1. a) Op welke wijze zijn zowel de reguliere als de sociale woningmarkt toegankelijker geworden voor jongvolwassenen en minderjarigen?

Transcriptie

1 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FREYA VAN DEN BOSSCHE VLAAMS MINISTER VAN ENERGIE, WONEN, STEDEN EN SOCIALE ECONOMIE Vraag nr. 697 van 9 september 2013 van MARIJKE DILLEN Jeugdbeleidsplan - Duurzame woonomgeving De kwaliteit van de woning en de woonomgeving van kinderen en jongeren heeft een enorme impact op de gezondheid, het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Vandaag beschikken niet alle kinderen en jongeren hierover. Een van de doelstellingen van het Vlaams Jeugdbeleidsplan is het realiseren van een goede woning en een duurzame woonomgeving voor meer kinderen en jongeren. 1. a) Op welke wijze zijn zowel de reguliere als de sociale woningmarkt toegankelijker geworden voor jongvolwassenen en minderjarigen? b) Op welke wijze zijn huursubsidies toegankelijker gemaakt voor jongeren uit instellingen? 2. a) Welke oplossingen zijn er uitgewerkt in de sociale huisvesting en in de huurwetgeving voor een aantal concrete problemen van gezinnen met kinderen? b) Welke initiatieven zijn er genomen om het tekort aan gezinswoningen in de sociale woningbouw te onderzoeken en aan te pakken? Wat zijn de resultaten? Worden hierbij bepaalde doelgroepen in het bijzonder benaderd? c) Heeft er overleg plaatsgehad met de federale overheid teneinde de huurwetgeving op enkele knelpunten aan te passen? 3. a)welke initiatieven zijn er genomen om te komen tot voldoende kennis over de relatie tussen de kwaliteit van de woning en de woonomgeving en het welbevinden van kinderen? b) Wat is de stand van zaken in de update van het grootschalig woononderzoek uit 2005 en op welke wijze wordt hierbij meer aandacht besteed aan de situatie van jongvolwassenen op de woningmarkt en de woonsituatie van min-12-jarigen? 4. a) Welke initiatieven zijn er tijdens deze legislatuur genomen om te zorgen voor meer groene en bespeelbare ruimte in de woonomgeving? b) Welke initiatieven zijn er genomen om de creatie van toegankelijke bespeelbare ruimte in (stads)bossen en groene ruimtes te stimuleren? Wat is hier concreet gerealiseerd? Graag een overzicht per provincie. c) Welke instrumenten zijn er ontwikkeld die het makkelijker maken om een groen speelweefsel op maat van kinderen en jongeren in een gemeente of stad te realiseren? N.B. Deze vraag werd gesteld aan de ministers Vandeurzen (nr. 820), Van den Bossche (nr. 697), Schauvliege (nr. 88)0 en Smet (nr. 881).

2 FREYA VAN DEN BOSSCHE VLAAMS MINISTER VAN ENERGIE, WONEN, STEDEN EN SOCIALE ECONOMIE GECOÖRDINEERD ANTWOORD op vraag nr. 697 van 9 september 2013 van MARIJKE DILLEN 1. a) Jongvolwassenen die begeleid worden door een erkende dienst kunnen, dankzij enkele nieuwe maatregelen, gemakkelijker een eigen sociale woning vinden. In het Kaderbesluit Sociale Huur (KSH) werd ingeschreven dat een minderjarige persoon die zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding door een erkende dienst, zich kan inschrijven bij een sociale huisvestingsmaatschappij voor een sociale huurwoning (art. 3, 1, eerste lid, 1, KSH). In het KSH werd er bovendien een voorrang voor een kandidaat-huurder van een sociale huurwoning ingevoerd die in het kader van de bijzondere jeugdzorg zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding door een erkende dienst (art. 19, eerste lid, 8, KSH). Beide bepalingen gelden sinds 5 december In 2012 trad de Vlaamse huurpremie in werking. De huurpremie is een tegemoetkoming voor huurders op de private huurmarkt met een laag inkomen, die al minstens 5 jaar wachten op een sociale huurwoning. De financiële hulp komt zowel ten goede van alleenstaanden als van gezinnen met kinderen die in precaire omstandigheden leven. b) Er bestaan in het kader van de Vlaamse Wooncode twee tegemoetkomingen in de huurprijs: enerzijds de huursubsidie (BVR van 2 februari 2007 tot instelling van een tegemoetkoming in de huurprijs voor woonbehoeftige huurders) en anderzijds de huurpremie (BVR van 4 mei 2012 tot instelling van een tegemoetkoming voor kandidaat-huurders). Een harmonisering van beide stelsels wordt momenteel voorbereid. In de ontwerptekst is de voorwaarde van meerderjarigheid om in aanmerking te komen voor de huursubsidie geschrapt. Dit ontwerp moet echter nog goedgekeurd worden door de Vlaamse regering. 2. a) Naast een aantal algemene maatregelen om de betaalbaarheid en de kwaliteit van de sociale en private woningen, te verbeteren, telt sinds einde 2011 elk kind dat niet gedomicilieerd is bij zijn ouder die kandidaat-sociale huurder is maar er wel op regelmatige basis verblijft, volwaardig mee voor het aanvragen en het toewijzen van een sociale woning. Zowel bij de ouder waar het kind officieel woont als bij de ouder waar het kind regelmatig verblijft, wordt het kind als een persoon ten laste beschouwd bij de vaststelling van de toepasselijke inkomensgrens. De private huurwetgeving is nog altijd een federale bevoegdheid. b) In het kader van het decreet Grond- en Pandenbeleid heeft elke gemeente een bindend sociaal objectief opgelegd gekregen. Dit wil zeggen dat ze een aantal sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale kavels binnen een bepaalde periode moet realiseren. Het decreet bepaalt niet voor welke doelgroepen het bijkomend sociaal woonaanbod moet gerealiseerd worden. Het is in principe de gemeente als regisseur van het lokaal woonbeleid die binnen het lokaal woonoverleg bepaalt voor welke doelgroepen er nood is aan bijkomend sociaal woonaanbod en dus welk type woningen (gezinswoningen, bejaardenflats ) er gebouwd worden. Binnen het lokaal woonoverleg zitten de relevante woonactoren en welzijnsactoren samen rond de tafel. In het ontwerp van nieuw procedurebesluit is een kapstok voorzien zodat gemeenten ertoe aangezet worden om in de programmatie rekening te houden met de specifieke noden. Als er een manifest tekort aan gezinswoningen is in een gemeente, dan zal daarmee moeten rekening gehouden worden bij de opstelling van de programmatie. c) In het licht van de zesde staatshervorming heeft een dergelijk overleg weinig zin.

3 3. a) Vanuit het beleidsveld wonen is er geen specifiek onderzoek gericht op de relatie tussen de woonsituatie en het welbevinden van kinderen uitgevoerd. Het is algemeen bekend, zoals de vraagsteller ook al aangeeft, dat de kwaliteit van de woning en de woonomgeving van kinderen en jongeren een enorme impact heeft op de gezondheid, het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Binnen de werkzaamheden van het Steunpunt Wonen zijn in het bijzonder de resultaten van twee onderzoeksopdrachten vermeldenswaardig als het gaat om de woonsituatie van kinderen en jongeren. In de eerste plaats is er de paper Toezicht en territorialiteit. Een exploratie van discoursen over de opvoedruimte. De keuze van dit onderwerp is mee het gevolg van het belang ervan in de verhuisbeslissingen en de keuze voor de permanente woonplaats van gezinnen, zoals naar voor kwam in het woonpadenonderzoek. In de paper wordt in de wetenschappelijke literatuur en via het materiaal van het woonpadenonderzoek in beeld gebracht wat ouders juist belangrijk vinden aan een omgeving waarin ze hun kinderen (willen) opvoeden. De opvoedomgeving wordt daarbij heel ruim opgevat als een genetwerkt geheel van plaatsen waar kinderen in contact komen met traditionele opvoeders zoals ouders, grootouders en leraars, maar ook met tal van andere invloeden zoals televisie, vrienden, internet enzovoort. Toezicht en territorialiteit blijken een grote rol te spelen en deze technieken zijn volgens de gezinnen het gemakkelijkst toepasbaar in een suburbane woonomgeving. De onderzoekers formuleren dan ook een aantal werkpunten en aanbevelingen om de stad als opvoedomgeving te versterken. Een tweede opdracht, relevant in de context van de woonsituatie van jongeren, betreft een exploratief onderzoek naar uitstromen uit instellingen naar de woningmarkt. De focus van het onderzoek ligt op de manier waarop kwetsbare groepen in Vlaanderen ondersteund worden bij de voorbereiding, de zoektocht en het verblijf in een situatie van zelfstandig wonen. Een van de groepen die daarbij aan bod komen, zijn jongeren die vanuit de bijzondere jeugdzorg de overstap naar zelfstandig wonen (moeten) maken. Drie onderzoeksvragen staan daarbij centraal: (1) Hoe bereikbaar is de woningmarkt voor deze jongeren? Hoe en door wie worden ze begeleid in hun zoektocht en hoe staan de huisvestingsactoren tegenover deze groep? (2) Welke begeleidingspraktijken bestaan er om jongeren al vroeger op zelfstandig wonen voor te bereiden en wat zal de invloed zijn van de hervorming naar Integrale Jeugdhulp op deze praktijken? (3) Welke institutionele of wettelijke problemen bemoeilijken de uitstroom naar een stabiele woonsituatie? Door middel van een kwalitatief onderzoek bij jongerenbegeleiders en huisvestingsactoren en het naast elkaar leggen van het perspectief van hulpverleners in verschillende sectoren wordt getracht een antwoord te geven op deze vragen. De bevindingen worden vervolgens via rondetafelgesprekken afgetoetst op hun generaliseerbaarheid buiten de case-gebieden. Het onderzoek loopt nog tot het einde van het jaar en de resultaten zullen begin 2014, samen met de conclusies van een gelijkaardig onderzoek naar de uitstroom uit de gevangenis en de psychiatrie en met algemene beleidsaanbevelingen over de drie sectoren heen, in een rapport worden gebundeld. Alle gefinaliseerde rapporten van het Steunpunt Wonen zijn raadpleegbaar op de website ( b) Het veldwerk van het Grote Woononderzoek 2013 loopt stilaan af. Begin volgend jaar zal het Steunpunt Wonen starten met analyseren van de gegevens over de woonsituatie en woonwensen van Vlaamse huishoudens. De samenstelling van de huishoudens wordt uiteraard meegenomen in de analyses. Van elk huishouden kennen we de verschillende inwonende gezinsleden en ook hun leeftijd. Op die manier kan de woonsituatie van de jongvolwassenen en van gezinnen met jonge kinderen apart in beeld worden gebracht. 4. a) Het project Speelgroen is gestart in 2010 en is ondertussen aan zijn vierde editie toe. Dit project wil de natuur op een uitdagende wijze dichter bij kinderen en jongeren brengen. Hiertoe stimuleert en ondersteunt de Vlaamse overheid jeugdverenigingen om hun terrein op een avontuurlijke en natuurrijke manier in te richten. Zo kunnen kinderen en jongeren in hun vertrouwde omgeving de natuur ontdekken, beleven en als een belangrijk onderdeel van het leven ervaren. Hiertoe werden in 2010, 2011, 2012 en 2013 telkens een aantal jeugdbewegingen zowel inhou-

4 delijk als financieel ondersteund bij de concrete realisatie van meer speelgroen in de nabijheid van de jeugdlokalen. Speelgroen mikt op 3 aspecten: Meer speelkansen! Het speelterrein wordt avontuurlijk en bespeelbaar. Meer kwalitatief groen! Het speelterrein wordt natuur- en milieuvriendelijk aangelegd en beheerd. Participatie! Leden krijgen inspraak in het ontwerp en worden betrokken bij de uitvoering. Het project Spelen en ravotten in groen Limburg of Groen Speelweefsel, van 6 november 2010 tot 5 november 2012, had tot doel om meer en betere speelnatuur voor kinderen in Vlaanderen te bevorderen. Hiervoor werden begeleidende instrumenten uitgewerkt (zie ook mijn antwoord voor deelvraag 4.c) en uitgetest in 4 Limburgse pilootgemeenten (Genk, Hechtel-Eksel, Bilzen en Riemst). In de pilootgemeenten werden ook terreinrealisaties doorgevoerd. Meer informatie is te vinden op de website: Daarnaast hebben tal van beheerders, in uitvoering van artikel 5 3 van het Besluit Vlaamse regering van 5 december 2008, het initiatief genomen om in bossen of natuurreservaten een permanente speelzone af te bakenen en waar wenselijk ook in te richten met natuurlijke speeltoestellen. Naast de permanente speelzones zijn er tijdens de zomervakantie van 2013 ook 3732 ha zomerspeelzones afgebakend via het instrument van de machtiging. Bij de afbakening werden zoveel mogelijk bossen in beheer van het Agentschap voor Natuur en Bos afgebakend in de onmiddellijke omgeving van de kamphuizen en in gemeenten waar momenteel nog geen permanente speelzone is afgebakend. Ik verwijs naar de volgende concrete realisaties: Project spelen en ravotten in groen Limburg: in de 4 pilootgemeenten werd telkens een ontbrekende schakel in het groen speelweefsel ingericht tot speelnatuur. Riemst: groene herinrichting van de speelplek Val-Meer aansluitend bij de basisschool. Hechtel-Eksel: avontuurlijker en natuurlijker maken van een saai speelplein in de Vlierbessenstraat met een grote klimboom. Bilzen: Vergroening speelterrein Kleine Spouwen en de realisatie van een speelzone in het bos Vossenhol. Genk: avontuurlijke inrichting van het speelterrein aan de Oude Zonhoverweg met ook inrichting van de kabelbaan. Meer informatie over de concrete realisaties is te vinden op: Project Speelgroen: in de tabel in bijlage worden de laureaten (= jeugdbewegingen) weergegeven per provincie. Meer informatie over de concrete realisaties is te vinden op: Afbakening van permanente speelzones, uitgedrukt in hectares, in bossen en natuurreservaten (periode juli 2009 mei 2013): West-Vlaanderen: 24,1 ha : 47,7 ha Antwerpen: 151,47 ha Limburg: 58,8 ha Vlaams-Brabant: 60,24 ha Afbakening van zomerspeelzones (1 juli 31 augustus 2013) : West-Vlaanderen: 804,3 ha : 252 ha

5 Antwerpen: 1056,2 ha Limburg: 1057,5 ha Vlaams-Brabant: 562 ha b) Ik verwijs naar het antwoord op deelvraag a) waarbij alle initiatieven met betrekking tot bespeelbare groene ruimten zijn gegroepeerd. c) Binnen de projecttermijn van het project Groen Speelweefsel zijn een aantal instrumenten ontwikkeld: - Quickscan: in een lokale situatie komen diverse types speelruimte voor. Denk maar aan de skatesite, het voetbalveldje, het buurtspeelplein. Ook bestaan er speelruimtes met een uitgesproken groen karakter zoals bijvoorbeeld een speelbos, of een ander soort ruig speellandschap waar natuur de hoofdrol speelt. De quickscan helpt het terrein exact te benoemen (een typering te geven). - Dieptescan: dit analyse instrument biedt inzicht in de belangrijkste criteria en eigenschappen van een terrein, zowel vanuit speelperspectief als planningsperspectief. Het vormt dus een instrument om zicht te krijgen op de kansen en beperkingen van een terrein als drager van groene speelruimte. - Groene speelruimtes types en varianten : er is meer dan het speelbos. Groene speelruimte bestaat in uiteenlopende vormen. In groene speelruimtes types en varianten wordt een hanteerbaar overzicht gegeven, dat moet helpen bij de ontwikkeling van groene speelkansen. - De interactieve speelweefselkaart: een gebruiksvriendelijke online kaartapplicatie maakt het mogelijk om verschillende lagen van het groene speelweefsel zichtbaar te maken: stratenplan van de gemeente, ligging van jeugdlokalen en kampplaatsen, bossen en speelzones, gemeentelijke speel- en jeugdterreinen, fietspaden, doorsteekjes en trage wegen, enzovoort. Deze instrumenten kan iedereen consulteren via volgende link:

6 BIJLAGE 1. Laureaten project speelgroen per provincie. Provincie Jeugdbeweging Gemeente Antwerpen Chiro Broechem Broechem Antwerpen 233-ste FOS Duerendael Lier Antwerpen Chiro De Schakel Groot-Vorst Laakdal Antwerpen KLJ en Chiro Wuustwezel Antwerpen- Linkeroever Antwerpen 1-ste FOS Sea-scouts Lange Wapper Limburg De Regenboog vzw Genk Limburg De Reep vzw Peer Limburg Chiro Mago-Dobo Neeroeteren Maasmechelen Scouts en Gidsen Were Di - Bos en Leie, Sint-Martens- Manitou vzw Latem KLJ Heirbrug, Chiro Sint-Anna,Scouts Jan Berchmans Lokeren Chiro Pollyanna, KSA, Speelpleinwerking Speelabeke Wachtebeke Scouts en Gidsen Sint-Gerulfus Drongen Chiro Reinaert Lochristi Chiro Overschelde Wetteren Speelpleinwerking Adegem Adegem Gidsen Sint-Lucia Oostakker Scouts en gidsen Sjin AKABE Gent Gent KSA Kastaar + Chiro Kadol + Speelpleinwerking Olsene Zulte Vlaams-Brabant Chiro, speelpleinwerking, sportvereniging Liedekerke Vlaams-Brabant Chiro Hogen Geetbets Vlaams-Brabant Scouts en Gidsen Sint-Kwinten Linden Lubbeek Vlaams-Brabant Chiro Malderen Malderen West-Vlaanderen Scouts en Gidsen Jan Breydel Nele De Haan West-Vlaanderen Scouts Robrecht De Fries Kortemark West-Vlaanderen Chiro Pimpernel Westvleteren