Evaluatie Actieprogramma aanpak Eergerelateerd geweld Amsterdam. Mei december 2009

Transcriptie

1 Evaluatie Actieprogramma aanpak Eergerelateerd geweld Amsterdam Mei december

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Ketenaanpak Eergerelateerd Geweld Amsterdam (KEGA) 3. Ketenoverleg EGG & Casusoverleg EGG 4. Gespecialiseerde aanpak politie 5. Meldpunt EGG 6. Opvang slachtoffers EGG 7. Preventieactiviteiten 7.1. Onderwijs 7.2. Migranten en vluchtelingenorganisaties 7.3. Vrouwenorganisaties 7.4. Professionals 8. Aanbevelingen en conclusie 2

3 1. Inleiding Op 9 november 2006 presenteerden PvdA raadsleden Gazic, Kaplan en Schaapman de notitie Verborgen leed van tienermeiden in Amsterdam. De notitie concludeert dat eergerelateerd geweld (EGG) in Amsterdam voorkomt maar dat er weinig bekend is over de aard en omvang van het probleem. Naar aanleiding van de notitie besloot het College van B&W dat een specifieke aanpak van EGG noodzakelijk was. Hierop is door de Dienst Wonen, Zorg en Samenleven (WZS) een actieprogramma Aanpak Eergerelateerd Geweld opgesteld. Het actieprogramma is aangenomen door het College van B&W op 27 november 2007 met als belangrijkste punten: - Gespecialiseerde aanpak door politie en hulpverlening - Verbeteren van toeleiding, begeleiding en opvang o Oprichten van een meld-, coördinatie- en expertisepunt o Verbeteren van begeleiding en opvang o Creëren voldoende opvang voor vrouwen (met kinderen) en jonge meiden o Uitbreiden en verbeteren van de opvang van mannelijke slachtoffers - Preventieactiviteiten o Uitbreiden van voorlichtingsactiviteiten op scholen o Trainen van en dialoog met verschillende gemeenschappen o Overige acties Voor de uitvoering van het programma is een structureel bedrag van en een incidenteel bedrag van beschikbaar gemaakt. Voorliggende evaluatie beschrijft de uitvoering van het actieprogramma tot december

4 2. Ketenaanpak Eergerelateerd Geweld Amsterdam (KEGA) Om de problematiek van EGG met volle inzet aan te pakken zijn de Gemeente Amsterdam, de Politie Amsterdam Amstelland, de Blijfgroep en het Openbaar Ministerie Amsterdam gaan samenwerken in een ketenaanpak. Deze samenwerking is in november 2008 geformaliseerd door de ondertekening van het convenant Ketenaanpak Eergerelateerd Geweld Amsterdam. De partijen onderschrijven hiermee dat goede samenwerking een voorwaarde is voor het welslagen van het actieprogramma en de ketenaanpak EGG. Naast het convenant Ketenaanpak Eergerelateerd Geweld Amsterdam is door de volgende organisaties een intentieverklaring tot samenwerking in de aanpak van EGG getekend: Amarantis Onderwijsgroep, Samenwerkingsverband Marokkanen in Nederland, Vluchtelingenorganisaties Nederland, Spirit!, Schorer Stichting, I-Psy Amsterdam, HTIB ( Turkse Arbeidersvereniging), de Waag Amsterdam, Maatschappelijke Dienstverlening Amsterdam, SICN ( Stichting Islamitische Centra Nederland) en de Reclassering Amsterdam. Tot slot zijn er vele organisaties actief betrokken geweest bij de uitvoering van het actieprogramma zonder dat zij het convenant of de intentieverklaring hebben ondertekend: COC Amsterdam, Nisa voor Nisa, Stichting Spiegelbeeld, Studentendecanen Pedagogiek en Rechten van de VU, Stichting Kezban, ACB, Stichting SaVO, Stichting Verdwaalde Gezichten, Netwerk Vertrouwenspersonen Amsterdam West, African Sky, FSAN (Federatie Somalische Associaties Nederland), Midia (Koerdische Vereniging), KVV(Koerdische Vrouwen Vereniging), Kohrasan (Afghaanse Jongeren organisaties), Arkin, Mentrum Crisisteam, Bureau Jeugdzorg Amsterdam, Crisisteam, Vrouwencentrum Vrouw en Vaart, Stichting Mansveldschool, Hilal Basak en de Vrouwen organisatie van Milli Gorus in Amsterdam. De Dienst Wonen, Zorg en Samenleven (WZS) is regievoerder over de ketenaanpak EGG. Doelstellingen ketenaanpak De ketenpartners hebben het actieprogramma gezamenlijk uitgewerkt en procesbeschrijvingen gemaakt van alle deelprocessen en taken rond preventieve activiteiten, signalering, toeleiding, hulpverlening, sociale interventies, nazorg en activiteiten gericht op de opvang van slachtoffers van EGG. Bij de uitwerking van het actieprogramma zijn vier doelstellingen geformuleerd: - Het bieden van hulp en bescherming aan (potentiële) slachtoffers; - Het zoveel mogelijk stoppen en voorkomen van escalatie van geweld; - Het opsporen en vervolgen van (potentiële) geweldplegers; - Het beïnvloeden van culturele opvattingen over eerbescherming en -herstel. 4

5 3. Ketenoverleg EGG & Casusoverleg EGG De ketenaanpak EGG Amsterdam wordt aangestuurd vanuit twee overleggen, een casusoverleg en een ketenoverleg. Tijdens het casusoverleg worden individuele zaken behandeld en in het ketenoverleg staan de samenwerkingsafspraken centraal. Ketenoverleg EGG Het ketenoverleg bewaakt op beleidsmatig niveau de afspraken in het convenant en lost knelpunten op. Alle partijen en partnerorganisaties die deelnemen in het KEGA hebben een contactpersoon op beleidsniveau afgevaardigd. Het ketenoverleg is verantwoordelijk voor: - Het monitoren van de samenwerking en de samenwerkingsafspraken; - Het in kaart brengen van knelpunten en behoeften; - Het werken aan oplossingen voor gesignaleerde problemen; - Formuleren van aanbevelingen over de problematiek rond EGG en over het functioneren van de ketenaanpak; - Afstemmen van de onderlinge samenwerking op beleidsniveau. Tussen mei 2008 en december 2009 is het ketenoverleg elf keer bij elkaar gekomen en zijn twee beleidsdagen gehouden. Ook zijn vanuit het ketenoverleg drie werkgroepen gestart: 1. Werkgroep deskundigheidsbevordering met als doel het inventariseren van de behoefte aan deskundigheidsbevordering; 2. Werkgroep hulpverlening met als doel het inventariseren van knelpunten in de hulpverlening; 3. Werkgroep voorlichting doelgroepen met als doel het inventariseren en coördineren van maatschappelijk preventie. Aan de werkgroepen hebben diverse Amsterdamse migranten- en vluchtelingenorganisaties deelgenomen. Door hun deelname aan de werkgroepen zijn veel instellingen en organisaties in Amsterdam zich meer bewust geworden van de problematiek. De organisaties weten elkaar te vinden en er wordt tussen een aantal organisaties intensief samengewerkt. Casusoverleg EGG Er is een casusoverleg ingesteld waar partijen die betrokken zijn bij concrete EGG casuïstiek zelf zaken inbrachten. Het cluster Maatschappelijke en Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) van de GGD Amsterdam is verantwoordelijk voor het bijeenroepen van de bijeenkomsten en verzorgt het secretariaat. In 2008 heeft het casusoverleg zes keer plaatsgevonden. Het was het eerste casuïstiekoverleg in Amsterdam over EGG en het overleg werd druk bezocht. Na een evaluatie in 2009 bleek dat instellingen elkaar inmiddels beter wisten te vinden, dat er onderling werkafspraken werden gemaakt en dat een intensieve casuïstiek niet meer 5

6 noodzakelijk was. Om deze reden is het casuïstiek overleg in 2009 op kleinere schaal voortgezet en vindt nu wekelijks plaats tussen het meldpunt en de politie. 6

7 4. Gespecialiseerde aanpak politie Alle zaken en meldingen bij de politie komen voor analyse op EGG terecht bij het Kenniscentrum EG. Het Kenniscentrum EG is ondergebracht bij de Zedenpolitie, Dienst Regionale Recherche. Twee ervaren medewerkers coördineren het Kenniscentrum. De zaken worden oplopend voor wat betreft de ernst van de zaak, afgehandeld door de Wijkteamrecherche, Districtsrecherche of de Regionale Recherche. Het kenniscentrum heeft de volgende taken: - Functie van helpdesk voor alle onderdelen die te maken hebben met mogelijke EG aspecten; - Aanspreekpunt ter advisering en bemiddeling voor externe ketenpartners; - Analyse van mogelijke EGG zaken voor interne en externe partners; - Bemiddeling en advisering ter voorkoming van escalatie tijdens en na het strafrechtelijke traject; - Indien gewenst actieve interventie bij complexe EG zaken; - Registratie van EG zaken. Meldingen politie Het aantal meldingen van EGG bij de politie in 2009 bedroeg 72. Categorie Aantal Vermissing 4 Buitenechtelijke relatie 5 Voorhuwelijkse zwangerschap 2 Afwijkend gedrag 6 Bedreiging, mishandeling 29 Verkrachting 3 (poging) moord 3 Achterlating 4 Gedwongen uithuwelijking 7 Belaging, laster, roddel 6 Lover-boy, prostitutie 3 Totaal 72 Tabel: Handmatig geregistreerde EG zaken 2009 Afstemming Politie en OM Er zijn werkafspraken gemaakt tussen de politie en het OM als het gaat om vervolging. In overleg worden zaken bijvoorbeeld in de wacht gezet of vertraagd om meer inzicht te krijgen in de achterliggende motieven van complexe zaken. 7

8 Knelpunten - Bij het OM is geen vaste Officier die EGG in portefeuille heeft. Het is wenselijk dat deze functionaris er is, bij voorkeur bij de afdeling Zeden. - De kennis over EGG moet nog verder worden verspreid in de politieorganisatie. Hierbij wordt gedacht aan de noodhulp, de buurtregie en de verschillende recherches. De medewerkers van het Kenniscentrum zullen hier in voorzien. 8

9 4. Meldpunt EGG In juni 2008 heeft toenmalig wethouder Marijke Vos het Amsterdamse Meldpunt EGG geopend. Het Meldpunt EGG is ondergebracht bij het steunpunt Huiselijk Geweld en is beschikbaar voor cliënten en verwijzers die met deze problematiek te maken krijgen. Sinds de start in juni 2008 zijn er bij het meldpunt 230 cliënten gemeld en 175 hulptrajecten ingezet. Het meldpunt EGG wordt structureel gefinancierd door de Dienst Wonen, Zorg en Samenleven. Voortraject - Er is een organisatiestructuur, werkwijze en routing voor het meldpunt gemaakt. - Twee gespecialiseerde zorgcoördinatoren zijn aangesteld en ingewerkt. - De medewerkers van de Steunpunt Huiselijk Geweld in de stad zijn voorgelicht en getraind in het herkennen van EGG. - Er zijn instrumenten voor screening en registratie van EGG meldingen ontwikkeld. - Diverse voorlichtingsbijeenkomsten zijn georganiseerd voor ketenpartners, waaronder de politie, Bureau Jeugdzorg en enkele GGZ instellingen. - Belangrijke verwijzers zijn geïnformeerd over het bestaan van het meldpunt. Wat doet het meldpunt? De inzet van het meldpunt varieert van het registeren van meldingen, het uitvoeren van intakegesprekken en risicotaxaties, het regelen van crisisopvang of doorplaatsen naar andere regio s tot het inbrengen van een zaak in het casusoverleg, het opstellen van een plan van aanpak met veiligheidsmaatregelen, het voeren van begeleidingsgesprekken en het (vaak samen met de politie) vormgeven en uitvoeren van interventies en andere maatregelen gericht op conflictbemiddeling, geweldspreventie of weerbaarheidvergroting. Het meldpunt heeft intensieve casusbesprekingen met de politie. Tot slot bewaakt en bevordert het meldpunt de samenwerking tussen ketenpartners, migrantenorganisaties en andere instanties en geven medewerkers voorlichting aan professionals en de pers. Aard van de meldingen in Verlaten van huwelijkspartner, scheiding: 72 x (36% van de aanmeldingen) - Verzet tegen normen en waarden, verwesterd: 41 x ( 20,5% van de aanmeldingen) - Gedwongen huwelijk, achterlating: 34 x (17% van de aanmeldingen) - Ongehuwd zwanger, relatie zonder getrouwd te zijn: 19 x (9,5% van de aanmeldingen) - Partner wordt niet geaccepteerd: 11 x (5,5% van de aanmeldingen) - Mishandeling: 11 x (5,5% van de aanmeldingen) - Loverboy/seksueel geweld: 8 x (4% van de aanmeldingen) - Homoseksueel: 5x (2,5 % van de aanmeldingen) - Vreemdgaan tijdens huwelijk: 2 x (1%van de aanmeldingen) 9

10 Herkomst meldingen - Het aantal meldingen dat binnenkomt vanuit regio s rondom Amsterdam bedraagt 12%. De hoeveelheid meldingen van buiten de regio neemt sinds de opening van het meldpunt geleidelijk toe. Deze meldingen worden- tenzij het om crisissituaties gaat, zo veel mogelijk doorgeleid naar de politie en hulpverlening in de betreffende regio. - Ruim 40% van de meldingen komt bij het meldpunt binnen vanuit één van de Steunpunten Huiselijke Geweld of via de vrouwenopvang (zowel binnen als buiten Amsterdam). - Ongeveer 20% van de zaken komt binnen via de politie en circa 15% via Bureau Jeugdzorg (met name het crisisteam), AMK of GGD Vangnet Jeugd. - Andere verwijzers zijn instellingen voor maatschappelijk werk, GGZ instellingen en therapeuten. Met alle verwijzers wordt tijdens het traject en na de melding intensief contact onderhouden over de voortgang. Stand van zaken meldingen - Bijna 60% van de gemelde zaken is per 31 december 2009 afgesloten. In ongeveer tweederde van deze zaken is het conflict tussen de cliënt en de (schoon) familie gesust of opgelost door de cliënt zelf of met inzet van professionele hulp (bijvoorbeeld een bemiddelend gesprek) door de Politie, Blijf Groep of andere hulpinstelling. Onder de afgesloten zaken bevinden zich ook cliënten die zijn doorgeplaatst naar geheime opvang in een andere regio en wiens zaak daar verder wordt behandeld. - Een klein deel van de zaken wordt afgesloten omdat cliënten geen hulp meer willen, verhuizen naar een andere regio of buitenland of niet meer te bereiken zijn. Knelpunten - Het aantal meldingen en de gemiddelde tijdsinvestering per melding zijn aanzienlijk hoger dan verwacht. Het verwachte aantal meldingen op jaarbasis bedraagt meer dan vooraf geschat. De hoeveelheid tijd die door de zorgcoördinatoren aan een EGG casus wordt besteed, ligt met gemiddeld 12 tot 16 uur per cliënt hoger dan de tijd die wordt besteed aan een gemiddelde huiselijk geweld zaak. - Niet alle maatschappelijke partners hebben voldoende kennis en ervaring met betrekking tot het herkennen van eerproblematiek en het inzetten van specifieke interventies gericht op preventie van escalatie of oplossing van eerconflicten. Soms wordt hierdoor het voorgestelde plan van aanpak van het meldpunt niet adequaat of tijdig uitgevoerd, waardoor EGG problemen en de daarmee gepaard gaande veiligheidsrisico s langer blijven bestaan dan wenselijk. 10

11 - Als (potentiële) slachtoffers niet beschikken over een verblijfsvergunning in Nederland zijn zowel voor de Politie als voor opvanginstellingen de mogelijkheden om adequate bescherming en hulpverlening te bieden uiterst beperkt. Illegale slachtoffers durven vaak geen aangifte te doen, waardoor de Politie weinig ruimte heeft om onderzoek te doen, adequate bescherming te bieden of te ondersteunen bij geweldspreventie en conflictoplossing. - De voorlichting van het meldpunt is in de projectperiode vooral beperkt gebleven tot de professionele hulpverleningsinstellingen. Binnen het stedelijk ketenoverleg is afgesproken om de voorlichting het komend jaar te concentreren op belangrijke vindplaatsen van EGG als scholen, universiteiten, jongerencentra en zelforganisaties. Mogelijk zal daardoor het komend jaar de instroom van nog niet geëscaleerde eerzaken op het meldpunt toenemen. Het voordeel van vroegtijdig gesignaleerde zaken is dat ze doorgaans gemakkelijker in besloten kring kunnen worden opgelost, met een lagere kans op eerverlies doordat bepaalde aspecten in het openbaar zijn gekomen. Het is ook mogelijk dat daardoor de hoeveelheid meldingen van huwelijksdwang en verzet tegen ouderlijke regels zal toenemen. Die zaken blijven nu vaak buiten beeld als ze niet zijn geëscaleerd. - De eerzaken die bij het meldpunt binnenkomen zijn zeker niet alle eergerelateerde zaken die in beeld komen bij de Politie, Bureau Jeugdzorg en andere ketenpartners. Het meldpunt heeft vastgesteld dat een deel van deze zaken (nog) niet worden doorgegeven aan het meldpunt. In het convenant EGG is hierover een expliciete afspraak gemaakt: signalen of meldingen over (dreigend) EGG dienen altijd worden gemeld bij het meldpunt EGG, ongeacht bij welke organisatie ze binnenkomen. Dit geldt ook voor zaken die buiten de ketenaanpak worden afgehandeld. 11

12 5. Opvang slachtoffer EGG Sinds de start van het actieprogramma EGG zijn verschillende opvangmogelijkheden voor slachtoffers van EGG gecreëerd: - De opvang voor vrouwen met of zonder kinderen wordt door Blijfgroep Amsterdam georganiseerd. In 2009 zijn zeven vrouwen opgevangen op Buiten Beeld plaatsen vanwege EGG. - In G-4 verband zijn 40 bedden voor mannen gerealiseerd, waarvan 10 in Amsterdam, bij de Blijfgroep Amsterdam en HVO Querido. Sinds de start in 2008 tot 1 januari 2010 zijn in Amsterdam 29 mannen opgevangen. Bij negen van hen was sprake van EGG. In twee gevallen ging het om een stel. - Via het Crisisteam van BJAA kunnen jongeren (zowel meisjes als jongens) worden opgevangen. Met Spirit! zijn afspraken gemaakt dat zij meisjes met EGG problemen opvangen en registreren. In 2009 hebben zij opvang voor 6 meisjes geboden, daarnaast regelt Spirit! noodopvang. - Er bestaan twee pilots (in Friesland en in Noord-Brabant) waar meisjes opgevangen kunnen worden. Knelpunten Er bestaat onvoldoende opvangcapaciteit voor slachtoffers van EGG die niet naar huis of familie kunnen omdat ze in gevaar verkeren. Dit geldt vooral voor minderjarige slachtoffers, voor hele gezinnen met kinderen en voor cliënten die wegens levensgevaar in een regio buiten Amsterdam moeten worden opgevangen. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport doet momenteel een stelselonderzoek naar de financiering van de vrouwenopvang. Doel van het onderzoek is de beschikbare middelen evenwichtiger te verdelen over het land en ook structurele financiering voor kleinere doelgroepen (zoals meisjes die slachtoffer zijn van EGG en mannelijke slachtoffers) te regelen. Als de uitkomsten van dit onderzoek bekend zijn, beslist het ministerie ook hoe nog extra beschikbare middelen voor de uitbreiding van opvang over het land verdeeld worden. Dit zou dan per 2012 ingaan. 12

13 6. Preventieactiviteiten Preventie is een belangrijk onderdeel in het actieprogramma EGG. Er zijn tot eind 2009 verschillende activiteiten uitgevoerd Onderwijs De analyse van meldingen bij het meldpunt EGG maakt de jonge leeftijd van de slachtoffers en de afwezigheid van scholen als verwijzer zichtbaar. Ongeveer 40% van de slachtoffers is onder de 20 jaar. De meeste van hen zitten nog op school. Het eerprobleem draait in hun geval meestal om een verboden (seksuele) relatie of verzet tegen een gedwongen huwelijk. Uit recent onderzoek is gebleken dat beroepskrachten op school een belangrijke rol kunnen spelen bij het in een vroeg stadium herkennen van signalen die jongeren afgeven wanneer zij thuis eergerelateerde problemen hebben. In samenwerking met DMO is dan ook ingezet op preventie vanuit het onderwijs. - Door WZS is bij Amarantis een kwartiermaker onderwijs aangesteld die contact heeft gelegd met VIOS ( Veiligheid In en Om School), tegenwoordig School en Veiligheid. Dit heeft geresulteerd in een training EGG die in het vaste programma van de VIOS is opgenomen voor deskundigheidsbevordering van leerkrachten die aangesloten zijn bij VIOS. Er zijn in totaal 70 scholen aangesloten bij VIOS. - Er zijn 15 zorgcoördinatoren getraind door Movisie. Op vijf scholen van ROC- Amarantis zijn door deze zorgcoördinatoren aan circa 100 mensen interne scholingen en voorlichtingsactiviteiten uitgevoerd, volgens het train de trainer principe. - In 2009 is EGG opgenomen in de cyclus van kenniskringen voor zorgcoördinatoren VO Amsterdam. - Het thema EGG is opgenomen in het Stadium Generale Programma van Amarantis, dat open staat voor alle docenten. - Schoolmaatschappelijk werkers van Spirit zijn getraind op EGG. - Stichting de Zwarte Tulp heeft trainingen aan leerlingen gegeven. Deze voorlichting aan leerlingen is in 2009 echter nog onvoldoende van de grond gekomen omdat het om een grote tijdsinvestering vraagt en scholen al over veel andere maatschappelijke thema s worden benaderd Migranten en vluchtelingenorganisaties Amsterdamse migranten- en vluchtelingenorganisaties hebben vanaf het begin geparticipeerd binnen de aanpak EGG. Er is een werkconferentie met migranten- en vluchtelingenorganisaties georganiseerd waarin de dialoog met de verschillende gemeenschappen is begonnen. Dit heeft geresulteerd in de volgende input voor beleidsvorming: - De gemeente moet aandacht hebben voor de aanwezige affiniteit en expertise van de migranten-, vluchtelingen- en homo-organisaties. Het uitbreiden van deze 13

14 expertise biedt mogelijkheden om blijvend aandacht te geven aan de bestrijding van EGG en eergerelateerde ongelijkheid. Maak migranten- en zelforganisaties mede verantwoordelijk voor de aanpak van EGG. - Er is bij migranten- en vluchtelingenorganisaties een basiskennis aanwezig over EGG. Zorg- en welzijnsinstellingen kunnen hier gebruik van maken maar weten dit vaak niet. Samenwerking is noodzakelijk en gewenst. - Migranten- en vluchtelingenorganisaties kunnen een rol spelen in de vroegsignalering van EGG en het doorverwijzen naar het Meldpunt EGG. - EGG staat niet op zichzelf, er moet meer samenhang komen tussen VGV, huwelijksdwang en het bespreekbaar maken van homoseksualiteit en achterlating. Al deze vormen van geweld komen uit dezelfde bron, namelijk dat de seksualiteit van de vrouw onder beheer van de man valt. - Slachtoffers die uit hun gemeenschap stappen moeten empowered worden zodat ze zich staande kunnen houden in de Nederlandse samenleving. - Hulp moet systeemgericht zijn. Er gebeurt binnen gezinnen en families veel als een familielid wegvalt of wegloopt. Naast de werkconferentie hebben de volgende preventieactiviteiten plaatsgevonden: - Het Netwerk vertrouwenspersonen & sleutelfiguren Amsterdam heeft 70 personen, zowel allochtone als autochtone mannen en vrouwen, getraind in signalering van EGG. EGG is vast onderdeel van een totaal opleidingsprogramma voor deze vertrouwenspersonen. De vertrouwenspersonen worden ingezet om een brug te slaan tussen zorg en welzijnsinstellingen en de allochtone doelgroep. Er is binnen deze groep veel hulpbehoefte maar men vindt de weg naar de instellingen niet. Het netwerk vertrouwenspersonen hanteert een laagdrempelige werkwijze waardoor signalering van EGG binnen de allochtone kringen makkelijker wordt. - Er is samengewerkt met Hilal Basak, een Turkse vrouwenorganisatie die een grote achterban heeft en een aantal activiteiten heeft georganiseerd met mannen en vrouwen over dialoog tussen partners en bijeenkomsten over het huwelijk, met jonge vrouwen die verloofd zijn. - Er is samengewerkt met Nisa voor Nisa. Een organisatie die al jaren in Amsterdam West werkt aan de emancipatie van allochtone vrouwen. Zij geven trainingen mentaliteitsverandering als het gaat om gender rollen en emancipatie. - Er is samengewerkt met SMN ( Samenwerkende Marokkaanse Netwerken) en het IOT ( Inspraak Orgaan Turken). Beiden zijn ketenpartner binnen de Amsterdamse ketenaanpak EGG en hebben contact met verschillende vrouwengroepen in de stad Professionals - Medewerkers van het Kenniscentrum EGG van de politie hebben een 5 daagse training gekregen; 14

15 - 5 taak accenthouders Huiselijk Geweld van de politie hebben een 3 daagse training gekregen; - Alle taak accenthouders Huiselijk Geweld van de politie (50 personen) hebben een presentatie gekregen van het LEC ( Landelijk Expertise Centrum) om EGG te leren herkennen; - Medewerkers van het Kenniscentrum EGG van de politie geven op verzoek regelmatig presentaties aan collega s in de wijkteams en de recherche afdelingen; - 30 allochtone psychologen van de GGZ instelling I- psy in Amsterdam zijn 2 keer getraind in het herkennen en begeleiden van EGG; - 40 hulpverleners van crisisteam BJAA, crisisteam Mentrum/ Arkin en crisisopvang van Spirit zijn getraind in het herkennen van EGG; - 15 GGZ hulpverleners van Arkin, zijn getraind in het herkennen van EGG en doorverwijzen naar diverse instellingen; - 35 medewerkers van Bureau Jeugdzorg (team Noord) zijn getraind op signalering van EGG, het doel is om alle teams van BJAA te trainen op EGG; - In 2010 worden 140 hulpverleners ( maatschappelijk werkers, sociaal juridische medewerkers; ouderenwerkers en schuldhulpverleners) van alle MADI instellingen in Amsterdam getraind en voorgelicht over EGG. - Er zijn gesprekken gevoerd met de afdeling Inburgering en Educatie van DMO (tegenwoordig DWI). EGG is als thema verwerkt in het inburgeringtraject voor inburgeraars. Daarnaast krijgt het onderwerp aandacht binnen het inburgeringprogramma voor geestelijk leiders; - Er is samengewerkt met de afdeling Diversiteit van DMO die verantwoordelijk is voor de beleidsontwikkeling met betrekking tot de emancipatie en mentaliteitsverandering binnen migranten- en vluchtelingengemeenschappen. EGG projecten door migranten- en vluchtelingenorganisaties zijn subsidieerbaar vanuit de Subsidieverordening Integratie en Participatie (SIP); - De GGD is voornemens het onderwerp op te nemen in haar reguliere aanbod en werkt aan de ontwikkeling van een module EGG. Een deel van de voorlichting aan de allochtone doelgroep zal worden uitgevoerd door de VETC ers ( Voorlichters in Eigen Taal en Cultuur). Deze voorlichters geven voorlichting in de eigen taal. Zij beschikken over netwerken in alle Amsterdamse stadsdelen en komen over de vloer bij de vrouwenorganisaties. 15

16 7. Aanbevelingen en conclusie Aandacht voor EGG moet onderdeel zijn van de aanpak van huiselijk geweld in Amsterdam. De eerste ervaringen met de uitvoering van het actieprogramma hebben aanbevelingen zichtbaar gemaakt die ondersteunend zijn aan de verdere ontwikkeling van de aanpak van EGG in Amsterdam: - Een mentaliteitsverandering binnen migranten en vluchtelingengemeenschappen moet vanuit een samenhang plaatsvinden. Het bespreekbaar maken van seksualiteit, homoseksualiteit, geweld binnen het gezin, kindermishandeling, incest, gedwongen uithuwelijking, achterlating, eergerelateerd geweld en andere taboe onderwerpen, moeten vanuit een samenhangende visie en aanpak op gang worden gebracht. - Samenwerking met de migranten en vluchtelingenorganisaties geeft een waardevolle input bij de aanpak van EGG en andere taboeonderwerpen. - Migranten en vluchtelingenorganisaties moeten binnen hun eigen kring EGG permanent aandacht geven en blijven werken aan het bespreekbaar maken van taboe- thema s en mentaliteitsverandering. - Binnen het onderwijs moeten EGG, gedwongen huwelijken en achterlating een permanent aandachtspunt zijn. Signalen moeten door alle leerkrachten gezien en opgepakt kunnen worden. Er is in de projectperiode fors ingezet op de aanpak van EGG in de stad. Er is een speciaal meldpunt gestart, opvangmogelijkheden zijn uitgebreid en de samenwerking tussen verschillende partijen is geïntensiveerd. De uitvoering van het actieprogramma heeft de aard en omvang van de problematiek meer zichtbaar gemaakt. Daarnaast is veel kennis verworven over de wijze waarop EGG bestreden kan worden. De aanpak van EGG wordt voortgezet en is per 1 januari onderdeel van de brede aanpak van huiselijk geweld in Amsterdam. 16