Inhoud Auteurs IV Woord vooraf V

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud Auteurs IV Woord vooraf V"

Transcriptie

1 VII Inhoud Auteurs IV Woord vooraf V 1 Inleiding tot de automatiseringstechniek Inleiding Digitale en analoge automatisering Uitvoerorganen Hydraulische uitvoerorganen Pneumatische uitvoerorganen Elektrische aandrijftechniek Hoofdschakelelementen Hoofdschakelelementen van de hydrauliek Hoofdschakelelementen in de pneumatiek Elektrische hoofdschakelelementen Opgaven 39 2 Signalen, signaalgevers en sensoren Inleiding Signalen Signaalopbouw Signaalvormen Signaalgevers Pneumatische signaalgevers Elektrische signaalgevers Sensoren Pneumatische sensoren Magnetische sensoren Inductieve sensoren Capacitieve sensoren Optische sensoren Druk- en krachtsensoren Opgaven 60 3 Basisbesturingsfuncties Inleiding Logische basisfuncties De NIET-functie De EN-functie De OF-functie De JA-functie Hulprelais Combinatorische besturingen Het toepassen van relais Opgaven 74

2 VIII 4 Besturingsalgebra Inleiding Talstelsels Het decimale talstelsel Het tweetallige of binaire stelsel De BCD-code Het achttallige of octale stelsel Het zestientallige of hexadecimale stelsel Opgaven Waarheidstabellen Opgaven Besturingsalgebra (axioma s, wetten en regels) Axioma s Wetten Regels Voorbeelden Opgaven Gray-codes Karnaugh-diagram Minimaal- en maximaaltermen Vormen van Karnaugh-diagrammen Don t care-termen Geïnverteerde oplossingen Het vereenvoudigen van maxtermen Opgaven Volgordebesturingen Inleiding De besturingsvoorwaarden Bewegingsdiagram, signalen, commando s en formules Primaire signalen Schematekenregels Het pneumatisch schema Het elektrisch- of stroomkringschema, luchtdrukloos Ladderdiagrammen Het logisch schema Opgaven Programmeerbare besturingen (PLC s) Inleiding De opbouw van een PLC In- en outputmodule Signalen en adressen Input en Output Adressering Werking van de PLC Het programmeren van een PLC Het programmeren Programmeren in Instruction List (IL) 145

3 IX Interne geheugenadressen (merkers) Programmeren van min- en maxtermen Het intoetsen van een programma Opgaven Geheugens (opbouw en werking) Inleiding Opbouw van een geheugen Elektrische geheugenschakelingen Dominantie Pneumatische geheugenschakelingen Logische geheugens Geheugens in ladderdiagrammen Geheugens in een PLC-programma Geheugens en de Morgan-regel Samenvatting Opgaven Tijd- en tellerschakelingen (timers en counters) Inleiding Signaal-tijd-diagrammen Timers Pneumatische timers Elektrische timers Logische schema s van timers Timers in PLC s Programmeren met timers Programmeren met software-timers Voorbeelden Opgaven Counters (tellers) Elektronisch tellen De up-counter De down-counter Decimaal tellen Counters in PLC-programma s Presetwaarde Het programmeren van counters IEC counters Opgaven Besturingen met tijd- en tellerschakelingen Inleiding Combinatorische besturingen met tijd Volgordebesturingen met tijd Opgaven Besturingen met counters Opgaven 219

4 X 10 Besturingen met geheugens Inleiding Combinatorische besturingen met geheugens Volgordebesturingen met geheugens Noodstop Noodstopprocedure: alle uitvoerorganen direct naar ruststand Opgaven Besturingen met stopcycli Inleiding Ongelijkmaakgeheugen Controletelling Besturingsformules: regels Opgaven Gecontroleerde stopprocedure Opgaven Sequential Function Charts Inleiding Basisinstructies Opbouw van een SFC Voorwaardelijke herhaling Voorwaardelijke sprong Opgaven Manipulaties met SFC s Gelijktijdige sequenties in een SFC (AND) Vertakkingen in een SFC (OR) Vrij aan te roepen sequentie (subchart) Gememoriseerde acties of commando s Tellers in een SFC Opgaven Cases Cases Opgaven De standaard IEC Inleiding Kenmerken van de softwarestandaard IEC Kenmerken van de IEC programmeertalen Instruction List (IL) Structured Text (ST) Ladderdiagram (LD) Function Block Diagram (FBD) Sequential Function Chart (SFC) Technische specificatie in een SFC Soorten acties Actie-qualifiers Voorbeeld actie-qualifiers 326

5 XI SFC en de PLC-cyclus Goed ontwerpen en bouwen van een besturing Aansturen vanuit een SFC-lus Tellen in een SFC Modellen en bouwstenen in de norm Het softwaremodel Het communicatiemodel De programmaorganisatie CoDeSys Datatypen Opbouw van een PLC-programma met behulp van IEC Project 1 Besturing inschuifinstallatie met IL Definiëring inschuifinstallatie Het bouwen van de inschuifbesturing Het bouwen van de visualisatie van de inschuifbesturing Project 2 Besturing wisselstation met SFC Opgaven Flexibele Productie Automatisering (FPA) Inleiding Apparatuur Organisatie Informatie Systemen Flexibele fabricagesystemen Flexibele assemblagesystemen Opgaven Identificatie Inleiding Mechanische identificatie Mechanische identificatie met vaste platen Mechanische identificatie met stiften Optische identificatie Eendimensionale optische codes Tweedimensionale optische codes Visionsystemen Radiofrequentie-identificatie Opgaven Transportsystemen Inleiding Automated Guided Vehicle (AGV) Transportbanen Transferbanen Opgaven 420

6 XII 18 Handlingsystemen Inleiding Cilinders en lineaire motoren Opspan- en kruistafels Trilvoeders Pick and place-units Vast programmeerbare pick and place-unit Vrij programmeerbare pick and place-unit Meetsystemen Opgaven Industriële robots Inleiding Industriële robot Robottypen Robottoepassingen Architectuur van een RRR-robot Aandrijving van de robotassen Elektromotor Vertraging Remsysteem Meetsysteem Besturingssysteem Opgaven Bustechnologie Inleiding Datacommunicatie Parallelle transmissie Seriële transmissie Bussen I/O-systemen Bussystemen Opgaven 476 Register 478

automatiseringstechnieken

automatiseringstechnieken Industriële 2e druk automatiseringstechnieken A. Drost C.J. van Beekum INDUSTRIËLE AUTOMATISERINGSTECHNIEKEN Vormgeving en opmaak PPMP Prepress, Wolvega Vormgeving omslag A. de Graaff Over ThiemeMeulenhoff

Nadere informatie

Synoniemen? Franse Norm Grafcet. IEC-norm voor PLC: SFC Sequential Function Chart Één van de vijf programmeermethoden voor PLC s

Synoniemen? Franse Norm Grafcet. IEC-norm voor PLC: SFC Sequential Function Chart Één van de vijf programmeermethoden voor PLC s Synoniemen? Franse Norm Grafcet IEC-norm voor PLC: SFC Sequential Function Chart Één van de vijf programmeermethoden voor PLC s Doel: Oefening/Project/Proces is deelbaar in STAPPEN. (min. 3!) STAP PER

Nadere informatie

Labo-oefeningen Automatisatie (Experimentele fase)

Labo-oefeningen Automatisatie (Experimentele fase) Praktische oefeningen Automatisatie Ivan Maesen IM 14-11-2004 2-1 Labo-oefeningen Automatisatie (Experimentele fase) Deze Praktische oefeningen kunnen gebruikt worden voor de Labosessies van het vak Automatisatie

Nadere informatie

PNEUMATIEK 3/ PLC-BESTURINGEN 1

PNEUMATIEK 3/ PLC-BESTURINGEN 1 PNEUMATIEK 3/ PLC-BESTURINGEN 1 Docentenhandleiding Herzien door: R.F.A. Sars 20104086_TransferW_pneu3_PLC1_WB_titelpag.indd 1 04-04-2011 10:06:40 Colofon Herzien door A. Drost R.F.A. Sars Oorspronkelijke

Nadere informatie

WAGO-TRAININGEN. Programma

WAGO-TRAININGEN. Programma WAGO-TRAININGEN Programma WAGO-TRAININGEN Effectief en praktijkgericht Onze trainers zijn volledig bekend met de materie, uit eigen ervaring weten zij precies wat er speelt. Zo wordt er geen tijd verspild.

Nadere informatie

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training Uitwerking bewegingen zonder geheugen Stap : teken in het diagram de bewegingen. Hier zijn twee bewegingen weergegeven. Cilinder A wordt op wissellijn 0 geactiveerd. Zodra cilinder A de eindpositie heeft

Nadere informatie

Technische Opleidingen

Technische Opleidingen Technische Opleidingen Elauma Waagmeester Technische opleidingen Niet alleen bij nieuwbouw, maar ook bij revisies en storingen is het belangrijk om voldoende kennis van de verschillende systemen in huis

Nadere informatie

Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering

Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering Cursusboek Nieuwegein, 2014 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, januari 2014 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 4.0

Nadere informatie

c Programmeerbare Logische Sturingen

c Programmeerbare Logische Sturingen Hugo Mariën c Programmeerbare Logische Sturingen onder redactie van H. Saeys Stad Antwerpen Stedelijk Lyceum Hoofdinstelling : Paardenmarkt 94 2000 ANTWERPEN Tel. 03/470.25.30 - Fax 03/470.25.31 ~diekeure

Nadere informatie

Programmeren PLC s. Opdracht Elektrotechniek

Programmeren PLC s. Opdracht Elektrotechniek Opdracht Elektrotechniek Programmeren PLC s Onderwerp : Introductie PLC s Versie : 1.0 Datum : 11 maart 2012 Opgesteld door : T.Groeneveld Docent Elektrotechniek www.cardan.nl Pag: 1 Inleiding. Met deze

Nadere informatie

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training Uitwerking 3 bewegingen met geheugen en tijd Stap 1: teken in het diagram de bewegingen. Hier zijn twee bewegingen weergegeven. Cilinder A wordt op wissellijn 0 geactiveerd. Zodra cilinder A de eindpositie

Nadere informatie

Vervolg. Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina.

Vervolg. Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina. Vervolg Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina. Versie: zondag 4 november 2007 4 Functie diagram. 4.1 Combinatorisch versus sequentieel Automatische besturingen al dan niet met

Nadere informatie

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010 Registers & Adressering, ing 2008-2010 Inhoud Leerstof tot nu toe Opbouw registers Benaming registers Opbouw data Verloop programma Leerstof tot nu toe: Bouw PLC Intern Extern fabrikanten Aansluiten I/O

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel

Nadere informatie

2 Algemene opbouw van een computersysteem

2 Algemene opbouw van een computersysteem Procescomputer E. Gernaat 1 Microprocessoren algemeen Informatie-verwerking zoals behandeld is momenteel vrijwel geheel overgenomen door microprocessoren. Wanneer we voortborduren op het idee van combinatorische

Nadere informatie

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training

B I A S E T Buro Industriële Automatisering Software en Training Uitwerking bewegingen met geheugen Stap : teken in het diagram de bewegingen. Hier zijn twee bewegingen weergegeven. Cilinder A wordt op wissellijn 0 geactiveerd. Zodra cilinder A de eindpositie heeft

Nadere informatie

Vervolg. Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina.

Vervolg. Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina. Vervolg Eerste blad niet afdrukken. Document eindigen op een even pagina. Versie: vrijdag 2 november 2007 2 Programmable Logic Controller Een Programmable Logic Controller is een elektronisch apparaat

Nadere informatie

Om een PLC te kunnen programmeren is het belangrijk te weten hoe de PLC het programma verwerkt. (Zie 2.4 blz. 35-)

Om een PLC te kunnen programmeren is het belangrijk te weten hoe de PLC het programma verwerkt. (Zie 2.4 blz. 35-) Vervolg 3 PLC programmering Om een PLC te kunnen programmeren is het belangrijk te weten hoe de PLC het programma verwerkt. (Zie 2.4 blz. 35-) 3.1 Programma verwerking samengevat 3.1.1 PLC-cyclus 1. De

Nadere informatie

06-RIS-02: Een inleiding in LogoSoft. VTI Brugge Realisaties Industriële Sturingen

06-RIS-02: Een inleiding in LogoSoft. VTI Brugge Realisaties Industriële Sturingen 06-RIS-02: Een inleiding in LogoSoft VTI Brugge Realisaties Industriële Sturingen Toepassing Logo! Overzicht ppt over LogoSoft 1. De Hardware 2. Gebruik van LogoSoft. 3. De programmeerfuncties 1. De Basisfuncties

Nadere informatie

Beckhoff BC9050 met Twincat

Beckhoff BC9050 met Twincat Beckhoff BC9050 met Twincat F. Rubben, Ing. 2011 1 Beckhoff 2 1 Hardware: BC9050 voeding 24Vdc Voor de buscontroller en Voor de K-bus 3 Hardware: netwerk? De bouw van het netwerk zal bepalen hoe het IP-adres

Nadere informatie

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2)

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

Hfdst. 1: INLEIDING 1.1. DOEL VAN DE PLC: = Automatisering. 3 functionele onderdelen: Verwerkingsdeel. Relais. Contactor

Hfdst. 1: INLEIDING 1.1. DOEL VAN DE PLC: = Automatisering. 3 functionele onderdelen: Verwerkingsdeel. Relais. Contactor 1.1. DOEL VAN DE PLC: PLC Programmable Logic Controller Programmeerbare Logische Controle-eenheid (Sturing) = Automatisering 3 functionele onderdelen: Ingangsdeel Verwerkingsdeel Uitgangsdeel Elektrische

Nadere informatie

Vereenvoudigen van logische vergelijkingen. formules uit de logische algebra. de methode van Quine en McCluskey KARNAUGH-KAART MET 2 VERANDERLIJKEN

Vereenvoudigen van logische vergelijkingen. formules uit de logische algebra. de methode van Quine en McCluskey KARNAUGH-KAART MET 2 VERANDERLIJKEN Pa ELO/IT irk Smets Vereenvoudigen van logische vergelijkingen formules uit de logische algebra met vallen en opstaan? Venn-diagrammen tot 3 variabelen een Karnaugh-kaart in principe tot 6 variabelen handig

Nadere informatie

Overzicht beschikbare toetsen TechnoDesign

Overzicht beschikbare toetsen TechnoDesign 10101 Grammar I 10102 Grammar II 10103 Text analysis I 10104 Text analysis II 11301 Projecties (CADCollege) 11302 Lijnsoorten (CADCollege) 11303 Doorsneden (CADCollege) 11304 Bemating (CADCollege) 11305

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier

Nadere informatie

Applicatie industriële ovenbouw

Applicatie industriële ovenbouw Hartelijk welkom Applicatie industriële ovenbouw Het meet-, regel- en automatiseringssysteem JUMO mtron T Spreker: Dirk Kop Applicatie industriële ovenbouw Eisen in de industriële ovenbouw Exacte registratie

Nadere informatie

SFC. Sequential Function Diagram. NHL Studierichting Elektrotechniek R. van Duivenbode

SFC. Sequential Function Diagram. NHL Studierichting Elektrotechniek R. van Duivenbode Sequential Function Diagram NHL Studierichting Elektrotechniek R. van Duivenbode 1 Inhoud 1 Inleiding.... 3 2 SFC.... 4 2.1 Fase 1 Functionele specificaties.... 5 2.2 Fase 2 Technische specificaties....

Nadere informatie

Deel 2 S7 Graph Ont4 - GA3

Deel 2 S7 Graph Ont4 - GA3 Deel 2 S7 Graph Ont4 - GA3 Deel 2 : Graph 09/05 1 Wanneer er in een installatie een sequentiële beweging geprogrammeerd moet worden is het interessant om gebruik te maken van S7 Graph. De progammastructuur

Nadere informatie

Provinciaal Technisch Instituut EEKLO. Automatiseringstechnieken. Pneumatische besturingen

Provinciaal Technisch Instituut EEKLO. Automatiseringstechnieken. Pneumatische besturingen Provinciaal Technisch Instituut EEKLO Automatiseringstechnieken Pneumatische besturingen 7S TSO CMP/Regeltechniek Inhoud deel I 1. Structuur van een machinebesturing. 1 2. Logische functies. 2.1. JA-functie.

Nadere informatie

Hfdst. 2: COMBINATORISCH PROGRAMMEREN

Hfdst. 2: COMBINATORISCH PROGRAMMEREN 2.1. Basisinstructies: 2.1.1. Ja-functie: Indien je een normaal open schakelaar bedient, moet de lamp oplichten. Waarheidstabel: Booleaanse schrijfwijze: Q0.0 = I0.0 2.1.2. Niet-functie: Waarheidstabel:

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 19 januari 2004, 9:00u-12:00u

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 19 januari 2004, 9:00u-12:00u Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek Vakcodes 5A010/5A050, 19 januari 2004, 9:00u-12:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen

Nadere informatie

Inhoud. Worldwide leading experts in pneumatics

Inhoud. Worldwide leading experts in pneumatics Inhoud 2 Kennismaken met pneumatiek...4 Inleiding in pneumatiek...5 Elektro-pneumatiek...6 Storingzoeken in geautomatiseerde pneumatische installaties...7 Energy Saving in pneumatische installaties...9

Nadere informatie

Probleem! Elektropneumatica voorbeeld. Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt

Probleem! Elektropneumatica voorbeeld. Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt Probleem! Elektropneumatica voorbeeld Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt Probleem! Probleem! Elektropneumatica: oplosmethode 1 deel 1 Probleem! Elektropneumatica: oplosmethode 1 deel 2 Probleem! Elektropneumatica:

Nadere informatie

THEME Competence Matrix - Mechatronics

THEME Competence Matrix - Mechatronics COMPETENTIEGEBIEDEN COMPETENTIE ONTWIKKELINGSSTAPPEN 1. Onderhouden van en borgen van de betrouwbaarheid Hij/zij kan het elementaire onderhoud van machines en systemen, volgens planning uitvoeren. onderhoudsprocedures

Nadere informatie

Praktijkinstructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270)

Praktijkinstructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270) instructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270) pi.ict09.3.v1 ECABO, 1 april 2002 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of

Nadere informatie

Proeftentamen Digitale technieken

Proeftentamen Digitale technieken Proeftentamen Digitale technieken André Deutz October 17, 2007 De opgaven kunnen uiteraard in willekeurige volgorde gemaakt worden geef heel duidelijk aan op welke opgave een antwoord gegegeven wordt.

Nadere informatie

Opleiding. Elektromechanica. Code. Da2 PLC. Academiejaar 2015-2016. Semester: - 5&6 avondtraject. Studieomvang. 6 studiepunten.

Opleiding. Elektromechanica. Code. Da2 PLC. Academiejaar 2015-2016. Semester: - 5&6 avondtraject. Studieomvang. 6 studiepunten. Opleiding Elektromechanica Code Da2 PLC Academiejaar 2015-2016 Semester: - 5&6 avondtraject Studieomvang 6 studiepunten Totale studietijd 160 Aantal lestijden 80 Aandeel lestijden in afstandsonderwijs

Nadere informatie

Antwoorden zijn afgedrukt!!!!!!!

Antwoorden zijn afgedrukt!!!!!!! Computerorganisatie INF/TEL (233) februari 2, 9. 2.3 uur 8 bladzijden met 9 opgaven 3 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam, studentnummer, naam vak, vakcode,

Nadere informatie

Hfdst. 4: PLC-sturingen ontwerpen gebaseerd op het functiediagram

Hfdst. 4: PLC-sturingen ontwerpen gebaseerd op het functiediagram 4.1. Basisstructuren: 6 mogelijke sequenties: 1/ Enkelvoudige of lineaire sequentie; 2/ Meervoudige sequentie met keuze; 3/ Meervoudige sequentie met exclusieve keuze; 4/ Meervoudige sequentie met sprong;

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 1 Introductie Jesse op den Brouw INLDIG/2015-2016 Even voorstellen... ing. J.E.J. (Jesse) op den Brouw Elektrotechniek Digitale Techniek Software, hardware Embedded systems

Nadere informatie

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw 2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.1 Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek (E-INLDIG-13 ) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Ben

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 17 2 Elementaire bewerkingen In dit hoofdstuk leer je hoe werken met binaire getallen en hexadecimale getallen omgezet wordt naar een decimaal getal en omgekeerd. Vervolgens

Nadere informatie

Probleemanalyse 28. Voorbeelden: A+ B+ C- A- B- C+ A+ C+ A- B+ C- B- A+ A- B+ B- A+ B+ B- A-

Probleemanalyse 28. Voorbeelden: A+ B+ C- A- B- C+ A+ C+ A- B+ C- B- A+ A- B+ B- A+ B+ B- A- Probleemanalyse 28 5. Probleemanalyse. Bij een automatische cyclus, waarbij een werkstuk of product behandeld, verplaatst of afgewerkt wordt, is het noodzakelijk dat alle bewerkingen of arbeidshandelingen

Nadere informatie

Frank Rubben 8/06/2015. Probleem! Elektropneumatica voorbeeld. Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt. Ddaq Engineering 1

Frank Rubben 8/06/2015. Probleem! Elektropneumatica voorbeeld. Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt. Ddaq Engineering 1 Probleem! Elektropneumatica voorbeeld Voorbeeld uitgewerkt in vorige ppt Ddaq Engineering 1 Probleem! Probleem! Elektropneumatica: oplosmethode 1 deel 1 Ddaq Engineering 2 Probleem! Elektropneumatica:

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik

Nadere informatie

Slimme schakelingen (2)

Slimme schakelingen (2) Slimme schakelingen (2) Technische informatica in de zorg Thijs Harleman Modulecode: TMGZ-AMAL23 23 februari 2015 1 Overzicht college Doel van dit college: Verdiepen van kennis en inzicht van het ontwerpen

Nadere informatie

b) Geef het schema van een minimale realisatie met uitsluitend NANDs en inverters voor uitgang D.

b) Geef het schema van een minimale realisatie met uitsluitend NANDs en inverters voor uitgang D. Basisbegrippen Digitale Techniek (213001) 9 november 3000, 13.30 17.00 uur 8 bladzijden met 10 opgaven Aanwijzingen bij het maken van het tentamen: 1. Beantwoord de vragen uitsluitend op de aangegeven

Nadere informatie

Hfdst. 3: Functiediagram volgens IEC848

Hfdst. 3: Functiediagram volgens IEC848 3.1. Soorten sturingen: 2 soorten sturingen: Combinatorische sturingen: De uitgangen reageren in functie van de ingangen. Dergelijke schakelingen worden nooit in een functiediagram gezet. Voorbeeld: niveau

Nadere informatie

Bijlage D. Binair rekenen

Bijlage D. Binair rekenen Bijlage D Binair rekenen Bits, bytes en computerwoorden Alle huidige computersystemen zijn gebaseerd op digitale logica. Elk geheugenelement kent een geladen en een niet-geladen positie. Vaak wordt dit

Nadere informatie

Inhoudsopgave. www.ffxs.nl/diy-elektro - 2 - PLC

Inhoudsopgave. www.ffxs.nl/diy-elektro - 2 - PLC Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Opbouw van een sturing...3 Besturing met vaste bedrading...3 Besturen met PLC...3 Voordelen van PLC s...3 Opbouw en werking van de S7-212...4 Technische specificaties...4

Nadere informatie

Inhoudsopgave. De verkeersregelinstallatie Pagina 2 van de 34

Inhoudsopgave. De verkeersregelinstallatie Pagina 2 van de 34 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 3 Hoofdstuk 1: Inleiding... 4 Historie... 4 Werking... 5 Doelen van de VRI in dit profielwerkstuk... 6 Stappenplan... 9 Detectie... 10 Hoofdstuk 2: Aansturing...

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Digitale signalen

Hoofdstuk 6: Digitale signalen Hoofdstuk 6: Digitale signalen 6. Algemeenheden Het decimale talstelsel is het meest gebruikte talstelsel om getallen voor te stellen. Hierin worden symbolen gebruikt ( t.e.m. 9 ) die ondubbelzinning de

Nadere informatie

Trea Winter van Faassen Joost van den Brink

Trea Winter van Faassen Joost van den Brink Colofon Auteur: Eindredactie: Mark urger Thijs A. Afman Trea Winter van Faassen Joost van den rink Dit is een uitgave van rink Techniek V. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen.

Nadere informatie

Trea Winter van Faassen Joost van den Brink

Trea Winter van Faassen Joost van den Brink Colofon Auteur: Eindredactie: Mark urger Thijs A. Afman Trea Winter van Faassen Joost van den rink Dit is een uitgave van rink Techniek V. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen.

Nadere informatie

T R A I N I N G E N S T I M A C B V

T R A I N I N G E N S T I M A C B V Stimac BV is bereid veel te investeren om (eigen) mensen beter te maken op technisch gebied. Om verdere groei te realiseren en hoge kwaliteit te kunnen blijven waarborgen gaan we eigen, interne trainingen

Nadere informatie

PLC GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGEN PID & PIDAT SNELLE START INSTRUCTIE

PLC GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGEN PID & PIDAT SNELLE START INSTRUCTIE PLC GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGEN PID & PIDAT SNELLE START INSTRUCTIE PNSPO 2010, OMRON ELECTRONICS B.V. Alle rechten voorbehouden. De informatie in dit document is uitvoerig gecontroleerd. OMRON kan echter

Nadere informatie

Intro S7-1200. datum: onderwerp: door: aan: dinsdag 11 juni 2013 Introductie S7-1200 onder TIA Portal Industrial Automation

Intro S7-1200. datum: onderwerp: door: aan: dinsdag 11 juni 2013 Introductie S7-1200 onder TIA Portal Industrial Automation Intro S7-1200 datum: onderwerp: door: aan: dinsdag 11 juni 2013 Introductie S7-1200 onder TIA Portal Industrial Automation Wat is TIA Portal? Noviteiten 1500 CPU ET200SP remote IO Noviteiten 1200 en 1500

Nadere informatie

VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN. De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis

VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN. De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis Versie: vrijdag 2 november 2007 2 Toegepaste informatica 1 De Microprocessor Zowel

Nadere informatie

Geslaagd zijn voor de module Da2 of basiskennis PLC aantonen met afleggen van competentietest bij titularis

Geslaagd zijn voor de module Da2 of basiskennis PLC aantonen met afleggen van competentietest bij titularis Opleiding Elektromechanica Code + officiële benaming van de module Da3 PLC2 Academiejaar 2015-2016 Semester: - 5&6 avondtraject Studieomvang 6 studiepunten Totale studietijd 160 Aantal lestijden 80 Aandeel

Nadere informatie

Mechatronica. w w w. b r i n k t e c h n i e k. n l

Mechatronica. w w w. b r i n k t e c h n i e k. n l Mechatronica w w w. b r i n k t e c h n i e k. n l Vlaaiensnijder M e c h a t r o n i c a v o o r V M B O & M B O Productbeschrijving Dit trainingsmodel is zeer geschikt om op een aansprekende wijze leerlingen

Nadere informatie

Studentnummer:... Opleiding:...

Studentnummer:... Opleiding:... Computerorganisatie INF/TEL (233) februari 2, 9. 2.3 uur 8 bladzijden met 9 opgaven 3 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam, studentnummer, naam vak, vakcode,

Nadere informatie

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Opbouw van een sturing...3 Besturing met vaste bedrading...3 Besturen met PLC...3 Voordelen van PLC s...3 Opbouw en werking van de S7-212...4 Technische specificaties...4

Nadere informatie

scc = b) CD AB

scc = b) CD AB Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,

Nadere informatie

Processoren. Marc Seutter & David N. Jansen 12 November 2013

Processoren. Marc Seutter & David N. Jansen 12 November 2013 Processoren Marc Seutter & David N. Jansen 12 November 2013 Leerdoel opbouw van de hardware in een computer je construeert een (eenvoudige) processor je schrijft een (kort) assembly-programma je kunt uitleggen:

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Decimaal talstelsel Ons talstelsel is een zogenaamd positioneel talstelsel. Een getal

Nadere informatie

Netwerk. 1. De basisbegrippen van seriële transmissie toelichten.

Netwerk. 1. De basisbegrippen van seriële transmissie toelichten. Netwerk 1. De basisbegrippen van seriële transmissie toelichten. 2. De basisprincipes van een netwerk toelichten. 3. Een netwerk, gebruikt voor inbraakbeveiliging of camerabewaking of brandbeveiliging

Nadere informatie

vrijdag 20 januari 2006 Blad 1 tijd: uur achternaam: voorletters: identiteitsnummer: opleiding:

vrijdag 20 januari 2006 Blad 1 tijd: uur achternaam: voorletters: identiteitsnummer: opleiding: vrijdag 20 januari 2006 Blad 1 Tijdens dit tentamen is het geruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier aan het einde van het tentamen

Nadere informatie

PRODUCT INFORMATION INTERROLL CONVEYORCONTROL EEN NIEUWE DIMENSIE IN TRANSPORTEREN ZONDER ACCUMULATIEDRUK

PRODUCT INFORMATION INTERROLL CONVEYORCONTROL EEN NIEUWE DIMENSIE IN TRANSPORTEREN ZONDER ACCUMULATIEDRUK PRODUCT INFORMATION INTERROLL CONVEYORCONTROL EEN NIEUWE DIMENSIE IN TRANSPORTEREN ZONDER ACCUMULATIEDRUK INTERROLL CONVEYORCONTROL: BESTURINGSOPLOSSING SNELLE INSTALLATIE, FLEXIBELE CONFIGURATIE EN BESCHERMINGSGRAAD

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Studiebelasting: 3 EC Semester: EP1.1, EQ1D.1 Verantwoordelijke docenten: J.E.J. op den Brouw (Brw) Opbouw module. OEdeel kwt sbu theo pract proj toetswijze bs -th1 1 50 21 Open vragen 1..10 -pr1 1 34

Nadere informatie

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden van vragen en opgaven van hoofdstuk 1 1. Is elke combinatorische schakeling een digitale schakeling? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Elke combinatorische

Nadere informatie

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni 2001 4,7 331 keer beoordeeld Vak Wiskunde Tientallig stelsel In een tientallig stelsel heb je de getallen 0 t/m 9 tot je beschikking. Zoals je

Nadere informatie

0 1 2 3 4 / 08 07 06 05 04 NUR 178

0 1 2 3 4 / 08 07 06 05 04 NUR 178 2 3 4 / 8 7 6 5 4 NUR 78 WKB n.v., Wolters Plantyn, Mechelen Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

Techniek operationeel watersysteem

Techniek operationeel watersysteem Techniek operationeel watersysteem Lesboek module 2 Nieuwegein, 2015 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, februari 2015 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.2

Nadere informatie

Servopneumatiek. mart

Servopneumatiek. mart Servopneumatiek mart Flexibel ositioning Intelligent ontrolling.0.005 De komponenten..0.005 Een aandrijving zuigerdiameter 5.. 80.0.005 Een positiemeetsysteem Lineaire-Potentiometer MLO-POT-...-TLF Slaglengte

Nadere informatie

Principes voor het besturen van een dubbelwerkende cilinder 19

Principes voor het besturen van een dubbelwerkende cilinder 19 Principes voor het besturen van een dubbelwerkende cilinder 19 4. Principe voor het besturen van een dubbelwerkende cilinder. 4.1. Besturing met een bistabiel hoofdstuurventiel. 4.1.1. Pneumatische besturing.

Nadere informatie

11 Programmeren van elektrische schakelingen

11 Programmeren van elektrische schakelingen 11 Programmeren van elektrische schakelingen 11.1 Gebruik van hulpcontactoren In elektrische schakelingen wordt geregeld gebruik gemaakt van hulpcontactoren. Als contactoren of schakelaars te weinig vrije

Nadere informatie

Processoren. Marc Seutter & David N. Jansen 10 November 2014

Processoren. Marc Seutter & David N. Jansen 10 November 2014 Processoren Marc Seutter & David N. Jansen 10 November 2014 Leerdoelen Inzicht krijgen in de opbouw van de hardware van een computer en de instructies van een processor. je construeert een (eenvoudige)

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Talstelsels Wij mensen zijn opgegroeid met het rekenen in het tientallig of decimaal talstelsel,

Nadere informatie

profielvak produceren, installeren en energie CSPE KB onderdeel D

profielvak produceren, installeren en energie CSPE KB onderdeel D Examen VMBO-KB 2017 gedurende 120 minuten profielvak produceren, installeren en energie CSPE KB onderdeel D Naam kandidaat Kandidaatnummer Dit onderdeel bestaat uit 7 opdrachten. Voor dit onderdeel zijn

Nadere informatie

Welkom bij het Machinebouw event 20

Welkom bij het Machinebouw event 20 Welkom bij het Machinebouw event 20 Digitale revolutie Slimme en verbonden mechatronische systemen Robert Vincente Robert Vincente Machinebouw event 2018 1 Uitdagingen van de machinebouw industrie Speed

Nadere informatie

Programmeren in C. m.b.v. programma-structuur-diagrammen.

Programmeren in C. m.b.v. programma-structuur-diagrammen. Programmeren in C m.b.v. programma-structuur-diagrammen. Programmastructuurdiagram (PSD) Een aantal jaren geleden is er een verhitte discussie geweest onder programmeurs over het gestructureerd programmeren

Nadere informatie

Inhoud Inhoud. Inleiding 1 Leerdoelen 1

Inhoud Inhoud. Inleiding 1 Leerdoelen 1 v Inhoud Inhoud Inleiding 1 Leerdoelen 1 1 Aftrap 3 1.1 Aanschaf 3 1.2 Arduino UNO R3 of Arduino MEGA 2560? 4 1.3 Poorten en voeding 5 1.4 Systeemeisen 6 1.5 Software 6 1.6 Arduino met pc verbinden 10

Nadere informatie

THEME Competence Matrix - Mechatronics

THEME Competence Matrix - Mechatronics COMPETENTIEGEGIED COMPETENTIE ONTWIKKELINGSSTAPPEN 1. Onderhouden van systemen en borgen van de betrouwbaarheid Hij/zij kan het elementaire onderhoud van machines en systemen, volgens planning uitvoeren.

Nadere informatie

Handleiding. Hitachi EHV CodeSys. R. van Duivenbode V1.9

Handleiding. Hitachi EHV CodeSys. R. van Duivenbode V1.9 Hitachi EHV CodeSys R. van Duivenbode V1.9 November 2015 Inhoudsopgave 1 Installatie... 2 2 Nieuwe applicatie... 2 3 De hardware... 4 3.1 Handmatig hardware kiezen... 4 3.2 Automatisch hardware kiezen...

Nadere informatie

scc =!F3.!F2 b) CD AB

scc =!F3.!F2 b) CD AB Computerarchitectuur en -organisatie (213030) Dinsdag 21 januari 2040, 13.30 17.00 uur 7 bladzijden met 8 opgaven 4 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam,

Nadere informatie

Leerjaar. e-learning. Mechanisch operator A

Leerjaar. e-learning. Mechanisch operator A Leerjaar 2 e-learning Mechanisch operator A INHOUD LEERJAAR 2: MECHANISCH OPERATOR A THEORIE W5: APPARATUUR ONDERHOUDEN Sluit aan bij WLP werkboek 5: Onderhouden apparatuur Aantal SBU voor theorielessen:

Nadere informatie

Totally Integrated Automation. Realizing visions every day in every industry

Totally Integrated Automation. Realizing visions every day in every industry Totally Integrated Automation Realizing visions every day in every industry Industriële trends Hardware complexer en krachtiger Kortere innovatiecycli en snellere modelwijzigingen om in te spelen op veeleisende

Nadere informatie

HCS3000 Getting Started v1.10

HCS3000 Getting Started v1.10 Versie 2 2 apr 2014 Pagina 1 van 24 Copyright 2010 HCS Building Automation Index 1. 1. Eerste stappen met CoDeSys...4 1.1.Installeren van CoDeSys...4 1.2.Installeren van de target...4 1.3.Opstarten van

Nadere informatie

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project Inhoudsopgave 1 Zoeken op vragen.... 3 2 Regelen en sturen.... 3 2.1 Een Flag / signaal... 3 2.2 De motor.... 3 2.3 Verplaatsen.... 4 2.4 Omwentelingen meten... 6 2.5 Licht.... 7 2.6 Variabele.... 7 2.6.1

Nadere informatie

Lineaire servomotoren voor de industrie

Lineaire servomotoren voor de industrie Lineaire servomotoren voor de industrie Elektrisch aandrijfsysteem Vrij positioneerbaar over de gehele slaglengte Nauwkeurige en dynamische positionering Lange levensduur door lineare directe aandrijving

Nadere informatie

Logische bit-instructies

Logische bit-instructies Logische bit-instructies I. I. (MCRA) I. (MCR

Nadere informatie

LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2

LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2 LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2 Oppervlaktebehandeling Aanmaken van verven en lasspuiten

Nadere informatie

Opleiding Technisch operator start? Inhoud

Opleiding Technisch operator start? Inhoud Met de training Technisch operator leer je technische componenten kennen en door de praktijklessen leert u de opgedane kennis ook direct toe te passen. Uiteraard staat het veilig uitvoeren van eerstelijns

Nadere informatie

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family)

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) Ik begin even met een korte inleiding over de TMS1000. ( Wil je

Nadere informatie