Elektriciteit 1. AOC OOST Almelo Groot Obbink

Transcriptie

1 AOC OOST Almelo Groot Obbink

2 Inleiding In huis moeten soms kleine veranderingen worden aangebracht. Denk maar aan het aanleggen van een verlengsnoer of het vervangen van een lamp. Maar soms moet ook een schakelaar worden vervangen of een wandcontactdoos moet losgenomen worden. In deze gevallen kun je met stroom in aanraking komen. Het is nu verstandig om eerst in de meterkast de schakelaar op 0 te zetten, (=stroomloos) en daarna kun je de zekering er uitnemen. In veel nieuwe meterkasten zul je misschien geen zekeringen (stoppen) meer vinden hier zitten alleen nog maar schakelaars in gemonteerd. Deze schakelaars heten automaten. Nu kan iemand anders jou niet gemakkelijk bij vergissing onder stroom zetten. Bij het loshalen van een wandcontactdoos of schakelaar of lampfitting zie je verschillende kleuren draden. De stroom wordt aangevoerd door een fasedraad = bruin. (altijd gevaarlijk) Van de lamp gaat de stroom terug via een nuldraad = blauw. De randaarde is een geel-groene draad en dient voor de veiligheid. Van de schakelaar wordt de stroom verder gestuurd naar een lamp door een schakeldraad = zwart. Als de machine of het omhulsel onder stroom komt te staan vervoert deze kabel de gevaarlijke stroom naar de aarde. 42

3 Verlengsnoer maken 1. Verwijder de witte buitenisolatie over een lengte van 3 cm. De gekleurde draden mag je niet beschadigen. Wanneer je ze geraakt hebt moet je ze weer afknippen en kun je weer overnieuw beginnen. 2. Noteer welke kleuren je tegen komt. 3. Waarvoor dienen deze verschillende draden? 4. Wat kan er gebeuren als de stroomsterkte (=hoeveelheid stroom) door èèn van de draden te groot wordt? 5. Welk isolatiemateriaal is hier gebruikt? Antw. 6. Noem nog 3 isolatiematerialen voor een elektrische installatie? 7. Waarvoor dient randaarde? 8. Monteer dit snoer aan een stekker en een contrastekker. Sluit de stekkers aan zoals ze op het instructie bord zijn uitgevoerd. 9. Voordat je de kapjes op de stekkers monteert, laat het je gemaakte verlengsnoer controleren door de leraar. 10. Controleer dit verlengsnoer op het paneel. 43

4 Elektriciteit. Vragen. 1. Waarom worden veel elektrische toestellen geaard? 2. Noem enkele geaarde toestellen Noem enkele toestellen die niet geaard zijn Welk teken is op een elektrisch toestel aangebracht, dat niet geaard hoeft te zijn? (zie het plaatje op de handboormachine.) Teken dit. 5. Waarom is aarding hier niet nodig? 6. Welke kleur heeft een aardedraad? (randaarde) 7. Wat is het verschil tussen een geaarde stekker en een niet geaarde stekker? 8. Waarom is in een huis in het ene vertrek wel een stopcontact met randaarde aangebracht en in het andere vertrek niet? 9. Welke vertrekken of ruimtes (in een huis) hebben wel geaarde stopcontacten? 10. Welk symbool (welk teken) wordt voor aarde gebruikt? Teken dit. 44

5 Practicum Deze les gaat over elektriciteit, elektrische schakelingen kom je overal tegen, de verlichting op je fiets, de verlichting en elektrische apparaten in huis, zelfs bij het vervangen van de batterijen in je Wii maak je een elektrische schakeling enz. Bij elektriciteit hebben we altijd een stroombron, deze stroombron zorgt voor de energie waarop de gebruikers ( lampen, radio s, wasmachines enz. ) werken. Stroombronnen zijn bv de accu in een auto, de batterijen in een draagbare radio, de dynamo van een fiets enz. De stroombron voor dit practicum is eigenlijk de elektriciteitscentrale, waar vandaan elektriciteit getransporteerd wordt via hoogspanningskabels en ondergrondse kabels naar huizen en bedrijven. De spanning wordt teruggebracht naar 230 of 380 Volt op het stopcontact aan de muur, om het bruikbaar te maken voor de gebruikers. De panelen. De panelen in het practicum hebben allemaal een nummer. Dat nummer staat altijd links boven op het paneel. De panelen zitten aan de bovenkant vast met klittenband en zijn dus eenvoudig uit het rek te nemen. De voeding. Het paneel met de zwarte knop, het rode lampje en de twee aansluitingen is de voeding. De voeding transformeert de 230 Volt van het stopcontact naar 24 Volt, dat is een veilige spanning. Op het paneel zit ook nog een groene knop, dat is een automatische zekering, wanneer je een sluiting maakt dan springt deze knop naar voren en de stroom is van de schakeling af. De voeding is niet uit het rek te nemen. De aansluitsnoeren. Je vindt bruine, blauwe en zwarte snoeren. Binnen de elektrotechniek zijn er vaste afspraken gemaakt over het gebruik van de aansluitdraden, zodat elke elektromonteur direct weet wat voor draad hij/zij mee te maken heeft. Bruin is de fase draad, dat betekent dat daar de spanning op staat. Wij gebruiken deze draad om de voeding naar een schakelaar of lamp te gaan. Blauw is de nul draad, dat betekent dat daardoor de stroom terug naar de voeding gaat. Wij gebruiken deze draad om van de blauwe aansluiting van de voeding naar de verbruiker te gaan. Zwart is de schakel draad, deze wordt dus altijd na een schakelaar gebruikt. 45

6 Schakel schema s. Veel opdrachten zijn verduidelijkt met een voorbeeld schema, dit schema is geen schema zoals schema s in de elektrotechniek getekend behoren te worden, maar het is een verduidelijking van de opstelling die je moet maken. Zodra van je gevraagd wordt een schema van de door jouw gemaakte schakeling te tekenen, gebruik je de symbolen zoals op het bijgevoegde symbolenblad afgebeeld staan. Op het symbolen blad zien we de symbolen van spanningsbronnen, schakelaars en verbruikers. In schema s worden de draden alleen als horizontale en verticale lijnen getekend. Werkafspraken. Bij deze lessen maken we de volgende werkafspraken: Van elke meetopdracht noteren je de gegevens op het invulblad. Van alle vragen noteer je de antwoorden op het invulblad. De gevraagde schema s maak je op het schema tekenblad. De meetsnoertjes worden altijd bij de steker gepakt voor insteken en los halen. Los gehaalde panelen worden altijd teruggezet in het frame. Opdracht 1: Stoeien met stroom. Start op de computer "Elektriciteit voor huisinstallaties" op. En voer deze opdracht uit. Na deze introductie kun je de overige opdrachten makkelijker maken. 46

7 Opdracht 2: Stroombronnen, stroomkringen en schakelingen. Je hebt een schakeling van een lamp en een schakelaar gemaakt. Wanneer je het goed gedaan heb kun je de lamp met de schakelaar aan en uit zetten. Vragen opdracht Maak voor je zelf een tekening hoe je de schakeling gemaakt heb, gebruik de juiste symbolen. 2. Waarom gebruik je verschillende kleuren draden? Opdracht 3: Gesloten stroomkring. Bij een gesloten stroomkring gebruik je geen schakelaar, je kunt de lampen dus niet meer uitzetten. Maak de schakeling zoals hierboven afgebeeld, gebruik hiervoor de SL 7 panelen. Eén paneel met een 40 Watt lamp en één met een 60 Watt lamp. Schakel de voeding in, draai één van de lampen los en draai deze weer vast. Haal de zwarte draad tussen de beide lampen uit één bus en steek hem er weer in. Vragen opdracht Wat gebeurt er wanneer je een lamp los draai? 2. Wat gebeurt er wanneer je de zwarte draad los haalt? 47

8 Opdracht 4: Open stroomkring. Maak de schakeling, gebruik de panelen uit opdracht 2 en paneel SL 3. Je kan nu met de schakelaar de lampen aan en uit zetten. Maak de schakeling nu zo dat de schakelaar tussen de lampen in zit. Vragen opdracht Wat gebeurt er wanneer je de schakelaar tussen de lampen in heb staan zodra je op de schakelaar drukt? 2. Verklaar waarom het niet uitmaakt waar de schakelaar wordt geplaatst in dit soort stroomkringen? 3. Teken het schema van deze schakeling met de schakelaar voor de lampen. Opdracht 5: Serieschakeling. Maak de serieschakeling zoals je hem op de computer bent tegengekomen. Schakel de voeding in en draai de lampen één voor één los. Vragen opdracht Wat gebeurt er wanneer je één van de lampen losdraai? 2. Teken het schema van schakeling. 48

9 Opdracht 6: Parallelschakeling. Maak de Parallelschakeling zoals je hem op de computer bent tegengekomen. Schakel de voeding in en draai de lampen één voor één los. Vragen opdracht Wat gebeurt er wanneer je één lamp los draait? 2. Teken het schema van de schakeling. Opdracht 7: Eindopdracht. Kun je voor mij de volgende schakeling maken. Ik wil twee lampen tegelijk kunnen bedienen met drie schakelaars. De lampen moeten allebei door een eigen zekering beveiligd zijn. Kun je dat??????? 1. Teken het schema van de schakeling. 49

10 50