love Forward with Confidence

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "love Forward with Confidence"

Transcriptie

1

2 B U R E A U V E R I T A S love Forward with Confidence Name: Manager: Shipyard: BV Register Number: Flag: Class Notations: Service Notation: Overall Length: Gross Tonnage: Total Installed Power: DMS Heron Damen Marine Services B.V. Damen Shipyards Hardinxveld 14975E Netherlands * Hull»Machinery Aut-Ums Tug m 255 tons 1896 kw Certificates of the ship: Classification Certificate per Class Notation W ebsite: register & ru le s onlin e Bureau Veritas Nederland B.V. Vestiging Rotterdam Postbus 1046 Vestiging Groningen Vissersdijk BA Rotterdam Marcellus Emantslaan 1A 3011 G W Rotterdam 9721 TK Groningen Tel: Fax: Tel: Fax:

3 Bezoek ook onze website: w ww. s wzonline. nl 12 Zware Inhoudsopgave windomstandigheden spelen modelzeïlers danig parten Een gedwongen verhuizing naar het binnenvaartbassin maakte half januari de wedstrijd voor elf modelzeilboten bij Marin in Wageningen net echt. In plaats van de 'ontwerp-windsnelheid' van twee meter per seconde zorgden de fans in het kleinere bassin voor aanzienlijk meer wind. Al bij het verkennen van het parcours gingen enkele deelnemers spectaculair plat en moest dus het nodige worden getuned. De mannen van de Fire Hawk ('dit is een winnaar ) lieten hun gennaker maar helemaal weg. 14 Special onderwijs en kennismanagement In dit nummer een overzicht van de recente ontwikkelingen in het maritiem onderwijs en op het gebied van kennismanagement. Beide zijn onmisbaar om onze positie op de wereldmarkt te behouden. Hoewel het onmogelijk was een volledig overzichtte geven, menen we dat SWZ Maritime u met deze special en goed beeld geeftvan de huidige stand van zaken. 26 De Momentum Scan Er is een toenemende vraag naar droge-bulkcapaciteit; het vervoer van zowel containers als buitenmaatse projectladingen naar moeilijk te bereiken bestemmingen met geringe faciliteiten en extreme klimatologische omstandigheden zoals bijvoorbeeld havens in de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China). Daarom heeft Canada Feeder Lines (CFL) besloten een vloot overeenkomstig eigen specificaties op te bouwen met Peters Shipyards in Kampen als belangrijkste partner. De Momentum Scan is er daar één van. Verder in dit nummer 2 Nieuws 4 Maritieme markt 6 Maand maritiem 14 Scheepsbouwkundig onderwijs en cluster in dialoog 16 Ontwerp van een zeewaardige opleiding 20 NHL-opleiding Scheepsbouwkunde/ Maritieme Techniek ligt op koers 23 ROC Friese Poort start nieuwe mbo-opleiding Maritieme Techniek 24 Investeren in praktijkgericht onderwijs 33 Nautisch onderwijs 36 Maritiem Kennis Centrum 40 Kennismanagement in de Nederlandse maakindustrie 42 A Waterborne Mission 44 Geen zee te hoog 47 Efficiënter specificeren 50 Verenigingsnieuws Omslag: de Momentum Scan (Flying Focus) Kennis, kennis, kennis Een van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvolle toekomst van de Nederlandse maritieme sector is het onderhouden en ontwikkelen van hoogwaardige "kennis". Dat geldt voor alle deelsectoren als bouw van schepen, toelevering, ingenieursbureaus, offshore, onderzoeksinstituten, rederijen, et cetera. Ook speelt hoogwaardige kennis een belangrijke rol in een goed samenspel tussen de sectoren onderling. Goed opgeleide specialisten zijn dus niet voldoende, men moet ook over heggen heen kunnen kijken. En hoogwaardige kennis wordt alleen behouden en versterkt door goed onderwijs. Daarom is deze special van SWZ Maritime gewijd aan onderwijs en kennismanagement. U treft in dit nummer artikelen aan over de stand van zaken en recente ontwikkelingen in diverse sectoren van het maritiem onderwijs in ons land, waarbij we niet gestreefd hebben naar volledigheid. Ook breng ik graag in herinnering dat SWZ Maritime in februari 2009 ook een special bevatte over maritiem onderwijs, toen in samenhang met de arbeidsmarkt. Hoewel veel wordt gesproken en geschreven over hoogwaardige kennis, blijft het een moeilijk te definiëren begrip, het is als met een olifant: ieder kind van vier jaar herkent het beest in de dierentuin of op een plaatje, maar het is niet eenvoudig een olifant eenduidig te omschrijven. De redactie heeft een aantal specialisten betrokken bij zogenaamde pre-competitieve kennisontwikkeling gevraagd de stand van zaken in maritiem "kennisland" op papier te zetten. Het betreft onderzoek en kennisontwikkeling waarbij verschillende bedrijven en instellingen betrokken zijn, veelal medegefinancierd door de Nederlandse overheid of de EU. In een later stadium kan de opgedane kennis en ervaring individuele bedrijven helpen zich beterte positioneren in de wereld, dan misschien in competitie met vroegere partners in kennisontwikkeling. Het Maritiem Innovatieprogramma (MIP) organiseert in de tweede he dit jaar een cursus over "ke management". De redactie van SWZ Mariti van plan in de komende tijd regelmatig aandacht te besteden aan resultaten van bovengenoemde ontwikkelingen. Ir. Hotze Boonstra, hoofdredacteur

4 Bedankt Kees Dirkse Mijn afscheidsreceptie, aangeboden door de nieuw e export» manager HISWA stichting Schip & Werf de Zee, was zeer geanimeerd. Veel goede bekenden toonden Martijn Veldhuijzen van Zanten is op 15 hun belangstelling door hun aanwezigheid en januari bij HISWA Vereniging begonnen als goede gaven, waaronder enkele prachtige exportmanager. In die functie promoot en cadeaus. Mede namens mijn echtgenote wil ik u allen daarvoor hartelijk bedanken, het was echt stimuleert hij de Nederlandse watersportindustrie in het buitenland. Veldhuijzen van Zanten zorgt verder voor het een feestelijke dag voor ons. initiëren, coördineren en realiseren van Hoewel het tijdstip van mijn vertrek al min of promotionele activiteiten voor HISWA Holland meer vast stond bij mijn aantreden, ben ik zo verweven geraakt met het werk voor SWZ dat Yachting Group. Dit is een speciale groep leden van HISWA Vereniging: werven, afstand nemen toch enige moeite kost, maar toeleveranciers, makelaars en architecten die datgaatwel over. Ikwens Hotze Boonstra allen tot de top in hun sector behoren. veel plezier en succes met zijn nieuwe ij itdaging. Conferentie over verduurzam ing maritieme sector De maritieme industrie wordt steeds groener door nieuwe internationale wetgeving en strengere eisen van verladers en de eindconsument. Navingo en HME organiseren daarom op dinsdag 8 maart de conferentie S ustainability in the M aritim e Industry. Hierbij staan de duurzaamheidseisen van verladers centraal en de reacties hierop van reders, werven en maritieme toeleveranciers. Imtech is de hoofdsponsor van de conferentie. Sophie Jongeneel, conferentiemanager bij Navingo:'In de ochtend presenteren vertegenwoordigers uit de gehele logistieke keten hun visies, 's Middags is er een groepsdiscussie over het realiseren van duurzame scheepvaart. Ik verwacht dat kosteneffectiviteit een belangrijk discussiethema is.' Onder de reeds bevestigde sprekers zijn vertegenwoordigers van onder andere Siemens Nederland, Damen Shipyards Group en IHC Merwede, verder zijn onder meer Unilever en AkzoNobel uitgenodigd. Navingo en HME hopen op deelnemers vanuit het gehele maritieme cluster. Izabella van Tuijl, Projectleider Innovatie bij HME, vult aan: 'Iedereen die werkzaam is in de maritieme sector krijgt vroeg of laat te maken met strengere duurzaamheidseisen. Bedrijven moeten innoveren om aan strengere milieueisen te voldoen. Maar wie moet de rekening van de aanpassing betalen? Niemand zitte wachten op extra kosten als gevolg van zwaardere eisen in tijden van crisis.' Anders dan u voorheen van ons gewend was, publiceren wij de jaarindex van SWZ Maritime niet meer in ons blad, maar uitsluitend op onze website U vindt daar een te downloaden excelbestand met een overzicht van alle artikelen van 2010, Navingo en HME bieden bedrijven de mogelijkheid zichzelf en hun innovatieve groene producten tijdens de pauzes te presenteren door middel van roll-upbanners en table-toppromotiemateriaal. De conferentie vindt plaats in het Oceanium van Diergaarde Blijdorp. Ontvangst en pauzes vinden plaats in de Haaienzaal (foto), die aan één zijde bijna volledig wordt begrensd door het Atlantisch bassinaquarium met haaien, schildpadden, roggen en barracuda's. Meer info: Jaaroverzicht SW Z M aritim e een schepenregister en een auteursregister waarin u gemakkelijk kunt zoeken en filters toe kunt passen. Mocht u geen beschikking hebben over internet en toch graag een jaaroverzicht ontvangen, dan kunt u deze opvragen bij de redactie: Mathenesserlaan HA Rotterdam T: +31 (0) F:+31 (0) E: swz.rotterdam@planet.nl

5 SU S UNFC organiseert zestiende Bikkeltocht Op 14 en 15 oktober 2011 organiseert de studievereniging UNFC uit Delft voor de zestiende keer de Bikkeltocht. SVS UNFC is de vereniging voor scheepsbouwkunde- studenten op het hbo bij Inholland. Het jaarlijkse evenement is een nachtelijke zeiltocht van circa 60 kilometer over de Friese meren. Het donker en de kou maken er een echte Bikkeltocht van. De tocht wordt gevaren in Polyvalken met teams bestaande uit maximaal vier personen. De tocht start en finisht op het eiland de Rakkepolle op het Heegermeer en gaat door allerlei vaarten, kanalen en meren in Friesland. Het komt aan op zeilmanschap, spierkracht en uithoudingsvermogen, want er mag gejaagd en geboomd worden. Teams zijn ver van te voren bezig met hun voorbereiding. Zo worden de Valken gemodificeerd voor het snel kunnen strijken van de zeilen en de mast en wordt de omgeving verkend. Dit laatste blijft spannend omdat de route ieder jaar wijzigt. De tocht biedt daarnaast een platform voor maritieme bedrijven om het op sportief vlak tegen elkaar op te nemen. Voor meer informatie zie: Havenman 2010 Foto G.J. de Boer Ing. Ronald Paul van het Havenbedrijf Rotterdam is benoemd tot Havenman van het Jaar Met deze onderscheiding erkent de Rotterdamse Havenpersclub "Kyoto" de prestatie die Ronald Paul heeft geleverd om te zorgen dat Maasvlakte 2 er kon komen, tegen alle weerstanden in. Zijn "Rotterdamse" aanpak, om als overheid, bedrijfsleven en milieuorganisaties samen te werken bij de ontwikkeling van de plannen, maakte het mogelijk om het voor alle betrokkenen beste resultaat te bereiken. Ronald Paul (50), opgeleid als weg- en waterbouwkundige, is vanaf 2004 als Directeur van de Projectorganisatie Maasvlakte 2verantwoordelijkvoor de voorbereiding, aanbesteding en uitvoering van de havenuitbreiding. "Kyoto" ziet Paul als "dirigent" van dit project, dat uniek is in zijn soort en letterlijk grensverleggend voor ons land. Hij voldoet aan het tijdschema, blijft binnen de begroting en wist bezoekers naar het aan het project gekoppelde FutureLand te lokken. "Kyoto" kende de titel Havenman van het Jaar voor de dertigste keer toe. De bij de onderscheiding behorende oorkonde en bronzen legpenning werden maandag 10 januari 2011 uitgereikt tijdens de traditionele Havenmanbijeenkomst, die plaatsvond aan boord van de Smaragd I. The W hole Nine Yards: On Stage Ship Configuration Het Scheepsbouwkundig Gezelschap "William Froude", de studievereniging maritieme techniek van de TU Delft, behartigt inmiddels 107 jaar de belangen van haar leden, organiseert excursies naar binnen- en buitenland en draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast organiseert zij een aantal lezingen met als hoogtepunt een tweejaarlijks symposium. Dit symposium vindt dit jaar plaats op 13 mei in congrescentrum "De Doelen" te Rotterdam. De onderwerpen zijn gevat onder hetthema: "The Whole Nine Yards: On Stage Ship Configuration". "The whole nine yards" is synoniem voor "totaalpakket", maar ook "alle zeilen bijzetten". Onze industrie kenmerkt zich door een hoge mate van synergie tussen de diverse bedrijven, wat nodig is om een vooraanstaand maritiem land te blijven. Gedurende de dag vormt een bepaald scheepstype de leidraad. De sprekers lichten ieder zijn of haar visie toe op een aspect van het schip. Hierbij ligt de focus op technische ontwikkelingen en onderzoek. Zo ontstaat een concreet eindresultaat, dat aan het eind van de dag wordt bediscussieerd door een discussiepanel. Het programma is zo opgezet dat ertevens ruim gelegenheid is om oude banden aan te halen en nieuwe contacten te leggen. Aansluitend op het symposium vindt een symposiumdiner plaats in restaurant Engels, op steenworp afstand van De Doelen. U kunt zich inschrijven voor deze enerverende dag en het aansluitend diner middels de website: Daarnaast houdt de website u op de hoogte van het laatste nieuws over het symposium.

6 Maritieme markt Door Menso de Jong Vol vertrouwen ondanks risico's De vrachtenmarkt begon 2011 in mineur, maar reders vertrouwen toch op een betere toekomst. Zij blijven bestellen waarvan de werven w eer profiteren. IMO is optimistisch tot een w ereldwijde oplossing te komen voor minder scheepvaartvervuiling. Toch bestaan er grote risico's op onverwachte tegenvallers omdat een evenwichtig monetair wereldbeleid een moeilijk te realiseren droom blijft. Velen lijken dat risico te veronachtzamen. Europese reders met het grootste aandeel in de wereldvloot onderschatten ook het streven van opkomende landen als China en Brazilië naar een groter vervoersaandeel, al kunnen deze landen zich dat financieel permitteren. Politieke risico's het grootst Bijna alle prognoses zijn redelijk positief, ook voor de langere termijn, zij het met de waarschuwing dat politieke ontwikkelingen en onvoorziene tegenvallers roet in het eten kunnen gooien. De kans daarop is voor experts kennelijk moeilijk te berekenen. Het is belangwekkend dan te kijken hoe het zo'n dertig jaar terug verliep. Na de oliecrisis van was er een korte, maar krachtige opleving in Daarna sloeg de crisis opnieuw toe tot midden jaren tachtig door de onverwachte Irancrisis. Tegen 1990 begon een krachtige opleving, slechts onderbroken door relatief korte terugslagen door de financiële crisis in Azië en de IT-crisis. De scheepvaart maakte zich begin jaren tachtig nog zorgen over de inmiddels verdwenen UNCTAD Code en over het afnemende Europese aandeel in de wereldvloot. Dat laatste werd opgelost in 1986 toen de Nederlandse tonnageregeling werd goedgekeurd waarna andere landen het voorbeeld volgden. De scheepsbouwers voorzagen het verdwijnen van de Europese scheepsbouw als gevolg van Koreaanse expansiedrang. Nederlandse werven moesten op eigen kracht zien te overleven door het ontbreken van effectieve steun. Dat veranderde met generieke steunmaatregelen van de EEG. Niemand zag begin jaren tachtig China als een bedreiging; in de handelsstatistieken kwam het land nauwelijks voor. Inmiddels heeft China zelfs Korea overvleugeld als grootste scheepsbouwland. Toch komt mogelijke overcapaciteit bij de scheepsbouw thans nauwelijks ter sprake. Reders lijken het risico te veronachtzamen dat ontwikkelingslanden, met China en Brazilië voorop, aan een aanzienlijke vlootuitbreiding werken. Hieruit blijkt de grote rol van regeringen bij het oplossen of creëren van verstoringen op wereldniveau. In de jaren zeventig en tachtig was dat vooral een zaak voor Noord-Amerika, Europa en Japan; nu moeten de G20-landen oplossingen bedenken. Dat verlangt meer tijd of kan zelfs ontsporen gezien de politieke controverses tussen Oude en Nieuwe Wereld met de opkomende economische machten China, India en Brazilië ertussenin. Nederland praat alleen een beetje mee als slimme ministers en Europarlementariërs het consensusproces overeen EU-standpuntkunnen beïnvloeden. De politieke onmacht komt duidelijk tot uiting bij de bestrijding van Somalische piraterij. Na lang praten stuurde de EU een machteloze EU-vloot erheen. Steeds meer reders gebruiken bewapende beschermers aan boord, al beschouwen velen dat nog als een politiek incorrecte oplossing. Sommigen leven in een droomwereld waarbij liet probleem wordt opgelost door het betalen van losgeld aan piraten te verbieden; enkele miljarden aan steun zou Somalië weer bestuurbaar maken. Zelfs de zeeliedenbond Nautilus stapt, zij het aarzelend, over naar de noodzaak van bewapende schepen bij afwezigheid van effectieve politieke oplossingen. IMO vertrouwt op technologie De IMO is trots op de in 2010 bereikte resultaten. Als eerste internationale organisatie gelooft het dicht bij wereldomvattende afspraken te zijn voor een meer efficiënte en minder vervuilende scheepvaart met toch lagere kosten. Dan zit de scheepsbouw op rozen. Immers, zoals Schumpeter al stelde, verlangt een sprong voorwaarts bij technologische vernieuwing een grootschalige vervanging van de verouderde industrie. Alle recent bestelde schepen kunnen sneller op de schroothoop; het stimuleert economische groei in scheepsbouwenden, ook in EU-landen als Nederland, Duitsland en Italië met eeri innovatieve scheepsbouwniche.

7 Menso de Jong was jarenlang agent in het Verre Oosten voor diverse scheepvaartmaatschappijen. Hij is nu freelance journalist en vaste medewerker van SWZ Maritime Wel moeten we nog even wachten voordat het zover is; politieke besluitvorming gaat traag. Ondertussen profiteren gespecialiseerde werven als IHC Merwede, Sembawang en Daewoo van de opleving bij de offshore. W at er ook gebeurt, olie, gas en steenkolen hebben we nog vele jaren hard nodig. Anderzijds kan de nu florerende windmolenindustrie over een jaar of tien over zijn hoogtepunt heen zijn omdat vele landen de hoge subsidies ervoor niet kunnen opbrengen. Alleen inflatiebevorderende koolstof- heffingen op fossiele brandstoffen kunnen deze industrie misschien redden. Hoe lang het ook neemt voor IMO om zijn toekomstvisie te realiseren, voor de werven blijft er voorlopig werk genoeg, als zij actief meespelen bij de installatie van rookgasscrubbers en schoonmaaksystemen voor ballast- water, gecombineerd met de extra behoefte aan zoet water zowel voor een optimale werking van deze systemen als voor de verwerking van afval. Scheepsafval blijft evenwel een probleem. IMO wil de regelgeving erover w eliswaar aanscherpen met een algemeen verbod op het dumpen ervan in zee. Zoals gebruikelijk juicht iedereen, inclusief de reders, al is duidelijk dat het voorlopig meer problemen schept dan oplost. Zo ontbreken ontvangstinstallaties voor ladingafval uit schoongemaakte ruimen en voor restafval van scrubbers en water/vuilseparatoren. De regels gaan gelden voor schepen, niet voor havens die dus in gebreke kunnen blijven. Het is bovendien bijna onmogelijkte controleren of schepen niet stiekem toch in zee lozen. De afvaladministratie aan boord blijft manipuleerbaar. Alle nieuwe regels verlangen flinke investeringen van reders in zowel bestaande als nieuw bestelde schepen. Dat kan verzet opleveren, vooral bij de nauwelijks winstgevende bulkvaart met voorlopig weinig opwekkende perspectieven. Een tankertycoon als John Fredriksen heeft als expert in financial engineering wel veel aandeelhouderswaarde opgeleverd zonder zichzelf te vergeten, maar is inmiddels overgestapt naar de offshore waarin hij miljarden dollars heeft geïnvesteerd. De containerreders hebben meer reden een w at betere toekomst te voorzien. De najaarsinzinking van vrachten en huurprijzen bleef beperkt, mede dankzij redersdiscipline. Reeds rond de jaarwisseling begon het herstel, met name in de vaart naar Noord-Amerika. Daar lapt president Obama met steun van de Republikeinen het inflatiegevaar aan zijn laars met stimulering van consumptie door geldschepping. De VS verschuift het schuldenprobleem dus naar de toekomst. Europa heeft kennelijk meer vertrouwen in een economisch herstel - het heeft in Duitsland reeds plaatsgevonden - zodat men blijft proberen de financiële problematiek op te lossen. Technisch Bureau ITTENBOGAART Technisch Bureau Uittenbogaart is since 1927active in the shipping and shipbuilding industry as exclusive agent in the Netherlands, Belgium and Luxembourg fo r a wide range o f A Class brands. Simplex Compact Seals Simplan Shaft Seals Simplex Bearings Sterntube and Sterntube Bushes Centrax-Bulkhead Seals Turbulo-Separators Simplex-Compact Fin Stabilizers Simplex-Compact Steering Gears Pumps and Hydrophore Systems From stock we can offer you: Winel Tank Vent Check Valves Manhole covers Mooring chocks and guiderollers Complete sets of spareparts Slewing cranes Oil Content Meters Hydraulic Bolts For the Marine Industry Official Servicestation for: Bla-hm * Voss Industries- Deckma Hamburg Steel Castings up to 14 ton Hermetic Ullage, Temp, and Interface Detectors Hermetic Deck Valves and Load Samplers Tank Vent Check Valves and Ventilation Cowls Hydraulic Watertight Sliding Doors Watertight Doors and Hatches Ballast Water Treatment Representing: fiioconm r * W INEL BRO H L DREGGEN Honeyw ell Enraf Tanksystem SA *J J E T S Vacuum Sanitary Systems Sewage Treatment Plants Anchor-Mooring-Offshore and Dredging winches Shiplifts and Slipway Winches Dredging Gearboxes Propulsion Gearboxes Pipe Push Fit systems Grease Traps m j f ptim arin ) auxano Bonds Foundry Brugwachter 13 - NL-3034 KD Rotterdam Phone: +31 (0) Fax: +31 (0) info@tbu.nl - Website: Modular Wet Cabins Waste Management Systems D E E R S E R G I 3 V S T E M S

8 Door G.J. de Boer N ieuw e opdrachten DEME Ravestein in Deest (aan de Waal) heeft van DEME (Dredging, Environmental & Marine Engineering) opdracht gekregen voor het ontwerp en de bouw van een backhoe dredger (dieplepelbaggervaartuig) op basis van het type 900B. Deze 900B heeft als afmetingen: L o.a. x B x H = 60,00 x 17,20 x 4,00 Backhoe 900B De A ll M assah is een No Lim it 1640 meter en wordt uitgerust met een Liebherr P 995 Liptronic kraan en drie spudpalen met elk een lengte van 34 meter. Detoelaatbare dek- belasting wordt 10 ton/m2. Het baggervaartuig wordt gebouwd in Deest en in Dodewaard. De kraan wordt gefabriceerd in Colmar France en in de nieuwbouwhal in Deest gemonteerd. De oplevering moet op 15december2011 plaatsvinden. Vosta IM G De Joint Venture Vosta LMG-Karnafuly Shipyard werd door de Bangladesh Water Development Board (BWDB) gecontracteerd voor de levering van twee snijkopzuigers van het type CSD 650, inclusief het materiaal voor een drijvende buisleiding voor beide bagger- vaartuigen. Vosta LMG levert het engineering- pakket en de baggercomponenten, terwijl de bouw plaatsvindt op de Karnafuly Shipyard in Bangladesh. De JV, die eind 2008 begon, boekte al eerder een opdracht voor drie vaartuigen van het type CSD 450 voor de Bangladesh inland Water Transport Authority (BIWTA). De belangrijkste gegevens van de CSD 650 zijn: lengte o.a. 60 meter; deklengte 35 meter exclusief de spud carrier; breedte volgens de mal 10,5 meter en holte tot het hoofddek 2,9 meter. De maximum baggerdiepte is 18 meter, het geïnstalleerd vermogen 2800 kw (vermogen snijkop, type SC 15) 450 kw en vermogen pomp, type VL HPD kw). De CSD 650 bestaat uit een ponton en heeft een lage kruiplijn van 7 meter. Bovendien kreeg Vosta LMG B.V. van Jordan Modern Industries Co. (JMI) opdracht voor de bouw van een tweede demonteerbare cutterzuiger van het type CSD 600 S (bouwnummer 1135) die bestemd is voor Irak. De opdracht wordt door Vosta LMG uitgevoerd in nauwe sam enwerking met het M aleisische Vantage. De CSD 600 S wordt identiek aan het in mei 2010 bestelde bouwnummer 1134 voor dezelfde opdrachtgever. De afmetingen van de CSD 600S zijn: lengte o.a., inclusief cutterladder: 47 meter, deklengte inclusief spud carrier 38 meter, breedte 10,5 meter, holte 2,75 meter, diepgang bij 45 dwt: 1,6 meter. De maximum baggerdiepte is 14 meter. De diameter van de zuigbuis is 650 mm en van de persbuis 600 mm. Hefvermogen van de

9 Gerrit de Boer is redacteur van SWZ Maritime en bekend schrijver van maritieme boeken Zijaanzicht van de No Lim it 1950 snijkop is 300 kw en van de baggerpomp 1424 kw. De hulpdieselmotor heeft een vermogen van 530 kw. No Limit No Limit Ships in Groningen bouwt in opdracht van het Russische MRTS een No Limit 1950 Professional (bouwnummer 26-19,50 x 5,20 meter) voor hydrografisch onderzoek in en om de Kaspische Zee ten behoeve van de Russische gasmaatschappii Gasprona. Dit vaartuig, het eerste van de verlengde versie van de No Limit 1640, komt in mei 2012 in de vaart. De No Limit wordt uitgerust met de nieuwste meet- en peilapparatuur en sensoren van fabrikant Kongsberg. De voortstuwing wordt geleverd doortwee MAN V10-motoren voor een dienstsnelheid van minimaal 20 knopen. Om inzetbaarheid in arctische omstandigheden te garanderen wordt de No Limit versterkt voor de vaart in ijs en kan tevens worden ingezet als crewtender. Voor GeoPlus in Scheemda is bij de Groningse werf een No Limit 1640 Professional (bouwnummer 25-16,40 x 5,20 meter) in aanbouw die dit najaar wordt opgeleverd. Deze No Limit wordt vervolgens ingezet in Koeweit voor hydrografisch onderzoek. Met een snelheid (bij rustige zee) van ruim 30 knopen kan de No Limit Professional over een groot oppervlak snel en nauwkeurig metingen uitvoeren. Het vaartuig wordt voortgestuwd door twee Volvo-motoren met een totaal vermogen van ruim 1000 rpk op twee schroeven. De No Limits hebben een onderwaterschip van Corten staal, een corrosiebestendige metaallegering met een hoge treksterkte. De opbouw is van aluminium. Het staal en aluminium worden met een speciale strip aan elkaar gelast. De diepgang is 1,10 meter. Op de waterlijn zijn de peilvaartuigen uitgerust met een fender voor extra drijfvermogen en stabiliteit. Ook onder extreme weersomstandigheden zijn de No Limits inzetbaar, zelfs bij windkracht 8 op de Noordzee. Met de V-romp snijdt het vaartuig als het ware door de golven en door de hoge snelheid kan de No Limit voor een golf uit blijven varen. K anteloperatie Bugamena In Vollenhove vond bij Royal Huisman Shipyard een spectaculaire kanteloperatie plaats van het 37 meter lange zeiljacht Bugamena (bouwnummer 390) dat ontworpen is door Dykstra & Partners. Het casco heeft als afmetingen: lengte o.a. 37,33 meter, lengte op de waterlijn 27,46 meter, grootste breedte 7,48 meter en diepgang 5,00 meter (met kiel). De waterverplaatsing wordt 127,5 ton. Het door Rhoades Young ontworpen interieur is inmiddels al in een vergevorderd stadium. De Bugamena wordt uitgerust met een Rondal carbon hoofdmast met een lengte van 48 meter. De tewaterlating en de overdracht is gepland in het voorjaar van De spectaculaire kanteloperatie van de Bugamena (foto Hans Westerink)

10 Tew aterlating Congo River Onder grote belangstelling is op vrijdagavond 21 januari 2011 de m3 mega sleephopperzuiger Congo River (bouwnummer 720 en 1263, imo ) voor de Belgische DEME Groep in Zwijndrecht bij IhlC Merwede in Krimpen aan den IJssel te water gelaten. De officiële doop vindt op 8 juli in Zeebrugge plaats. Het contract voor het ontwerp, de bouw en oplevering van het schip werd getekend op 31 december 2008, waarna de kiel werd gelegd op 15 december De proefvaarten zijn gepland vo orjuni 2011, de indienststelling op 'I juli. De dwt metende Congo River is overeenkomstig de traditie van DEME N.V. vernoemd naar een van de grote wereldrivieren. De belangrijkste gegevens van de hopperzuiger zijn: afmetingen: L o.a. (IJ.) x B x H (dg) = 168,00 (153,30) x 38,00 x 13,30 (12,00) meter; hoppercapaciteit m3, diameter De Congo River werd in Krimpen aan den IJssel te water gelaten (foto G.J. de Boer) zuigbuizen 1300 mm. Hettotaal geïnstalleerd vermogen is kw. De snelheid is 16,6 knopen. De Congo River kan baggeren tot op een diepte van 56 meter. Aan boord is accommodatie voor dertig personen. O pleveringen MPI Adventure Bij de Cosco Qidong Shipyard werd op 19 januari de MPI Adventure gedoopt door mevrouw Zhang Rongrong van het De doopceremonie van de M PI Adventure ging gepaard met veel vuurwerk gemeentebestuur van Qidong. De MPI Adventure (bouwnummer N 270, imo ) is de eerste van twee hefbare windturbine- installatieschepen die bij de Chinese werf voor MPI Offshore Ltd. in Middlesborough worden gebouwd. De MP! Adventure werd op 29 augustus 2010 te water gelaten. Het tweede schip, de MPI Discovery (bouwnummer N 271, imo ), is nog in aanbouw en wordt in de loop van 2012 opgeleverd. De MPI Adventure wordt vanaf het voorjaar ingezet bij het London Array Offshore Wind Farm Project, 20 kilometer voor de kust van Kent en Essex. De eerste fase omvat de plaatsing van een parkvan 175 windmolens met een totaal vermogen van 630 mw op een oppervlak van 90 km2 dat in 2012 in bedrijf moet zijn. De MPI Adventure is door Adventure Shipping (Vroon) in Breskens onder Cypriotische vlag in de vaart gebracht. Het schip heeft als afmetingen: L o.a. x B x H = 138,55 x 40,80 x 10,00 meter. De minimum diepgang is 3,5 meter, maximum 5,5 meter. De voortstuwing wordt geleverd door zes RR-roerpropellers, type C25:33L8A, elk met een vermogen van 2560 kw voor een snelheid van 12,5 knopen. Het werkdek heeft een vrij oppervlak van 3600 m2 met een maximaal toelaatbare belasting van 10 ton/m2. De

11 dekkraan heeft een hijsvermogen van 1000 ton bij een reikwijdte van 25 meter en een hijshoogte van 104 meter. Met een extra giek kan 160 ton worden gehesen tot op 70 meter. De tweede kraan heeft een hijsvermogen van 50 ton tot op 25 meter. Het hefschip heeft zes poten met elk een lengte van 72 meter. De hefsnelheid is een meter per minuut. Het offshore installeren van windturbines is mogelijk tot een waterdiepte van maximaal 40 meter. Aan boord is accommodatie voor 112 personen met de mogelijkheid dit uit te breiden tot maximaal 200 personen. Bij de maximum diepgang is de kruiplijn 67 meter. Klaverbank De Klaverbank (bouwnummer 1102, imo ) van Pot Scheepvaart, Delfzijl werd op 28 juli 2010 als Iceborg bij de Kroatische werf Leda doo in Korcula te water gelaten. Het casco kwam op 10 september achter de sleepboot Luna A in IJmuiden aan, waarna het naar Kampen werd gesleept om door Peters Shipyards te worden afgebouwd. Tijdens de afbouw is de I - box 5200, de tweede van een serie van vier, overgenomen door Pot Scheepvaart. Op 15 januari kwam de Klaverbank in Harlingen aan en maakte op 17 januari de proefvaart op de Waddenzee. De volgende dag vertrok het schip van Harlingen naar Delfzijl waar op 20 januari na de doop door Dina de Vries de Klaverbank werd opgeleverd. Twee dagen later vertrok het schip naar IJmuiden om rollen staal te laden voor Teesport. De gegevens van de l-box zijn: tonnages: 3739 bt, 1491 nt; afmetingen: L o.a. De Klaverbank is een l-box 5200 en de tweede van een serie van vier Ifoto F.J. Olinga) De Heinz G tijdens de eerste reis op de Noordzee b ij w indkracht 8 (Flying Focus) (LI.) x B x H (dg) = 99,90 (92,50) x 13,35 x 9,20 (6,15) meter; ruiminhoud: 6644 m3 of cft; containercapaciteit 192 teu, waarvan 84 aan dek. De voortstuwingsinstallatie bestaat uit een Wartsila-hoofdmotor, type 9L20, met een vermogen van 1800 kw/2445 rpk bij 1000 tprti op verstelbare schroef met een diameter van 2950 mm in een Optima-straalbuis voor een snelheid van 12 knopen. Het derde schip van deze serie, de Sardius (bouwnummer 1103, imo ), voor De Bock Maritiem, Alkmaar, werd op 5 januari 2011 door Anneke de Bock-Ekkelkamp, schoonzuster van Gilbèrt de Bock, in Leda gedoopt en te water gelaten. Ook dit casco wordt voor voltooiing vanaf Korcula naar Kampen gesleept. De oplevering van de Sardius wordt verwacht in juni. Heinz G In Harlingen is op 7 januari de 67ste Combi Freighter 3850 Heinz G (bouwnummer 9401, imo ) door Anneliese Backs gedoopt en vervolgens overgedragen aan Gerdes Schiffahrts GmbH & Co KG ms 'Heinz G' (Gerdes Bereederungs und Verwaltungs GmbH) in Haren-Ems. Het beheer van het schip is opgedragen aan Gerdes Ship Management in Wedde. Het casco, dat op 25 januari 2010 achter de mslb Vlieland in Harlingen aankwam, werd gebouwd bij AD Brodogradiliste Sava in Macvanska Mitrovica. De tonnages van de CF 3850 zijn: 2545 bt, 1450 nt en 3850 dwt, de afmetingen zijn: L o.a. (I.l.) x B x H (dg) = 88,60 (84,99) x 12,50 x 7,00 (5,43) meter, ruiminhoud 5250 m3 ( cft), containercapaciteit 188 teu waarvan 80 op dek. De MaK-hoofdmotor, type 8M20C, vermogen van 2065 rpk/1520 kw bij 1000 tpm op een omkeerbare schroef met een diameter van 2600 irim geeft het schip een snelheid van 12,3 knopen. De Heinz G is onder de vlag van Antigua & Barbuda met als thuishaven St. John s in de vaart gebracht. De Heinz G is de vijfde CombiFreighter 3850 die door Damen Shipyards Bergum is gebouwd. Eerder zijn door Damen opgeleverd: de Karina G (bouwnummer 9388, imo ) in 2007, Christina G (bouwnummer 9389, imo ) en Carolin G (bouwnummer 9371, imo ) in 2008 en de Birgit G (bouwnummer 9402, imo ) in 2010.

12 Gennadiy Savelyev De Gennadiy Savelyev is een ASD 2810-sleepboot Damen Shipyards Galati leverde de Gennadiy Savelyev (bouwnummer (1195), imo ) op aan de autoriteiten van de Ukraïnse haven Yuzhne. De 285 bt metende sleepbootvan hettype ASD 2810 heeft als afmetingen: L o.a. (I.I.)x Bx H fdg) = 28,67 (25,79) x 10,43 x 4,60 (5,02) meter. De voortstuwingsinstallatie bestaat uit twee Caterpillar hoofdmoloren, type 3516B TA/B, totaal 4200 rpk/3132 kw bij 1600 tpnffl op twee RR-roerpropellers, type US 255, schroef- diameter 2400 mm voor een trekkracht van 50,2 ton en een snelheid van 12,5 knopen. De bunkercapaciteit is 87,5 m3. Aan boord is accommodatie voor acht bemanningsleden. Dobrynya Voor de haven van Wladiwostock bouwde Damen Shipyards Changde de ASD Tug 2509 Dobrynya (bouwnummer , imo ). De belangrijkste gegevens van dit type sleepboot zijn: 278 bt, L o.a. x B x H (dg) = 25,93 x 9,54 x 4,30 (4,15) meter; voortstuwing: twee Caterpillar-hoofdmotoren, type 3521B TA/B, totaal 2028 kw/2720 rpk bij 1600 tprn op twee US 205 schroeven met een diameter van 2000 mm, trekkracht 32 ton, snelheid 12,1 knopen, bunkercapaciteit 72,1 m3. Aan boord is accommodatie voor acht personen. Song Cam Shipyard in Haiphong. Dit type heeft als afmetingen: L o.a. x B x H (dg) = 13,08 x 5,28 x 2,30 (1,70) meter. Zij worden voortgestuwd door twee Volvo-hoofdmotoren, type D9 MH/1, totaal 600 rpk/442 kw bij 1800 tpm via twee tandwielkasten, type MG5091 (3,82 :1) op twee vaste Kaplan-schroeven (diameter 1050 mm) in Optima-straalbuizen voor een trekkracht van 9,3 ton en een snelheid van 9,9 knopen. De bunkercapaciteit is 5,5 m3. De StanTug 1205 heeft twee roeren. De StanTugs 1606 werden gebouwd bij Damen Shipyards in Changde. Dit type heeft als afmetingen: L o.a. x B x H (dg) = 16,56 x 5,54 x 2,54 (2,20) meter. De voortstuwing wordt geleverd door twee Caterpillar-hoofdmotoren, type C18 TA-B, totaal 1200 rpk/896 kw bij 1800 tpm via twee tandwielkasten, type WAF 2641 (4,5 :1) op twee vaste Kaplan ll-schroeven in Optima-straalbuizen met een diameter van De StanTug 1205 Svitzer Figo De Stantug 1606 Svitzer Zola diameter 1350 mm voor een trekkracht van 16,7 ton en een snelheid van 11,2 knopen. De bunkercapaciteit is 14,2 m3. Ook deze sleepboten hebben twee roeren. Arklow Brook De Arklow Brook (aanvankelijk Ensara, bouwnummer 774, imonummer ) voor Arklow Shipping Nederland in Rotterdam maakte vanuit Delfzijl op 11 januari de proefvaart op de Eems. De doopplechtigheid werd op 14 januari verricht door Suzanne Schalk, dochter van Peter Schalk, algemeen directeur van Arklow Nederland. De Arklow Brook is op 16 januari voor de eerste reis vertrokken van Delfzijl naar Wismar. De Arklow Brook is de vijfde ijsklasse 1A-Trader 7575 die bij Bodewes Shipyards in Floogezand is gebouwd. Het voorschip werd gebouwd bij Pro Con Stal in Szczecin en per ponton via het Svitzer Svitzer breidde zijn vloot uit met twee sleepboten van het type StanTug 1205, de Svitzer Mbubu (bouwnummer ) en Svitzer Zola (bouwnummer ), en twee van het type StanTug 1606, de Svitzer Figo (bouwnummer ) en Svitzer Pululu (bouwnummer ). De StanTugs 1205 werden gebouwd bij de aan Damen gelieerde De ASD 2509 Dobrynya w erd gebouwd in Changde

13 De A rklow Brook tijdens de proefvaart (foto F.J. Olinga) Kielerkanaal en Delfzijl naar Hoogezand gesleept. De door de mslb Waterman gesleepte ponton Wagenborg I kwam op 8 december 2009 in Delfzijl aan en is de volgende dag naar de werf Jachtwijk van Bodewes in Hoogezand gesleept. Op de dwarshelling werden liet voorschip en het daar gebouwde achterschip aan elkaar gelast, waarna de tewaterlating plaatsvond op 9 juli. De belangrijkste gegevens van de Arklow Brook zijn: tonnages 4726 bt, 2493 nt en 7575 dwt, ruiminhoud: 9485 m3/ cft, containercapaciteit: 177 teu. Afmetingen: L o.a. (I.I.) x B x H (dg) = 116,08 (109,98) x 15,90 x 8,90 (6,40) meter. De voortstuwingsinstallatie bestaat uit een MaK-hoofdmotor, type 6M32, van 3000 kw of 4080 rpk voor een snelheid van 13,5 knopen. Voor Arklow Shipping is bij Bodewes nog een identiek schip in aanbouw, de Arklow Bridge (aanvankelijk Fangha, bouwnummer 775, imo ), dat op 28 januari te water werd gelaten. juni in Kozle gedoopt en te water gelaten, waarna het baggervaartuig bij Maaskant Shipyards in Stellendam werd afgebouwd. In de ponton waren de baggerpompen, elektromotoren en baggerleidingen al ingebouwd. Direct na oplevering is de Amoris ingezet bij het omvangrijke Amoras-project in de haven van Antwerpen. Amoras is de afkorting van Antwerpse Mechanische Ontwatering, Recyclage en Applicatie van Slib. Dit is een veelomvattend bagger- en slibverwerkingsproces om per jaar ton verontreinigd slib in de haven van Antwerpen te verwerken en op te slaan. Er is slib dat dermate vervuild is, dat het niet gestort mag worden in het onderwaterdepot. Hiervoor is de zuiger uitgerust met een bakkenlosarm en kan het materiaal met de binnenboordpomp direct naar de verwerkingsinstallatie worden gepompt. De Amoris is voorzien van een swingladder, die tot een waterdiepte van 18 meter baggert bij een maximale swingbreedte van 24 meter en wordt voortbewogen met vier spudpalen, waarvan er twee zijn geïnstalleerd in paalwagens. De paalwagencilinders, lieren en de snijkop worden hydraulisch aangedreven. De zwaar uitgevoerde cutterladder beweegt door middel van hydrauliekcilinders, in plaats van het gebruikelijke bewegen van de hele zuiger op de voorzijdraden. Beide baggerpompen, die elk een capaciteit hebben van ongeveer 3000 m3 mengsel per uur, worden elektrisch gedreven. De pompen zijn gekoppeld aan een 450 mm diameter persleiding van 300 m lengte die uitkomt bij de zandscheidingsinsta Natie. De Amoris is volledig geautomatiseerd en onder andere voorzien van een regeling van het baggerpompdebiet, regeling van de swingladder en een geautomatiseerde koppeling met de verwerkingsfabriek van het verontreinigde slib. Amoris Eind november is de stationaire cutterzuiger Amoris officieel overgedragen aan SeReAnt (een combinatie van Dredging International en Jan de Nul). Dit unieke baggerwerktuig met een lengte van 34 meter en een breedte van 9,5 meter is door Damen Dredging Equipment in slechts veertien maanden ontworpen en gebouwd. De Amoris werd op 9 De Am oris werd sp eciaal gebouw d voor de haven van Antw erpen

14 D it duo stuurde Een gedwongen verhuizing naar het binnenvaartbassin maakte half januari de wedstrijd voor nterw eight naar elf modelzeilboten bij Marin in Wageningen net echt. In plaats van de 'ontwerpde winst in de windsnelheid' van twee meter per seconde zorgden de fans in het kleinere bassin voor iheidswedstrijd aanzienlijk meer wind. Al bij het verkennen van het parcours gingen enkele deelnemers spectaculair plat en moest dus het nodige worden getuned. De mannen van de Fire Hawk ('dit is een winnaar') lieten hun gennaker maar helemaal weg. Vooral de ronding van de bovenboei na het kruisrak in de driehoeks- baan kostte veel deelnemers tijd. Sommigen eindigden mede daardoor roem- en kansloos aan lagerwal. Dat leektrouwens meer te liggen aan te weinig getrainde piloten dan aan de modellen zelf. De SubZero, latere winnaar van de innovatieprijs ( lost een hoop problemen op die er niet zijn, vond de jury), deed zijn concept eer aan. De zeilende onderzeeër met'veel leef- en laadruimte onder water en weinig golfweerstand zonk zover weg, dat het zeil door het water ploegde en ook de vlag achterop niet meer te zien was. Ook al deed het zeil nog wel wat, de piloot zag domweg niet meer hoe de romp er onder lag. Het vijf kilo zware schip finishte dan ook geen enkele keer. In de pauze tussen de series en de finale keken bouwers en familie gespannen toe bij het openen van de romp van de SubZero. Hoeveel water zou er in staan? Dat bleek nogal mee te vallen, zodat de diepe ligging vooralsnog onverklaarbaar leek. De meer boven water zeilende types hadden in de speedrun weinig problemen, al bleek een gijp bij de keerboei wel de vlotste manoeuvre. Alleen de nummer 2 en de Giratori 8, beide met kantelbare mast, haalden de eindstreep niet binnen de twee minuten. Elke keer dat een deelnemer de bovenboei haalde, volgde applaus van de tribune. Daaruit bleek wel hoe moeilijk de driehoeksbaan was. Alleen de Concord (1) en The Black Narwhal haalden de eindstreep, de rest overschreed de tijd of waaide weg.

15 Sander Klos is oud-hoofdredacteur van weekblad Schuttevaer en werkt als freelance journalist mee aan SWZ Maritime De bemanning van The B lack N arw hal beraadt De laatste hand voordat de strijd losbreekt De top drie innovatieve modellen. V.l.n.r. de De Concord op weg naar de lastige zich over de tactiek in de finale nummer 2, de SubZero en de CounterWeight bovenboei Lastige bovenboei In de finale kwamen Concord, MonoCat (met Belgische driekleur), Klo Hanke, The Black Narwhal en CounterWeight uit. De organisatie had wijselijk de boeien wat verlegd, zodat de kans op uitrangeren kleiner werd. Ook nu was de speedrun geen probleem. Zeker niet voor de CounterWeight, die met zijn pilotenduo net iets meer dan dertig seconden nodig had en op de hielen werd gezeten door The Black Narwhal. Hekkesluiter was de Belg, die opviel door zijn rustige, maar steady koers. De driehoeksbaan werd een succes voor de Concord, die er 42 seconden over deed. The Black Narwhal deed het ook binnen de minuut, maar de overigen kregen de bovenboei niet in één keer onder de lijboeg en moesten extra slagen maken. De eerder zo snelle CounterWeight had daardoor 25 seconden meer nodig dan de winnaar. 'Beetje lomp De jury, deels bestaande uit gerenommeerde jacht- ontwerpers, had na afloop voor alle deelnemers al dan niet opbeurende woorden. Zo voer de 'een beetje lompe Concord 'als enige normaal aan de wind, was de MonoCat te licht en de zeilen en roeren te plat, kon de Klo Hanke goed achteruit inparkeren, maar was zij 'niet top origineel', was De Landrotte 'creatief met vaseline, de Jolly Roger 'niet erg innovatief', was The Black Narwhal 'mooi gemaakt met een gewicht op een draaiende arm', had de Giratori8 een 'slechte romp' en was slecht gebalanceerd en werd de Fire Hawk afgedaan als 'broddelwerk'. Zodoende eindigden in de innovatieve top drie achter de SubZero de CounterWeight ('mooi gemaakt met contragewicht en goed gestuurd') als tweede en de nummer 2 ('een mooi draaiend en kantelend zeil') als derde. De drie snelste waren de CounterWeight, The Black Narwhal en de Concord. 'Het mag toch w el leuk zijn?' Universitair Hoofddocent Lex Keuning heeft de modellenwedstrijd vast onderdeel weten te maken van de minor Zeiljachten aan de TU Delft. 'Bij het 75-jarig bestaan van Marin, vier jaar geleden, hielden we de eerste wedstrijd en hij is nu goed voortien van de dertig met de minorte behalen studiepunten. Daarnaast bestaat de minor onder meer uit een aantal colleges en practica in de windtunnel en de sleeptank. Over een paar dagen moeten de wedstrijddeelnemers hun rapport inleveren en hun ontwerpkeuzes verdedigen.' De minor trekt jaarlijks zo'n 35 studenten, maarvolgens Keuning kan de jachtindustrie per jaar hoogstens één tottwee mensen plaatsen. 'Maar uit de eerste minor zijn nu mensen bezig met effectievere onderwaterschepen en met gebruik van zeilen in de lucht- en ruimtevaart. Daaruit blijkt wel dat deze richting uit de hobbysfeer komt, want hulpzeilvermogen is weer actueel. Kijk maar naar de zeeschepen met vliegers of naar ontwikkelingen als een kunstmatig afgezogen zeil. Die markt is rijp voor speciale zeiltoepassingen.' Hij hoopt binnen enkele jaren een opvolger te vinden voor zijn minor. 'Uit onderzoek blijkt, dat zeventig procent van de studenten voor scheepsbouw kiest vanwege een interesse in zeilen. Tot voor enkele jaren deed de TU daar niets mee. Dus zei ik tegen het bestuur: "De studie mag toch ook wel leuk zijn?'" De winnende ontw erpers van de CounterW eight (foto's Sander Klos}

16 Door M.J. Torpstra Scheepsbouwkundig onderwijs en cluster in dialoog Als brancheorganisatie heeft Scheepsbouw Nederland de taak om samen met het onderwijsveld de bedrijfstak van goede en voldoende beginnende beroepsbeoefenaars te voorzien. Dat is noodzakelijk om onze positie op de internationale marktte behouden. De bracheorganisatie wil daarom eenheid brengen in de onderwijsinfrastructuur en open communicatie tussen bedrijven en onderwijs stimuleren. Er is verwarring over de namen van de maritieme opleidingen. Het wetenschappelijk onderwijs heet Maritieme Techniek; een succesvolle opleiding voor de Nederlandse scheepsbouw bij de Technische Universiteit in Delft. De Hogeschool Inholland voert de naam Scheepsbouwkunde. Bij het Scheepvaart en Transport College in Rotterdam wordt de mbo-opleiding niveau 4 Scheeps- en jachtbouw gegeven. In het Noorden van het land voeren onze nieuwe hbo- en mbo-opleidingen de naam Maritieme Techniek. Scheepsbouw Nederland probeert hier eenheid in te brengen: alle scheepsbouwopleidingen onder de naam Maritieme Techniek. Geïntegreerde kennis- en infrastructuur In 2007 is het Maritiem Innovatieprogramma (MIP) gestart. Een belangrijk onderdeel van het programma omvat het ontwikkelen van een geïntegreerde kennis- en infrastructuur voor de Maritieme Techniek. In september 2008 is hiervoor een convenant gesloten tussen HISWA vereniging, IRQ, Vereniging van Waterbouwers en Scheepsbouw Nederland. Deze brancheorganisaties ontwikkelen in samenspraak met het onderwijsveld een nieuwe mbo- en hbo- opleiding met vier uitstroomrichtingen: scheepsbouw, offshore, waterbouw en jachtbouw. Als je een laatbloeier bent met doorzettingsvermogen, kun je in 6,5 jaar mbo en hbo doen. De hbo-opleiding Maritieme Techniek is inmiddels gestart bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Hier wordt onder andere de mogelijkheid van een scolarship geboden. Studenten werken dan één dag per week bij een maritiem bedrijf. ROC Friese Poort in Sneek gaat vanaf september 2011 van start met de mbo-opleiding Maritieme Techniek. Het Scheepvaart en Transport College in Rotterdam heeft aangegeven de ontwikkeling van mbo Maritieme Techniekte willen implementeren in haar opleiding Scheeps- en jachtbouw. Jongeren interesseren in de scheepsbouwcluster De behoefte aan instroom van jongeren in de scheepsbouwcluster is groot. Jongeren beseffen echter vaak niet welke beroepen en carrièremogelijkheden de sector biedt. Daarom is op de website meer informatie te vinden over opleidingen en carrièremogelijkheden bij werven en maritieme toeleveranciers. De website wordt regelmatig geüpdatet met activiteiten, zoals open dagen bij maritieme opleidingsinstituten, werven en maritieme toeleveranciers. Scheepsbouw Nederland is tevens actief op Twitter en Linkedln. Ook door middel van open dagen en evenementen zoals de Week van de Scheepsbouw proberen wij jongeren een zetje te geven om de scheepsbouw in te gaan. In samenwerking met werven en toeleveranciers worden verschillende activiteiten georganiseerd. Zie: Scheepsbouw Nederland heeft daarnaast in samenwerking met Scholieren.tv, Damen Shipyards, IHC Merwede en Keppel Verolme een aantal promotiefilms gericht op toekomstige werknemers gemaakt. De films zijn bedoeld om mbo'ers en hbo'ers een beeld te geven van de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Een aantal beroepen wordt op een aantrekkelijke manier onder de aandacht gebracht. In de filmpjes wordt de scheepsbouw op realistische wijze neergezet als innovatieve, higtech sector voor aanpakkers. Zie: Binnen Stichting Nederland Maritiem Land worden tevens diverse activiteiten ontplooid om jongeren te interesseren in een technische (beroeps)opleiding, bijvoorbeeld door middel van de projecten Gave Haven en Work@Water waarmee de maritieme cluster onder de aandacht van lagere schoolkinderen en vmbo-scholieren wordt gebracht. Daarnaast worden zij via en de digitale nieuwsbrief Spetterend Nieuws op de hoogte gebracht van de opleidingsmogelijkheden binnen de cluster. Scheepsbouw Nederland participeert actief binnen de Taskforce Jongeren van de Stichting.

17 Margriet Torpstra is Manager Onderwijs en Arbeidsmarkt bij Scheepsbouw Nederland Open communicatie tussen bedrijven en onderwijs De contacten tussen bedrijven en onderwijs zijn bij elke onderwijsinstelling goed geregeld. De beroepenveld- en bedrijfstakcommissies komen meerdere malen per jaar samen. Voor het mbo heeft Scheepsbouw Nederland invloed door samen met het onderwijsveld te kijken naar het profiel en de competenties die bepalend zijn voor het ontwikkelen van het onderwijs. Ook kunnen we op andere manieren in overleg treden om tot een mooi onderwijsprogramma te komen. Er is sprake van een open communicatie tussen contactpersonen van onderwijs en bedrijf over stages en projecten. Scheepsbouw Nederland stimuleert dat onderwijsinstellingen onderling op goede voet met elkaar staan. Onderwijs is de sleutel tot innovatie De laatste ja ren is in de Nederlandse economie sprake van een pas op de plaats. Wij kunnen voor het scheepsbouwcluster voorlopige conclusies trekken in afwachting van definitieve cijfers. Het aantal vaste werknemers is in de scheepsbouwcluster stabiel gebleven ten opzichte van De orderintake in 2010 is voor veel bedrijven duidelijk beter dan in Er is focus op nichemarkten zoals bagger, werkschepen, offshore en grote jachtbouw. Onze scheepsbouwactiviteiten zijn internationaal onverminderd gegroeid. Deze markt kunnen we echter alleen behouden als de scheepsbouw in Nederland blijft innoveren. Hiervoor is een goede onderwijsinfrastructuur nodig met voldoende uitstroom van beginnende beroepsbeoefenaars. Wij weten dat een baan in de scheepsbouwcluster enerverend is en geen sleur. Inde scheepsbouw kan met vernieuwende concepten en technieken vorm worden gegeven aan de grootste bewegende objecten ter wereld. Onze bedrijfstak ziet de toekomst positief tegemoet. K its YDor d r VEXirdeten v#n 4«n A f f i a n t * v a o itilu w ir q e n ije b ru -* ila n d ü & 'd V olvo P uil a a en e m 1 - J. " V iïh ia P e n ti, lu ir a g fln tm ig w a -B irn d o o r jo h nuk an triiprm rdf a jtüffiölive lèchifr*. V O L V O PENTA WMW vohropvnl j Kun

EQUIPMENT SHEET JAN VAN GENT WATER INJECTIE VAARTUIG. 2 x Scania DS - 14-297 kw/st. 2x Ksb, 2500 m3 /uur. Ja, pds 2000-Aquarius LRK-GPS.

EQUIPMENT SHEET JAN VAN GENT WATER INJECTIE VAARTUIG. 2 x Scania DS - 14-297 kw/st. 2x Ksb, 2500 m3 /uur. Ja, pds 2000-Aquarius LRK-GPS. EQUIPMENT SHEET JAN VAN GENT WATER INJECTIE VAARTUIG TECHNISCHE SPECIFICATIES ALGEMEEN Equipment nummer 10445 Generatoren 2 stuks, 1 x 50 kva, 1 x 40 kva Bouwjaar 1984 Voortstuwing 2 x Scania DS - 14-297

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling RSG DE BORGEN Anders varen Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling [1] RSG de BORGEN Anders varen [Technasium] mei 2017 1 DE OPDRACHT

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen Netherlands Maritime Technology 10 september 2015 Groningen De roots van NMT liggen in Hoogezand 1900 Scheepsbouwvereniging Hoogezand opgericht 1917 CEBOSINE opgericht (CBSN Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters

Nadere informatie

Hybride voortstuwing sloep met ballen

Hybride voortstuwing sloep met ballen Hybride voortstuwing sloep met ballen Sloep met ballen is een overnaads geklonken aluminium reddingssloep van 8,25 m met een gewicht van circa 2500 kilo. Voor deze sloep ben ik op zoek naar een hybride

Nadere informatie

10 november 2011 s-hertogenbosch. November 26, Offshore: groter, Reference:

10 november 2011 s-hertogenbosch. November 26, Offshore: groter, Reference: Offshore: groter, 10 november 2011 s-hertogenbosch sneller, Reference: efficiënter November 26, 2008 1 Offshore in Brabant off-course Minor Offshore Engineering & Automation Aanleiding: In 2007 doet Avans

Nadere informatie

IHC Merwede. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen/ Meer Vernieuwende Ontwikkelingen. Dave Vander Heyde 26 maart 2014

IHC Merwede. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen/ Meer Vernieuwende Ontwikkelingen. Dave Vander Heyde 26 maart 2014 IHC Merwede Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen/ Meer Vernieuwende Ontwikkelingen Dave Vander Heyde 26 maart 2014 Over IHC Merwede: enkele kerngegevens 2 - Voortdurende ontwikkeling van ontwerp- en

Nadere informatie

Olie en gas: 25 nov s-hertogenbosch. hoe diep wil je gaan. Reference: November 26,

Olie en gas: 25 nov s-hertogenbosch. hoe diep wil je gaan. Reference: November 26, Olie en gas: 25 nov. 2010 s-hertogenbosch hoe diep wil je gaan Reference: November 26, 2008 1 Offshore in Brabant off-course Minor Offshore Engineering & Automation Aanleiding: In 2007 doet Avans docent

Nadere informatie

Dodelijk ongeval bij werkzaamheden in koelruimte Ms. Sierra King, voor de kust van Namibië

Dodelijk ongeval bij werkzaamheden in koelruimte Ms. Sierra King, voor de kust van Namibië Dodelijk ongeval bij werkzaamheden in koelruimte Ms. Sierra King, voor de kust van Namibië - 1 - Dodelijk ongeval bij werkzaamheden in koelruimte Ms. Sierra King, voor de kust van Namibië, 11 januari 2014

Nadere informatie

Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio

Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio Drechtsteden Samen stad aan het water Met Rotterdam maritieme hoofdstad van Europa door een combinatie van haven- en maakindustrie. 2050 3,30% Drechtsteden

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017 Later hoop ik een heel goede kapitein te worden. In die functie run ik zelfstandig een heel bedrijf, in de vorm van een schip. Dat houdt

Nadere informatie

DE ZEESPIEGEL STIJGT HET KLIMAAT VERANDERT.. MIJN BOODSCHAP:

DE ZEESPIEGEL STIJGT HET KLIMAAT VERANDERT.. MIJN BOODSCHAP: DE ZEESPIEGEL STIJGT HET KLIMAAT VERANDERT.. MIJN BOODSCHAP: - IN DE WESTERSCHELDE ZAL OOIT EEN STORMVLOEDKERING MOETEN KOMEN - HOE KAN ANTWERPEN DAAROP ANTICIPEREN? - WIJ HEBBEN DAAROP HET ANTWOORD EN

Nadere informatie

Software oplossingen voor de maritieme en logistieke sector.

Software oplossingen voor de maritieme en logistieke sector. Software oplossingen voor de maritieme en logistieke sector. +32 3 238 44 04 SALES@SAMANDAR.BE WWW.SAMANDAR.BE SAMANDAR: Wie zijn we? Samandar zag het licht in april 2011. Je kan dus gerust stellen dat

Nadere informatie

Genieten tot in het oneindige

Genieten tot in het oneindige Foto s Neptune marine Genieten tot in het oneindige Amper twee jaar oud is de Infinity-lijn van Motion Yachts, maar in die korte tijd heeft de serie toch heel wat hoge ogen weten te gooien. De absolute

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Speerpunten 2016 FACTS & FIGURES HUMAN CAPITAL Totaal 253.000 mensen werkzaam 25% Havens 15% Offshore 11% Scheepsbouw 10% Binnenvaart 9% toeleveranciers 8% Jachtbouw/

Nadere informatie

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654)

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654) Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Inleiding... 3 Wat is het vasa schip?... 3 Koningshuis Vasa (1523-1654)... 3 De bouw van het schip (waarom, wanneer, door wie en hoe)... 4 Waarom, met welk doel?... 4

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,

Nadere informatie

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector Martin Bloem Inhoud Wat is HME? Wat doet HME (niet)? Concrete activiteiten Trends in de maritiem-technische wereld Voorbeelden van innovatie

Nadere informatie

Zonne-energie boot 2017.

Zonne-energie boot 2017. School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Opdrachtgever De opdrachtgever is dhr. Gert Schouwstra van AA-Planadvies uit Sneek. Situatie In de scheepvaart is het begrip Duurzaam Ondernemen steeds belangrijker

Nadere informatie

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016 Workshop Leertuin Maritieme Economie 23 november 2016 Facts en figures (Maritime Delta regio) Potentieel AV 2025 Maritieme maakindustrie 4.690 fte (bron: ETM regio AV) Facts en figures (Maritime Delta

Nadere informatie

Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Zhen Hua 10 Europoort, 2 februari 2008

Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Zhen Hua 10 Europoort, 2 februari 2008 Datum Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Europoort, 2 februari 2008 2 van 12 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Feitelijkheden 4 2.1 Het schip en de bemanning 4 2.2 Reisgegevens 5 2.3 Het onderzoek

Nadere informatie

TryDo Hybride Stuurpomp

TryDo Hybride Stuurpomp TryDo Hybride Stuurpomp Het nieuwe navigeren met de TryDo Hybride Stuurpomp is een revolutie op het gebied van stuurcomfort. Het bestaat uit een verbeterd conventioneel hydraulisch stuursysteem en een

Nadere informatie

Maand Maritiem. Door G.J. de Boer

Maand Maritiem. Door G.J. de Boer Door G.J. de Boer Nieuwe opdrachten MAD 3500 Cemex UK Marine Limited, Southampton, bestelde op 19 december het eerste baggervaartuig van het type Marine Aggregate Dredger (MAD) 3500 bij Damen. Het schip

Nadere informatie

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE MARITIEME TECHNIEK Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE LEADING IN LEARNING MARITIEME TECHNIEK DEELTIJDOPLEIDING VOOR PROFESSIONALS Nederlandse scheeps-

Nadere informatie

Cursus GES Ontwerpsysteem in het Maritiem Onderwijs

Cursus GES Ontwerpsysteem in het Maritiem Onderwijs Cursus GES Ontwerpsysteem in het Maritiem Onderwijs TNO Bouw Centre for Mechanical and Maritime Structures (CMC) Leo de Vries, M.Sc. Hans van Vugt, M.Sc. Hr. Ms. Rotterdam L.deVries@bouw.tno.nl Stichting

Nadere informatie

Stichting tot behoud van De AMS ms Bernisse

Stichting tot behoud van De AMS ms Bernisse Stichting tot behoud van De AMS ms Bernisse 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Doelstelling van de stichting 2.1 Statutaire doelstelling 2.2 De huidige situatie 2.3 De toekomstige situatie 3. Organisatie van de

Nadere informatie

ONTMOETEN KENNY KOKEN

ONTMOETEN KENNY KOKEN Gratis Excemplaar ONTMOETEN KENNY KOKEN WIL JIJ HET HELE (VOORLEES) VERHAAL GRAAG LEZEN? Je krijgt Ontmoeten Kenny Koken thuis gestuurd als je een mailtje stuurt naar timo-co@coderups.nl met je naam, adres

Nadere informatie

Maritieme ontwikkelingen vanuit de maritieme logistieke keten en de wind op zee keten.

Maritieme ontwikkelingen vanuit de maritieme logistieke keten en de wind op zee keten. Maritieme ontwikkelingen vanuit de maritieme logistieke keten en de wind op zee keten. Verslag van workshop 1 tijdens de bijeenkomst Denk mee over nieuwe project ideeën voor het noordelijk grensoverschrijdend

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018 Mijn droom is als kapitein op een baggerschip te varen. Ik houd van het water. Ook de afwisseling lijkt me leuk: twee maanden lang onderweg

Nadere informatie

Koppels en krachten. Hoe werkt mijn cat?

Koppels en krachten. Hoe werkt mijn cat? Koppels en krachten Hoe werkt mijn cat? Wie ben ik? Naam: Tom Broekhuijsen Zeilervaring: Polyvalk, FJ, Laser, Hobie 16 Instructie op: EHZ, ZOL, Morra Opleiding: lucht- en ruimtevaarttechniek Waarschuwing

Nadere informatie

Wat je van ver haalt is!

Wat je van ver haalt is! Wat je van ver haalt is! Hemelvaartsweekend was het zover. Na begin van het jaar de koop van onze Westbas 29 Offshore overeengekomen te zijn met de Duitse eigenaren, was nu het moment om de boot naar Nederland

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 Sectorrapport Scheepsbouw Ruud van der Aa Jenny Verheijen 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Belangrijkste uitkomsten 4 1. Samenstelling werkgelegenheid 5 2. Verwachte

Nadere informatie

Gipon Hoogaars 900. Visie Doeve Makelaars. BTW n.v.t.

Gipon Hoogaars 900. Visie Doeve Makelaars. BTW n.v.t. Doeve Makelaars/taxateurs vof Sworn & EMCI certificated Brokers & Valuers S&P Yachts & Ships Westhavenkade 87c NL-3133 AV Vlaardingen Havennummer 703 Tel +31(0)10 248 98 30 Mobiel +31(0)653 20 20 84 Email

Nadere informatie

BALLASTWATERBEHANDELING uw ballast is onze zorg. André Hof, Cofely Marine & Offshore

BALLASTWATERBEHANDELING uw ballast is onze zorg. André Hof, Cofely Marine & Offshore BALLASTWATERBEHANDELING uw ballast is onze zorg Ballastwater Ballastwater wordt door schepen gebruikt voor de stabiliteit en evenwicht van het schip Grote schepen kunnen meer dan 10 miljoen liter ballastwater

Nadere informatie

13-6-2012. ALV 30 mei 2012. Programma

13-6-2012. ALV 30 mei 2012. Programma ALV 30 mei 2012 Programma 14.30 15.00 ontvangst 15.00 16.30 jaarvergadering 16.30 16.45 presentatie Royal Huisman 16.45 18.00 rondleiding 18.00 18.30 afsluitende borrel 1 7. Verslag door de ALV 9. Invulling

Nadere informatie

Welkom in de wereld van de containers.

Welkom in de wereld van de containers. Welkom in de wereld van de containers. Hoe verloopt het containervervoer over zee? Het containertransport kan je vergelijken met de route of het traject van een lijnbus. Zo n traject herhaalt zich steeds

Nadere informatie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding

Nadere informatie

SPLASH SNEL EN SPECTACULAIR. www.splashboats.com

SPLASH SNEL EN SPECTACULAIR. www.splashboats.com SPLASH SNEL EN SPECTACULAIR www.splashboats.com SPLASH GREEN SPLASH BLUE SPLASH RED SNEL EN SPECTACULAIR De Splash is speciaal ontworpen voor jonge zeilers van 13 t/m 19 jaar. De Splash is niet alleen

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Voorwoord. Met vriendelijke groet, De directie van Sendo Shipping, Sebastiaan van der Meer Edwin Groen Dominic van der Meer

Voorwoord. Met vriendelijke groet, De directie van Sendo Shipping, Sebastiaan van der Meer Edwin Groen Dominic van der Meer 1 Voorwoord Sendo Shipping is een jong en dynamisch bedrijf wat zich specialiseert in het exploiteren van meerdere binnenvaartschepen. Met die schepen wordt voornamelijk een 24/7 containerlijndienst onderhouden

Nadere informatie

Opvallend genoeg? AIS!

Opvallend genoeg? AIS! NAV Recreatievaart 2008 Veiligheid door Communicatie Nederlands Instituut voor Navigatie HISWA te Water IJmuiden 5 september 2008 Wim van der Heijden Ship Monitoring Consultancy Radar reflectors Gezien

Nadere informatie

PLEZIERVAART VEILIG VAREN DOOR ROTTERDAM

PLEZIERVAART VEILIG VAREN DOOR ROTTERDAM PLEZIERVAART VEILIG VAREN DOOR ROTTERDAM WELKOM IN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Je vaart in Rotterdam als het ware op een snelweg voor de scheepvaart. Zee- en binnenvaartschepen varen veel sneller dan je denkt

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van

Nadere informatie

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Janine van Oosten, directeur CNB en rijkshavenmeester Februari 2013 Havenclub Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam De havens van

Nadere informatie

Veilig en snel naar de exacte hoogte ALU - Eenpersoons Hoogwerkers

Veilig en snel naar de exacte hoogte ALU - Eenpersoons Hoogwerkers Veilig en snel naar de exacte hoogte ALU Eenpersoons Hoogwerkers www.boeckergroup.com ALU eenpersoons hoogwerkers Altijd up to date! Al meer dan 25 jaar staat Böcker wereldwijd bekend om zijn betrouwbare

Nadere informatie

Enquête Internationalisering Rapportage Persbericht januari 2011

Enquête Internationalisering Rapportage Persbericht januari 2011 Enquête Internationalisering Rapportage Persbericht januari 2011 Auteurs: P. M. Walison MSc, Trainee Internationaal Ondernemen Dhr. P. van Kuijen, Sectormanager Zoetermeer, 24 januari 2011 Hoewel aan de

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019 We maken op school veel sommen. Daarnaast doe je veel met je handen. Je leert een compressor uit elkaar halen en hoe een grote motor werkt.

Nadere informatie

KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S

KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S Werken op zee betekent: - De hele wereld zien. - Na de zeevaartschool ben je zeker van een baan. - Een hoog salaris. - Snel

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN ZAND BOVEN WATER LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer containers, grondstoffen en andere spullen worden via Rotterdam

Nadere informatie

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus.

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus. Inleiding MCN Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013 Missie: Het duurzaam aanwenden van de zee en haar omgeving ten behoeve van het langdurig

Nadere informatie

Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken?

Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken? you make it work Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken? ERIKS levert werktuigbouwkundige componenten in alle industriële sectoren. Maar we gaan verder dan dat. Als specialist

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Comfortsystemen. De luxe van extra veel warm water

Comfortsystemen. De luxe van extra veel warm water De luxe van extra veel warm water 01-07 - 2015 Luxueus én zuinig Volop genieten van veel warm water Is uw woning uitgerust met ruime voorzieningen zoals twee badkamers, duobad of stortdouche? Deze faciliteiten

Nadere informatie

GDF SUEZ LNG Solutions

GDF SUEZ LNG Solutions BECOMES GDF SUEZ LNG Solutions Nationale Distributiedag - 15 oktober 2015 Jan-Joris van Dijk Managing Director GDF SUEZ LNG Solutions GDF SUEZ LNG SOLUTIONS Een nieuw bedrijf binnen de groep met focus

Nadere informatie

IMPRESSIE HEMELVAARTTOCHT 2015 (VOYAGER)

IMPRESSIE HEMELVAARTTOCHT 2015 (VOYAGER) IMPRESSIE HEMELVAARTTOCHT 2015 (VOYAGER) Voor de Voyager begon de Hemelvaarttocht 2015 met de afvaart om 13:30 vanuit Lelystad haven met zon, 15 knopen wind en een snelheid over de grond van 6 knopen.

Nadere informatie

STAAL GAAT HET MAKEN STUDENTENPROGRAMMA IN SAMENWERKING MET BEDRIJVEN NATIONALE STAALBOUWDAG 2012

STAAL GAAT HET MAKEN STUDENTENPROGRAMMA IN SAMENWERKING MET BEDRIJVEN NATIONALE STAALBOUWDAG 2012 STAAL GAAT HET MAKEN NATIONALE STAALBOUWDAG 2012 STUDENTENPROGRAMMA IN SAMENWERKING MET BEDRIJVEN Elk jaar trekt de Nationale Staalbouwdag vele opdrachtgevers, ontwerpers, (staal)bouwers, leveranciers

Nadere informatie

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar 1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging

Nadere informatie

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters VAARIMPRESSIE KoopMMS zx PM ui (er Eigenzinnig 42 2212010 IANWBWATERSPORT.li 2 Op de Hiswa te Water zagen we de Koopmans 28 Daysailer voor het eerst in levende lijve. We vonden hem eigenwijs genoeg om

Nadere informatie

Welkom. Seminar: Duurzaam bouwen met staal. 14 september 2017

Welkom. Seminar: Duurzaam bouwen met staal. 14 september 2017 1 Welkom Seminar: Duurzaam bouwen met staal 14 september 2017 2 Welkom en inleiding Peter Rietberg & Steven Ruijters Introductie Van Leeuwen Buizen Groep Duurzaamheid Onze positie in de supply chain Voorbeelden

Nadere informatie

Haven Amsterdam Gateway to Europa

Haven Amsterdam Gateway to Europa IJ (voor 1850) Haven Amsterdam Gateway to Europa Jan Egbertsen 26 september 2011, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Amsterdam Noordzeekanaalgebied (rond 1875) Overzicht

Nadere informatie

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Chris Westra (We@Sea) met dank aan Sander de Jong (Rijkswaterstaat Noordzee) Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken operationeel

Nadere informatie

Testen van 300 tot 14000 kn.

Testen van 300 tot 14000 kn. Testen van 300 tot 14000 kn. Het testbedrijf voor: -Ankers -Blokken -Stroppen -Sluitingen -Hijsjukken -Kettingen -Staaldraadkabels Ten behoeve van: -Scheepsbouw -Rederijen -Sleepvaart/berging -Offshore

Nadere informatie

ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011

ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011 ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011 Hieronder staan de vragen van het Stuurbrevet-examen van 19 november 2011. Het gedeelte Beperkt en het gedeelte Algemeen bestaan ieder uit 20 vragen (60

Nadere informatie

INNOVATIEVE LADING AAN BOORD

INNOVATIEVE LADING AAN BOORD > INNOVATIEVE LADING AAN BOORD > WERKINA WERKENDAM WHAT S IN A NAME? Werkina ontwikkelt en produceert scheepselektrotechniek die doet wat het moet doen: werken. En dat op een intelligente, efficiënte

Nadere informatie

Tools exportmarketing

Tools exportmarketing Tools exportmarketing Mieke Jakobs, exportconsultant Onderwerpen Exportondersteuning voor leden Starters International Business Marktentree Brazilië Voorstel deelname Hanseboot (Hamburg) Journalistenbezoek

Nadere informatie

autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen

autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen Visie KVNR op autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen Introductie KVNR Collectieve belangenbehartiging van: meer dan 400 Nederlandse reders en scheepsbeheerders

Nadere informatie

Mijnheer de Schepen, Mijnheer Christiaens, Mijnheer Hellings, Dames en heren,

Mijnheer de Schepen, Mijnheer Christiaens, Mijnheer Hellings, Dames en heren, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID Keppel-Seghers 28 maart 2011 Mijnheer de Schepen, Mijnheer

Nadere informatie

Varen met open kofferbak

Varen met open kofferbak Scheepsbeschrijving Door G.J. de Boer Varen met open kofferbak HLV 4400 Atlantic Dawn met open-topnotatie Direct na de oplevering van de vierde Hartman Trader werd in november 2011 een voorlopig plan van

Nadere informatie

Waarom echte zeilers voor Breehorn kiezen

Waarom echte zeilers voor Breehorn kiezen breehorn Waarom echte zeilers voor Breehorn kiezen De Breehorn 37 en 44 hebben bewezen tijdloze schoonheden te zijn. Met de recent ontwikkelde Breehorn 41 zetten we de traditie voort. Schepen die er om

Nadere informatie

NISSEN 52 DS BROKERAGE CHARTER BERTHS FINANCE INSURANCE YACHT MANAGEMENT

NISSEN 52 DS BROKERAGE CHARTER BERTHS FINANCE INSURANCE YACHT MANAGEMENT BROKERAGE CHARTER BERTHS FINANCE INSURANCE YACHT MANAGEMENT BROKER'S COMMENTS ''Dit stoere door Nissen ontworpen jacht wat nu als casco te koop is, met dure onderdelen als motor, tuigage, hydrauliek geeft

Nadere informatie

Voorwoord. Met vriendelijk groet, De directie van Sendo Shipping B.V. Sebastiaan van der Meer Edwin Groen Dominic van der Meer

Voorwoord. Met vriendelijk groet, De directie van Sendo Shipping B.V. Sebastiaan van der Meer Edwin Groen Dominic van der Meer Voorwoord Sendo Shipping is een jong en dynamisch bedrijf wat zich specialiseert in het exploiteren van meerdere binnenvaartschepen. Met onze schepen wordt al ruim 15 jaar een 24/7 containerlijndienst

Nadere informatie

Voortgangsverslag. Semester 5. Richard de Vriend Delft 04 Maart 2013 Heerema Marine Contractors B.v.

Voortgangsverslag. Semester 5. Richard de Vriend Delft 04 Maart 2013 Heerema Marine Contractors B.v. Voortgangsverslag Semester 5 Richard de Vriend 10082174 Delft 04 Maart 2013 Heerema Marine Contractors B.v. Voorwoord ik ben begin dit school jaar begonnen met een project genaamd Thialf removable satbiliy

Nadere informatie

Eekels Technology B.V. Onderdeel TBI Vestigingen Expertise MARINE & OFFSHORE

Eekels Technology B.V. Onderdeel TBI Vestigingen Expertise MARINE & OFFSHORE MARINE & OFFSHORE Eekels is wereldwijd bekend als leverancier van elektrotechnische systemen en diensten voor Marine & Offshore toepassingen. De basis hiervoor werd gelegd in de kennisintensieve Noord-Nederlandse

Nadere informatie

Hydro Tab. Interceptor Trim Tabs. Marine Engineering. 2016ver.1

Hydro Tab. Interceptor Trim Tabs. Marine Engineering. 2016ver.1 Hydro Tab Interceptor Trim Tabs 2016ver.1 Ontworpen om te functioneren Ontwikkeld volgens het NMEA2000 protocol Geschikt voor NMEA0183 Hydrotab is een innovatief gepatenteerd trimsysteem, ontworpen voor

Nadere informatie

Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk.

Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk. Hoe het begon. Even voorstellen. Wij zijn Yvonne en Koen. Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk. Ik (Koen) zeil al sinds mijn 12 e

Nadere informatie

Waarom deze boot? Joop de Jong (47) Klasse IOM of 1-meterklasse Lengte 100 cm Nieuwprijs complete set vanaf 700 Website www.iomzeilen.nl.

Waarom deze boot? Joop de Jong (47) Klasse IOM of 1-meterklasse Lengte 100 cm Nieuwprijs complete set vanaf 700 Website www.iomzeilen.nl. Waterlanders Hoe klein de bootjes ook zijn, het fanatisme van modelzeilers is er niet minder om. En noem hen geen knutselaars, dit zijn stuk voor stuk echte wedstrijdzeilers, ieder in hun eigen klasse.

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

WELLNESS HARBOUR T LEUKEN. VEEL TE BIEDEN in het prachtige natuurgebied de Maasduinen.

WELLNESS HARBOUR T LEUKEN. VEEL TE BIEDEN in het prachtige natuurgebied de Maasduinen. WELLNESS HARBOUR T LEUKEN VEEL TE BIEDEN in het prachtige natuurgebied de Maasduinen. Wellness harbour t Leuken Jachthaven t Leuken is een naam die al tientallen jaren een begrip is in de watersport. Gastvrijheid

Nadere informatie

Recht door zee, echt zo eenvoudig?

Recht door zee, echt zo eenvoudig? Recht door zee, echt zo eenvoudig? Recht door zee, echt zo eenvoudig? Katrien Eloot, voorzitter Kenniscentrum Varen in ondiep en beperkt water 11 maart 2009 Recht door zee, 3 Visie Kenniscentrum Varen

Nadere informatie

SPECIFICATIES. Lengte: 76.44 m Breedte bak: 11.45 m Diepgang: 3.57 m

SPECIFICATIES. Lengte: 76.44 m Breedte bak: 11.45 m Diepgang: 3.57 m Koppelverband River Dance I & II Vraagprijs N.O.T.K. SPECIFICATIES Afmetingen Lengte: 95.52 m Breedte: 11.45 m Diepgang: 3.57 m Afmetingen bak Lengte: 76.44 m Breedte bak: 11.45 m Diepgang: 3.57 m Bouwwerf

Nadere informatie

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,

Nadere informatie

De praktijk van vergroenen van belastingen. Milieunetwerk GroenLinks, 16 september

De praktijk van vergroenen van belastingen. Milieunetwerk GroenLinks, 16 september De praktijk van vergroenen van belastingen Milieunetwerk GroenLinks, 16 september CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Historie maritieme sector

Historie maritieme sector 09-02-2010 1 Historie maritieme sector Sanering maritieme sector in 80 er jaren: lage kosten strategie, Maritieme sector daarna pieken en dalen Huidig streven: excelleren in hoogwaardige niches met acceptabel

Nadere informatie

Seminar Aandrijftechniek voor Offshore HYBRID PROPULSION. De Graaf Aandrijvingen BV Eddo Cammeraat Directeur Eigenaar

Seminar Aandrijftechniek voor Offshore HYBRID PROPULSION. De Graaf Aandrijvingen BV Eddo Cammeraat Directeur Eigenaar Seminar Aandrijftechniek voor Offshore HYBRID PROPULSION De Graaf Aandrijvingen BV Eddo Cammeraat Directeur Eigenaar Introductie De Graaf Aandrijvingen BV Regelgeving Emissies Scheepvaart Principe Hybrid

Nadere informatie

Length: m Width: m Draught: 4.11 m Depth: 4.53 m Depth barge: 4.53 m Length: m Width barge: m Diepgang: 4.

Length: m Width: m Draught: 4.11 m Depth: 4.53 m Depth barge: 4.53 m Length: m Width barge: m Diepgang: 4. Push combination Ursa Montana Asking price SPECIFICATIONS Dimensions Length: 104.50 m Width: 17.28 m Draught: 4.11 m Depth: 4.53 m Depth barge: 4.53 m Dimensions barge Length: 95.00 m Width barge: 17.28

Nadere informatie

Laat de teleurstellingen van vandaag nooit de dromen van morgen overschaduwen

Laat de teleurstellingen van vandaag nooit de dromen van morgen overschaduwen 22 e jaargang februari/maart 2014 No139. VAN DE REDACTIE Voor u ligt weer een nieuw exemplaar van uw clubblad Samengesteld door uw redactie en vrijwilligers die bereid waren om even een beetje van hun

Nadere informatie

Van hijslast tot scheepskraan

Van hijslast tot scheepskraan 1 MID - Hijskranen Hijswerktuigen aan boord van bagger schepen Van hijslast tot scheepskraan 5 november 2012 2 TMS - Werkendam Start 1994 Nu 2012 Engineering Leveranties 2 compagnons 20 medewerkers Gemiddeld

Nadere informatie

Toekomst Nederlandse vlag

Toekomst Nederlandse vlag Toekomst Nederlandse vlag 1. Dames en heren, ik heet U allen van harte welkom op de Nieuwjaarsbijeenkomst van de KVNR. Ik ben blij, dat U in zo n grote getalen aanwezig bent. Een speciaal welkom voor de

Nadere informatie

Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN

Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 20 september 2012 Enys House (NLDA/KIM)

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Cijfers over de haven + verschillende functies en jobs in een haven

Cijfers over de haven + verschillende functies en jobs in een haven Cijfers over de haven + verschillende functies en jobs in een haven Cijfers over de haven? Kan je spelen met de cijfers van de haven van Antwerpen? Bekijk de volgende documenten en ook het brochuurtje

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Ervaringen van een scheepsontwerper bij het opzetten van een joint venture in China

Ervaringen van een scheepsontwerper bij het opzetten van een joint venture in China Ervaringen van een scheepsontwerper bij het opzetten van een joint venture in China Worldwise Marine Holding BV IJmuiden 100% 80% Worldwise Marine Brokers BV IJmuiden Offshore Ship Designers BV IJmuiden

Nadere informatie

MTP101 Week 2: data verzamelen en analyseren

MTP101 Week 2: data verzamelen en analyseren MTP101 Week 2: data verzamelen en analyseren Robert Hekkenberg 26/1/12 Delft University of Technology Challenge the future Projectorganisatie Week 1: Week 2: Week 3: Week 4: Week 5: Week 6: Week 7: algemene

Nadere informatie

UW BETROUWBARE PARTNER.

UW BETROUWBARE PARTNER. UW BETROUWBARE PARTNER. ABEKO Wij zijn een gespecialiseerde serviceprovider voor diverse specialisaties waaronder: Bulkhandling Services Dredging en Marine Services Grondverzet en sloopwerkzaamheden Materieel

Nadere informatie