AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst.
|
|
- Sylvia Eilander
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst. Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology, Asst. Prof. Em., KULeuven faculteit Architectuur (Campus Sint-Lucas), Hoogstraat 51, B-9000 Gent / Paleizenstraat 65-67, B-1030 Brussels. Odisee Campus Waas, Hospitaalstraat 23, B-9100 Sint-Niklaas (0) erik.rombaut@scarlet.be Tenzij anders vermeld zijn alle foto s van Erik ROMBAUT
2 Probleemstelling. Volhoudbare, sociaal-ecologische, klimaatbestendige stedenbouw en ruimtelijke planning Wat is klimaatbestendige stedenbouw en ruimtelijke planning? Met welke sociaal-ecologische stedenbouwkundige patronen en processen kunnen we onze ecologische voetafdruk verminderen? Wat zijn aantrekkelijke sociaalecologische condities voor een inclusieve menselijke samenleving? én zijn die te verzoenen met ondergeschikte abiotische condities voor het herstel van urbane en rurale biodiversiteit? (Uit Rees, 2004)
3 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
4 Concentrische uitbreiding van steden heeft vele nadelen: Snelle en hoge run-off, toenemend hitte-eiland effect, Gebrek aan ventilatie met koele en vochtige lucht (zomersmog). Toenemende afstanden voor stedelingen naar het platteland. Vb: Athene ( inw. ; Griekenland. )
5 Brussel ( inw.): concentrische stadsuitbreiding, Jonge families met kinderen verlaten het centrum en zoeken de groene stedelijke rand en het platteland op. (Verkeer)onleefbaarheid Gebrek aan avontuurlijk openbaar groen Uit De Corte, 2005
6 Infrarood spectrum Eén ecosysteemdienst in detail: Het koelend effect van vegetaties. Zichtbaar spectrum Niet-begroeide delen van de bodem zijn opvallend warmer dan de bladoppervlakten van de plantengroei (Taraxacum sp. paardenbloem en Convolvulus arvensis, akkerwinde) Kravčík, M. et al., Water for the recovery of the climate. A new water paradigm. Košice (Slowakia), Typopress-publishing house, ISBN pp. Ill
7 Het steeds meer verzegelen van de stad (beton, asfalt, daken,...) leidt tot het verstoren van de kleine watercycli en het blokkeren van de ecosysteemdienst: koeling door vegetaties. ruraal urbaan
8 Het stedelijk hitte-eiland effect (The urban heat island effect) f/hiribrochure.pdf
9 City size The amount of the urban heat island effect is depending on the number of citizens, on the size of the city. Attention: This has little to do with temperature averages but deals with increasing extremes. Grafik: Anita Bokwa, Pawel Jezioro (From S. Lippke, 2010) Increasing maximum temperature difference between urban and rural areas
10
11 Gevoeligheid voor het voorkomen van stedelijke hitte problemen in Vlaanderen (2015) SN ; technum-tractebel, 2015.
12 UHI-Gent : Invloed van blauwgroene structuren (Blaarmeersen/Citadelpark) en van verstening (Moscou- Oefenpleinstraat) op de temperaturen hittekaart_gent_eindrapport_-_juni_2013.pdf
13 buitengebied stad Het steeds meer verzegelen van de stad (beton, asfalt, daken,...) veroorzaakt ook steeds grotere volumes hemelwater die niet langer kunnen infiltreren naar het grondwater toe en die afgevoerd worden via een (gemengd) rioleringssysteem (RUN-OFF). Gevolg: toenemende overstromingsrisico s stroomafwaarts van de stad.
14 Niet water-permeabele verzegeling draagt bij tot verstoring van de kleine watercyclus en dus tot het stedelijk hitte-eiland effect. Sint-Gillis Waas (B). Parkings bij GB en Aldi.
15 Voorbeeld: Hydrologisch onderzoek aan de Bellebeek, Pajottenland (VUBrussel,Van der Beken, 1984) Conclusie: Huidige piekdebieten zijn hoger en komen sneller in de tijd na een gelijkaardige regenbui, dan in de jaren 1950
16 Gelijkaardige problemen overal in Europa én elders: Das Integrierte Rheinprogramm des Landes Baden-Württemberg (Hochwasserverschärfung) A b f l u ß m ³ / s D u r c h R e t e n t i o n s - m a ß n a h m e n a u f z u f a n g e n d e s A b f l u ß v o l u m e n Z u s t a n d Z u s t a n d Z u s t a n d m i t R e t e n t i o n Pegel Karlsruhe/Maxau Bron: Gewässerdirektion Südlicher Oberrhein/Hochrhein, 2002
17 Sint-Niklaas watert in belangrijke mate af richting Scheldepolders (Sint-Pauwels/Sint-Gillis/Vrasene), gegeven de Wase topografie Bron: Lelie, 2016 SN
18 Bron: Lelie, 2016 Beken naar het noorden van uit Sint-Niklaas
19 Bron: Lelie, mei 2016: alweer overstromingen (Sint-Pauwels)
20 30 mei 2016: alweer overstromingen (Sint-Gillis en Vrasene) Bron: Lelie, 2016
21 Goede voorbeelden: water-doorlaatbare groene parkeerterreinen. Mechelen (B). Parking Planckendael (Muizen) Sint-Niklaas (B). Parking recreatiedomein De Ster.
22 Bouw water- en koolstofneutraal: Vegetatiedaken. Boxtel (NL). De Kleine Aarde Groene daken zijn gunstig voor biodiversiteit, zomer koeling en integraal waterbeheer: Herstel van kleine watercycli in de stad Westerlo (B). Kamp C
23 Maatregelen op gebouwniveau: Groene gevels en groendaken kunnen de kleine watercycli ook in de stenige binnenstad herstellen. Paris (F): Quai Branly Paris (F) plant minimum 100 ha groendaken en groene gevels tegen 2020:
24 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
25 New-towns ; garden-cities (tuinsteden) ; broadacre cities zijn synoniemen als het gaat over gebrek aan densiteit: mensen wonen er ver uit elkaar in een huis met een tuin er omheen.. HOWARD, E. (1902) HOWARD, E. (1898) Tomorrow: A Peaceful Path to Real Reform
26 De Vlaamse verkaveling: huisje, tuintje, autootje Gebaseerd op lage fossiele brandstofprijzen, de woonbonus en salariswagens. Lage densiteiten: Onbetaalbare openbare nutsvoorzieningen
27 De kostprijs van suburbaan wonen (urban sprawl) in de V.S. Met zijn broadacre-city introduceerde Frank Lloyd Wright deze rampzalige suburbane woonvorm in Noord- Amerika. The urban advantage verdween volkomen: - Nabijheid (stappen/trappen/ov) - Mengen van functies - Sociale mix Bron: BOGDAN & VAN BROECK DuWoBo Transitie-arena 2015
28 The end of Suburbia Zowel het transport in dit car-based urban planning model ( the urban grid met te lage densiteiten voor rendabel openbaar vervoer) als de verwarming en koeling van de alleenstaande gebouwen worden ook voor vele middenklassers onbetaalbaar (cfr Amerikaanse vastgoedcrisis 2008). Helaas wordt deze American way of life over de gehele wereld gekopieerd. Ook in Vlaanderen (België)
29 Tuinstedelijke verkavelingen leiden tot urban sprawl, met onbetaalbare openbare nutsvoorzieningen (O.V., post, rioleren, ) 11 km
30
31 Prognose 2050 (KUL, Poelmans, 2010) Voor 11 miljoen Belgen, 6 miljoen Vlamingen hebben we een héél land nodig, in het buitenland volstaat daarvoor vaak één stad! Bebouwde Vlaamse oppervlakte: 1976 : 7,2% ; einde jaren 1980 : 12% ; 2000 : 18%. Prognose 2050 aan huidige tempo : 41,5% (KUL, Poelmans, 2010) En die betonstop, die is voor daarna, na
32 Verzegelde oppervlakte in Europa (% per land, 2012) Bron: BOGDAN & VAN BROECK DuWoBo Transitie-arena 2015
33 Stedelijke densiteit versus energie consumptie. 20 ste eeuwse Canadese, Australische en Noord- Amerikaanse steden zijn vaak uitgestrekte tuinsteden met zeer lage densiteiten. Europese en Aziatische steden zijn Middeleeuws en hebben vaak veel hogere densiteiten. Er is een verbazende (exponentiële) correlatie tussen densiteit en energie consumptie. Ideaal lijkt densiteit rond knik: inwoners/ ha.
34 Verkaveling en verlinting van Vlaanderen: een dure ramp Minimale dichtheden opgelegd door het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV): een groot probleem: -25 woningen / ha in stedelijk gebied! -15 (!) woningen / ha in het buitengebied! Dat RSV vormt dan ook voor vele gemeenten de juridische en maatschappelijke legitimatie voor steeds verdere verkaveling en verdere verlinting van Vlaanderen, net zoals new-speak van planners zoals de rasterstad, de nevelstad. Ook de minister kent niet de maatschappelijke meerkost van de ca ha verkavelingsbebouwing in Vlaanderen, van de ca 4100 à 6000 km lintbebouwing. en het antwoord van minister Schauvliege op vraag nr van 24 september 2015 Ingrid Pira
35 Gevolgen: NO x pollutie, vooral door het verkeer, is mede-oorzaak van zomersmog. UK B/NL G RUS F SP IT
36 Gevolgen: Fijn stof (opnieuw is de belangrijkste oorzaak het verkeer, en dan vooral de uitstoot van dieselvoertuigen.) Fijn stof metingen medio 2006 Antwerpen ( Annual mean fine dust concentration (PM 2.5, µg/m3) for 2002 in Europe ( )
37 Gevolgen: Vlaanderen bij nacht. +/- 300 km Als iedereen, overal chaotisch woont en iedereen wil daarbij ook verlichting. earth observatory belgium
38 Voor een gelijke eenheid BNP heeft België tot 25% meer energie nodig (85) dan bijvoorbeeld Duitsland (60). De EU-27 (64) doet het fors (21%) beter dan België. Energie intensiteit per eenheid BNP van 2006 tot 2012 bij gelijke koopkracht ktoe$05p Vergelijking % 2012 Wereld 0,20 0,20 0,19 0,19 0,19 0,19 0, Europa 0,13 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 64 EU-27 0,13 0,13 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 64 België 0,17 0,16 0,16 0,16 0,17 0,16 0,16 85 Frankrijk 0,14 0,14 0,14 0,13 0,14 0,13 0,13 70 Duitsland 0,13 0,12 0,12 0,12 0,12 0,11 0,11 60 Nederland 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,13 0,13 70 Verenigd Koninkrijk 0,11 0,10 0,10 0,10 0,10 0,09 0,10 52 Bron : "World Energy Intensity Data". Enerdata Statiscal Energy Review Enerdata.
39 Een belangrijk deel van de verklaring: de ruimtelijke chaos én de scheiding wonen/werken/recreatie. Het scheiden van functies in navolging van de ideeën van CIAM ( , congrès internationale d architecture moderne), het charter van Athene (1933) en van Le Corbusier zijn dus op een complete ecologische maar ook sociale ramp uitgedraaid.
40 De mobiliteits- en congestieproblematiek als afgeleide van de ruimtelijke chaos in suburban Vlaanderen en van de scheiding wonen/werken/recreatie.
41 Relatie tussen densiteit (inw/km²) en pendelmodi: te voet /fiets (zwart) ; openbaar vervoer (grijs) en auto (wit). Hoe lager de densiteit, hoe groter het aandeel pendelaars met individuele auto s. Bron: BOGDAN & VAN BROECK DuWoBo Transitie-arena 2015
42 Uit talrijke studies blijkt bovendien dat de isolatiegraad van Belgische woningen achterop hinkt op andere Europese buurlanden en vergelijkbaar is met landen aan de Middellandse zee. Règlementation en matière de performances énergétiques de l'enveloppe par pays Bron: Ecofys studies for Eurima and SEGEFA-ULg, U-values for Better Energy Performance Buildings (2007).
43 Het Belgische energieverbruik per m² in residentiële gebouwen ligt 72 (!) procent hoger dan het EU-gemiddelde. In 2005 waren de Belgische residentiële en commerciële gebouwen samen verantwoordelijk voor 35 % van de primaire energievraag (128 miljoen boe(1)). Residentiële gebouwen waren goed voor 73 % daarvan, de commerciële sector voor de rest. Binnen de commerciële sector was het verbruik voornamelijk verdeeld over scholen (30 %), ziekenhuizen (30 %) en overheidskantoren (30 %). (1) 1 Barrel of oil equivalent; 1 boe = 0,136 tonne of oil equivalent (toe) = 6.12 gigajoule (GJ) = 1699,81 kilowattuur (kwh).
44 De loonkloof met het buitenland verkleinen betekent dus iets doen aan de ruimtelijke chaos en lage isolatiegraad. Véél meer geld blijft dan in België (Rescoop,2015)
45 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
46 Dus beide modellen voor stadsuitbreiding, de tuinstad en de concentrisch uitbreidende compacte stad, hebben talrijke ecologische nadelen. Hoe kunnen stedelijkheid (hoog-dynamisch urbaan) en landelijkheid (laag-dynamisch ruraal) anders met elkaar worden gecombineerd dan in tuinsteden(verkavelingen)? Hoe kan voldoende compactheid en densiteit worden ontworpen, anders dan in de compacte, concentrische stad? Met andere woorden, is er een derde weg naar een nieuwe urbane agenda?
47 Naar een nieuwe stedelijke agenda Verkaveling compactheid Scheiding mengen Verstopping verbinding
48 De derde weg: oplossing: Het Lobbenstad model. Het compacte stadscentrum bevat centrumfuncties: ziekenhuis, cultuurcentrum, Met daar omheen: Compact bebouwde hoogdynamische stadslobben (fast lane) Van elkaar gescheiden door Laag-dynamische blauwgroene vingers (slow lane) Uit Tjallingii, 1996
49 In lobbensteden dringen de blauwgroene vingers diep door tussen bebouwde lobben tot bij het centrum. Amsterdam ( inw.) (bron: Gieling, 2006)
50 De lobbenstad (vingerstad, sterrenstad) Het lobbenstadmodel is ontwikkeld in de eerste helft van de 20 ste eeuw. In verschillende mate is dit model gebruikt ondermeer in Denemarken voor het vingerplan in Kopenhagen (1948), het algemeen uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP 1935) en in steden als Hamburg, Köln (1927), Stuttgart, Berlin, Freiburg (D.) en Stockholm (Zweden). Bron: De Morgen, 7 sep. 2012
51 Een lobbenstad ontwerpen betekent dus ontwerpen van CONTRASTEN: strategie van de 2 netwerken (S2N). In de blauwgroene vingers worden alle laagdynamische activiteiten gebundeld (voet- en fietspaden, zachte recreatievormen, stadslandbouw, stadsbos, natuur, kerkhof, voorzieningen voor regenwaterinfiltratie ) gedragen door het water-netwerk In de compact bebouwde stedelijke lobben bevinden zich de hoog-dynamische functies (zoals bedrijventerreinen, handel, diensten, zeer actieve (massa)recreatie ) gedragen door het verkeers/openbaar vervoer-netwerk
52 Twee netwerken strategie S2N 52 Het wonen (residentieel) is gesitueerd tussen de hoogen laag-dynamische zones. Zowel natuur- en recreatief groen als ook de stedelijke voorzieningen bevinden zich vlakbij de woningen. Bemerk dat de gangbare landbouw beschouwd wordt als een hoog-dynamische activiteit. Laag- Hoog-dynamisch
53 Blauwgroene vingers temperen het stedelijk hitte-eiland effect in Berlin ( inw. ; Duitsland) Infrarood opname van de warme stadslobben en de koelere blauwgroene vingers van Berlin. (Cloos, 2006)
54 Urbane blauwgroene vingers werken als koelinfrastructuur op hete zomerdagen. Cross-section Built-up city-lobe - bluegreen finger Dwarse doorsnede door een lobbenstad
55 Berekend voor de stad Valencia (Spanje): Temperatuur verminderen met 1 C: nood aan 10 ha groen 2 C: 50 ha groen 3 C: 200 ha groen
56 Tiergartenpark (Berlin), oppervlakte van 210 ha.
57 Invloed van het Tiergartenpark (Berlin) op de temperatuur. Uit De Blust, 2006.
58 Invloed van het Tiergartenpark (Berlin) op de relatieve luchtvochtigheid. Uit De Blust, 2006.
59 Invloedssfeer van het Tiergartenpark (Berlin) op het stadsklimaat. Uit De Blust, 2006.
60 Dicht bebouwde, compacte stadslobben, gescheiden van elkaar door blauwgroene vingers (Tübingen ; inw. Duitsland) In de stadslob Französisches Viertel wonen 240 inw./ha en werden 50 à 60 arbeidsplaatsen/ha gecreëerd. (functies mengen! )
61 De lobbengemeente Houten (NL) Deze gemeente is wereldbekend omwille van de fietsvriendelijke stedenbouw (bike-based city building) in een lobbenstad context. Elke wijk is via een lus toegankelijk met de auto vanaf de rondweg. Wil je met de auto naar een andere wijk, dan moet je terug naar de rondweg. Voor fietsers en stappers zijn alle wijken zeer intens met elkaar verbonden.
62 Het vingerplan van Kopenhagen (DK) Finger Plan (Local Plan Office for Greater Copenhagen, 1947) The Finger Plan includes not only the relatively small Municipality of Copenhagen covering the centre part of the city with app. 0.5 mill citizens but in addition take in the Greater Copenhagen Area, and thus also covers 34 adjacent municipalities. bron: UCD, 2008.
63 Kopenhagen (DK) 1947 and 2007 Finger Plans Historically, the Copenhagen suburbs have been developed according to the Finger Plan from 1947 which intends for the suburbs to develop as fingers along commuter rail lines separated by green wedges.
64 Case study Sint-Niklaas ( inw.) and Aalst ( inw.) GRUP voor de concentrische uitbreiding van beide steden. Aalst Sint-Niklaas
65 Een alternatief voorstel voor stedelijke uitbreiding van Sint-Niklaas, volgens de gidsprincipes van het lobbenstadmodel (Rombaut, Vonck & Podevyn, 2008). Clementwijk Algemeen Ziekenhuis Nikolaas
66 Herlocatie AZ Nikolaas naar exclusief auto-gerichte locatie is een groot probleem en vernietigt bovendien een belangrijke potentiële blauwgroene vinger Na het koopcentrum, wellicht het ziekenhuis, daarna ongetwijfeld gevolgd door de Hogeschool Odisee.
67 Hoewel de uitbreiding van de Clementwijk in Sint-Niklaas als ECOWIJK zou worden opgezet, vormt de locatie ervan midden de blauwgroene vinger een probleem Kaart met een voorstel voor de lobbenstad Sint-Niklaas (uit ROMBAUT, VONCK & PODEVYN, 2008). Men merkt duidelijk dat de locatie van de uitbreiding Clementwijk (de cirkel linksboven) ligt tussen twee invalswegen in, te midden van een groene open ruimte. Er zijn nochtans voldoende mogelijkheden (al de rood gearceerde zones) om de woningen dichter bij de invalswegen (en dus het openbaar vervoer) te bouwen.
68 De locatie van de Clementwijk in de blauwgroene vinger vergt een bijkomende buslijn. Op dit netplan van DE LIJN merkt men duidelijk hoe bediening van de Clementwijk, een bijkomende buslijn 1 vergt tussen de bestaande lijnen op de invalswegen (lijnengroep naar Sint-Pauwels- Stekene en de lijnengroep naar Sint-Gillis Waas) Gevolg: véél te lage frequenties.
69 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
70 Er is voldoende hoge woondensiteit nodig in de stedelijke lobben voor rendabel bovengronds openbaar (light)rail vervoer. De ecowijk Quartier Vauban in Freiburg (D.) wordt door een frequente tramverbinding met het centrum verbonden.
71 Ecowijk Vauban Freiburg im Breisgau (Duitsland) Tjallingii (1996) pleit voor minimum 50 w(ooneenheden) / ha in de stedelijke lobben. Het Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen legt slechts minimaal 25 w/ha op in stedelijk gebied
72 Sleutel tot het bereiken van hogere woondensiteiten Zorg voor een goed doordachte public-private gradiënt in de groene buitenruimten. Culemborg (NL). De ecowijk EVA-Lanxmeer
73
74 Detaillering public-private gradiënt Zones in EVA-Lanxmeer: Private tuinen 2. Semipublieke hof is mandelig terrein 3. Publiek park 4. Publieke stadsboerderij 5. Publieke natuur langs en in rivierarm
75 Semi-publieke groen ruimte Ecowijk Västra Hamnen (Western Harbour ) Malmö (Sweden
76 Semipublieke tuinen in de ecowijken Loretto-areal en Französisches Viertel (Tübingen, D)
77 Groepeer parkeren net even verderop buiten de ecowijk. Freiburg (D). Ecowijk Quartier Vauban
78 Parkeren in EVA-Lanxmeer (Culemborg) 1. Geconcentreerd parkeren in de periferie 2. Parkeernorm ca Buurtauto s Wheels4all (nu 6 st.): autodelen 4. Parkeernorm bedrijven nabij station; 1:100 m 2 5. Parkeernorm bedrijven overig: 1:50 m 2
79 Gemeenschappelijk en centraal parkeren in Brondby (DK)
80 Geef autodelen wél een prominente plaats in de ecowijk
81 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
82 Dichter bewoonde stadslobben kunnen worden verwarmd met afvalwarmte van elektriciteitsproductie in decentrale kleinere Warmte Kracht centrales (WKK) aangesloten op een stedelijk warmtenet. Daardoor neemt het rendement van de centrales aanzienlijk toe en daalt de CO 2 uitstoot. In Tübingen (D) wordt de stadslob verwarmd met afvalwarmte uit de lokale WKK-centrale.
83 In een standaard elektriciteit centrale gaat meer dan 60 % verloren onder vorm van warmteverliezen, los van de gebruikte primaire energiebron (olie, steenkool, uranium, etc ) Het rendement is slechts maximaal 40 % elektriciteit
84 Het rendement van een WKK centrale ligt rond 80 %: 40 % warmte en 40 % elektriciteit. Vergelijking standaard elektriciteitscentrale met een WKK (=CHP)centrale Warmte naar een warmtenet.
85 Een stadswarmtenet (District heating) is goed te combineren met Warmte-Kracht Centrales. Riga, Letland Een ondergronds goed geïsoleerd leiding netwerk zorgt voor het transport van het warme water naar de stad en van het afgekoelde water opnieuw naar de WKK centrale.
86 maar dan moet de WKK centrale niet te ver van de afnemers worden gebouwd, bij voorkeur midden in de wijken. Principe van een stadswarmtenet, gekoppeld aan een WKK centrale moet er een voldoende densiteit en compactheid zijn van woningen in de wijk. En er moet ook een voldoende warmtevraag zijn in de zomer, wat pleit voor het mengen van woonfuncties met andere functies (horeca, kleinschalige bedrijvigheid, sauna, wellnes, zwembad,.) Dus échte stedelijkheid is noodzakelijk: densiteit, nabijheid, mengen van functies én sociale diversiteit.
87 Congruente bevindingen vanuit ecologie en sociologie omtrent wenselijke hoge densiteiten en mengen van functies. Doug Saunders komt in zijn boek arrival city tot gelijkaardige conclusies. Zijn ideale wijk van aankomst is dichtbebouwd, gesitueerd in of nabij het centrum, kent een grote verscheidenheid aan functies (met veel en goedkope panden voor woningen, winkeltjes, bedrijfjes, ). Dergelijke wijken van aankomst kunnen dan als emancipatiemachine, als locaties voor transitie, integratie en sociale stijging functioneren. Gebeurt dat niet kunnen dergelijke wijken mislukken en ontaarden in oorden van vervreemding, extreme armoede en dus sociale onrust en (religieus) extremisme. Saunders stelt expliciet, dat de denkbeelden van Le Corbusier en de Congrès Internationaux d Architecture Moderne (CIAM), die een strikte scheiding inhielden van werken, wonen en recreatie (en waarop ook de Belgische gewestplannen zijn gebaseerd), tegengesteld zijn aan de ideale wijk van aankomst.
88 WKK centrale (Klitmøller, DK) Deze Deense warmtenetten zijn meestal in eigendom van een gemeentelijke coöperatieve organisatie, de winsten blijven dus lokaal en worden ingezet om lokale commons te financieren. Deze kleine en lokale WKK-centrale gebruikt Deens aardgas als primaire brandstof en draait enkele uren per dag, op de piekmomenten. Black-outs zijn daardoor onmogelijk. De vrijkomende restwarmte voedt een lokaal warmtenet (fjernvarme)
89 Honderden lokale warmtenetten aangesloten op lokale WKK centrales vormen de kern van het Deense energiesysteem. Warmwater opslagtanks Warmtenetten van Vorupør, Hvide Sande en Thisted (DK). Meer dan 70 % Deense woningen zijn aangesloten aan een warmtenet (district-heating (EN) - fjernvarme (DK)).
90 Onze steden klimaatneutraal maken (Gent, Leuven, ) vraagt véél meer dan een burgemeestersconvenant Zonder warmtenetten en industriële symbiose zal het niet gaan. Het is eenvoudigweg onmogelijk om steden klimaatneutraal te krijgen, zonder massaal in te zetten op warmtenetten (of aardgasnetten maar dan gecombineerd met microwkk per gebouw). Op heel wat plaatsen zijn er heel erg grote warmteoverschotten: restwarmte Antwerpse petrochemiehaven alleen al zo n 1000 MW! (VITO, 2012). In Denemarken is meer dan 70 % (!) van alle gebouwen aangesloten op een warmtenet. ( In Rotterdam wil het warmtebedrijf tegen 2030 de helft van alle gebouwen aan het warmtenet koppelen, gevoed met restwarmte uit havengebied (Indaver Info, nov. 2013). In havengebieden en industriezones is het inzetten op industriële symbiose projecten zeer dringend noodzakelijk. Daarbij maken bedrijven gebruik van elkaars grondstofstromen, afvalstromen, warmteoverschotten e.d.m.
91 In Freiburg (D., inw.) wordt de ecowijk Quartier Vauban verwarmd, via stadswarmtenetten met een WKK installatie op biomassa (hout).
92 Zelfs een plusenergiewijk is mogelijk, als alle maatregelen op alle niveaus (gebouw/wijk/stad) worden ingezet De zonnewijk Am Schlierberg in Freiburg (D.) is een plusenergiewijk die méér energie produceert dan ze zelf nodig heeft. Met de opbrengst worden de commons gefinancierd.
93 Plusenergiewijk Am Schlierberg (Freiburg, D.)
94 Plusenergiewijk Am Schlierberg (Freiburg, D.)
95 Structuur van deze presentatie. 1. De concentrische stad en het stedelijk hitte-eiland effect 2. De ecologische, sociale en financiële problemen van de tuinstad 3. De lobbenstad als oplossing? 4. Hoe woondensiteiten groter maken, en woonkwaliteit behouden, ecologische en sociale troeven 5. Hogere woondensiteiten versus groene energie 6. conclusies
96 Conclusies (1) Het probleem Le Corbusier en Frank Lloyd Wright De ideeën van Le Corbusier ( ) (o.a. modernistische idee over het ruimtelijk scheiden van functies, CIAM-charter van Athene, 1933) En De ideeën van Frank Lloyd Wright ( ) (o.a. the broadacre city, de suburbane verkaveling toen zelfs bedoeld als alternatief voor de stad!) Vormen de diepe oorzaken voor het ontstaan van een enorme mobiliteits- en energie- problematiek vanaf de tweede helft 20 ste eeuw.
97 Conclusies(2):Steden en biodiversiteit sluiten elkaar niet uit. Betrek urbane en rurale ruimtelijke planning op elkaar. Beschouw steden als ecosystemen. Maak gebruik van inzichten in laag- en hoogdynamische ecologische condities en schik ze op ecologisch onderbouwde wijze (blauwgroene vingers, lobbenstad)
98 Conclusies (3): Lobbensteden kunnen de klimaatverandering (temperatuur en neerslagverdeling) beter opvangen, want ze: Vertonen aaneengesloten blauwgroene vingers waarin overtollig hemelwater kan infiltreren, zodat afwaarts de stad overstromingen worden vermeden. Ecologisch groenbeheer kan er bovendien de urbane biodiversiteit sterk vergroten. Milderen het stedelijk hitte-eiland effect : blauwgroene vingers zorgen voor ventilatie en koeling van de centra.
99 Conclusies (4): Lobbensteden kunnen ernstiger klimaatverandering helpen voorkomen, want ze: Vertonen grote compactheid, densiteit en gemengde functies in de stadslobben en kunnen daardoor worden gedragen door rendabele bovengrondse openbaar (light)railvervoer assen. Hebben een aanzienlijk lagere CO 2 uitstoot door kansen op collectieve warmtelevering (WarmteKrachtcentrales aangesloten op stadswarmtenetten) in de stadslobben.
100 Conclusies (5): Verband met Transit-oriented development ( TOD ) De lobbenstad is eigenlijk een ruimtelijke vertaling van het principe van Transit-Oriented Development (TOD) en newgreen Urbanism in de Verenigde Staten, thans ontwikkeld als antwoord op urban sprawl Transit-oriented development (TOD) is a type of community development that includes a mixture of housing, office, retail and/or other amenities integrated into a walkable neighborhood and located within a half-mile of quality public transportation. That means shifting away from the suburban model with single detached dwellings and private garden. Reconnecting America believes it is essential that TOD creates better access to jobs, housing and opportunity for people of all ages and incomes. Successful TOD provides people from all walks of life with convenient, affordable and active lifestyles and create places where children can play and parents can grow old comfortably.
101 Volhoudbare, sociaal-ecologische, klimaatbestendige stedenbouw en ruimtelijke planning MEER LEZEN? ROMBAUT, E. & E. HEUTS Duurzame Stedenbouw in woord en beeld. Gids met praktijkvoorbeelden voor de transitie naar een ecopolis. Boek samengesteld voor VIBE vzw en ABLLO vzw (i.s.m. KaHo Sint-Lieven dep. Sint-Niklaas en het departement voor architectuur en stedenbouw Sint-Lucas Gent/Brussel). Uitgeverij Die Keure 164 pp. ill. D/2010/0147/260 ; ISBN s/2010_duurzame_stedenbouw_in_woord_en_beeld_erik_rombaut.pdf
102 Culemborg (NL) Ecowijk EVALanxmeer Bedankt voor de aandacht! Vragen?
Een lobbenstad ontwerpen betekent dus ontwerpen van CONTRASTEN: strategie van de 2 netwerken (S2N).
Een lobbenstad ontwerpen betekent dus ontwerpen van CONTRASTEN: strategie van de 2 netwerken (S2N). In de blauwgroene vingers worden alle laagdynamische activiteiten gebundeld (voet- en fietspaden, zachte
AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst.
AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst. Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology, Asst. Prof. Em., KULeuven faculteit Architectuur (Campus Sint-Lucas), Hoogstraat
Het belang van urbane en rurale blauwgroen netwerken als trage wegen voor planten, dieren en mensen.
Het belang van urbane en rurale blauwgroen netwerken als trage wegen voor planten, dieren en mensen. Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology. Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas, Hoogstraat 51, B-9000
AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst.
AFSCHEID VAN DE LINTBEBOUWING EN DE VLAAMSE VERKAVELING: De lobbenstad van de toekomst. Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology, Asst. Prof. Em., KULeuven faculteit Architectuur (Campus Sint-Lucas), Hoogstraat
6/02/2011. Sint-Niklaas 15 januari 2011 Studiedag 40 jaar ABLLO vzw.
Naar een klimaatbestendige ecopolis. Pleidooi voor de Lobbenstad. De public-private gradiënt als stedenbouwkundig instrument voor realisatie van ecologische en sociale doelstellingen. Voorbeelden uit Europese
KINDVRIENDELIJKE STEDENBOUW Hoe een goed doordachte public-private gradiënt kan bijdragen aan een kindvriendelijke, blauwgroene urbane
KINDVRIENDELIJKE STEDENBOUW Hoe een goed doordachte public-private gradiënt kan bijdragen aan een kindvriendelijke, blauwgroene urbane omgeving Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology. Hoger Architectuurinstituut
"Ecologische stedenbouw, een contradictio in terminis? Pleidooi voor de Lobbenstad. Studium Generale 2013 UGent 'Duurzame Steden'
"Ecologische stedenbouw, een contradictio in terminis? Pleidooi voor de Lobbenstad. Studium Generale 2013 UGent 'Duurzame Steden' Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology, Asst. Prof., LUCA. Hoger Architectuurinstituut
Het inzetten van blauw-groene ecosysteemdiensten bij ruimtelijke planning en stedenbouw
Het inzetten van blauw-groene ecosysteemdiensten bij ruimtelijke planning en stedenbouw Pleidooi voor verstandige verdichting, meer sociale cohesie én meer urbane biodiversiteit.. Afscheid van de lintbebouwing
Duurzame Architectuur, Ecologische Stedenbouw en Biodiversiteit. Pleidooi voor de Lobbenstad.
Duurzame Architectuur, Ecologische Stedenbouw en Biodiversiteit. Naar een klimaatbestendige ecopolis. Pleidooi voor de Lobbenstad. Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology. Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas,
Een rijker leven? Woon en leef klimaatbewust! (Bouwstenen voor klimaatbestendige ruimtelijke planning)
Een rijker leven? Woon en leef klimaatbewust! (Bouwstenen voor klimaatbestendige ruimtelijke planning) Erik P.C. ROMBAUT, Master in Biology, Asst. Prof. Em., KULeuven faculteit Architectuur (Campus Sint-Lucas),
Bart WALLAYS, directeur SOLVA. Wat is de socio-economische positie van uw gemeente in onze regio?
Bart WALLAYS, directeur SOLVA Wat is de socio-economische positie van uw gemeente in onze regio? Alle blikken op Zuid-Oost-Vlaanderen Een cijfertocht door de regio 25 april 2018 CC De Steenoven - Herzele
Slotstellingen. De ecologische (of mondiale) voetafdruk.
Slotstellingen. De ecologische (of mondiale) voetafdruk. Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology, Asst. Prof., LUCA. Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas (LUCA, school of Arts), Hoogstraat 51, B-9000 Gent
moeten parkeren aan de rand van de wijk. De uitbreiding van de Clementwijk in Sint-Niklaas en dat betekent een heel grote gemiste
d u u r z a m e w i j k e n t groene waasland jajuari 2010 nr 163 De uitbreiding van de Clementwijk in Sint-Niklaas wordt helaas geen duurzame wijk. Matexi NV wenst geen écht Clementwijk. autoluwe Voor
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN LIERDE
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN LIERDE 06/12/2017 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator 3 PARTNERS & 13 STEDEN EN GEMEENTEN ONDERTEKENING 27 januari 2017 BURGEMEESTERSCONVENANT
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN MAARKEDAL
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN MAARKEDAL 18/01/2018 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator 3 PARTNERS & 13 STEDEN EN GEMEENTEN ONDERTEKENING 27 januari 2017 BURGEMEESTERSCONVENANT
LOBBENSTAD SINT-NIKLAAS
LOBBENSTAD SINT-NIKLAAS INLEIDING Wat vooraf ging actieplan 55 uit het witboek : onderzoeken of het lobbenstadmodel kan gehanteerd worden als toetssteen voor ruimtelijke ontwikkelingen collegebeslissing
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN BRAKEL
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN BRAKEL 29/11/2017 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator 3 PARTNERS & 13 STEDEN EN GEMEENTEN ONDERTEKENING 27 januari 2017 BURGEMEESTERSCONVENANT
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN GERAARDSBERGEN
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN GERAARDSBERGEN 31/01/2018 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator 3 PARTNERS & 13 STEDEN EN GEMEENTEN ONDERTEKENING 27 januari 2017 BURGEMEESTERSCONVENANT
Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
architecture is an art we make it happen
architecture is an art we make it happen Infrastructurele randvoorwaarden creëren voor gedeelde mobiliteit Visie van de projectontwikkelaar Vanhaerents Development nv Inhoud Uitgangspunten: Integrale duurzaamheid
Individuele energievoorziening
04/12/2014 Potentieel voor collectieve energie en warmte in Vlaanderen Erwin CORNELIS Klankbordgroep Lerend Netwerk Duurzame Wijken 3 december 2014 Presentatie in het kader van het STRATEGO-project Individuele
Slim in de Stad-Prijs Inschrijvingsformulier
Slim in de Stad-Prijs Inschrijvingsformulier Gelieve dit formulier ten laatste op 15 november 2015 in te dienen via info@thuisindestad.be. 1 GEGEVENS VAN DE INDIENER Naam: Bart Van Lokeren Telefoonnummer:
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN RONSE
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN RONSE 22/11/2017 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN 13 STEDEN EN GEMEENTEN IN ZO VLAANDEREN LEDE GAVERE SINT-LIEVENS- HOUTEM ERPE- MERE ZWALM ZOTTEGEM HERZELE HAALTERT
25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Provincie Vlaams Brabant
170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.
Designing climate proof urban districts
Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What
Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge. Ben Segers Francies Van Gijzeghem
Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge Ben Segers Francies Van Gijzeghem 1 Inhoud Intro ODE en BE-p Wat is biomassa? Hele kleine installaties Medium schaal Grote schaal
Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE
ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE GRIET VERSTRAETEN BARBARA LEGIEST KLIMAATVERANDERING IN VLAANDEREN - Toename temperatuur - Drogere zomers - Hevige onweders - Nattere winters - Stijging
Projecten Klimaat en Hittestress. Hittestress in Rotterdam. Stand van zaken Mei Project 1 Hitte stress. Ambitie Rotterdam
Hittestress in Rotterdam Projecten Klimaat en Hittestress Stand van zaken Mei 2010 Lissy Nijhuis & Erica Koning, Gemeente Rotterdam Heleen Mees, Universiteit van Utrecht A. Kennis voor Klimaat project
A.B.L.LO. vzw AKTIEKOMITEE TER BEVEILIGING VAN HET LEEFMILIEU OP DE LINKEROEVER EN HET WAASLAND v.z.w Postbus 7, 9100 Sint-Niklaas
1 A.B.L.LO. vzw AKTIEKOMITEE TER BEVEILIGING VAN HET LEEFMILIEU OP DE LINKEROEVER EN HET WAASLAND v.z.w Postbus 7, 9100 Sint-Niklaas TEGEN HET ONTWERP VAN GEWESTELIJK RUIMTELIJK UITVOERINGSPLAN (dd. 17/03/2006).
lobbenstadmodel Een casestudy over de stad Sint-Niklaas (België, prov. O-Vl). Kunnen de ecologische 2 De lobbenstad en de tuinstad (broadacres city)
de lobben-stad Kunnen de ecologische nadelen van de tuinstad (broadacres city) en van de compacte stad (compact city) door de lobbenstad (lobe city) worden opgeheven. Een casestudy over de stad Sint-Niklaas
«COOL PAVEMENTS» HOE PUBLIEKE RUIMTE KAN BIJDRAGEN TOT HET VERMINDEREN VAN HET HITTE-EILANDEFFECT
«COOL PAVEMENTS» HOE PUBLIEKE RUIMTE KAN BIJDRAGEN TOT HET VERMINDEREN VAN HET HITTE-EILANDEFFECT ir. Luc Rens FEBELCEM Raadgevend ingenieur l.rens@febelcem.be 0479/78.00.21 MECHELEN 30 maart 2017 Congres
De Energieketen Deel 2
De Energieketen Deel 2 Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology, Asst. Prof., LUCA. Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas (LUCA, school of Arts), Hoogstraat 51, B-9000 Gent / Paleizenstraat 65-67, B-1030 Brussels.
Groen in de stad: Gezond Den Haag Ad de Bont. 28 januari 2016
Groen in de stad: Gezond Den Haag Ad de Bont 28 januari 2016 Gezonde stad = vitale stad Een stad waarin DE URGENTIE is bekend Dementie Obesitas Depressies Hart- en vaatziekten Overgewicht inkomen (bij
Potentieel warmtenetten in Wielsbeke/Oostrozebeke
Potentieel warmtenetten in Wielsbeke/Oostrozebeke Natascha Janssens, POM West-Vlaanderen Steven Vandenbulcke, A&S Energie Historiek Haalbaarheidsstudie ARBOR 2015 (3E Ingenium IEE) iov POM WVL Studie regio
Lezing atelier DOEL 2.0 Sint-Lucas Gent 19 november 2015
Klimaatbestendige ruimtelijke planning en stedenbouw, (van gebouw, wijk, stad en dorp, buitengebied.) Ruimtelijke aspecten van klimaatverandering en zeespiegelstijging in het Scheldebekken Erik P.C. ROMBAUT,
De klimaatuitdaging ruimtelijk aangepakt
De klimaatuitdaging ruimtelijk aangepakt Robin De Smedt - robin.desmedt@vlaanderen.be Geert Stichelbaut geert.stichelbaut@vlaanderen.be Griet Verstraeten griet.verstraeten@vlaanderen.be 1. Beleidsplan
Een pleidooi voor de lobbenstad
Een pleidooi voor de lobbenstad een casestudy in de steden aalst en sint-niklaas Erik Rombaut, Els Podevyn & Elke Vonck 67 Inleiding Steden worden algemeen beschouwd als oorzaak van vele sociale én ecologische
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN DENDERLEEUW 8/11/2018. Zero Emission Solutions
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN DENDERLEEUW 8/11/2018 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN 13 STEDEN EN GEMEENTEN IN ZO VLAANDEREN LEDE GAVERE SINT-LIEVENS- HOUTEM ERPE-MERE ZWALM ZOTTEGEM HERZELE
Resultaten monitoring
RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde
Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden
Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden 5 maart 2013 Hiltrud Pötz Toenemende Verstedelijking Uitdaging Klimaatverandering Vaker heftige neerslag Meer dagen met tropische temperaturen Langere
Open ruimte en wonen: ideale maten?! Sylvie Van Damme m.m.v. Griet Celen, Geert De Blust, Eva Kerselaers, Hans Leinfelder en Peggy Totté
Open ruimte en wonen: ideale maten?! Sylvie Van Damme m.m.v. Griet Celen, Geert De Blust, Eva Kerselaers, Hans Leinfelder en Peggy Totté Hier iets toevoegen als inleidende slide Open ruimte is niet mateloos
Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort
Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN ERPE-MERE
WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN ERPE-MERE 9/11/2018 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN 13 STEDEN EN GEMEENTEN IN ZO VLAANDEREN LEDE GAVERE SINT-LIEVENS- HOUTEM ERPE-MERE ZWALM ZOTTEGEM HERZELE HAALTERT
Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012
Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen Welkom Jan de Wit, 20 juni 2012 Vragen? Trends: 1. Energiebesparing door monitoring & procesbeheersing 2. Energiebesparing
RUIMTELIJKE VERSNIPPERING IN VLAANDEREN
RUIMTELIJKE VERSNIPPERING IN VLAANDEREN Lien Poelmans (VITO) Studiedag Basisbereikbaarheid 29 maart 2019 VITO Not for distribution 1 RUIMTELIJKE VERSNIPPERING IN VLAANDEREN Toestand van urban sprawl in
Urban dynamics in the Flemish countryside
Presentatie paper WP3 - Ruimtelijke transformaties ten gevolge van verstedelijking Urban dynamics in the Flemish countryside A comparative study on morphological patterns and local economy Barbara Tempels
Net voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Doorsteken in de gebouwde omgeving: een kerkhof in de stad is ideaal om een doorsteek te voorzien. Foto: Campo Santo, Gent, Google maps
Via het opzetten van mobiliteitsplannen wordt bepaald hoe de gewenste verhoudingen zijn tussen de verschillende vervoersmodi (modal split) en hoe een beleid kan opgezet worden ten voordele van meer duurzame
Studiereizen duurzaam bouwen & duurzame mobiliteit
Studiereizen duurzaam bouwen & duurzame mobiliteit Milieutrefdag donderdag 12 juni 2008 Eveline Hepp (medewerkster Tandem VIBE): toelichting specifieke studiereis Eva Heuts (inhoudelijk medewerkster VIBE):
Neem plaats voor plannen voor plaats en zet je GruunRant-bril op
Neem plaats voor plannen voor plaats en zet je GruunRant-bril op GruunRant = 40 km² potentieel samenhangend geheel GruunRant bestaat al! 10x oppervlakte Central Park New York GruunRant is een quasi eiland
Inhoud. 1. Wat is SUSREG? 2. Wat zijn universele thema s? 3. Welke lessen kunnen we leren?
Europese lessen Inhoud 1. Wat is SUSREG? 2. Wat zijn universele thema s? 3. Welke lessen kunnen we leren? SUSREG Doelstellingen: Stimuleren gebruik duurzame energie Verbeteren van kennis & vaardigheden
(GROENE) VERBINDINGEN CONCEPT STADSWAL. Spoorwegviaduct, Masterplan Publieke Ruimte (Stramien)
(GROENE) VERBINDINGEN CONCEPT STADSWAL Spoorwegviaduct, Masterplan Publieke Ruimte (Stramien) 2. visie concept stadswal (GROENE) VERBINDINGEN CONCEPT STADSWAL Stationsomgeving Noord 2. visie concept stadswal
Introductie 4/25/2013. Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings Klimaatadaptatiemaatregelen op
4/25/2013 Kennisconferentie Deltaprogramma 2013 Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings op Part of Climate Proof Cities consortium of the gebouwniveau:
groen - autoluw - energiezuinig - speels
groen - autoluw - energiezuinig - speels Bart Van Lokeren planoloog woonproject uitbreiding Clementwijk situering Uitbreiding bestaande wijk: - 28 ha, waarvan 4 ha stadsdeelpark - 700-tal woningen Publiek-private
Duurzaam ondernemen in Vlaanderen. Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel?
Duurzaam ondernemen in Vlaanderen Studienamiddag Roeselare Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel? 18 juni Michel Davidts warmteontwikkelingen Kader Restwarmtegebruik maakt
Locatiekeuze en duurzame bereikbaarheid
Locatiekeuze en duurzame bereikbaarheid prof. dr. ir. Kobe Boussauw Vrije Universiteit Brussel Cosmopolis Centre for Urban Research, Vakgroep Geografie Kick-off Leerstoel Bedrijven en Duurzame Mobiliteit
BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN
BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN Partners: Izegem, 20 September Introductie BISEPS project Natascha Janssens, POM West-Vlaanderen 1.
Warmtenetten. Agenda. Wat is een warmtenet. Technologie. Projecten. Regulering. Rol Eandis. Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015
Warmtenetten Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015 Agenda Wat is een warmtenet Technologie Projecten Regulering Rol Eandis 2 2015 Studiedag Energik - Warmtenetten 1 Wat zijn warmtenetten? Ondergronds
Ringland en het klimaatplan van de stad Antwerpen
Ringland en het klimaatplan van de stad Antwerpen 1 Wat is Ringland? 2 Mobiliteitsprobleem Probleem = Weefbewegingen - vermenging stedelijk bestemmingsverkeer en doorgaand (zwaar) vrachtverkeer 3 Scheiding
Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)
Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving
groen autoluw - energiezuinig speels
uitbreiding Clementwijk een duurzame nieuwe wijk komt in beeld! groen autoluw - energiezuinig speels Fris in het Landschap vof - Grontmij publieksdag - 16 05 09 Els Huigens - Jean-françois Van den Abeele
De stad als actor in de transitie naar een ecologische samenleving
De stad als actor in de transitie naar een ecologische samenleving 1. Inleiding Onze kijk op de natuur en de stad hebben onze ruimtelijke ordening voor een groot stuk bepaald. Dat kon u lezen in hoofdstuk
HOE KRIJGEN WE MET ONZE MOBILITEITSBEHOEFTE ONZE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK NAAR BENEDEN? thema: MOBILITEIT
HOE KRIJGEN WE MET ONZE MOBILITEITSBEHOEFTE ONZE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK NAAR BENEDEN? thema: MOBILITEIT MOBILITEIT TRANSITIE/ OPLOSSINGEN Bron: nederlandfietsland PRINCIPE: S.T.O.P. Stappen: korte afstanden
VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND
VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail
ONTWERPEN MET AANDACHT VOOR GROENBLAUWE NETWERKEN
ONTWERPEN MET AANDACHT VOOR GROENBLAUWE NETWERKEN 28 oktober 2014 Hiltrud Pötz Toenemende verstedelijking en bevolkingskrimp Uitdaging Maatregel Klimaatverandering Sponswerking vergroten - Vaker heftige
Energie uit oppervlaktewater. Fred Zoller, docent opleiding Climate & Management KNAG Onderwijsdag 2014 Duurzame leefomgeving
Energie uit oppervlaktewater Fred Zoller, docent opleiding Climate & Management KNAG Onderwijsdag 2014 Duurzame leefomgeving Inhoud workshop Introductie: Opleiding Climate & Management Workshop Context
Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012. Van Overberghe Koen
Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012 Van Overberghe Koen Wat Warmtenetwerk is een warmtenet? Nederland en Vlaanderen Breed platform voor alle organisaties die betrokken zijn bij collectieve warmte
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016 Inhoud Ruimte in een veranderende wereld We nemen veel ruimte in, een hypotheek op de toekomst Resultaat van de structuur en gewestplanning
Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Wat maakt wie we zijn
Wat maakt wie we zijn 1 Industriestad Gericht op productie Groeide in lobben Dienstenstad meerdere kernen Scheiding wo-we Snelwegen logistieke knopen, Naoorlogse stad (AUP) Werkgebieden Kennisstad Compacte
kijk, leer en kopieer: het etrium
kijk, leer en kopieer: het etrium ir. Jeroen Scheepmaker sr.. consultant business development PROVADA - DUURZAAMHEIDSPAVILJOEN - 8 juni 2011 Source: Wassermann, Manos Meisen feiten etrium: zeer energiezuinig
München. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec. 2017
83 Stadsperimeter Brussel München 84 Visitekaart o Bevolking: " Stad: 1.400.000 (sterke groei verwacht tegen 2030) " Grootstedelijk gebied: 5.500.000 o Netwerk " Regionale treinen: 14 lijnen " Metro: 6
NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen
NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth
Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen
SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,
COGEN Vlaanderen vzw. Doelstelling: actief meewerken aan de ontwikkeling van kwaliteitsvolle WKK Expertisecentrum Expertiseverstrekking naar leden
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Algemene principes van WKK Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 COGEN Vlaanderen vzw Doelstelling:
0013 Blok 30, Amsterdam - IJburg Block 30, Amsterdam - IJburg
0013 Blok 30, msterdam - IJburg 0013 Block 30, msterdam - IJburg 0013 Blok 30, msterdam - IJburg 0013 Block 30, msterdam - IJburg BLO 30 BLOC 30 locatie: msterdam, IJburg - West programma: parkeergarage,
Hoe ruimtelijke planning fietsen HOD maakt
Hoe ruimtelijke planning fietsen HOD maakt Inzichten vanuit de RO ploeg van de Tour de Force Groningen, 2 juni 2016 Lucas Harms Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid Ministerie van IenM Onderzoeker Urban
Waterbodemsanering Kanaal Dullaert Gouden kans tot meerwaarde. BEN CAUSSYN 13/10/2017, Brussel
Waterbodemsanering Kanaal Dullaert Gouden kans tot meerwaarde BEN CAUSSYN 13/10/2017, Brussel 2004-2010 Energiek Eigenzinnig - Echt Eeklo, le petit Verviers Artikel 1.1.4 VCRO omschrijft de doelstelling
Energie en water de circulaire economie
Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials
Almere klaar voor een Groene Toekomst
D66 Almere - actieplan Goed Stadsklimaat Almere klaar voor een Groene Toekomst D66 krijgt het voor elkaar 20180123101152_743.adpro.indd 1 1/23/2018 10:12:10 AM 20180123101152_743.adpro.indd 2 1/23/2018
Dossier: Hitte. Wibio wibio.be
Dossier: Hitte Zwoele temperaturen en zonovergoten stranden, daar hebben we altijd van gedroomd in ons koude, natte landje. Maar die droom krijgt steeds vaker een deuk: zelfs in de lage landen komen hittedagen
WELKOM. Jozef Dauwe, gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen
WELKOM Jozef Dauwe, gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator ONDERTEKENING BURGEMEESTERSCONVENANT 27 januari 2017 3 PARTNERS & 13
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Ruimtelijke ordening voor een klimaatneutrale gemeente. 30 recepten voor stads- en dorpskernen
Ruimtelijke ordening voor een klimaatneutrale gemeente 30 recepten voor stads- en dorpskernen Het traject in Vlaams-Brabant project in samenwerking met gemeentelijke stedenbouwkundige en duurzaamheidsambtenaren
Hebben stadsvogels nog een kans? 1. Probleemstelling 2. Huismus en Koolmees als stedelijke bio indicatoren
Hebben stadsvogels nog een kans? 1. Probleemstelling 2. Huismus en Koolmees als stedelijke bio indicatoren Probleemstelling Verstedelijking neemt toe: tegen 2060 wordt verwacht dat 66% van de wereldpopulatie
TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation
TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2011-2012 CiTG, minor Mining and Resource Engineering College 1: Inleiding en Overzicht Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Energy & Industry Group December 12,
Projectgroep Biomassa & WKK & Warmtenetwerk presenteren: Geothermie: meer opbrengst dankzij wkk en warmtepomp
Foto ECW: Geobron Projectgroep Biomassa & WKK & Warmtenetwerk presenteren: Geothermie: meer opbrengst dankzij wkk en warmtepomp Waarom lid worden van BioWKK: Ongeveer 50 deelnemende organisaties Promotie
Het lobbenstadmodel hanteren om de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van
Het lobbenstadmodel hanteren voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van de stad Het Lobbenstadmodel Sint-Niklaas werd in 2014 goedgekeurd door de Een beschrijving van de huidige situatie, met de
STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN
STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN Mattijs van t Hoff & Jeroen Laven (STIPO) Momenteel zetten veel steden in op de ontwikkeling van gebieden binnen de stad in plaats van slaperige suburbs erbuiten.
Duurzaamheidsdag DUURZAME STEDEN. Prof. em. Han Verschure ASRO, KU Leuven
Duurzaamheidsdag 20 Maart 2015 DUURZAME STEDEN (enkele voorbeelden) Prof. em. Han Verschure ASRO, KU Leuven DUURZAME STEDEN (ENKELE VOORBEELDEN) o CURITIBA (BRAZILIË) o KOPENHAGEN (DENEMARKEN) o MASDAR
Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten.
Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten. Een visie vanuit de industriële sector Alex Polfliet Zaakvoerder Zero Emission Solutions : facts and figures Gevestigd in Aalst Opgericht
Bio-energiecentrales Eindhoven
Bio-energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Programmamanager Energie Gemeente Eindhoven December 2014 Inhoudsopgave 1. Algemeen 2. Duurzame energie en activiteiten op lokaal niveau 3. Bio-energie centrales
RUIMTEMODEL VLAANDEREN NIEUWE BELEIDSTOEPASSINGEN
RUIMTEMODEL VLAANDEREN NIEUWE BELEIDSTOEPASSINGEN Colloquium Duurzaam ruimtegebruik in Vlaanderen 23 maart 2018 VITO Not for distribution 1 RUIMTEMODEL VLAANDEREN EEN KORTE HISTORIEK 1997 2005: LeefOmgevingsVerkenner
Overzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies 15-11-2010
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Toepassingen in de woningbouw Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 Overzicht Inleiding Micro-WKK
Klik om de opmaak van de overzichtstekst te bewerken Tweede overzichtsniveau Derde overzichtsniveau Vierde overzichtsnivea u Vijfde overzichtsn iveau
Klik om de opmaak van de overzichtstekst te bewerken Tweede Derde Vierde ivea u Vijfde Zesde Zevende Achtste Klik om de opmaak van de overzichtstekst te bewerken MOGELIJKE ANTWOORDEN OP DE Tweede PROBLEMATIEK
Festival. Questions. Worksheet. Flash info. Bekijk de poster. Het is een aankondiging voor een muziekfestival. Welke bands die komen vind jij leuk?
1 Festival Bekijk de poster. Het is een aankondiging voor een muziekfestival. Welke bands die komen vind jij leuk? for the first time reach voor de eerste keer bereiken 2 Questions Lees de tekst. Beantwoord
Duurzaam wonen Tim Asperges - Gecoro/Gamv/InspirHerent
Duurzaam wonen Tim Asperges - Gecoro/Gamv/InspirHerent InspirHerent 11-11-2017 Aanleiding - verstedelijking Herent - Onbetaalbaar wonen in Herent / regio Leuven - Verkavelingsprojecten die open ruimte
De kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort. Johan Bogaert
De kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort 1. Het Vlaams Klimaatplan. 2. De studie: Adaptatie aan klimaatverandering: globale kosten en praktische voorbeelden Literatuurstudie