DEURMATALARM met doorgangstester

Transcriptie

1 DEURMATALARM met doorgangstester Hoe zou je zelf je kamer op een goede wijze beveiligen? Kloppen alsjeblieft! Vervelend hé, onverwacht bezoek op je kamer. Wat denk je van een onzichtbare oplossing voor onder je deurmat? En een magnetische schakelaar aan je deur? Er zal een luide piep klinken als er iemand op je deurmat staat of als iemand je deur open doet. Zelf een alarm maken, dat is wat we vandaag zullen doen. Met behulp van huis-, tuin- en keukenmateriaal gaan we aan de slag. Het wordt niet zomaar een alarm, maar eentje uitgebreid met een doorgangstester voor elektriciteit, waarmee je zelf gaat experimenteren.... ALARM, MAAR HOE? Als je niet wilt dat onverwachte bezoekers binnenkomen zonder dat je het merkt, kan je bv. een bel aan je deur hangen of prikkeldraad voor je deur spannen. Of een emmer water op de deur plaatsen, die omvalt op je onverwachte bezoeker. Een bijtgrage hond, een stevige ketting rond je deur, doodshoofden op je deur kleven... Er zijn enkele nadelen aan bovenstaande methodes, bij prikkeldraad moet je zelf ook door de prikkeldraad, je riskeert om een emmer water over je hoofd te krijgen De meeste van bovenstaande ideeën zijn ook zichtbaar voor de ongewenste bezoeker, wat je natuurlijk niet wilt. Handiger is een alarm dat niet opvalt. En wat is dan beter dan elektriciteit? Elektriciteit zelf is onzichtbaar. Als we de kabels en contacten goed wegstoppen hebben we een onzichtbaar en goed werkend alarm! ELEKTRICITEIT Er is stroom (uitgedrukt in ampère A). Er is spanning (uitgedrukt in volt- V ). En er is vermogen (uitgedrukt in watt W) Er is enkel elektriciteit als er elektronen kunnen stromen. Alle stoffen en materie bestaan uit atomen en daarin zitten elektronen. Dit zijn piepkleine deeltjes die je niet kan zien. Deze elektronen bewegen dus in de materialen en kunnen zelfs overstappen naar andere materialen. Dit gaat enkel in metalen en het best in koper (geleiders). Vandaar dat elektriciteitsdraden uit ijzer of koper gemaakt zijn en omhuld zijn met isolatoren. In de isolator (plastic) kunnen er geen elektronen stromen (ze zitten stil) en kan er dus geen elektriciteit lopen. Zo zijn we beschermd bij het aanraken van de draden. Elektriciteit kan je dus omschrijven als stromende elektronen (miljarden) en deze kunnen energie opwekken: een lamp doen oplichten, een motor doen draaien, een zoemer laten zoemen Techniekacademie

2 Je kan elektriciteit vergelijken met een waterstroom in waterleidingbuizen. Dat is wel zichtbaar. In een waterleiding kent men de waterdruk (door het hoogteverschil), de waterstroom en een waterkraan. Dit is precies vergelijkbaar met elektriciteit met respectievelijk de spanning, de stroom en de weerstand. Als er een zekere spanning (waterdruk) op een elektriciteitsgeleider (waterleiding) staat en de schakelaar of weerstand (waterkraan) is zeer hoog (kraan dicht) dan loopt er geen stroom (waterstroom). Als de schakelaar gesloten wordt (waterkraan open), gaat er een stroom lopen door de geleider (waterleiding) stromen, afhankelijk van de spanning (druk) en de weerstand van de geleider (waterleidingdikte). Elektrische verbruikers (zoals een lamp of een zoemer) hebben ook een weerstand en werken op elektrische stroom. DE STROOMKRING In dit filmpje wordt alles klaar en duidelijk uitgelegd: Een verbruiker (bv. Een lamp) heeft energie nodig om te werken. Een spanningsbron (bv. Een batterij) kan die aanleveren. Dit kan enkel als we ze met elkaar verbinden via geleiders (bv. Elektrische draden). Door de elektronenstroom wordt de energie via draden van de bron naar de verbruiker overgebracht. De volgende 3 basiscomponenten vormen dus een kring, nl de stroomkring - Spanningsbron (batterij, stopcontact of adapter) o bezit spanning o Levert de stroom bij een gesloten stroomkring - Verbindingsdraden: geleiders o Transporteren de stroom en zo de energie van de bron naar de verbruiker. o Bv. Een koperdraad met isolatiemateriaal errond - Verbruiker (lamp, zoemer, broodrooster o Verbruikt Energie, de spanning daalt over iedere verbruiker o Levert vermogen als er stroom door vloeit. Om elektrische energie te kunnen gebruiken, hebben we een gesloten stroomkring nodig. Een stroomkring bestaat uit een spanningsbron en een verbruiker, verbonden via geleidingsdraden. Een stroomkring onderbreken we met een schakelaar. 2 Techniekacademie 2017

3 1. SPANNINGSBRON - Adapter (omzetten Wisselspanning naar veilige Gelijkspanning) Elektriciteit die uit een stopcontact komt is wisselspanning (het symbooltje is ~ of AC). Bij wisselspanning wisselt de stroom steeds van zin (zoals water in de zee tussen eb en vloed). Bij gelijkspanning (symbool = of DC) stroomt de stroom steeds in dezelfde richting (zoals het water in een rivier). Bij gelijkspanning en -stroom vloeien de elektronen van plus (+) naar min (-), waarmee je rekening moet houden. Spanning kan ingedeeld worden volgens gevaar: - Gevaarlijke spanning: 230 V, 400 V, 380kV (kilo Volt) - Ongevaarlijke spanning: 5V, 12V, 24V. Wij gaan hier werken met laagspanning zodat het niet gevaarlijk is als je aan de elektriciteitsdraden komt. Hiervoor gebruiken we een adapter die wisselspanning uit een stopcontact (230V AC) omzet naar gelijkspanning. Na het afknippen van de connector op het einde van de draad en het ontmantelen van onze adapter zien we 2 draadjes zitten. Welke kleuren hebben de draadjes van de adapter?... Welk draadje is positief (+)?... Hoeveel spanning (V of mv(millivolt) levert onze adapter?... Hoeveel stroom (A of ma(milliampère) kan er maximum vloeien? SCHAKELAAR - Stroomkring onderbreken Met een schakelaar kan je een stroomkring onderbreken. De kring wordt gesloten doordat er 2 geleidende (koperen) plaatjes tegen elkaar komen (contact maken) na het indrukken van de schakelaar. De meeste schakelaars worden met de hand bediend. Denk maar aan de lichtschakelaar thuis. Iedere schakelaar heeft minimum 2 standen: - Gesloten stand: 2 geleiders worden met elkaar verbonden: GESLOTEN STROOMKRING - Open stand: verbinding tussen de geleiders wordt verbroken: OPEN STROOMKRING Ken je schakelaars die niet met de hand bediend worden?... Deurmatschakelaar: een zelfgemaakt schakelaar We willen nu weten of er iemand op onze deurmat staat. Op dit moment mag het alarm afgaan. Als er niemand opstaat gaat het niet af. Dat klinkt als een schakelaar om te bedienen door gewicht, niet? We gaan zelf een schakelaar maken. De schakelaar verstoppen we onder onze deurmat en zal de stroomkring sluiten als er voldoende gewicht op de schakelaar (en dus op de deurmat staat). Techniekacademie

4 De deurmatschakelaar bestaat uit 2 platen karton omwikkeld met aluminiumfolie. Aan iedere plaat wordt een elektriciteitsdraad bevestigd. Als de platen tegen elkaar komen, stroomt de stroom via de aluminiumfolie. De mousse verhindert dat de platen verbinding maken (open stand schakelaar). Wanneer je hard drukt op beide platen (of er op staat), maken de platen verbinding en kan er stroom vloeien. Als de schakelaar niet bediend wordt, maakt hij geen contact. Dit heet een NORMAAL OPEN CONTACT. Een speciale schakelaar: het ReedContact (RC) Een reedcontact is een schakelaar die schakelt als er een magneet bij in de buurt komt. Als er geen magneet in de buurt is, dan is de schakelaar open. Dit is dus een Normaal Open (NO) reedcontact. Ons reedcontact is een bijzondere schakelaar. Hij heeft naast een Normaal Open contact ook een Normaal Gesloten contact (NC = Normally Closed). Dit is een gesloten schakelaar als er geen magneet in de buurt is. In het zakje van ons reedcontact contact zitten 2 witte blokjes. Het zwaarste is de magneet, het blokje met de 3 vijsjes is het reed contact. De 2 dunne strips zijn dubbelzijdig plakband. Zo kan je het contact thuis op 2 verschillende manieren bevestigen. Hou de schakelaar vast dicht bij je oor, breng de magneet naar de schakelaar. Als je goed luistert hoor je het contact schakelen. Wanneer kan er stroom vloeien tussen het COM contact en het Normaal Gesloten (NC) contact in bovenstaande tekening? Omcirkel het juist antwoord a) Als de magneet dicht bij reed contact is b) Als de magneet ver van het reedcontact contact verwijderd is 3. VERBRUIKER - Zoemer of buzzer Allemaal goed en wel die schakelaars, die zullen schakelen als er iemand de deur opendoet of op de deurmat staat. Maar hoe weet ik wanneer er iemand m n kamer wil binnenkomen? Wij gaan werken met een zoemer (buzzer) die enkel werkt wanneer 1 van de schakelaars contact maakt. De buzzer heeft elektriciteit nodig om te werken en is dus een verbruiker. De draadjes aan de buzzer hebben een verschillende kleur. Waarop dien je te letten als je de buzzer aansluit? 4 Techniekacademie 2017

5 Onze stroomkring bestaat uit een adapter (spanningsbron) verbonden via koperen kabels met een zoemer (verbruiker). We kunnen de kring onderbreken met 2 schakelaars: een Reed Contact (NO of NC contact) of ons deurmatalarm (NO contact) MULTIMETER - Elektriciteit meten Een multimeter is een erg handig toestel. Iedere elektricien heeft er 1 of meerdere op zak. Het woord zegt het zelf: - Multi: je kan verschillende elektrische grootheden en componenten meten (Spanning, stroom, weerstand, en dit zowel voor wissel(ac symbool ~) als gelijkspanning (DC) symbool = ) - Meter: meettoestel Er bestaan digitale (met cijfertjes) en analoge (met een wijzertje) multimeters. Wij werken met een digitale multimeter, zoals op de foto. Verder werken we enkel met gelijkspanning DC (en bijgevolg gelijkstroom). De belangrijkste onderdelen van de multimeter: SCHERM AAN/UIT KNOP KEUZESCHAKELAAR Gelijkspanning meten (Volt) elijkstroom meten (Ampère) Plug voor de zwarte kabel Plug voor rode kabel Meten van stroom (A en ma) Plug voor de rode kabel (meten van spanning V (Volt) MET EEN MULTIMETER METEN WE SPANNING EN STROOM MEET ENKEL GELIJKSPANNING EN STROOM KLEINER DAN 24V MEET THUIS GEEN SPANNING EN STROOM UIT EEN STOPCONTACT! Techniekacademie

6 1. Meten van gelijkspanning: Volt Om spanning (Volt) te meten, plaatsen we de meetkabels zoals in de figuur en verdraaien we de knop van de multimeter zoals op de foto (20V DC). De meetkabels plaatsen we parallel over de component waarvan we de spanning willen meten. De Voltmeter zetten we altijd in parallel met de verbruiker/bron 2. Meten van gelijkstroom: Ampère Meestal hebben we een aansluiting voor enkel milli- Ampère (ma) en een andere voor ampère (10A). a) Plaats de zwarte meetdraad in de COM en de rode in ma (zoals op de foto). We plaatsen de rode in ma omdat de stromen die wij gaan meten erg klein zijn.. b) Plaats de draaiknop op A gelijkstroom, 200mA. Zoals op de foto hiernaast. c) Wanneer de stromen klein zijn, meten we die in milli- Ampère, waarbij 1A= 1000 ma (milli-ampère) De ampèremeter zetten we altijd in serie met de verbruiker. Wat gaan we meten met de multimeter op de foto? Spanning of stroom?... 6 Techniekacademie 2017

7 3. Elektrisch vermogen (P van Power), uitgedrukt in Watt (W) Op ieder elektrisch toestel hangt er een klein plaatje of stickertje met heel wat nummertjes en cijfertjes op. Je vindt altijd spanning terug (bvb. 230V, 12 VDC, 5V), soms stroom en meestal vermogen, uitgedrukt in Watt. Op een lamp staat bijvoorbeeld 60W. Dit is het vermogen die de lamp verbruikt en is een maat voor de hoeveelheid energie per tijdseenheid die de lamp verbruikt. Ook een auto heeft een vermogen uitgedrukt in kw (kilowatt) of pk (paardenkracht). Schrijf hieronder de vermogens op van enkele andere elektrische apparaten. Welke heeft het grootste vermogen? - Stofzuiger:.. - Lamp:.. - Waterkoker: Om vermogen te verbruiken hebben we 2 dingen nodig: - Spanning over de verbruiker: bvb 12 V DC - Stroom door de verbruiker: bvb. 200 ma Om vermogen te meten hebben we een speciaal toestel nodig. Onze multimeter kan geen vermogen meten, daarom gaan we het berekenen met spanning en stroom, die we wel kunnen meten met onze meter. Spanning en stroom staan in rechtstreeks verband met vermogen. Hoe groter de spanning op een toestel en hoe groter de stroom die door een toestel loopt, hoe hoger het opgenomen vermogen van het toestel. Denk bijvoorbeeld aan het lampje van je fiets. Als je dynamo sneller draait (meer spanning) dan is het licht van ons fietslampje feller. Zo komen we tot volgende formule: P = U x I Vermogen = Spanning x Stroom Welk vermogen verbruikt onze adapter als hij belast wordt? Lees het af op de adapter en noteer hier:.w Het vermogen dat onze adapter maximaal kan leveren. We lezen af: Output: 5V, 500mA (= 0.5A) P=U x I= 5V x 0,5 A = 2,5W De adapter neemt een groter vermogen op (3W) dan hij kan leveren (2,5W). De adapter zelf verbruikt 0,5W. In onze adapter zit heel wat elektronica voor de spanningsregeling en de beveiliging tegen kortsluiting en dit verbruikt dus ongeveer 0.5W. Techniekacademie

8 Aan de slag! GEREEDSCHAPPEN Om ons alarm te maken hebben we een boel gereedschap nodig. Weet je welk gereedschap we waarvoor gaan gebruiken? Als oefening kan je het juiste gereedschap met de juiste foto verbinden. Gereedschap en Bewerking Foto Gereedschap Ontmanteltang of Striptang strippen van dikke elektrische draden Kniptang knippen van elektriciteitsdraad en kroonsteentjes Kleine platte schroevendraaier platte schroeven in kroonsteentje Kruisschroevendraaier PZ1 kruisschroeven bevestigen kroonsteentjes - zoemer Schaar knippen karton en aluminiumfolie Multimeter meten spanning en stroom Balpen of potlood aftekenen Meetlat of rolmeter aftekenen Automatische striptang handig voor het strippen van de fijne elektrische draden 8 Techniekacademie 2017

9 GRONDSTOFFEN Met onze adapter en zoemer raken we al ver, toch hebben we nog andere materialen nodig om ons alarm goed te laten werken. Ze worden hieronder opgesomd. Aantal Wat Foto 1 Stevig karton 200x300mm 2 Aluminiumfolie 300x300mm 1 Mousse 1 Krokodillenklem kleur eender 1 Zoemer met kabel verschillende types mogelijk 1 Adapter 5V DC 1 Kroonsteen 8 vijzen 4m Rood zwarte kabel bevat 2 geïsoleerde koperdraden aan elkaar 2 Houtschroeven kroonsteen 3x16mm Kruis PZ1 1 Reedcontact contact HAA27 bestaande uit 4 delen 1 MDF plank 150x80x10mm 1 Lijmtube Polymax 1 Isolatietape (kleur eender) Techniekacademie

10 VOORBEREIDING 1. Onderstaande voorbereidingsstapjes kan je in willekeurige volgorde uitvoeren Aantal Wat Foto 2 - Teken het karton af zodat je 2 platen van 200x150mm krijgt - Knip het karton op de afgetekende lijn 2 - Knip 2 stukken aluminiumfolie van 300mmx300mm 6 - Verdeel het mousse-vel van 100x90x10mm in 6 gelijke stukken - Knip op de afgetekende lijnen 1 - Knip het kroonsteentje af op 8 vijsjes Knip de juiste kabels: - 2 x rood-zwarte kabel met LENGTE = 2m langs beide zijden de draad een beetje opentrekken en 1cm ver ontmantelen. - 1 kabel met 2 krokodillenklemmen in 2 knippen de geknipte zijde 1cm ver ontmantelen. - 1 stukje rode kabel met lengte 5cm van de rood/zwarte kabelbol langs beide zijden 1cm ontmantelen - Zie ook Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. 1 Adapter - Knip de fiche er af - Maak de 2 draden vrij - Ontmantel de 2 draden Strippen van elektriciteitsdraad - Gebruik de meetlat en de kniptang om het elektriciteitssnoer te knippen. Tip: Gebruik de automatische striptang voor de dunne draadjes. Zorg dat je enkel het plastic stript en de draadjes niet doorknipt!!! - Per uiteinde heb je nu een aantal dunne draadjes. Draai ze rond elkaar tot je een stevige, dikke draad aan elk uiteinde hebt. 10 Techniekacademie 2017

11 2. Nu kan je ook deze verdere voorbereidingen doen Aantal Wat Foto 2 - Wikkel de aluminiumfolie rond het karton en kleef vast. - Gebruik hiervoor isolatietape. 1 - Kleef op 1 van de met aluminiumfolie omwikkelde karton 6 moussevelletjes. - Gebruik hiervoor polymax lijm. 1 - Verbind onze schakelaar met de schakeldraden. - Kleef op de ene plaat de ontmantelde rode kabel, op de andere de zwarte kabel. - Gebruik hiervoor 1 van je rood zwarte kabels van 2m Let erop dat het ontmantelde kopergedeelte verbonden is met de aluminiumfolie. 1 - Verbind de rood/zwarte kabel aan de reed switch - Zie ook Aansluiten van het ReedContact - Gebruik hiervoor de ander rood zwarte kabel van 2m - Schroef de kroonsteen op de plaat - De zoemer kan je schroeven of lijmen op de houten plank. - Zie ook M Aansluiten van het ReedContact COM NO NC Schroef de vijsjes los van het RC. De ontmantelde draad kan je nu makkelijk onder het vijsje opspannen. Leg hem aan de linkerkant van het vijsje, zo blijft hij goed zitten als je het vijsje indraait. De COM wordt steeds aangesloten, onafhankelijk of het NO of het NC contact gebruikt. Daarom staat hij als enige na de witte verhoging. Afhankelijk of je een NO of een NC contact wil gebruiken, sluit je de andere draad aan op de NO of NC. Wij sluiten de rode kabel aan op het NO vijsje. Techniekacademie

12 MONTEREN, VERBINDEN EN TESTEN 1. Alarm met matschakelaar Monteer het kroonsteentje en de zoemer op de houten plank volgens onderstaande foto. De zoemer wordt gelijmd of met 2 vijsjes vastgezet. Het kroonsteentje wordt met 2 vijsjes vastgezet. Elektrische verbindingen: - De zoemer verbinden met z n kabels naar de kroonsteen zoals op de foto. - De adapter wordt met z n zwarte kabel aan de zwarte kabel van de buzzer verbonden, via het kroonsteentje, z n rode kabel gaat via de lus naar de schakelaar. - De matschakelaar wordt op ons kroonsteentje aangesloten met behulp van de rood zwarte kabel. De roodzwarte kabel wordt aangesloten op het kroonsteentje zoals op de foto. Proficiat! Je deurmatalarm is klaar! Als je de adapter in het stopcontact plaatst, kan je het testen. Zorg dat de aluminiumfolie van beide platen met elkaar in contact komt. Als je de draden naar de deurmatschakelaar omwisselt in het kroonsteentje (waar rood zat, de zwarte kabel vijzen en andersom), blijft de schakeling dan werken? Alarm met reedcontact Werkt je alarm goed? Laten we nu het reed-contact even testen. We gaan onze zelfgemaakte schakelaar loskoppelen aan het kroonsteentje. In de vrijgekomen vijsjes plaatsen we de rood zwarte kabel die naar het reed contact loopt. Het is een goede gewoonte om de stekker uit het stopcontact uit te halen als je aan je schakeling werkt. (aangezien we met veilige spanning werken kan er echter niets gebeuren als je het vergeet) 12 Techniekacademie 2017

13 Uitbreiding: Experimenteren met onze schakeling We hadden er het al even over, maar met onze schakeling kunnen we nog meer. We kunnen er op een eenvoudige manier een doorgangstester van maken. Doorgangstester voor geleiders Vaak is het moeilijk om in te schatten of een materiaal een geleider of een isolator is. M.a.w. of die elektriciteit kan vervoeren of niet. Met enkele simpele aanpassingen kunnen we van ons deurmatalarm een doorgangstester maken. Hiervoor monteren we de testsnoeren met krokodillenklem in plaats van ons reedcontact of matalarm. Schroef de rood-zwarte kabel uit (verbinding met de deurmat schakelaar) en plaats de 2 krokodillenklemmen in de plaats. Zal de zoemer zoemen als je de krokodillenklemmen tegen elkaar houdt (verbinding maakt)?... De 2 krokodillenklemmen kan je dus eigenlijk gebruiken als schakelaar. Wanneer ze met elkaar verbonden worden, zoemt de buzzer ( schakelaar gesloten), wanneer ze geen contact maken is er geen gezoem (open schakelaar). Hier kunnen we heel wat mee gaan experimenteren! Je kan verschillende materialen tussen de klemmen plaatsen (op de foto een schroevendraaier als voorbeeld). Als het materiaal tussen de klemmen geleidend is, zal je gezoem horen. Waarom is het handvat een schroevendraaier of tang in hout of plastic?... Test de materialen in de tabel met je doorgangstester! Zet een kruisje in de juiste kolom: Nagel Stukje hout Stukje plastic Metalen papierklem Gom Stukje koperdraad Glas Potloodvulling Geleider Isolator Ken je nog andere materialen op die volgens jou geleiders zijn?... Ken je nog andere materialen op die volgens jou isolatoren zijn?... Je kan en mag alles testen met de doorgangstester behalve elektrische spanningsbronnen zoals stopcontacten en batterijen Techniekacademie

14 Vermogen van de zoemer bepalen Stroom meten In het begin van deze brochure legden we uit hoe we de stroomsterkte in een kring meten. Nu gaan we dat doen. Doe de nodige instellingen aan de multimeter om stroom te meten. Plaats de 2 meetkabels elk in een krokodillenklem. (zie 2Meten van gelijkstroom: Ampère) Noteer de waarde van de stroom die je afleest. Spanning meten I=..mA (mille Ampère) =. A (Ampère) Om het vermogen van de zoemer te bepalen, hebben we ook de spanning over de zoemer nodig. Doe de nodige instellingen aan de multimeter om spanning te meten. Verbind de 2 krokodillenklemmen met elkaar En plaats de 2 meetkabels over de zoemer, in het kroonsteentje. Noteer de waarde van de spanning die je afleest. U=.V (Volt) Vergelijk je gemeten waarde met de waarde die je afleest op de adapter. Proficiat! Bereken het vermogen van de zoemer: Vermogen P = W (Watt) of.. mw (milliwatt) Extra beveiliging met 2 schakelaars? We hebben ons deurmat alarm reeds gebruikt met de matschakelaar en het reedcontact. Later als doorgangsmeter en om het vermogen van de zoemer te bepalen. Nu gaan we allebei de schakelaars aansluiten. Dit kunnen we op 2 manieren. 1. Parallel In ons kroonsteentje monteren we de roodzwarte kabels van de deurmatschakelaar en het reedcontact samen in het kroonsteentje. Het is handig om de koperdraadjes per 2 kabels in elkaar te draaien. Wanneer zoemt de buzzer? Deurmat maakt contact: Reedcontact schakelt:. Allebei geschakeld: Dit heet parallel schakelen van schakelaars 2. Serie Verander de draden zoals op de foto. De ontmantelde uiteinden van de zwarte kabel draai je rond elkaar. Wanneer zoemt de buzzer nu? Deurmat maakt contact: Reedcontact schakelt: Allebei geschakeld:. Dit heet serie schakelen van schakelaars 14 Techniekacademie 2017

15 Nabeschouwing Morse code Door de schakelaar te openen en te sluiten, kan je berichten doorseinen in morsetaal. Hieronder vind je het morsealfabet. Een punt wil zeggen: de schakelaar even sluiten (biep). Een streep wil zeggen: de schakelaar langer sluiten (lange toon). A. - G - -. M - - T - B -... H.... N -. U.. - C I.. O V... - D -.. J P W. - - E. K -. - Q X F.. -. L. -.. R. -. Y S... Z Werkt morse echt? Schrijf hieronder een woord of zin dat je wil doorseinen naar iemand anders. Probeer je woord eens door te seinen. Hebben ze je begrepen?... Dit morse apparaat werd vroeger gebruikt om boodschappen door te seinen via de telegraaf. Een veel gebruikte morse code vroeger was SOS. Zoek de betekenis hiervan op op internet. Doorgangstester - Het lampje van m n fiets licht niet meer op. Kan ik met de doorgangstester controleren of het lampje stuk is ofwel een kabelverbinding? Hoe ga je te werk?... - Een doorgangstester wordt vaak gebruikt. Meestal zit die ook in een multimeter geïntegreerd. Waarvoor zou je hem nog gebruiken?... Schakelen NO EN NC - Wissel op het reedcontact de aansluiting NO door de NC ( 0 Een speciale schakelaar: het ReedContact (RC) P.4) Wat merk je op? Wanneer is je kamer het best beveiligd tegen onverwacht bezoek? Als het reedcontact en de matschakelaar in serie of in parallel staan? Weet je ook waarom?... Techniekacademie

16 TECHNIEKACADEMIE - DEURMATALARM Suna en Hadise spelen thuis op hun spelconsole. Plots werkt het toestel niet meer. Dit komt omdat de batterijen van de afstandsbediening leeg zijn. Suna en Hadise openen het bakje en willen 3 nieuwe AA-batterijen plaatsen om een spanning van 4,5 Volt te krijgen. Hoe moeten Suna en Hadise de batterijen plaatsen? a. Schema A b. Schema B c. Schema C NAAM: Lotte is heel erg bang als het bliksemt. Zo n bliksem is een elektrische ontlading in de atmosfeer waardoor er soms een vonk getrokken wordt van aan de wolk tot aan het aardoppervlak. Waar schuilt Lotte best voor de bliksem? a. Dichtbij een laag gelegen vijver tussen de heuvels. b. Onder een grote boom. c. Binnenin een auto.