Paulus te Jeruzalem. de brief aan de Galaten vergeleken met Handelingen

Transcriptie

1 Paulus te Jeruzalem de brief aan de Galaten vergeleken met Handelingen

2 Inhoud Inleiding...3 Afstemming tussen Galaten en Handelingen...4 Overige bezoeken aan Jeruzalem...7 Het bezoek na 14 jaar...8 Gebruikte bijbelvertaling: NBG51 2

3 Inleiding Galaten: twee bezoeken aan Jeruzalem In Galaten 1:13-2:10 verhaalt Paulus hoe hij een vervolger van de gemeente was, hoe hij tot bekering kwam en hoe hij tot apostel werd geroepen om Jezus onder de heidenen te verkondigen. Hij maakt melding van twee bezoeken aan Jeruzalem. Handelingen: vijf bezoeken aan Jeruzalem In Handelingen beschrijft Lucas het leven van Paulus vanaf het moment dat hij als jongeman de mantels in bewaring nam van degenen die Stefanus stenigden, tot zijn aankomst en verblijf in Rome, volgens berekening 25 jaren later. Lucas vermeldt vijf bezoeken aan Jeruzalem. Afstemming De beschrijvingen verschillen onderling sterk, zowel qua inhoud als mate van detail. Maar zoals in de volgende paragraaf zal blijken, zijn ze toch volledig met elkaar in overeenstemming te brengen. De volgende gebeurtenissen komen voor in de overlappende jaren: 1. Vervolging van de gemeente 2. Bekering en roeping 3. Verblijf in Arabie 4. Verblijf te Damascus 5. Kennismaking met de broeders te Jeruzalem 6. Verblijf in Syrie en Cilicie 7. Met offergave naar Jeruzalem 3

4 Afstemming tussen Galaten en Handelingen 1. Vervolging van de gemeente Want gij hebt gehoord van mijn vroegere wandel in het Jodendom: ik heb de gemeente Gods bovenmate vervolgd en getracht haar uit te roeien, en in het Jodendom heb ik het verder gebracht dan vele van [mijn] tijdgenoten onder mijn volk, als hartstochtelijk ijveraar voor mijn voorvaderlijke overleveringen. (Ga 1:13-14) En Saulus verwoestte de gemeente, en hij ging het ene huis na het andere binnen en sleurde mannen en vrouwen mede, en hij leverde hen over in de gevangenis. (Hnd 8:3) 2. Bekering en roeping "Maar toen het Hem, die mij van de schoot mijner moeder aan afgezonderd en door zijn genade geroepen heeft, behaagd had, zijn Zoon in mij te openbaren, opdat ik Hem onder de heidenen verkondigen zou, ben ik geen ogenblik te rade gegaan met vlees en bloed; ook ben ik niet naar Jeruzalem gereisd tot hen, die reeds voor mij apostelen waren... (Ga 1:15-16) 3. Verblijf in Arabie... maar ik ben naar Arabie vertrokken..." (Ga 1:17a) 4. Verblijf te Damascus "... en vandaar naar Damascus teruggekeerd." (Ga 1:17b) Handelingen 9:1-19a: - Paulus gaat met volmacht van de hogepriester naar Damascus om de gelovigen daar te vervolgen - hij ontmoet Jezus, er omstraalt hem een licht en er spreekt een stem tot hem - hij kan drie dagen niet zien en eet en drinkt niet - hij wordt door de handoplegging van Ananias genezen en laat zich dopen De periode in Arabie is niet door Lucas beschreven. En het geschiedde, toen Saulus enige dagen bij de discipelen te Damascus was, dat hij terstond in de synagogen verkondigde, dat Jezus de Zoon van God is. En allen, die het hoorden, stonden verbaasd en zeiden: Is dit niet de man, die 4

5 te Jeruzalem uitroeide, wie deze naam aanriepen, en die hier gekomen is met het doel hen gevankelijk voor de overpriesters te brengen? Doch Saulus trad steeds krachtiger op en bracht de Joden, die te Damascus woonden, in verwarring door te bewijzen, dat deze de Christus is. En toen er verscheidene dagen verlopen waren, beraamden de Joden het plan hem te vermoorden, maar hun toeleg kwam ter kennis van Saulus. En zij hielden dag en nacht de wacht bij de poorten om hem te vermoorden; doch zijn discipelen namen hem en lieten hem des nachts in een mand over de muur zakken." (Hnd 9:19b-25) 5. Kennismaking met de broeders te Jeruzalem "Daarop ging ik drie jaar later naar Jeruzalem, om Kefas te bezoeken, en ik bleef vijftien dagen bij hem; en ik zag geen ander van de apostelen dan Jakobus, de broeder des Heren. Wat ik u schrijf, zie, voor het aangezicht van God, ik lieg niet." (Ga 1:18-20) En te Jeruzalem aangekomen, trachtte hij zich bij de discipelen te voegen, maar allen schuwden hem, daar zij niet konden geloven, dat hij een discipel was. (Hnd 9:26) 6. Verblijf in Syrie en Cilicie "Daarna ben ik gegaan naar de streken van Syrie en van Cilicie. En ik was aan de gemeenten van Christus in Judea van aanzien onbekend. Alleen hoorden zij telkens: hij, die ons vroeger vervolgde, verkondigt nu het geloof, dat hij tevoren trachtte uit te roeien. En zij verheerlijkten God in mij." (Ga 1:21-24) De periode in Syrie en Cilicie is niet door Lucas beschreven. 5

6 7. Met offergave naar Jeruzalem Daarna ging ik na verloop van veertien jaar weder naar Jeruzalem met Barnabas en nam ook Titus mede; en ik ging op grond van een openbaring. En ik legde hun het evangelie voor, dat ik onder de heidenen verkondig, afzonderlijk echter aan hen, die in aanzien waren, opdat ik niet vruchteloos liep of gelopen had toen zij zagen, dat mij de prediking van het evangelie aan de onbesnedenen toevertrouwd was, gelijk aan Petrus die aan de besnedenen, (immers Hij, die Petrus kracht gaf om apostel te zijn voor de besnedenen, gaf die kracht ook aan mij voor de heidenen), en toen zij de genade, die mij geschonken was, opmerkten, reikten Jakobus, Kefas en Johannes, die voor steunpilaren golden, mij en Barnabas de broederhand: wij zouden naar de heidenen, zij naar de besnedenen gaan. Alleen moesten wij de armen blijven gedenken, en ik heb mij dan ook beijverd dat vooral te doen. (Ga 2:1-10) En in die dagen kwamen profeten van Jeruzalem te Antiochie; en een uit hen, genaamd Agabus, stond op en gaf door de Geest te kennen, dat een grote hongersnood zou komen over het gehele rijk, die dan ook gekomen is onder Claudius. En de discipelen besloten, dat elk van hen naar draagkracht iets zenden zou tot ondersteuning van de broeders, die in Judea woonden; dit deden zij ook en zij zonden het aan de oudsten door de hand van Barnabas en Saulus. (Hnd 11:27-30) Barnabas nu en Saulus keerden terug uit Jeruzalem na hun liefdedienst te hebben volbracht, en namen ook Johannes, bijgenaamd Marcus, mede. (Hnd 12:25) 6

7 Overige bezoeken aan Jeruzalem In de voorgaande paragraaf zijn twee bezoeken aan Jeruzalem beschreven (punt 5 en punt 7). De onderstaande bezoeken komen wel in Handelingen voor, maar zijn niet door Paulus beschreven; ze vonden plaats nadat de brief aan de Galaten was geschreven. Naar Jeruzalem voor het apostelconvent (na de 1e zendingsreis) En sommigen, uit Judea gekomen, leerden de broeders: Indien gij u niet besnijden laat naar het gebruik van Mozes, kunt gij niet behouden worden. En toen er van de zijde van Paulus en Barnabas geen gering verzet en tegenspraak tegen hen ontstond, droegen zij Paulus en Barnabas en nog enigen van hen op zich tot de apostelen en oudsten te Jeruzalem te begeven naar aanleiding van dit geschil. Zij reisden dan, nadat hun door de gemeenten uitgeleide gedaan was, door Fenicie en Samaria, en bereidden met hun verhaal van de bekering der heidenen al de broeders grote blijdschap. En te Jeruzalem aangekomen, werden zij door de gemeente, de apostelen en de oudsten ontvangen en vermeldden al wat God met hen gedaan had. (Hnd 15:1-4). Hierna volgt het verslag van Lucas over de discussie en de besluitvorming. Bezoek aan Jeruzalem na de 2e zendingsreis. En hij kwam te Caesarea, ging aan land en groette de gemeente en ging naar Antiochie. (Hnd 18:22) Aangenomen wordt dat met "en groette de gemeente", de gemeente te Jeruzalem wordt bedoeld. Bezoek aan Jeruzalem na de 3e zendingsreis. En na die dagen maakten wij ons reisvaardig en gingen op naar Jeruzalem; en met ons gingen ook enige van de discipelen uit Caesarea mede, die ons brachten bij een zekere Mnason van Cyprus, een der eerste discipelen, wiens gasten wij zouden zijn. En toen wij te Jeruzalem kwamen, heetten de broeders ons van harte welkom. (Hnd 21:15-17) Hierna volgt de gevangenneming en berechting van Paulus. 7

8 Het bezoek na 14 jaar In de afstemming van Galaten met Handelingen gaat de meeste discussie over de vraag met welk bezoek in Handelingen, het bezoek overeenkomt waarover Paulus in zijn brief zegt: "Daarna ging ik na verloop van veertien jaar weder naar Jeruzalem...". In de voorgaande paragraaf is dit bezoek gelijkgesteld aan het brengen van de offergave (zie punt 7). Dit lijkt vreemd omdat Lucas alleen het doel van het bezoek aangeeft, de offergave, maar niets zegt over de inhoud, terwijl Paulus wél over de inhoud schrijft, maar niets zegt over de offergave. Maar juist daardoor kunnen beide gebeurtenissen zonder onderlinge tegenstrijdigheden in elkaar worden geschoven. Hierna worden de argumenten beschreven die aan de gelijkstelling ten grondslag liggen. Na 14 jaar is vóór het apostelconvent Het bezoek van Paulus na 14 jaar moet in ieder geval worden gepositioneerd vóór het apostelconvent dat plaatsvond tussen de 1e en de 2e zendingsreis. Paulus maakt in zijn brief aan de Galaten nl. geen melding van het convent en van de genomen besluiten, terwijl deze hem wel volledig steunden in zijn stellingname tegen het wetticisme waar hij de Galaten voor waarschuwt (Gal 3:1 e.v.). De brief aan de Galaten is dus duidelijk voor het convent geschreven. Na 14 jaar is vóór de 1e zendingsreis Vervolgens is het logisch om het bezoek vóór de 1e zendingsreis te positioneren. Er worden tijdens het bezoek nl. afspraken gemaakt over de taakverdeling: Paulus gaat vanwege zijn roeping naar de onbesneden, Petrus naar de besnedenen. De Heilige Geest zal ook aan de andere apostelen de bijzondere roeping van Paulus voor de heidenen duidelijk hebben gemaakt. Daarna kon het woord worden gesproken Zondert Mij nu Barnabas en Saulus af voor het werk, waartoe Ik hen geroepen heb (Hnd 13:2b). Na de afstemming te Jeruzalem en de profetie te Antiochie, kon Paulus beginnen aan zijn eerste zendingsreis. Na 14 jaar is het bezoek met de offergave Lucas beschrijft in Handelingen twee bezoeken aan Jeruzalem voordat de 1e zendingsreis heeft plaatsgevonden: de vlucht van Paulus naar Jeruzalem toen zijn leven in Damascus gevaar liep en het bezoek van Paulus en Barnabas aan Jeruzalem met de offergave. Paulus schrijft in de brief aan de Galaten twee keer over een bezoek aan Jeruzalem. Het eerste bezoek vindt plaats na zijn bekering ("daarop ging ik drie jaar later naar 8

9 Jeruzalem") en vervolgens schrijft hij "daarna ging ik na verloop van veertien jaar weder naar Jeruzalem", dus zijn tweede bezoek aan Jeruzalem. Aangezien ook deze twee bezoeken hebben plaatsgevonden vóór de eerste zendingsreis, kunnen we concluderen dat het bezoek na 14 jaar waar Paulus over schrijft, overeenkomt met het bezoek met de offergave waar Lucas over schrijft. Ook de volgende punten uit de brief van Paulus ondersteunen de gelijkheid van beide bezoeken: - Paulus schrijft dat hij op grond van een openbaring ging. Dit zal de profetie van Agabus zijn geweest waar Lucas over schrijft en naar aanleiding waarvan de inzameling werd gehouden. - Paulus schrijft: "alleen moesten wij de armen blijven gedenken", dus door blijven gaan met het inzamelen van geld ten behoeve van de armen te Jeruzalem. Dat Lucas geen details vermeldt over het bezoek, hoeft niet te verbazen. Hij doet dit vaker met belevenissen van Paulus die hij zelf niet heeft meegemaakt (zie bijvoorbeeld Hnd 18: 22-23, Hnd 19:1, Hnd 20:2-3). 9