- -

Transcriptie

1

2 - 2 -

3 Opgericht 6 november e jaargang December 2016 HET BESTUUR: Voorzitter techn.commissie Henk Bretveld Zoetermeer voorzitter@paluzee.nl Secretaris Peter Leeninga Zoeermeer secretaris@paluzee.nl Penningmeester Pieter de Groot Zoetermeer penningmeester@paluzee.nl Bestuurs Lid Bestuurs Lid Willem van Wezel Zoetermeer vacature Bestuurs Lid Jan Bakker Zoetermeer j.bakker@paluzee.nl

4 - 4 -

5 Agenda 13 December Aquariumhouden door de Jaren heen, door Rob Puijenbroek PALUZEE JAAROVERZICHT januari lezing Nog in te vullen Theo Verheij 24 januari Cursus aquariumhouden deel 1 Henk Bretveld 31 januari Cursus aquariumhouden deel 2 Han van Veen 14 februari Lezing fishy business Hans Kierst 21 februari Cursus aquariumhouden deel 3 Marlène Reeuwijk 28 februari Cursus aquariumhouden deel 4 Henk Bretveld De andere avonden vindt u op Blz

6 Van de Voorzitter Beste leden, Was u er ook bij op de feestavond met de uitslag van de huiskeuring? Zo niet dan heeft u een geweldige avond gemist. Na een prachtige presentatie door Jeroen Bastiaans bleek na afloop dat dit jaar Paluzee lid Bart Laurens de meeste punten scoorde voor het mooiste aquarium bij Paluzee. Bart nogmaals gefeliciteerd. Verder werden er weer veel prijzen verloot en ging menig lid met een leuke prijs naar huis. Deze prijzen werden belangeloos geschonken door o.a. de adverteerders in dit blad dus denkt u met uw aankopen ook aan hen? In dit nummer vindt u ook weer de avonden van 2017, schrijf ze snel in uw agenda dan kunt u ze niet missen. We hebben onze best gedaan om weer een zo gevarieerd mogelijk programma voor u te creëren. December is uiteraard ook een feestmaand, vroeg donker dus lekker genieten van ons aquarium en uiteraard de feestdagen. Ik wil u dan ook namens het bestuur fijne kerstdagen toewensen en een gelukkig 2017! Ik zie u graag op de laatste avond van dit jaar 13 december! Met vriendelijke groeten, Henk Bretveld - 6 -

7 Vooruitzien Dinsdag 13 December Aquariumhouden door de Jaren heen Op deze avond neemt Rob Puijenbroek ons mee in zijn ervaringen als aquariaan. Startend met zijn 1 e aquarium van 13 liter naar de grootste die hij in zijn bezit heeft gehad met de afmetingen van 210x80x80. Wat komt hier voor kijken en hoe heeft Rob dit aangepakt en opgelost b.v. qua planning en dergelijke, welke keuzes moet je maken en communicatie met de bouwer. Ook de techniek wordt besproken en waarbij ik de mogelijkheden van ghl en in het bijzonder de led-verlichting laat zien. Kortom een leuke en interessante avond waar weer wat te leren valt

8 - 8 -

9 Voor u gelezen in Leeri Aquariumplanten bemesten - deel 1 Een eerste introductie van de hoofdrolspelers in het aquarium Anno 2003 zijn er al vele pagina's beschreven over het houden van aquariumplanten en de eisen die zij stellen aan hun omgeving. Reeds vanaf het moment dat mensen aquariumplanten in hun aquariums begonnen te houden kampte men met groeiproblemen en bedierven algen in het aquarium het plezier in het houden van de planten. Ondanks de vele inzichten die men met de jaren opgedaan heeft in het houden van aquariumplanten en de beschikbare technische hulpmiddelen is er nog steeds geen enkele methode die altijd het beoogde resultaat oplevert. Toch is de praktijk lang niet zo somber als het voorgaande doet vermoeden. Men moet echter altijd in gedachten houden dat ieder aquarium uniek is, waardoor het eigenlijk niet mogelijk is om één oplossing als de heilige graal te betitelen. In een beplant aquarium hangt een groot deel van het succes af van het creëren van de ideale groeiomstandigheden in het aquarium, waarbij de beschikbare voedingsstoffen een belangrijke rol spelen. In het ene aquarium lijkt dit echter als vanzelfsprekend te lukken, terwijl andere aquariums de nodige aandacht vereisen voordat er een mooi resultaat tevoorschijn komt. In deze driedelige artikelen reeks over aquariumplanten zullen alle belangrijke spelers op dit gebied uitgebreid aan bod komen. In dit eerste deel van de reeks zullen de verschillende hoofdrolspelers op het gebied van aquariumplanten voeding in het kort voorgesteld worden, met een beknopte toelichting. In de volgende twee delen van de reeks zal meer in detail ingegaan worden op de verschillende voedingsstoffen en hun toepassing in het aquarium. Wat hebben aquariumplanten nodig om te groeien? Het antwoordt op de bovenstaande vraag is samen te vatten in de drie woorden water, licht en voedingstoffen

10 Wanneer men het op deze manier weergeeft lijkt het houden van aquariumplanten wel erg gemakkelijk, want hoe moeilijk kan het zijn om aan slechts drie punten te voldoen. In praktijk zijn er echter zoveel variaties mogelijk in watersamenstelling, belichting en voedingsstoffen dat men zelfs na jarenlang aquariums houden nog steeds voor verrassingen kan komen te staan bij het houden van aquariumplanten. In dit artikel zal ik mij voornamelijk beperken tot een beschrijving van de voedingsstoffen die aquariumplanten nodig hebben, welke in de praktijk enige aandacht nodig hebben en hun eventuele relaties met algengroei. Voor diegene die ook interesse hebben in informatie over aquariumverlichting wil ik deze verwijzen naar het artikel 'TL belichting en het beplant aquarium'. De vereiste voedingsstoffen voor aquariumplanten Aquariumplanten hebben een groot scala aan verschillende voedingsstoffen nodig, waarvan een aantal in grote hoeveelheden, terwijl andere voedingsstoffen slechts mondjesmaat vereist zijn. Over het algemeen wordt er bij de voedingsstoffen van aquariumplanten een onderscheid gemaakt in in hoofdvoedingsstoffen en spoorelementen. In de tabel hieronder staan de verschillende vereiste voedingsstoffen weergegeven, waarbij er een onderscheid is gemaakt tussen de hoofdvoedingsstoffen en spoorelementen. Ook staat er in de tabel of er aandacht vereist is aan de betreffende voedingsstof in het aquarium. Voedingsstoffen benodigd voor aquariumplanten

11 Hoeveelheid % * Voedingsstoffen benodigd voor aquariumplanten Aan dacht vereist Hoofdvoedingsstoffen Spoorelementen Hoeveelheid %* Aan dacht vereist Koolstof (C) 43 ja Ijzer (Fe) 0,001-0,15 ja Stikstof (N) 1-3 ja Chloor (Cl) 0,01-0,03 nee Kalium (K) 0,3-6 ja Mangaan (Mn) 0,0005-0,15 nee Calcium (Ca) 0,1-3,5 nee Zink (Zn) 0,0003-0,015 nee Fosfor (P) 0,05-1 ja Koper (Cu) 0,0002-0,0075 nee Magnesium (Mg) 0,05-0,7 nee Borium (B) 0,0002-0,0075 nee Zwavel (S) 0,05-1,5 nee Molybeen (Mo) sporen nee * hoeveelheid procentueel droog gewicht in de totale plant In de bovenstaande tabel is te zien welke voedingstoffen aandacht vereisen in het aquarium en welke niet. Wanneer er vermeld is dat er aandacht vereist is wil het niet altijd zeggen dat dit in ieder aquarium vereist is. De voedingsstoffen die enige aandacht vereisen kunnen echter in te geringe hoeveelheden aanwezig zijn in het aquarium, maar in sommige gevallen is een overschot juist meer waarschijnlijk. Van de hoofdvoedingsstoffen zijn de stoffen Calcium, Magnesium en Zwavel over het algemeen ruimschoots voldoende aanwezig in het leidingwater en een regelmatige wisseling van een deel van het aquariumwater zorgt er dan ook voor dat deze stoffen in voldoende mate aanwezig blijven. Van deze drie genoemde stoffen kan vooral magnesium nog wel eens in geringe mate voorkomen in het leidingwater (afhankelijk van de samenstelling van het leidingwater). Om een tekort aan magnesium te ondervangen bevatten de meeste basisbemestingen voor aquariumplanten een kleine hoeveelheid magnesium, maar verder is dit in het beplante aquarium geen voedingsstof die nauwkeurig in de gaten gehouden moet worden. De voedingsstoffen stikstof en fosfor zijn twee voedingsstoffen die belangrijk zijn om in de gaten te houden. Stikstof komt in het aquarium voor in de vorm van o.a ammonium (NH4) en nitraat (N03),waarbij de nitraten meestal in de meerderheid zijn, terwijl fosfor in het aquarium voorkomt in de vorm van fosfaat (P04). Voor een groot deel zijn de afvalstoffen van de

12 vissen verantwoordelijk voor de concentratie van nitraat en fosfaat in het aquarium en in de meeste aquariums zijn deze stoffen juist in te grote mate aanwezig. Gezien het feit dat algengroei in het aquarium sterk afhankelijk is van de nitraten en fosfaten is het in de meeste aquariums meer de praktijk om de aanwezigheid van deze stoffen te voorkomen dan dat men zich zorgen maakt of er wel genoeg van is voor de planten. In dicht beplante aquariums met een matige visbezetting en goede verlichting kunnen er echter ook tekorten ontstaan van nitraten en/of fosfaten voor de planten, wat net zo goed tot algenproblemen kan leiden als een overschot. Momenteel is er dan ook steeds meer aandacht om een zekere balans te handhaven in de verhouding nitraten en fosfaten tot elkaar in plaats van de traditionele manier waarbij de nitraat en fosfaat waardes in het aquarium zo laag mogelijk gehouden worden. Wanneer men echter nitraten en fosfaten aan het water toe wil voegen om de plantengroei te verbeteren of algenproblemen te voorkomen is het erg belangrijk om kennis van zaken te hebben over dit onderwerp. Van alle bekende voedingsstoffen behoren nitraten en fosfaten tot de belangrijkste voedingstoffen in het aquarium, maar gezien hun relatie met algengroei worden nitraten en fosfaten van oudsher vooral in een kwaad daglicht gezien. Het eigenlijke effect van deze stoffen op de algengroei is lang niet zo zwartwit als vaak voorgespiegeld wordt, maar helaas is dit onderwerp nog een ondergeschoven kindje in de meeste literatuur over het beplante aquarium. In deel 3 van deze artikelen reeks zal uitgebreid ingegaan worden op de rol die stikstof en nitraat in het aquariumspelen, waarbij zowel uitgebreid aandacht besteed zal worden aan hun nut voor de planten en de relatie tot algengroei. De hoofdvoedingsstof kalium is een erg belangrijke voedingsstof voor aquariumplanten, maar toch krijgt deze stof relatief weinig aandacht. Voor een deel kan dit verklaart worden doordat kalium een lastig meetbare stof is doordat er geen betaalbare meetsetjes beschikbaar zijn voor deze voedingsstof, waardoor het voor een aquariaan lastig is om specifiek aandacht te geven aan deze voedingsstof. Toch kan er ook een tekort van kalium in het water ontstaan, wat remmend werkt op de plantengroei. Gelukkig is dit één van de voedingsstoffen die niet met algengroei in verband gebracht wordt, waardoor overdosering over het algemeen niet schadelijk is. In praktijk bestaan de meeste basisbemestingen voor aquariumplanten voor een groot deel uit kalium, waardoor het bij een regelmatig gebruik van een basisbemesting voor aquari

13 umplanten, maar zelden nodig is om specifiek aandacht te geven aan het kaliumgehalte van het water. In de bovenstaande tabel is te zien dat de meest belangrijke voedingsstof voor aquariumplanten de stof koolstof is. Deze stof wordt door aquariumplanten opgenomen in de vorm van koolstofdioxide (C02). Koolstofdioxide is één van de voedingsstoffen waar vaak een tekort aan is in het aquarium, waardoor het nodig is om deze stof extra toe te voegen aan het water. Ondanks het belang van deze voedingsstof zal in deze artikelen reeks niet verder ingaan op deze voedingsstof aangezien koolstofdioxide bemesting al uitgebreid beschreven is in de artikelen 'C02 bemesting: Wat, Waarom en Wanneer' en 'Methoden van C02 bemesting in het aquarium'. Bij de spoorelementen uit de tabel is het vaak niet mogelijk om het water (met in de winkel verkrijgbare testen) op de aanwezigheid van deze stoffen te testen. In praktijk worden deze stoffen vaak in de gaten gehouden door het ijzergehalte te testen, aangezien het complete spectrum spoorelementen in aquariumplanten voedingen meestal in verhouding tot het ijzergehalte samengesteld zijn. Op het eerste gezicht lijken de spoorelementen slecht van een gering belang wanneer de tabel bovenaan de pagina bekeken wordt. Het belang van spoorelementen voor de plantengroei in het aquarium wordt vooral duidelijk, wanneer men beseft dat 99% van de verkrijgbare plantenvoedingen voor het aquarium grotendeels gericht zijn op het toedienen van sporenelementen aan de planten. Voor een gezonde groei hebben aquariumplanten namelijk al de voedingsstoffen uit de tabel nodig, waarbij juist de aanwezigheid van sporenelementen in veel aquariums de limiterende factor is. In het tweede artikel uit deze reeks zal dan ook uitgebreid aandacht besteed worden aan het gebruik van de traditionele aquariumplanten voedingen, waarin sporenelementen een belangrijke rol spelen. De toepassing van aquariumplanten bemesting in de praktijk Bij het lezen van de opsomming van benodigde voedingsstoffen is het goed mogelijk dat u denkt `leuk om te weten, maar wat moet ik hier in de dagelijkse praktijk van mijn aquarium precies mee'. In de twee volgende delen van deze artikelen reeks wil ik het gebruik van aquariumplanten voedingen in het aquarium nader toelichten en een overzicht geven van de situaties waarin bepaalde voedingstoffen aandacht vragen. Arjan de Winter

14 Het oudste en voordeligste adres voor al uw dierbenodigdheden. Storkstraat NN Zoetermeer Tel.: Openingstijden : maandag t/m donderdag vrijdag zaterdag Chinese Danio (Tanichtthys albonubes) Voor u gelezen, in: A.& T. V. lnnesi, Hardenberg Dit tot de karperachtigen behorende visje, komt uit Zuidoost- China in de omgeving van Honkong. Het is een scholenvisje dat ongeveer 4½ centimeter groot wordt en zich voornamelijk in de middelste waterlagen ophoudt. Voor iedere beginnende aquariaan is het, door hun taaiheid, een ideaal visje. De Chinese Danio kan goed in een klein aquarium leven, mits er maar voldoende zwemruimte is. Als aanbeveling moet er wel wat drijfgroen en een dichte randbeplanting zijn. Ook een zandbodem stellen ze op prijs, zodat ze daar voedsel kunnen

15 zoeken. Het is niet moeilijk te zien wat het mannetje of vrouwtje is, het mannetje is meestal slanker en ook wat mooier gekleurd dan het vrouwtje. Zoals al eerder vermeld, is het een weinig eisend en taai visje dat minimale voorwaarden stelt aan de watersamenstelling en verdraagt lagere temperaturen dan de meeste andere tropische vissen. Een temperatuur van 16 tot 23 C is voldoende. Door deze vrij lage temperaturen kunnen ze in de zomermaanden probleemloos in de vijver worden gehouden. In de wintermaanden kunnen ze zonder verwarming in het aquarium overwinteren, als ze dan maar worden gehouden op minimaal 16 tot 18 C en zodra de omstandigheden dit toelaten, weer teruggeplaatst worden in de vijver. Als voedsel is, naast een menu van afwisselende soorten droogvoer, ook Tubifex en kleine Watervlooien voldoende om deze visjes in goede conditie te houden. Het kweken van deze visjes is niet al te moeilijk. Na de overwintering op lage temperaturen, kan het water in de kweekbak langzaam worden verhoogd tot C, beslist niet hoger. Wel is het aan te bevelen om de kweekbak voldoende te beplanten met fijnbladige planten en eventueel een zogenaamd legrooster aan te brengen om de eitjes te beschermen tegen de oudere visjes. Het mooiste is de ouderpaartjes na het afzetten uit de kweekbak te vangen. Het opkweken van de jongen kan vrij eenvoudig met fijn stofvoer. Op deze manier kan ook de beginnende aquariaan een geslaagde nakweek krijgen

16 Aquariumplanten bemesten -deel 2 door Arjan de Winter Traditionele aquariumplanten voeding, een goede basis voorde meeste situaties In het eerste deel van deze artikelen reeks is reeds geschreven over de verschillende voedingsstoffen die nodig zijn voor een gezonde groei van aquariumplanten. In dit tweede deel zal de nadruk liggen op de traditionele manier van aquariumplanten bemesten. Eén van de belangrijkste uitgangspunten van traditionele aquariumplanten voedingen is dat er enkel gebruik gemaakt wordt van voedingsstoffen waarvan regelmatig een tekort kan voorkomen in de meeste aquarium. De nadruk ligt hier dan ook vooral op het gebruik van sporenelementen en het vermijden van organische componenten als nitraten en fosfaten. Een dergelijke samengestelde aquariumplanten voeding zal voor de absolute meerderheid van de aquariums een goede basis zijn. De traditionele manier van aquariumplanten bemesten Voor het aquarium zijn een groot aantal verschillende voedingen te koop voor de aquariumplanten, van even zo veel merken. Hoewel deze producten op details vaak wel verschillen, gaan ze meestal uit van een zelfde filosofie. De meeste reguliere aquariumplanten voedingen worden zodanig samengesteld dat zij enkel de voedingsstoffen bevatten waarvan er in de meeste aquariums tekorten kunnen ontstaan. De stoffen die in de meeste aquariums al veelvuldig voorkomen worden normaliter dan ook niet gebruikt in dit soort aquariumplanten mest. De hoofdbestanddelen van de meeste aquariumplanten voedingen zijn dan ook meestal de bekende sporenelementen, waarvan ijzer de belangrijkste is. Tevens zitten in veel zogenaamde totaalbemestingen ook de hoofdvoedingsstoffen kalium en magnesium als belangrijk bestandsdeel. Nitraten en fosfaten zijn nadrukkelijk niet aanwezig in deze producten aangezien deze stoffen in de meerderheid van de aquariums al in geruime mate aanwezig zijn. Het gebruik van een traditionele aquarium planten bemesting is voor de meeste beplante aquariums zeker aan te raden en vaak zelfs onmisbaar voor een gezonde plantengroei. Dit soort producten zijn relatief veilig te gebruiken voor het aquarium, zolang ze maar met mate gebruikt worden. Alvorens dieper in te

17 gaan op de dosering van dit type aquariumplanten voedingen zullen hieronder eerst in het kort de verschillende uitvoering beschreven worden die er globaal zijn. Voedingsbodem: In de meeste beplante aquariums wordt gebruik gemaakt van een voedingsbodem die bij de start van het aquarium aangebracht wordt. Een voedingsbodem kan variëren van een zorgvuldig persoonlijk samengestelde toevoeging aan de bodem tot een commercieel verkrijgbaar product. Terwijl men over de samenstelling van de aquariumplanten voedingen die aan het water toegevoegd worden redelijk eenduidig eens is dat organische voedingstoffen vermeden moeten worden is de samenstelling van een voedingsbodem vaak nog onderhevig aan sterk uiteenlopende meningen. Zowel wat betreft commerciële producten als de doe het zelf recepten lopen de meningen uiteen over de hoeveelheid van organische stoffen die aan de bodem toegevoegd moeten worden. De meeste commerciële voedingsbodems bestaan voor een groot deel uit spoorelementen met als hoofdbestanddeel ijzer in combinatie met een geringe hoeveelheid organische voedingsstoffen. Vooral zogenaamde lateriet voedingsbodems (Dupla Root, Dupla Rit) bevatten maar zeer weinig organische voedingsstoffen. Wanneer er op de verpakking van een voedingsbodem onder andere vermelding wordt gemaakt van humusstoffen (bijvoorbeeld Tetra Plant lnitialsticks) kan er vanuit gegaan worden dat deze voedingsbodem ook een redelijk deel organische voedingsstoffen bevat

18 - 18 -

19 De meeste commercieel verkrijgbare producten zijn enkel een toevoeging voor de eigenlijke bodem van het aquarium en moeten gemengd en afgedekt worden met aquariumgrind of zand. Persoonlijk geef ik hierbij altijd de voorkeur aan fijn aquariumgrind met een diameter van 1-3 mm, waardoor een goede doorluchting van de bodemgrond gewaarborgd is. Naast de commercieel verkrijgbare producten is het ook mogelijk om naar eigen inzicht een voedingsbodem samen te stellen. Een bekend voorbeeld hiervan is een voedingsbodem van turf (organisch) in combinatie met klei bolletjes (spoorelementen) gemengd met fijn grind of aquariumzand dat afgedekt wordt met fijn grind. Een ander voorbeeld is het gebruik van tuinaarde dat afgedekt wordt met fijn grind. Het gebruik van tuinaarde zou ik persoonlijk echter afraden doordat hiermee vaak het risico bestaat dat het veel kalk bevat en hierdoor de waterhardheid in het aquarium verhoogt. Tevens blijkt in de praktijk vaak dat een voedingsbodem van tuinaarde vaak niet lang meegaat en dat de planten na een aanvankelijk goede groei sterk achteruit gaan. De mate waarin organische voedingstoffen deel uit moeten maken van een voedingsbodem is lastig aan te geven en zal ook per aquarium verschillen. In dicht bevolkte aquariums zal een organisch deel van de bodem veel minder van belang zijn dan in een dun bevolkt aquarium met weinig vissen en dus ook weinig organische afvalstoffen. Zeker bij de start van een aquarium is een klein deel organische voedingsstoffen naar mijn idee zeker aan te raden, aangezien dit ook een positief effect heeft op de zuurgraad van de bodem. Wanneer men echter gebruikt maakt van een bodemverwarming of bodemfilter is het aan te raden om het organische aandeel in de bodem te beperken tot een klein deel aangezien deze stoffen dan gemakkelijk naar het aquariumwater kunnen 'lekken'. Hieronder zijn in het kort nog een aantal voor- en nadelen van organische voedingsstoffen in de bodem weergegeven. Voordelen van organische voedingsstoffen in de bodem hoofdvoedingsstoffen ook goed beschikbaar bij de wortels van de planten verlagen de zuurgraad van de bodem wat een positief effect heeft op de plantengroei Nadelen van organische voedingsstoffen in de bodem kunnen op termijn gaan rotten in de bodem kunnen naar het aquariumwater lekken, waarin organische afvalstoffen vaak al in ruime mate aanwezig zijn

20 Voedingstabletten: Deze tabletten worden gebruikt in aquariums waarbij de voedingsbodem al wat ouder zijn en uitgeput raken of bij planten die erg afhankelijk zijn van voeding via de wortels. Dit soort tabletten bevatten meestal enkel sporenelementen met ijzer als hoofdbestanddeel. Deze tabletten bevatten meestal geen hoofdvoedingstoffen, hoewel sommige wel eens een klein deel stikstof in de vorm van ammonium of nitraat bevatten. Een alternatief voor deze producten zijn onder andere balletjes van klei of leem met eventuele extra toevoegingen erin. Persoonlijk gebruik ik bodemtabletten slechts sporadisch. Vooral bij moerasplanten die afhankelijk zijn van wortelvoeding zoals bijvoorbeeld Echinodorus soorten (zwaardplanten) maak ik zo nu en dan gebruik van voedingstabletten wanneer ik het idee heb dat de groei achterblijft van een plant. Spoorelementen bemesting: Een spoorelementen bemesting kan variëren van een ijzertoevoeging aan het water tot een product met het totale spectrum aan sporenelementen, waarbij ijzer het hoofdbestanddeel is. Over het algemeen worden spoorelementen bemestingen verkocht in een vloeibare vorm die aan het aquariumwater toegevoegd kunnen worden. Een spoorelementen bemesting kan als alleenstaand product voor het aquarium gebruikt worden of eventueel in combinatie met een totaalbemesting voor aquariumplanten. Het grootste verschil tussen een spoorelementen bemesting en een totaalbemesting is meestal het ontbreken van kalium en magnesium in een spoorelementen bemesting. Wanneer het water dat u voor uw aquarium gebruikt reeds voldoende kalium en magnesium bevat kan het gebruik van een spoorelementen bemesting voldoende zijn om de planten van de juiste voeding te voorzien. Wanneer dit niet het geval is of u niet bekend bent met de totale samenstelling van het water is het meestal aan te raden gebruik te maken van een totaalbemesting.. In het volgende nummer kunt u het laatste deel van dit artikel lezen

21 Elassoma okefenokee Vaak vragen mensen mij, welke soort tropische visjes je kan houden bij kamertemperatuur. Dit lijkt op zichzelf geen moeilijke opgave, Je denkt dan meteen aan Guppen, Plaatjes, Zwaarddragers en Chinese Danio s. Ook de Macoropode komt in aanmerking, maar hij is, door zijn rotkarakter, niet de gezelschapsvis bij uitstek. Wat wij hierbij uit het oog verliezen is, dat er op aarde nog een gigantisch gebied ligt, waar de watertemperatuur niet hoger stijgt dan onze kamertemperatuur en waar er talloze visjes voorkomen, die het in een onverwarmd aquarium uitstekend doen. R. Guttner beschreef de Everglades, een enorm moeras, dat zich uitstrekt vanaf het Zuidoosten van Georgia tot in het Noordoosten van Florida. Dit gebied kan dus ook een paar geschikte soorten opleveren die in een aquarium op kamertemperatuur kunnen worden gehouden. In Georgia wordt dit moeras gevoed door de grote Altamaharivier. Verder wordt het bevloeid door de Ocmulgo, de Ocones en de Ohoopee en groeit zo uit tot een immens stroomgebied dat liter water per seconde in de Atlantisch Oceaan stort. Het is het leefgebied van talloze salamandersoorten, vissen, slangen, schildpadden en kaaimannen. De watertemperatuur schommelt er permanent rond 20 C. het Okefenokenmoeras ligt ten zuiden van de Altamaharivier. Het landschap is begroeid met pijnbomen en dennen. Men zou denken dat men een wandeling maakt in het Zwarte woud. Hier leeft, naast de Jordanella floridae, de Elassoma okefenokee. Hij is de mooiste van de zes beschreven dwergbaarsjes van het geslacht Elassoma. Het dominerende mannetje is gitzwart en blijft dat gedurende de hele paartijd. De soorten die behoren tot de Elassomafamilie, onderscheiden zich vooral door hun blauwe glanzende kleur en door de blauwzilveren, loodrecht iriserende schubbenrijen op hun flanken. Het grote oog heeft een geel en rood iriserende iris. Als vindgebieden van dit visje wordt in het westen van Florida de Choctawasheerivier genoemd die in de Golf van Mexico uitmondt. Hier moet nader wetenschappelijk onderzoek uitwijzen of deze populatie een eigen soort is. In het westen van Florida wordt ook nog de Hillsborougrivier vernoemd als vindplaats van onze Elassoma okefenokee. Om de visjes te vangen heb je een net nodig, dat stevig genoeg is om het door de waterplanten te trekken en het soms zelfs over de

22 boden te laten slepen, want bij de minste verstoring van de rust verstopt het Dwergzwartbaarsje zich tussen de Sagittaria, de Ludwigia, en Utriculiariasoorten en het Nixkruid. Het water is bovendien donkerbruin gekleurd, wat het vangen niet vergemakkelijkt. Na meting bleek het water een hardheid te hebben van 9 KH en een ph-waarde van 6,5. Geslachtsrijpe mannetjes vertonen en diepzwarte lichaamskleur. De onpare vinnen zijn afgeboord met een neonblauwe band, die zich parallel met de vorm van de vin heeft gevormd. Zelfs de buikvinnen zijn blauw. Andere kleuren zijn niet waar te nemen. De vrouwtjes moeten zich tevreden stellen met een lichtbruin verflaagje, dat bijna doorzichtig schijnt. Ze zijn in de regel kleiner dan de mannetjes en hebben een door kuit dik aangezet buikje. Als men goed kijkt, ziet men dat de rug- en aarsvin van het mannetje ietsje groter is dan bij het vrouwtje. Ondergeschikt mannetjes kleuren vaak, zoals de vrouwtjes. Ze willen absoluut niet opvallen. Hun onderdanige kleur geeft hen de kans om soms ongemerkt maar vlug te paren met een wijfje, bij wie ze de kans krijgen. De mannetjes delen de bak op in domeinen. In hun domein vertonen ze, zeker als er een vrouwtje voorbij wandelt; hun mooiste kleuren. Met opvallend vooruit en achteruit zwemmen en het tegelijkertijd bewegen van de vinnen van links naar rechts, proberen ze de aandacht van het vrouwtje te trekken. Mooi is het ook wanneer ze met hun buikvinnen net kleine pasjes maken en zo het vrouwtje proberen in te struiken te lokken. Zij kan echter dagenlang weerstand bieden aan de verleiding. Het baltsgedrag wordt steeds opnieuw door imponeergedrag van de mannetjes onderbroken. De sterkste kerels vind je meestal aan de domeingrenzen. Hier stellen ze zich in kop-op-staart- of kop-aan-kop-houding op en proberen de tegenstander door het spreiden van de vinnen schrik aan te jagen. Wanneer de grootdoenerij niets uithaalt fladderen de mannetjes op elkaar af. Bij even sterke exemplaren gebeurt dit meermalen per dag en kunnen korte beten de intensiteit nog opvoeren. Als er eentje bang wordt of vermoeid raakt, verlaat hij het slagveld en laat zijn kleur onmiddellijk verbleken. In hun vrouwenkleren worden ze niet meer verdreven of aangevallen. Ze doen niet aan directe broedzorg, maar vergrijpen zich ook niet aan hun kroost. Omdat het mannetje standvastig aan zijn domein is gehecht, kunnen de opgroeiende jongen zich in dit gebied vrijelijk bewegen. Om te kweken gebruikt men een bakje van 20 liter. Hierin komt er een laagje zand van 2 cm. Met enkele stukje wortelhout en granietstenen worden er domeingrenzen uitgezet. Belangrijk is een dichte beplanting en gefilterd regenwater. Dat vertoont grote gelijkenis met het water waarin het visje wordt gevangen. Het water wordt op 24 C gebracht. In een kweekbakje belanden twee mannetjes en drie wijfjes. Onder optimale omstandigheden wordt binnen een week afgezet. Wanneer het vrouwtje geen dikke buik meer vertoont, weet men dat ze heeft afgezet. Het nest bevindt zich meestal in een dicht plantenbos in het bovenste deel van het aquarium. De eitjes zijn bijna doorzichtig en klein. Omdat het vrouwtje er ongeveer 50 tegelijk afzet, vindt men de

23 - 23 -

24 - 24 -

25 lossen afzetballen vrij gemakkelijk. De ouderen laten de eitjes met rust en twee of drie dagen later komt het jongbroed uit. Ze hangen nu aan de planten of aan de ruiten. Vrij vlug proberen ze lucht te happen en het wateroppervlak te bereiken. Het is net of ze zich in de hoogte schroeven. Meestal lukt dit de eerste keer niet en vallen ze terug op de bodem. U kunt de ouderdieren ongeveer drie weken bij het jongbroed laten. Na drie weken vang je de ouderdieren uit het bakje en zet ze in een tweede kweekbak. De nakweek kan nu rustig opgroeien. De drie weken oude jongen zijn nu zo groot, dat ze nieuw uitgekomen jongbroed als buit zouden kunnen gaan beschouwen. In het eerste bakje kunnen de grotere jongen zich ontwikkelen zonder kannibalisme te plegen. Zodra de visjes vrij rondzwemmen, dienen ze een flinke portie infusorriën toegediend te krijgen. Meest al voldoen ook de ééncelligen, die zich reeds in het aquarium hebben gevormd. Zodra de jonge visjes 5 mm hebben bereikt, jagen ze op pas uitgekomen naupliën van artemia. Vanaf dan groeien ze zeer sterk. Bij deze kweekmethode heeft men steeds jonge visjes in verschillende ontwikkelingsstadia zitten. Ze zijn uiterst geschikt voor kleine aquaria. Men hoeft geen grote technische middelen in te schakelen en de visjes zijn ook redelijk sterk. Het grote probleem vormt de voeding. Ze weigeren namelijk droge voeding. Ze eten enkel zoöplankton en wormen. Je kan hen voederen met watervlooien, cyclops, muggenlarven, tubifex, enchy-traeën, grindalwormpjes en azijnaaltjes. Graag eten ze ook artemia naupliën. Ze leren wel diepvriesvoer eten. Levend voer snappen de visjes door een zijwaarts knip met de kop. door Karel Fundu Voor u gelezen, bron: KAV De Siervis, Leuven

26 PALUZEE avonden 2017 Datum Onderwerp Spreker 10 januari lezing /Nieuwjaars receptie Theo Verheij 24 januari Cursus aquariumhouden deel 1 Henk Bretveld 31 januari Cursus aquariumhouden deel 2 spreker 14 februari Lezing fishy business Hans Kierst 21 februari Cursus aquariumhouden deel 3 Marlène Reeuwijk 28 februari Cursus aquariumhouden deel 4 Henk Bretveld 14 maart Vivarium onderwerpen Pim Wilhelm 28 Maart Killie vissen Leendert van den Berg 18 april Lezing Erik Prins 9 mei Vijver lezing Leo Brand 30 mei Weer die Topsloot Bart Laurens 20 juni lezing Willem Postma VAKANTIE 5 september Algemene ledenvergadering Bestuur 19 september lezing de schoonheid van kleinere aquariums Marlene Hillemans 10 oktober lezing Jan vd Heiden 14 oktober Verenigingskeuring Jeroen Bastiaans 7 November lezing spreker 21 november Uitslag verenigingskeuring Jeroen Bastiaans 12 december lezing spreker Adreswijzing doorgeven aan Paluzee en NBAT Paluzee beheert sinds kort ook de NBAT administratie voor Paluzeeleden. Als u een adreswijziging wilt doorgeven aan Paluzee en de NBAT, bijv. een wijziging in woonadres of adres, dan volstaat het om deze wijziging alleen door te geven aan de ledenadministratie van Paluzee (penningmeester@paluzee.nl)

27 Forum activiteiten Via het paluzee forum op internet, kunnen de leden elkaar ontmoeten en ervaringen met betrekking tot de hobby delen. Bent u al actief op het forum? Hieronder de 8 laatste items van het forum: -Ancistrussen -Welk soort alg is dit -Algen worden steeds meer -Youtube filmpje plaatsen -Automatisch verwijderen van topics -Voorstellen Bert Drenth -Garnalen -Regentonnen Het forum is alleen voor leden, bent u lid en zit u nog niet op het forum. Vraag dan via forum@paluzee.nl de registratie code aan en maak uzelf lid. Als u aangemeld bent op het forum kunt u het volgende doen: Vragen stellen Advies vragen Foto s van uw aquarium plaatsen Kijken wat leden aanbieden en vragen Gezellig kletsen met uw mede aquarianen Zoals u ziet heeft het forum vele voordelen, dus meld u snel aan

28 REDACTIE/LAY-OUT: CONTACTPERSOON FORUM FOTOGRAFIE: LEDENADMINISTRATIE: CONTACTPERSOON SPREKERS: WEBSITE BEHEER: Henk Bretveld/Martijn Bretveld Willem van Wezel Bart Laurens/Simon Post Pieter de Groot Willem van Wezel Martijn Bretveld CONTRIBUTIEBELEID De contributie dient bij vooruitbetaling te worden voldaan en bedraagt voor het verenigingsjaar van 1 juli 2016 tot en met 30 juni 2017 voor: Leden standaard lidmaatschap 30,00 Donateurs 17,50 Inschrijfgeld 5,00 NBAT blad Het Aquarium 20,00 optioneel * (Het is ook mogelijk om met een Zoetermeerpas lid te worden van Aquariumvereniging Paluzee) Lidmaatschap en donateurschap is inclusief de digitale versie van het verenigingsblad dat per zal worden toegestuurd. Voor bestaande leden die het verenigingsblad per post ontvangen geldt een bijdrage van 7,50. Het verenigingsjaar loopt van 1 juli tot en met 30 juni. Beëindigen van het lidmaatschap en/of NBAT blad Het Aquarium kan per 1 juli van het eerstvolgende verenigingsjaar. De opzegging, uitsluitend schriftelijk, dient uiterlijk 30 April van het lopende verenigingsjaar door de ledenadministrateur (penningmeester@paluzee.nl) te zijn ontvangen. Restitutie van contributie is niet mogelijk. AANMELDINGEN EN ADRESWIJZIGINGEN Aanmeldingen dienen uitsluitend aan het adres van de ledenadministratie (penningmeester@paluzee.nl) te zijn gericht. Indien u gaat verhuizen en/of een ander adres gaat gebruiken dit gaarne doorgeven aan hetzelfde adres. Mocht u het maandblad of het NBAT blad Het Aquarium niet hebben ontvangen, dan is dit met een berichtje aan hetzelfde adres te verhelpen. CONTACTAVONDEN: De contactavonden vinden plaats in de Wilhelmzaal van verzorgingshuis Buytenhaghe, Bergmanstrook 45, 2726 RR ZOETERMEER, Telefoon De zaal is open van uur