Het gebruik van antibiotica in de veehouderij. Prof Dick Heederik, PhD Voorzitter van het Expertpanel van de Diergeneesmiddelenautoriteit (SDa)

Transcriptie

1 Het gebruik van antibiotica in de veehouderij Prof Dick Heederik, PhD Voorzitter van het Expertpanel van de Diergeneesmiddelenautoriteit (SDa) VMT Bunnik

2 Outline Wat zijn trends in het gebruik van antibiotica over afgelopen jaren en waar staan we nu? Waarom en hoe is het gebruik veranderd? Wat zijn waarschijnlijke toekomstige ontwikkelingen?

3 Verkoopcijfers: trends veterinaire antimicrobiële middelen in Nederland : 58.1% reductie

4 Reductie in perspectief Interesse in het effect van het gebruik van antibiotica sinds de introductie van intensieve veehouderij praktijken (Swan Committee UK 1969) Groeibevorderaars in 1986 verboden in Zweden NL: MARAN gestart in 1999: systeem voor monitoring resistentie in voedsel- en dierpathogenen en indicatororganismen Groeibevorderaars in 2006 verboden in EU NL: Therapeutisch gebruik antibiotica steeg naar een niveau waardoor totale gebruik relatief stabiel bleef (onderscheid therapeutisch en niet therapeutisch gebruik?)

5 Trends per sector Reducties in DDDA NAT sinds 2009: Kalveren 37.4% Pluimvee 57.1% Zeugen/biggen 56.2% Vleesvarkens 49.9% Melkvee 43.0% MARAN (steekproeven) en SDa (sectorbrede gegevens) (DDDA NAT )

6 Waarom een verlaging in gebruik? Opkomst veegerelateerde MRSA ST398 in Europa en verschijning in Nederland in 2004 (Voss e.a. EID 2005) MRSA had grote invloed op gezinnen van veehouders met gezinsleden met chronische ziekten Opkomst ESBL problematiek (Leverstein-Van Hall CMI 2011) Q-koorts uitbraken

7 Waarom aandacht voor gebruik in de veehouderij? Humans Animals 2005 license to produce onder druk Attributie resistentie veehouderij?

8 Andere factoren? De rol van de consument Consumenten perceptie Milieu (mestverwerking) Veehouderij en gezondheid

9 Ontwikkelingen Ministerie van Landbouw neemt regie in beleid rond reductie van gebruik antibiotica, in samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid (VWS) December Convenant met diersectoren ( Taskforce met werkgroepen) > diersectoren en dierenartsen worden actoren! Minister van Landbouw vereist additionele maatregelen om tot reductie te komen (April 2010): 20% reductie in 2012; 50% reductie in 2013; Oprichting Diergeneesmiddelenautoriteit in 2010 ( SDa )

10 Ontwikkelingen sinds 2011 Advies van de Gezondheidsraad over gebruik antibiotica in de veehouderij ( Sommige antibiotica alleen voor humaan gebruik Resulteerde in nieuwe formularia voor dierenartsen (1 e, 2 e, 3 e keuze antibiotica in 2012) en richtlijnen 1-op-1 veehouder-dierenarts relatie geregistreerd Vereiste van bedrijfsgezondheids- en behandelplannen Overheid noemt getal van 70% reductie in 2015

11 Hoe?

12 SDa en het expert panel SDA (50%-50% financiering overheid - veehouderijsectoren) Expertpanel verantwoordelijk voor: Gegevensanalyse Monitoring Benchmarking Rapportage Ontvangt alle afleverregels van ~42000 veehouderijbedrijven (varkens, pluimvee, kalveren, melkvee en runderen) (> records) via de diersector kwaliteitssystemen

13 Monitoring and benchmarking DDDA NAT and DDDA F Defined Daily Dose Animal, volgens ESVAC EMA London Monitoring: DDDA NAT sectorgemiddeld gebruik (conservatief) Benchmarking: DDDA F bedrijfsspecifiek gebruik (pragmatisch en sectorspecifiek) Berekening van DDDA maakt gebruik van de DG Standaard van de SDa bevat informatie over alle in NL geregistreerde antibiotica (EAN, REG-NL)

14 DDDA F voor varkensbedrijven in 2012 (Bos et al., PLoS ONE 2013) Sows and piglets Frequency Finisher pigs Frequency DDD/Y

15 Zeugen en biggen benchmark waarden 2013 > 22 ADDD/Y ACTIEWAARDE Directe maatregelen nodig die leiden tot reductie in gebruik SIGNALERINGSWAARDE Gebruik van antibiotica behoeft aandacht < 10 STREEFWAARDE Geen actie nodig

16 Benchmarking zeugen en biggen 2012 Pragmatische Cut points Benchmark voor fluorochuinolonen en 3 e en 4 e generatie cefalosporines = 0 Beperkt gebruik is mogelijk (bacteriologisch onderzoek)

17 Benchmarken dierenartsen

18 VBI voor dierenartsen van alle diersectoren (Bos e.a., JAC 2015) Dierenartsen met meerdere bedrijven VBI Diersector Groen Oranje Rood VBI <0,10 (0,10<VBI 0,30) VBI >0.3 Kalveren Varkens Pluimvee Runderen

19 Negatieve effecten? Performance indicatoren LEI Agricultural sensus % % trends other performance indicators 100% 80% 60% 40% antibiotic use (dd per animal year) 20% % Piglets weaned per sow per year Mortality piglets (%) Replacement sows (%) 0 Veterinary costs per sow per year Rate of return (output per 100 euro costs) Antibiotic use in daily dosages per year

20 Negatieve effecten kalversector (Dorado Garcia e.a., 2014) Mortality, age at death, veterinary costs, carcas weight, cycle length

21 Bijstelling benchmark benadering?! Verandering in gebruik antibiotica Bedrijven verdwijnen onder de benchmark radar Moeten benchmark waarden opnieuw worden vastgesteld? Rekentechnische aspecten? Sectorspecifieke optimalisatie? Relatie met resistentie?

22 Effect van reductie in antibioticagebruik op het voorkomen van resistentie in commensale E. coli?

23 Effect van reductie in antibioticagebruik op het voorkomen van resistentie in commensale E. coli?

24 Effect van reductie in antibioticagebruik op het voorkomen van resistentie in commensale E. coli?

25 Te verwachten ontwikkelingen. Nieuw Gezondheidsraad advies 2015: Verdere daling in gebruik noodzakelijk : aandacht voor verschillen tussen bedrijven en dierenartsen Hoe kan dit worden gerealiseerd? Aandacht voor structurele verschillen tussen bedrijven (kritische succes factoren): Open/gesloten structuur Management Bio-security praktijk Systematische introductie goede praktijken en houderijsystemen Structurele verschillen tussen dierenartsen; wat is normaal? Verschillen tussen dierenartsen verklaren deel van verschillen tussen bedrijven Laag hangend fruit is verdwenen! Verlaging zal trager gaan

26 Afleiding nieuwe benchmarkwaarden

27 Waarom doen we het allemaal? Garcia Dorado e.a., PloSone2015 Animals Humans

28 Internationale ontwikkelingen

29 Dank voor uw aandacht!