Multiculti Maleisië TEKST AAFKE JOCHEMS - FOTOGRAFIE ERNIE ENKELAAR

Transcriptie

1 Multiculti Maleisië Bedekte moslima s die zij aan zij snorkelen met vrouwen in minuscule bikini s. Een moskee en een boeddhistische en hindoeïstische tempel als goede buren in een en dezelfde straat. Chinese noedels, Maleise nasi, Indiase curry of van alles een beetje. Harmonie is het sleutelwoord van Maleisië, een land met zoveel verschillen. TEKST AAFKE JOCHEMS - FOTOGRAFIE ERNIE ENKELAAR Kruidige curry s, noedels en nasi. De Maleisische keuken is net als de bevolking een mix van onder meer Indiase, Chinese en Thaise invloeden.

2 Op de 34e verdieping van het Menara KH tref je een helikopterplatform en rooftopbar in één aan! Wow! Zo boven op het helikopterplatform is pas goed zichtbaar wat een metropool Kuala Lumpur toch is. Ik sta op het dak van een wolkenkrabber, midden in het centrum op 152 meter hoogte, waarop overdag helikopters landen. Klokslag 18 uur nemen een portable bar en zitjes het platform in en verandert het in de Heli Lounge Bar. Een fantastische plek om met een drankje naar de zonsondergang te kijken, terwijl in de omringende torenhoge gebouwen langzaamaan de lichten aangaan. Blikvanger zijn natuurlijk de Petronas Twin Towers die de Maleisische hoofdstad in 1998 op de wereldkaart hebben gezet, destijds met 452 meter het hoogste gebouw van de wereld. Met al die wolkenkrabbers en bebouwing zover het oog reikt, is het moeilijk voor te stellen dat Kuala Lumpur zo n 150 jaar geleden uit niet meer dan enkele mijnwerkershuisjes in de modder bestond, daar waar twee rivieren samenkomen. De vondst van tin had arbeiders naar de mijnen getrokken. In razend tempo is KL, zoals de stad kort heet, uitgegroeid tot een miljoenenstad. Vooral ambitieuze jonge Maleisiërs komen vanuit de provinciesteden en het platteland naar de hoofdstad. Of ze nu Maleier, Chinees, Indiaas zijn of een gemengde achtergrond hebben: ze maken de stad tot een smeltkroes van culturen. Als bezoeker ervaar je die multiculturele samenstelling vooral al slenterend over markten en foodcourts. De heerlijke geuren van verschillende keukens komen je tegemoet, waardoor het niet gemakkelijk is een keuze te maken uit al die wereldse gerechten: Chinese noedels, Maleise nasi, Indiase curry of van alles een beetje? Een vleugje Nederland Een echt bijzondere gemengde achtergrond heeft de Baba-Nyonya-bevolking, en daarvoor reis ik vanuit Kuala Lumpur 150 kilometer naar het zuiden, naar Melaka. In 2008 is het historische centrum van deze kuststad tot werelderfgoed verklaard en dat is een economische zegen, maar soms ook een vloek. Dat merk ik op de Dutch Square voor het 17e-eeuwse Stadthuys. Dat klinkt heel Nederlands en dat is het ook, want Melaka viel tussen onder Nederlands bestuur. Op dit plein is het een kakofonie van harde muziek die klinkt uit opzichtig versierde riksja s waarin toeristen af en aan vervoerd worden. Het krioelt van de dagjesmensen, alsof ik in een attractiepark ben beland. Ik maak me snel uit de voeten naar de nabijgelegen Heerenstraat voor het Baba & Nyonya Museum, gehuisvest in drie huizen die Nederlandse koopmannen er ooit hebben neergezet. Er zijn nog wel meer Nederlandse invloeden te ontdekken: de huizen zijn smal aan de straatkant en heel diep vanbinnen, net als Amsterdamse grachtenpanden. Maar het interieur en de chique huisraad zijn nu een mooie mix van Chinees en Maleis. Net als de welgestelde familie die hier tot voor kort heeft gewoond. Bijzondere bevolkingsgroep De Baba-Nyonya Baba staat voor man, Nyonya voor vrouw vinden hun oorsprong bij Chinese handelaren die in kleine bootjes vanaf de 16e eeuw van China naar handelsstad Melaka voeren. Vanwege de moesson moesten ze soms vele maanden blijven tot ze weer terug konden, want hun bootjes waren niet opgewassen tegen de krachtige wind in deze periode. Zo ontstonden relaties en huwelijken tussen Chinese mannen en lokale Maleise vrouwen. Hun afstammelingen worden Baba-Nyonya genoemd. Nicolette Ng, een jonge vrouw met Baba-Nyonya-achtergrond, vertelt over de mix in haar familie: Ik voel me vooral Chinees, al stroomt er ook Maleis bloed door me. Thuis spreken we Engels met elkaar, terwijl ik familie heb waar een Chinese taal de hoofdtaal is. Tegelijkertijd heb ik neven en nichten die Maleis als eerste >> Favorieten > Baba Charlie Nyonya Cake Iedereen in Melaka en omstreken kent Baba Charlie die in 1988 baba-nyonyazoetigheden naar zijn moeders recept vanuit huis ging verkopen. Het werd een doorslaand succes. Als dagelijks (behalve donderdag) om half 11 de zaak opent, stromen locals uit de stad en wijde omtrek toe. Alles wordt nog steeds ter plekke vers bereid. 72, Jalan Tengkera Pantai 2C, Melaka Het is een vrolijke bedoening in de keuken van Baba Charlie. Infinitypool bij Villa Danialla. > Villa Danialla Beach Resort Op het platteland, tussen de luchthaven van Kota Bharu en Kuala Besut (waar de boten naar de Perhentian Eilanden vertrekken), begon powerwoman Dato Siti een beachresort, nadat ze haar baan in de financiële sector in de VS had opgezegd en teruggekeerd was naar haar geboortegrond. Vooral de kamers pal aan het strand zijn met smaak door haar ingericht. De infinitypool van 36 meter nodigt uit tot afkoeling en baantjes trekken. Luxe in een relaxte sfeer. Waar je ook komt in Maleisië, de culinaire verleiding is altijd groot. De scooter is een veelgebruikt vervoermiddel in Maleisië onder zowel locals als toeristen. Maleier / Maleisiër Spreek je over de Maleisische bevolking (Malaysian), dan wordt de totale bevolking van Maleisië bedoeld. Dat is wat anders dan de Maleise bevolking (Malay), want daaronder verstaan we de (meestal islamitische) Maleiers plus een aantal kleine etnische groepen. Zo is iemand met bijvoorbeeld Chinese of Indiase roots wel een Maleisiër maar geen Maleier. Maleiers hebben enkele privileges tegenover andere bevolkingsgroepen, zoals gemakkelijker toegang tot de universiteit en meer kans op een baan bij de overheid. 22 Flying Dutchman Magazine 3/2017 3/2017 Flying Dutchman Magazine 23

3 taal hebben en moslim zijn. Met elkaar spreken we Maleis of Engels. Dat spreek ik ook op straat en met vrienden en collega s. Deze verscheidenheid aan achtergrond kom ik ook een paar straten verderop in het centrum van Melaka tegen. Alan Wong van Chinese afkomst gidst mij eerst langs de Cheng Hoon Teng-tempel van de Chinezen, dan een paar passen later langs de Kampung Kling-moskee van de Maleiers en weer enkele stappen verder staan we voor de hindoetempel Sri Poyyatha Vinayagar Moorthi van de Indiërs. Bij de moskee wijst Alan naar de overburen: Zie je dat Chinese restaurant? In hun dimsum zit varkensvlees. Dat kan, want dit is Maleisië. De moslims die uit de moskee komen hebben er geen probleem mee. Daarom ook de naam Harmony Street. Enkele kilometers van Harmony Street geeft gepensioneerd dierenarts Ibrahim Hashim een rondleiding door zijn ouderlijk huis, Villa Sentosa. Hij woont zelf nog steeds in dit houten huis in Kampung Morten dat op palen langs de rivier staat, zodat het bij een overstroming niet onderloopt. Kampung betekent dorp, maar Kampung Morten is dat allang niet meer sinds het is opgeslokt door de uitdijende stad. Met oude familiefoto s aan de wand, het mooiste servies op tafel en meubels die Ibrahims grootouders nog hebben uitgezocht, biedt Villa Sentosa nog een intiem inkijkje in een traditionele Maleise woning die sinds de bouw 95 jaar geleden onveranderd is gebleven. Verzot op selfies Het contrast met het volgende bouwwerk dat ik aan de andere kant van de stad bezoek de Masjid Selat Melaka is enorm. Van intiem en traditioneel naar groots en modern. Al is er ook een overeenkomst. Deze indrukwekkende moskee staat namelijk ook op palen, maar dan in zee. Bij vloed lijkt het alsof de moskee drijft in het zeewater. De minaret heeft een handige dubbelfunctie: hij dient tevens als vuurtoren. Om de moskee binnen te gaan moet ik over m n jeans en blouse een lang gewaad aantrekken en een hoofddoek op die in een bijgebouwtje te leen hangen voor bezoeksters. Enkele moslima s helpen me graag met de hoofddoek, waarna ze een selfie maken met mij erbij. Het viel mij meteen al op dat de mensen hier verzot zijn op hun smartphone. Vooral vrouwen zijn er continu mee in de weer en maken de ene selfie na de andere of zetten hun gezin of vriendin op de foto. Een glimlach werkt ontwapenend in Maleisië, maar wil je werkelijk contact met de inwoners, dan breekt een selfie pas echt het ijs. >> Kelantan is de deelstaat van traditionele ambachten als batik. 24 Royal Selangor Tin wordt niet meer gewonnen in Kuala Lumpur, maar bij de fabriek en winkel van Royal Selangor (sinds 1885) in KL gebruiken ze het nog als belangrijkste grondstof om designsieraden en gebruiks- en huishoudartikelen te maken. De fabriek waar vakmensen de producten maken en decoreren is te bezoeken. intl.royalselangor.com Flying Dutchman Magazine 3/2017 Voor een paar ringgit kun je in een bontversierde riksja de stad Melaka verkennen. Ook locals maken er gebruik van. Al bijna vijftig jaar is Shafie Jusoh meester in het met de hand vervaardigen van vliegers.

4 Selfies zijn ook aan de orde van de dag als ik rond trek door de deelstaat Kelantan, zo n 400 kilometer ten noordoosten van Kuala Lumpur, tegen de grens met Thailand aan. De overgrote meerderheid van de bevolking is hier moslim. Toeristen hebben het gebied nog niet zo ontdekt een groot contrast met Melaka. Als ik wat kuier door een kampung aan de rand van de hoofdstad Kota Bharu, tussen houten huisjes en loslopende kippen door, kijken de bewoners dan ook verbaasd op. Maar binnen een mum van tijd maken we selfies, is de verlegenheid overwonnen en kletsen we wat. s Avonds bezoek ik Azma, een druk restaurantje zomaar langs de weg. De lokale specialiteit is nasi kerabu: blauwe rijst met kip of vis, kokos, chili, komkommer en ulam (sla). Als ik aan de maaltijd wil beginnen, zegt een jonge vrouw aan een tafeltje naast me: Eerst mengen voordat je het opeet. Ze komt naar me toe en husselt mijn nasi kerabu door elkaar. Het volgende moment maken we een selfie en even later komen de vrouwen die het restaurant runnen giechelend op ons af om met z n allen te poseren. Traditionele ambachten Kelantan is bovendien de deelstaat van traditionele ambachten als batik, songket (handgeweven brokaat), wajang koelits (schaduwpoppen) en waus (vliegers). Vliegeren is hier een populair tijdverdrijf, wat ook wel blijkt op het strand van Cahaya Bulan, niet ver van Kota Bharu. Er staat een prettig zeebriesje, zodat families in de weer zijn met hun vliegers. Om de hoek heeft de bejaarde Shafie Jusoh zijn werkplaats. Al 49 jaar lang is hij meester in het met de hand >> De tropische Perhentian Eilanden zijn een populaire bestemming om te ontspannen. Op de markt in Kota Bharu zijn vooral vrouwen de kopers en verkopers. Ibrahim Hashim geeft graag een intiem inkijkje in zijn Villa Sentosa. De Selat Melaka-moskee staat op palen in zee en lijkt bij vloed in het zeewater te drijven. Maleisisch fruit Door het warme klimaat met geregeld neerslag kent Maleisië een keur aan fruitsoorten. King of the fruits is de stekelige, lichtgroene doerian die een sterke geur verspreidt: je bent er gek op of juist helemaal niet. Erg populair zijn de rode ramboetans, met dunne stekels, en de auberginekleurige mangosteen, beide met lychee-achtige vrucht(en) binnenin. 26 Flying Dutchman Magazine 3/2017 3/2017 Flying Dutchman Magazine 27

5 ook en bespeelt bovendien het blaasinstrument dat elke voorstelling begeleidt. Regelmatig trekken ze met musici naar een kampung om voor de dorpsbewoners op te treden. Het is als een soap met natuurlijk alleen maar good guys and bad guys. Student biodiversiteit Nisa begeleidt snorkelexcursies. 28 vervaardigen van vliegers. Over een kleine vlieger doet hij een week, over een grote van meer dan twee meter een maand. Alles is handwerk, van het frame, de kleurige decoratie tot en met de bespanning. Elke vlieger rust Shafie uit met een soort snaar: In de lucht maakt dit een uniek geluid, waardoor ik kan horen wie de maker van de vlieger is. Dus ik hoor ook of de vlieger van mijn hand is. Wajang koelits bestaan ook helemaal uit handwerk. Het maken van deze schaduwpoppen is de passie van vader Boon Ann Kang en zoon Xiou Reu. Boon Ann runt een brommerwerkplaats aan een drukke weg meer het binnenland in. Van wajang koelits kan hij niet leven, maar als het even kan, schuift hij de brommers opzij, pakt een stuk gedroogd koeienvel en gaat geconcentreerd te werk om uiteindelijk tot een kleurige schaduwpop te komen. Achter in zijn zaak toont hij kisten waar de poppen uitpuilen. Zijn zoon beheerst het ambacht Accommodatie > Impiana KLCC Hotel Centraal gelegen luxehotel in Kuala Lumpur, verbonden via een voetgangersbrug met bezienswaardigheden als de Petronas Twin Towers. Met rooftoprestaurant, luxe spa, gym en buitenbad met uitzicht op de skyline. Ideale uitvalsbasis om de stad te verkennen. Flying Dutchman Magazine 3/2017 > Perhentian Island Resort Familieresort op Pulau Perhentian Besar (Groot Perhentian Eiland), met eenvoudige kamers en een mooi zandstrand exclusief voor de hotelgasten. Dagelijkse activiteiten als snorkelen, duiken, tennis, badminton en jungletrek. Het resort heeft een restaurant, al zijn er op loopafstand nog meer restaurants aan zee, zoals Mama s Restaurant (aanrader). Een watertaxi kan gasten naar andere plekken brengen en naar buureiland Pulau Perhentian Kecil (Klein Perhentian Eiland). Hier is Ewan s Café een goed eetadresje. Alcohol is beperkt verkrijgbaar. De Petronas Twin Towers hebben eind 20e eeuw Kuala Lumpur op de wereldkaart gezet. Tropische afsluiter De volgende dag vertrek ik naar het zuidelijker gelegen kustplaatsje Kuala Besut. Het is de vertrekplaats van boten naar de tropische Perhentian Eilanden, een populaire bestemming. Op de kade is het dan ook een drukte van belang met vakantiegangers uit Maleisië zelf, maar ook uit Europese, Arabische en Aziatische landen. Allemaal kijken ze uit naar ontspannende dagen op en rond het strand van Pulau Perhentian Besar (oftewel Groot Perhentian Eiland) of Pulau Perhentian Kecil (Klein Perhentian Eiland). Ik vaar mee naar het grote eiland, waar ik de tip krijg om te gaan snorkelen. Om koraal te zien, kleurige scholen vissen, kleine haaien en zelfs schildpadden, als ik geluk heb. Ik beland in een snorkelgroepje dat door de jonge Nisa wordt begeleid. Ze is student biodiversiteit en loopt hier stage. Haar stageopdracht is de bedreigingen van het koraal rond de eilanden in kaart brengen. Plastic is een boosdoener, zegt ze terwijl we naar Shark Point varen. Daar aangekomen gaat ze met hoofddoek, lange broek en T-shirt met lange mouwen het water in om te snorkelen, net als andere moslima s, maar ook vrouwen in minuscule bikini s. Nisa haalt haar schouders op als ik later vraag of het haar niet stoort, al dat bloot: We zijn het zo gewend. Ieder zijn eigen cultuur en gewoontes. Dit kan in Maleisië en ik vind het prima. << Het zeewater rond de Perhentian Eilanden is heerlijk om in te zwemmen, snorkelen en duiken. Vliegen naar Kuala Lumpur KLM vliegt 2 keer per dag in 12 uur naar Kuala Lumpur. why limit waar je werkt? unlimited data, bellen, alles. 35 /maand incl. btw * Met een 2-jarig Go Unlimited EU abonnement. Onbeperkt data roamen in de EU tot maximaal 60 dagen p/j, daarna 10 GB p/mnd in de EU. Roamen buiten de EU is niet inbegrepen. Eenmalige aansluitkosten 20,-. Na 24 mnd betaal je 50,- p/mnd. Kijk voor alle voorwaarden op t-mobile.nl. t-mobile.nl/zakelijk