Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

Transcriptie

1 Stem Adem-/ en stemproblematiek Heesheid Adembeheersing als voorbereiding op zingen Hyperventilatie Spreken in het openbaar Stemproblemen en stemverandering bijv. bij transseksualiteit, pubertijd Symptomen: heesheid/ schorheid, te hoog/ te laag spreken, branderig en/of pijnlijk gevoel in de keel tijdens of na het spreken, veelvuldig schrapen van de keel, wegvallen van de stem, stembandknobbeltjes (door de kno-arts vastgelegd), onvoldoende herstel na een verkoudheid. Een intensieve, dagelijkse belasting van de stem bij het spreken en/of zingen kan een branderig gevoel in de keel en of stemklachten gaan geven. De klachten kunnen o.a. gepaard gaan met keelschrapen en kuchen. Hierdoor kan de stem hees of schor van klank worden, de stem kan zelfs geheel wegvallen en of de lage en hoge tonen kunnen niet meer behaald worden. Deze klachten kunnen duiden op een verkeerd gebruik van de stem. Een bezoek bij de Kno-arts kan uitsluiten of er sprake is van een organische oorzaak (stembandknobbels, cyste, poliep). Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. In de logopedische behandeling zal er gewerkt worden aan het bewust maken van de houding, de ademhaling, een correcte adem-stemkoppeling en aan een ontspannen stemgeving. Hiervoor kunnen verschillende technieken gebruikt worden. In alle gevallen wordt gekeken naar het stemgebruik van de patient in het dagelijks leven om praktische adviezen te kunnen geven. TAAL Taalontwikkelingsproblemen Meertaligheid Afasie Symptomen: kleine woordenschat, onvolledige zinsopbouw, incorrect vervoegen van werkwoorden, foutief toepassen van lidwoorden, moeite met gedachten logisch verwoorden. Een pasgeboren baby communiceert door oogcontact en lichaamstaal. De eerste brabbelgeluidjes komen vanzelf. Alle kinderen over de hele wereld maken in eerste instantie dezelfde soort geluidjes. Uiteindelijk zal het kind de taal die hij/zij in zijn/haar omgeving hoort imiteren. Bij sommige kinderen komt de taal snel op gang, bij anderen duurt dit proces langer. Uit onderzoek blijkt dat het behandelen van een taalontwikkelingsprobleem op jonge leeftijd effectief is. Het van jongs af aan goed leren

2 praten kan leer- en/of gedragsproblemen op latere leeftijd voorkomen. Taalproblematiek kan zich voordoen op het gebied van de productie en/of op het gebied van het begrip. Voor de denk- en sociaal-emotionele ontwikkeling is een goedlopende taalontwikkeling zeer belangrijk. Dit geldt uiteraard ook voor het goed verwerven van een tweede taal (meertaligheid). In de logopedische behandeling zal er onder andere gewerkt worden aan de volgende doelen: Taalbegrip (zinnen begrijpen), Taalproductie (zinnen produceren). Taalvorm (vervoegen van woorden) en Taalinhoud (woordenschat). Spraak Stotteren/ broddelen Slissen Articulatiestoornissen Dysartrie Neusspraak Dyspraxie Onduidelijk spreken Symptomen: onduidelijk en/of onverstaanbaar spreken door het weglaten en/of vervangen van klanken, monotoon spreken, te snel of te langzaam spreken, stotteren, broddelen. Alle kinderen over de hele wereld maken in eerste instantie dezelfde soort geluidjes. Doordat het kind de klanken overneemt van de mensen die veel met hem praten, gaat het steeds meer op de moedertaal lijken. Bij sommige kinderen komt dit praten snel op gang, bij anderen duurt dit proces langer. Wanneer er bewustzijn ontstaat van het niet duidelijk kunnen uitspreken van klanken/ woorden/ zinnen kan vermijdingsgedrag ontstaan. In het geval van stotteren kan ademhaling, houding en spreektempo ook meespelen, vaak is het een combinatie van factoren. In de logopedische behandeling zal er gewerkt worden aan onder andere de volgende doelen: het verbeteren van de mondmotoriek, het verbeteren van de auditieve vaardigheden (de luisterfunctie), het verbeteren van het spreektempo, het verbeteren van de zinsmelodie, het verbeteren van de ademhaling en de correcte productie van de (mede-)klinkers. Adem Symptomen: benauwd gevoel op de borst, duizeligheid, kortademigheid, onvoldoende ademsteun, hyperventilatie, te weinig lucht

3 Mensen die langdurig problemen hebben met hun luchtwegen gaan makkelijk verkeerd ademen en geforceerd spreken. Dit kan naast ademproblematiek dan ook functionele en organische gevolgen hebben voor de stemgeving. In de logopedische behandeling zal onder andere aandacht besteed worden aan ontspannings- en ademhalingstechnieken, afstemmen adem- en spreekpatroon, leren omgaan met vermijding en angstgevoelens, erkennen en herkennen van hyperventilatiesymptomen. Eten en drinken Symptomen: onder andere speekselverlies, vertraagde reflexen, foutieve houding tijdens het eten/ drinken, onvoldoende transport, te weinig kauwen, te snel, of juist te langzaam eten. De spieren die we gebruiken om te spreken, gebruiken we ook om mee te eten en te drinken. Een goede samenwerking tussen lippen, tong, kaken, gehemelte en keel is hiervoor noodzakelijk. Het hele proces is een complexe samenwerking van spieren. In de logopedische behandeling wordt kritisch gekeken naar de lichaams- en hoofdhouding. En/ of op de aan- of afwezigheid van reflexen. Er wordt gekeken naar de spierspanning en gevoeligheid in en rondom de mond. Er wordt gewerkt aan de regulatie van de spierspanning. Zo nodig wordt de omgeving geïnformeerd over de houding waarin en waarop het beste het eten en drinken aan kan worden geboden. Ook wordt er gekeken naar eventuele hulpmiddelen om het eten en drinken te stimuleren en/ of te vergemakkelijken. Dit gebeurt zo nodig ook in samenwerking met andere zorgverleners. Mond Overgevoeligheid in het mondgebied Duim-/ vinger-/ speen zuigen Open mondgedrag, mondademen Eet-en drinkproblemen Foutieve slikgewoonten Open beet Oromyofunctionele therapie Afwijkende mondgewoontes zijn handelingen en/of bewegingen uit gewoonte die negatief zijn voor de gebitsstand, het spreken, het gehoor en de gezondheid) Afwijkende mondgewoonten zijn onder andere: open mondgedrag, duim- vinger-, speen zuigen, bijtgedrag, foutieve slikgewoonten.

4 Bovenstaande afwijkingen veroorzaken een verstoring van het evenwicht tussen de mondspieren. De vorm van de kaken en de stand van de tanden en kiezen kunnen zich aan dit verkeerde evenwicht aanpassen. Gevolgen van afwijkend mondgedrag kunnen zichtbaar zijn als bijvoorbeeld: lispelen en slissen. Binnen de logopedische behandeling adviseert de logopedist over de problematiek en de behandeling. Indien puur de spraak gestoord is, kan de articulatiebehandeling uitkomst bieden. Een oro-myofunctionele therapie (OMFT) is erop gericht alle mondspieren weer in evenwicht te brengen door gerichte oefeningen te geven en foutieve gewoonten af te leren. Hierbij wordt zowel aandacht gegeven aan de samenwerking van de spieren tijdens eet- en drinkmomenten als tijdens het spreken als aan de spierspanning in rust. Gehoor Auditieve vaardigheden Luistertraining Spraakafzien Slechthorendheid kan verschillende oorzaken hebben onder andere erfelijkheid, blootstelling aan lawaai maar ook door het gebruik van bepaalde medicijnen. Slechthorendheid kan zich ook op jonge leeftijd voordoen door bv. een oorontsteking. Auditieve verwerkingsproblemen (AVP) bij kinderen. Hierbij zijn er problemen met de auditieve functies waardoor er problemen zijn met het verstaan van mondelinge informatie. Bij de auditieve verwerking zijn een aantal functies en processen van belang. Wanneer een probleem in één of meerdere functies bestaat, kan er sprake zijn van auditieve verwerkingsproblematiek. Hierbij kunnen er op korte en lange termijn problemen in de ontwikkeling optreden. Deze gevolgen kunnen spraaken/of taalproblemen en leerproblemen zijn. Tijdens de individuele logopedische behandelingen gerichte oefening gedaan om de auditieve functies te verbeteren.

5 Cochleaire implantatie (CI) Een ci is een elektronisch gehoorapparaat dat operatief wordt ingebracht. Het CI zet geluid om in elektrische impulsen die de gehoorzenuw rechtstreeks stimuleren. Hierdoor kunnen zeer ernstig slechthorende en dove mensen opnieuw klanken, geluiden en spraak waarnemen. Logopedisten die in een vrije vestiging te maken hebben met kinderen en/of volwassenen met een CI, richten de behandeling op het leren horen, het gebruik van spraakafzien, de communicatie met de omgeving en articulatie. Afasie Een afasie is een door hersenletsel verkregen stoornis in het omgaan met taal bij iemand die tevoren over een normale taalbeheersing beschikte. Er zijn afhankelijk van de locatie van het hersenletsel verschillende vormen van afasie. Na een hersenbloeding, CVA, zal men eerst in het ziekenhuis opgenomen worden. In het ziekenhuis wordt de logopedische therapie al opgestart wat bij thuiskomst door vrijgevestigde logopedisten wordt overgenomen. De logopedist onderzoekt welke vorm van afasie het is. En begeleid zowel de cliënt als de omgeving in de communicatie eventueel met hulpmiddelen. Met behulp van oefeningen wordt de taal gestimuleerd.