Nulmeting en potentie bepaling kade N 214

Transcriptie

1 Provinciale recreatie gebieden Alblasserwaard Nulmeting en potentie bepaling kade N 214 R.J.S. Terlouw

2 COLOFON: bui-tegewoon, groenprojecten publicatie d Ouderkerk aan den IJssel, juni Versie : Definitief Auteur : R.J.S. Terlouw. Fotografie : D. Buisman. In opdracht van : Provincie Zuid-Holland, de heer J. de Jong Disclaimer: De inhoud van dit rapport is met uiterste zorg samengesteld. De informatie in dit document wordt aangeboden zonder enige garantie. BUI-TEGEWOON, groenprojecten sluit alle aansprakelijkheid uit voor enigerlei directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik van dit document. Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder schriftelijke toestemming van BUI-TEGEWOON, groenprojecten en de opdrachtgever, noch zonder toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

3 INHOUDSOPGAVE 1. Samenvatting Inleiding Werkwijze Gebied Resultaten veldonderzoek Algemeen Huidig- en toekomstig beheer Beschikbare inventarisaties Kwaliteitsbeoordeling en potentie bepaling volgens SNL systematiek Terrein voorzieningen. 6. Suggesties en aanbevelingen toekomstig inrichting en beheer Algemeen Eindbeheer Gebruikte literatuur en informatiedragers. 6.

4

5 1]. Samenvatting. Provincie Zuid-Holland, afdeling Water en Groen, is voornemens om een aantal Provinciale Recreatie Gebieden (PRG s) over te dragen aan een eindbeheerder met behoud van de natuurrecreatieve waarden. Terrein Kade N 214 gelegen in de gemeente Molenwaard is één van deze terreinen. Om de uitgangssituatie vooraf inzichtelijk te maken levert de provincie een nulmeting en ecologische potentiebepaling mee bij de verkoopinformatie. Daarnaast wordt inzicht gegeven in mogelijke maatregelen om de uitgangssituatie te verbeteren en hoe het toekomstig beheer kan worden vorm gegeven. De actuele beheersituatie van de kade N214 vanuit ecologie wordt als goed beoordeeld. Hierbij wordt opgemerkt dat als gevolg van de maat en schaal van het terrein er geen natuurbeheertypen kunnen worden opgelegd. Het terrein zal dan ook moeten worden beheerd vanuit de landschapsbeheerpakketten. Het beheer betreft een traditioneel beheer van kaden dat bestaat uit het maaien van de grasvegetatie, het ophalen van de slootkanten en het laag frequent afzetten van de singels en het hakhout. Bijzondere aandacht verdient de slootvegetatie aan de noordzijde waar een fraaie submerse vegetatie werd aangetroffen waarin gewoon blaasjeskruid, stijve waterranonkel, puntkroos en gele plomp werden aangetroffen. Aandacht bij het onderhoud van deze watergang is van belang om deze natuurwaarde te behouden en ontwikkelen. Als advies voor het toekomstig beheer wordt voortzetting van het huidige beheer geadviseerd. Indien het maaisel goed kan worden geruimd en slootschoning materiaal wordt verwijderd van het kade lichaam is toename van reeds aanwezige planten soorten als kraailook en brunel mogelijk. De kade kan dan een goede functie als migratie route voor insecten en kleine zoogdieren vervullen. Het hakhout beheer vindt idealiter laag cyclisch plaats, waarbij per werkgang niet meer dan 30% gelijktijdig wordt afgezet. Door te werken met een systeem van cyclisch overstaander beheer wordt d elandschappelijke waarde versterkt en heeft de kade gelijktijdig voor struweel soorten als voor kroonsoorten onder de vogels een functie. Met deze aanpak blijft ook de mogelijke functie als migratieroute voor vleermuizen gehandhaafd na uitvoering van de zaagwerken. 1

6 2]. Inleiding. Provincie Zuid-Holland, afdeling ruimte en groen - bureau natuur en recreatie is voornemens om via een openbare procedure een aantal Provinciale Recreatie Gebieden (PRG s) over te dragen aan een eindbeheerder met behoud van de natuur-recreatieve waarden. Terrein Kade N214 in de gemeenten Molenwaard is één van deze terreinen. Om de uitgangssituatie bij overdracht inzichtelijk te maken, zodat enerzijds geïnteresseerde beheerders op basis hiervan hun biedingen kunnen opstellen en er anderzijds informatie beschikbaar is voor de evaluatie, levert de provincie een nulmeting en potentiebepaling mee bij de verkoopinformatie. Daarnaast worden mogelijke maatregelen voorgesteld om de ecologische en landschappelijke kwaliteit te verhogen. Tijdens de nulmeting zijn actuele en potentiele beheertype ten bate van het provinciaal natuurbeheerplan verkend en bestaande monitoring gegevens verzameld. Optimalisering mogelijkheden ten bate van het functioneren binnen mogelijke NNN beheertypen, de actuele onderhoudssituatie en een beknopte beheerparagraaf dienen eveneens te worden verkend en uitgewerkt. Provincie Zuid-Holland heeft Bui-TeGewoon, groenprojecten opdracht verstrekt deze nulmeting en potentiebepaling te verzorgen. De onderhavige rapportage doet verslag van de uitkomsten van deze opdracht voor het gebied Kade N214. 3]. Werkwijze. Om inzicht te verkrijgen in het gebied is gestart met een bureaustudie waarbij digitale kaartbeelden, bodem- en water gerelateerde gegevens, historisch grondgebruik en actuele waarnemingen van flora en fauna zijn geraadpleegd. Tijdens oriënterende veldbezoeken op 24 februari, 10 maart 2016 en 26 april 2016 zijn de onderstaande gegevens verzameld: Algemene gebied beschrijving; Ontsluiting en toegankelijkheid voor beheer; Aanwezige terreinvoorzieningen en staat van onderhoud; Actuele beheersituatie; Karteren structuurelementen; Omgeving factoren (ruimtelijke condities); Actuele natuur- en landschapbeheertypen, volgens SNL-systematiek; Aanwezige flora en fauna; Vegetatietypen en botanische doelsoorten (in relatie tot vegetatietypen wordt de bodemkwaliteit van belang geacht); Van een lokale natuurkenner is aanvullende informatie over het gebied verkregen. 2

7 4]. Gebied. Provinciaal Recreatie Gebied Kade N 214 is gelegen in de gemeente Molenwaard. Het ligt ten zuiden van de Provincialeweg N214 tussen de Matenaweg en de rotonde bij de N3. Het gebied bestaat uit een smalle kade die door twee watergangen worden begrenst. Aan de zuidzijde liggen recreatie bossen van het Staatsbosbeheer die behoren tot het Alblasserbos. Aan de noordzijde ligt een brede grasberm van de N 214 met solitaire bomen. De ligging is weergegeven in figuur 1. Figuur 1.Ligging en toponiemen. In het provinciaal natuurbeleid maakt het gebied onderdeel uit van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) en staat op de beleidskaarten aangegeven als bestaande en nieuwe natuur. ( /kaarten/ehs). 5]. Resultaten veldonderzoek Algemeen. De bodem van de kade bestaat uit een kleigrond met een dichte structuur. De vegetatie hierop bestaat overwegend uit grasachtige, maar langs de randen wordt meer variatie gevonden. Hier komen plaatselijk kenmerkende soorten van dergelijke houtkades, met open delen tot ontwikkeling. Onder andere kraailook, look zonder look en tal van algemene, voorjaars bloeiende soorten als hondsdraf, paarse dovenetel, paardenbloem, gewone hoornbloem, etc. werden aangetroffen. De vegetatie voldoet niet aan de criteria voor kruiden en faunarijkgrasland een natuur beheertype kan dan ook niet aan deze PRG worden toegekend. Op de kade staan verspreid elzen en enkele essen en wilgen die allen als singel worden beheerd door op knie hoogte af te zetten. Lokaal worden hierbij overstaanders gespaard die een hakcyclus kunnen blijven overstaan. Hiermee wordt habitat geboden aan kroonvogels en krijgt de kade landschappelijk een fraaier aanzicht. De elzen staan overwegend verspreid maar soms is de onderlinge afstand klein waardoor het als landschapsbeheer pakket Elzensingel (L ) kan worden aangemerkt. Of de singel aan de minimum eisen van landschapsbeheer pakket L c (bedekking 30-50%) voldoet is echter twijfelachtig. Indien dit niet kan worden behaald kan mogelijk het landschapsbeheer pakket Bomenrij en solitaire bomen (L01.13) worden gesloten voor deze kade. 3

8 De slootkantkanten zijn kort en komen vrij steil uit het water omhoog. Wel is lokaal een smalle vegetatierand op de overgang van water naar kade aanwezig. Deze bestaat uit grove grassoorten gele lis, kalmoes en plaatselijke enig riet. De drooglegging bedraagt circa 0.60 meter. De watergangen zijn tamelijk breed aan de zuidzijde bedraagt deze circa 5.00 meter op de waterlijn aan de noordzijde circa 3.50 meter. De zuidelijke watergang heeft hierbij een redelijke waterdiepte. De noordelijke watergang is lokaal ondiep. Verspreid wordt in beide watergangen gele plomp aangetroffen. In de zuidelijke watergang bleek tijdens een veldbezoek in juni zowel stijve waterranonkel als groot blaasjeskruid te groeien. Hiermee is een goede kwaliteit aan submerse vegetatie aanwezig Huidig- en toekomstig beheer. Het gebied wordt beheerd door de Groen Service Zuid-Holland in opdracht van de provincie Zuid- Holland. Het beheer bestaat uit het frequent maaien van het middenpad over de kade en heet eenmaal per jaar maaien en afruimen van de rand vegetatie. De slootoevers worden jaarlijks opgehaald met een maaikorf, waarbij het vrijkomende materiaal op de oevers achterblijft. De elzensingel wordt cyclisch afgezet, waarbij jaarlijks slechts een deel van de struiken wordt beheerd. Lokaal blijven overstaanders een hakcyclus overstaan waardoor de kade een gevarieerde aanblik in leeftijd van begroeiing kent. Figuur 2. Kade N 214 Het toekomstige beheer zal in grote mate gelijk kunnen blijven met het huidige beheer. Mogelijk kan de vegetatie iets meer kwaliteit verkrijgen als het vrijkomende materiaal bij slootschoning wordt afgeruimd. De ecologische kwaliteit zal hierdoor echter nauwelijks toenemen en volwaardige natuurbeheer pakketten kunnen niet worden behaald. 4

9 5.3. Beschikbare inventarisaties. Er zijn geen gerichte inventarisatiegegevens van het gebied Kade N 214 achterhaald. Op digitale waarnemingen websites (waarnemingen, telmee) werden eveneens geen waarnemingen aangetroffen. Veldbezoeken hebben plaatsgevonden in de maanden februari, maart, april en juni. Voor veel soorten is dit een ongunstige periode. Informatie over insecten en andere ongewervelden, amfibieën, en broedvogels kon dan ook niet tot nauwelijks worden verzameld. Door een terreinbezoek met informatie overdracht uit te voeren tezamen met een gebiedskenner van ecologisch bureau Steco-natuuradvies, kon niet gedocumenteerde informatie worden verzameld. In de voorjaarsmaanden werd een bloemrijke vegetatie aangetroffen van meest lage kruiden die een indicatie van een stikstofrijke bodem geven. Deze vegetatie is echter zeker van waarde voor veel vroege insecten als hommels en werd redelijk frequent bezocht door insecten tijdens het april bezoek. Bij het bezoek van juni werd een gras dominantie aangetroffen. Bij dit bezoek verraste de noordelijke kade sloot door het verspreid voorkomen van groot blaasjeskruid en stijve waterranonkel. De elzen op de kade worden in de wintermaanden benut als foerageerhabitat door groepjes mezen en vinkachtige. Tijdens het februari bezoek werd een mooie groep barmsijzen op de elzen proppen aangetroffen. Als broedhabitat zijn de bomen ongeschikt door de open stand en wordt uitsluitend dor een enkele kraai of ekster benut. In de oeverzone van de kade komen wel enkele wilde eenden, meerkoeten en waterhoentjes tot broeden. De kade is bij lokale natuurliefhebbers bekend als winterhabitat voor heikikkers. Deze overwinteren in het kade talud en in holte van de elzenstobbe. Niet uitgesloten wordt dat de kade van belang is als vliegroute voor foeragerende vleermuizen (Mond.med. C.Stam, Steco-natuuradvies) Kwaliteit beoordeling en potentie bepaling volgens SNL systematiek. Daar PRG Kade N 214 geen natuurbeheertype bezit behoeft geen kwaliteit beoordeling en potentie bepaling plaats te vinden Terreinvoorzieningen. Op kade N214 is de enige terreinvoorziening een landbouw hek met vleugels. Dit landbouw hek wat aan het begin van de kade nabij de Matenaweg is geplaatst verkeert in slechte staat van onderhoud. 6]. Suggesties en aanbevelingen voor inrichting en beheer Algemeen. Het Provinciaal Recreatie Gebied Kade N214 heeft voornamelijk een landschappelijke kwaliteit. Er zijn geen mogelijkheden om door middel van inrichtingsmaatregelen de kwaliteit ecologisch te vergroten. Herstelbeheer is hier evenmin aan de orde Eindbeheer. Het eindbeheer kan bestaan uit voortzetting van het huidige beheer. Hierbij is het wenselijk om de kade minimaal eenmaal per jaar te maaien met afvoeren van het gewas en vrijkomende materiaal bij de slootschoning af te ruimen of met een wallenfrees vroeg in het najaar te verspreiden. De bomen en struiken dienen in een laag cyclisch beheer (eenmaal per 6 tot 8 jaar) te worden afgezet, waarbij het principe van cyclisch overstaander beheer wordt geadviseerd. 5

10 7]. Gebruikte literatuur, informatiedragers en bronnen. Bij 12, 2014 Bijlage deel 1 bij werkwijze monitoring en beoordeling Natuurnetwerk en Natura 2000/PAS) Mondelinge informatie tijdens terreinbezoeken met C. Stam, Steco Natuuradvies 6

11

12