Kinderen in asiel: rekening houden met hun kwetsbaarheid en hoger belang

Transcriptie

1 Kinderen in asiel: rekening houden met hun kwetsbaarheid en hoger belang

2 Verantwoordelijke uitgever Charlotte van der Haert Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen Paleizenstraat Brussel Redactie Dienst Asiel en Detentie van het BCHV Met dank aan Mevrouw Sophie Van Balberghe, Adjunct-commissaris bij het CGVS en Mevrouw Anja Dewilde, Coördinatrice Cel NBMV bij het CGVS Mevrouw Ruth Meyers, Verantwoordelijke Cel Kwetsbaarheid bij de DVZ Advocaten van de NBMV-afdeling van Bureau Juridische Bijstand Balie Brussel Publicatie Juni 2013 Foto s UNHCR Deze analyse kwam tot stand met de steun van het Europees Fonds voor vluchtelingen, het Hoog Commissariaat voor de vluchtelingen van de Verenigde Naties en Fedasil. 2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Enkele voorbeelden Het concept kwetsbaarheid A. Inleiding B. In het Gemeenschapsrecht B.2. Procedurerichtlijn B.3. Opvangrichtlijn D. Conclusie Het hoger belang van het kind A. Inleiding B. Het Kinderrechtenverdrag B. 1. In grote lijnen B. 2. Het hoger belang van het kind in het Kinderrechtenverdrag C. Instrumenten v/h Gemeenschapsrecht C. 1. Handvest van de grondrechten van de Europese Unie C. 2. Common European Asylum System a. Herschikte Kwalificatierichtlijn b. Procedurerichtlijn c. Opvangrichtlijn D. Instrumenten v/h Belgische Recht D. 1. Grondwet D. 2. Asielrecht E. Conclusie UNHCR Principes A. Inleiding B. Handbook on Procedures B. 1. Niet-begeleide minderjarigen B. 2. Begeleide minderjarigen C. Leidende Beginselen nr C. 1. Analyse ten gronde C. 2. Vragen betreffende procedure en bewijsvoering Asielprocedure in België A. Inleiding B. Dienst Vreemdelingenzaken B. 1. Cellen MINTEH en Kwetsbaarheid B. 2. NBMV a. Voorafgaande opmerking Verblijfsmogelijkheden b. Registratie van de asielaanvraag c. Behandeling van meervoudige asielaanvragen B. 3. Begeleide minderjarigen a. Registratie van asielaanvragen b. Indiening van een asielaanvraag in eigen naam c. Behandeling van meervoudige asielaanvragen C. Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen C. 1. Cel NBMV C. 2. De Niet Begeleide Minderjarige Vreemdeling a. Oproeping en gehoor b. Beoordeling en beslissing C. 3. Begeleide minderjarigen a. Convocatie en gehoor b. Beoordeling en beslissing C. 4. Opmerking Onderzoeksbevoegdheid van het CGVS

4 D. Raad voor vreemdelingenbetwistingen D. 1. NBMV a. Procedure b. Rechtspraak D. 2. Begeleide minderjarigen E. Opmerking Rol van de voogd Het voorbeeld van kinderen, slachtoffer van gewapend conflict in Afghanistan A. Context A. 1. Specifieke vervolgingen van kinderen afkomstig uit Afghanistan a. Aanbevelingen van UNHCR b. Aanbevelingen van UNICEF A. 2. Profiel van ex-nbmv uitgewezen naar Afghanistan B. Behandeling van asielaanvragen van Afghaanse NBMV door het CGVS B. 1. Voorafgaande opmerkingen B. 2. Kindspecifieke vervolgingen B. 3. Analyse van recent verblijf C. Situatie van teruggestuurde personen in Afghanistan D. Verwijderingsprocedure van de Belgische bevoegde instanties Conclusie UNHCR / D. Telemans 4

5 1. Inleiding In het kader van haar projecten gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds, Fedasil en het Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen van de Verenigde Naties 1, nam het BCHV de beslissing het kwetsbaarheidconcept in het asielrecht door te lichten. Rechtspraak en rechtsleer zijn het erover eens dat asielzoekers als zodanig een kwetsbare groep vormen en dat de asielinstanties met deze factor rekening dienen te houden bij de beoordeling van de nood aan bescherming. In de praktijk echter constateren wij dat deze factor niet altijd in overweging wordt genomen en dat bijzonder kwetsbare asielzoekers vaak moeilijkheden ondervinden om hun nood aan bescherming te doen erkennen. Het groeiende aantal niet-begeleide minderjarige vreemdelingen 2, dat naar ons land migreert, is al meerdere jaren een duidelijke tendens. Naast NBMV is er de minder zichtbare, maar zeker niet minder belangrijke groep van kinderen met hun ouders in het migratieproces. Al spelen ze een meer passieve rol en al kunnen ze genieten van de geruststellende en beschermende aanwezigheid van hun ouders, toch is hun nood aan bescherming niet minder dringend. Alles tezamen kan worden gesteld dat ongeveer één individu op vier in asielprocedure in Europa, een (al dan niet begeleide) minderjarige is. Dit ligt zelfs hoger in België. 3 Het aantal gesignaleerde NBMV kende deze laatste jaren eveneens een belangrijke groei in België. In 2006 werden er 384 NBMV gesignaleerd, terwijl het er in 2011 al meer dan 1000 waren. 4 Na inzage van deze cijfers is het dan ook niet te verwonderen dat de Europese Unie van deze minderjarigen een prioriteit maakte en recentelijk een nieuw actieplan heeft uitgewerkt. 5 Kinderen - al dan niet begeleid - behoren waarschijnlijk tot de meest kwetsbare asielzoekers. Ze maakten een vluchttraject en een min of meer lange transitperiode mee, beleefden of waren getuige van dreigende situaties, werden geconfronteerd met een overweldigende onzekerheid over hun procedure, ontdekten een onbekende maatschappij, wat waarschijnlijk een enorme invloed heeft gehad op deze jeugdige personen in volle ontplooiing. Trouwens, een groot aantal teksten, zowel in het Europese als het Belgische recht, verplichten tot inoverwegingname van deze kwetsbaarheid. Het beginsel van het hoger belang van het kind is trouwens een leidend beginsel dat door staten bij alle maatregelen betreffende kinderen moet worden toegepast. Dit is het grondthema van het VN Kinderrechtenverdrag, dat onder de auspiciën van de Verenigde Naties is ontwikkeld in Het 1 Hierna UNHCR 2 Hierna NBMV 3 In 2011 waren er in de EU-asielprocedures 24,9% minderjarige personen (4% NBMV). In België, op een totaal van asielzoekers, waren er 29,9% kinderen (6,4% NBMV). (Eurostatcijfers: 27%29_asylum_applicants_in_the_EU_and_EFTA_Member_States_and_their_age_distribution,_2011.png&filetimesta mp= ) In 2012 waren er in België, op een totaal van asielzoekers, personen of 26% kinderen (1008 of 4,7% NBMV). (BCHV en ECRE, Asylum information database National country report Belgium, april 2013, 4 Ter informatie, het aantal gesignaleerde NBMV in België in de afgelopen jaren in België, leest als volgt: 2006: : : : : : : Mededeling van de Commissie aan het Europese Parlement en de Europese Raad Actieplan betreffende nietbegeleide minderjarige vreemdelingen ( ) SEC(2010)534/*COM/2010/0213 final*/ 6 Het VN-Kinderrechtenverdrag werd goedgekeurd door de VN-Algemene Vergadering, op 20 november Het is in werking getreden op 02 september Het werd geratificeerd door 192 landen, waaronder België, op 16 december (Hierna IIVRK) 5

6 bestaan van dit concept op zichzelf toont aan dat kinderen eigen en autonome belangen hebben en niet simpelweg en uitsluitend die van volwassen dienen te volgen. Het lijdt geen twijfel dat de instanties van een staat de verplichting hebben dit concept te respecteren bij alle maatregelen die het kind - direct of indirect - aanbelangen. Dit wordt m.n. benadrukt door het Kinderrechtencomité, dat verklaart: «The legal duty applies to all decisions and actions that directly or indirectly affect children. Thus, the term concerning refers first of all, to measures and decisions directly concerning a child, children as a group or children in general, and secondly, to other measures that have an effect on an individual child, children as a group or children in general, even if they are not the direct targets of the measure.» 7 De verplichting om dit beginsel in overweging te nemen bij alle beslissingen die kinderen indirect aanbelangen is ook vastgelegd in de rechtspraak van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen 8 : «Gelet op bovenstaande, kan de verwerende partij aldus niet dienstig voorhouden dat artikel 3.1. van het VN Kinderrechtenverdrag enkel van toepassing is op maatregelen die genomen worden betreffende kinderen. Ook maatregelen die kinderen onrechtstreeks beïnvloeden, vallen onder de werkingssfeer van artikel 3.1. van het VN Kinderrechtenverdrag en dus bij uitbreiding onder artikel 24 van het Handvest.» 9 Eerst geven wij enkele voorbeelden van de problematiek, daarna trachten wij een beter inzicht te krijgen in wat de concepten kwetsbaarheid en hoger belang van het kind betekenen en inhouden ten aanzien van het internationale, Europese en nationale asielrecht. Vervolgens bestuderen wij UNHCR s beginselen betreffende kinderen. Deze te weinig bekende beginselen maken nochtans ook melding van de kwetsbaarheid en het hoger belang van het kind. Daarna wordt getoetst hoe deze beginselen door de asielinstanties toegepast worden in de verschillende fases van de asielprocedure. Tot slot concluderen wij onze analyse met het voorbeeld van Afghaanse NBMV en de kwestie van hun uitwijzing zodra ze volwassen worden. Hoewel België geen kinderen meer opsluit, als gevolg van verschillende veroordelingen door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens 10, is het land toch maar blijven doorgaan met uitwijzen van pas volwassen geworden Afghaanse jongeren en uitgeprocedeerd toen ze nog NBMV waren. Deze praktijk werd regelmatig vastgesteld door de dienst Detentie van het BCHV en doet vele vragen rijzen i.v.m. de inoverwegingname van kwetsbaarheid en hoger belang van het kind. Alvorens dit onderwerp aan te snijden, maken wij een dubbel voorbehoud: - Deze analyse is vooral gemaakt op grond van bevindingen van het BCHV in het kader van zijn hulp aan asielzoekers. 11 Asielzoekers die bij het BCHV komen aankloppen, zijn meestal in het 7 Het Kinderrechtenverdrag, General comment n 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art 3, para.1), 29 mei 2013, 14 8 Hierna de RvV 9 RvV, arrest nr , 21 februari Hierna het EHRM 11 Het BCHV bevindt zich, vanwege haar functie als operationele partner van het UNHCR en haar toegang tot de individuele dossiers (met inbegrip van het administratief dossier) in een bevoorrechte positie om te observeren hoe de asielinstanties de principes van het asielrecht toepassen en respecteren. Deze informatiebron wordt ook nog aangevuld 6

7 bezit van een negatieve beslissing en rapporteren specifieke problemen. Wij hebben te weinig kennis van de dossiers van asielzoekers die al in de eerste fase van hun asielprocedure door het CGVS de vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming hebben verkregen. Maar het hoog percentage van erkenningen 12 van NBMV door het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen 13 is waarschijnlijk een teken dat deze instantie wel regelmatig hun specifieke behoeften in overweging neemt. - Gezien de omvang van de dossiers, hebben wij onze analyse beperkt tot de asieldossiers van Guineese en Afghaanse onderdanen. Deze twee nationaliteiten hebben onze keuze bepaald wegens een groot aantal NBMV en gezinnen met kinderen in beide nationaliteitsgroepen. door de contacten van haar juristen met een groot aantal andere terreinactoren inzake asielmaterie, met advocaten, door haar overleg- en werkvergaderingen, etc. 12 Zie infra: «6. Asielprocedure in België C.2. NBMV b. Evaluatie en beoordeling» 13 Hierna het CGVS 7

8 2. Enkele voorbeelden NBMV en gezinnen die een asielaanvraag hebben ingediend, consulteren regelmatig het BCHV. Hierna enkele voorbeelden ter illustratie van de problematiek over de inoverwegingname van kwetsbaarheid en het hoger belang van het kind waarmee dit publiek geconfronteerd wordt. 14 Eerste voorbeeld 15, Mohammad en Shekiba, een Afghaans koppel. Ze was nog maar een kind, toen Shekiba aan een Taliban ter huwelijk werd beloofd. Ze verzette zich tegen dit huwelijk en ontvluchtte Afghanistan samen met haar partner Mohammad. Ze vestigden zich in Iran, zijn er getrouwd en kregen er drie kinderen die nu tussen 5 en 9 jaar oud zijn. Na tien jaar in Iran, hebben ze er een verblijfsvergunning aangevraagd, maar deze werd hen geweigerd. Uit vrees voor repatriëring, is het gezin naar België gekomen en heeft het hier een asielaanvraag ingediend. Het CGVS nam een beslissing tot weigering van de vluchtelingenstatus en van de subsidiaire beschermingstatus overwegende dat het gedwongen huwelijksrisico niet geloofwaardig was en dat het gezin over een intern vluchtalternatief in Kaboel beschikte. Het CGVS heeft zich echter niet bekommerd om het lot van de drie kinderen van het gezin, terwijl zij de eerste slachtoffers in het conflict zijn en de situatie in Afghanistan bijzonder alarmerend is. 16 De RvV bevestigde de beslissing van het CGVS, overwegende dat artikel 3 IVRK en artikel 22bis van de Grondwet geen rechtstreekse werking hadden en dat de beperkingen van het recht op onderwijs in Afghanistan niet konden worden gelijkgesteld met vervolging in de zin van de Conventie van Genève. 17 Tweede voorbeeld 18, Roya, een jong Afghaans meisje van 16 jaar oud. Ze is in België aangekomen vergezeld van haar vader. Bij het indienen van de asielaanvraag riep de vader zijn vrees voor represailles tegen zijn dochter vanwege een politiecommandant die met Roya wilde trouwen in als motief. Het CGVS nam een beslissing tot weigering van de vluchtelingenstatus en van de subsidaire beschermingsstatus omwille van gebrek aan geloofwaardigheid. Het CGVS evalueerde de subsidiaire bescherming ten opzichte van Kaboel en kwam tot de beslissing dat Afghaanse burgers zonder specifiek profiel niet geviseerd worden door de aanslagen in de stad. Het arrest van de RvV van 29 oktober 2010 bevestigde deze beslissing. 19 Tijdens haar verblijf in België bouwde Roya stilaan een vertrouwensband op met de maatschappelijke assistente van het opvangcentrum. Ze was 13 jaar oud, vertelde ze de assistente, toen ze zich aangetrokken voelde door één van de meisjes in haar klas. Ze wilde niet met een man trouwen, maar vreesde dat zij of haar familie zou lijden onder de reactie van de Afghaanse samenleving. Volgens 14 De gebruikte voornamen zijn fictief. 15 Dossier aan het BCHV overgemaakt door de advocaat van het gezin. 16 UN Human Rights Council, Report of the United Nations High Commissioner for Human Rights on situation of human rights in Afghanistan, 28 januari 2013, A/HRC/22/37, p.8, ; UN Children's Fund (UNICEF), Child Notice Afghanistan 2013, januari 2013, pp , ; Human Rights Watch, "We Have the Promises of the World": Women's Rights in Afghanistan, 3 december 2009, , - Zie ook infra: «7. Het voorbeeld van Kinderen slachtoffer van gewapend conflict in Afghanistan» 17 RvV, arrest nr , 28 maart BCHV dossier RvV, arrest nr , 29 oktober

9 haar eigen zeggen, zou ze nooit volledig zichzelf kunnen zijn en haar gevoelens tot uiting te laten komen in Afghanistan zonder haar leven in gevaar te brengen. Roya s ouders waren blijkbaar niet op de hoogte van haar seksuele geaardheid en ze wenste dit ook niet uit vrees voor hun reactie. Hoewel gesteund door haar advocaat en maatschappelijke assistente heeft Roya het nooit aangedurfd haar eigen asielaanvraag in te dienen. Ze vreesde dat haar vader zich vragen zou stellen over de redenen daartoe en er zou achter komen. Het BCHV had in dit verband contact opgenomen met het CGVS, maar het Commissariaat-generaal gaf aan geen specifieke actie te kunnen ondernemen aangezien de homoseksualiteit van de dochter in deze asielaanvraag niet werd aangevoerd. De Dienst Vreemdelingenzaken had ook geen oplossing. 20 Roya en haar vader hebben dan uiteindelijk gekozen voor vrijwillige terugkeer naar Afghanistan met de steun van IOM. De vader van Roya kwam nooit iets te weten over de seksuele geaardheid van zijn dochter. Derde en laatste voorbeeld, Sana 21, een jong Afghaans meisje van zes jaar oud. Ze werd van haar ouders gescheiden op de luchthaven van Athene. Ze kwam alleen in België toe en diende meteen een asielaanvraag in. Na het indienen van haar asielaanvraag kreeg Sana een voogd toegewezen die waakte over de verdediging van haar belangen. Het meisje werd twee maanden later door een protection officer van de Cel NBMV van het CGVS gehoord. De voogd van het kind, haar advocate en een juriste van het BCHV waren aanwezig op de hoorzitting. In een kindvriendelijke sfeer in een lokaal speciaal voor minderjarigen werd Sana door de protection officer ondervraagd met eenvoudige vragen, hoofdzakelijk bedoeld om te bepalen waar ze vandaan kwam en hoe ze in België belandde. De protection officer nodigde de aanwezigen uit hun eigen vragen te stellen, indien ze dat wensten. Hij nam ook de tijd om vóór het interview een aparte conversatie te hebben met de voogd van het kind. Een week later kende het CGVS de vluchtelingenstatus toe aan Sana, in toepassing van het voordeel van de twijfel. 20 Hierna DVZ 21 BCHV dossier

10 3. Het concept A. Inleiding kwetsbaarheid Hoewel het concept kwetsbaarheid regelmatig inzake asiel wordt gehanteerd en in verschillende juridische instrumenten is opgenomen, bestaat er geen juridische definitie van. In de algemene betekenis van het woord, betekent het bijvoeglijk naamwoord kwetsbaar : «1. Niet in staat veel kracht te ontwikkelen (gekwetst kunnen worden). 2. Niet tegen veel bestand (hulploos, kansloos, ).3. Onbedreven, onbekwaam (onervaren).» 22 Algemeen genomen zijn asielzoekers een kwetsbare groep. Het EHRM heeft er in haar arrest MSS tegen België en Griekenland andermaal op gewezen: «La Cour doit en effet prendre en considération la vulnérabilité spécifique du requérant, inhérente à sa qualité de demandeur d asile, du fait de son parcours migratoire et des expériences traumatiques qu il peut avoir vécues en amont. ( ) Elle note que ce besoin d une protection spéciale fait l objet d un large consensus à l échelle internationale et européenne.» 23 Kwetsbaarheid is des te belangrijker wanneer asielzoekers kinderen zijn. Kinderen ondervinden inderdaad meer moeilijkheden om hun belangen op adequate wijze te verdedigen, gewoon al omdat ze afhankelijk zijn van volwassenen en gebrek aan maturiteit en kennis hebben. Verschillende Europese en nationale bepalingen verplichten om de kwetsbaarheid eigen aan asielzoekers in overweging te nemen. Deze gelden ook voor kinderen. 22 Van Dale elektronisch groot woordenboek, hedendaags NL, Fr, UK, D 23 EHRM, MSS C/ België en Griekenland, 21 januari 2011, 232 en

11 B. In het Gemeenschapsrecht De Europese Raad heeft in het Programma van Stockholm, dat ook immigratie- en asielbeleid omvat 24, een betere bescherming van kwetsbare personen centraal gesteld. Verwijzingen naar het concept kwetsbaarheid zijn beperkt, maar zijn toch opgenomen in de drie belangrijkste richtlijnen van het Europese asielstelsel. Bepalingen over het concept kwetsbaarheid en andere die relevante kwetsbare situaties (zoals minderheden) beogen, moeten dus het voorwerp zijn van een systemische lezing en toepassing in het uitoefenen van het asielrecht om de beschermingsnormen bepaald in verschillende richtlijnen te halen. B.1. Herschikte Kwalificatierichtlijn Artikel 20 lid 3 van de Herschikte Kwalificatierichtlijn 25 definieert de kwetsbare personen als: «( ) minderjarigen, niet-begeleide minderjarigen, personen met een handicap, ouderen, zwangere vrouwen, alleenstaande ouders met minderjarige kinderen en personen die folteringen hebben ondergaan, zijn verkracht of aan andere ernstige vormen van psychologisch, fysiek of seksueel geweld zijn blootgesteld.» Het betreft hier wel niet een definitie als dusdanig maar veeleer een niet-limitatieve lijst van categorieën of groepen. Deze bepaling verplicht de lidstaten om bij beoordeling en besluitvorming over de gegrondheid van de asielaanvragen de specifieke situatie van kwetsbare personen in overweging te nemen. «( ) personen die volgens een individuele beoordeling van hun situatie bijzondere behoeften hebben.» 26 De hervorming van de Kwalificatierichtlijn geeft echter niet aan wat met «bijzondere behoeften» bedoeld wordt. Dit gebrek aan precisie weerspiegelt, naar onze mening, het groot aantal bijzondere situaties en de verplichting ze individueel te beoordelen. De inoverwegingname van kwetsbaarheid kan zich inderdaad niet tevreden stellen met een voorafgaande bepaling van algemene categorieën van risicoprofielen. Het moet worden aangepast aan het resultaat van een individuele beoordeling. Voor elk kind moeten er bijzondere behoeften vastgelegd worden, afhankelijk van zijn individuele specifieke situatie. 24 Programma van Stockholm, Naar een Europa van de burger in de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, Cons. Eur, J2010/C115/01 25 Richtlijn 2011/95/EU van het Europese Parlement en de Raad van 13 december 2011 inzake normen voor de erkenning van onderdanen van derde landen of staatlozen als personen die internationale bescherming genieten, voor een uniforme status voor vluchtelingen of voor personen die in aanmerking komen voor subsidiaire bescherming, en voor de inhoud van de verleende bescherming. (Hierna Herschikte Kwalificatierichtlijn) 26 Artikel 20 lid 4, Herschikte Kwalificatierichtlijn 11

12 B.2. Procedurerichtlijn In de Procedurerichtlijn 27 zijn de maatregelen ten behoeve van kwetsbare personen beperkt tot het eisen van voldoende bekwaamheid van degenen die verantwoordelijk zijn voor het verhoor en de facultatieve toekenning van een voorrangsprocedure. Artikel 13 lid 3 bepaalt inderdaad dat: «De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat een persoonlijk onderhoud plaatsvindt in zodanige omstandigheden dat een asielzoeker de gronden voor zijn asielverzoek uitvoerig uiteen kan zetten. Met het oog hierop dienen de lidstaten: a) erop toe te zien dat de persoon die het persoonlijke onderhoud afneemt voldoende bekwaam is om rekening te houden met de persoonlijke of algemene omstandigheden die een rol spelen bij het asielverzoek, met inbegrip van de culturele achtergrond en kwetsbaarheid van de asielzoeker, voor zover dat mogelijk is, ( )» Terwijl artikel 23.3 van de Richtlijn bepaalt dat: «De lidstaten kunnen voorrang verlenen aan de behandeling van ieder geval, dan wel deze behandeling versnellen overeenkomstig de fundamentele beginselen en waarborgen in hoofdstuk II, ook in gevallen waarin het asielverzoek waarschijnlijk gegrond is of de asielzoeker bijzondere behoeften heeft.» B.3. Opvangrichtlijn Artikel 17 van de Opvangrichtlijn 28 voorziet in de verplichting van de lidstaten om in hun nationale wetgeving tot uitvoering van de bepalingen inzake materiële opvangvoorzieningen en gezondheidszorg van asielzoekers, rekening te houden met de specifieke situatie van kwetsbare personen. Deze beschikking neemt exact de termen van artikel 20 Herschikte Kwalificatierichtlijn op: «1. De lidstaten houden in hun nationale wetgeving tot uitvoering van de bepalingen van hoofdstuk II inzake materiële opvangvoorzieningen en gezondheidszorg rekening met de specifieke situatie van kwetsbare personen zoals minderjarigen, niet-begeleide minderjarigen, personen met een handicap, ouderen, zwangere vrouwen, alleenstaande ouders met minderjarige kinderen en personen die folteringen hebben ondergaan, zijn verkracht of aan andere ernstige vormen van psychologisch, fysiek of seksueel geweld zijn blootgesteld. 2. Lid 1 is uitsluitend van toepassing op personen die na een individuele beoordeling van hun situatie bijzondere behoeften blijken te hebben.» Deze identieke formuleringen benadrukken de complementariteit van de teksten in het bepalen van kwetsbare situaties. 27 Richtlijn 2005/85/EG van de Raad van 1 december 2005 betreffende minimumnormen voor de procedures in de lidstaten voor de toekenning of intrekking van de vluchtelingenstatus. (Hierna Procedurerichtlijn) 28 Richtlijn 2003/9/EG van de Raad van 27 januari 2003 tot vaststelling van minimumnormen voor de opvang van asielzoekers in de lidstaten. (Hierna Opvangrichtlijn) 12

13 C. In het Belgische recht De verplichting de kwetsbaarheid van de asielzoeker in overweging te nemen, zoals vastgelegd in de Europese richtlijnen, is op verschillende niveaus omgezet in het Belgische recht. Zo maakt artikel 36 van de Opvangwet 29 gebruik van dezelfde niet-limitatieve lijst van kwetsbaarheidsituaties die in de Opvangrichtlijn vermeldt staan. 30 Deze wet implementeert ook het individueel onderzoek naar de aanwezigheid van kwetsbaarheid. Deze screening, zoals de wet doet opmerken, is vooral belangrijk voor steunverlening aan personen wier kwetsbaarheid moeilijk te detecteren valt. Artikel 22 1 bepaalt dat: «Gedurende de dertig dagen die volgen op de toewijzing van zijn verplichte plaats van inschrijving wordt de persoonlijke situatie van de begunstigde van de opvang onderzocht om uit te maken of de opvang aangepast is aan zijn specifieke noden. Indien dit niet zo blijkt te zijn, kan er worden overgegaan tot een wijziging van de verplichte plaats van inschrijving.» 2 van hetzelfde artikel bepaalt verder: «Met het oog hierop wordt tijdens het onderzoek van de persoonlijke situatie van de begunstigde van de opvang met name gepeild naar niet onmiddellijk zichtbare tekenen van een eventuele kwetsbaarheid, zoals in het geval van personen die folteringen hebben ondergaan of aan andere ernstige vormen van psychologisch, fysiek of seksueel geweld werden blootgesteld.» 31 Recentelijk werd het concept kwetsbaarheid ook in artikel 1.12, van de Wet van 15 december ingevoerd. Daarin wordt onder kwetsbare persoon verstaan: «de begeleide als de niet-begeleide minderjarigen, personen met een handicap, bejaarden, zwangere vrouwen, alleenstaande ouders met minderjarige kinderen en personen die gefolterd of verkracht zijn of andere ernstige vormen van psychisch, fysiek of seksueel geweld hebben ondergaan.» In tegenstelling tot de definitie van de Herschikte Kwalificatierichtlijn, is deze definitie beperkter omdat ze zich limiteert tot de opgesomde groepen. Ze bevat niettemin de doelgroepen van onze analyse m.n. de begeleide minderjarigen en de niet-begeleide minderjarigen. De Vreemdelingenwet houdt nochtans geen enkele beschikking in, die asielinstanties ertoe verplicht de kwetsbaarheid in overweging te nemen bij de behandeling van de asielaanvraag. Dergelijke 29 Wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en van bepaalde andere categorieën van vreemdelingen (Hierna Opvangwet) 30 «Om tegemoet te komen aan de specifieke behoeften van kwetsbare personen zoals minderjarigen, niet-begeleide minderjarigen, alleenstaande ouders vergezeld van minderjarigen, zwangere vrouwen, personen met een handicap, slachtoffers van mensenhandel, slachtoffers van geweld of foltering of ouderen, sluit het Agentschap of de partner overeenkomsten af met gespecialiseerde instellingen of verenigingen.» 31 De individuele evaluatie wordt vastgelegd in het evaluatierapport. (Zie Koninklijk Besluit van 25 april 2007 tot vaststelling van de beoordelingsmodaliteiten van de individuele situatie van de opvangbegunstigden.) 32 Wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. (Hierna Vreemdelingenwet) 13

14 verplichting tot inoverwegingname is enkel en alleen voorzien in de Koninklijke besluiten tot vaststelling van de procedure bij de asielinstanties conform de Herschikte Kwalificatierichtlijn. Ook de specifieke opleidingsverplichting m.b.t. de behoeften van kwetsbare groepen, opgelegd door de Procedurerichtlijn, is erin omgezet. Wat de Dienst Vreemdelingenzaken betreft, bepaalt artikel 11 van het Koninklijk Besluit tot vaststelling van de procedure van de DVZ inzake asiel 33, als volgt: «De ambtenaar van de bevoegde dienst neemt de specifieke omstandigheden die de asielzoeker betreffen, en meer bepaald het feit dat hij behoort tot een kwetsbare groep, in overweging.» 34 Artikel 13 1 van hetzelfde Koninklijk Besluit bepaalt eveneens dat: «Een opleiding met betrekking tot het verhoren van asielzoekers en interculturele communicatie, behoort eveneens tot het vormingspakket, evenals een basisinformatie over de specifieke behoeften van de kwetsbare groepen.» Wat het CGVS betreft, bepaalt artikel 4 1 van het KB tot vaststelling van de procedure voor het CGVS 35 als volgt: «De ambtenaar houdt rekening met de specifieke omstandigheden die de asielzoeker betreffen, in het bijzonder desgevallend de omstandigheid dat hij behoort tot een kwetsbare groep.» 36 Artikel 3 2 van hetzelfde KB bepaalt verder nog dat: «( ) Hiertoe behoort een opleiding met betrekking tot het verhoren van asielzoekers en interculturele communicatie, evenals een basisinformatie over de specifieke behoeften van de kwetsbare groepen.» Ondanks de mogelijkheid aangereikt in artikel 23.3 van de Procedurerichtlijn voorziet het Belgische recht in geen enkele beschikking tot invoering van een voorrangsprocedure voor kwetsbare personen of personen met specifieke behoeften. 33 Koninklijk besluit van11 juli 2003 houdende vaststelling van bepaalde elementen van de procedure die dienen gevolgd te worden door de dienst van de Dienst Vreemdelingenzaken die belast is met het onderzoek van de asielaanvragen op basis van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. (Hierna KB tot vaststelling van de DVZ procedure inzake asiel) 34 Het verslag aan de Koning bepaalt in dit verband dat «Kwetsbare doelgroepen zijn m.n. niet-begeleide minderjarigen ( )». 35 Koninklijk besluit van 11 juli 2003 tot regeling van de werking van en de rechtspleging voor het Commissariaatgeneraal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. (Hierna KB tot vaststelling van de procedure voor het CGVS) 36 Het verslag aan de Koning bepaalt: «de ambtenaar moet rekening houden met de specifieke omstandigheden waarin de asielzoeker zich bevindt, zeker en vast wanneer het gaat om personen, bijvoorbeeld minderjarigen, die men omwille van hun bijzondere situatie met nog meer omzichtigheid moet benaderen dan andere asielzoekers.» 14

15 D. Conclusie Uit wat voorafgaat blijkt dat het Europese en het Belgische recht over een duidelijk juridisch kader beschikken dat zowel de DVZ als het CGVS verplicht om rekening te houden met de kwetsbaarheid van sommige asielzoekers, waaronder de niet-begeleide en begeleide minderjarigen. Verder zullen wij zien hoe deze bepalingen in de praktijk toegepast worden. Dezelfde bepalingen verplichten ook de instanties om hun personeel op te leiden met betrekking tot de specifieke behoeften van kwetsbare personen. Toch vinden wij het jammer dat de Belgische wetgeving de aandacht van de protection officers van de DVZ en het CGVS niet vestigt op de belangrijke rol die zij kunnen spelen in het detecteren van de kwetsbaarheid, bij gebrek aan gelijksoortige bepalingen zoals in de Opvangwet die in een onderzoek voorziet naar mogelijke kwetsbaarheden. In haar rapport 37 over de omzetting van de Opvangrichtlijn heeft de Europese Commissie vastgesteld dat sommige lidstaten geen specifieke procedure hanteren om kwetsbare profielen te identificeren en zich daarbij de vraag stelde hoe de door de Richtlijn gewaarborgde rechten dan wel doeltreffend kunnen zijn als men de personen met specifieke behoeften niet eens kan identificeren. Deze opmerking geldt ook voor België i.v.m. de omzetting van de Kwalificatierichtlijn, gezien de Opvangrichtlijn dezelfde formulering gebruik inzake de verplichting tot inoverwegingname van de kwetsbaarheid van asielzoekers. 37 Europese Commissie, Rapport de la Commission au Conseil et au Parlement Européen sur l application de la Directive 2003/9/CE du 27 januari 2003 relative à des normes minimales pour l accueil des demandeurs d asile dans les états membres, COM(2007) 745 final, 26/11/2007, 15

16 4. Het hoger belang A. Inleiding van het kind Eén van de meest algemeen erkende kwetsbare groepen is die van de minderjarigen. In dit verband is het beginsel van het hoger belang van het kind een algemeen expliciet beginsel, dat in eender welke rechtsuitvoering toepasbaar is. Het begrip van het hoger belang van het kind kwam tot stand in de Verklaring van de rechten van het kind van 1924, die in haar voorwoord stelt dat «de gemeenschap aan het kind het beste van zichzelf moet geven». 38 Dit is het eerste juridisch document waarin vermeld staat dat volwassen de verplichting hebben te doen wat het beste is voor het kind. Sindsdien staat het begrip van het hoger belang van het kind ook in andere teksten vermeld m.n. in het Verdrag voor het uitschakelen van iedere vorm van discriminatie van vrouwen 39 of het Verdrag over de rechten van personen met een handicap 40. De referentietekst blijft echter het Kinderrechtenverdrag. Op vlak van de Europese Unie zijn er verschillende wettelijke basissen die het hoger belang van het kind vermelden met verwijzing naar het Kinderrechtenverdrag. Het begrip is ook komen opdagen in de constructie van het Common European Asylum System (Gemeenschappelijk Europees asielbeleid). 41 Op Belgisch vlak zijn er ook verschillende bepalingen die het hoger belang van het kind erkennen, zowel in de Grondwet als in de wetgeving m.b.t. de asielmaterie. Tot slot, een paar woorden over het feit dat het Europese Verdrag van de rechten van de mens het beginsel van het hoger belang van het kind niet als dusdanig heeft opgenomen. Het Europese Hof van de mensenrechten heeft er niettemin naar verwezen in sommige van haar arresten betreffende artikel 8 EVRM 42 en meer recentelijk artikel 5 EVRM 43. Deze arresten worden evenwel in huidige analyse niet nader geanalyseerd daar zij niet rechtstreeks betrekking hebben op de asielprocedure. 38 Verklaring van Genève van 26 september UN, Convention sur l élimination de toutes les formes de discrimination à l égard des femmes, 1979, artikel 5 40 UN, Convention sur le droits des personnes handicapées, 2006, artikel Gemeenschappelijk Europees asielbeleid (Hierna ook CEAS) 42 Zie namelijk: EHRM, Uner C. Nederland, 18 oktober 2006, EHRM, Maslov C. Oostenrijk, 23 juni 2008; EHRM, Neulinger et Shuruk C. Zwitserland, 06 juli 2010; EHRM, Rodrigues da silva en Hoogkamer C. Nederland, 31 januari 2006; EHRM, Nunez C. Noorwegen, 28 juni 2011; EHRM, Osman C. Denemarken, 14 juni 2011; EHRM, Mubilanzila Mayeka et Kaniki Mitunga C. België, 12 oktober EHRM, Rahimi C. Griekenland, 5 april

17 B. Het Kinderrechtenverdrag B. 1. In grote lijnen Het IVRK is een internationaal gezaghebbend rechtsmiddel op het gebied van kinderbescherming. Het bepaalt een reeks universele rechten die de minimumnormen vormen welke Staten dienen te waarborgen. Het IVRK geldt voor elk kind ongeacht zijn nationaliteit of verblijfsstatus. «Although the Convention neither focuses on child migration nor defines the migrant child, its provisions are of the highest relevance to ensure the adequate protection of all children in all circumstances, including therefore all stages of the migration process.» 44 Het Verdrag is gebaseerd op vier leidende beginselen die de interpretatie en uitvoering van alle beschikkingen oriënteren: - De Staten die partij zijn nemen alle passende maatregelen om ervoor te zorgen en om te garanderen dat het kind beschermd wordt tegen alle vormen van discriminatie of bestraffing op grond van omstandigheden of activiteiten, van meningen geuit door of overtuigingen van ouders, wettige voogden of familieleden van het kind. (Artikel 2). - Bij alle maatregelen m.b.t. kinderen vormen de belangen van het kind de eerste overweging. (Artikel 3). - Ieder kind heeft het inherente recht op leven en in de ruimst mogelijke mate op overleven en zich ontwikkelen. (Artikel 6). - Het kind wordt gewaarborgd dat het zijn mening vrijelijk mag uiten in alle aangelegenheden die het aanbelangt, waarbij aan zijn mening passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn leeftijd en maturiteit. (Artikel 12). Naast deze beginselen verzekert het IVRK ook nog een aantal andere grondrechten die, onder andere, de bescherming van kinderen tegen misbruik, uitbuiting en verwaarlozing (art. 19, 36 en 385) en het belang van fysieke en intellectuele ontwikkeling van het kind (art. 6, 23, 24, 27, 28 et 41) omvatten. Het besteedt ook bijzondere aandacht aan de rol van het gezin in haar zorgplicht tegenover het kind (art. 20, 21, 22, 23). Artikel 22 1 van het IVRK verplicht ten slotte de lidstaten tot het nemen van passende maatregelen om een kind, alleen of begeleid, dat de vluchtelingenstatus wenst te verkrijgen of dat als vluchteling kan worden beschouwd, bescherming en humanitaire hulp te verlenen die het nodig heeft om te kunnen genieten van de rechten die het IVRK aan kinderen toekent, maar ook van andere internationale instrumenten m.b.t. mensenrechten en humanitaire rechten waarbij lidstaten partij zijn. B. 2. Het hoger belang van het kind in het Kinderrechtenverdrag Het beginsel van het hoger belang van het kind staat beschreven in artikel 3.1 van het IVRK dat bepaalt: «Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, 44 BUSTAMANTE, Report of the Special Rapporteur on the human rights of migrants, (A/HRC/11/7), 31 17

18 bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging». Het principe van het hoger belang van het kind en de verplichting het in rekening te nemen zijn ook terug te vinden in andere artikelen van het IVRK, met name deze die betrekking hebben op de echtscheiding van de ouders (artikel 9); de verantwoordelijkheid van de ouders (artikel 18); het kind beroofd van zijn familiale omgeving (artikel 20); op adoptie (artikel 21); vrijheidsberoving (artikel 37) en gerechtelijke procedures betreffende kinderen (artikel 40). Het gaat hier om één van de belangrijkste leidende beginselen in de mate dat het de geest van het IVRK weerspiegelt en andere beschikkingen beïnvloedt. Op 29 mei 2013 publiceerde het Kinderrechtencomité 45 Comment) waarin het Comité verduidelijkt dat: zijn Algemeen Commentaar (General «The concept of the child's best interests is complex and its content must be determined on a case-by-case basis. It is through the interpretation and implementation of article 3, paragraph 1, in line with the other provisions of the Convention, that the legislator, judge, administrative, social or educational authority will be able to clarify the concept and make concrete use thereof.» 46 Het Kinderrechtencomité bepaalt ook verschillende factoren die overwogen moeten worden bij het bepalen van het hoger belang van het kind, m.n., de mening van het kind, de identiteit van het kind, het behoud van zijn familiale omgeving en het handhaven van relaties, de verzorging, bescherming en veiligheid van het kind, zijn kwetsbaarheid, zijn recht op gezondheid, zijn recht op onderwijs. 47 Onder de procedurele waarborgen die de lidstaten in het kader van het hoger belang van het kind 48 moeten respecteren, verduidelijkt het Comité in zijn Algemeen Commentaar nr. 14 dat het aan de Staten is hun beslissing te staven. 49 UNHCR beschrijft het beginsel van het hoger belang van het kind als het welzijn van het kind, dat afhangt van vele criteria zoals leeftijd en maturiteit van het kind, aanwezigheid of afwezigheid van de 45 Het Kinderrechtencomité is een orgaan dat bestaat uit onafhankelijke deskundigen, dat toezicht houdt op de toepassing van het IVRK door de Staten die partij zijn. Alle Staten die partij zijn, hebben de verplichting regelmatig verslag uit te brengen voor dit Comité over de toepassing/naleving van het door hen bekrachtigd verdrag. Het Comité publiceert ook zijn interpretatie van de voorschriften inzake mensenrechten, in de vorm van een General Comment over thematische kwesties en organiseert algemene debatten. 46 Ibidem, Kinderrechtencomité, General comment n 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para.1), op cit., 52 en volgende 48 Ibidem, 85 en volgende 49 Ibidem, 97 : «In order to demonstrate that the right of the child to have his or her best interests assessed and taken as a primary consideration has been respected, any decision concerning the child or children must be motivated, justified and explained. The motivation should state explicitly all the factual circumstances regarding the child, what elements have been found relevant in the best-interests assessment, the content of the elements in the individual case, and how they have been weighted to determine the child s best interests. If the decision differs from the views of the child, the reason for that should be clearly stated. If, exceptionally, the solution chosen is not in the best interests of the child, the grounds for this must be set out in order to show that the child s best interests were a primary consideration despite the result. It is not sufficient to state in general terms that other considerations override the best interests of the child; all considerations must be explicitly specified in relation to the case at hand, and the reason why they carry greater weight in the particular case must be explained. The reasoning must also demonstrate, in a credible way, why the best interests of the child were not strong enough to be outweighing the other considerations. Account must be taken of those circumstances in which the best interests of the child must be the paramount consideration.» 18

19 ouders, omgeving van het kind, enz. 50 Deze definitie met algemeen bereik is m.n. opgenomen in de rechtspraak van het EHRM. 51 Er zijn al ook enkele aanwijzingen terug te vinden in andere algemene commentaren van het Kinderrechtencomité uitgebracht sinds Het Comité herhaalt bij vele aangelegenheden dat het IVRK als een geheel moet beschouwd worden en dat de bepalingen ervan voornamelijk moeten overwogen worden met het oog op bepalingen verheven tot leidende beginselen (artikelen 2, 3, 6 en 12). 52 Zo zijn het principe van non-discriminatie, het recht op overleving en ontplooiing en de vrijheid van mening allemaal relevant voor het waarnemen van het hoger belang van het kind. Volgens UNICEF en het Kinderrechtencomité moeten de belangen van het kind het voorwerp van actieve overwegingen zijn. Het is aan de Staten om aan te tonen dat het hoger belang van het kind onderzocht en in overweging genomen werd als essentieel beginsel. 53 In dit verband verduidelijkt het Kinderrechtencomité dat: «The principle (het hoger belang van het kind) requires active measures throughout Government, parliament and the judiciary. Every legislative, administrative and judicial body or institution is required to apply the best interests principle by systematically considering how children s rights and interests are or will be affected by their decisions and actions - by, for example, a proposed or existing law or policy or administrative action or court decision, including those which are not directly concerned with children, but indirectly affect children.» 54 In zijn Algemeen Commentaar nr. 6 over de behandeling van niet-begeleide en alleenstaande kinderen buiten hun land van herkomst, verduidelijkt het Kinderrechtencomité bovendien ook: «A determination of what is in the best interests of the child requires a clear and comprehensive assessment of the child s identity, including her or his nationality, upbringing, ethnic, cultural and linguistic background, particular vulnerabilities and protection needs. Consequently, allowing the child access to the territory is a prerequisite to this initial assessment process. The assessment process should be carried out in a friendly and safe atmosphere by qualified professionals who are trained in age and gender-sensitive interviewing techniques.» 55 Indien het IVRK en artikel 3 verplichtingen oplegt aan asielinstanties, blijft de vraag wel of deze tekst een directe werking heeft binnen het Belgische recht 56, in die zin dat het voor de rechtbank kan ingeroepen worden door een minderjarige die zich benadeeld acht. De directe werking van het IVRK op het Belgische recht is oorzaak van vele controversen die in deze analyse niet uitgebreid besproken zullen worden. 57 Rechtspraak binnen de materie van het 50 UNHCR, Guidelines on determining the best interests of the child, mei Lees bijvoorbeeld: EHRM, Neulinger et Shuruk C. Suisse, 06 juli UNICEF, Implementation Handbook for the convention on the rights for the child, p Ibidem, p. 66; Kinderrechtencomité: General comment n 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration, (art.3, para.1), op cit, Kinderrechtencomité, General Comment No. 5 (2003): General Measures of Implementation of the Convention on the rights of the child, 27 november Kinderrechtencomité, General Comment No. 6 (2005):Treatment of Unaccompanied and Separated Children Outside their country of origin, 1 er september 2006, 20 Lees ook Kinderrechtencomité, General comment n 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para.1), op cit, De directe impact van een internationale regel beoogt de mogelijkheid deze regel voor de rechtbank te kunnen inroepen, zonder voorafgaande uitvoerende maatregelen in de interne rechtsorde. (M. WAELBROECK, Portée et critère de l applicabilité directe des traités internationaux, RCJB, 1985, p.34) 19

20 vreemdelingencontentieux is trouwens unaniem om geen directe werking aan artikel 3 IVRK toe te kennen: «Considérant que, sans pour autant dénier à toutes les dispositions de la Convention relative aux droits de l'enfant un effet direct dans l'ordre interne, les dispositions dont la violation est invoquée en l'espèce ne sont pas susceptibles d'effet direct, c'est-à-dire qu'elles n'ont pas l'aptitude à conférer par elles-mêmes des droits aux particuliers dont ces derniers pourraient se prévaloir devant les autorités nationales, administratives ou juridictionnelles, sans qu'aucune mesure interne complémentaire soit nécessaire à cette fin; qu'en l'espèce, les dispositions visées ne peuvent être directement invoquées devant les juridictions nationales car ces dispositions ne créent d'obligations qu'à charge des Etats parties» 58 Dit onvermogen om artikel 3 IVRK voor de hoven en rechtbanken in te roepen lijkt ons bijzonder problematisch voor een goede bepaling van het hoger belang van het kind dat zich vluchteling verklaart. In zijn Algemeen Commentaar n 14, stelt het Kinderrechtencomité trouwens dat: «Article 3, paragraph 1, creates an intrinsic obligation for States, is directly applicable (selfexecuting) and can be invoked before a court.» Zie m.n. : A. VANDAELE, Enkele opmerkingen inzake directe werking van het IVRK, JDJ, n 202, 2001; T. MOREAU, Huidige situatie inzake de toepassing van het IVRK in de Belgische Rechtspraak, 2003 in: L enfant et les relations familiales internationales, Bruylant, Bijvoorbeeld: CE, n , 7 februari 1996; Ook: CE n , 11 juni 1996; CE n , 26 september 1996; CE n , 1 april Kinderrechtencomité, General comment n 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3,.1), op cit, 6 20

21 C. Instrumenten v/h Gemeenschapsrecht De Europese Unie heeft duidelijk haar intentie te kennen gegeven om het beginsel vervat in artikel 3 IVRK toe te passen en te bevorderen. Het Verdrag betreffende de Europese Unie bepaalt in artikel 3.5, dat de Unie bijdraagt tot: «( ) de bescherming van de mensenrechten, in het bijzonder de rechten van het kind ( )» 60 Bovendien, herinnert het Hof van Justitie van de Europese Unie (Grote Kamer) 61 eraan in zijn arrest C-540/03, dat: «Het Hof heeft reeds erop gewezen dat het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten behoort tot de internationale instrumenten ter bescherming van de rechten van de mens, waarmee het rekening houdt bij de toepassing van de algemene beginselen van gemeenschapsrecht (zie met name arresten van 18 oktober 1989, Orkem/Commissie, 374/87, Jurispr. blz. 3283, punt 31; 18 oktober 1990, Dzodzi, C-297/88 en C-197/89, Jurispr. Blz. I-3763, punt 68, en 17 februari 1998, Grant, C-249/96, Jurispr. blz. I-621, punt 44). Dit is eveneens het geval met het voormelde Verdrag inzake de rechten van het kind, dat, zoals het net aangehaalde verdrag, elk der lidstaten bindt.» 62 We zullen hierna onderzoeken in welke mate het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie 63 en het Common Asylum System dit voornemen weergeven. C. 1. Handvest van de grondrechten van de Europese Unie Het begrip hoger belang van het kind zoals vermeld in artikel 24.2 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie bepaalt dat: «Bij alle handelingen in verband met kinderen, ongeacht of deze worden verricht door overheidsinstanties of particuliere instellingen, vormen de belangen van het kind een essentiële overweging.» De invloed van het IVRK wordt expliciet erkend in de toelichting bij het Handvest. «Dit artikel is gebaseerd op het Verdrag van New York van 20 november 1989 inzake de rechten van het kind, dat door alle lidstaten is bekrachtigd, met name op de artikelen 3, 9, 12 en 13 van dat Verdrag.» Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de Europese Unie, Officieel Publicatieblad van de Europese Unie, 30 maart 2010 C 83/15 61 Hierna HvJ 62 HvJ, C-540/03, 27 juni 2006, Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, Officieel Publicatieblad van de Europese Unie, 18 oktober 2000, C 364/01 64 Toelichting bij het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, 14 december 2007, JO C303 /02, 21