Dossier Rechtzaak van Maria Catharina Dirkx, 1773.

Transcriptie

1 Dossier Rechtzaak van Maria Catharina Dirkx,

2 Maria Catharina Dirkx werd in 1743 geboren te Heerlen en was de zus van Gerhard Dirkx. Zij was gehuwd en woonde in de Caumer. Zij werd schuldig bevonden na foltering aan heling en het verborgen houden van gestolen goederen en werd daarvoor voor eeuwig verbannen uit de bank Heerlen. Inhoud dossier Maria Catharina Dirkx, Archief Schepenbank Heerlen, Inv. nr Rechtshandeling. Datum Interrogatoriën. Maart 1773 Vrijwillige responsiven 25 maart 1773 Sententie 1 november

3 .Interrogatoriën. ((Lijst van vragen te stellen zonder tortuur) 3 Interrogatorien voor den weledelen gestrengen heer J.G. Fayon Lt. Hoogdrossaard deeses lands nomine Officy informati omme in persoon te verhooren Maria Catharina Dirkx gedetineerde op den Lantshuijse van Valckenberg. Uwe eerentfeste worden versoght de bovengemelde gedetineerde over de naervolgende artikelen in persoon te verhooren en deselver responsiven in geschrifte te redigeren quo facto aan den heer informant copije omme 1. Aan den gedetineerde desselfs naam, toenaam, ouderdom, geboorteplaats en kostwinninge af te vraagen. 2. Of dezelver gedetineerde niet plichtig staat aan verscheijden ongeoorloofdheeden en diefstallen 3. Of dezelve niet meede gecoopereerd heeft aan het steelen der schroeten bij de weduwe Hesselle op het Heyrken 4. Hoe sig sulckx heeft toegedragen waar die schroeten gebleeven sijn en wat sij gedetineerde voor haar aandeel daaruijt geprofiteert heeft. 5. Of zij al verder niet plichtig staet aan den huijsbraacke en diefstall begaan bij der sogenoemde muijter binnen Heerlen.

4 6. Wie daarbij geassisteert hoe sig sulckx heeft toegedragen en door wie den aanslag gegeven is. 7. Waar de vrugten gebleeven en verkogt sijn voor hoe veel en wat sij daaruijt voor haar gedeelte geprofiteert heeft 8 Of zij gedetineerde niet kenisse droeg dat haar broeder Gerhard Dirkx van tijd tot tijd uijt steelen gingen 9. En of zij niet dikwijls soo weetens gestoolen goederen verkocht heeft en bij wien 10. Aan welcke diefstallen de gedetineerde nog meer plichtig staat alle beneffens de omstandigheeden en te openbaaren 11. Uijt welke redenen zij sig uijt de de hooftbancke Heerlen gevlugt en op welcke plaatse sij opgehouden heeft 12. Of aan haar gedetineerde mets kennelijk of bewust is van den brand tot Valckenborg voorgevallen en waar alstoen geweest is. 13 So als ook van de lonten tot Heerlen bij de heeren scheepenen Pelt en Rentgen gevonden 14. Of niet waaragtig is dat er vescheijde dreijgementen sijn gedaan en door wie. 4

5 Personeele responive. (Antwoorden op vragen zonder tortuur) Coram de Schepenen Van Craen, Swildens Pelt, Landman et Nijssens Persoonele Responsiven ter instantie van den weledelen gestrengen Heer en Mr. J.G. Farjon Lt. Hoogdrossard dees lants Van Valkckenborgh nomine Officy informant Door Maria Catharina Dirix Huijsvrouw van Andries Haemers gedetineerde Alghier op den Lantshuijsen Alhier tot Valkenburg Dinsdag den 25 maart 1773., Is gesisteert de voorgenoemde gedetineerde en naar dat deselve door scheepenen aengemaent de waarheyd te willen seggen verclaert op den 1 e artikel segt haar te noemen Maria Catharina Dirix en getrouwt met Andries Haemers te sijn omtrent daertig jaeren oud te sijn te Herlen gebooren als dienstmagd haren cost gecommen te hebben en nu in het 3 e jaar getrouwt geweest te sijn 5

6 op den 2 e artikel verklaart geene en ongeoorloofdheeden gepleegt en noyt eenigen diefstallen geperpetreert te hebben. Art 3. Verklaart niet gecoopereert te hebben aan het Stelen der schroeten bij den weduwe Hesselle op het huijsken maar dat haer broeder Gerrit Dirix en haar neef Jacobs June man voorschreven schroeten gestoolen hebbende deselve in haar huijs gebragt dat Junemann bij haer gedetineerde aan het bed gekoomen alwaer se met haer kind lag en sliep haer seggende staat op, wij hebben iets dat moet gij bvoor ons gaan verkoopen. Dat den gedetineerde geweijgert op te staan en geantwoord Gaat met twee sacken waar ge wilt dat het dag geworden sijnde sij gedetineerde naar de heide gegaan om haare aardappelen te regelen dat se te huijs komende gesien dat de schroeten geplaatst geweest mitzen veel veeren in den schuuren leggen gesien dat de gedetineerde niet weet te seggen waar voornoemde twee den schroeten gelaaten maar dat ze weet dat haar broeder en Juneman de schroeten gegeeten hebben dogh dat sij gedetineerde niet daar van genuttigt dat se verscheijdene maalen aan haar broeder gesegt de Veeren 6

7 veeren van den schuur nog te doen op dat sulx mogten verzweegen blijven dat sulx egter niet geschied was mits d Heeren scheepenen bij het doen van huisvisitatie de veeren als nog op de schuuren gevonden hebben. Art 4. Expediris ten acte precedentis. Art 5. Ontkent plat uijt handdaedigh te sijn geweest bij den huijsbraacken off bij het steelen den vrugten bij den Muijters. Art 6. Ontkent iets van voorschreven steelen te weeten Art. 7. Segt niets te weeten van voornoemde vrugten weetende daar van niets te konnen seggen Art. 8. Segt noijt iets gehoort te hebben dat haar broeder Gerrit Dirix soude gestolen hebben. Art. 9. Segt noijt eenige geoderen van haere broeder verkogt te hebben Art.10. Verklaart noijt eenige diefstallen gedaen te hebben off daer aff te weeten. 7

8 Art. 11. Vercklaart mits haar man haar geen onderhoud besorgden en het huis waerinne se gewoont soo bouwvallig waar sij gedetineerde Haar uijt den Banke Heerlen geretireert en naer haars mans broeders (Gerrardus Haamers) te Groettenraad Land van Gulick begeven heeft Art 12. Verklaart van het branden te Valkenburg niets te konnen seggen nijtse haar altoos bij haar swaeger te grotenraad onthouden heeft Art 13. Segt niets van het zeggen deze lonten te Herlen te weeten Art 14. Ontkent den inhoud van dezen artikel Ex officium de gedetineerde gevraagt off ze van geenen beijendiefstallen kennisse hadde en off ze noijt honing verkogt hadde verklaart van Neen verder gevraagt waerommen haere moije den moeder van Junneman alhier in detentie sat segt der reedenem daaraf niet te weeten hierop de gedetineerde voorgehouden dat ze dog de reedenen van voorschreven incascereeringe aan d Heer 8

9 voogd van geelenkirchen gesegt hadde wanneer se onlangs aldaar was worden gevat segt dat se aldaar gesegt hadde dat de kinders op straat te grooten raade gesegt dat voorschreven haare moijer een kind vermoord hadde en datter daaromme hier in hechtenisse dat dogts dat sij gedetineerde niet wist off konde seggen dat sulx waar was. Verders **************** Aan de gedetineerde gevraagh waaromme se bij haere vastneeminge te Geilenkirchen geen heer voogt versogt hadde haer niet naer den rechter te Herlen te willen senden maar haere regt te Geilenkirchen te willen doen mits te Heerlen geene roomse geestelijke bij de gevangenis gegeven off toegestaan werden. Verklaart den gedetineerde dat sulx so gebeurt was naementlijck dat de Heer voogt haer gevraagt off ze naer Heerlen dan naer Geilenkirchen wilden gebragt wesen sij gedetineerde geantwoord waar het de Heer Voogd soude believen. protectis jurisitis et signarit cruce schrievens onkondig sijnde 9 Dit + merck heefd Maria Catharina Gerrits selfs gestellt Quod attestamur L. Theod. Craen G. Swildens, L.G. Pelt

10 Sententie In Saake Den weledele gestrengen Heer en Mr J.G. Farjon Lt. Hoogdrossard deese lands Nomine offici Claager Tegens Maria Catharina Dirkx gedetineerde en beklaagde Visis actis en op alles geleth en overwogen voornaemenlijk de eijge confessie van de gedetineerde en beklaagde buijten pijn en banden gedaan waaruijt is consteerende dat de beklaagde oud omtrent dertig jaaren geboortig van Heerlen sig geemancipeert en kennise gedraegen heeft van den schroeten bij den weduwde d Hesselle door haaren broeder Gerhard Dirkx en Jacobus Juneman gestoolen alwelke schroeten de beklaagde ten haaren huijse geappreteert en gezaemenderhand met de beijde dieven gecon sumeert heeft soo als de beklaagde verders kennisse gedraegen heeft van de effractie en diefstall gebeurt bij Lennert Lindelauf en t verkoopen van de aldaar gestoolen vrugten 10

11 dus de beklaagde moet geconsidereert worden als een heelster en ophoudster van geweldige nagtdieven en kneevelaers de welke volgens placaten en wetten van den lande strafbaar sijn soo ist dat schepenen van vrijheid ende hoofdbanke Heerlen in naeme ende van wegen Haar Hoog Mogende D Heeren Staaten Generaal der Verenigde Nederlanden ter maenisse van D Heer Luitenant Schoutggh regtd doende bannen de gedetineerde en beklaagde ten eeuwige dage uijt deese hoofdbanke en jurisdictie van dien met interdictie van oijt off te oijt daar binnen te koomen op poene dat daerinne bevonden wordende en in handen van Justitie geraakende swaarder aan den lijve sal worden gestrafft met condemnatie van deselve beklaagde in de costen en misen van justitie ter onser taxatie en moderatie actum in judicio extraordinario binnen Heerlen den eersten november 1773 Coram de schepenen van Craen Swildens Pelt, v. Cotzhuijsen, Landman en Nijssen Ter ordonnantie J.W. Cotzhuijsen Secretaris. Deese nae voorgaande klockluijden gepubliceert En ter executie gestelt op 10 november 1773, 11