Bedrijfstakatlas 2014

Transcriptie

1 Bedrijfstakatlas 2014

2 Arbouw voor gezond en veilig werken Arbouw is opgericht door werkgevers- en werknemersorganisaties in de bouwnijverheid om de veiligheid en gezondheid in de bouw- en nevenbedrijven te bevorderen en het ziekteverzuim te verminderen. Daartoe verricht Arbouw onderzoek en worden instrumenten ontwikkeld die alle bij het bouwproces betrokken disciplines in staat stellen om de arbeidsomstandigheden gunstig te beïnvloeden. Arbouw ontwikkelt normen, modellen en richtlijnen op het gebied van arbeidsomstandigheden en draagt zorg voor adequaat voorlichtingsmateriaal voor zowel werkgevers als werknemers. Daarnaast is de organisatie van bedrijfsgezondheidszorg een belangrijke taak. Arbouw ziet toe op de uniformiteit van de dienstverlening door arbodiensten en bewaakt de kosten en de kwaliteit. In het bestuur van Arbouw zitten vertegenwoordigers van Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen. Heeft u vragen over arbeidsomstandigheden? Met al uw vragen over arbeidsomstandigheden kunt u op werkdagen tussen en terecht bij de Arbouw Infolijn: U kunt uw vraag ook per stellen, op de website kijken of een fax sturen. Arbouw Ceintuurbaan 2 Postbus AE Harderwijk tel: fax: info@arbouw.nl website: Stichting Arbouw juni Alle rechten voorbehouden Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 2 van 464

3 Inhoud Inleiding Begrippenlijst Toelichting op de begrippen bij de overzichten en in de tabel. Bouwplaatspersoneel UTA personeel Overzicht van gezondheid, arbeidsbelasting, welzijn en leefstijl van personeel op de bouwplaats en UTA-personeel, met onderlinge vergelijking. Leeftijd Overzicht van gezondheid, arbeidsbelasting, welzijn en leefstijl naar leeftijdsgroep, met verdeling in bouwplaatspersoneel en UTA-personeel. Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep jaar Leeftijdsgroep 55 jaar en ouder Bedrijfssector Overzicht van gezondheid, arbeidsbelasting, welzijn en leefstijl in de bouwnijverheidsectoren burgerlijke en utiliteitsbouw (B&U), de grond-, weg- en waterbouw (GWW) en afbouw en onderhoud (A&O). Per sector zijn er overzichten voor de gehele bouwnijverheid (totaal), voor UTA-personeel en voor bouwplaatspersoneel. B&U - totaal GWW - totaal A&O - totaal UTA personeel B&U UTA personeel GWW UTA personeel A&O Bouwplaatspersoneel B&U Bouwplaatspersoneel GWW Bouwplaatspersoneel A&O Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 3 van 464

4 Bedrijfsgrootte Overzicht van gezondheid, arbeidsbelasting, welzijn en leefstijl naar bedrijfsgrootte, verdeeld in vijf categorieën. Per categorie zijn er overzichten voor de gehele bouwnijverheid, voor UTA-personeel en voor bouwplaatspersoneel. Bedrijfsgrootte 1 t/m 10 werknemers Bedrijfsgrootte 11 t/m 20 werknemers Bedrijfsgrootte 21 t/m 50 werknemers Bedrijfsgrootte 51 t/m 100 werknemers Bedrijfsgrootte meer dan 100 werknemers UTA personeel bedrijfsgrootte 1 t/m 10 werknemers UTA personeel bedrijfsgrootte 11 t/m 20 werknemers UTA personeel bedrijfsgrootte 21 t/m 50 werknemers UTA personeel bedrijfsgrootte 51 t/m 100 werknemers UTA personeel bedrijfsgrootte meer dan 100 werknemers Bouwplaatspersoneel bedrijfsgrootte 1 t/m 10 werknemers Bouwplaatspersoneel bedrijfsgrootte 11 t/m 20 werknemers Bouwplaatspersoneel bedrijfsgrootte 21 t/m 50 werknemers Bouwplaatspersoneel bedrijfsgrootte 51 t/m 100 werknemers Bouwplaatspersoneel bedrijfsgrootte meer dan 100 werknemers Beroepen Overzicht van gezondheid, arbeidsbelasting, welzijn en leefstijl per beroep. Bij elk beroep zijn ter vergelijking de scores weergegeven van al het bouwplaatspersoneel of al het UTA-personeel. Administratief medewerker/kantoorpersoneel Asbestsaneerder Asfaltwerker/asfaltwegenbouwer Betonboorder/-zager Betonmortelcentralewerker Betonreparateur Betonstaalvlechter/ijzervlechter Betonstorter/gietbouwer Betontimmerman/bekistingstimmerman Betonwerker Blokkensteller afbouw (o.a. Gips, durox) Blokkensteller ruwbouw (o.a. Kalkzandsteen) Bodemsaneerder Bronbemaler Chauffeur Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 4 van 464

5 Dakdekker - bitumen bitumin. dakdekker Dakdekker - leisteen/leidekker Dakdekker - pannen/pannenlegger Dakdekker - riet/rietdekker Direkteur/zelfstandige Electriciën (monteur cai, telecomm.) Funderingswerker kleine funderingsmachine Gevelisoleerder (buitengevel, spouwmuur) Gevelmonteur/gevelbekleder Glaszetter Grondwerker Heier Huishoudelijk- en kantinepersoneel Kabel- en buizenlegger Kitter/purder Kozijnmonteur Landmeter/uitzetter lasser Loodgieter Maatvoerder Machinaal houtbewerker Machinist - grond-, weg- en waterbouw Machinist - mobiele kraan en mobiele heistelling Machinist - torenkraan Magazijn-/winkelpersoneel Metaalbewerker/bankwerker/lasser Metselaar (nieuwbouw) Metselaar (renovatie/onderhoud) Modellenmaker/mallenbouwer prefab beton Monteur centrale verwarming klimaatbeheersing Monteur onderhoud machines Natuursteenbewerker Opperman metselaar Opperman straatmaker Opperman/bouwvakhelper Ovenbouwer Plafondmonteur/monteur - afbouw (wanden,keukens) Rioleerder/rioolbuizenlegger Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 5 van 464

6 Schilder - constructie Schilder - nieuwbouw Schilder - onderhoud Schilder - spuiter Sloper Stafpersoneel/leidinggevenden/bouwtechnici Steenzetter/dijkwerker Steigerbouwer Stelleur Straatmaker Stukadoor - mechanisch, spackspuiter Stukadoor - traditioneel Tegelwerker (wand- en vloertegels) Terrazzowerker (granito-)vloerenlegger Timmerman (nieuwbouw) Timmerman (onderhoud, renovatie, restauratie) Timmerman/metselaar Uitvoerder afbouw Uitvoerder b&u Uitvoerder gww Uitzetter Vakman gww Vloerenlegger (epoxy, polyurethaan, kunststof) Vloerenlegger (zandcement-dekvloer, gietvloer, anhydriet) Voeger (nieuwbouw, renovatie, restauratie) Wegmarkeerder Werfbaas Werkvermogenindex Tabel met de werkvermogenindex, uitgesplitst naar bouwplaatspersoneel en UTA-personeel, sector, leeftijd, bedrijfsgrootte en beroep. Arbeidsongeschiktheidsindex Tabel met de arbeidsongeschiktheidsindex, uitgesplitst naar bouwplaatspersoneel en UTA-personeel, sector, leeftijd, bedrijfsgrootte en beroep. Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 6 van 464

7 Inleiding De Bedrijfstakatlas 2014 brengt in kaart hoe werknemers in de bouwnijverheid hun werksituatie, arbeidsbelasting, gezondheid en welzijn ervaren. Ook geeft de atlas inzicht in hun leefstijl, werkvermogen en kans op arbeidsongeschiktheid. De grote diversiteit van het werk in de bouwnijverheid, maakt dat de gegevens zijn uitgesplitst naar soort werk, sector en beroep. Ook is er gekeken naar bedrijfsgrootte en leeftijd van de werknemers. De gegevens in de Bedrijfstakatlas 2014 zijn gebaseerd op de uitkomsten van twee onderzoeken: het Periodiek Arbeids Gezondheidskundig Onderzoek (PAGO) en het Gericht Periodiek Onderzoek (GPO). Aan beide onderzoeken kunnen werknemers vrijwillig deelnemen. Opzet Deze Bedrijfstakatlas 2014 is een geactualiseerde versie van de Bedrijfstakatlas In de Bedrijfstakatlas vindt u staafdiagrammen die telkens een andere selectie van medewerkers in de bouwnijverheid belichten. Per geselecteerde groep zijn er vier profielen te onderscheiden: 1. Gezondheid (indicatoren o.a. klachten van werknemers en ziekteverzuim) 2. Arbeidsbelasting (indicatoren o.a. lichamelijke inspanning en factoren als stof en lawaai) 3. Welzijn (indicatoren o.a. werkdruk, werksfeer en waardering) 4. Gezondheid en Leefstijl (indicatoren o.a. overgewicht en wel/niet roken) Behalve de gegevens van de geselecteerde groep zijn ter vergelijking ook de gegevens van een referentiegroep opgenomen. De Bedrijfstakatlas geeft ook een algemeen overzicht van personeel op de bouwplaats en uitvoerend, technisch- en administratief personeel (UTA-personeel) en daarnaast zijn er overzichten naar leeftijdsgroep, bedrijfssector, bedrijfsgrootte en beroep. Tot slot geven de werkvermogenindex en arbeidsongeschiktheidindex een beeld van de arbeidscapaciteit van werknemers in de bouwnijverheid en van de kans dat zij binnen vier jaar voor langere tijd arbeidsongeschikt raken. Onderzoeksverantwoording en interpretatie De gegevens in de Bedrijfstakatlas 2014 zijn ontleend aan vragenlijstgegevens en biometrische gegevens van alle werknemers in de bedrijfstak uit heel Nederland die in 2013 aan het PAGO of GPO deelnamen. De vragenlijsten gaan uitgebreid in op de gezondheid, het werk en de werksituatie. In totaal gaat het om gegevens van ruim werknemers in de bouwnijverheid. Betrouwbaarheid Bij de meeste beroepen zijn de overzichten gebaseerd op (zeer) grote aantallen werknemers en geven de resultaten een helder en betrouwbaar beeld van de specifieke knelpunten bij arbeid en de gezondheid in het betreffende beroep. Voor de beroepen met relatief kleine aantallen werknemers Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 7 van 464

8 (35-60 werknemers) geldt dat de resultaten met enige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Significante verschillen Verschillen tussen een geselecteerde groep en een referentiegroep zijn significant als de kans dat toeval die verschillen veroorzaakt kleiner is dan 5%. In de staafdiagrammen is de balk rood gearceerd als er sprake is van significant meer klachten ten opzichte van de referentiegroep en groen bij significant minder klachten. Is er geen significant verschil dan is de balk oranje. Gezondheidsselectie Werknemers in zware beroepen zullen eerder en vaker de bedrijfstak verlaten als gevolg van gezondheidsklachten. Door deze gezondheidsselectie zal het verloop in de zware beroepen groter zijn, waardoor een sterke en relatief gezonde werknemerspopulatie overblijft. Dit is het zogenaamde healthy worker effect. Dit verlaagt de klachtenpercentages. De verschillen in klachtenpercentages tussen deze beroepen en hun referentiegroep zijn dus veelal nog een onderschatting van de werkelijke invloed van de arbeidsomstandigheden. Dat betekent dat significante verschillen heel serieus moeten worden genomen. Toepassing Het overzicht van bouwplaatspersoneel en UTA-personeel en die naar leeftijd en per sector geven een goed beeld van de algemene problemen in de bouwnijverheid. De overzichten per beroep geven een specifiek beeld van het betreffende beroep. Voor een deel zullen de uitkomsten algemeen bekend zijn en bestaande inzichten bevestigen. Voor andere aspecten kan de informatie uit de beroepenoverzichten onderbelichte problemen onder de aandacht brengen. Zo kunnen arbodeskundigen de informatie uit deze atlas gebruiken bij de advisering van bouwbedrijven over het arbobeleid. Daarnaast geven de beroepenoverzichten signalen die voor de bedrijven, branche- en bedrijfstakorganisaties relevant zijn bij het ontwikkelen en onderbouwen van arbobeleid en het stellen van prioriteiten. Deze atlas kan dan ook een belangrijk hulpmiddel zijn bij de verbetering van de arbeidsomstandigheden en het verminderen van gezondheidsrisico s in de bouwnijverheid. Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 8 van 464

9 Begrippenlijst Verminderd veraf zien Er is sprake van een verminderd veraf zien als de visus voor beide ogen gezamenlijk met correctie (bril of lenzen) voor het veraf zien minder is dan 0,8. Lawaaislechthorendheid Als er sprake is van meer dan 20 db(a) gehoorverlies boven op het gehoorverlies hetgeen men op grond van de leeftijd zou verwachten dan is dit gedefinieerd als lawaaislechthorendheid. Voor dit laatste zijn de referentiewaarden HL 10 volgens ISO 7029 gebruikt. Overgewicht De Body Mass Index (BMI) is het getal dat gevonden wordt als het lichaamsgewicht in kg. wordt gedeeld door het kwadraat van de lichaamslengte in meters. Is dit getal groter dan 25 dan spreken we van overgewicht. Als de BMI groter is dan 30 dan is er sprake van ernstig overgewicht ofwel obesitas. Bewegingsnorm Men voldoet aan deze norm als men minimaal vijf dagen per week 30 minuten per dag een matig intensieve inspanning levert (wandelen, fietsen, tuinieren). Fitheidsnorm Men voldoet aan deze norm als men minimaal driemaal per week een zodanig fysiek zware inspanning levert bv. tijdens het werk of sporten, dat men bezweet raakt. (Zware) Rokers Als de vraag: Ik rook nog steeds positief wordt beantwoord dan wordt de werknemer als roker beschouwd. Is het aantal sigaretten of sigaren dat wordt gerookt meer dan 20 per dag dan is de werknemer een zware roker. Bovenmatig drinken Een consumptie van meer dan 14 glazen alcoholhoudende drank voor mannen en 7 glazen voor vrouwen per week wordt beschouwd als bovenmatig drinken (op basis van de door de Gezondheidsraad vastgestelde norm van maximaal 2 glazen voor mannen en 1 glas voor vrouwen per dag). Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 9 van 464

10 Verhoogde bloeddruk Er is sprake van een verhoogde bloeddruk bij een onderdruk die hoger is dan 95 mmhg. Verhoogd cholesterol Er is sprake van een verhoogd cholesterol gehalte indien de totaal cholesterol waarde hoger dan 6,22 mmol/l is. Verhoogd risico op hart- en vaatziekten Hiervan is sprake als het risico groter is dan gemiddeld in vergelijking met leeftijdsgenoten. Dit risico wordt berekend op basis van een aantal risicofactoren zoals: leeftijd, het cholesterol- en HDL cholsterolgehalte, de bloeddruk en roken. Werkvermogenindex Enige jaren geleden is door Arbouw de werkvermogenindex geïntroduceerd voor de bedrijfsgezondheidskundige begeleiding van werknemers in de bouwnijverheid. De index laat de mate zien waarin een werknemer het vermogen heeft om arbeid te verrichten. De beoordeling is gebaseerd op een zevental factoren, waaronder fysieke en mentale belastingsaspecten in het werk, de individuele gezondheid en de beschikbare capaciteiten van de werknemer. Het werkvermogen wordt uitgedrukt in een getal van 7 tot 49 en is in klassen verdeeld: slecht matig goed uitstekend. Arbeidsongeschiktheidsindex De arbeidsongeschiktheidsindex geeft het kanspercentage aan op langdurig arbeidsverzuim in de komende vier jaar. De index wordt berekend op basis van het werkvermogen en de volgende (combinatie van )risicofactoren: ziekteverzuim in het afgelopen jaar, ernstige klachten van het bewegingsapparaat en leeftijd. Het overzicht maakt onderscheid in vier risicocategorieën: laag, gemiddeld, verhoogd en hoog risico. Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 10 van 464

11 Gezondheid UTA personeel - Bouwplaatspersoneel Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 27.9% 25.3% 22.4% 20.5% 27.0% 38.8% 36.3% 36.7% Er niet tegenop kunnen 3.8% 4.4% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 15.2% 10.3% 11.6% 12.2% 13.8% 12.9% Verminderd verafzien 1.9% 2.2% Gehoorklachten Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 7.2% 8.0% 6.8% 13.0% 17.0% 22.0% Allergische huidaandoeningen 2.2% 9.1% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 41.4% 51.1% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 3.2% 0.8% 4.1% 8.2% 10.2% 10.7% 25.5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% UTA (N=8847) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=17523) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 11 van 464

12 Arbeidsbelasting UTA personeel - Bouwplaatspersoneel Lichamelijk inspannend werk 11.9% 73.1% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 6.2% 49.9% In ongemakkelijke houding werken 3.9% 33.7% Stof 10.3% 5 Lawaaioverlast 9.3% 44.6% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 2.3% 2.0% 21.6% 23.8% Koude Tocht 8.0% 7.0% 33.8% 39.7% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 3.8% 6.3% 5.8% 6.9% 1.5% 2.3% 5.5% 13.9% Geen goede was- en kleedruimten 18.8% 35.9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=8847) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=17523) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 12 van 464

13 Welzijn UTA personeel - Bouwplaatspersoneel Geestelijk inspannend werk 32.3% 67.5% Geregeld onder tijdsdruk werken 45.4% 68.9% Te veel werk 35.3% 49.0% Geen invloed op het werktempo 13.9% 23.4% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen 9.1% 19.0% Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk 4.0% 3.5% 4.6% 11.5% Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering Onvoldoende beloning Ontevreden met het werk 4.7% 7.5% 12.2% 11.4% 11.1% 5.1% 5.9% 10.0% 11.0% 13.7% 17.5% 22.5% 7.9% 11.7% 37.5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=8847) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=17523) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 13 van 464

14 Gezondheid en leefstijl UTA personeel - Bouwplaatspersoneel Overgewicht 62.3% 66.4% Ernstig overgewicht 14.9% 16.9% Voldoet niet aan bewegingsnorm 61.8% 51.6% Voldoet niet aan fitheidsnorm 82.0% 82.2% Rokers 16.7% 30.3% Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 3.2% 13.0% 16.5% 10.4% 10.7% 17.5% 19.0% 16.6% 21.5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA (N=8847) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=17523) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 14 van 464

15 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 15.4% 10.1% 7.7% 11.6% Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug Er niet tegenop kunnen Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen Verminderd verafzien Gehoorklachten Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 5.0% 0.0% 1.4% 7.7% 4.3% 5.7% 0.0% 2.5% 0.0% 2.3% 6.2% 0.0% 2.1% 7.7% 6.2% 0.0% 5.5% 15.4% 15.4% 21.0% 15.4% 15.4% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 38.5% 60.1% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval 23.1% 17.5% Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 7.7% 5.0% 0.0% 3.6% 7.7% 4.8% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=13) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=440) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 15 van 464

16 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 69.2% 69.4% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 46.2% 49.9% In ongemakkelijke houding werken Stof Lawaaioverlast 30.8% 22.8% 30.8% 30.8% 38.2% 58.4% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 0.0% 15.4% 12.1% 17.2% Koude Tocht 0.0% 0.0% 25.0% 30.2% Onveilige situaties 0.0% 10.0% Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 0.0% 5.2% 0.0% 1.6% 0.0% 2.7% Geen goede was- en kleedruimten 16.7% 34.2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=13) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=440) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 16 van 464

17 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 18.6% 46.2% Geregeld onder tijdsdruk werken Te veel werk 23.1% 32.1% 30.8% 28.7% Geen invloed op het werktempo 38.5% 37.5% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg 7.7% 6.4% 7.7% 4.6% 0.0% 1.4% 0.0% 3.6% 7.7% 5.2% 4.6% 0.0% 1.6% 15.4% Onvoldoende werkinstructie 2.7% 7.7% Onvoldoende waardering 0.0% 4.8% Onvoldoende beloning Ontevreden met het werk 3.4% 15.4% 14.1% 15.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% UTA (N=13) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=440) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 17 van 464

18 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 23.1% 26.9% Ernstig overgewicht 7.7% 6.6% Voldoet niet aan bewegingsnorm 30.8% 50.6% Voldoet niet aan fitheidsnorm 53.8% 63.5% Rokers 15.4% 43.5% Zware rokers 0.0% 5.3% Bovenmatig drinken 15.4% 24.4% Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol 0.0% 0.5% 0.0% 1.2% Verhoogd risico hart en vaatziekten 11.4% 27.3% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=13) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=440) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 18 van 464

19 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 23.0% 16.5% 13.8% 20.2% 18.6% 10.1% 20.5% 21.6% Er niet tegenop kunnen Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen Verminderd verafzien Gehoorklachten Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 1.4% 2.0% 10.1% 12.5% 7.8% 7.7% 3.2% 1.4% 1.0% 6.8% 6.7% 3.3% 6.3% 5.8% 6.2% 1.4% 7.3% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 46.2% 57.2% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 6.2% 1.9% 5.8% 3.8% 4.7% 5.7% 8.0% 14.9% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=210) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=816) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 19 van 464

20 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 13.0% 78.0% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 6.3% 57.6% In ongemakkelijke houding werken 2.9% 30.5% Stof 8.1% 61.9% Lawaaioverlast 7.2% 48.0% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 2.9% 3.9% 21.2% 24.8% Koude Tocht 10.0% 7.1% 29.3% 36.8% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 3.3% 5.7% 5.5% 6.2% 0.9% 1.4% 3.0% 15.9% Geen goede was- en kleedruimten 29.4% 39.5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% UTA (N=210) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=816) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 20 van 464

21 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 27.9% 69.7% Geregeld onder tijdsdruk werken 38.8% 69.2% Te veel werk 32.8% 48.6% Geen invloed op het werktempo 14.4% 25.2% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 6.7% 8.4% 1.0% 6.0% 1.9% 3.8% 1.4% 3.7% 5.3% 8.7% 3.3% 6.0% 2.4% 3.1% 5.3% 6.2% 7.2% 10.6% Onvoldoende beloning 26.1% 23.2% Ontevreden met het werk 3.4% 6.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=210) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=816) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 21 van 464

22 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 34.4% 34.0% Ernstig overgewicht 5.3% 6.9% Voldoet niet aan bewegingsnorm Voldoet niet aan fitheidsnorm 52.1% 61.7% 63.2% 66.3% Rokers 17.3% 43.7% Zware rokers 1.4% 7.2% Bovenmatig drinken 15.8% 23.9% Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol 1.9% 1.4% 2.5% 2.5% Verhoogd risico hart en vaatziekten 13.4% 20.4% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=210) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=816) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 22 van 464

23 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 12.0% 18.1% 24.2% 23.4% Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 16.2% 12.7% 21.1% 30.0% Er niet tegenop kunnen 1.1% 2.2% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen Verminderd verafzien Gehoorklachten 10.9% 8.4% 8.4% 10.8% 4.8% 3.0% 0.8% 0.8% 6.7% 9.1% Lawaaislechthorendheid 5.0% 10.6% Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 0.8% 7.2% 6.7% 8.7% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 46.1% 55.7% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats 4.6% 0.8% 5.4% 11.1% Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 5.3% 7.7% 6.1% 14.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% UTA (N=526) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=834) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 23 van 464

24 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 7.2% 81.5% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 2.9% 60.6% In ongemakkelijke houding werken 1.5% 35.5% Stof Lawaaioverlast 7.2% 7.3% 53.4% 61.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 1.3% 1.5% 26.4% 29.4% Koude 5.5% 41.2% Tocht 5.1% 32.9% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 4.2% 5.5% 6.4% 4.6% 1.8% 1.7% 5.3% 15.5% Geen goede was- en kleedruimten 23.3% 39.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% UTA (N=526) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=834) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 24 van 464

25 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 37.2% 79.2% Geregeld onder tijdsdruk werken 50.1% 78.3% Te veel werk 36.1% 53.8% Geen invloed op het werktempo 10.1% 23.8% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen 5.7% 14.4% Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 2.1% 9.3% 3.0% 4.6% 3.2% 7.3% 9.2% 10.8% 9.5% 9.5% 3.8% 4.6% 9.5% 10.7% 11.8% 15.8% Onvoldoende beloning 34.7% 35.0% Ontevreden met het werk 6.5% 9.6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% UTA (N=526) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=834) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 25 van 464

26 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 39.0% 47.5% Ernstig overgewicht 6.1% 9.0% Voldoet niet aan bewegingsnorm 50.2% 64.0% Voldoet niet aan fitheidsnorm 72.8% 75.1% Rokers 21.7% 42.3% Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 2.5% 8.6% 9.6% 14.9% 1.5% 2.5% 6.5% 21.4% 32.7% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=526) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=834) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 26 van 464

27 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 12.6% 20.8% 25.2% 23.5% Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 20.2% 15.5% 21.6% 32.4% Er niet tegenop kunnen 2.6% 2.6% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen Verminderd verafzien Gehoorklachten Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 13.8% 10.6% 9.5% 10.8% 6.5% 3.9% 1.0% 1.7% 6.7% 10.6% 7.1% 11.8% 7.7% 6.1% Allergische huidaandoeningen 1.0% 10.0% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 48.7% 60.4% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval 2.2% 10.5% Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 0.3% 5.2% 6.8% 5.5% 7.6% 15.5% 0% 20% 40% 60% 80% UTA (N=780) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=891) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 27 van 464

28 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 7.2% 81.5% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 3.7% 62.1% In ongemakkelijke houding werken 1.9% 36.9% Stof 7.3% 64.2% Lawaaioverlast 7.1% 54.1% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 1.3% 1.5% 22.7% 27.6% Koude Tocht 6.3% 5.4% 39.1% 46.6% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 3.2% 5.8% 6.8% 5.0% 1.1% 1.7% 6.1% 16.4% Geen goede was- en kleedruimten 19.0% 37.1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% UTA (N=780) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=891) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 28 van 464

29 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 38.7% 77.0% Geregeld onder tijdsdruk werken 50.5% 81.0% Te veel werk 35.2% 56.2% Geen invloed op het werktempo 13.0% 20.7% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer 8.1% 3.0% 9.3% 3.9% 3.3% 3.2% 5.8% 18.1% Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 7.2% 12.8% 9.4% 9.1% 3.0% 4.3% 9.7% 10.2% 14.8% 17.7% Onvoldoende beloning 34.4% 38.3% Ontevreden met het werk 6.0% 9.1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% UTA (N=780) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=891) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 29 van 464

30 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 47.9% 56.4% Ernstig overgewicht 8.2% 12.9% Voldoet niet aan bewegingsnorm 53.2% 64.4% Voldoet niet aan fitheidsnorm 78.9% 79.5% Rokers 17.7% 40.0% Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol 1.8% 6.8% 8.4% 14.7% 4.2% 4.0% 11.0% 10.6% Verhoogd risico hart en vaatziekten 24.5% 36.2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA (N=780) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=891) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 30 van 464

31 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen 23.7% 34.1% Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 18.1% 23.9% 19.3% 25.4% 31.0% 34.9% Er niet tegenop kunnen 3.1% 3.2% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 16.6% 10.9% 11.0% 11.9% 7.9% 7.8% Verminderd verafzien 0.9% 1.3% Gehoorklachten 9.5% 14.2% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 7.2% 8.6% 6.7% 15.0% Allergische huidaandoeningen 2.3% 8.4% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 45.6% 53.6% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 2.5% 7.1% 0.4% 4.2% 8.2% 9.0% 22.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% UTA (N=2557) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=3644) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 31 van 464

32 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 8.3% 75.9% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 3.8% 53.5% In ongemakkelijke houding werken 2.3% 31.9% Stof 57.9% Lawaaioverlast 7.1% 47.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 1.8% 1.6% 23.0% 24.3% Koude Tocht 8.4% 6.2% 34.6% 40.6% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 3.2% 6.2% 6.6% 6.6% 1.7% 2.4% 6.4% 15.8% Geen goede was- en kleedruimten 20.7% 37.6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=2557) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=3644) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 32 van 464

33 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 37.9% 72.6% Geregeld onder tijdsdruk werken 48.3% 73.0% Te veel werk 36.6% 52.5% Geen invloed op het werktempo 12.1% 20.6% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer 9.5% 3.9% 10.4% 3.2% 3.8% 4.6% 7.9% 19.8% Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 7.0% 12.8% 11.0% 11.9% 4.4% 6.1% 9.8% 11.9% 15.5% 18.5% Onvoldoende beloning 26.2% 39.8% Ontevreden met het werk 6.9% 10.6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=2557) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=3644) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 33 van 464

34 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 56.9% 67.6% Ernstig overgewicht 12.9% 17.0% Voldoet niet aan bewegingsnorm 52.2% 64.3% Voldoet niet aan fitheidsnorm 83.9% 82.9% Rokers Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol 15.4% 3.0% 8.4% 8.7% 13.9% 7.5% 8.6% 14.6% 19.7% 33.5% Verhoogd risico hart en vaatziekten 19.5% 30.5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA (N=2557) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=3644) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 34 van 464

35 Gezondheid Leeftijdsgroep jaar Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 28.3% 26.4% 21.6% 21.7% 26.9% 36.8% 37.3% 41.0% Er niet tegenop kunnen 3.9% 4.8% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 15.3% 10.6% 11.5% 13.0% 19.5% 19.0% Verminderd verafzien 2.1% 1.9% Gehoorklachten Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 9.3% 7.8% 6.9% 17.6% 22.8% 16.0% Allergische huidaandoeningen 2.2% 8.9% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 38.6% 48.2% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 2.3% 6.1% 0.6% 3.7% 8.1% 10.6% 10.8% 27.3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% UTA (N=2518) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=6190) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 35 van 464

36 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep jaar Lichamelijk inspannend werk 10.9% 72.9% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 5.7% 48.1% In ongemakkelijke houding werken 3.1% 34.0% Stof 10.4% 55.9% Lawaaioverlast 9.1% 43.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 2.1% 2.2% 22.3% 24.2% Koude Tocht 7.9% 7.1% 33.3% 40.0% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen 3.7% 7.1% 5.5% 13.5% Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 7.6% 1.5% 2.4% 5.5% Geen goede was- en kleedruimten 17.1% 35.8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=2518) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=6190) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 36 van 464

37 Welzijn Leeftijdsgroep jaar Geestelijk inspannend werk 32.9% 66.1% Geregeld onder tijdsdruk werken 45.8% 69.8% Te veel werk 36.4% 50.1% Geen invloed op het werktempo Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen 12.9% 10.2% 22.1% 20.9% Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk 3.8% 3.6% 4.8% 11.3% Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering Onvoldoende beloning Ontevreden met het werk 5.3% 7.7% 7.5% 12.1% 11.1% 11.3% 5.5% 6.1% 9.7% 10.7% 13.5% 18.7% 20.7% 7.9% 12.4% 39.1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=2518) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=6190) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 37 van 464

38 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep jaar Overgewicht 70.2% 72.1% Ernstig overgewicht 18.2% 19.3% Voldoet niet aan bewegingsnorm 61.1% 50.9% Voldoet niet aan fitheidsnorm 82.6% 83.4% Rokers 17.0% 28.2% Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 4.0% 7.9% 13.9% 16.4% 14.7% 13.4% 22.1% 22.1% 13.6% 17.2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA (N=2518) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=6190) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 38 van 464

39 Gezondheid Leeftijdsgroep 55 jaar en ouder Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 35.9% 37.9% 51.2% 49.6% Pijn of stijfheid in de nek 25.3% 25.5% Pijn of stijfheid in de rug 32.6% 43.3% Er niet tegenop kunnen 5.6% 6.1% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 16.5% 10.7% 12.7% 13.2% 16.0% 15.0% Verminderd verafzien 3.6% 3.8% Gehoorklachten 27.9% 35.8% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 5.8% 10.5% 8.3% 7.0% Allergische huidaandoeningen 2.9% 10.7% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 39.1% 48.5% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats 2.5% 5.9% 0.6% 3.8% Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 11.3% 14.0% 14.2% 34.2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% UTA (N=2243) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=4708) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 39 van 464

40 Arbeidsbelasting Leeftijdsgroep 55 jaar en ouder Lichamelijk inspannend werk 12.2% 67.8% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 6.0% 43.9% In ongemakkelijke houding werken 4.5% 35.3% Stof 11.9% 56.2% Lawaaioverlast 10.3% 40.3% Lichaamstrillingen of -schokken Hand- armtrillingen 1.9% 2.2% 19.3% 21.8% Koude Tocht Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde Geen goede was- en kleedruimten 9.1% 8.9% 4.9% 12.1% 6.4% 5.4% 7.7% 1.4% 2.5% 5.3% 17.2% 34.6% 33.4% 38.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA (N=2243) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=4708) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 40 van 464

41 Welzijn Leeftijdsgroep 55 jaar en ouder Geestelijk inspannend werk 27.2% 63.3% Geregeld onder tijdsdruk werken 43.3% 64.8% Te veel werk 33.8% 44.4% Geen invloed op het werktempo 14.9% 26.1% Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer 8.9% 5.2% 4.3% 5.6% 5.5% 8.0% 15.2% 19.7% Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering Onvoldoende beloning Ontevreden met het werk 7.9% 13.3% 14.0% 12.4% 6.6% 6.8% 11.9% 12.3% 14.9% 17.9% 17.8% 9.2% 14.3% 38.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% UTA (N=2243) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=4708) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 41 van 464

42 Gezondheid en leefstijl Leeftijdsgroep 55 jaar en ouder Overgewicht 72.9% 72.4% Ernstig overgewicht 18.9% 18.5% Voldoet niet aan bewegingsnorm 58.6% 52.0% Voldoet niet aan fitheidsnorm 84.3% 86.2% Rokers 16.5% 23.0% Zware rokers 3.3% 6.1% Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 18.9% 17.1% 14.1% 13.9% 22.1% 22.5% 13.1% 16.4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA (N=2243) UTA (significant minder) UTA (significant meer) Bouwplaats (N=4708) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 42 van 464

43 Gezondheid B&U Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 34.4% 35.0% 32.2% 32.4% Pijn of stijfheid in de nek 20.4% 21.2% Pijn of stijfheid in de rug 32.7% 33.4% Er niet tegenop kunnen 3.8% 4.2% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 11.6% 12.0% 11.4% 11.9% 13.5% 12.9% Verminderd verafzien 2.0% 2.1% Gehoorklachten 21.1% 20.0% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 12.5% 11.1% 7.2% 7.2% 7.8% 6.8% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 48.6% 48.1% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond 6.1% 5.8% 3.2% 2.9% 9.5% 9.5% Gezondheidsklachten door het werk 20.9% 20.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% B&U (N=13486) B&U (significant minder) B&U (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 43 van 464

44 Arbeidsbelasting B&U Lichamelijk inspannend werk 54.8% 51.9% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 37.7% 34.8% In ongemakkelijke houding werken 22.9% 23.4% Stof 42.4% 41.3% Lawaaioverlast 34.6% 32.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand-arm trillingen 14.1% 14.9% 17.0% 16.5% Koude Tocht 29.2% 29.1% 26.9% 24.8% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 9.8% 10.5% 5.9% 6.0% 3.5% 3.3% 4.2% 4.4% Geen goede was- en kleedruimten 26.6% 30.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% B&U (N=13486) B&U (significant minder) B&U (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 44 van 464

45 Welzijn B&U Geestelijk inspannend werk 44.8% 44.7% Geregeld onder tijdsdruk werken 53.1% 54.0% Te veel werk 40.1% 40.3% Geen invloed op het werktempo Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen 20.0% 19.9% 15.1% 15.6% Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 8.4% 9.0% 4.1% 4.2% 6.0% 6.5% 10.3% 10.6% 10.6% 11.2% 5.2% 5.6% 10.8% 10.7% 15.8% 16.4% Onvoldoende beloning 31.4% 32.8% Ontevreden met het werk 10.5% 10.3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% B&U (N=13486) B&U (significant minder) B&U (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 45 van 464

46 Gezondheid en leefstijl B&U Overgewicht 63.6% 65.0% Ernstig overgewicht 14.4% 16.2% Voldoet niet aan bewegingsnorm 54.6% 55.1% Voldoet niet aan fitheidsnorm 83.0% 82.1% Rokers 22.0% 25.7% Zware rokers 4.7% 6.0% Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 15.4% 15.3% 9.9% 10.6% 18.0% 18.5% % 0% 20% 40% 60% 80% 100% B&U (N=13486) B&U (significant minder) B&U (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 46 van 464

47 Gezondheid GWW Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 31.8% 35.0% 29.6% 32.4% Pijn of stijfheid in de nek 19.9% 21.2% Pijn of stijfheid in de rug 32.1% 33.4% Er niet tegenop kunnen 3.5% 4.2% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 10.6% 12.0% 10.3% 11.9% 11.1% 12.9% Verminderd verafzien 2.2% 2.1% Gehoorklachten 18.5% 20.0% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 9.9% 11.1% 6.9% 7.2% 4.2% 6.8% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 46.3% 48.1% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond 5.1% 5.8% 2.6% 2.9% 8.5% 9.5% Gezondheidsklachten door het werk 17.5% 20.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% GWW (N=7465) GWW (significant minder) GWW (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 47 van 464

48 Arbeidsbelasting GWW Lichamelijk inspannend werk 44.9% 51.9% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen 29.3% 34.8% In ongemakkelijke houding werken 19.2% 23.4% Stof Lawaaioverlast 29.4% 34.2% 32.5% 41.3% Lichaamstrillingen of -schokken Hand-arm trillingen 19.8% 14.9% 17.1% 16.5% Koude Tocht Onveilige situaties 15.2% 12.5% 10.5% 26.2% 29.1% 24.8% Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 5.4% 6.0% 2.7% 3.3% 4.2% 4.4% Geen goede was- en kleedruimten 36.1% 30.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% GWW (N=7465) GWW (significant minder) GWW (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 48 van 464

49 Welzijn GWW Geestelijk inspannend werk Geregeld onder tijdsdruk werken Te veel werk 49.6% 44.7% 53.7% 54.0% 39.2% 40.3% Geen invloed op het werktempo Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen 18.3% 19.9% 13.6% 15.6% Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 6.7% 9.0% 3.6% 4.2% 5.7% 6.5% 9.6% 10.6% 10.4% 11.2% 5.0% 5.6% 9.1% 10.7% 14.6% 16.4% Onvoldoende beloning 32.3% 32.8% Ontevreden met het werk 6.5% 10.3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% GWW (N=7465) GWW (significant minder) GWW (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 49 van 464

50 Gezondheid en leefstijl GWW Overgewicht 69.5% 65.0% Ernstig overgewicht 20.5% 16.2% Voldoet niet aan bewegingsnorm 57.6% 55.1% Voldoet niet aan fitheidsnorm 81.3% 82.1% Rokers 29.4% 25.7% Zware rokers Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 7.6% 6.0% 14.5% 15.3% 11.5% 10.6% 19.5% 18.5% 23.5% 19.8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% GWW (N=7465) GWW (significant minder) GWW (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 50 van 464

51 Gezondheid A&O Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen 35.0% 36.4% 32.4% 42.3% Pijn of stijfheid in de nek 26.3% 21.2% Pijn of stijfheid in de rug % Er niet tegenop kunnen 5.2% 4.2% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 15.2% 12.0% 13.9% 11.9% 13.8% 12.9% Verminderd verafzien 2.6% 2.1% Gehoorklachten 19.5% 20.0% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen Allergische huidaandoeningen 9.9% 11.1% 8.1% 7.2% 7.9% 6.8% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 49.9% 48.1% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats Voelt zich niet gezond 6.2% 5.8% 2.7% 2.9% 11.0% 9.5% Gezondheidsklachten door het werk 22.4% 20.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% A&O (N=3845) A&O (significant minder) A&O (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 51 van 464

52 Arbeidsbelasting A&O Lichamelijk inspannend werk 56.2% 51.9% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen In ongemakkelijke houding werken 23.4% 31.0% 35.0% 34.8% Stof 41.3% 55.5% Lawaaioverlast 25.0% 32.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand-arm trillingen 11.2% 14.9% 15.2% 16.5% Koude 32.9% 29.1% Tocht 24.8% 32.4% Onveilige situaties Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar Veiligheid niet in orde 9.4% 10.5% 6.6% 6.0% 3.4% 3.3% 5.1% 4.4% Geen goede was- en kleedruimten 31.4% 30.4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% A&O (N=3845) A&O (significant minder) A&O (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 52 van 464

53 Welzijn A&O Geestelijk inspannend werk 37.1% 44.7% Geregeld onder tijdsdruk werken 56.8% 54.0% Te veel werk 43.6% 40.3% Geen invloed op het werktempo Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 21.0% 19.9% 20.5% 15.6% 13.8% 9.0% 5.0% 4.2% 8.8% 6.5% 13.6% 10.6% 14.1% 11.2% 6.9% 5.6% 12.3% 10.7% 18.3% 16.4% Onvoldoende beloning 36.9% 32.8% Ontevreden met het werk 10.5% 10.3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% A&O (N=3845) A&O (significant minder) A&O (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 53 van 464

54 Gezondheid en leefstijl A&O Overgewicht 65.1% 65.0% Ernstig overgewicht 15.3% 16.2% Voldoet niet aan bewegingsnorm 53.0% 55.1% Voldoet niet aan fitheidsnorm 83.7% 82.1% Rokers 29.4% 25.7% Zware rokers 7.5% 6.0% Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 15.3% 15.3% 11.9% 10.6% 20.3% 18.5% 21.5% 19.8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% A&O (N=3845) A&O (significant minder) A&O (significant meer) Bouwtotaal (N=26370) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 54 van 464

55 Gezondheid UTA personeel - B&U Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug % 23.4% 24.5% 22.6% 22.7% 26.5% 26.9% Er niet tegenop kunnen 3.6% 3.8% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 15.6% 15.5% 11.2% 11.3% 13.1% 12.9% Verminderd verafzien 1.8% 1.9% Gehoorklachten 15.8% 16.0% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 7.2% 7.2% 8.3% 8.1% Allergische huidaandoeningen 2.2% 2.2% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 41.7% 42.3% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats 2.5% 2.6% 0.5% 0.6% Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 7.9% 8.3% 10.5% 10.5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% UTA personeel - B&U (N=4895) UTA personeel - B&U (significant minder) UTA personeel - B&U (significant meer) Totaal UTA (N=8847) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 55 van 464

56 Arbeidsbelasting UTA personeel - B&U Lichamelijk inspannend werk 8.9% 10.1% Zware lasten tillen, duwen, trekken of dragen In ongemakkelijke houding werken 4.0% 5.0% 2.3% 3.1% Stof Lawaaioverlast 7.8% 9.4% 7.1% 8.5% Lichaamstrillingen of -schokken Hand-arm trillingen 1.5% 1.9% 1.8% 2.0% Koude Tocht 7.0% 8.1% 6.8% 7.0% Onveilige situaties 2.9% 3.8% Onvold. techn. en organ. veiligheidsmaatregelen Geen PBM beschikbaar 6.6% 6.4% 7.6% 6.9% Veiligheid niet in orde 2.3% 2.3% Geen goede was- en kleedruimten 17.2% 19.0% 0% 10% 20% UTA personeel - B&U (N=4895) UTA personeel - B&U (significant minder) UTA personeel - B&U (significant meer) Totaal UTA (N=8847) Staafdiagram 2 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 56 van 464

57 Welzijn UTA personeel - B&U Geestelijk inspannend werk Geregeld onder tijdsdruk werken 69.8% 69.1% 71.5% 70.9% Te veel werk 50.5% 50.0% Geen invloed op het werktempo Geen mogelijkh.vakbekwaamheid te ontwikkelen Werk meestal niet boeiend Geen plezier in het werk Slechte werksfeer Werk niet goed georganiseerd Onvoldoende ondersteuning in het werk Onvoldoende werkoverleg Onvoldoende werkinstructie Onvoldoende waardering 14.0% 13.1% 9.2% 9.1% 3.7% 3.9% 3.5% 3.6% 4.7% 4.8% 6.9% 7.5% 10.8% 11.4% 5.1% 5.1% 10.2% 10.1% 13.9% 14.3% Onvoldoende beloning 22.5% 23.7% Ontevreden met het werk 8.0% 7.6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% UTA personeel - B&U (N=4895) UTA personeel - B&U (significant minder) UTA personeel - B&U (significant meer) Totaal UTA (N=8847) Staafdiagram 3 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 57 van 464

58 Gezondheid en leefstijl UTA personeel - B&U Overgewicht 60.9% 62.3% Ernstig overgewicht 13.5% 14.9% Voldoet niet aan bewegingsnorm 60.2% 61.8% Voldoet niet aan fitheidsnorm 82.6% 82.0% Rokers 14.6% 16.7% Zware rokers 2.4% 3.2% Bovenmatig drinken Verhoogde bloeddruk Verhoogd cholesterol Verhoogd risico hart en vaatziekten 13.1% 13.0% 10.3% 10.4% 17.1% 17.5% 14.9% 16.6% 0% 20% 40% 60% 80% 100% UTA personeel - B&U (N=4895) UTA personeel - B&U (significant minder) UTA personeel - B&U (significant meer) Totaal UTA (N=8847) Staafdiagram 4 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 58 van 464

59 Gezondheid UTA personeel - GWW Pijn of stijfheid bovenste ledematen Pijn of stijfheid onderste ledematen Pijn of stijfheid in de nek Pijn of stijfheid in de rug 25.4% 27.5% 24.6% 24.5% 21.1% 22.7% 25.9% 26.9% Er niet tegenop kunnen 3.5% 3.8% Vaak last van stress Vaak somber en neerslachtig Klachten gezichtsvermogen 14.7% 15.5% 10.0% 11.3% 12.4% 12.9% Verminderd verafzien 1.8% 1.9% Gehoorklachten 15.6% 16.0% Lawaaislechthorendheid Allergische luchtwegaandoeningen 6.8% 7.2% 8.1% Allergische huidaandoeningen 1.6% 2.2% Ziek geweest afgelopen 12 maanden 42.8% 42.3% Afgelopen 12 mnd verzuimd wegens ongeval Ongeval op de bouwplaats 2.3% 2.6% 0.5% 0.6% Voelt zich niet gezond Gezondheidsklachten door het werk 8.3% 8.3% 9.6% 10.5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% UTA personeel - GWW (N=3005) UTA personeel - GWW (significant minder) UTA personeel - GWW (significant meer) Totaal UTA (N=8847) Staafdiagram 1 Bedrijfstakatlas 2014 Pagina 59 van 464