Vierhuizen 2012 Hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving?

Transcriptie

1 Vierhuizen 2012 Hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving?

2 1 Waarde(n)volle ruimte!

3 Vierhuizen 2012 Hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving? In opdracht van Vereniging Dorpsbelangen Vierhuizen Hanzehogeschool Groningen Kenniscentrum NoorderRuimte Annette Tjeerdsma MSc Mei

4 3

5 Samenvatting In het voorjaar van 2012 is door het Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzehogeschool Groningen onderzoek gedaan naar de waardering van de leefomgeving in het dorp Vierhuizen. Vierhuizen is een dorp in de gemeente De Marne. Het dorp telt in inwoners en ±95 huishoudens. De opdrachtgever voor het onderzoek was de Vereniging Dorpsbelangen Vierhuizen. De Vereniging Dorpsbelangen wil samen met de inwoners van het dorp nadenken over de toekomst van hun dorp. De onderzoeksresultaten worden voor deze toekomstverkenning gebruikt. De onderzoeksvraag voor dit onderzoek luidde: Hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving? Hierbij gaat het om de waardering van aspecten uit vier domeinen van de leefomgeving: 1) de woonsituatie 2) de voorzieningen 3) het sociale klimaat 4) het organiserend vermogen In maart 2012 hebben 86 inwoners en 10 kinderen uit Vierhuizen en het nabijgelegen buitengebied aan het onderzoek deelgenomen, dat is een respons van 45%. Voor het kenmerk geslacht is de respondentgroep niet geheel representatief: er zitten relatief te veel mannen in de respondentengroep. Voor het kenmerk leeftijd zijn de respondenten eveneens niet geheel representatief voor de inwoners van Vierhuizen. De leeftijdscategorieën en jaar en ouder zijn ondervertegenwoordigd, terwijl de leeftijdscategorieën jaar juist oververtegenwoordigd zijn. Hierdoor moet men voorzichtig zijn om de resultaten van toepassing te achten voor alle inwoners van Vierhuizen. De respondentgroep is homogeen qua herkomst en woonduur. De meeste respondenten komen uit Vierhuizen of de directe omgeving en het Gronings wordt door veel respondenten nog gesproken. De 4

6 meeste respondenten wonen al lang in Vierhuizen en voelen zich redelijk tot zeer betrokken bij het dorp. 10 kinderen (jonger dan 13 jaar) hebben een kindervragenlijst ingevuld. De kinderen vinden Vierhuizen een leuk dorp omdat er ruimte is om buiten te spelen. Ook houden ze van de natuur en de rust in het dorp. Het bos wordt ook gewaardeerd. De meeste kinderen gaan in Ulrum naar school: de helft van alle kinderen zou graag in het eigen dorp naar school willen gaan. De kinderen kunnen veilig spelen in Vierhuizen. Zowel in de totaalbeoordeling als op de afzonderlijke aspecten waarderen de inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving positief. Waardering leefomgeving Gemiddeld rapportcijfer Waardering Vierhuizen 7,4 + Woonsituatie 7,6 ++ Voorzieningen 6,9 + Sociaal Klimaat 7,1 + Organiserend Vermogen 6,9 + 5

7 De inwoners van Vierhuizen waarderen hun woonsituatie zeer positief. Dit aspect krijgt het hoogste rapportcijfer: een 7,6 gemiddeld. Als de inwoners aan hun dorp denken, associëren zij dat met rust, ruimte, hun (t)huis en gezelligheid. Deze rust en ruimte zijn eveneens de hoofdredenen voor velen om in Vierhuizen te komen wonen. De woning speelt bij deze vestigingskeuze ook een rol en deze woningen zijn voor het grootste deel in eigendom van de inwoners. Men is tevreden over de huidige woning, maar heeft toch nog een aantal wensen voor aanpassingen (toegankelijkheid, uitbreiding, renovatie). Sommige woningen zijn al (deels) geïsoleerd en verduurzaamd en een aantal mensen is misschien bereid duurzame aanpassingen aan te brengen. Een groot deel van de inwoners voelt zich 24 uur per dag veilig in Vierhuizen. Vierhuizen wordt gezien als een dorp waar kinderen veilig kunnen spelen en opgroeien. Veel inwoners willen Vierhuizen nooit meer verlaten. Zij die wel willen verhuizen, willen dat op langere termijn (binnen 5 tot 10 jaar of ooit). De verhuisredenen hebben vooral betrekking op het ouder worden en het opzoeken van een stedelijke omgeving. De inwoners maken regelmatig gebruik van de fietspaden in en om Vierhuizen en vinden dat deze goed onderhouden zijn. Dit geldt ook voor de wandelpaden. Van de respondenten bezitten bijna alle huishoudens minimaal één auto. Deze wordt vaak gebruikt voor de korte afstanden. In en naar het dorp wordt er wel te hard gereden en de routes naar scholen in de omgeving worden niet altijd als veilig ervaren. De inwoners van Vierhuizen waarderen de voorzieningen positief met een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. De omgeving van Vierhuizen is aantrekkelijk en goede relaties met medebewoners zijn belangrijk voor een dorp zonder winkels. Dat de dagelijkse voorzieningen buiten Vierhuizen gehaald moeten worden, is niet erg. De kinderen kunnen niet zonder de speeltuin in het dorp en de inwoners kunnen niet zonder dorpshuis t Vierhuis. Het merendeel van de inwoners vindt de Dorpsbabbel informatief. De meeste inwoners kunnen zich in het dagelijks leven redden, omdat ze zelf alles nog kunnen. Degenen die wel hulp krijgen, krijgen dat vooral van familieleden. Een groot deel van de inwoners is lid van de Vereniging Dorpsbelangen en van de ijsvereniging. In deze clubs en de sportclub zijn de inwoners ook het meest actief. Er zijn 13 mensen die nog wel actief willen worden. 6

8 De inwoners van Vierhuizen waarderen het sociaal klimaat positief met een gemiddeld rapportcijfer van 7,1. De inwoners hebben voldoende sociale contacten in het dorp, maar ook daarbuiten. Saamhorigheid is belangrijk en de relatie tussen de inwoners en hun buren is goed. Een meerderheid geeft aan dat zij goed ontvangen zijn, toen zij in Vierhuizen kwamen wonen. Een klein aantal inwoners heeft geen behoefte aan contacten in het dorp. Inwoners kunnen altijd hulp vragen aan medebewoners en deze burenhulp wordt ook verleend en ontvangen. Deze verleende en/of ontvangen burenhulp wordt meestal niet verrekend of verrekend met een wederdienst. Inwoners ontmoeten elkaar vooral in het dorpshuis t Vierhuis, buiten op straat of thuis bij iemand. De meeste inwoners doen mee aan de dorpsactiviteiten: de frequentie van deelname verschilt. De meeste inwoners geven ook aan, dat zij de dorpsactiviteiten belangrijk vinden voor Vierhuizen. De inwoners van Vierhuizen waarderen het organiserend vermogen positief met een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. De meeste inwoners vinden het belangrijk dat er ondernemers in en rond Vierhuizen zijn. Vierhuizen heeft belang bij ondernemers die de leefbaarheid versterken en zorgen voor een goede naamsbekendheid. 10 inwoners hebben ideeën en plannen om iets of iets anders of iets erbij te willen beginnen in Vierhuizen. De meeste plannen en ideeën gaan over het starten van een zorgboerderij, kunst, een boerderij- of landwinkel met streekproducten en duurzame energie. De meeste inwoners vinden het goed, dat de Vereniging Dorpsbelangen er is die hun dorpsbelangen goed behartigt. Zij vinden het belangrijk dat Vierhuizen een toekomstvisie ontwikkelt en zijn bereid zich in te zetten voor het dorp 7

9 Voorwoord Vierhuizen is een dorp gelegen in de gemeente De Marne. Het dorp is op hun eigen verzoek toegevoegd aan de reeks van dorpsonderzoeken van het Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzehogeschool Groningen. Anno 2012 leven wij in tijden van bezuinigingen en bevolkingsveranderingen: dorpen, gemeenten en maatschappelijke organisaties zorgen met elkaar voor een goede leefomgeving. Vanuit het Kenniscentrum NoorderRuimte leveren wij met de dorpsonderzoeken een bijdrage aan kennisontwikkeling over hoe dorpsbewoners samen zorgen voor een goede leefomgeving. De drijvende kracht in een dorp is vaak de dorpsbelangenvereniging. In Vierhuizen is dat de Vereniging Dorpsbelangen. Voor het uitvoeren en het ondersteunen van dit onderzoek, wil ik graag een aantal Vierhuisters bedanken: De 10 kinderen die aan het onderzoek mee hebben gedaan. De inwoners van Vierhuizen die de vragenlijst hebben ingevuld en zij die aanwezig waren op de avonden waarop de resultaten zijn gepresenteerd. Het bestuur van de Vereniging Dorpsbelangen voor het geven van informatie en de rondleidingen in het dorp. De studenten van de opleiding Vastgoed & Makelaardij van de Hanzehogeschool Groningen die ondersteuning boden bij de verwerving en verwerking van de onderzoeksgegevens: Jasmine Boularas, Jorn Dikkers en Lieneke de Wit. Ceesjan Diepeveen (student Facility Management) die dit onderzoek eveneens heeft ondersteund en een deelonderzoek heeft uitgevoerd over ouder worden op het dorp. Met de vragenlijst onder kinderen en inwoners was het onderzoek in Vierhuizen nog niet afgerond. In de maanden mei en juni 2012 zijn aanvullende interviews gehouden onder inwoners van Vierhuizen die zich daarvoor hebben opgegeven. De resultaten uit deze gesprekken zijn verwerkt in het adviesrapport: Samenleven in Vierhuizen. Advies voor Vierhuizen (Tjeerdsma, 2012). 8

10 Inhoudsopgave Samenvatting 4 Voorwoord 8 Inhoudsopgave 9 1. Vaaierhoezen Vierhuizen vooruit Vierhuisters onderzocht Leeswijzer Methode van onderzoek Kindervragenlijst en inwonersvragenlijst Gegevensverwerving Vierhuister respondenten Resultaten Kinderen in Vierhuizen Waardering van de leefomgeving Kenmerken respondenten Typering Vierhuizen Het wonen Veiligheid en mobiliteit Voorzieningen Sociale omgeving Dorpsactiviteiten Ondernemen Vereniging Dorpsbelangen Goede ideeën voor Vierhuizen Conclusie en discussie Conclusie Discussie Bronnen 61 9

11 Bijlagen [deze bijlagen zijn apart gebundeld] 1. Vragenlijst kinderen 2. Inwonersvragenlijst 3. Begeleidende brief bij vragenlijsten 4. Frequentietabellen kindervragenlijst 5. Frequentietabellen inwonersvragenlijst 6. Antwoorden op alle open vragen (uit de kindervragenlijst en inwonersvragenlijst) 7. Presentatie inwonersonderzoek 8 mei

12 11

13 1. Vaaierhoezen 2012 De oudste vermelding van het dorp Vierhuizen dateert uit Het dorp heeft zijn naam te danken aan de vier stenen huizen die er toen stonden. Vierhuizen lag aan zee, verscholen achter de middeleeuwse zeedijk. Naast een bevolking van voornamelijk agrariërs verdiende een deel van de Vierhuisters zijn brood met de visvangst. Veel grond in het dorp was vroeger kerkengrond, de buitendijkse kweldergronden waren eveneens kerkelijk eigendom. Aan de rand van het dorp staat de korenmolen De Onderneming uit De kerk van Vierhuizen is van oorsprong een tufstenen kerk die stamt uit de Middeleeuwen. Vierhuizen ligt in de gemeente De Marne. De Marne is een gemeente in het noordwesten van de provincie Groningen. De gemeente beslaat een oppervlakte van 167,45 km². In oppervlak is De Marne één van de grootste gemeenten van Nederland. Toch wonen er nog geen elfduizend inwoners in de 21 dorpen en gehuchten die de gemeente rijk is. De Marne is een krimpende gemeente: het inwonertal bedroeg in april 2011 (1995: ; 2000: ; 2009: ). Het is een typische plattelandsgemeente. Tot de gemeente behoort het Groningse deel van het Lauwersmeergebied. Vierhuizen en het buitengebied (Menneweersterweg, Westpolder, Midhalmerweg, Panserweg en Noorderweg) telt 214 inwoners op 1 januari 2012 verdeeld over ± 95 huishoudens. De gemiddelde huishoudengrootte is 2,1 personen. Naast het dorpshuis t Vierhuis, de molen De Onderneming en de kerk heeft het dorp Vierhuizen een actief verenigingsleven. Men kan lid worden van de Vereniging Dorpsbelangen, een ijsvereniging, de commissie voor de kerk en voor de molen, een toneelgroep, een biljartvereniging en een begrafenisvereniging. 12

14 1.1 Vierhuizen vooruit Vereniging Dorpsbelangen Vierhuizen wil zich graag op de toekomst richten om het dorp leefbaar te houden. Met dit doel sluit zij aan bij het dorpenbeleid van de gemeente De Marne. Op 22 december 2011 heeft de gemeenteraad van De Marne het Woon- en leefbaarheidsplan De Marne vastgesteld. Het doel van dit plan is om de dorpen in hun gemeente leefbaar te houden ondanks de daling van het aantal inwoners en de verwachte vergrijzing van de bevolking. Prognoses geven deze ontwikkelingen tot aan 2040 weer. De Marne behoort tot de sterkst krimpende gebieden van Noord- Nederland: tot 2040 wordt een bevolkingsdaling van -14,9% verwacht (t.o.v. 2010). De gemeente hecht in haar Woon- en Leefbaarheidsplan waarde aan de uitkomsten van Bedreigd bestaan, een onderzoek onder inwoners in Noord_Groningen (CAB, 2012): `Kleine dorpen op het Noord-Groninger platteland zijn springlevend. Mensen wonen er met plezier en zijn er gelukkig en tevreden met hun woonomgeving. Dat zij in een hechte gemeenschap wonen is daarvoor van groot belang`. De gemeente geeft hier invulling aan door niet in te zetten op een sturend beleid, maar door ruimte te bieden aan initiatieven die vanuit de dorpsgemeenschappen ontstaan. Dit onderzoek in Vierhuizen is een voorbeeld van een dorpsinitiatief, gefinancierd met een klein dorpsbudget, verstrekt door de gemeente. 1.2 Vierhuisters onderzocht Om vooruit te kunnen, is het goed om te weten hoe de inwoners hun huidige leefomgeving ervaren. De Vereniging Dorpsbelangen zet zich in voor een leefbare toekomst in het dorp en heeft daarom de opdracht gegeven om de waardering van de leefomgeving in Vierhuizen te onderzoeken. De onderzoeksvraag van het inwonersonderzoek in Vierhuizen luidt: hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving? 13

15 Voor de leefomgeving worden (aspecten uit) vier domeinen onderzocht (tussen haakjes staan de aspecten uit de vier domeinen, zie ook figuur 1): 1) de woonsituatie (vestigingsmotief, duurzaamheid, verhuisintentie, veiligheid, mobiliteit) 2) de voorzieningen (redzaamheid, verenigingsleven) 3) het sociale klimaat (sociale contacten, binding, burenhulp en dorpsactiviteiten) 4) het organiserend vermogen (ondernemerschap, Vereniging Dorpsbelangen) De kwaliteit van de leefomgeving is de waardering die inwoners geven aan deze vier domeinen. Dit onderzoek laat zien hoe Vierhuizen er in 2012 uit ziet. Deze onderzoeksresultaten kunnen ook worden gebruikt om waarderingen over Vierhuizen in latere jaren te vergelijken met het jaar Figuur 1: Vier domeinen en domeinaspecten voor de leefomgeving 14

16 1.3 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk wordt beschreven hoe het inwonersonderzoek in Vierhuizen is uitgevoerd (hoofdstuk 2; methode van onderzoek). In hoofdstuk 3 worden de resultaten van de vragenlijst per categorie gepresenteerd. Tot slot worden in hoofdstuk 4 conclusies uit deze resultaten getrokken. De bijlagen zijn samengevoegd in een aparte bundel bij dit rapport. Bij de tabellen en figuren die statistische gegevens bevatten staan n en nr vermeld. Dit duidt op het aantal respondenten dat deze vraag heeft beantwoord ( N ) en het aantal dat de vraag niet heeft beantwoord ( nr = non respons). Samen vormen deze aantallen het totaal aantal respondenten. 15

17 2. Methode van onderzoek 2.1 Kindervragenlijst en inwonersvragenlijst Voor de kinderen van 6 tot en met 12 jaar is een korte kindervragenlijst (bijlage 1) opgesteld met 15 vragen over school, spelen, dorpsactiviteiten en het dorp. De kinderen konden hun ingevulde vragenlijst aanvullen met goede ideeën voor het dorp. Bij het inwonersonderzoek zijn alle inwoners van Vierhuizen van 13 jaar en ouder betrokken. Voor dit inwonersonderzoek is een vragenlijst (bijlage 2) gebruikt, waarmee in maart 2012 gegevens zijn verzameld. De inwonersvragenlijst is door de onderzoeksgroep van de Hanzehogeschool Groningen opgesteld. Hierbij zijn de ervaringen met eerdere vragenlijsten uit dorpsonderzoeken gebruikt (o.a.: Rozema, 2012; Tjeerdsma, 2012; Rozema & Tjeerdsma, 2011). De verschillende domeinaspecten (zie figuur 1) zijn vertaald naar vragen. De vragenlijst heeft 61 meerkeuzevragen en 3 open vragen in 9 categorieën: uw huishouden, wonen, veiligheid en mobiliteit, voorzieningen, sociale omgeving, dorpsactiviteiten, ondernemen, dorpsbelangen en goede ideeën. Het volledig invullen van de vragenlijst kost minimaal twintig minuten. De vragenlijst kan over een paar jaar opnieuw worden ingevuld door de inwoners. Op deze manier kan Vierhuizen zich dan met de gegevens uit 2012 vergelijken om de waardering van de leefomgeving te volgen. De vragenlijst werd begeleid door een brief (bijlage 3) waarin alle inwoners van Vierhuizen werden opgeroepen om mee te doen aan het onderzoek. De brief bevat eveneens praktische informatie over de volgende bijeenkomst en de inleverpunten. 16

18 17 Figuur 2: onderzoeksgebied Vierhuizen

19 2.2 Gegevensverwerving De Vereniging Dorpsbelangen heeft briefjes in het dorp verspreid met daarop de aankondiging van het inwonersonderzoek en een uitnodiging voor de aftrap van het onderzoek op dinsdagavond 6 maart in dorpshuis t Vierhuis. Op deze avond hebben de studenten en de onderzoeker zichzelf en de plannen voor het onderzoek gepresenteerd. Op dinsdag 13 maart 2012 hebben de onderzoekers de vragenlijsten huis-aan-huis verspreid. Aan alle inwoners van Vierhuizen is de vragenlijst persoonlijk overhandigd - of bij niet thuis in de brievenbus achtergelaten. Bij huishoudens waar kinderen wonen, zijn kindervragenlijsten afgegeven. Er is bij de overhandiging een mondelinge toelichting gegeven over het onderzoek. Indien meer vragenlijsten gewenst waren, was er de mogelijkheid om contact op te nemen met de onderzoekers of de voorzitter van Dorpsbelangen. Dit is tweemaal gebeurd. Bij de vragenlijsten zat een retourenvelop. De gesloten envelop kon worden ingeleverd op drie punten: Camping Lauwerszee, d Olle Pastorie en bij een bestuurslid van de Vereniging Dorpsbelangen. In totaal zijn er 214 enquêtes uitgedeeld. Op dinsdag 20 maart 2012 is er nog een herinneringbrief rondgebracht met daarop het verzoek om de enquête nog in te vullen als dat nog niet was gebeurd. Op maandag 26 maart zijn de studenten langs de deuren gegaan om de laatste vragenlijsten op te halen en om mensen er nogmaals aan te herinneren dat zij de vragenlijst die dag nog konden inleveren op een van de eerder genoemde adressen. 2.3 Vierhuister respondenten Het onderzoeksgebied beslaat het dorp Vierhuizen en het direct daaraan gelegen buitengebied (zie figuur 2): Hoofdstraat (nrs 2-80), Dijksweg (nrs 1-16), J. Groenstraat (nrs 1-7), Menneweersterweg (nrs 1-6), Westpolder (nrs 1-24), Midhalmerweg (nrs 1-11), Panserweg (nrs 1-6) en Noorderweg (nrs 1-3). Voor de kinderen van 6 tot en met 12 jaar uit Vierhuizen is een speciale kindervragenlijst uitgedeeld. Deze is door 10 kinderen ingevuld; 7 jongens en 3 meisjes. De meeste kinderen komen uit de kern van het dorp (60%). 18

20 19

21 Tabel 1: kenmerken respondenten kindervragenlijst (n=10) Geslacht Leeftijd Woonachtig 70% jongen 30% meisje Gemiddeld 10,2 jaar Spreiding tussen 8 en 12 60% in het dorp 40% buiten het dorp Een responspercentage voor de kindervragenlijst is moeilijk te bepalen omdat de GBA (Gemeentelijke Basis Administratie) geen aantallen geeft voor de leeftijdscategorie van 6 tot en met 12 jaar. De gemeente De Marne heeft in haar GBA 214 inwoners geregistreerd in Vierhuizen. Dit aantal is gelijk aan het aantal uitgedeelde vragenlijsten. In totaal zijn er 10 kindervragenlijsten en 86 inwonersvragenlijsten ingevuld en geretourneerd. Dit betekent dat er in totaal (met beide vragenlijsten) een respons van 45% is behaald. De representativiteit van de 86 Vierhuisters kan worden bepaald met behulp van de persoonskenmerken geslacht, leeftijd, huishoudengrootte, woonsituatie, opleidingsniveau en werk en inkomen. Tabel 2: verhouding man/vrouw Vierhuisters (n=85, nr=1) Geslacht GBA Respondenten Man % 39 46% Vrouw % 46 54% Totaal % % Iets meer vrouwen dan mannen hebben de vragenlijst ingevuld. Deze verhouding komt niet overeen met die van Vierhuizen (zie tabel 2): in de respondentengroep zitten relatief te veel mannen. Voor het kenmerk geslacht is de respondentgroep niet geheel representatief. 20

22 Tabel 3: leeftijd respondenten (n=85, nr=1) Leeftijd GBA Respondenten Jonger dan 10 jaar 16 7% 0 0% jaar 25 12% 9 11% jaar 14 7% 1 1% jaar 16 7% 7 8% jaar 34 16% 18 21% jaar 44 21% 22 26% jaar 48 22% 24 28% jaar 10 5% 3 4% Ouder dan 80 jaar 7 3% 1 1% Totaal % % Alle leeftijdscategorieën zijn vertegenwoordigd in het onderzoek; de respondenten van de kindervragenlijst zijn niet meegenomen in dit overzicht waardoor de categorie 0-9 jaar op 0 staat. De respondentgroep is voor het kenmerk leeftijd niet geheel representatief voor de inwoners van Vierhuizen. De leeftijdscategorieën en jaar en ouder zijn ondervertegenwoordigd in de respondentengroep, terwijl de leeftijdscategorieën jaar juist oververtegenwoordigd is. De leeftijden van de respondenten variëren tussen 13 en 90 jaar. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 50 jaar met een standaarddeviatie van 16 jaar (dat betekent dat 66% van de respondenten tussen 34 en 66 jaar oud is). 21

23 Tabel 4: huishoudengrootte Vierhuizen (n=86, nr=0) Huishouden GBA Respondenten Eenpersoons 5 5% 11 13% Tweepersoons 17 18% 39 45% Meerpersoons 72 77% 36 42% Totaal % % De eenpersoonshuishoudens zijn ruim vertegenwoordigd. Voor de tweepersoons- en meerpersoonshuishoudens (vaak gezinnen met kinderen) kan de respons ten opzichte van de bevolking niet worden berekend, omdat er helaas geen correctie kan plaatsvinden voor de respondenten die uit één huishouden kwamen, dat heeft voor dubbeltellingen van de twee- en meerpersoonshuishoudens gezorgd. De gemiddelde grootte van een huishouden in Vierhuizen is 2,1 personen (CBS, 2010). Door de vraagstelling kan de gemiddelde huishoudengrootte niet voor de respondentgroep worden berekend, maar het landelijk gemiddelde voor huishoudengrootte ligt op 2,2. De respondenten wonen voornamelijk (82%) in een koopwoning. Tabel 5: hoogst afgeronde opleidingen (n=86, nr=0) Opleiding Totaal Man Vrouw Lagere school/basisschool 7 8% 5 13% 2 4% MAVO - (M)ULO - V(M)BO - LBO 35 41% 14 36% 21 46% HAVO - VWO - MBO 19 22% 11 28% 8 17% HBO - Universiteit 25 29% 9 23% 15 33% Totaal % % % De Vierhuisters zijn ook bevraagd op hun hoogst afgeronde opleiding en hun huidige dagelijkse werkzaamheden. De respondenten van Vierhuizen zijn vooral opgeleid in het lager- en middelbaar (beroeps)onderwijs: 41% heeft als hoogst afgeronde opleiding de MAVO - (M)ULO - V(M)BO LBO, dat geldt voor mannen (36%) en vrouwen (46%).(tabel 5). Van de groep die HBO - Universiteit opgeleid is (29%), is tweederde deel vrouw. 22

24 Tabel 6: werkzaamheden Vierhuisters (n=85, nr=1) Werkzaamheden Totaal Betaald werkzaam 39 46% Onbetaald werkzaam - gepensioneerd - zonder (betaald) werk 22 26% (Agrarisch) ondernemer 15 18% Student of scholier 9 11% Totaal % Van 85 respondenten is bekend wat hun dagelijkse bezigheden zijn (tabel 6). De meeste respondenten (46%) zijn betaald werkzaam. 26% is onbetaald werkzaam, gepensioneerd of zonder (betaald) werk. Ook namen 15 (agrarische) ondernemers en 9 scholieren deel aan het inwonersonderzoek. Van de respondentengroep hebben 58% van de respondenten twee inkomens en 42% heeft één inkomen. In de meeste huishoudens is er sprake van twee inkomens (58%). 23

25 3. Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten uit het inwonersonderzoek onder kinderen en inwoners beschreven. In de bijlagen 4 en 5 staan de frequentieoverzichten van alle vragen en in bijlage 6 worden de overzichten gegeven van de antwoorden op de open vragen. De volgorde van de vragen uit de vragenlijsten is hierbij leidend. 3.1 Kinderen in Vierhuizen De kinderen die de vragenlijst hebben ingevuld, vinden het vooral fijn om in Vierhuizen te wonen omdat er ruimte is om buiten te spelen (70%). Ook houden ze van de natuur (50%) en de rust (60%) in het dorp. Het bos wordt ook gewaardeerd. Veel kinderen hebben buiten spelen als hobby (90%) en alle kinderen computeren graag (100%). 80% van de kinderen doet mee aan de dorpsactiviteiten! In Vierhuizen is geen basisschool. De meeste kinderen gaan in Ulrum naar school (60%). Twee kinderen gaan in Zoutkamp naar school en één gaat naar Winsum. Ook gaat er al één kind naar het VMBO. De helft van de kinderen zou graag in het eigen dorp naar school willen gaan. De meeste kinderen (60%) vinden wel dat ze op een leuke school zitten. De helft van de kinderen geeft aan dat zij in de klas zitten bij andere kinderen uit Vierhuizen. Na schooltijd spelen de kinderen vooral thuis (80%) of bij vriendjes thuis (70%). Drie kinderen geven ook aan dat zij graag in het bos spelen. Alle kinderen spelen na schooltijd met kinderen uit andere dorpen en 70% van de kinderen speelt na schooltijd met kinderen uit Vierhuizen. De ene helft van de kinderen vindt het veilig om op straat te vinden. De andere helft vindt het niet altijd (30%) of meestal niet (20%) veilig op straat. De meeste kinderen (60%) vinden het jammer dat er weinig kinderen in het dorp wonen en dat er geen winkel in het dorp is (50%). Drie kinderen vinden dat er niet veel te doen is in het dorp en één kind geeft aan dat de auto s en tractoren te hard rijden. 24

26 25

27 De kinderen hebben goede ideeën voor het dorp en bij deze laatste vraag van de vragenlijst benadrukken ze graag nog een keer, dat ze het leuk vinden om in Vierhuizen te wonen: Het is een leuk en gezellig dorp, het dorp is geweldig, super. De kinderen vinden het leuk om te voetballen op het voetbalveld en willen daarom graag dat dit veld vaker en beter onderhouden wordt. In het bos mogen wel wat meer bomen neergezet worden. Meer kinderen zijn ook welkom in het dorp. Eén kind heeft ook een idee om de snelheid van het verkeer te beperken door het plaatsen van bloembakken en verkeersborden die de maximale snelheid van 30km/u aangeven. Twee kinderen hebben last van de hondenpoep. Tot slot is er nog een idee opgeschreven voor een dorpsactiviteit: paaseieren verstoppen met Pasen! 3.2 Waardering van de leefomgeving De inwoners (ouder dan 12 jaar) hebben in rapportcijfers aangegeven hoe zij Vierhuizen als leefomgeving waarderen als totaal en voor de acht afzonderlijke aspecten: het wonen, de veiligheid, de wegen en paden, de voorzieningen, de sociale omgeving, de dorpsactiviteiten, het ondernemen en de Vereniging Dorpsbelangen met al haar activiteiten (tabel 7). De inwoners geven Vierhuizen een ruime voldoende in de totaalbeoordeling: een 7,4 gemiddeld! Alle acht afzonderlijke aspecten scoren ook voldoende en de hoogste gemiddelde rapportcijfers zijn voor de veiligheid en de woning (beiden een 7,8). De spreiding van de rapportcijfers is groot: er worden lage én hoge cijfers gegeven. De standaarddeviatie is redelijk laag: dit betekent dat de inwoners het overwegend met elkaar eens zijn. In de paragrafen vanaf 3.5 worden de resultaten voor deze acht aspecten nader beschreven. 26

28 Tabel 7: waardering in gemiddelde rapportcijfers voor de kwaliteit van de leefomgeving van Vierhuizen Gemiddeld (s.d.) Mediaan Modus Spreiding Respons Vierhuizen 7,4 (0.91) n=52 n=83* Woning 7,8 (1.22) n=84 Wonen 7,4 (1.10) n=86 Veiligheid 7,8 (1.14) n=79 Wegen en Paden 6,7 (1,13) N=85 Voorzieningen 6,9 (1.17) n=80 Sociale gemeenschap 7,0 (0.99) n=84 Dorpsactiviteiten 7,1 (1.08) n=81 Ondernemen 6,6 (1.15) n=80 Vereniging Dorpsbelangen 7,3 (1.07) n=78 s.d. = standaarddeviatie mediaan = middelste waarneming modus = meest voorkomende antwoord spreiding = laagste en hoogste cijfer * Er is twee keer in de vragenlijst gevraagd naar dit cijfer (resp. begin en eind) 3.3 Kenmerken respondenten In hoofdstuk 2.3 (Vierhuister respondenten) is een begin gemaakt met de beschrijving van de respondentgroep aan de hand van de persoonskenmerken geslacht, leeftijd, huishoudengrootte, woonsituatie, opleidingsniveau en werk en inkomen. Deze kenmerken zijn gebruikt om te onderzoeken of de respondentgroep representatief is voor alle inwoners van het dorp. Nu de rapportcijfers over de leefomgeving bekend zijn, is de vraag: wie zijn de respondenten? Anno 2012 woont 72% van de respondenten in de kern van Vierhuizen; de overige 28% woont in het direct aan de kern grenzende buitengebied. 28% van de respondenten heeft altijd al in Vierhuizen gewoond, terwijl slechts 12% en 15% van de respondenten elders in de vragenlijst aangeven dat zij zijn geboren in het dorp. Dit kan te maken hebben met geboorten in het ziekenhuis elders of door tussentijdse verhuizing(en). Waar de meeste respondenten vandaan komen, is te zien in tabel 8. 27

29 In de tabel ziet u zowel de geboorteplaats als ook de vorige woonplaats. Onder regio zijn de dorpen en plaatsen in de directe omgeving van Vierhuizen meegeteld: Hornhuizen, Houwerzijl, Kloosterburen, Leens, Molenrij, Ulrum, Wehe-den-Hoorn, Zoutkamp en Zuurdijk. Onder rest Groningen wordt de provincie Groningen bedoeld, zonder Vierhuizen en de plaatsen die onder regio vallen. Noord-Nederland is samengesteld uit de overige noordelijke provincies: Friesland, Drenthe en Overijssel. Van de vorige woonplaats is het moeilijk om het exacte percentage te bepalen. Door de vraagstelling in de vragenlijst zijn er dubbele antwoorden gegeven. Bij de vraag voordat ik in Vierhuizen kwam wonen, woonde ik in zijn er respondenten die ik heb altijd in Vierhuizen gewoond aangevinkt hebben en toch nog een andere plaatsnaam daarboven genoteerd hebben. Daarmee zijn er 95 antwoorden gegeven voor maximaal 86 respondenten. De percentages zijn daarom berekend op een zogenaamd item-niveau en niet op vragenlijstniveau. Tabel 8: geboorteplaats (n=83, nr=3) en vorige woonplaats (n=95, nr=15) respondenten Geboorteplaats Vorige woonplaats Vierhuizen 10 12% 24 25% Regio 12 16% 23 24% Rest Groningen 25 30% 17 18% Noord Nederland 14 17% 13 14% Rest Nederland 20 24% 15 16% Buitenland 1 1% 3 3% Totaal % % Meer dan de helft (58%) van de respondenten is geboren in de provincie Groningen. Nog eens 17% is eveneens een Noorderling en 25% komt uit de rest van Nederland of uit het buitenland (Duitsland). Voordat men in Vierhuizen kwam wonen, woonde men al wel in de buurt: 67% komt uit de provincie Groningen. 28

30 In Vierhuizen heeft men vooral veel kennissen (76%) en vrienden (58%) wonen. In het dorp wonen ook familieleden - anders dan gezinsleden - (28%) en collega s (20%). Tabel 9: woonjaren in Vierhuizen (n=84, nr=2) Woonjaren in Vierhuizen Totaal In % Cumulatief Cumulatief 0-5 jaar 16 19% 19% 100% 6-10 jaar 17 20% 39% 81% jaar 9 11% 50% 61% jaar 6 7% 57% 50% jaar 2 2% 60% 43% jaar 11 13% 73% 41% jaar 5 6% 79% 28% jaar 0 0% 79% 22% jaar 5 6% 85% 22% jaar 5 6% 90% 16% jaar 0 0% 90% 10% jaar 3 4% 94% 10% jaar 1 1% 95% 6% jaar 2 2% 98% 5% 71jaar of langer 2 2% 100% 3% Totaal % De respondentengroep woont gemiddeld 22,5 jaar in Vierhuizen. Dit aantal woonjaren varieert tussen de 1 en 90 jaar (in 2012)! Meer dan de helft van de respondenten (57%) woont er 16 jaar of langer en meer dan een kwart (28%) woont er zelfs al 31 jaar of langer. Twee respondenten vallen in de categorie 71 jaar of langer. In 2012 wonen deze respondenten 73 en 91 jaar in het dorp Vierhuizen. De één is hier geboren maar heeft niet altijd in Vierhuizen gewoond, terwijl de ander er niet geboren is maar er wel altijd heeft gewoond. 29

31 45% van de respondenten geeft aan gezien te worden als een echte Vierhuister ( autochtoon ). 35% wordt in het dorp niet als een echte Vierhuister noch als een nieuwkomer gezien. De overige 20% wordt gezien als nieuwkomer. Tabel 10: betrokkenheid bij het dorp (n=85, nr=1) Betrokkenheid Totaal Zeer betrokken 27 32% Redelijk betrokken 39 46% Nauwelijks betrokken 16 19% Niet betrokken 3 4% Totaal % De betrokkenheid bij het dorp is groot: 78% voelt zich redelijk tot zeer betrokken bij het dorp (zie tabel 10). Tabel 11: betrokkenheid bij het dorp naar woonplaats (n=84, nr=2) Betrokkenheid Kern Buitengebied Zeer betrokken 25 42% 2 8% Redelijk betrokken 26 43% 13 54% Nauwelijks betrokken 8 13% 8 33% Niet betrokken 1 2% 1 4% Totaal % % De mensen die in het dorp wonen voelen zich meer betrokken (85% is redelijk tot zeer betrokken) dan de mensen uit het buitengebied (62% is redelijk tot zeer betrokken). Iets meer dan een derde van de respondenten (35%) is in het Gronings opgevoed en 12% heeft het later leren spreken. 13% van de inwoners kan het een beetje, maar doet zijn best! 38% spreekt geen Gronings en de overige 2% spreekt de taal van een andere provincie (Fries). 30

32 31

33 De meeste Vierhuisters zijn voorzien van Internet en een computer: 62% heeft een internetaansluiting en is een actieve gebruiker. 30% heeft een aansluiting, maar gebruikt het internet weinig. 8% heeft geen computer en geen internetaansluiting. De meeste respondenten (67%) zijn niet actief op sociale media. Degenen die wél actief zijn, zijn dat vooral op Facebook (29%) en Hyves (18%). Slechts 12% is actief op LinkedIn en 8% op Twitter. De actievelingen zijn van alle leeftijden (tussen de 13 en 67 jaar). Naar aanleiding van bovenstaande gegevens ontstaat een beeld van een redelijk homogene groep inwoners die aan het onderzoek hebben meegedaan. De meeste respondenten komen oorspronkelijk uit Vierhuizen of de directe omgeving. Het Gronings wordt door veel respondenten nog gesproken (60%). De meeste respondenten wonen al lang in Vierhuizen en voelen zich redelijk tot zeer betrokken bij het dorp. 3.4 Typering Vierhuizen Aan de inwoners is gevraagd om de volgende zin met drie steekwoorden aan te vullen: Als ik aan Vierhuizen denk, dan denk ik aan. De meeste gegeven steekwoorden zijn positief en de meest voorkomende zijn weergegeven in tabel 12 en figuur 3 (in bijlage 6 vindt u het volledige overzicht). Rust 60% 50% Trefwoord Aantal In% 40% Rust 32 53% 30% Ruimte 19 32% 20% (T)huis 11 18% 10% Gezellig 10 17% Gezellig 0% Ruimte Tabel 12 en figuur 3: Als ik aan Vierhuizen denk, dan denk ik aan ( n=60, nr=26) 32 (T)huis

34 3.5 Het wonen De waardering van het wonen in Vierhuizen is onderverdeeld in de waardering voor uw woning en de waardering voor het wonen in het algemeen. Van alle onderzochte aspecten krijgt de woning en het aspect veiligheid het hoogste gemiddelde rapportcijfer: een 7,8. De cijfers variëren tussen de 1 en de 10. Ook het wonen in het algemeen waardeert u positief met een 7,4 gemiddeld. Hier variëren de cijfers tussen de 2 en de 9. De meeste inwoners (82%) wonen in een eigen woning, 18% huurt een woning. 57% woont in een vrijstaande woning en 26% in een (woon)boerderij. De overige 18% woont in een twee-onder-eenkapwoning of in een rijtjeshuis. Veel inwoners zijn tevreden met hun woning (67%). Een aantal inwoners zou graag de toegankelijkheid willen aanpassen (8%), meer woonruimte willen (7%), het huis willen aanpassen voor een rollator of rolstoel (5%) of een slaapkamer en badkamer beneden willen hebben (4%). 16% heeft nog andere wensen voor hun woning. Deze andere wensen hebben vooral betrekking op het opknappen of renoveren van de woning en/of tuin. Sommige woningen in Vierhuizen zijn al (deels) geïsoleerd en verduurzaamd. Deze woningen zijn voorzien van dubbele beglazing (69%), een energiezuinige Cv-ketel (59%), nieuwe kozijnen (59%) en dakisolatie (43%). Een aantal mensen is misschien bereid aanpassingen te doen om de woning te verduurzamen: een zonneboiler of zonnepanelen plaatsen (33%), een energiescan laten uitvoeren (25%), spouwmuurisolatie aanbrengen (24%) en aardwarmte gebruiken (20%). Het volledige overzicht staat in tabel

35 Ja Misschien Nee Al gedaan Tabel 13: isoleren en verduurzamen woning (n=68 tot 72, nr=14 tot 18) Isoleren en verduurzamen woning Energiescan (laten) uitvoeren 3% 25% 61% 11% Dakisolatie aanbrengen 3% 13% 41% 43% Spouwmuurisolatie aanbrengen 4% 24% 46% 25% Vloerisolatie aanbrengen 4% 19% 44% 33% Dubbele beglazing aanbrengen 7% 11% 13% 69% Energiezuinige Cv-ketel aanschaffen 13% 13% 14% 60% Kozijnen vervangen 10% 10% 21% 59% Andere warmtebronnen (bijv. houtstook) gebruiken 13% 10% 54% 22% Zonnepanelen of zonneboiler plaatsen 8% 33% 54% 4% Aardwarmte gebruiken 7% 20% 72% 0% De meeste inwoners zijn in Vierhuizen komen wonen om de rust en de ruimte (42%) en om de woning (38%). 29% woont in Vierhuizen omdat zij graag in een dorp of landelijk gebied wonen en 28% is hier gaan wonen omdat partner, familie en/of vrienden in Vierhuizen wonen (tabel 14). De andere redenen om in Vierhuizen te gaan wonen is, omdat ouders dat besloten hebben. Ook wordt als reden aangegeven dat het eigen bedrijf gevestigd is en dat er hier een geschikte locatie was om een bedrijf te beginnen. 34

36 Tabel 14: woonmotieven (n=86, nr=0) Woonmotieven Aantal % Ik ben geboren in Vierhuizen 13 15% Omdat ik graag in een dorp of in landelijk gebied woon 25 29% Vanwege het omliggende natuurgebied (Lauwersmeer) 15 17% Vanwege mijn werk in de omgeving van Vierhuizen 21 24% Vanwege de woning (grootte, ligging, (huur)prijs) 33 38% Om de rust en de ruimte 36 42% Omdat partner, familie en/of vrienden in Vierhuizen wonen 24 28% Om de sfeer en het karakter van Vierhuizen 16 19% Om mijn kinderen op een dorp te laten opgroeien 5 6% Anders 14 16% 42% van de inwoners wil de rest van zijn leven in Vierhuizen blijven wonen! De inwoners die wél een verhuisintentie hebben, hebben dat vooral op de langere termijn: 27% zou ooit wel willen verhuizen. 11% wil binnen nu en 10 jaar verhuizen (tabel 15). Veel antwoorden bij anders komen in de richting van je weet maar nooit en we zien het wel. Er zijn ook een aantal inwoners die hier aangeven het ouderlijk huis te gaan verlaten en daarom zullen verhuizen. Het zijn vooral de mensen van 50 jaar en ouder (81%) die graag voor de rest van hun leven in Vierhuizen willen blijven wonen. Tabel 15: woonplannen (n=85, nr=1) Woonplannen jaar jaar 60+ Aantal % Ik wil graag voor de rest van mijn leven in Vierhuizen blijven wonen 0 13(41%) 19(59%) 32 38% Ik wil graag verhuizen naar een andere woning in Vierhuizen 1(33%) 2(67%) 0 3 4% Ik wil binnenkort (binnen 2 jaar) verhuizen 1(33%) 1(33%) 1(33%) 3 4% Ik wil op termijn (binnen 5 tot 10 jaar) verhuizen 2(40%) 3(60%) 0 6 7% Ik wil ooit verhuizen 3(13%) 16(70%) 4(17%) 23 27% Anders 3(17%) 12(67%) 3(17%) 18 21% Totaal 10(12%) 47(56%) 27(32%) % 35

37 Voor de inwoners die aangeven niet de rest van hun leven in Vierhuizen te willen blijven wonen, zijn de verhuismotieven geïnventariseerd (tabel 16). De verhuismotieven die het meest genoemd zijn, hebben betrekking op het ouder worden en de wens naar een stedelijker omgeving. De meeste mensen wonen liever dichtbij winkels en voorzieningen (23%) of in de stad (19%). 13% vindt de woning niet geschikt om oud in te worden en zou daarom willen verhuizen. Eveneens wil 13% verhuizen omdat zij op zichzelf willen gaan wonen. Verhuismotieven die genoemd zijn bij anders (31%) hebben ook betrekking op het ouder worden en de mogelijkheden die de stad biedt. Hoewel deze vraag overgeslagen mocht worden als er geen verhuisplannen zijn, staat er toch bij anders nog vaak vermeld dat men niet wil verhuizen. Tabel 16: verhuismotieven (n=48) Verhuismotieven Aantal % Vanwege het werk 4 8% Vanwege de opleiding die ik volg of ga volgen 4 8% Ik wil op mezelf gaan wonen 6 13% Ik woon liever dichtbij winkels en voorzieningen 11 23% Het onderhoud van het huis en/of ruin wordt te zwaar 4 8% De kosten van onderhoud van het huis worden te hoog 3 6% Ik wil liever gaan huren (ik woon nu in een koophuis) 2 4% Ik wil liever een huis kopen (ik woon nu in een huurhuis) 1 2% Omdat ik ouder word, woon ik liever dichter bij zorgvoorzieningen 4 8% Mijn woning is niet geschikt om oud in te worden 6 13% Ik ben uitgekeken op het dorp 5 10% Ik wil liever (weer) in een stad gaan wonen 9 19% Anders 15 31% Van de mensen die zouden willen verhuizen om dichterbij winkels en voorzieningen te wonen, zijn 6 jonger dan 20 jaar en de andere 5 tussen de 40 en 60 jaar oud. Het zijn niet alleen ouderen die deze antwoorden geven. 36

38 37

39 De inwoners van Vierhuizen zijn ook bevraagd op de soort woningen, die zij wel of niet missen in het dorp. De meeste inwoners zijn van mening, dat Vierhuizen genoeg woningen heeft voor gezinnen (53%), voor starters (43%) en voor ouderen (33%). Opvallend zijn de hoge percentages bij geen mening : resp. 32%, 39% en 38%. 3.6 Veiligheid en mobiliteit In het vorige hoofdstuk is het al genoemd: de aspecten uw woning en veiligheid krijgen de hoogste rapportcijfers. Het rapportcijfer voor de veiligheid in Vierhuizen varieert tussen de 1 en de 10 en komt gemiddeld op een 7,8. Er zijn vijftien stellingen voorgelegd aan de inwoners. Zij konden op de stellingen reageren door te kiezen uit eens, oneens of geen mening. De resultaten hiervan staan in tabel 17. Alle inwoners voelen zich overdag in hun eigen huis veilig (100%) en bijna iedereen voelt zich overdag buiten veilig (99%). Er is voldoende straatverlichting (78%) en ook s avonds en s nachts voelt men zich veilig buiten (97%). Kinderen groeien veilig op in Vierhuizen (93%). Zij kunnen veilig spelen in het dorp (79%). Dat geldt ook voor het spelen in de speeltuin (83%) en op de speelvelden (voetbal en volleybal, 80%). Meer dan de helft van de inwoners vindt Vierhuizen verkeersveilig (67%). Toch vindt 41% dat er te hard gereden wordt in het dorp en 35% vindt dat er te hard gereden wordt buiten het dorp. 41% vindt de route naar scholen in de omgeving veilig, maar 34% is het daar niet mee eens. Het militaire verkeer zorgt niet voor onveilige situaties (73%) en Vierhuizen heeft ook niet veel enge plekken (72%). De meeste inwoners hebben één of meer auto s (97%), 3 mensen geven aan dat er in hun huishouden geen auto is. 38

40 Tabel 17: veiligheid (n varieert tussen 84 en 86) Waardering veiligheid Aantal Eens Oneens Geen mening Ik voel me overdag thuis veilig % 0% 0% Ik voel me s nachts thuis veilig 83 97% 0% 4% Overdag voel ik me veilig buiten 84 99% 0% 1% s Avonds en s nachts voel ik me veilig buiten 83 97% 1% 2% De plekken waar kinderen spelen, zijn veilig 68 79% 7% 14% Er is voldoende straatverlichting in Vierhuizen 67 78% 13% 9% In Vierhuizen kunnen kinderen veilig opgroeien 80 93% 1% 6% In de speeltuin kunnen kinderen veilig spelen 71 83% 2% 15% De speelvelden (voetbal en volleybal) zijn veilige speel- en bewegingsplekken 68 80% 5% 15% De route naar scholen in de omgeving is veilig 34 40% 34% 27% Er wordt te hard gereden in het dorp 30 35% 42% 23% Er wordt te hard gereden buiten het dorp 35 41% 42% 17% Vierhuizen is verkeersveilig 57 67% 19% 14% Het militaire verkeer zorgt voor onveilige situaties op de weg 11 13% 73% 14% Er zijn in Vierhuizen enge plekken 10 12% 72% 16% De wegen en paden in en rond Vierhuizen zijn gewaardeerd met een 6,7 gemiddeld (spreiding tussen 4 en 9). 68% van de Vierhuisters maakt regelmatig gebruik van de fietspaden in en om het dorp en 58% vindt dat deze fietspaden goed onderhouden zijn (tabel 18). 40% van deze gebruikers vindt dat er meer fietspaden moeten komen. Ook de mensen die niet regelmatig gebruik maken van de fietspaden willen graag meer fietspaden door en rond het dorp (44%). De wandelpaden worden eveneens regelmatig gebruikt (57%). Over het onderhoud daarvan is men iets minder tevreden: 42% vindt dat de wandelpaden goed zijn onderhouden. Van de mensen die regelmatig gebruik maken van de wandelpaden, vindt 52% dat er meer wandelpaden zouden moeten komen. 39

41 Tabel 18: wegen en paden in en rond Vierhuizen (n varieert tussen 83 en 86) Waardering wegen en paden Aantal % eens De wegen en paden in het gebied zijn goed onderhouden 40 47% Ik maak regelmatig gebruik van de fietspaden in en om Vierhuizen 56 68% De fietspaden zijn goed onderhouden 49 58% Er moeten meer fietspaden komen rond Vierhuizen 32 37% Ik maak regelmatig gebruik van de wandelpaden in en om Vierhuizen 48 57% De wandelpaden zijn goed onderhouden 36 42% Er moeten meer wandelpaden komen rond Vierhuizen 35 41% Er moeten meer parkeerplaatsen komen 14 17% Dagelijkse boodschappen kunnen niet in het dorp zelf worden gedaan. De meeste inwoners gaan daarvoor naar Leens (49%), Kollum (43%) en Ulrum (42%). Zoutkamp (38%)en Winsum (34%) zijn ook plaatsen waar men boodschappen haalt. Bij anders worden nog Zuidhorn (5x), Groningen (9x) en Kruisweg (5x), Grootegast (1x), Dokkum (1x) en Lauwersoog (1x) genoemd. Ook is er een aantal inwoners die zelf geen boodschappen doen: dat doet de echtgenoot of de moeder. Voor korte afstanden (bijvoorbeeld naar Ulrum, Zoutkamp of Leens) wordt vooral de auto gebruikt (71%). 23% pakt de fiets en slechts twee mensen het openbaar vervoer. 3.7 Voorzieningen De inwoners geven de voorzieningen in Vierhuizen gemiddeld een 6,9 met een spreiding tussen de 1 en de 9. Aan de inwoners zijn 27 stellingen voorgelegd over de voorzieningen op het dorp en in de directe omgeving (tabel 20). De antwoordmogelijkheden waren eens, oneens en geen mening. Op 12 van de 27 stellingen is door minstens de helft van de inwoners bevestigend ( eens ) geantwoord. Met de overige vijftien stellingen is het merendeel het niet eens. Opvallend is dat er bij veel stellingen een grote groep inwoners geen mening heeft: bij 16 stellingen heeft 25% of meer geen mening. 40

42 De omgeving van Vierhuizen is aantrekkelijk (92%) en goede relaties met medebewoners zijn belangrijk voor een dorp zonder winkels (87%). Dat de dagelijkse voorzieningen buiten Vierhuizen gehaald moeten worden, is niet erg (86%). De kinderen kunnen niet zonder de speeltuin in het dorp (86%) en 81% van de inwoners kan niet zonder het dorpshuis t Vierhuis. Het merendeel van de inwoners (82%) vindt de Dorpsbabbel informatief. De meeste inwoners (93%) kunnen zich in het dagelijks leven redden, omdat ze zelf alles nog kunnen. 3 mensen krijgen hulp van hun partner en/of familie. In tabel 19 is te zien welke hulp mensen van wie ontvangen. Tabel 19: ontvangen hulp en hulpaanbieders Hulp en hulpaanbieders Nee Familie Buren Vrienden Thuiszorg Anders Huishoudelijke hulp 77% 4% 0% 6% 2% 12% Boodschappen doen 96% 3% 0% 0% 0% 2% Maaltijdbereiding 94% 3% 0% 0% 0% 3% Klusjes in en rond de woning 74% 14% 1% 7% 0% 3% Persoonlijke verzorging 99% 1% 0% 0% 0% 0% 41

43 Tabel 20: voorzieningen Vierhuizen (n varieert tussen 84 en 86) Waardering voorzieningen Aantal % eens Het is niet erg om de dagelijkse boodschappen buiten Vierhuizen te halen 74 86% Vierhuizen kan niet zonder het dorpshuis t Vierhuis 70 81% Ik kom in t Vierhuis voor de gezelligheid 60 71% Goede relaties met medebewoners zijn belangrijk voor een dorp zonder winkels 75 87% Ik ken de website van Vierhuizen 36 43% Het volleybalveld wordt goed benut 4 5% Het voetbalveld wordt goed benut 5 6% Het grote voetbalveld kan beter voor andere doeleinden worden gebruikt 32 37% De kinderen kunnen niet zonder de speeltuin 74 86% De kinderen verdienen meer openbare speelplekken in het dorp 22 26% De omgeving van Vierhuizen is aantrekkelijk 79 92% Door het verenigingsleven in Vierhuizen is het een aantrekkelijk dorp om te wonen 54 63% De Dorpsbabbel is informatief 70 82% De Dorpsbabbel mag van mij vaker verschijnen 40 47% Ik ben bereid zo nu en dan een bijdrage te leveren aan de inhoud van de Dorpsbabbel 44 52% Jonge mensen dragen hun steentje bij aan de activiteiten in het dorp 39 45% Er vinden voldoende activiteiten in het dorp plaats 65 76% Er zijn voldoende dorpsactiviteiten voor ouderen 52 61% Er zijn voldoende dorpsactiviteiten voor kinderen/jongeren 26 31% Ik zou graag dagopvang voor ouderen in Vierhuizen zien 3 4% De kerk en het dorpshuis zouden meer moeten samenwerken 31 36% Online shoppen (boodschappen doen via het internet) maakt het leven hier makkelijker 31 37% Herberg Het Lachende Paard moet vaker open zijn voor spontane ontmoetingen 36 42% Door alle dorpsactiviteiten is het leefbaar in Vierhuizen 64 74% Ik heb behoefte aan een bezorgservice voor de dagelijkse boodschappen 4 5% Ik vind het jammer dat er in Vierhuizen geen kerkdiensten meer worden gehouden 16 19% De begraafplaats wordt goed onderhouden 32 38% 42

44 43

45 Een groot deel van de inwoners is lid van de Vereniging Dorpsbelangen (86%) en van de ijsvereniging (82%). In deze clubs en de sportclub zijn de inwoners ook het meest actief. Bij andere verenigingen worden nog diverse andere verenigingen genoemd (sjoelen, jeu-de-boules). Tabel 21; lid en actief van/bij verenigingen (n varieert tussen 57 en 84) Vereniging Lid Actief Vereniging Dorpsbelangen 72 86% 34 47% IJsvereniging 69 82% 24 32% Commissie voor de kerk 27 32% 11 15% Commissie voor de molen 5 6% 2 3% Toneelgroep 12 15% 14 18% Biljartvereniging 7 8% 6 8% Begrafenisvereniging 36 44% 12 16% Andere vereniging 12 20% 9 16% Er zijn 13 mensen (18%) die actiever voor het dorp willen worden. Zij willen dit in het bestuur van de Vereniging Dorpsbelangen (5), in één van de commissies van Dorpsbelangen (4) of iets anders (4). Bij anders geven mensen aan dat zij wel actief willen worden in de kerkcommissie of commissie voor de molen (of zij zijn al actief). De inwoners hebben ook aangegeven welke voorziening (die er nu niet is) zij graag in Vierhuizen zouden willen hebben. De antwoorden hierop zijn zeer divers: u vindt het volledige overzicht in bijlage 6. De meest voorkomende antwoorden zijn een winkel (8x) en een AED apparaat (3x). Voor de winkel worden al een aantal suggesties gegeven: biologisch verkooppunt, verkooppunt voor planten en/of bloemen, buurtwinkel met levensmiddelen en huishoudelijke artikelen, groente en fruit bus. 44

46 3.8 Sociale omgeving De sociale gemeenschap krijgt gemiddeld een 7 en heeft de kleinste standaarddeviatie van alle aspecten. Dit betekent dat de inwoners het redelijk met elkaar eens waren. De spreiding was tussen de 4 en de 9. De inwoners hebben voldoende sociale contacten in het dorp (78%), maar ook daarbuiten (91%). Saamhorigheid is belangrijk (84%) en de relatie tussen de inwoners en hun buren is goed (79%). 73% geeft aan dat zij goed ontvangen zijn, toen zij in Vierhuizen kwamen wonen. Slechts 7 mensen hebben geen behoefte aan contacten in het dorp. Drie inwoners geven aan zich eenzaam te voelen: dat zijn er drie teveel. Tabel 22: sociale omgeving (n varieert tussen 82 en 86) Waardering sociale omgeving Aantal % eens Ik voel me een echte Vierhuister 47 55% Ik ben goed ontvangen toen ik hier kwam wonen 60 73% Ik heb voldoende sociale contacten in het dorp 66 78% Ik heb voldoende sociale contacten buiten het dorp 77 91% Ik voel me verbonden met het dorp en haar inwoners 61 71% Ik vind saamhorigheid belangrijk 71 84% Sociale controle is sterk aanwezig in het dorp 52 61% Ik vind de sociale controle prettig in het dorp 39 46% De verstandhouding tussen oude inwoners en nieuwkomers is goed 37 43% Mensen kennen elkaar te weinig 26 31% De relatie tussen mij en mijn buren is goed 67 79% Ik heb geen behoefte aan contacten in het dorp 7 8% Door actief in het dorp te zijn, heb ik veel sociale contacten 41 49% Ik voel me eenzaam in Vierhuizen 3 4% Ik kan altijd hulp vragen aan medebewoners 64 75% Er heerst eensgezindheid in het dorp 20 24% 45

47 Slechts 24% geeft aan dat er eensgezindheid in het dorp heerst. 38% vindt van niet en de overige 38% had hierover geen mening. 75% kan altijd hulp vragen aan medebewoners: dienstverlening van buren of dorpsgenoten komt regelmatig voor. Maar ook als er nog geen hulpbehoevendheid is, helpen buren en dorpsgenoten elkaar. In tabellen 23 en 24 staan de overzichten van diensten die men aan buren of dorpsgenoten verleent en van buren en dorpsgenoten ontvangt. Tabel 23: burenhulp verlenen (n=129, nr=2) Burenhulp verlenen Aantal % eens Geen 21 24% Een boodschap doen 11 13% Kleine klusjes in huis of tuin 16 19% Een lift geven (vervoer) 29 34% Uitlenen van gereedschap 36 42% Oppas van huisdier of kinderen 29 34% Post opruimen en bloemen water geven bij afwezigheid 30 35% Anders 5 6% Tabel 24: burenhulp ontvangen (n=128, nr=3) Burenhulp ontvangen Aantal % eens Geen 23 27% Een boodschap doen 2 2% Kleine klusjes in huis of tuin 13 16% Een lift geven (vervoer) 12 14% Uitlenen van gereedschap 27 32% Oppas van huisdier of kinderen 28 33% Post opruimen en bloemen water geven bij afwezigheid 38 45% Anders 1 1% Alle soorten hulp en diensten worden aan elkaar verleend en ontvangen: van een boodschap, een klusje, een lift tot het uitlenen van gereedschap. Het verlenen van hulp komt meer voor dan het ontvangen van burenhulp. De verleende en/of ontvangen burenhulp wordt meestal niet verrekend (64%) of verrekend met een wederdienst (27%). 46

48 Inwoners ontmoeten elkaar vooral in het dorpshuis t Vierhuis (55%), buiten en op straat (47%) en thuis of bij iemand anders thuis (42%). Er zijn 7 inwoners die bijna nooit andere inwoners ontmoeten (tabel 25). Tabel 25: ontmoetingsplaatsen (n=86, nr=0) Ontmoetingsplaatsen Aantal % Thuis of bij iemand anders 36 42% In het dorpshuis t Vierhuis 47 55% In herberg Het Lachende Paard (bij de camping) 17 20% Bij het voetbalveld / de speelplekken in het dorp 4 5% Bij de molen 4 5% Buiten en op straat 40 47% Elders 10 12% Ik ontmoet (bijna) nooit inwoners 7 8% 3.9 Dorpsactiviteiten De inwoners geven de dorpsactiviteiten in Vierhuizen gemiddeld een 7,1 (met een spreiding tussen de 4 en de 10). Door de Vereniging Dorpsbelangen worden activiteiten voor de kinderen en volwassenen van Vierhuizen georganiseerd. Evenementen zijn bijvoorbeeld de kinderspelweek, de Vierhuisterdag, de Kerstmarkt en de toneelavonden. De meeste inwoners (80%) doen mee aan de dorpsactiviteiten. De frequentie verschilt: 7% doet altijd mee, 45% doet meestal mee en 28% doet soms mee. Zij doen vooral mee omdat ze het leuk vinden (tabel 26). Het zijn vooral de redelijk betrokken inwoners die meestal of soms mee doen (35). De zeer betrokken inwoners doen meestal mee (19). 20% van de inwoners doet niet mee (8% bijna niet, 12% nooit). Van de 59 inwoners die aangeven dat de activiteiten niet aansluiten bij hun interesse, is de grootste groep (44%) tussen de 40 en de 70 jaar. Dit komt overeen met de mensen die vinden dat de jaarlijkse dorpsactiviteiten aan herziening toe zijn: 15 van de 21 inwoners vallen in dezelfde leeftijdscategorie van 40 tot 70 jaar. 47

49 De meest genoemde reden waarom deze mensen niet meedoen aan de activiteiten zijn, dat deze activiteiten niet aansluiten bij zijn of haar interesse (tabel 27). De redenen bij anders hebben veelal te maken met niet-meedoen door tijdgebrek. Tabel 26: waarom mensen wel mee doen aan dorpsactiviteiten (n=86, nr=0) Waarom doet u wel mee? Aantal % Omdat ik er dorpsgenoten kan ontmoeten 22 26% Omdat ik het leuk vind 56 65% Ik vind dat het een sociale verplichting is 21 24% Omdat ik het belangrijk vind dat er dorpsactiviteiten zijn 34 41% Tabel 27: waarom mensen niet mee doen aan dorpsactiviteiten (n=86, nr=0) Waarom doet u niet mee? Aantal % Sluiten niet aan bij mijn interesse 59 69% Zijn niet voor mijn leeftijd 12 14% Zijn niet handig gepland 10 12% Zijn in het Gronings en dat vind ik niet prettig (of ik versta de taal niet) 4 5% Anders 14 16% De inwoners zijn gevraagd om aan te geven wat zij van de dorpsactiviteiten in Vierhuizen vinden. De resultaten hiervan staan in tabel % vindt de dorpsactiviteiten belangrijk voor Vierhuizen! Ook vindt 89% dat de Vereniging Dorpsbelangen en haar commissies goed hun best doen voor deze dorpsactiviteiten. 25% plaatst een kritische noot door aan te geven dat de jaarlijkse dorpsactiviteiten aan herziening toe zijn en 36% vindt dat de deelname aan de activiteiten te gering is. Voor kinderen worden er leuke activiteiten georganiseerd (60%) en meer dan de helft van de inwoners (55%) maakt tijd vrij voor de dorpsactiviteiten. 48

50 49

51 Tabel 28: dorpsactiviteiten Vierhuizen (n=86, nr=0) Waardering dorpsactiviteiten Aantal % eens De dorpsactiviteiten zijn belangrijk voor Vierhuizen 79 94% Voor kinderen worden er leuke dorpsactiviteiten in Vierhuizen georganiseerd 50 60% In de toekomst moeten dorpsactiviteiten meer op oudere inwoners zijn gericht 8 10% Ik maak tijd vrij voor de dorpsactiviteiten 46 55% De deelname aan de dorpsactiviteiten is te gering 30 36% Vereniging Dorpsbelangen en haar commissies doen goed hun best voor de dorpsactiviteiten 75 89% De jaarlijkse dorpsactiviteiten zijn aan herziening toe 21 25% De evenementen in de regio zijn aantrekkelijker dan de dorpsactiviteiten 9 11% Feestavonden eindigen soms te luidruchtig 4 5% Ik word erop aangekeken, als ik niet deelneem aan de dorpsactiviteiten 11 13% De dorpsactiviteiten passen niet in mijn agenda 8 10% De evenementen in de regio zijn aantrekkelijker dan de dorpsactiviteiten 6 7% 3.10 Ondernemen Gemiddeld krijgt het ondernemen in Vierhuizen een 6,6. De cijfers variëren tussen de 1 en de 9. Onder de inwoners zijn 34 inwoners die in een plaatselijke onderneming actief zijn: als ondernemer met een eigen bedrijf met 2-6 werknemers (12 inwoners) als ZZP er (10 inwoners) als agrarisch ondernemer / boer (6 inwoners) met een betaalde bijbaan (1 inwoner) als verkoper van eigen producten of streekproducten (2 inwoners) anders (3 inwoners: beeldende kunst, meewerkende echtgenoot, vrijwilliger) 79% van de inwoners vindt het belangrijk, dat er ondernemers in en rond Vierhuizen zijn. Vierhuizen heeft belang bij ondernemers die de leefbaarheid versterken en zorgen voor een goede naamsbekendheid. Het merendeel (48%) is het niet eens met de stelling, dat er niet meer bedrijvigheid hoeft te komen in het dorp. 50

52 Tabel 29: het ondernemen in Vierhuizen (n=86, nr=0) Waardering van het ondernemen Aantal % eens Ik vind het belangrijk dat er ondernemers in en rond Vierhuizen zijn 67 79% Er hoeft niet meer bedrijvigheid in Vierhuizen te komen 30 35% De sfeer in het dorp inspireert om iets te beginnen 27 32% Vierhuizen moet meer aan toerisme en recreatie doen 31 37% Vierhuizen heeft belang bij ondernemers die de leefbaarheid versterken 50 59% Bedrijvigheid in Vierhuizen zorgt voor een goede naamsbekendheid 50 59% 10 inwoners (12%) hebben ideeën en plannen om iets of iets anders of iets erbij te willen beginnen in Vierhuizen (zie ook tabel 30). Daarnaast hebben nog 14 mensen (17%) kennis of talenten die zij voor het dorp kunnen en willen inzetten! Dit reikt van massages tot ICT, van koken tot kunst. Tabel 30: ondernemers in spé (n=21) Ondernemers in spé op het gebied van Aantal % Recreatie 2 2% Toerisme 3 4% Horeca 3 4% Uiterlijke verzorging 0 0% Ouderenzorg 1 1% Zorgverlening 1 1% Kinderopvang 1 1% Huishoudelijke dienstverlening 0 0% Zorgboerderij 5 6% Kunst 4 5% Boerderij- of landwinkel met streekproducten 4 5% Voedselproductie voor de regio 2 2% Eigen bedrijf aan huis in de sector 3 4% Duurzame energie 4 5% Anders 2 2% 51

53 De meeste plannen en ideeën voor een nieuwe onderneming gaan over het starten van een zorgboerderij, kunst, boerderij- of landwinkel met streekproducten en duurzame energie. De ideeën die genoemd zijn, zijn onder andere de (alternatieve) gezondheidszorg, catering, massages, kunst, sauna, zorgboerderij, en een dierenpension en een dagbesteding voor mensen met een zorg-/hulpvraag. Nieuw ondernemerschap in Vierhuizen moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Het moet geen overlast veroorzaken (vindt 62%) en het moet bij het dorpskarakter passen (vindt 58%). Daarnaast moet het een meerwaarde geven aan het dorp (vindt 56%) en de rust en ruimte respecteren (vindt 51%). De voorkeur gaat uit naar kleinschalige bedrijvigheid (vindt 49%) Vereniging Dorpsbelangen De inwoners waarderen de Vereniging Dorpsbelangen met een gemiddeld rapportcijfer van 7,3 (met een spreiding tussen 4 en 10). Het merendeel van de inwoners (>50%) is het met 9 van de 13 stellingen eens (tabel 31). 52

54 Tabel 31: waardering Vereniging Dorpsbelangen Vierhuizen (n varieert tussen 83 en 85) Waardering Vereniging Dorpsbelangen Aantal % eens Het is goed dat de Vereniging Dorpsbelangen er is 78 93% Onze dorpsbelangen worden goed behartigd door de Vereniging Dorpsbelangen 61 73% Het huidige bestuur van Vereniging Dorpsbelangen is een goede afspiegeling van het dorp 50 60% Het bestuur van Vereniging Dorpsbelangen is goed bereikbaar 65 77% Het bestuur van Vereniging Dorpsbelangen heeft goede contacten met de gemeente De Marne 45 53% Dorpsbabbel wil ik niet missen 68 81% De Vereniging Dorpsbelangen informeert het dorp goed over wat er speelt % De website van Vierhuizen moet weer up-to-date gemaakt te worden 36 43% Ik wil graag een bijdrage leveren aan het updaten van de website (inhoudelijk of technisch) 6 7% Het is belangrijk dat Vierhuizen een toekomstvisie ontwikkelt 45 54% Ik weet wie de contactpersoon voor Vierhuizen is bij de gemeente De Marne 23 27% Vierhuizen en omliggende dorpen moeten meer samenwerken 39 46% Ik wil me inzetten voor het dorp 43 51% De meeste inwoners (93%) vinden het goed dat de Vereniging Dorpsbelangen er is en dat hun dorpsbelangen goed worden behartigd (73%). Het bestuur is goed bereikbaar (77%) en vormt een goede afspiegeling van het dorp (60%). Het bestuur informeert het dorp goed over wat er speelt (66%). De Dorpsbabbel kan niet gemist worden (81%) en de website moet weer up-to-date gemaakt worden (vindt 43%). Er zijn zes mensen (7%) die hier graag een bijdrage aan willen leveren (technisch of inhoudelijk). Nog 43 anderen (51%) zijn ook bereid zich in algemene zin in te zetten voor het dorp. De inwoners zijn van mening, dat het bestuur goede contacten heeft met de gemeente De Marne (53%) maar het is hen niet altijd duidelijk wie de contactpersoon voor Vierhuizen is bij de gemeente (49%). Meer dan de helft van de inwoners vindt het belangrijk dat Vierhuizen een toekomstvisie ontwikkelt (54%). 53

55 3.12 Goede ideeën voor Vierhuizen In de vragenlijst hebben de inwoners aan het eind hun goede ideeën voor Vierhuizen kunnen opschrijven. Onder de vraag Stel dat u iets aan het dorp Vierhuizen mag veranderen of toevoegen: wat zou dat dan zijn? geven 34 inwoners hun goede ideeën door. Figuur 4 toont een zogenaamde Wordl (of woordwolk) van deze goede ideeën voor Vierhuizen. Enkele ideeën worden door meerdere inwoners genoemd: hoe groter het woord, hoe vaker het genoemd is. Er zijn veel ideeën opgeschreven voor het voetbalveld, de fiets- en wandelpaden en de dorpsactiviteiten. In bijlage 6 vindt u alle antwoorden op deze en de andere open vragen uit de vragenlijst. Figuur 4: goede ideeën voor Vierhuizen (n=34) 54

56 55

57 4. Conclusie en discussie 4.1 Conclusie De onderzoeksvraag voor dit onderzoek luidde: Hoe waarderen inwoners van Vierhuizen hun leefomgeving? Hierbij gaat het om de waardering van aspecten uit vier domeinen van de leefomgeving: 1) de woonsituatie 2) de voorzieningen 3) het sociale klimaat 4) het organiserend vermogen In maart 2012 hebben 86 inwoners ouder dan 13 jaar en 10 kinderen tussen 6 en 12 jaar uit Vierhuizen en het nabijgelegen buitengebied aan het onderzoek deelgenomen, dat is een respons van 45%. Voor het kenmerk geslacht is de respondentgroep niet geheel representatief: er zaten relatief te veel mannen in de respondentengroep. Voor het kenmerk leeftijd zijn de respondenten eveneens niet geheel representatief voor de inwoners van Vierhuizen. De leeftijdscategorieën en jaar en ouder waren ondervertegenwoordigd, terwijl de leeftijdscategorieën jaar juist oververtegenwoordigd waren. Hierdoor moet men voorzichtig zijn om de resultaten van toepassing te achten voor alle inwoners van Vierhuizen. De respondentgroep is homogeen qua herkomst en woonduur. De meeste respondenten komen uit Vierhuizen of de directe omgeving en het Gronings wordt door veel respondenten nog gesproken. De meeste respondenten wonen al lang in Vierhuizen en voelen zich redelijk tot zeer betrokken bij het dorp. 56

58 10 kinderen (jonger dan 13 jaar) hebben een kindervragenlijst ingevuld. De kinderen vinden Vierhuizen een leuk dorp omdat er ruimte is om buiten te spelen. Ook houden ze van de natuur en de rust in het dorp. Het bos wordt ook gewaardeerd. De meester kinderen gaan in Ulrum naar school: de helft van alle kinderen zou graag in hun eigen dorp naar school willen gaan. De kinderen kunnen veilig spelen in Vierhuizen. In de totaalbeoordeling geven de inwoners ouder dan 13 jaar een ruime voldoende aan Vierhuizen (tabel 32). Daarmee is de hoofdconclusie gerechtvaardigd: de inwoners van Vierhuizen waarderen hun leefomgeving positief. Dat blijkt niet alleen uit het gemiddelde rapportcijfer, maar ook uit de associatieve woorden waarmee de inwoners Vierhuizen aanduiden: rust, ruimte, (t)huis en gezellig. In tabel 32 zijn deze vier domeinen voorzien van de rapportcijfers, die de respondenten hebben gegeven. Voor Woonsituatie is het gemiddelde rapportcijfer berekend van de aspecten Mijn Woning, Het Wonen en Veiligheid. Voor Voorzieningen is het gemiddelde rapportcijfer berekend van het aspect Voorzieningen. Voor Sociaal Klimaat is het rapportcijfer van de Sociale Gemeenschap en de Dorpsactiviteiten gebruikt. Voor Organiserend Vermogen is het gemiddelde rapportcijfer berekend van de aspecten Ondernemen en Vereniging Dorpsbelangen. In de kolom Waardering is het rapportcijfer groter of gelijk aan 7,5 voorzien van ++ als sterkste waardering van de leefomgeving, het rapportcijfer kleiner dan 7,5 van + als minder sterke waardering. De waardering voor de vier domeinen wordt hieronder besproken. 57

59 Tabel 32: Vierhuizen als leefomgeving: beoordeling in rapportcijfers en waarderingen Waardering leefomgeving Gemiddeld rapportcijfer Waardering Vierhuizen 7,4 + Woonsituatie 7,6 ++ Voorzieningen 6,9 + Sociaal Klimaat 7,1 + Organiserend Vermogen 6,9 + De inwoners van Vierhuizen waarderen hun woonsituatie zeer positief. Dit aspect krijgt het hoogste rapportcijfer: een 7,6 gemiddeld. Als de inwoners aan hun dorp denken, associëren zij dat met positieve begrippen: rust, ruimte, hun (t)huis en gezelligheid. Deze rust en ruimte zijn eveneens de hoofdredenen voor velen om in Vierhuizen te komen wonen. De woning speelt bij deze vestigingskeuze ook een rol en deze woningen zijn voor het grootste deel eigendom van de inwoners. Men is tevreden over de huidige woning maar heeft toch nog een aantal wensen voor aanpassingen (toegankelijkheid, uitbreiding, renoveren). Sommige woningen zijn al (deels) geïsoleerd en verduurzaamd en een aantal mensen is misschien bereid duurzame aanpassingen te doen. Een groot deel van de inwoners voelt zich 24 uur per dag veilig in Vierhuizen. Vierhuizen wordt gezien als een dorp waar kinderen veilig kunnen spelen en opgroeien. 42% van de inwoners wil Vierhuizen nooit meer verlaten, dat zijn voornamelijk ouderen. Zij die wel willen verhuizen, willen dat op langere termijn (binnen 5 tot 10 jaar of ooit). De verhuisredenen hebben vooral betrekking op het straks ouder worden en het opzoeken van een stedelijke omgeving. De respondenten maken regelmatig gebruik van de fietspaden in en om Vierhuizen en vinden dat deze goed onderhouden zijn. Dit geldt ook voor de wandelpaden. Van de respondenten bezitten bijna alle huishoudens minimaal één auto. Deze wordt vaak gebruikt voor de korte afstanden. In en naar het dorp wordt er wel hard gereden en de routes naar scholen in de omgeving wordt niet altijd als veilig ervaren. 58

60 De inwoners van Vierhuizen waarderen de voorzieningen positief met een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. De omgeving van Vierhuizen wordt door iedereen aantrekkelijk gevonden. Goede relaties met medebewoners zijn belangrijk voor een dorp zonder winkels. Dat de dagelijkse voorzieningen buiten Vierhuizen gehaald moeten worden, vinden inwoners niet erg. Bijna iedereen vindt dat de kinderen niet zonder de speeltuin in het dorp en de meesten kunnen niet zonder dorpshuis t Vierhuis. Het merendeel van de inwoners vindt de Dorpsbabbel informatief. Bijna iedereen kan zich in het dagelijks leven redden, omdat ze zelf alles nog kunnen. Degenen die wel hulp nodig hebben, krijgen dat vooral van familieleden. Een groot deel van de inwoners is lid van de Vereniging Dorpsbelangen en van de ijsvereniging. In deze clubs en de sportclub zijn de inwoners ook het meest actief. Er zijn 13 inwoners die actief voor het dorp willen worden. De inwoners van Vierhuizen waarderen het sociaal klimaat positief met een gemiddeld rapportcijfer van 7,1. De inwoners hebben voldoende sociale contacten in het dorp maar ook daarbuiten. Saamhorigheid is belangrijk en de relatie tussen de inwoners en hun buren is goed. De meeste inwoners geven aan dat zij goed ontvangen zijn toen zij in Vierhuizen kwamen wonen. Inwoners kunnen altijd hulp vragen aan medebewoners en deze burenhulp wordt ook gevraagd en ontvangen. Deze verleende en/of ontvangen burenhulp wordt meestal niet verrekend of verrekend met een wederdienst. Inwoners ontmoeten elkaar vooral in het dorpshuis t Vierhuis (55%), buiten en op straat (47%) en thuis of bij iemand anders thuis (42%). De meeste inwoners doen mee aan de dorpsactiviteiten (80%): de frequentie van deelname verschilt. De meeste inwoners geven ook aan dat zij de dorpsactiviteiten belangrijk vinden voor Vierhuizen. De inwoners van Vierhuizen waarderen het organiserend vermogen positief met een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. Het merendeel van de inwoners vindt het belangrijk dat er ondernemers in en rond Vierhuizen zijn. Vierhuizen heeft belang bij ondernemers die de leefbaarheid versterken en zorgt voor een goede naamsbekendheid. 10 inwoners (12%) hebben ideeën en plannen om iets of iets anders of iets erbij te willen beginnen in Vierhuizen. De meeste plannen en ideeën gaan over het starten van een zorgboerderij, kunt, boerderij- of landwinkel met streekproducten en duurzame energie. De meeste inwoners (93%) vind het goed dat de Vereniging Dorpsbelangen er is en dat hun 59

61 dorpsbelangen goed worden behartigd (73%). Zij vinden het belangrijk dat Vierhuizen een toekomstvisie ontwikkelt (54%) en 51% is bereid zich in te zetten voor het dorp Deze conclusies uit het inwonersonderzoek zijn waardevol voor inwoners van Vierhuizen om er trots en identiteit aan te ontlenen. In het rapport Samenleven in Vierhuizen. Advies voor Vierhuizen (Tjeerdsma, 2012) geeft de onderzoeker op basis van deze onderzoeksresultaten advies aan het bestuur van de Vereniging Dorpsbelangen over de toekomstvisie van Vierhuizen. 4.2 Discussie De gegevensverwerving van dit onderzoek is op een betrouwbare wijze uitgevoerd, wat heeft geleid tot een goede respons. Al eerder is aangegeven dat de representativiteit van de respondentgroep voor de kenmerken geslacht en leeftijd te wensen overlaat. Hierdoor moet men voorzichtig zijn om de resultaten van toepassing te achten voor alle inwoners van Vierhuizen. Er zat één vraag in de vragenlijst die twee foutieve antwoordmogelijkheden bevatte. Dit kan ertoe hebben geleid dat deze vraag niet goed is beantwoord. Bij de berekening van de percentages zijn de antwoorden op deze foutieve opties niet meegerekend. Op 8 mei 2011 zijn de voorlopige onderzoeksresultaten gepresenteerd aan de inwoners van Vierhuizen (bijlage 7). Bij deze presentatie waren ongeveer 30 Vierhuisters aanwezig. Naar aanleiding van de presentatie en nabesprekingen zijn er een aantal extra analyses op de data uitgevoerd, die in dit onderzoeksrapport staan uitgewerkt. 60

62 5. Bronnen Centraal Bureau voor de Statistiek. (2012). Gemeente op Maat; De Marne. Den Haag. Centraal Bureau voor de Statistiek. (sd). StatLine. Opgehaald van Natuurmonumenten. (sd). Nationaal Park Lauwersmeer. Opgeroepen in april 2012, van Gemeente De Marne. (2011). Woon- en Leefbaarheidsplan : toekomst voor kwaliteit en ruimte. Rijksoverheid. (sd). ABF Research Primos prognose Opgeroepen in april 2012, van 61

63 Reeks dorpsonderzoeken ( Tjeerdsma, A. (2012) in Tjuchem. Hoe waarderen inwoners van Tjuchem hun leefomgeving? Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen Tjeerdsma, A. (2012). Tjuchem redt zich wel! Advies voor Tjuchem. Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen Rozema, J. (2012). Nieuw-Balinge Hoe waarderen inwoners van Nieuw-Balinge hun leefomgeving? Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen Rozema, J. (2012). Veur en deur ons saomen. Advies voor Nieuw-Balinge. Kenniscentrum NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen Rozema, J., & Tjeerdsma, A. (2011). Niehove anno Hoe waarderen inwoners van Niehove hun leefomgeving? Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Rozema, J., &Tjeerdsma, A. (2011). Rustig blijven wonen in Niehove. Advies voor Niehove 3.0. Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Buiter, O., & Rozema, J. (2011). Leven in Houwerzijl. Onderzoek naar de ervaren kwaliteit van de leefomgeving. Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Rozema, J., Buiter, O., & Van den Berg, J.A. (2011). Samen mooi wonen in Houwerzijl. Adviezen voor Houwerzijl Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Buiter, O. (2010) Dorpsonderzoek Ulrum. Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Rozema, J. (2010). Het leeft in Westernieland. Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. Rozema, J. (2010). Het kan in Westernieland. Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte, Hanzehogeschool Groningen. 62

64 63 Waarde(n)volle ruimte!