info voor patiënten Postoperatieve pijn

Transcriptie

1 info voor patiënten Postoperatieve pijn

2 Inhoud 01 Inleiding Wat is pijn? Belang van goede pijnbehandeling Pijnmeting Misverstanden over pijn Pijnbehandeling Contact 07

3 01. Inleiding Na een operatie kan pijn optreden. Dit noemen we postoperatieve pijn. Pijn kan vervelende gevolgen hebben: moeilijker kunnen bewegen, minder eetlust hebben, hinder ondervinden bij het ademen, moeilijker kunnen slapen, Dat kan uw genezingsproces beïnvloeden. In het UZ Gent hanteren we een pijnbeleid. Dat is erop gericht om uw pijn zoveel mogelijk te onderdrukken. Dankzij een goede pijnbehandeling herstelt u sneller, is de kans op complicaties kleiner en kan u sneller het ziekenhuis verlaten. In deze brochure krijgt u informatie over postoperatieve pijn, pijnmeting en medicatie en de manier wrop verpleegkundigen, artsen en paramedici in het UZ Gent met uw pijnklachten omgn. 02. Wat is pijn? Postoperatieve pijn heeft een signlfunctie. Het is het soort pijn dat u ook voelt als u een wonde hebt. Via de pijn wrschuwt ons lichm ons dat er iets mis is. In het ziekenhuis hanteren we deze definitie: Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt. Iedereen beleeft pijn op een andere manier. Er is niemand die in uw plts kan zeggen of u pijn voelt en hoe ernstig die pijn is. Er bestt dus geen goed of fout antwoord op de vrg hoeveel pijn u ervrt. 03. Belang van goede pijnbehandeling Onderzoek heeft ngetoond dat goede pijnbehandeling veel voordelen heeft. Als u minder pijn hebt na een operatie, is de kans groot dat u beter kan slapen en, afhankelijk van het soort operatie, beter kan eten en drinken. Bij vele patiënten zien we ook een positief effect op het hart en de longen. Hierdoor voelen ze zich minder moe en hebben ze meer energie. POSTOPERATIEVE PIJN 3

4 Als u minder pijn hebt, is de kans groot dat uw herstel sneller verloopt. Ook wonden genezen sneller, u loopt minder risico op complicaties en de revalidatie gt vlotter. Acute pijn die niet wordt behandeld kan soms evolueren nr chronische pijn. Die is veel moeilijker te behandelen en heeft niet langer een signlfunctie zoals de postoperatieve pijn. 04. Pijnmeting Veel mensen vinden het moeilijk om n anderen uit te leggen hoeveel pijn ze hebben. Dat is begrijpelijk: iemand anders kan uw pijn niet voelen. Toch is het belangrijk dat wij uw pijn kunnen meten en de evolutie kunnen volgen. Tijdens de ziekenhuisopname meet een verpleegkundige uw pijn twee ml per dag: een keer in rust en een keer tijdens beweging of bij manipulatie (verzorging, hoesten, behandeling). Als u ons ngeeft dat u pijn heeft of als u nog pijnmedicatie krijgt, meten we uw pijn meerdere keren per dag. Werkwijze De verpleegkundige vrgt u om uw pijn een cijfer te geven tussen 0 en stt voor geen pijn en 10 voor de ergst denkbare pijn. Geen pijn Ergst denkbare pijn Soms gebeurt de meting als u rustig in bed ligt of op een stoel of in de zetel zit, soms tijdens beweging of bij manipulatie. Beweging of manipulatie mag u ruim interpreteren. Als u niet in stt bent om uw bed te verlaten kan u een score geven n de pijn die u ervrt bij diep doorademen, bij het nnemen van een andere houding in bed of bij hoesten. Manipulatie kan bijvoorbeeld ook gn over een behandeling door een kinesitherapeut of de pijn die u ervrt tijdens de verzorging. Kies hierbij de actie die u het meeste pijn oplevert en geef een score n deze pijn. Het is belangrijk om te weten dat u nooit een fout antwoord kan geven. Het gt om de pijn die ù ervrt. Bepaling pijnbeleid Aan de hand van de scores die u geeft, kan het pijnbeleid worden ngepast. Als uit de pijnmeting blijkt dat de grens van wat comfortabel is overschreden wordt,

5 bekijkt de verpleegkundige samen met u hoe de pijn kan verlicht worden. Dat kan bijvoorbeeld door een pijnstiller in te nemen, mr er zijn ook andere mogelijkheden. Het is niet altijd mogelijk om uw pijn volledig weg te nemen. Wij streven er wel altijd nr om de pijn nr een comfortabel niveau terug te brengen. Wanneer pijn melden? Wacht niet tot de verpleegkundige bij u n bed komt voor de pijnmeting om te melden dat u pijn heeft. Wanneer u pijn heeft, of merkt dat de pijn verergert, kan u dit het best meteen ngeven. Hoe langer u wacht, hoe moeilijker het wordt om de pijn doeltreffend te behandelen. Het is ook belangrijk dat u ngeeft of de gekregen pijnstillers al dan niet goed helpen. Als dat niet het geval is, kunnen we mtregelen nemen. Dit kan gn om een bijkomende pijnstiller, mr soms zijn er ook andere mogelijkheden. Observatieschl Als u zelf niet in stt bent om een score n uw pijn te geven, om welke reden dan ook, zullen onze verpleegkundigen n de hand van een observatieschl proberen vaststellen of u pijn ervrt. Wij geven er wel steeds de voorkeur n dat u als patiënt zelf ngeeft of u pijn hebt en hoeveel. 05. Misverstanden over pijn Ik heb al zoveel klachten, dus zeg ik mr niets over de pijn. Spreek over pijn! Dat kan helpen om de pijn te behandelen. Een effectieve behandeling van uw pijn kan de genezing en dus het verdwijnen of verminderen van eventuele andere klachten versnellen. De verpleegkundigen hebben het al zo druk, dan is mijn pijn niet belangrijk. Ik val ze liever niet lastig. Pijn is altijd belangrijk! Meld uw pijn dus steeds n de verpleegkundigen. Hoe sneller u meldt dat u pijn hebt, hoe beter we ze kunnen bestrijden. Ik ben geopereerd, ze hebben in mijn lijf gesneden, pijn hoort er nu eenml bij. Ik moet mr op mijn tanden bijten. Pijn kan uw genezing en revalidatie vertragen. Bovendien is postoperatieve pijn meestal goed behandelbr. Het is belangrijk om de pijn snel en correct te behandelen. Hoe sneller wij uw pijn kunnen behandelen, hoe groter de kans op succes. POSTOPERATIEVE PIJN De dokter heeft gezegd dat ik verschillende keren per dag een pijnstiller moet nemen. Mr ik bewr de pijnstillers liever voor als de pijn echt heel erg is. 5

6 Wacht niet tot u pijn voelt, mr probeer pijn te voorkomen! Wanneer u slechts weinig pijn voelt, kunnen we die met lage dosissen pijnstilling onder controle houden. U voorkomt ergere pijn door de voorgeschreven pijnstillers op de juiste momenten in te nemen, volgens het schema dat u van de arts kreeg. Neemt de pijn toch toe, meld dit dan onmiddellijk n uw verpleegkundige. In overleg met de arts zal uw pijnbehandeling ngepast worden. Pijnstillers zijn verslavend. Enkel misbruik leidt tot verslaving. Wanneer pijnmedicatie correct gebruikt wordt, rkt u niet verslfd. Pijnstillers geven mij te veel andere klachten. Meld n artsen en verpleegkundigen dat u hinder ervrt van beplde medicatie. Zij kunnen uw medicatie npassen zodat u minder last heeft van ongewenste effecten van de medicatie. 06. Pijnbehandeling Pijn kan behandeld worden met medicatie, mr er bestn ook andere behandelingen. Behandeling van pijn zonder medicatie Als u geopereerd werd n een lidmt, is het n te raden om dit lidmt hoog te houden. Hierdoor vermindert de zwelling en hebt u minder pijn. Als u pijn ondervindt door lang te zitten of te liggen, kan u deze pijn verminderen door even van houding te veranderen. Als u dat niet alleen kan, mag u hiervoor steeds de hulp van de verpleegkundigen inroepen. Pijn heeft een grote invloed. Zo is het mogelijk dat ze ervoor zorgt dat uw gedachten sterk op de pijn gericht zijn. Dat versterkt het pijngevoel. Het kan soms helpen om afleiding te zoeken: nr muziek luisteren, een boek lezen, televisie kijken of gamen. Ook een (telefoon)gesprek met familie, vrienden of medepatiënten kan voor de nodige afleiding zorgen. De beste manier om afleiding te vinden, verschilt van persoon tot persoon. Probeer gerust verschillende zaken uit om te kijken wat u het beste helpt. Als uw gedachten op de pijn gefocust blijven en u mr moeilijk afleiding vindt, meld dit dan zeker n uw verpleegkundige. Samen zoeken we dan nr een oplossing. Stimulatie van de tastzenuwen kan het pijnsignl langs de pijnzenuwen tijdelijk onderdrukken. Zacht wrijven over een pijnlijk lichmsdeel of lichte massage kunnen dus helpen om de pijn te verzachten. Warmte of koude kunnen ook helpen om de pijn onder controle te houden. Als u denkt dat dit voor u een oplossing kan zijn, bespreek dit dan zeker met uw arts of verpleegkundige.

7 Behandeling van pijn met medicatie Soorten pijnmedicatie We kunnen verschillende soorten medicatie toedienen om pijn te behandelen. De anesthesist die bij u komt vóór de operatie bespreekt met u welke medicatie u toegediend zal krijgen en op welke manier. Sommige operaties kunnen onder lokale verdoving uitgevoerd worden, via een ruggenprik of een blokkade van een beplde zenuw. Die mogelijkheden worden vooraf met u besproken. Aan de hand van de pijnscores die u geeft na de operatie kan de soort en de hoeveelheid medicatie ngepast worden. Vragen over de medicatie kan u altijd stellen n de verpleegkundigen of uw behandelende arts. Neem nooit langdurig pijnstillers zonder medisch advies en houd u steeds strikt n de dosis en het tijdstip dat uw arts heeft voorgeschreven. Toedieningswijze Pijnmedicatie dienen we bij voorkeur in pilvorm toe. Soms wordt de medicatie toegediend via een infuus of een inspuiting in een spier. Na een operatie is het soms ook mogelijk om pltselijke pijnstilling via een pomp te geven. In beplde gevallen kan de patiënt die zelf bedienen. Een pijnpomp wordt pas gepltst na uw toestemming. U krijgt dan ook voldoende informatie over de werking van zo n pijnpomp. 07. Contact Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen, bespreek die dan met uw verpleegkundige of behandelende arts. Ook bij het Multidisciplinair algologisch team (MAT) kan u steeds terecht met uw vragen. Koen Van Landeghem - verpleegkundig specialist pijn tel Elien Storms klinisch psycholoog tel Myriam Mornie hoofdverpleegkundige Pijnkliniek Prof. dr. Jacques Devulder: medisch diensthoofd Pijnkliniek MAT@uzgent.be POSTOPERATIEVE PIJN 7

8 Multidisciplinair algologisch team Koen Van Landeghem verpleegkundig specialist pijn tel Elien Storms klinisch psycholoog tel Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden.niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbr gemkt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgnde schriftelijke toestemming van het UZ Gent. Nevelland Graphics cvba-so Mei 2016 V01 v.u.: Eric Mortier, afgevrdigd bestuurder UZ Gent, De Pinteln 185, 9000 Gent UZ Gent Postadres De Pinteln 185 Toegang C. Heymansln B 9000 Gent T: +32 (0) info@uzgent.be volg ons op