening TV Concept Tel. +32 (0)3/ Fax. +32 (0)3/ xm-mv NV E SCHEEPVAART X x x x Boring + nr Oppervlaktewater Betonverharding Asfaltverharding Onverhard Gras 40m Bodemsaneringsproject terrein Vamo Mills te Merksem B01/1918/082 Projectnummer: Opdracht: Opdrachtgever: KONTICHSESTEENWEG AARTSELAAR - BELGIE 1 0 Uitgave WZI 0 Grens studiegebied LEGENE HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Fig.2.23:Overzichtvanhetuitgevoerdebodemonderzoekuit2009metdezonesdiegesaneerd diendenteworden.

30 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem m LEGENE Gras Grens studiegebied Onverhard Kadastrale perceelgrens Kadastraal perceelnummer xm-mv Ontgravingszone + diepte Bemalingsstreng Asfaltverharding Persleiding Gebouw Betonverharding LP Gesloopt gebouw Oppervlaktewater Zuiveringsinstallatie Boring + nr Nieuwe oeverlijn na verbredingswerken Albertkanaal Toegangspoort Afsluiting x Verwijderde bovengrondse opslagtank Afvoerleiding naar lozingspunt Peilbuis + nr x Verwijderde ondergrondse opslagtank iepe peilbuis + nr Verwijderde olievaten x Verwijderde silo WZI X Locatie proefsleuf Verwijderde waterzuivering Grondwaterstromingsrichting Uitgave atum Omschrijving wijziging 0 20/04/2010 Opmaak plan 1 16/02/2012 Aanpassingen Legendebijfig.2.23,2.29,2.30en2.31. Referentieplannen: Legende Lithologie 602 Beton Zand+puin KONTICHSESTEENWEG 38 Zand 2630 AARTSELAAR - BELGIE Opdrachtgever: Leem filter Tel. +32 (0)3/ Fax. +32 (0)3/ Blinde buis NV E SCHEEPVAART Puin/ophoging Klei Grondwaterniveau gemeten tijdens bemonstering Opdracht: Veen Bodemsaneringsproject terrein Vamo Mills te Merksem Legendebijfig.2.24,2.25,2.26en2.27. GRONSANERING VARIANT 1 Projectnummer: B01/1918/082 Plannummer: S Uitvoering Controle Tekening Concept PG TV

31 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Boorprofiel Project B01/1502/013F atum: 02/06/2009 Boormethode Machinaal Gebruik van boorbuizen - iameter peilbuis - Boring B703 0cm Profiel Geur Olie-water reactie Nummer staal 100 Zie proefsleuf G 200 neen neen 1 Zand, matig fijn, grijs-bruin neen neen carbolineum ja 3 Zand, matig fijn met bijmenging schelpen, grijs-bruin carbolineum ja Zand, matig fijn, met bijmenging schelpen, grijs-groen carbolineum ja 3 neen neen neen neen 6 Zand, matig fijn, grijs-groen neen neen neen neen 8 Zand, matig fijn, grijs-groen 700 neen neen 9 Fig.2.24:Mechanischeboringtot7monderhethuidigemaaiveld,meteenverstoringtot2monder hethuidigemaaiveld. 23

32 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Boorprofiel Project B01/1502/013F atum: 29/05/2009 Boormethode Machinaal Gebruik van boorbuizen - iameter peilbuis - Proefsleuf A 0cm Profiel Geur Olie-water reactie Nummer staal Kiezel verharding puinig zand (baksteen) dieselgeur CSW2a gewapend beton - paalfundering 100 bruin zand met bijmenging van puin gewapend beton - paalfundering betonplaat dieselgeur CSW2b 200 geel zand Fig.2.25:BodemprofielinproefsleufAvanhetbodemonderzoekmeteenverstoringtot1,8monder hethuidigemaaiveld. Boorprofiel Project B01/1502/013F atum: 03/06/09 Boormethode Machinaal Gebruik van boorbuizen - iameter peilbuis - Proefsleuf CS1 0cm Profiel Kiezel verharding Geur Olie-water reactie Nummer staal gewapende betonplaat 100 CSW12a grijs zand, lokaal metaalslakken geen CSW13a paalfundering in beton grijs tot zwart zand (kleiig) zwarte kleur en - CSW12b paalfundering in beton carbolineum geur CSW13b 200 CS7 CS8 Fig.2.26:Bodemprofielinproefsleufvanhetbodemonderzoekmeteenverstoringtot2monder hethuidigemaaiveld. 24

33 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Boorprofiel Project B01/1502/013F atum: 29/05/2009 Boormethode Machinaal Gebruik van boorbuizen - iameter peilbuis - Proefsleuf G 0cm Profiel Kiezel verharding Geur Olie-water reactie Nummer staal geel schelpenzand lokaal puin, glas en metaalslakken van 0,4 tot 0,7 m-mv CSW5a geen 100 CSW5b zand, zwartachtige tot gelig dieselgeur licht - CS2 2 betonbalken CS3 200 CS4 Fig.2.27:BodemprofielinproefsleufGvanhetbodemonderzoekmeteenverstoringtot2monder hethuidigemaaiveld. 25

34 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Sleuf ,15m-mv Kiezel 0,15-1m-mv zwak puinhoudende en stabilisée houdende donkerbruine grond (staal 41.1) 1-2,5 m-mv donkerbruine grond, zwakke onbekende geur (staal 41.2) 2,5 m-mv plasticfolie 2,5-3 m-mv donkerbruine grond, sterke geur (staal 41.3) PERCENTAGE BOEM: 0-0,15 m-mv: 0% 0,15-1 m-mv: 75% 1-3 m-mv: 95% 1 m-mv Plasticfolie (2,5 m-mv) 3 m-mv Fig.2.28:Resultatenvanbijkomendbodemonderzoekin

35 147 WZI B B B L B P316 B207 STRAAT 118B B tot 2,5m-mv B23(TV) B J B228 P405 F R P6 B229 P500 PB B201 B B 10 I tot 1,5m-mv B102 B201 ALBERTKANAAL G B Q G PB G 103 tot 2,5m-mv B202 A3 105 Ontgravingszone peilbuis PB152 H B202 B N E M 33 PB B 140 P315 P307 PB PB B JAAGPA B 150 P308 SPOORWEG B C Fig.2.29:etailvandebodemsaneringen. 144 VAARTKAAI K O B B102 B P309 B P B B 108 B B Ontgravingszone ter hoogte van verbredingswerken B PB810 P310 A 110B PB I 101B P tot 2m-mv B PB B G B B12(TV) 31 B C 100 PB B PB P500 PB PB B 115B 6 tot 2,5m-mv P151 P Ontgravingszone 4 en P I F 103 B401 P4 P Ontgravingszone peilbuis PB152 N P B H PB PB808 B228 P B P315 PB PB814 B219 PB B 117 B 30 J B224 B221 PB P K B221 CARRETTE F 18 S 4 B225 B220 B B1002F B1001 B B B B B B B218 B B B PB810 A 128 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 130 F 110B PB B B B223 E2 12 E B tot 2m-mv B A 21 B P B F B J Ontgravingszone Hexaan 114B O e ter hoogte swerken B PB P309 P308 PB801 PB P306 PB820 9 PB819 P307 Fig.2.30:etailvandebodemsaneringen. SP OORWEG PB822 B403 B502 B402 PB807 PB821 ARTKAAI B503 JAAGPA LP 27

36 154 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem CARRETTE PB817 STRAAT P400 PB B P4 P301 PB PB B B219 I Ontgravingszone 4 en P B 107B 21 B223 PB PB810 A B B B B216 8 B C B B B tot 2m-mv 12 A WZI P B B PB PB C 108B 124 PB815 12B K P151 P B 125 P E 144 B S 18 B202 4 B M 140 K B207 J B PB B P315 Q B106 PB808 B Fig.2.31:etailvandebodemsaneringen. G Ontgravingszone peilbuis PB152 3 A F 138 R N G 103 H B229 P405 P500 B211 B201 PB806 tot 2,5m-mv G 2.6Geplandewerken B PB B B egeplandewerkenomvattendeverbredingvandebochtvanmerksemopderechteroevervanhet 10 Albertkanaal(fig.2.32).Eerstwordtereenomleidingsweggemaakt.Hetopwaartse(oostelijke)stuk I tot 1,5m-mv van de omleidingsweg verbindt de Vaartkaai ten oosten van de brug van eurne[bal met de B Carrettestraat.Hetafwaartse(westelijke)stuktaktaanopdeCarrettestraat,loopthiermeeparallel 116B 114 B (indezezonewordteenbufferbermaangelegdenbeplant)ensluittenslotteaandeafwaartsekant J 114B O Ontgravingszone Hexaan 15 weeraanopdevaartkaai. PB803 B e eerste fase van de grondweken heeft betrekking op het grondverzet voor de aanleg van deze P306 vingszone ter hoogte rbredingswerken omleidingsweg. Ten behoeve van de omleidingsweg moeten er nieuwe weg[, fiets[ en 9 PB819 PB P309 voetpadverhardingen, P307 drainerings[ en rioleringsstelsels aangelegd P308 evenals nieuwe afwaterings[, PB801 worden.ookwordenernieuweverhardingen(meto.a.parkings)naastdetijdelijkestelplaatsvane PB822 B403 PB807 SP OO RW EG Lijnaangelegd.Indezefasevandewerkenmoetookhetarcheologischonderzoekingepastworden. VAARTKAAI Nadatdeomleidingswegklaaris,wordtereennieuweoeververdediginggemaaktopderechteroever vanhetalbertkanaaltussendevestigingvancandico,afwaarts(tenwestenvan)debrugvaneurne[ JAAGPA Bal en de tijdelijke stelplaats van e Lijn. eze oeververdediging moet aangepast worden om de LP bocht in het Albertkanaal (de Bocht van Merksem ) te verruimen en zo een belangrijke nautische hinderpaalvoordescheepvaartwegtenemen. e bestaande weg[, fiets[ en voetpadverbindingen en de bestaande spoorweg en spoorwegverhardingenmoetenafgebrokenworden,evenalsdebestaandeafwaterings[,drainerings[ en rioleringsstelsels. Ook moet een nieuwe riolering voorzien worden om aan te sluiten op de ALBERTKANAAL bestaandeafwateringscollector,diedoordenieuweoeververdediginggesnedenwordt. 117B PB820 B402 PB82 B50

37 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Nadat de zwaarst verontreinigde zones zijn afgegraven (fase 2 van het grondverzet) wordt een nieuwe oeververdediging gemaakt. e ontgraving voor de sleuf van de kopbalk is fase 3 van het grondverzet.op[enafwaartsmoetendenodigeovergangsconstructiesvoorzienworden.ermoeten ooknieuweverankeringengeplaatstworden. Vervolgens moet de zone tussen de nieuwe en de bestaande oeververdediging maximaal en gefaseerd(methetoogopdeverschillendegrondcodes)afgegravenwordentotop[0,75mtaw.het normale kanaalpeil bedraagt 4,25 m TAW. it is fase 4 van het grondverzet. Tevens moet bij de afgravingenrekeningwordengehoudenmetdeverankeringenvandebestaandeoeververdediging ennogaanwezigebodemverontreiniging(fig.2.33). Tenslotte moet de oude oeververdediging weggenomen worden en moet de jaagpadverharding achterdeoeververdedigingheraangelegdworden. 29

38 I HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Par1cing Sportpaleis (voormalig VarnoMiUs) 4 LEGENE l ] - -r......,..... _.-... ng LJ... _... " F J...lli. ()ftipne_iol>ciw r--_ I Pllltnrrinenvirunmentelsolutions KONTICHSESTEEI'M'EG 3B Tel. +32 (O}3lB AARTSELAAR - SELGIE FlIlf. +32 (0) NV e Scheepvaart FASERING GRONVERZETSWERKEN Corle'lII R1 A '" FASE1 FASE4 Fig.2.32:Faseringsplanvandeverschillendewerkzaamhedenmetgrondverzet. 30

39 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem.- LoGEl'OE OioiP\flkoPMlK '- 10.: FfJo::,l= ;- - I I KOlmCHSESTEENWEG 3Il NV e Scheepvaart... FASE 2: ONTGRAVING VERONTREINIGE ZONES IN EN ROGE BOlI Rl A Fig.2.33:Zonesdienoggesaneerddienentewordentijdensdewerken. OET... Otit'GRAV\NG ZCN F 31

40 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem 32

41 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem Hoofdstuk3 Besluit Conformart.4 2vanhetecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan 30juni1993(B.S ),gewijzigdbijdecreetvan18mei1999(B.S ),28februari 2003 (B.S ), 10 maart 2006 (B.S ), 27 maart 2009 (B.S ) en 18 november2011(b.s )zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewaren en te beschermen en ze voor beschadigingenvernielingtebehoeden. oel van de archeologische bureaustudie is om de aanwezigheid en bewaringstoestand van de archeologischemonumententekunneninschatten,omdeimpactvandewerkenophetaanwezige archeologische erfgoed in te schatten en om zo concrete aanbevelingen te formuleren voor eventuelebijkomendearcheologische(voor)onderzoeken. Tijdensdebureaustudiekonwordenvastgestelddaterdelaatste70jaarzeerintensieveindustriële bebouwingbinnenhetprojectgebiedaanwezigwas.itblijktookzeerduidelijkuitderesultatenvan de boringen en proefsleuven, uitgevoerd in het kader van de bodemsanering. In totaal zijn reeds ongeveer100boringenophetterreinuitgevoerd.aarnaastzijner29proefsleuvengegraven. Hierbijwerdenverschillendezonesaangeduidmeteensterkeverontreinigingenverschillendevan dezezoneswerdeninhetverledenreedsgesaneerd(fig.2.29[2.31),meteendiepteschommelend tussen1,5en2,5monderhethuidigemaaiveld.ookisop6plaatsenalslibverwijderdenzijn10 grote olievaten afgevoerd. Zoals uit fig blijkt, zijn er ter plaatse al heel wat gebouwen afgebroken. aarnaast zijn er enkele zones (fig. 2.33) die tijdens de werken nog gesaneerd zullen worden. Geletopdezeergroteendiepeverstoringendiereedsgekendzijn,wordtgeenverderbijkomend archeologisch(voor)onderzoeknoodzakelijkgeacht.aangezieneralmeerdanvoldoendeboringen en profielen bekend zijn, en aangezien alle boringen machinaal uitgevoerd dienden te worden omwillevandepuinigeondergrond,wordencontrolerende(verkennende)boringennietmeernodig geacht. Ondankshetvrijgevenvanhetterreinblijvendealgemenebepalingendievoorzienzijnin: [hetdecreetvan30juni1993houdendebeschermingvanhetarcheologischpatrimonium, gewijzigdbijdedecretenvan18mei1999,28februari2003,10maart2006,27maart2009 en18november2011(bs , , , en ) [enhetbesluitvandevlaamseregeringvan20april1994totuitvoeringvanhetdecreetvan 30 juni 1993 houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium, gewijzigd bij besluiten van de Vlaamse Regering van 12 december 2003, 23 juni 2006, 9 mei 2008, 4 december2009,1april2011en10juni2011 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. ' ' ' ' ' 33

42 HetarcheologischbureauonderzoekaandeBochtvanMerksem ' 34