Brief Ministerie van Economische Zaken (minister H.G.J. Kamp) aan Voorzitter Tweede Kamer der Staten Generaal d.d. 9 maart 2015

Transcriptie

1 Brief Ministerie van Economische Zaken (minister H.G.J. Kamp) aan Voorzitter Tweede Kamer der Staten Generaal d.d. 9 maart 2015 Ingebracht door W. van Putten inspreker bij commissie Duurzaamheid d.d. 2 september 2015 Agendapunt 4b- Snel internet buitengebied

2 > Retouradres Postbus EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt Bezoekadres Bezuidenhoutseweg AC Den Haag Postadres Postbus EK Den Haag Factuuradres Postbus BD Den Haag Datum 9 maart 2015 Betreft Snel internet in buitengebieden en 4G-dekking Overheidsidentificatienr T (algemeen) Geachte Voorzitter, Hierbij informeer ik uw Kamer over de omvang van de gebieden zonder snel internet via een vast netwerk, en wat mobiele dekking van 4G-netwerken in die gebieden kan betekenen. Tevens geef ik aan welke activiteiten ik onderneem om de uitrol van snel internet te stimuleren in die gebieden. Hiermee geef ik invulling aan de verzoeken van uw Kamer tijdens het Algemeen Overleg van 30 januari 2014, de motie Mulder/Oosenbrug van 12 februari 2014 (TK , 24095, nr. 364) en de verzoeken tijdens het Algemeen Overleg van 12 november Ons kenmerk DGETM-TM / Bijlage(n) 1 Gebieden zonder snel vast internet Ik hecht grote waarde aan de beschikbaarheid van snel internet. Een internetverbinding is de poort naar een groot aantal maatschappelijke en economische activiteiten. De komende jaren wordt in sectoren zoals het onderwijs, de zorg en de agrarische sector veel verwacht van innovatieve ICToplossingen. Het kabinet heeft de Europese ambitie uit de Digitale Agenda dan ook omarmd (TK , , nr. 331). Deze ambitie houdt in dat in 2020 iedereen toegang heeft tot internet met een snelheid van minimaal 30 megabit per seconde (Mbps) en dat 50 procent van de huishoudens een internetaansluiting gebruikt met een snelheid van minimaal 100 Mbps. Door de beschikbaarheid van snel internet heeft Nederland mondiaal een goede uitgangspositie om economisch en maatschappelijk te kunnen profiteren van de innovatieve mogelijkheden die het internet biedt. Eind 2014 waren ongeveer 2,3 miljoen huishoudens aangesloten op een glasvezelverbinding. 1 Ongeveer 97 procent van de huishoudens en 91 procent van de bedrijven heeft toegang tot een internetverbinding van 30 Mbps of meer. Ook met het gebruik van snel internet hoort Nederland tot de wereldtop. Nederland is wereldwijd de nummer zes als het gaat om de gemiddeld gerealiseerde internetsnelheid. 2 Ruim 46 procent van de Nederlandse internetabonnementen heeft een snelheid van 30 Mbps of hoger. En 15 procent van de Nederlandse abonnementen is 100 Mbps of hoger. De groep Akamai State of the Internet Q3 2014, Pagina 1 van 7

3 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt gebruikers met 100 Mbps of meer groeit snel, in het derde kwartaal van 2014 was dit nog 7 procent van de abonnementen. 3 Ons kenmerk DGETM-TM / Nog niet iedereen in Nederland kan profiteren van een snelle (vaste) internetverbinding. Ik heb daarom onderzoeksbureau Stratix gevraagd in kaart te brengen hoeveel huishoudens en bedrijven geen vaste internetverbinding kunnen krijgen met een minimale snelheid van 30 Mbps (zie rapport in bijlage 1). Uit het onderzoek van Stratix volgt dat circa huishoudens en bedrijven niet kunnen beschikken over een internetverbinding met een snelheid van ten minste 30 Mbps. Dit zijn huishoudens en bedrijven die geen toegang hebben tot een kabelnetwerk of een glasvezelnetwerk, en waar de afstand tot de telefooncentrale te lang is om over het kopernetwerk een hoge internetsnelheid te realiseren. De gebieden waar geen vaste snelle internetverbinding beschikbaar is, bevinden zich in dunner bevolkte, vaak landelijke gebieden (de zogenaamde buitengebieden) die zijn verspreid over Nederland. Uit het Stratix-onderzoek blijkt verder dat het merendeel van deze huishoudens en bedrijven dekking heeft van een vierde generatie (4G) mobiel netwerk. Wat deze mobiele 4G-netwerken in de praktijk kunnen betekenen voor deze huishoudens en bedrijven heeft onderzoeksbureau Stratix eveneens onderzocht. De betekenis van mobiele 4G-netwerken Sinds 2012 zijn mobiele netwerkoperators bezig met het uitrollen van hun 4Gnetwerken. 4 Daarmee kunnen mobiele internetsnelheden sterk verhoogd worden ten opzichte van de derde generatie (3G) mobiele netwerken. Uit het dekkingsonderzoek van Stratix en praktijkmetingen van het Agentschap Telecom blijkt dat nagenoeg heel Nederland een basis LTE-dekking kent. Met die basis LTE-dekking is een downloadsnelheid van minimaal 5 Mbps mogelijk. 5 Ongeveer 70 tot 80 procent van de hierboven genoemde huishoudens en bedrijven zonder snel internet heeft een mobiele dekking van een LTE-netwerk waarmee een downloadsnelheid van minimaal 30 Mbps mogelijk is. Daarnaast bieden LTE-netwerken een betere uploadsnelheid dan via ADSL mogelijk is. Stratix concludeert in haar onderzoek dat veelgebruikte basistoepassingen, zoals , webbrowsen, bellen over het internet en audio streaming, het mobiele netwerk beperkt belasten. Deze toepassingen kunnen in principe goed functioneren op het mobiele LTE-netwerk. Ook verschillende toepassingen in de zorg, landbouw en het onderwijs kunnen in principe goed functioneren op een mobiel LTE-netwerk. Voor meer kritische toepassingen waarbij betrouwbaarheid en stabiliteit een belangrijke rol spelen, of diensten met een continue capaciteit of een hoog datavolume, zijn mobiele 4G-netwerken minder geschikt De vierde generatie (4G) mobiele communicatiestandaard wordt ook wel Long Term Evolution (LTE) genoemd. 5 Onderzoeksbureau Stratix en het Agentschap Telecom zijn in het rapport uitgegaan van de theoretisch haalbare pieksnelheid. Dat betekent dat over de internetverbinding in principe de genoemde downloadsnelheid mogelijk is. Pagina 2 van 7

4 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt Daar komt bij dat de daadwerkelijk gerealiseerde internetsnelheden afhankelijk zijn van het aantal gebruikers in de mobiele cel (het geografische gebied dat wordt gedekt door het basisstation). Wanneer veel gebruikers tegelijkertijd gebruikmaken van een LTE-netwerk, bestaat de kans dat de gerealiseerde internetsnelheid afneemt. Dit komt doordat de beschikbare capaciteit in een mobiele cel wordt gedeeld tussen de actieve gebruikers die zich in de cel bevinden. Wanneer een groot aantal gebruikers, of enkele gebruikers met zware toepassingen zoals HD videoverkeer, gelijktijdig gebruikmaakt van een LTEnetwerk, neemt de kans op congestie toe. Dit gaat ten koste van de gerealiseerde internetsnelheid. In hoeverre een mobiel LTE-abonnement een alternatief vormt voor een trage vaste internetverbinding, hangt dan ook af van het gebruikersprofiel van een gebruiker en de lokale omstandigheden. Ons kenmerk DGETM-TM / Mijn conclusie is dat mobiel internet via 4G-netwerken een verbetering biedt voor een internetverbinding met een snelheid beperkt tot enkele Mbps. Het kan voor gebruikers in het buitengebied aantrekkelijk zijn om met behulp van randapparatuur het mobiele 4G-netwerk op een vaste locatie (huishouden of bedrijf) te gebruiken. Het ervaren dienstniveau en de toegevoegde waarde die dit biedt voor gebruikers, is echter sterk afhankelijk van lokale omstandigheden zoals bevolkingsdichtheid en het te verwachten aantal mobiele gebruikers in een cel, en daarnaast het gebruiksprofiel van de gebruikers. Wanneer een groot aantal gebruikers intensief gebruik gaat maken van de mobiele netwerken, neemt de internetsnelheid af. Vanwege de karakteristieken van de mobiele 4G-netwerken bieden deze netwerken geen structurele oplossing voor het mogelijk maken van snel internet op vaste locaties in de buitengebieden. Dat betekent dat voor het realiseren van snel internet in het buitengebied voornamelijk gekeken moet worden naar de aanleg van vaste netwerken of zogenaamde vaste draadloze netwerken, of een combinatie van beide. 6 Faciliterende rol EZ De huishoudens en bedrijven die geen vaste snelle internetverbinding kunnen krijgen, bevinden zich in buitengebieden verspreid over alle provincies. Zoals de Taskforce Next Generation Networks in 2010 heeft aangegeven, vraagt de uitrol van snel internet in die gebieden om regionaal maatwerk (TK , 26642, nr. 150). Per gebied verschillen de kosten van aanleg, de behoefte en de aanwezige infrastructuur en daarmee de mogelijke oplossingen. Daarom ligt in deze gebieden een rol voor gemeenten en provincies om de uitrol van snel internet in die gebieden, samen met bewoners en bedrijven, te bevorderen. Ik kies voor een faciliterende rol om deze uitrol te bevorderen, waarmee ik ook invulling geef aan de motie Mulder/Oosenbrug. Ik zet daarbij in op een verlaging van de kosten van aanleg van vaste netwerken, breng Nederlandse projecten onder de aandacht van de Europese Commissie (EC) en de Europese Investeringsbank (EIB), faciliteer vaste draadloze oplossingen en richt me op informatievoorziening en kennisuitwisseling tussen partijen. 6 Een vast draadloos netwerk is een gesloten netwerk voor vaste locaties waar geen mobiele gebruikers op zitten. De capaciteit wordt alleen gedeeld tussen de aangesloten gebruikers. Zie pagina 5 van deze brief voor een nadere toelichting. Pagina 3 van 7

5 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt Ons kenmerk DGETM-TM / Kostenreductie breedband Om de kosten van het aanleggen van snel internet, ook in het buitengebied, te verlagen, werk ik aan de implementatie van de richtlijn kostenreductie breedband (2014/61/EU). Als gevolg van de richtlijn mogen aanbieders onder redelijke voorwaarden de fysieke infrastructuur (zoals buizen, masten en gebouwen) van andere netwerkbeheerders (waaronder riool-, elektriciteits- en gasbeheerders) gebruiken. Dit biedt met name mogelijkheden voor gebieden waar het, vanuit economisch oogpunt, niet haalbaar is om nieuwe fysieke infrastructuur op te zetten. Verder bevat de richtlijn maatregelen om de coördinatie van civiele werken te bevorderen. Als er door andere netwerkbeheerders wordt gewerkt aan een bestaand netwerk, dan mag een telecomaanbieder verzoeken om ook een netwerk aan te leggen zodat kosten kunnen worden bespaard. Het wetsvoorstel ter implementatie van de richtlijn is in voorbereiding en stuur ik naar verwachting na de zomer van 2015 aan de Tweede Kamer. Ik wil in dit wetsvoorstel de gedoogplicht voor kabels en mantelbuizen die (nog) niet in gebruik zijn genomen verruimen. Nu geldt op basis van de Telecommunicatiewet dat als kabels of mantelbuizen niet binnen een bepaalde periode in gebruik zijn genomen, de gedoogplicht komt te vervallen. Het vervallen van de gedoogplicht brengt met zich mee dat de grondeigenaar (meestal de gemeente) de aanbieder na 1 januari 2018 kan verplichten tot verwijdering van de voorraadvoorzieningen of tot betaling van precariobelasting. Dit regime strookt niet goed met mijn doelstelling om de aanleg van elektronische communicatienetwerken te bevorderen door de mogelijkheden voor medegebruik en gezamenlijke aanleg van netwerken te verbeteren. Dergelijke kostenbesparingen kunnen ook worden gerealiseerd door netwerken aan te leggen voor toekomstig gebruik, waarbij het vooraf niet zeker is wanneer de netwerken daadwerkelijk in gebruik genomen gaan worden. Met het verruimen van de gedoogplicht wordt voorkomen dat netwerken die worden aangelegd voor toekomstig gebruik na een zekere periode toch nog worden aangeslagen, of verwijderd moeten worden als ze nog niet in gebruik zijn genomen. Europese financieringsinitiatieven Ook binnen de EU is er toenemende aandacht voor de uitrol van snel internet. Ik onderhoud contact met de Europese Commissie (EC), de Europese Investeringsbank (EIB) en geïnteresseerde Nederlandse partijen over de mogelijkheden van de Europese financieringsinitiatieven voor Nederlandse projecten. In 2013 werd in het kader van de nieuwe meerjarenbegroting van de EU ( ) besloten tot inrichting van de zogenaamde Connecting Europe Facility (CEF). Dat fonds bevat, naast middelen voor transport en energie, een bescheiden bedrag voor de ontwikkeling van ICT-diensten en snel internet. De middelen voor snel internet bedragen ongeveer 160 miljoen euro voor de gehele Europese Unie, voor een periode van zeven jaar. In het kader van dit fonds heeft de EC in 2014 een inventarisatie van projecten gemaakt. Daarvoor hebben zich elf Nederlandse Pagina 4 van 7

6 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt projecten aangemeld. De EC heeft geconcludeerd dat zes Nederlandse projecten voldoende waren uitgewerkt om door te gaan naar een tweede fase beoordeling. Deze projecten kunnen, als zij door de EC worden geselecteerd, een financiële bijdrage krijgen van de Wereldbank bedoeld voor technische assistentie. Het gaat dan bijvoorbeeld om het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek. Daarnaast is het de bedoeling van de EC dat deze projecten ook onderling kunnen profiteren van hun wederzijdse ervaringen. Ten slotte komen de geselecteerde projecten, naast andere projecten, ook in aanmerking voor een financieel instrument binnen de CEF dat later in 2015 van start gaat. Dat instrument ondersteunt naar mijn verwachting slechts een aantal projecten. Ons kenmerk DGETM-TM / Een meer omvangrijke financiële ondersteuning van breedbandprojecten wordt mogelijk geboden door het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI), vaak ook het Juncker fonds genoemd. Uw Kamer is in november 2014 geïnformeerd over dit fonds en de Nederlandse inzet om een deel van de financiële middelen uit het fonds beschikbaar te maken voor het realiseren van snel internet in buitengebieden. 7 De EC heeft vervolgens in januari 2015 een voorstel gedaan. 8 Over de opzet en werking wordt in het komende jaar onderhandeld in de Raad en het Europees Parlement. Het EFSI kan ook voor Nederlandse investeringsprojecten op het gebied van snel internet financieringsmogelijkheden gaan bieden. Daarbij gaat het om het verstrekken van risicodragende leningen. Er zal vanuit het EFSI een continue inventarisatie van kansrijke projecten plaatsvinden. De EIB voert het Fonds uit en beoogt om de middelen in de komende jaren in te zetten om een impuls te geven aan de Europese economie. Hoewel er naar verluidt geen ondergrens zal gelden voor de omvang van projecten, is dit fonds waarschijnlijk vooral geschikt voor grotere en voldoende uitgewerkte projecten. Beschikbaar stellen frequentieruimte Voor gebieden waar kostenreductie, financieringsmogelijkheden en lokale initiatieven niet of niet volledig leiden tot de aanleg van een snel vast netwerk, is het interessant om draadloze verbindingsmogelijkheden te bekijken. Eerder in deze brief heb ik gesproken over de mogelijkheden en beperkingen van internet via mobiele LTE-netwerken. Er zijn ook aanbieders van draadloze oplossingen die zich specifiek richten op zogenaamde vaste draadloze verbindingen voor het buitengebied. Deze oplossingen worden ook wel Wireless Local Loop (WLL) genoemd. Bij een vaste draadloze oplossing worden vaste locaties (huishoudens of bedrijven) draadloos verbonden met een centraal punt (een mast) dat gekoppeld is met het internet. Bij een vaste draadloze oplossing is daarom geen sprake van gedeeld gebruik van de capaciteit met mobiele gebruikers, zoals dat bij mobiele LTE-netwerken het geval is. Daardoor staat de beschikbare capaciteit volledig ter beschikking van de aangesloten vaste locaties en is er minder kans op congestie dan bij een mobiel netwerk. Enkele buitengebieden in Flevoland zijn op deze wijze ontsloten. 7 Kabinetsreactie op investeringsplan voor Europa, 26/11/2014, kenmerk BFB M, 8 BNC Fiche van 6 februari 2015, MINBUZA Pagina 5 van 7

7 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt Ons kenmerk DGETM-TM / Ik ondersteun dit soort vaste draadloze alternatieven via de bestemming van frequentiebanden. In 2014 heb ik de bestemming van de 3,5 GHz-band gewijzigd ( MHz). 9 Met het gebruik van deze frequentiebanden kan worden bijgedragen aan de uitrol van snel internet in buitengebied. Vanaf 1 september 2014 kunnen aanvragen voor een vergunning worden gedaan. De vergunningsverlening gebeurt per opstelpunt. Informatievoorziening en kennisuitwisseling Er zijn in Nederland tientallen lokale en provinciale initiatieven die zich bezig houden met het realiseren van snel internet in het buitengebied. Dit blijkt ook uit een recent overzicht van de Rijksuniversiteit Groningen. 10 Veel van deze initiatieven bevinden zich nog niet in het stadium van aanleg, maar bevinden zich in bijvoorbeeld de oriëntatiefase, de opzet van een business case of de vraagbundeling. Een klein aantal initiatieven verwacht in 2015 te kunnen starten met de aanleg van een netwerk. Het zelf organiseren en zorgen voor de realisatie van snel internet in buitengebied is ingewikkeld en kost tijd. De Rijksuniversiteit Groningen heeft in opdracht van de provincie Groningen een interessant onderzoek uitgevoerd naar de voortgang en het toekomstperspectief van breedband op het Groningse platteland. 11 Zij concluderen dat een belangrijke succesfactor voor een lokaal initiatief de aanwezigheid is van sociaal, intellectueel en financieel kapitaal. Ik zet mij ervoor in om het proces voor lokale initiatieven eenvoudiger en overzichtelijker te maken. Om te zorgen dat lokale initiatiefnemers goed geïnformeerd zijn en kunnen profiteren van elkaars kennis en ervaringen, wil ik een verbindende rol spelen tussen de betrokken partijen. Via een overleg met en tussen provincies wordt kennis uitgewisseld over ervaringen met regionale initiatieven. Aanvullend daarop werk ik aan de opzet van een breedbandplatform dat naar verwachting voor de zomer operationeel is. Dit platform moet in de komende jaren de ervaringen van verschillende initiatieven bij elkaar te brengen en ondersteuning bieden aan lopende en toekomstige initiatieven. De doelstelling van het platform is regionale initiatieven te voorzien van een stappenplan, gedegen kennis en praktisch toepasbare middelen die initiatiefnemers tijdwinst opleveren en de slagingskans van projecten vergroot. Ik onderzoek in dat kader op dit moment ook de samenwerkingsmogelijkheden met de Rijksuniversiteit Groningen. Het nationale platform vormt een aanvulling op, en zoekt verbinding met regionale initiatieven die gericht zijn op informatievoorziening over de mogelijkheden voor snel internet in het buitengebied. 12 Ik heb uw Kamer ten slotte toegezegd u in het kader van de beschikbaarheid van snel internet in het buitengebied te informeren over de voortgang van ICT in de 9 Besluit van de Minister van Economische Zaken van 24 juni 2014, nr. ETM/TM/ , Staatscourant Next Generation Access voor heel Groningen: toekomstperspectief voor breedband op het Groningse platteland, K. Salemink MSc, Prof. Dr. D. Strijker en S. Kasten, februari Zoals het platform van de provincie Drenthe Pagina 6 van 7

8 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Telecommarkt zorg in de regio Twente. Uit contact met de betrokkenen bij de Digitale Steden Agenda (Zorgende Stad) heb ik vernomen dat het realiseren van ICT in de zorg in de stad Enschede en de dorpen eromheen, niet gehinderd wordt door (een gebrek aan) beschikbaarheid van snel internet. Dit komt omdat veel huishoudens en instellingen in die regio zijn aangesloten op snel internet. Voor het buitengebied van Enschede, maar ook voor het buitengebied in Twente en Overijssel, ligt dat anders. Momenteel loopt op initiatief van de provincie Overijssel een actie van inwoners en ondernemers in het buitengebied, gemeenten en provincie om de locaties in het buitengebied vraaggericht te ontsluiten voor snel internet. Stakeholders uit de zorg, de voedseldistributie voor vee, en het onderwijs trekken op met de gemeentelijke werkgroepen om een zo groot mogelijke vraagbundeling voor elkaar te krijgen. De kracht daarvan zit in het bottom-up signaleren van behoeften en wensen om die daarna faciliteren. Wanneer snel internet ook in de buitengebieden gerealiseerd is, wordt daar ook dienstverlening zoals zorg op afstand mogelijk. De opbouw van behoeften is een samenspel van bewoners en zorgaanbieders. Ons kenmerk DGETM-TM / De provincie Gelderland is bezig met de voorbereidingen voor de aanleg van een glasvezelnetwerk in buitengebied. Ik heb vernomen dat ook daar een aantal partijen gaat samenwerken om de behoefte aan nieuwe diensten en functionaliteiten, zoals zorgdiensten, over dat nog te realiseren glasvezelnetwerk in het buitengebied duidelijk te krijgen. Dat is wat mij betreft een goede zaak. De ervaringen met (de behoefte aan) nieuwe diensten en functionaliteiten bij dit soort initiatieven biedt weer kennis en ervaring die andere initiatieven verder helpt. Ook na de lancering blijf ik daarom werken aan het uitbreiden van het platform met relevante ervaringen en best practices. Op deze manier zet ik mij in om het mogelijk te maken dat burgers en bedrijven in Nederland in 2020 een snelle, vaste of draadloze, connectie met het internet hebben zodat iedereen in Nederland kan profiteren van de maatschappelijke en economische toepassingen die daarover mogelijk zijn. Ik monitor het komend jaar de ontwikkelingen bij de verschillende lokale initiatieven en informeer uw Kamer over een jaar over de stand van zaken en voortgang van snel internet in het buitengebied. (w.g.) H.G.J. Kamp Minister van Economische Zaken Pagina 7 van 7

9 Sneller internet in het buitengebied van Noordoostpolder? JA, GRAAG! Realisatie van sneller internet in buitengebied Noordoostpolder in 2015 Wellicht ligt de oorzaak van het uitblijven van succesvolle voorbeelden in de blinde focus die veel buitengebied-initiatieven lijken te hebben op glasvezel. De schep lijkt per definitie de grond in te moeten, terwijl draadloze alternatieven vele malen beter te financieren zijn. In 2015 wil ondernemersvereniging OVG en 10 dorpen overleg een wireless netwerk in het totale buitengebied van Noordoostpolder realiseren en er voor zorgen dat 95 % van de huishoudens en bedrijven aangesloten kan worden. De gemeente zet zich op de kaart door als eerste gemeente te zorgen voor de beschikbaarheid van snelle breedbandnetwerken in het totale buitengebied door het uitrollen van een wireless netwerk. Met het plan kan gemeente Noordoostpolder als eerste voldoen aan de ambitie van het kabinet dat alle Nederlandse huishoudens en bedrijven een internetverbinding van ten minste 30 Mbps moeten kunnen krijgen in 2020.

10 Pagina 1

11 Sneller internet in het buitengebied van Noordoostpolder? JA GRAAG, WIJ GAAN VOOR REALISATIE IN 2015! Pagina 2

12 Samenvatting In Noordoostpolder zijn per 1 januari bedrijven geregistreerd, 2151 bedrijven in Emmeloord en de overige 2701 bedrijven (56%) zijn te vinden in de dorpen en het buitengebied. Rondom de 1000 bedrijven zijn gevestigd aan de buitenwegen en op de bedrijventerreinen in de dorpen en zijn verstoken van breedband internet. Het ontbreken van snel internet geeft een tweedeling met de bedrijventerreinen gelegen in de meer stedelijk gebieden en creëert een achterstandssituatie voor de ondernemers in het buitengebied. Moderne bedrijfsvoering vandaag de dag vraagt om de mogelijkheid om grote bestanden uit te wisselen en dit vraagt om hogere internetsnelheden. Wie een bedrijf in het buitengebied heeft, moet soms heel veel geduld hebben om te downloaden. De bestaande ADSL-verbindingen zijn niet in staat om hoge snelheden te bieden. Uit het onderzoek, dat OVG heeft gehouden onder haar leden, blijkt dat de gemiddelde downloadsnelheid op een ADSL-lijn in ons buitengebied gemiddeld 7,3 Mbps is. De aanleg van een kabel- of glasvezelaansluiting (FTTH Fiber to the home) is nu nog veel te kostbaar om op korte termijn te realiseren, omdat de afstanden tussen huizen/bedrijven te groot zijn. Marktpartijen zijn niet geïnteresseerd omdat er sprake is van een onrendabele top. Om glasvezel in het buitengebied van Flevoland te realiseren, zal de overheid fors moeten investeren en ondernemers en ook particulieren moeten bereid zijn de hoge aansluit- en abonnementskosten per maand te betalen. De vereniging Ondernemersvereniging Groendorpen Noordelijk Flevoland (verder te noemen OVG) vertegenwoordigt 450 ondernemers in het buitengebied. De vereniging is van mening dat een upgrading qua internetsnelheid een wenselijke ontwikkeling is, die bovendien goed is voor het ondernemersklimaat en voor de kwaliteit van het wonen. Glasvezel is super, maar als het buitengebied hier nog heel lang op moet wachten totdat de financiële middelen gevonden zijn, zijn de alternatieven de moeite waard van het onderzoeken. Om die reden heeft OVG steeds gezocht naar nieuwe toepassingen en naar oplossingen waarbij de aanlegkosten beperkt blijven. Ondersteund door ervaringen in Dronten, het rapport van TNO (TNO 2013 R , Mogelijkheden voor draadloze breedbandontsluiting van buitengebieden in Nederland) en de kamerbrieven van minister Kamp over aanleg breedband in plattelandsgebieden, willen wij als OVG de gemeente Noordoostpolder het voorstel doen om te investeren in een netwerk van draadloze breedbandverbindingen voor buitengebieden. De infrastructuur, zoals deze is ontwikkeld door de onderneming Greenet, biedt ondernemers en huishoudens een internetverbinding tot 30 Mbps tegen een acceptabel prijsniveau. De geleverde bandbreedte blijft weliswaar achter in vergelijking tot supersnelle vaste breedbandnetwerken, maar biedt een aanzienlijke vooruitgang ten opzichte van de huidige situatie. Het merendeel van de ondernemers heeft aan 30Mbps voldoende. Mocht een ondernemer of een particulier een hogere internetsnelheid wensen, dan is ook binnen dit wireless netwerk van Greenet een 100 Mbps te realiseren in de vorm van een maatwerkoplossing. In 2015 wil OVG een wireless netwerk in het totale buitengebied van Noordoostpolder realiseren en er voor zorgen dat alle bedrijventerreinen in dorpen, maar ook in Emmeloord en 95% van de bedrijven in het buitengebied aangesloten kunnen worden. Bijkomend effect is dat de huishoudens in het buitengebied kunnen aansluiten. De gemeente Noordoostpolder zal met deze keuze zichzelf op de kaart zetten. Het zal de eerste gemeente van Nederland zijn die het totale buitengebied en alle bedrijventerreinen kan voorzien van draadloze breedbandverbindingen. En daarmee ook als de eerste gemeente kan voldoen aan de gestelde ambitie van de overheid. Het kabinet heeft de ambitie uitgesproken dat alle Nederlandse huishoudens en bedrijven een internetverbinding van ten minste 30 Mbps moeten kunnen krijgen in Pagina 3

13 Samen met Greenet heeft OVG een investerings- en uitvoeringsplan opgesteld. De OVG wil graag het netwerk in één keer uitrollen en vraagt om die reden subsidie aan bij de gemeente Noordoostpolder en eventueel provincie Flevoland, zodat de basisvoorzieningen van het netwerkwerk neergezet kan worden. Met de stimuleringssubsidie kunnen een groot deel van de bedrijventerreinen in de dorpen en de glastuinbouwgebieden voorzien worden van het breedband netwerk. De totale investering voor het realiseren van een wireless netwerk bedraagt ,0 exclusief BTW. Hiervan zal worden opgebracht door de eigen bijdrage van abonnees. Resteert ,00 exclusief BTW als financieringsbehoefte. De OVG vraagt de gemeente Noordoostpolder mee te denken op welke wijze de financieringsbehoefte gefinancierd kan worden. Te denken valt aan subsidie van exclusief BTW, dan resteert een financieringsbehoefte van waarvoor een lening gezocht kan worden met een looptijd van < 3 jaar. In het buitengebied van Noordoostpolder is alleen sprake van een basis infrastructuur (ADSL). Vanuit de EU regelgeving is het toegestaan aan overheden om in deze zogenaamde witte gebieden initiatieven voor het realiseren van sneller internet financieel te ondersteunen en marktpartijen te ondersteunen. Op basis van de algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) vraagt de OVG aan de overheid om mee te denken op welke wijze de (tijdelijke) financieringsbehoefte gefinancierd kan worden en er toch sprake kan zijn van totale uitrol. Door te investeren in het plan kan de gemeente Noordoostpolder de volgende resultaten behalen: De gemeente optimaliseert het ondernemersklimaat. Alle ondernemers zowel in buitengebied als in Emmeloord op de bedrijventerreinen hebben een alternatief voor de ADSL-verbinding met de bijbehorende lage snelheden en / of de glasvezelverbinding met de hogere maandkosten. Er is meer te kiezen. Inwoners in het buitengebied (2788 woningen) zijn niet meer verstoken van sneller internet, de kwaliteit van het wonen en werken verbetert in het buitengebied van de Noordoostpolder en de achterstand ten opzichte van Emmeloord vermindert. De faciliteit kan meegenomen worden in de gemeentelijke uitingen, maar ook in makelaarscampagnes: Het is buitengewoon goed wonen in het buitengebied van de Noordoostpolder. Door de afspraken die OVG heeft gemaakt met Greenet kunt u als gemeente verzekerd zijn dat de continuïteit van het netwerk is gewaarborgd als er meer dan 400 abonnees gebruik gaan maken van het wirelessnetwerk. OVG zet zich in om de financiering voor het plan rond te krijgen en zal als partner in het samenwerkingsverband betrokken zijn bij de promotiecampagne om snel tot een rendabel netwerk te komen. De gemeente zet zich op de kaart door als eerste gemeente te zorgen voor de beschikbaarheid van snelle breedbandnetwerken in het buitengebied en een wireless netwerk uit te rollen in het gehele buitengebied van de Noordoostpolder. Pagina 4

14 Inhoudsopgave JA, GRAAG!... 0 Inhoudsopgave ǀ AANLEIDING PROBLEEM ǀ OPLOSSING/AFWEGING... 8 Techniek... 9 Abonnement en installatiekosten Openheid van het netwerk ǀ VERWACHT RESULTAAT ǀ PROJECTORGANISATIE EN DIVERSE ROLLEN BINNEN SAMENWERKINGSVERBAND 12 Doorlooptijd ǀ FINANCIEN Investeringsbegroting Investeringsbegroting Totale uitrol Financieringsplan Toelichting financieringsplan Exploitatie en terugbetaling subsidie annex lening Mogelijke scenario s Scenario Scenario Scenario Advies OVG EU richtlijnen breedband initiatieven buitengebied Witte, grijze en zwarte gebieden ǀ RISICO S Continuïteit OVG Overname Greenet Faillissement Greenet ǀ COMMUNICATIE ǀ CONCLUSIE EN VOORSTEL BIJLAGEN: BIJLAGE 1 BRONONDERZOEK BIJLAGE 2 ONDERZOEK BEHOEFTE SNEL INTERNET ONDER OVG LEDEN Prognose aantal abonnementen BIJLAGE 3 PROGNOSE AANTAL ABONNEMENTEN BIJLAGE 4 STEUNBETUIGING 10 DORPEN OVERLEG Pagina 5

15 1.0 ǀ AANLEIDING PROBLEEM Vrijwel heel Nederland beschikt over supersnel internet, vooral dankzij de kabelinfrastructuur en het groeiend aantal glasvezelaansluitingen. Geen van beide infrastructuren sluit buitengebieden aan. Hoewel wethouders de glasvezelleggers verzoeken om de buitengebieden ook aan te sluiten, blijkt in de praktijk dat het doortrekken van het kabelnetwerk in het buitengebied voor een marktpartij te duur is. Iets wat ook geldt voor Noordoostpolder in De aanleg van het glasvezelnetwerk in Emmeloord door Reggefiber start vanaf 8 december De woningen binnen het aansluitgebied in Emmeloord krijgen een gratis glasvezelaansluiting. Reggefiber heeft de gemeente Noordoostpolder laten weten dat zij nog niet enthousiast is om na Emmeloord de woningen in de dorpen aan te sluiten. Dit betekent dat Reggefiber al helemaal geen plannen maakt voor de buitenwegen. Volgens cijfers van de gemeente staan er op 1 januari woningen aan buitenwegen. In Noordoostpolder is ongeveer 15% van de huishoudens verstoken van breedbandinternet. Het gaat hier om inwoners en bedrijven die gevestigd zijn aan de buitenwegen. Kijken wij naar het aantal bedrijven in Noordoostpolder dan zijn er per 1 januari geregistreerd, 2151 bedrijven in Emmeloord en de overige 2701 bedrijven (56%) zijn te vinden in de dorpen en het buitengebied. Deze laatste groep bedrijven is terug te vinden op de bedrijventerreinen in de dorpen of is gevestigd aan onze buitenwegen. Het merendeel van deze bedrijven kunnen alleen gebruik maken van een gepimpte ADSLaansluiting of moet bereid zijn te investeren in een glasvezelaansluiting met de bijbehorende hoge individuele aansluitkosten en hogere maandlasten. Het gevaar bestaat dat de digitale revolutie voorbij dreigt te gaan aan bedrijven op bedrijventerreinen en inwoners van het zogenaamde buitengebied, die noodgedwongen vastzitten aan een langzame ADSL-lijn. Diensten zoals op afstand werken, video on demand, agrarische toepassingen, camerabewaking en de nieuwste ontwikkelingen in de zorg zijn niet af te nemen als de downloadsnelheid laag is. Het komt in ieder geval niet ten goede aan de wens om een goed ondernemersklimaat te bieden. Pagina 6

16 OVG Internetonderzoek In het najaar van 2014 heeft de OVG onder haar 440 leden een internetonderzoek uitgevoerd om de internetsnelheden te inventariseren. Het aantal respondenten is 97 en dit is een respons van 22 %. Uit onderzoek van de OVG onder haar leden die afhankelijk van een ADSL/VDSL aansluiting blijkt dat de huidige internetsnelheden aan buitenwegen varieert tussen 1,5 24 Mbps. De uitslag is sterk afhankelijk is van de afstand tot de wijkcentrale van de KPN en de intensiteit van het gebruik van de lijn. ADSL gebruikers Het onderzoek wijst uit dat de gemiddelde downloadsnelheid aan de buitenweg uitkomt op 7,3 Mbps. Een uitslag die dan ook geldt voor inwoners aan de buitenwegen. 77 % van de ADSL respondenten heeft behoefte aan sneller internet, Per dorp zien wij wisselende uitslagen de bedrijventerreinen en dit heeft vooral te maken met de afstand tot de KPN centrale en of het gaat om bedrijfswoningen op industrieterreinen. Uitslagen op de bedrijventerreinen liggen tussen 5 en 30 Mbps. De gemiddelde downloadsnelheid over alle deelnemers uit het OVG onderzoek komt op 14,4 Mbps en upload op 2,3 Mbps. Hierbij maken wij de opmerking dat de gemiddelde snelheid omhoog wordt getrokken door de bedrijven in de woonkernen (vooral zakelijke dienstverleners). Bedrijven in de woonwijken in de dorpen kunnen beschikken over snelheden van 30 Mbps + door kabelabonnementen en of gunstige ligging ten opzichte van de KPN wijkcentrale. Voor resultaten uit het onderzoek verwijzen wij u graag naar bijlage 2 Pagina 7

17 2.0 ǀ OPLOSSING/AFWEGING OVG heeft het initiatief genomen om te komen tot de aanleg van een compleet internetnetwerk voor het buitengebied. Wij willen gaan voor snel en draadloos internet in combinatie met glasvezelpunten en antenneopstelpunten. Met deze techniek kan het merendeel van de ondernemers in het buitengebied up- en downloadsnelheden bereiken van 20 tot 30 Mb. Heeft een eindgebruiker behoefte aan meer MB s dan zijn er oplossingen op maat mogelijk. Een belangrijk voordeel van dit draadloze netwerk is dat de installatie goedkoper is en sneller gerealiseerd kan worden dan het aanleggen van glasvezel en kan gezien worden als prima tussenoplossing zolang er nog geen aanbod is van glasvezel in het buitengebied. Het voorstel aan de gemeente is, om het netwerk voor een groot deel in één keer te realiseren zodat het per direct aangeboden kan worden aan ondernemers in het buitengebied. Voorafgaand heeft er voor de bedrijventerreinen geen vraagbundeling plaatsgevonden. Een groot voordeel van deze keuze is dat iedereen kan instappen in een rijdende trein en alle ondernemers in het buitengebied een internetoplossing krijgen aangeboden zonder dat zij eerst moeten wachten op voldoende aanmeldingen. Het project kent een doorlooptijd van twee jaar en door de subsidie van de gemeente is er meer tijd gecreëerd om voldoende deelnemers te werven. LTO Noordoostpolder, 10- Dorpenoverleg, OVG en Greenet zullen zich allen inspannen om voldoende eindgebruikers te laten aansluiten. Voor een rendabel netwerk zijn 400 abonnees noodzakelijk Het is dan mogelijk om de investering snel terug te verdienen en ook kan het wirelessnetwerk in stand worden gehouden. 10 dorpen overleg heeft kennis genomen van de plannen van de OVG en heeft, via een brief, het college gevraagd het initiatief van OVG te ondersteunen. Zie bijlage 4. LTO Noordoostpolder is aangesloten in juni TEGENWOORDIG MOET ER NIET ALLEEN EEN ASFALTWEG LIGGEN MAAR EEN DIGITALE SNELWEG HOORT ER OOK BIJ! CITAAT UIT DE OVG BRIEF GERICHT AAN HET NIEUWE COLLEGE, MEI Pagina 8

18 Techniek Greenet wil aansluitingen buitengebied realiseren door middel van draadloze verbindingen waarbij gebruik wordt gemaakt van de nieuwste draadloze technologieën met een door hen te bouwen 9-10 tal antenneopstelpunten, waarbij de backhaul via glasvezel wordt gerealiseerd. Het inzetten van de poldertoren als centraal antenne-opstelpunt is een machtig wapen om efficiënt een dekkend netwerk uit te rollen. Overige opstelpunten kunnen gerealiseerd worden op een loods, een windmolen of er moet voor gekozen worden om een eigen mast te plaatsen. Gezocht wordt naar een hoogte van ten minste 20 meter, zodat alle aanvragers kunnen worden voorzien van snel internet. De aangeslotenen krijgen een eigen breedbandverbinding (gereserveerde capaciteit), die niet wordt gedeeld met bijvoorbeeld mobiele telefoniediensten en daardoor een gegarandeerde en stabiele capaciteit beoogt te bieden. Deelnemers ontvangen thuis een ontvanger die buiten wordt opgehangen door een installateur en tevens wordt een modem in kantoor of in huis geplaatst. De router kent een aantal ethernetpoorten en verspreidt een wifi-signaal zodat eindgebruikers naast bedraad, ook draadloos met smartphone, tablet of laptop gebruik kunnen maken van de internetverbinding. Pagina 9

19 Het Greenet-netwerk is ontworpen als Next Generation Network en is over het algemeen zeer stabiel en robuust en geschikt voor verbindingen tussen sites, file transfer, CCTV, video streaming, hosting van of webservers en voor de meeste VoIP-toepassingen, etc. Abonnement en installatiekosten Greenet is voornemens de reguliere proposities aan te bieden (consumentenabonnement van 39,95 per maand en een zakelijk aanbod van 49,95). De abonnementskosten zijn exclusief BTW. De contractperiode is voor twee jaar. Naast de abonnementskosten, is er sprake van een eenmalige bijdrage van 100, - per klant en krijgt een eindgebruiker te maken met installatiekosten. Hoe hoog de installatiekosten zijn hangt af van ieders persoonlijke wensen. Om het netwerk te optimaliseren zal gewerkt worden met vaste installateurs, zodat deskundigheid over het installeren opgebouwd kan worden. Deze installateurs komen uit de regio. Het netwerk dat zal worden aangelegd, kent een snelheid van meer dan 30Mb/s, upload tot 15 Mb/s en er is geen datalimiet. Greenet geeft aan dat het abonnement een snelheid tot ten minste 30 Mb/s kent. Deze maximering wordt gedaan, omdat de snelheid afhankelijk is van een groot aantal factoren en vooraf niet exact kan worden bepaald. Zo is de snelheid van het netwerk afhankelijk van diverse factoren, zoals de afstand van het modem tot de antenne: als de afstand toeneemt, zal de snelheid afnemen. Maar ook andere factoren, zoals bebouwing, bebossing, locatie van het modem in huis et cetera bepalen de snelheid van de verbinding. Om de verbinding optimaal aan te leggen tot aan woning of kantoor wordt er gebruik gemaakt van een aantal vaste installateurs. In de promotiecampagne van OVG en Greenet zal dit worden uitgelegd. Ook wordt aan potentiële klanten duidelijk gemaakt dat snelheden gehaald kunnen worden tussen de 20 en 30 Mbps. Openheid van het netwerk Het netwerk van Greenet is open. Dit betekent dat andere aanbieders van diensten gebruik kunnen maken van het netwerk van Greenet. Alle diensten die via een glasvezelnetwerk worden aangeboden kunnen ook aangeboden worden via het wireless breedbandnetwerk. Greenet heeft zijn onderneming daarom gescheiden ingericht. Greenet Netwerk B.V. levert netwerkdiensten aan Greenet Diensten B.V. die diensten levert aan eindgebruikers. Andere aanbieders kunnen vergelijkbare diensten afnemen bij Greenet Netwerk B.V. tegen vergelijkbare kosten en voorwaarden als Greenet Diensten B.V. Pagina 10

20 3.0 ǀ VERWACHT RESULTAAT In 2015 wil OVG een wireless netwerk in het totale buitengebied van Noordoostpolder realiseren en ervoor zorgen dat 95% van de huishoudens en bedrijven aangesloten kan worden. Ook ondernemers op de bedrijventerreinen in Emmeloord waarvoor een glasinvestering een te hoge inspanning is, kunnen zich aansluiten op het netwerk. Met deze inspanning van OVG en de financiële ondersteuning vanuit de gemeente en eventueel vanuit de Provincie Flevoland, kan de gemeente Noordoostpolder de volgende resultaten behalen: o o o o De gemeente zet zich op de kaart door als eerste gemeente te zorgen voor de beschikbaarheid van snelle breedbandnetwerken in het buitengebied en een wireless netwerk uit te rollen in het gehele buitengebied van de Noordoostpolder. Daarmee kan gemeente Noordoostpolder voldoen aan de ambitie van het kabinet dat alle Nederlandse huishoudens en bedrijven een internetverbinding van ten minste 30 Mbps moeten kunnen krijgen in De gemeente optimaliseert het ondernemersklimaat. Alle ondernemers, zowel in het buitengebied als in Emmeloord op de bedrijventerreinen, hebben een alternatief voor de ADSL-verbinding met de bijbehorende lage snelheden en / of de glasvezelverbinding met de hogere maandkosten. Er is meer te kiezen. Ook inwoners in het buitengebied (2788 woningen) zijn niet meer verstoken van sneller internet. De kwaliteit van het wonen en werken verbetert in het buitengebied van de Noordoostpolder. De faciliteit kan meegenomen worden in de gemeentelijke uitingen, maar ook in makelaarscampagnes: Het is buitengewoon goed wonen in het buitengebied van Noordoostpolder. Door de afspraken die OVG heeft gemaakt met Greenet bent u als gemeente verzekerd dat de continuïteit van het netwerk is gewaarborgd en er herinvesteringen plaatsvinden in de kwaliteit van het wirelessnetwerk. Pagina 11

21 4.0 ǀ PROJECTORGANISATIE EN DIVERSE ROLLEN BINNEN SAMENWERKINGSVERBAND OVG treedt op als penvoerder van het samenwerkingsverband OVG/Greenet. OVG is een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en is ingeschreven in het verenigingenregister bij de Kamer van Koophandel onder de naam Ondernemersvereniging Groendorpen Noordelijk Flevoland en is sinds 1 januari 1988 geregistreerd onder nummer OVG heeft ten doel: het bevorderen van de belangen van alle bij haar aangesloten verenigingen. De geldmiddelen van OVG worden verkregen uit: a. De gelden en goederen die door de activiteiten van de leden van haar zijn verkregen; b. De bijdragen van de leden en anderen; c. Subsidies, schenking, legaat en erfstellingen De vereniging Ondernemersvereniging Groendorpen Noordelijk Flevoland en Greenet BV zullen op basis van de offerte van Greenet nadere afspraken maken voor de samenwerking en deze vastleggen in een samenwerkingsovereenkomst waarbij de wederzijdse verplichtingen worden vastgelegd. OVG zet zich in om de financiering voor het plan rond te krijgen en zal als partner in het samenwerkingsverband betrokken zijn bij de promotiecampagne (vraagbundeling) om snel tot een rendabel netwerk te komen. OVG treedt verder op als penvoerder van het samenwerkingsverband OVG/Greenet: o Heeft de regie van de subsidieaanvraag, kan wijzigingen in het projectplan of de begroting doorgeven namens alle deelnemers. o Is contactpersoon voor gemeente Noordoostpolder o Heeft zorg en ziet er op toe dat alle deelnemers in het samenwerkingsverband en klanten goed worden geïnformeerd. o Ontvangt de subsidiebijdrage van gemeente Noordoostpolder, zorgt voor betalingen aan derden en heeft de zorg voor de projectadministratie o Is verantwoordelijk voor eventuele opgelegde tussenrapportages van de subsidiegever en een accountantsverklaring na afloop van het project. o Zorgt voor een projectadministratie voor de duur van het project en stelt een projectcoördinator aan namens OVG. o OVG wil vanuit haar initiërende rol verantwoordelijkheid nemen voor het goed slagen van het project, en is betrokken bij de totale uitrol van het netwerk en wil zich inspannen dat er voldoende eindgebruikers zijn zodat het netwerk rendabel wordt opgeleverd. Greenet is een bedrijf dat zich richt op de aanleg van breedbandnetwerken in buitengebieden. Greenet is en blijft eigenaar van het netwerk en verantwoordelijk voor aanleg en exploitatie van het netwerk. Richt voor dit project ook een backoffice in. Doorlooptijd De doorlooptijd van het project is twee jaar. Deze periode is niet nodig voor de bouw van het netwerk, maar deze tijd denkt OVG nodig te hebben voor de start-, bouw- en afrondingsfase en te zorgen dat alle antenne opstelpunten voldoende eindgebruikers hebben om te komen tot een rendabel netwerk. De continuïteit is qua exploitatie dan voor de toekomst gewaarborgd. Greenet wil bij voorkeur het netwerk in een korte periode aanleggen, omdat dit leidt tot lagere totaalkosten (betere onderhandelingspositie t.o.v. leverancier en combineren van werkzaamheden). Pagina 12

22 5.0 ǀ FINANCIEN Investeringsbegroting Greenet heeft een uitvoeringsplan (offerte) opgesteld hoe het breedbandinternet-netwerk het beste ingericht kan worden binnen Noordoostpolder. Er is gestreefd naar de hoogste kwaliteit en extra geïnvesteerd in gelicenseerde antenne frequenties. Negen antenne opstelpunten zullen gebouwd worden. Gezien de omvang van het project en de wens om een goed resultaat te behalen, zal de OVG gedurende de looptijd van het project een projectorganisatie opzetten. Investeringsbegroting Totale uitrol Capaciteit van de apparatuur biedt ruimte aan 1000 klanten met een 30/15 abonnement en een overboeking 1:10 Inrichtingsplan voor negen sites (antenne-opstelpunten) in: Rutten, Bant, Creil, Espel, Emmeloord, Luttelgeest, Hoek Uiterdijkenweg./Steenwijkerweg, Ens en Nagele Investeringsbedrag excl. BTW ,0 Totaal Enkele kleine extra dekkingsantennes 35 antennes Aanleg van 3 glasvezelverbindingen 9 Verbindingslinken tussen de sites, hiervan 2 back-up verbindingen totaal: 18 antennes met gelicenseerde straalverbindingen 1 mast van 18 meter Overige kosten zoals 9 switches, UPS apparatuur, licentiekosten, Kosten bouwbedrijf Ontvangstapparatuur van klanten 40.00,0 Totale investeringen apparatuur en bouwkosten sites ,0 OVG Projectkosten 1 april april ,0 Advieskosten overeenkomst OVG/Greenet Aansprakelijkheidverzekering Aanpassing website Promotie/publiciteit/reclame OVG Kosten schrijven projectplan/subsidieaanvraag 3.500,0 Projectcoördinatie en - administratie gedurende twee jaar ,0 Projectcoördinator 16 uur per maand a 75 euro excl BTW Projectadminstratie 4 uur per maand a 60 euro excl BTW Accountant 1.200,0 Totaal OVG ,0 Totaal investering 211,600,0 Pagina 13

23 Financieringsplan Financieringsplan Exclusief BTW Totale investeringen ,0 Af Eigen bijdrage klanten, gebaseerd op klanten ,0 Nog te financieren ,0 Te financieren met subsidie gemeente Noordoostpolder/provincie Flevoland Lening met looptijd van 2 3 jaar Combinatie van bank en private investeerders ,0 Als de gemeente/provincie Flevoland een subsidie verstrekt dan is er een grote kans om voor de overige 50 % een financiering af te sluiten ,0 Totaal ,0 - Toelichting financieringsplan De totale investering voor het realiseren van een wireless netwerk bedraagt exclusief BTW. Hiervan zal worden opgebracht door de eigen bijdrage van ondernemers en huishoudens. Resteert als financieringsbehoefte( bedrag exclusief BTW). Inclusief BTW komt het bedrag uit op Op welke wijze de financieringsbehoefte kan worden ingevuld is afhankelijk van het overleg met de gemeente Noordoostpolder. Verschillende scenario s van financiering zijn mogelijk. Het streven is om het totale netwerk met de negen masten binnen 2-3 jaar rendabel te krijgen. De OVG zal zich hiervoor inzetten om dit resultaat te behalen. Pagina 14

24 Exploitatie en terugbetaling subsidie annex lening Mogelijke scenario s SCENARIO 1. De gemeente verstrekt een subsidie van euro en een lening van = De subsidie wordt bestemd voor projectkosten van de OVG (penvoerder) en bestaat uit een reserveringbedrag wat ingezet kan worden om het netwerk de komende jaren te optimaliseren De totale investeringsbedrag voor apparatuur ( ) zal worden terugbetaald. Hierover zijn door de OVG afspraken gemaakt met Greenet. Op basis van de exploitatiecijfers is het mogelijk om bij 400 bestalende abonnees de investering voor 9 sites( antenne-opstelpunten) groot in 22 maanden terug te betalen*. * De ondernemer s wensen eerst de lening terug te betalen. De ondernemers hebben nog een parttime baan/inkomen en om die reden hoeven zij geen inkomen uit het resultaat te halen SCENARIO 2. Verstrekken van een subsidie van of eventueel in samenwerking provincie. De OVG zoekt naar Private investeerders voor het resterend deel van de investering. Mocht er sprake zijn van een financieringstekort. Het bedrag is lager dan de Er zal dan sprake zijn van een langere doorlooptijd van het project omdat uit de exploitatie het resterend investeringsbedrag gefinancierd moet worden. Het is dan niet mogelijk om negen sites binnen 12 maanden in te richten. SCENARIO 3 Uit gesprekken blijkt met de Rabobank Noordoostpolder blijkt dat zij bereid zijn om een lening te verstrekken van maar zij vragen dan wel om een garantiestelling van de gemeente Noordoostpolder Het betekent voor de gemeente naast de toezegging van een subsidie, de opdracht om ook een garantiestelling te verstrekken voor een bedrag van Pagina 15